CAPVT LIII.

CAPVT LIII.

Vſsusfructus rerum, quæ in abuſsu conſsiſstunt, quomodo eſsſse poſsſsit? vbi Iuſstiniani verba in §. conſstituitur, Inſstitut. de vſsufructu, dilucidè, & verè enucleantur, & quæ ad Senatuſsconſsultum quaſsi vſsumfructum introducens pertinent, optimè declarantur.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsusfructus in iis rebus, quæ vſsu ipſso conſsumuntur, quamuis de ſstricto iuris rigore conſstitui non poſsſset, quia natura ipſsarum rerum repugnat, quæ in abuſsu potiùs quàm in vſsu conſsiſstit: tamen vtilitatis causâ, ex Senatuſsconſsulto aliud receptum eſst: vbi ratio redditur, quare Senatuſsconſsulti prouiſsio neceſsſsaria fuerit, & verba Iuſstiniani in §. conſstituitur, de vſsufructu, dilucidè, & veré enucleantur, & num. ſsequent.
  • 2 Abuti propriè dicitur, multùm, & pluſsquàm ferre poteſst natura rei, vti.
  • 3 Vſsusfructus nominum remedio cautionis vtiliter legari poteſst.
  • 4 Earum rerum, quæ vſsu conſsumuntur, quare Senatus verum vſsumfructum non fecerit, ſsed per cautionem quaſsi vſsumfructum conſstituerit?
  • 5 Vſsusfructus earum rerum, quæ non prorſsus abſsumuntur, ſsed imminuuntur tantùm, & atteruntur, etiam ante Senatuſsconſsultum conſstitui poterat.
  • 6 Vſsumfructum alium eſsſse proprium, alium improprium, cum Communi.
  • 7 Vſsumfructum formalem, diuidi in proprium, & improprium.
IN omnibus rebus generaliter conſstitui poſsſse
1
* vſumfructũvsumfructum, inquit Iuſstinianus in d. §. conſstituitur, Inſstitut. de vſsufructu, exceptis iis quæ vſsu ipſso conſsumuntur; nam hæ res neque naturali ratione, neque ciuili recipiunt vſsumfructum: quo in numero ſsunt vinum, oleum, frumentum, & ſsimilia, quibus proxima eſst pecunia numerata; namque ipſso vſsu, & aſsſsidua permutatione extinguitur: ſsed vtilitatis causâ Senatus cenſsuit, poſsſse etiam earum rerum vſsumfructum conſstitui, & vt generaliter dixerim, omnium, quæ in bonis noſstris ſsunt, vſsumfructum legari poſsſse, per textum in d. §. conſstituitur, l. 1. ff. de vſsufructu legato, l. 1. ff. de vſsufructu earum rerum quæ vſsu conſsumuntur, vbi ſscribit Vlpianus: Senatus cenſsuit, vt omnium rerum, quas in cuiuſsque patrimonio eſsſse conſstaret, vſsusfructus legari poſsſsit: quo Senatuſsconſsulto inductum videtur, vt earum rerum, quæ vſsu tolluntur, vel minuuntur, poſsſsit vſsusfructus legari. ldẽIdem in I. 3. I. 7. l. hoc SenatuſconfultũSenatusconsultum, ff. eodem titul. Igitur vini, olei, tritici, lanæ, aromatum, nummorum, veſtimentorũveſtimentorum, & ſsimilium reũreum vſsusfructus de ſstricto iuris rigore conſstitui non poſsſset, quia aut ſsunt inutiles, aut earum vtilitate perfruendo ita diſsſsipantur, vt ſsubſstantia ipſsarum, aut nulla, aut non integra remaneat: quod ſsignificare voluit Iuſstinianus in d. §. conſstituitur, dicens, quòd prædictæ res, neque naturali, neque ciuili ratione recipiunt vſsumfructum; quaſsi diceret, quòd natura harum rerum vſsus non eſst, ſsed abuſsus, hoc eſst, in his rebus vti nemo poteſst, quin abutatur,
2
* ideſst, quin abſsumat eas cofeſstim, & multùm, aut plus, quàm ferre poteſst natura ipſsa rei, vtatur: quod abuti propriè dicitur, vt rectè adnotauit Franciſscus Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 4. num. 1. in princ. verſsic. his enim rebus, fol. 238. & oſstendit Vlpianus in l. hoc Senatuſsconſsultum, §. ſsi pecuniæ, ff. de vſsufructu earum rerum quæ vſsu conſsumuntur, ibi: Si pecuniæ ſsit vſsusfructus legatus, vel aliarum rerum, quæ in abuſsu conſsiſstunt, &c. Et ibi. Quæ in vſsufructu pecuniæ diximus, vel aliarum rerum quæ ſsunt in abuſsu, eadem & in vſsu dicenda ſsunt. Ideò in definitione vſsusfructus adiicitur, ſsaluâ rerum ſubſtãtiâsubstantia quia ſsi talis ſsit rei ſsubſstantia, vt vtendo depereat, iam non poteſst eſsſse eius rei vſsus, ſsed abuſsus: Definitur ergo propriè vſsusfructus earum rerum, quæ vtendo non pereunt, veluti fundi, vel ædium; non earum, quæ vſsu conſsumuntur: & ſsic rationi naturali non poteſst vſsusfructus in ipſsis rebus conſstitui quia per conſsumptionem extinguitur potiùs, quàm conſseruatur subſstantia; neque etiam ratione ciuili, quia earũearum dominium in legatarium tranſsit, l. ſsi vini 7. ff. de vſsufructu earum rerum quæ vſsu conſsumuntur, in illis verbis: Si vini, olei, frumenti vſsusfructus legatus fuerit, proprietas ad legatarium transferri debet. Quod ſsecus eſst in vſsufructu earum rerum, quæ vſsu non conſsumuntur, quarum dominium, & proprietas in fructuarium nullo modo tranſsit, vt quamplurimorum Authorum relatione obſseruauimus ſsuprà. hoc eodem lib. cap. 17. num. 6. Vnde propter ſsuperiores rationes opus fuit Senatuſsconſsulto, quo introductum eſst, vtilitatis gratiâ, vt etiam earum rerum, quarum abuſsus e, non vſsus; quaſsi vſsus, vel vſsusfructus conſstitui poſsſset, remedio cautionis, vel beneficio ſsatiſsdationis, quo multa fiunt, quæ detractâ cautione, nec naturaliter nec ciuiliter fieri poſsſsent, vt in l. vltima, C. de legatis, l. 7. ff. de condit. & demonſstr. l. 3. & 4. ff. de vſsufru
3
*ctu earum rerum quæ vſsu conſsumuntur,
vbi ſsi legatus ſsit vſsusfructus nominum, remedio cautionis vtile legatum eſst: quod in terminis noſstris elegantiſsſsimè animaduertit Iacobus Cuiacius recitationum ſsolennium in libros digeſstorum, ad l. 1. in princ. ff. de vſsufructu legato: interponitur autem cautio in his rebus vſsu conſsumptibilibus, & in pecunia, provt plena manu explicauimus ſsuprà, cap. 14. & 17. per totum. Non tamen Senatus fecit ea
4
*rum rerum vſsumfructum (nec enim poterat) ſsed per cautionem quaſsi vſsumfructum conſstituit, quia cùm prædictæ res naturali ratione non recipiant vſsumfructum, vt dictum eſst, naturalis ratio per Senatuſsconfultum tolli non potuit, nec vſsusfructus ſsimpliciter, aut verè contra rationem naturalem conſstitui, l. eas, ff. de capitis diminuitione, §. vltimo, Inſstitut. de legitima agnatorum ſsucceſsſsione. Et ſsic tantùm potuit quaſsi vſsusfructus, mediante remedio cautionis introduci, vt eleganter adnotarunt Vlpianus in fragmentis, tit. 24. in fine, Connanus lib. 4. d. cap. 4. poſst principium. Franciſsc. Hotmannus ad titulum, ff. de vſsufructu earum rerum, fol. 116.
Cæcerarum verò rerum, quæ non prorſsus abſsumun
5
*tur, ſsed imminuuntur tantùm, & atteruntur, etiam ante illud Senatusconſsultum vſsusfructus conſstitui poterat, l. ſsi vſsusfructus, l. vltim. ff. de vſsufructu earum rerum quæ vſsu conſsumuntur, & rectè aduertit latiùs explicans Connanus d. cap. 4. num. 3. Quomodo autem in his rebus
6
* cautio præſstanda ſsit, explicauimus ſsuprà, cap. 17. ex n. 24. cum ſseqq.
Ex dictis hactenus conſstat apertè, veram eſsſse, & tenendam ſsententiam gloſsſsæ in l. omnium, ff. de vſsufruct. Bartoli in l. 1. num. 3. C. de vſsufructu. Iaſsonis in l. ſsed ſsi quis, §. item ſsi iurauero in princ. ff. de iurando. Ignei in l 1. §, ſsicut. num. 80. ff. ad Sillan. Pariſsij in conſs. 50. n. 34. volum. 4. Cephali in conſs. 82. n. 13. lib. 1. quos nouiſsſsimè ſsequitur, & nonnulla ad propoſitũpropoſitum dicit Petrus Ricciardus ad rubricam. Inſstitut. de vſsufructu, n. 70. & tribus ſseqq. Vſsumfructum alium eſsſse propriũproprium, alium improprium, vt vtriuſsque exempla ponens ſsignificat Iuſstinianus in d. §. conſstituitur. Proprius vſsusfructus dicitur, qui conſstituitur in fundo, & ædibus, & aliis rebus ſsimilibus, quæ vſsu ipſso non conſsumuntur, ſsed illarum ſsubſstantia ſsalua, & illæſsa remanet per earum vſsum. Improprius vſsusfructus eſst ille, qui in rebus vſsu conſsumptibilibus conſstituitur, quarum abuſsus potiùs, quàm vſsus eſst, vt ſsuprà vidimus.
7
* Vnde & conſsequenter, verum etiam erit, vſsumfructum formalem, de quo pleniſsſsimè ſscripſsimus cap. 1. per totum, ſsuprà, hoc eodem libro, duplicem eſsſse, ſsiue diuidi debere in proprium, & in improprium vſumfructũvsumfructum; quod etiam firmauit, & communem omnium ſsententiam dixit Petrus Ricciardus vbi ſsuprà, n. 70. in princ.
Loading...