Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT XVIII.

CAPVT XVIII.

Vſsufructuarius vtrùm teneatur fideiuſsſsoriam, & idoneam, an iuratoriam cautionem præſstare, & quid obtineat, ſsi ſsit pauperior, vt non poſsſsit idoneè cauere? Vbi quæ hucuſsque ab aliis ſscripta fuere, congeruntur in vnum, quatuor Doctorum opiniones referuntur, ex illiſsque noua Authoris reſsolutio conficitur.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsufructuarium hæredi ſsiue proprietario cauere debere, certiſsſsimum eſsſse.
  • 2 Cùm autem leges noſstræ variè loquantur, ſsæpe enim appellant Cautionem, aliquando verò Satiſsdationem, quæ ſsunt diuerſsa.
  • p. 92
    3 Nam cautio illa intelligitur, quæ fit per nudam repromiſsſsionem abſsque fideiuſsſsoribus, & pignore, vt eſst Iuratoria, quæ ob id vocatur Nuda.
  • 4 Satiſsdatio autem accipitur pro ea, quæ eſst ſsuffulta fideiuſsſsoribus, vel pignore.
  • 5 Dubitari ſsolet, cuiuſsmodi debeat eſsſse cautio vſsufructuarij.
  • 6 Cautio vſsufructuaria hæredi, vel proprietario præſstanda, non debet eſsſse nuda, ſsed cum fideiuſsſsoribus.
  • 7 Vſsufructuarius idoneè cauere debet hæredi, vt ſsit illi ſsatis proſspectum, in eum caſsum, quo vſsusfructus finiatur.
  • 8 Cautio idonea dicitur in iure, quæ fit datis fideiuſsſsoribus, vel pignore.
  • 9 Vſsufructuarius ſsi ob paupertatem, vel aliam difficultatem, idoneos fideiuſsſsores inuenire non poſsſsit, an idcircò vſsufructu priuandus ſsit, hæreſsve, qui exigit cautionem ab eo, contentus eſsſse debeat iuratoria cautione, ita ut eâ præſstitâ, fructuarius vtifrui poſsſsit, & fructus ſsuos faciat; & vide, numeris ſsequentibus.
  • 10 Satiſsdare, qui ex neceſsſsitate iuris tenetur, & quia eſst forenſsis, vel pauper, non poteſst inuenire fideiuſsſsorem, regulariter ab onere ſsatiſsdandi releuatur, ſsi iuret ſse non inuenire fideiuſsſsorem, & præſstare, vel adimplere id, pro quo tenetur fideiuſsſsorem dare.
  • 11 Doctores quamplures præcitantur qui elegantius tractarunt de quæſstione propoſsita ſsuprà numer. 9.
  • 12 Hieronymus de Cæuallos meritò & nouè notatus ab Authore.
  • 13 In quæſstione ſsuperiori quatuor fuiſsſse præcipuas Doctorum opiniones.
  • 14 Cautionem iuratoriam non ſsufficere, ſsed idoneè cauendum eſsſse ab vſsufructuario, ex ſsententia Gloſsſsæ, quæ de rigore iuris verior eſst.
  • 15 Et pro illa nonnulla fundamenta adducuntur, remiſsſsiuè.
  • 16 VſufructuariũVsufructuarium in prædicto caſsu ad iuratoriam cautionem admittendum eſsſse, ex ſsententia aliorum.
  • 17 Cautio iuratoria qualiter fiat, & quæ debeat continere? remiſsſsiuè.
  • 18 Bartoli opinio in quæſstione ſsuperiori refertur, quæ in effectu præcedentis ſsecundæ opinionis limitatio est, vel declaratio.
  • 19 Et circa illam nouum dubium proponit Author, ſsiue certo modo intelligendam animaduertit.
  • 20 Saliceti opinio in quæſstione hactenus agitata refertur.
  • 21 Reſsolutio Auctoris circa quæſstionem ſsuperiorem.
PRo huius capitis perfecta & abſsoluta, breui tamen
1
* explicatione, conſstituendum erit primo: Certiſsſsimum eſsſse, quòd vſsufructuarius hæredi, ſsiue proprietario cauere debeat, vt cap. præcedentibus plenè dictum eſst. Cùm autem leges noſstræ variè loquantur; ſsæpe
2
* enim appellant Cautionem, vt in l. 1. C. de vſsufructu, & per totum tit. ff. vſsufructuarius quemadmodum caueat, cum aliis multis: aliquando verò Satiſsdationem, vt in l. 4. C. de vſsufructu, quæ ſsunt diuerſsa; nam cautio illa in
3
*telligitur, quæ fit per nudam repromiſsſsionem abſsque fideiuſsſsoribus, & pignore, vt eſst Iuratoria, quę ob id vocatur nuda l. ſsancimus, C. de verborum ſsignificatione, Gloſsſsa. in c. qua fronte, in verbo, cautione, de appellationibus, Baldus in l. executorem, n. 16. C. de executione rei indicatæ, & plenè declarat Barboſsa videndus omninò in l. diuortio, §. interdum, à num. 22. ff. ſsoluto matrimonio, & nouiſsſsimè Hieronymus de Cæuallos practicarum; ſsiue, communium contra communes, quæſst. 66. in princ. Satiſsdatio autem
4
* accipitur pro ea, quæ eſst ſsuffulta fideiuſsſsoribus, vel pignore; textus in dict. l. ſsancimus, & in l. 1. ff. qui ſsatiſsdare cogantur, cum Gloſsſsa ibi, verbo, fideiuſsſsoribus, & communi Doctorum reſsolutione, ex Barboſsa vbi ſsuprà, dicto num. 22. dubitari ſsolet, cuiuſsmodi debeat eſsſse cau
5
*tio vſsufructuaria; & quamuis, vt dictum eſst, Cautionis nomine ſsimpliciter, nuda promiſsſsio ſsignificetur: hoc tamen non obtinet in cautione vſsufructuaria, quæ non debet eſsſse nuda, ſsed cum fideiuſsſsoribus, per textum,
6
* in dicta l. 4. C. de vſsufructu, & in l. tribus, ff. de vſsufructu earum rerum, quæ vſsu conſsumuntur. Salicetus in dict. l. 1. C. de vſsufructu, num. 15. & ibi communiter omnes & in dict. l. 4. eiuſsdem tit. vbi Ioannes Sichardus num. 1. ſsic adnotauit Iaſson in l. 1. colum. vltim. verſsic. 10. Limitat. ff. qui ſsatiſsdare cogantur. Guid. Pap. deciſs. 248. Alexander in conſs. 57. Ponderatis verbis, num. 4. l. 3. Paulus de Montepico in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cùm nuberet, de legatis 2. quæſst 53. num. 161. Bertrandus in conſs. 144. vol. 3. Ruinus in conſs. 206. num. 2. vol. 2. Decius, Pariſsius, & alij, quos refert Rolandus in conſs. 92. n. 11. lib. 1. Andreas Gaill. practicarum obſseruationum lib. 2. obſseruatione 47. num. 2. Ioachimus Minſsingerus ſsingularium obſseruationum, centuria, 6. obſseruatione 48. num. 2. Guillielmus de Peruſsio in conſs. 79. num. 21. inter conſs. vltim. voluntatum, vol. 1. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 563. num. 2. lib. 2. Pinellus 2. part. l. 1. C. de bonis maternis, num. 79. Gregorius Lopez, per illum textum, in l. 20. titul. 31. part. 3. verbo arecabdo. Antonius Gomez. tom. 2. var. cap. 15. de ſseruit. num. 1. in fine. & num. 2. Molina, de Hiſspanorum primogen. lib. 1. cap. 15. num. 29. Ioannes Guttierrez in repetitione l. nemo poteſst, ff. de legatis 1. num. 293. Ioannes Garſsia. de expenſsis & meliorationibus, cap. 11. in princ. quia vſsufructuarius
7
* idoneè cauere debet hæredi, vt ſsit illi ſsatis proſspectum in eum caſsum, quo vſsusfructus finiatur; ſsic vt cautio loco proprietatis apud eum eſsſse dicatur, vt dicit gloſs. ex ſscholio, vltim. in §. conſstituitur, de vſsufructu, & cap. præcedentibus pleniùs diximus: at idonea cautio in iure
8
* dicitur, quæ. fit datis fideiuſsſsoribus, vel pignore, l. ſsi mandato, §. finali, ff. mandati. Gloſs. ibidem. in verbo, accepta, l. 4. §. ſsi ſsub conditione. ff. de fideicommiſsſsariis libertatibus, l. ſsi debitori, ff. de iudiciis, textus in dict. l. 1. ff. qui ſsatiſsdare cogantur, & ex communi tradit Gaill. dicta obſseruatione 47. num. 4. Hieronymus de Cæuallos dict. quæſst. 66. num. 11.
Hoc ſsuppoſsito, ſsecundo loco conſstituendum eſst, du
9
*bium eſsſse, ſsi vſsufructuarius ob paupertatem, vel aliam difficultatem, idoneos fideiuſsſsores inuenire non poſsſsit, aut nullos inueniat, an idcircò vſsufructu priuandus ſsit, hærèſsve, qui exigit cautionem ab eo, contentus eſsſse debeat iuratoria cautione, ita vt eà præſstitâ, vſsufructuarius vtifrui poſsſsit, & fructus ſsuos faciat. Et ſsanè Doctores in huius dubij reſsolutione multùm variant, & ſse ſse torquent, vt ex infrà referendis conſstabit; & meritò dixit Minſsingerus dicta obſseruat. 48. num. 3. vltra quem, & reliquos ſstatim referendos, animaduerto, quòd regulariter, qui ex neceſsſsitate iuris ſsatiſsdare tenetur, &
10
* quia eſst forenſsis, vel pauper, non poteſst inuenire fideiuſsſsorem, releuatur ab onere ſsatiſsdandi, ſsi iuret ſse non poſsſse inuenire fideiuſsſsorem, & præſstare, vel adimplere id, pro quo tenebatur fideiuſsſsorem dare, & ſsic eo caſsu ſstatur iuratoriæ cautioni illius: ita gloſsſsa final. in l. 1. ff. qui ſsatiſsdare cogantur. Quam quotidie practicari dicit Iaſson ibi num. 23. & eſsſse receptiſsſsimam ſsententiam affirmant Lancellotus, Decius, Hyppolitus, Alciatus, Imola, Rodericus Iuarez, Rolandus, & alij, cum quibus ſsic defendit, & hanc opinionem regulariter veram eſsſse, aſsſserit Barboſsa in dicta l. diuortio, §. interdum, num. 26. verſsiculo, vltimò ad complementum, & n. 27. fol. mihi 1117. ſsed in cautione præſstanda pro vſsufructu adquirendo, diuerſsum ius conſstituunt Doctores quamplures, aut ſsaltem variis modis rem iſstam explicarunt: inter multos tamen, poſst ordinarios, in dicta
11
* l. 1. & in dicta l. 4. C. de vſsufructu, & in cap. vlt. de pignoribus, & in authent. cui relictum, C. de indicta viduitate tollenda, de hac quæſstione elegantiùs tractarunt Paulus de Montepico in dicto §. Titia cùm nuberet, quæſst. 53. num. 161. Alexander in conſs. 57. Ponderatis verbis, num. 4. lib. 3. Guid. Pap. deciſs. 250. Rolandus in conſs. 71. num. 11. lib. 1. & in conſs. 43. num. 10. 24. 35. 36. & 49. lib. 2. Bellonus in conſs. 54. ex num. 5. |
p. 93
cum ſseqq. Simon de Prætis de interpretatione vltimarum voluntatum, lib. 4. dubitat. 10. num. 81. per totam fol. mihi 343. Andreas Gaill. lib. 2. obſseruat. 47. per totam. Ioachimus Minſsingerus ſsingularium obſseruat. cent. 6. obſseruat. 48. per totam. Ioannes Sichardus in dict. l. 4. C. de vſsufructu, à num. 2. vſsque in finem leg. Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, n. 150. 151. & 152. fol 343. & 344. Antonius Gomez tomo 2. variarum, cap. 15. de ſseruit. num. 3. in fine in verſsic. item adde quòd ſsi talis. Pinellus 2. part. leg 1. C. de bonis maternis, numer. 79. verſsic. quod ſsi vſsufructuarius. Ioannes Gutierrez in dict. l. nemo poteſst, ex numer. 292. vſsque ad num. 301. Alphonſsus de Azeuedo in l. 3. titul. 16. lib. 5. nouæ recopilationis, num 7. Petrus Surdus latè deciſs. 141. per totam. Caballinus milleloquio. 526. Guil. de Peruſsio in conſsil. 79. num. 21. inter conſsilia vltimarum voluntatum, volum. 1. Barboſsa in dicto. §. interdum, n. 28. & nouiſsſsimè Hieronymus de Cæuallos communium contra communes,
12
* q. 69. n. 8. & quæst. 408. n. 5. qui tamen imperfectè tractat iſstam quęſstionem; tum quia præfatos Authores non refert, nec communes contrarias congerit in vnum; tum etiam, quia certum quid non reſsoluit, nam dicta qu. 69. vnam, dicta verò quæst. 408. alteram opinionem vide
13
*tur probare: conſstat autem ex ſsuperioribus, in hoc dubio quatuor eſsſse Doctorum opiniones præcipuas, quas recitant Gloſsſsa, & Doctores communiter in dicta l. 4. C. de vſsufructu. Prima opinio eſst, in prædicto caſsu non ſsufficere iuratoriam cautionem, ſsed idoneè cum fideiuſs
14
*ſsoribus cauendum eſsſse; aliàs ſsi vſsufructuarius non poteſst inuenire fideiuſsſsorem, imputet ſsibi, quia non habebit vſsumfructum, nec commodum ex eo, ſsecundùm gloſsſsam in dict. l. 4. verbo, boni viri, quam Baldus colum. fin. verſsic. quicquid dicatur, per multa argumenta ſsequitur, & Salicetus colum. 1. in fine, in verſsic. Quarta, opinio aſsſserens eam à multis, & non mediocris doctrinæ Iureconſsultis teneri; adeò vt durum eſsſset ab illa recedere, & ſsubiungit, quòd procedit de rigore iuris. Sequuntur etiam Iaſson, Ripa, Tiraquellus, Riminaldus, Ruinus, Bellonus, Siluanus, & Rolandus, quos ad id congerunt Simon de Prætis, lib. 4. dicta dubitatione 10. num. 81. fol. 343. Ioannes Gutierrez in dict. l. nemo poteſst, num. 299. & ſsecundùm apices iuris procedere, veriorèmque eſsſse de rigore iuris, teſstantur Gaill. lib. 2. dicta obſseruation. 47. num. 6. Minſsingerus centur. 6. dicta obſseruation. 48. num. 8. Ioannes Sichardus in dict. l. 4. C. de vſsufructu, num. 3. ad finem. Guil. de Peruſsio dicto conſs. 79. n. 21. inter conſsilia vltimarum voluntatum, volum. 1. & pro hac prima opinione, quæ, vt prædicti dicunt, de rigo
15
*re iuris veriſsſsima eſst, tria fundamenta adducit Gaill. vbi ſsuprà, num. 6. & 7. nonnulla Ioannes Sichardus in dicta l. 4. num. 4. & 5. quæ in effectu concludunt, nec ad illa concludenter reſsponderi poteſst.
Nihilominùs de. æquitate & benignitate aliæ opi
16
*niones traduntur per Doctores; idcircò ſsecunda opinio eſst, vſsufructuarium eo caſsu ad iuratoriam cautionem admittendum eſsſse, illamque ab hærede in defectu fideiuſsſsorum recipiendam eſsſse, ſsi fiat eo, quo debet, modo; & hanc partem tenent Bartolus in dict. l. 4. Guid. Pap. deciſs. 180. num. 3. Philippus Portius num. 3. communium opinionum, concluſsione 18. in 8. amplatione. Hippolitus in practica criminali, §. diligenter, num. 104. Imola in l. cùm non facile, n. 3. & 4. ff. ſsi cui plus quàm per legem falcidiam, Barbatia conſs. 11. volum. 3. & cum ea tranſsit Cæuallos communium contra communes, dicta quæſst. 66. num. 8. & nonnulla fundamenta adducit Ioannes Gutierrez in dicta l. nemo poteſst ex num. 293. alios
17
* huius opinionis Authores refert Petrus Surdus deciſs. 141. ex num. 7. Cautio autem iſsta iuratoria, qualiter fiat, & quæ debeat continere, ſscribit Rolandus in conſsil. 65. num. 27. lib. 3. latiùs Gaill. dicta obſseruatione. 47. num. 8. & 9. Hæc tamen opinio placere mihi nullo modo poteſst; tum quia lege non probatur, imò contrarium potiùs iure ipſso expreſsſsum eſst, vt conſstat ex fundamentis, pro opinione præcedenti ſsuperiùs remiſsſsiuè adductis: tum etiam, quia æquitas, aut benignitas, per quam ius hæredis aut proprietarij fiat deterius, nec illi conſsultum eſsſse poſsſsit, in fauorem fructuarij admitti non poteſst, contra intentionem legis, volentis proprietatis cauſsam ſsaluam eſsſse oportere, & proprietario idoneè caueri.
Vnde tertia opinio eſst, quæ tamen cum ſsuperiori con
18
*iungi debet, ita vt illius limitatio ſsit, vel ſaltẽsaltem declaratio, vt ſscilicet iuratoria cautio ſsufficiat, ſsi perſsona offerens iuratoriam cautionem, ſsit frugi, probatæ, & honeſstæ vitæ; ſsecus ſsi ſsit ſsuſspectæ, & improbatæ Vitæ, quo caſsu hæres, vel proprietarius oblatam ab vſsufructuario iuratoriam cautionem acceptare non tenetur, ſsed vt ſsibi rectè proſspiciatur, datis fideiuſsſsoribus idoneis, à iudice poſstulare poteſst, quos ſsi dare non poſsſsit vſsufructuarius, res fructuaria ſsequeſstrari debet penes virum aliquem bonum, qui reſspondeat vſsufructuario de fructibus, ſsecundùm formam textus in l. post quam, §. imperator, ff. vt legatorum nomine caueatur, & in l. ſsi fideiuſsſsor, § finali. ff. qui ſsatiſsdare cogantur. Ita docuit Bartolus in l. 1. num. 6. C. de vſsufructu, quem ſsequuntur multi relati à Simone de Prætis de interpretatione vltimarum voluntatum, lib. 4. dubitatione. 10. num. 81. fol. 343. qui format hanc opinionem eſsſse magis communem, & æquam, & multorum Authorum authoritatibus corroboratam. Panormitanus num. 6. & alij Canoniſstæ in capite vltimo. de pignoribus, ſsequuntur etiam Antonius Gomez. tomo 2. variarum, cap. 15. de ſseruitutibus, num. 3. Pinellus ſsecunda parte legis 1. C. de bonis maternis, n. 79. verſsiculo, Illud autem, Ioannes Gutierrez in dicta l. nemo potest, num. 300. Caballinus Milleloquio 526. parte 2. Barboſsa in l. diuortio, §. interdum, num. 28. ff. ſsoluto matrimonio, & cum ea videtur tranſsire Hieronymus Cæuallos communium contra communes, dicta quæſst. 408. num. 5.
Verumenimuerò, opinio iſsta Bartoli licèt communi
19
*ter approbata, adhuc dura mihi videtur, tum propter rationes prioris opinionis ſsuprà relatæ, quæ fortiter vrgent, vt videri poteſst apud Gaill. dict. obſseruat. 47. n. 5. & 6. tum etiam, nam licèt eo caſsu, quo res fructuaria penes aliquem virum bonum ſsequeſstratur, qui de fructibus vſsufructuario reſspondeat, ſsatis conſsultum eſsſse videatur hæredi, vel proprietario, tamen cùm res penes ipſsum fructuarium remanet, & iuratoria tantùm cautio præſstatur, quantũuisquantumuis honeſsta perſsona ſsit fructuarius, non ſsatis conſsultum videtur hæredi, vel proprietario, nec proprietatis cauſsa ita ſsalua remanet, vt in futurum euenire non poſsſsit, illæſsam potiùs quàm ſsaluam eſsſse proprietatis cauſsam, finito vſsufructu, vt ad oculum patet; vnde etiam iſsto caſsu poſsſset hæres, vel proprietarius ſsequeſstrum petere, vel quòd res apud ipſsum remaneat, cum obligatione præſstandi fructus vſsufructuario, vt opinione ſsequente dicetur: aut quòd fideiuſsſsores idonei dentur, non obſstante, quòd fructuarius honeſsta perſsona ſsit, cùm iura indiſstinctè loquantur, & ſsemper ab vſsufructuario idoneè caueri voluerint, nec iſstum caſsum diſstinguant; vnde in terminis, etiam quando fructuarij perſsona fide digna eſst, & honeſsta, ſsi fideiuſsſsores dare non poſsſsit, quòd rei fructuariæ ab hærede ſsequeſstrum peti poſsſsit, ſscribunt Ruinus in conſs. 51. num. 8. & in conſsil. 206. num. 25. vol. 2. Bertrandus, Bellonus, & alij relati per Caualcanum de vſsufructu mulieri relicto, n. 150. verſsic. multi autem tenuerunt, fol. 344.
Quarta denique, & vltima opinio eſst, hæredem, vel
20
* proprietarium in caſsu idoneæ cautionis deficientis, res, quarum vſsusfructus relictus eſst, penes ſse retinere poſsſse, & vſsufructuario certam ſsummam, vel fructuum, vel pecuniæ exſsoluere; ita tamen vt ipſse proprietarius de annua ſsolutione ritè vſsufructuario caueat: quam opinionem dicens æquiorem tenet Salicetus in l. 4. C. de vſsufructu, num. 2. Angelus in l. hac edictali, §. his illud, n. 6. C. de ſsecundis nuptiis, & eſsſse veriorem, & benigniorem exiſstimat Andreas Gaill. dict. obſseruat. 47. n. 13. in finalibus verbis, & quòd illam Domini ſsequuti ſsunt, & ab ea in iudicando recedendum non eſst, quia ſsic pro|
p. 94
prietario & vſsufructuario pariter proſspicietur, nec cuique de iure, aut commoditate ſsua quicquam detrahetur, firmat Minſsingerus Centuria 6. dicta obſseruat. 48. n. 8.
Ego autem, vt ſsuperiùs dixi, in puncto iuris, & de
21
* rigore, primam opinionem veriorem eſsſse exiſstimo (quod quamplures etiam & maximi nominis Authores relati ibi fatentur) duram tamen eſsſse, & contrariam voluntati teſstatoris legantis vſsumfructum, volentíſsque fructuum commodo gaudere omninò fructuarium: idcircò totum hoc arbitrio Iudicis relinquendum, qui conſsideratis perſsonarum qualitatibus, negotij, de quo agitur, circumſstantiis, & quantitate patrimonij legatarij, quid fieri debeat, inſspiciet, vt cum Menochio, & aliis, probarunt Simon de Prætis de interpretatione vltim. voluntatum, lib. 4. dubitat. 10. num. 81. in fine, fol. 343. Guillielmus de Peruſsio in conſs. 79. num. 22. in fine, hoc etiam præſsentit apertè Petrus Surdus deciſs. 141. num. 13. in fine, & 14. vol. 1. arbitrium tamen iudicis, non debere eſsſse circa effectum & validitatem legati; nam vtcumque ſsit, fructuarius nunquam omninò fructibus carebit, illis potiùs ex voluntate teſstatoris fruetur, vt de mente Bartoli fuit apertè in dict. l. 1. C. de vſsufructu, num. 6. Imolæ, in cap. vlt. de pignoribus, num. 27. erit ergo arbitrium circa hoc, an ſsi fructuarius idoneè cauere non poſsſsit fideiuſsſsoribus, iuratoria cautione eiuſsdem contentus debeat eſsſse proprietarius, quod non defacili ſstatuet, niſsi qualitas rei fructuariæ, & perſsonæ legatarij ita ſsuadeat, vt proprietario ſsatis conſsultum eſsſse videatur, vel hæredi ſsola iuratoria cautione admiſsſsa: an verò res penes virum aliquem ſsequeſstrari debeat, vel apud ipſsum proprietarium remanere, vt numeris præcedentibus, dictum eſst.
Loading...