EBrietas
est priuatio vsus
intellectus facta
ad aliq tp̃s ex immoderato
potu vini vel cuiuscũ alte
rius rei potabilis.
Adde de his ⁊ ꝙ ebrius pro dilecto
corporaliter non possit puniri. Barto.
no. in. l. respiciendum. §. delinquunt. et
ibi Alexan. post eum. ff. de pe. Salic. in
l. j. C. de sicca. not. in. l. diuus. ff. de offic.
presi. non tamen omnino excusat̃vt ibi
quod est verum in nimia. non autẽ in
parua. vt per Bal. in. l. data opera. C. q̇
accu. nō pos. facit. l. omne delictũ. §. pe.
de re. mili.
¶ Vtrum ebrietas sit peccatum morta
*le. Rñ. vt colligo ex Alexan. in sca sce
⁊. glo. xxv. dist. §. alia ea demum. ⁊ doct.
ibidem ꝙ aut raro contingit aut assidue. si raro sic distinguo quod aut in
ebrians se cognoscit vini potentiam et
suam cōplexionem dispositam ad ebrie
tatem. ⁊ tamen magis vult ebrietatem
incurrere quā a potu abstinere ⁊ sic est
peccatum mortale. Aut inebrians se
nescit vini potentiam ⁊ ignorat ꝙ ex ta
li potu possit inebriari vel non aduertit ⁊ sic est nullum peccatum vel venia
le ẜm excessum in potu et negligentia
ʒz
in aduertẽdo. si vero assidua sit ebrietas sic est mortale pctm̃ nō propter iterationem actus quia multiplicatio actuum venialiũ non auget in infinitum
sed quia non potest esse ꝙ hō assidue
inebrietur quin sciens ⁊ volens ebrietem incurrat. aut salte
ʒz nō omittat diligentiā debet adhibere de necessitate ne inebrietur cũ habeat tẽpus deliberatiōis reprimendi motus veniales
ne procedant in regnũ peccati. Jlle vero q̇ procurat vt q̇s inebrietur cōiter
mortaliter peccat siue sequat̃ ebrietas
siue nō siue sit peccatu
ʒz mortale in co q̇
inebriatur siue nō quia cōsentit in dam
num notabile proximi.
¶ Vtrũ ꝓpter sauitatẽ liceat inebriari.
*Rñ. ꝙ nō sine pctō mortali. tam in ope
rāte quā in patiẽte scienter: verũ est ꝙ
ẜm sctm̃ Tho. ij. ij. q. cl. cibꝰ vel potꝰ q̇
esset suꝑflnꝰ sano nō erit suꝑflnꝰ infirmo: puta datur ei causa medicine ad
prouocandu
ʒz vomitum ⁊ sine peccato
quando talis infirmitas id requirit s
ʒz
non vs ad ebrietatctũ.
¶ Vtrũ ebrietas excuset a pctō. Rñ. ꝙ
*excuset a tāto: s
ʒz nō a toto. Jntellige qͦ
ad penam: sed quo ad culpā excusat a
toto ꝙ fecit in ebrietate ex quo est sine
vsu totali rationis. et facit ꝙ not. xv. q.
j. in. c. sane. ⁊. c. si quis insaniens. Quo
vero ad penam Pa. in. c. quia diuersita
tem. de cōces. p̃ben. tenet ꝙ nō imputa
tur nisi id quod ex culpa immediate
procedit non quod mediate. ⁊ facit q
not. in tex. ⁊ in gl. xxiij. q. v. de occidendis. ⁊ in. c. licet. de testi. vnde dicit ꝙ l
ʒz
quis excommunicetur propter suā culpam nō tamen imputatur postea ei ꝙ
beneficium nō cōtulit infra tempꝰ debitum nisi fuerit in mora petẽde absolutionis culpa nō est cā immediata
sed excomunicatio q̃ est pena sic in pro
posito l
ʒz sumptio potus superflui fuerit culpa⁊ cā ĩmediata priuatiōis vsus
rōnis nō tñ est cā ĩmediata homicidij
vel alteriꝰ ꝙ facit. ⁊ ideo nō erit irregularis ẜm istā opi. Ric. tñ in. iiij. dist. xv.
t
ʒz ꝙ erit irregularis: ⁊ ꝙ ei ĩputant̃ ad
penam omnia que sequuntur sed mihi
placet magis opi. Pau. ⁊ ꝓ eo ẽ tex. cũ
gl. in. c. de cetero. de homi. nisi volũtarie ĩebriari voluisset. vt postea nesciẽs
occideret: sic ei imputaretur sicut tenet gl. ĩ. d. c. de cetero. etiā quodcũ ꝙ
secutũ est quāuis mediate processisset.
¶ Vtrũ ebrietas largo modo dicta qua
*quis nō totaliter priuat̃ vsu rōnis s
ʒz be
ne alteratur: scit tñ ꝙ facit siłr sit pctm̃
mortale: ⁊ excuset. Rñ. abs dubio non
excusat a malo ꝙ ꝑpetrat̃ ex qͦ scit ꝙ fa
cit: nec etia
ʒz credo talẽ excusari a pctō
mortali qui scienter tm̃ biberet ꝙ tale
ʒz
grauedinẽ incurreret. tũ ꝓpter ꝑiculũ
ebrietatis tũ sine notabili lesione ra
tiōis hoc fieri nō pōt. Jn eo autem cui
hoc accidit inaduertenter siue raro siue
etiā frequẽter nō credo sit mortale pec
catum nō facit a ꝓposito ⁊ scienter:
nō ita tenetur talem alterationẽ vitare sicut ebrietatem que priuat vsu ra
tionis totaliter.
¶ Vtrũ teneāt gesta per talem ebriu
ʒz.
*Rñ. ꝙ non qñ ꝓprie est ebrius s
ʒz quādo non est proprie ebrius sed conforta
tus: ⁊ scit q facit tunc tenent licet in
multis succurratur ei vt in iuramento
⁊ confessione ⁊ similibus per misericor
diam iuris: vt. s̃. dixi Blasphemia.
ECclesia
sumitur multipliciter: vt. lxviij. dis.
c. quorum vices. ⁊. vij. q. j. sci
re debes ⁊ ne prelati vices.
c. vlti. de verbo. signi. c. causam. ⁊. c. cum clerici in. gl. ⁊ ibi vide.
De contentis in hoc. §. ⁊ quot modis dicatur ecclesia no. Bal. in sua mar
ga. in versi. mortuus. versi. j. glo. ordi.
in. c. cum clerici. de verbo. signi. ⁊ an ꝙ
veniat appellatione pauperum. Bald.
not. quod sic in. l. omnes. in princi. C. de
epis. cle. ⁊ in. l. si quis ad declinandam
col. v. eo. titu.
¶ Ecclesia vniuersalis q̃ est collectio fi
*deliũ nō pōt errare in fide seu eius arti
culo. ne in his q̃ ad bonos mores necessarios ad salutẽ pertinent. christꝰ
ꝓ ea orauit vt nō deficeret fides eius: ⁊
sic intellige. xxiiij. qō. j. a recta. Jn alijs
aũt bene pōt errare: sequitur opinio
nem que pōt falli. ⁊ sic intellige. c. a nobis. el. ij. de senten. excōmu.
¶ Ecclesia romana ibi est vbi sunt bo
*ni. vt dicit gl. ĩ. c. quāuis. xxj. di. ⁊ sic pa
tet ꝙ tempore mortis christi remāsit in
sola virgine maria.
¶ Ecclesia an dicatur illa que nō est cō
*secrata. Rñ. Pa. ĩ rubri. de cōse. eccle. vel
alta. ꝙ non ꝓprie: sed basilica idest domus regis. alle. gl. cũ tex. ĩ. c. j. de re. do.
⁊ facit ad statuta. vt delictum cōmissu
ʒz
in ecclesia nō cōsecrata nō sit cōmissum
in ecclesia l
ʒz improprie accipiatur vnũ
ꝓ altero. Jte
ʒz equiuoce dicitur ecclesia
oratorium l
ʒz ꝓprie oratorium sit locus
aptus ad orandu
ʒz quẽ quis in domo
sua edificare potest.
¶ Ecclesia matrix. aliquādo est cathe
*dralis: vt in. c. venerabilẽ. de verb. sig.
aliqñ est baptismalis seu parochialis.
vt in. c. ex trāsmissa. de p̃scrip. ⁊ in. c. ad
audientiam. el. j. de ecclesijs edifi. not.
do. Cardi. in cle. ne romani. de elec.
¶ Ecclesia materialis cuius autorita
*te d
ʒz fundari. Rñ. ꝙ autoritate ep̃i diocesani: vt ĩ aut̃. de ec. ti. §. siquis aũt. et
de cōse. di. j. c. nemo. el. j. ⁊ hoc veꝝ in lo
cis nō exẽptis. Jn exemptis ꝟo nullus
pōt edificare sine licẽtia sedis apostolice: vt in. c. autoritate. de priuil. libr. vj.
⁊ sic intellige. c. de locorum. cum. c. seq.
de conse. di. j.
¶ Vtrum debeat ecclesia edificari sine
*dote. Rñ. ꝙ eccłie mendicantiũ sic. alie
ꝟo nō nisi in monasterijs q̃ habẽt redditꝰ: vt no. ĩ. c. j. de censi. ⁊ dos est mansus terre q̇ multipliciter dicitur: vt no.
gl. in. c. ẜm canonicam. xxiij. q. viij. ⁊ in
d. c. j. no. Pa. ꝙ accipitur hic ꝓ dote necessaria ꝓ sustẽtatiōe ministri qui man
sus debet esse liber ab omni seruitute
tẽporali: vt in dictis iuribꝰ. ⁊ no. Jnno.
⁊ Host. ⁊ Jo. an. in. d. c. j.
¶ Quis tenet̃ ad ecclesie reparationẽ.
*Rñ. Pau. ĩ. c. j. de eccle. edi. ꝙ de iure te
net̃ p̃latꝰ dare quartā partẽ redditus
si spāles nō sunt ad hoc deputati: vel si
cōsuetudo nō trāstulit onus fabrice in
populo: nec valet cō suetudo in contra
riũ: vt. c. cognouimus. xij. q. ij. ⁊ in. d. c.
j. quod intellige quādo superest aliq̇d
detractis necessarijs sibi: ałs nō tenet̃
ẜm eũdẽ Pau. in. c. de his qui. de eccle.
edifi. ⁊ q dico de p̃lato ĩtelligo de omnibꝰ bñ ficiatis ĩ ea. vt. d. c. j. ⁊. c. de his.
Si vero cōsuetudo trāstulit onus fabri
ce in seculares tenent̃ ipsi. ar. c. ad apo
stolicā. de simo. quod limito nisi eccłia
habundaret ⁊ ipsi seculares in magna
egestate essent. arg. c. aurum cum similibus. xij. q. ij.
¶ A quo debet cōsecrari ⁊ de recōcilia
*tione eius vide. s̃. cōsecratio ecclesie. de
eius immunitaie: vide. j. immunitas.
¶ Vtrũ oblatiōes q̃ fiũt capelle cedāt
*eccłie parrochiali ĩfra quā est sita. Rñ.
pa. ⁊ do. Ant. in. c. pastoralis. de his. q̃
fi. a p̃la. ꝙ sic ꝑ locũ a spāli. in. c. ad audientiā prĩo. de eccle. edifi. Jn fert etiā
do. Ant. ibidẽ. ꝙ oblatio que fit imagini picte in muro alicuius parochie cedit ecclesie parochiali. facit gl. in. l. sta
tue. ff. de vsufruc. ⁊ Ang. in sua disputa
tiōe que incipit. Jn refulgenti palatio.
hoc limito verũ quādo fit intuitu eccle
sie parochialis: ałs. nō. de quo. j. votũ.
in. §. xxvj. Jdẽ do. Anto. no. suꝑ. Rñ. de
parrochijs. ꝙ oblatiōes q̃ fiũt celebran
ti in alteriꝰ ecclesia sunt rectoris illiꝰ ec
clesie nisi sit episcopꝰ in ꝓpria diocesi
vel archiepiscopus in tota ꝓuincia dũ
visitat tũc ep̃o vel archiepiscopo cedũt: tota diocesis censet̃ parrochia.
de rapto. c. j. de parro. c. suꝑ eo. ⁊ ꝓuincia est parrochia archiep̃i. c. romana. §.
fi. de censi. lib. vj.
¶ Ecclesia nō ↄsecrrata an gaudeat eo
*dẽ priuilegio quo cōsecrata. Rñ. pa. ĩ. c.
fi. de cōse. eccle. vel alta. ꝙ sic: qñ autori
tate ep̃i est edificata: multa ꝓ hoc allegantur in gl. ibidem.
¶ Ecclesie parrochialis collatio ip̃o fa
cto ẽ nulla si fiat ei qui nō attigit. xxv.
*annũ. Jtẽ collata ei qui nō est sacerdos
si infra annũ a tꝑe cōcelsiōis et adepte
possessiōis nō fuerit sacerdos ordinatꝰ
vacat: licet altera cōferri nō possit nisi
cōpleto anno trāsacto. de quo dic vt. s̃.
clericus. vij. §. v.
¶ Ecclesie parrochiali presentatꝰ pōt
admitti quāuis nō sit in sacris. dũmō
*infra tempus debitum possit ordinari
in sacerdotẽ. c. si is. de testi. li. vj. sed sine presentatione institui non pōt nisi
dispensatiue ẜm Joā. an. in. c. preterea.
de eta. ⁊ quali. or.
ELectio
est alicuius ꝑsone
idonee ad dignitatẽ vel fraternā societatem
seruata forma cāonice facta
vocatio. hoc colligit̃ ex. c. cũ
in cũctis. ⁊. c. cũ ecclesia vulterana. ⁊. c.
ꝓpter. de elec. ⁊. c. cum olim. de arbi.
De notatis in hoc. §. ⁊ quotiẽs fieri
possit electio no. Bar. in. l. eũ q̇ certarũ.
col. iij. de ver. ob. Jo. de por. ĩ. l. si insulā
⁊ in. l. quicquid astringẽde. eo. ti. ꝙ bis
⁊ nō pluries. idẽ no. Jo. de pra. in. l. si is
qui in fi. ff. de ꝓcu. ⁊ in. l. hmōi. §. stichũ
de leg. j.
¶ Ad quẽ pertinet electio. Rñ. de iure
* |
cōi spectat ad collegiũ. Nā quelibet cō
gregatio debet sibi de iure cōi eligere
prelatũ: nisi cōsuetudo sit in cōtrariu
ʒz.
de ele. q. j. xvj. q. vl. ↄgregatio. xviij. q. ij.
abbatẽ. ⁊. c. seq. vñ ad eā spectat etia
ʒz si
duo solu
ʒz vel tres fuerint. de ese. c. j. de
cōsue. c. cũ dilectꝰ. immo vt tenet gl. in
c. ij. de postu. prela. Jnn. ⁊ Host. ⁊ cōiter
doc. Jus vniuersitatis pōt remanere ĩ
vno solo oĩbꝰ alijs mortuis vel priuatis suspẽsis vel excōicatis text. est in. l.
sicut. §. sed ⁊ si vniuersitas. ff. q cuius.
vni. cum gl. ⁊ Bar. vnde in isto casu po
testas eligendi pertinet etiam ad pau
ciores qñ maior pars est in habilis ad
eligendũ puta excōicati vel suspensi et
sic minor pars representat totũ collegium cũ inhabiles nō comprehendan
tur in numero. facit. c. illa de elec. bona
gl. in cle. quod circa. de elec. Jste tamen
solus nō posset se eligere quia notaret̃
ambitiosus. c. ꝑ vestras de iure patro.
pertinet etiā aliqñ ex cōsuetudine vel
priuilegio ad alios de collegio. c. cumana. de elec.
¶ Vtrũ potestas eligẽdi deuoluat̃ ad
*alios de collegio qñ alij sunt priuandi
potestate eligendi ꝓ ea vice. Rñ. gl. in
d. c. ij. ꝙ non ante priuentur.
¶ Quid si nō vocẽtur alij qui sunt pri
*uati vel inhabiles ad eligẽdũ. Rñ. pa.
in. d. c. ij. ꝙ tenet electio ⁊ alia capitula
ria. licet nundum sit discussum an sint
priuati quia sufficit ꝙ postea possunt
conuinci.
¶ Vtrum conuersi sint de capitulo et
*habeant vocẽ in electione prelati. Rñ.
Ludo. de ro. in suis notandis t
ʒz ꝙ nō.
allegat. c. ex. eo. de ele. li. vj. nisi antiqua
cōsuetudine hoc haberent ẜm Jnn. in
c. ij. de insti. idẽ tenet Fe. consi. cvij. per
tex. ⁊ si xp̃s de iureiu. in ver. vos ⁊ conuersi quod esset frustratorium monasterij vestri.
¶ Vtrum elector possit vnum vel plu
*res procuratores instituere ad eligendum. Rñ. ꝙ sic. si ipse sit habẽs et iusto
impedimento detinet̃. sed oportet ꝙ si
plures procuratores instituit ꝙ quilibet sit insolidum aliter non admittetur. ⁊ simul concurrant potior erit conditio preoccupantis. Si vero nullꝰ eorum preoccupat tunc capłm admittet
quẽ voluerit vel si maior pars capłi nō
cōcordat admittet̃ q̇ prior est institutꝰ.
Jtẽ op
ʒz ꝙ ꝓcurator sit de collegio et si
nullus vellet esse nō posset extraneum
capło nolẽte deputare. ne ꝑ lr̃as votum suũ exprimere. Jtẽ tertio op
ʒz ꝙ ꝓcurator institutꝰ nō eligat vnũ suo nomine ⁊ alteꝝ nomine ꝓcuratorio. ni
hil valeret nisi dñs speciale mādatum
dedisset de aliquo nominādo: quia tũc
illu
ʒz nomine dñi ⁊ alteꝝ suo noĩe pote
rit nominare. c. si quis de elect. libr. vj.
¶ Vtrũ illi qui non sunt professi tacite
*vel exp̃sse in locis regularibus sint ad
mittẽdi. Rñ. ꝙ nōvt p
ʒz in. d. c. ex eo. nec
illi q̇ ꝑ eoꝝ regulā vel cōstitutiōes ꝓhi
bentur sicut minores.
¶ Vtrũ illi qui nō sunt subdiaconi ha
*beāt vocẽ in capło in cathedralibꝰ collegiatis secularibꝰ vel regularibꝰ eccle
sijs. Rñ. ꝙ nō ẽt si ab alijs libere conce
datur cle. vt hi q̇ de eta. ⁊ quali. Quidā
tñ limitant quo ad illos qui nolũt ordi
nari laici. ꝓfessi tamẽ cũ clericis admit
ti debent de inre cōi. vt ĩ. c. messana. de
elec. nō laici conuersi nisi vbi habet cō
suetudo ꝙ admittantur. vt no. gl. ĩ verbo electionibus. in. d. c. ex eo. vt ĩ. d cle.
vt hi. quia dictum. c. ex co excludit solũ
laicos conuersos. laici vero professione
et habitu nullo modo etiā ex cōsuetudi
ne possunt habere voce
ʒz. d. c. messanas
eo. titu.
¶ Quis nō pōt eligere. Rñ. ẜm Jnn. et
*Pa. ĩ. d. c. ij. de postu. młti priuant̃ pote
state eligendi. ¶ Primo excōmunicati
maiori excōicatione. c. constitutus de
appel. Secꝰ de minori. de cle. excō. mi.
c. vl. ¶ Sco suspensi ab officio de con
sue. c. cũ dilectꝰ. ¶ Tertio ĩterdicti. de
elec. c. cũ inter. Rñ. Quarto quibꝰ inter
dictũ ẽ eligere sine suꝑioris lnĩa de elec.
c. fi. ¶ Quinto qui sciẽter celebrauerunt
in loco interdicto nisi suꝑ hoc sint priuilegiati de sen. ex. c. is q̇ li. vj. ¶ Sexto
|
ĩlli qui in ea vacatiōe elegerũt scienter
indignũ. c. cũ in cũctis. ⁊. c. innotuit in
fi de elec. Et idẽ si peccauerũt ĩ postulando. c. scriptũ. eo. ti. ꝓ ea vice sunt
priuati potestate eligẽdi si facta nomi
natiōe secuta fuit postulatio vł electio.
Secus si nō sit secuta. nō sunt priua
ti. c. perpetuo. e. li. vj. ⁊. vij.
¶ Septimo pupili. c. ex eo. e. ti. li. vj.
¶ Octauo laici cōuersi. ¶ Nono non ꝓ
fessi. ¶ Decimo nō subdiaconi de quibus dic vt. s̃. dictũ est. ¶ Vndecimo illi
qui per laicalẽ abusuʒz elegerunt eo. ti.
c. quisquis. ¶ Duodecimo nō eligẽtes
intra tepus debitum. vt. j. dicam.
¶ Quādo debet fieri electio. Rñ. ꝙ ĩ ca
*thedralibꝰ vel regularibꝰ ecclesijs ĩfra
tres meses ałr deuoluit̃ ad superiorem
ꝓximũ qui superior si ĩfra prefatũ terminũ nō elegerit uoluit̃ ad aliũ suꝑio
rẽ. ⁊ sic vs ad papā vt. c. ne ꝓ defectu
de elec. nisi iusto ĩpedimẽto fuerint im
pediti. deinde tenent̃ electores pñtare
electionẽ electo ⁊ petere cōsensu
ʒz eius
j. octo dies post como poter̃t alioq̇n
sũt supẽsi ꝑ tres ānos ab oĩbꝰ bñficijs
ipsiꝰ eccłie. c. cupientes. §. ceteꝝ. li. vj. e.
ti. in alijs vero ecclesijs debet prouide
ri. j. sex menses aliter ad proximũ superiorẽ deuoluit̃ vt in. c. de multa de preben. ⁊ in. c. nulla de cōces. preben.
¶ Vtrũ possit fieri electio ante sepultu
*rā p̃decessoris. tex. in. c. bone memorie
el. ij. eo. ti. tenet ꝙ nō si tamen fieretva
leret. ẜm glo. ibidem.
¶ Jn qͦ loco d
ʒz fieri electio. Rñ. ꝙ pōt
*fieri in quocũ loco honesto maxĩe ẜ
ʒz
cōsuetudinẽ vt in. c. causis eodẽ dũmō
nō sit locus clandestinꝰ electiōes q̃
fiunt in cameris ꝑ occulta cōuẽticula
reprobant̃. lxxix. dis. c. ij. ⁊. c. si transitꝰ.
ꝓpterea electiones ep̃o ꝝ solent fieri in
ecclesijs. c. ꝙ sicut eo. ti.
¶ Vtrũ ĩ loco ĩterdicto facta valeat. rñ.
*Pau. in. c. j. de postu. p̃la. ꝙ licet archi.
in. c. in. noĩe. xxiij. d. teneat q nonvl
ʒz.
Hug. vercel. ⁊ Jo. an. ⁊ cōiter do. post eũ
tenẽt ꝙ vl
ʒz postulatio ⁊ electio sunt
quidā cōtractus. ⁊ ꝓbat̃ per tex. d. ca. j.
fallit hoc in electione pape vt in. c. vbi
periculu
ʒz de elec. li. vj. eo. ti.
¶ Qui sunt vocādi ad electionẽ. Rñ. ꝙ
oẽs q̇ sunt pñtes ad qͦs pertinet eligere etiā absentes sunt vocādi. ẜʒz ꝙ cōsue
tudo se hʒz. c. corā. e. ti. lʒz de iure absẽ
tes sint vocādi vt ĩ. c. ꝑꝑ. e. ti. tñ ↄsue
tudo pōt introducere vt nō vocẽt̃ ⁊ valeat electio vt no. pa. ĩ. d. c. coram ⁊ in. c.
cumana. eo. titu.
¶ Qũo sũt vocādi. Rñ. ꝙ vł ꝟbo vł scri
*pto vł ↄsueto signo cāpane ⁊ hmōi
ẜm consuetudinem.
¶ Vtru
ʒz possit statui terminus minor
*triũ mẽsiũ ĩ qͦ si nō ↄueniāt licite ꝓcedat̃ ad electionẽ. Rñ. ẜ
ʒz Host. ꝙ si due
ꝑtes pñtes sũt ⁊ cā coartatiōis assigne
tur sic pōt tũc pōt abñs saltẽ vni de
collegio ↄmitterevices suas. c. ꝓpter
e. ti. Si ꝟo due ꝑtes abñtes sint vel nō
sit cā coartatiōis sic nō pōt s
ʒz d
ʒz expectari vs circa finẽ triũ mẽsium. ⁊ sic in
tellige doc. ⁊ cōcor. in. c. cũ inter vniuer
sas ⁊. c. cum nobis eo. tit.
¶ Vtrũ pulsata cāpana si minor pars
*sit q̃ cōuenit possit fieri electio Rñ. pa.
in. c. in causis eo. ti. ꝙ ĩ negocũs q̃ possũt expediri ꝑ pñtes ꝙ est regulare iux
ta no. ꝑ gl. ĩ. c. ij. de testi. li. vj. sufficitvo
catio ꝑ sonũ cāpane dũmō talis fit cā
pana ꝙ ipsiꝰ sonꝰ possit ꝑuenire ad in
telligentiā existẽtiũ. in loco. S
ʒz ĩ nego
cijs in quibꝰ absentes sunt vocādi nō
sufficit vocatio per sonũ campane sed
abñtes debẽt vocari ꝑ nunciũ vel ꝑ literas vt in. d. c. cũ inter ⁊. c. ꝓpter. e.
ti. ⁊ ita vr̃ sentire Jnn. ĩ. d. c. in causis. ⁊
in. c. ij. de no. ope. nũc. Sed Bar. in. l.
omnes populi. ff. de iusti. ⁊ iur. tenet
tũcun pulletur cāpana nisi conueni
ant due partes vniuersitatis salte
ʒz nō
vl
ʒz ꝙ fit. l. nominationẽ. C. de decur. et
ĩ. l. nulli. ff. ꝙ cuius. vni. ⁊. l. fi. C. de pre.
decuri ⁊ sic cōmuniter transeunt legiste. Tu tamẽ dicas ꝙ opi. legistarũ est
ꝟa qñ cāpana pulsatur ab eo q̇ nō h
ʒz
potestatẽ. puta ꝑ aliquẽ de vniuersitate minor pars de duobꝰ vniuersitatis
nō h
ʒz autoritatẽ cōuocādi vniuersita|
tem vel quādo pulsando nō intelligit̃
ꝓuocatiōe ad tale quid ꝑagendũ s
ʒz in
differẽter pulsat̃. secus qñ pulsat̃ ꝑ eũ
ad quem ꝑtinet aduocare. ⁊ tali mō ꝙ
oẽs sciunt se vocatos. Et sic intellige ⁊
limita. l. nominationẽ. ⁊ predictā. l. nul
li. l. aũt fi. predicta nihil ad ꝓpositũ
dicit q decretũ nō d
ʒz ex tabella recita
ri. Jntelligo ibi tabella. i. tabellionẽ
istud nō est delegabile. ⁊ sic non facit
ad ꝓpositũ. l
ʒz bar. exponat tabella pro
instrumẽ to pulsatili. s
ʒz nō bñ ⁊ sic tene
q v
ʒz quando sunt pñtes ⁊ quādo pulsat̃ ꝑ eum q̇ pōt vocare. ⁊ tali modo ꝙ
intelligant se vocatos. ⁊ sic concorda
dicta canonistarũ. ĩ. d. c ij. ⁊. ĩ. c. j. ma.
⁊ obe. ⁊ in. d. c. ĩ. causis. si tamẽ cōsuetudo essetvt nihil fieret nisi sint due ꝑtes
illam serua. de hoc vide. j. statutum. §.
xij. ⁊. xiij.
¶ Quid si aliquis sit in ciuitate vł mo
*nasterio infirmꝰ. Rñ. ẜ
ʒz Ho. ꝙ scrutato
res debẽt ire ad eũ ⁊ inquirere votum
eius sicut vota pñtiũ. pñs est qui in
ortis ẽ. ff. ꝓcu. l. j. iũcta. l. v. nec erit ne
cesse ip̃
ʒz in collatiōe. aut alijs q̇ sequũtur requirere. s
ʒz sufficit cōsensus ĩ scrutinio habitus ⁊ cōcor. Jnn. Posset etiā
talis procuratorẽ cōstituere vnu
ʒz col
legio cũ isto impedimento detineatur
vt. s̃. dicium est.
¶ Vtrũ vno electoꝝ cōtẽpto necvocato
*sit irritā da electio. Rñ. ꝙ sic si ipse vult
pōt etiā ratā habere si vult. c. sicut. e. ti.
¶ Vtrum elector possit renũciare voci
*sue. Rñ. ꝙ sic q̇libet pōt renũciare iu
ri suo. C. de pac. l. si quis in ↄscribẽdo.
Sitamẽ accedat admittendus est in oĩ
bus que circa ipsam electionẽ faciẽda
restant. c. eccłia vestra eodem. j. Rñ.
¶ Quis d
ʒz eligi. Rñ. ꝙ melior nō sim
*płr. s
ʒz q̇ melior erit tali prelatiōi. Vnde
Hiero. viij. q. j. licet q̇ p̃stantior est ex oĩ
populo q̇ dotior. q̇ sanctior qui eta
ʒz in
omni virtute eminentior ille eligatur
lxiij. di. c. metropolitano. r optimꝰ d
ʒz
eligi ĩtellige ẜm iudiciũ ↄscĩe eligẽtis.
*¶ Vtrum peccet mortaliter q̇ nō eligit
meliorẽ illi p̃lationi ẜ
ʒz iudiciũ sue con
scientie. Rñ. Hcnri. Gan. ĩ. iiij. quoł.
xxx. dicit ꝙ si duo bona preponant̃ vni
si cetera sunt paria puta eque precepta
eque facilia ⁊ hmōi tenet̃ sub pctō mor
tali eligere meliꝰ bonũ. rō eligendo
minꝰ bonũ cōtẽnit bonũ vbi h
ʒz ratiōe
ꝑfecti. s. maius. ⁊ sic prefert i sua electio
ne defectũ boni ipsi bono. ex quo duo
sequuntur absurda.
¶ Primum quod statuit sibi in bono
illo minori finem boni in eo ꝙ excludit
maius seu ꝙ amplius est in maiori. cōtra ꝙ dicit glo. suꝑ illud. ad phił. Nō
ꝙ iam acceperiʒz aut ꝑfectus sim. Nemo inquit fideliũ. ⁊ si multum profecerit dicat sufficit mihi qui enim hoc
dicit exijt de via ante finem.
¶ Secundũ absurdu
ʒz est ꝙ ↄtẽnendo
ill bonũ q est amplius in maiori bono. cũ non fit in eo nisi rō boni cōtẽnit
in eo bonũ bonũ. quare cũ ratio boni ↄtẽni nō possit nisi ↄtẽnendo primũ
⁊ summũ bonũ. omne bonũ ẽ aliqua
ratio primi boni. ergo eligẽdo minꝰ bo
nũ cōtẽnt primũ bonum non solũ indirecte sicut q̇libet alius pctōr qui vellet si esset possibile summũ bonũ ⁊ etiā
ill delectabile. Et ꝓpterea ne delecta
tionẽ amittat ↄtẽnit summũ bonũ. iste
vero. nō sic sed absolute nō vult sibi ill bonũ adesse. ⁊ ita ne bonũ simpłr
bonũ: sed hoc. ⁊ sic simpłr ↄtẽnit
absolute bonũ simpłr nolens in bono
proficere ꝙ est a bono deficere ẜ
ʒz Ber.
⁊ ẜ
ʒz gl. ad phłi. iij. Ad ea vero que sunt
priora extendẽs dicit adfutura merita.
quibus si cessaret perderet ⁊ preterita.
Secus si ex carnali affectiōe talis af
fectio mutat rōnẽ ↄtẽpus. quonta
ʒz iste
a qui prefert mnus bonũ sine affectiōe
nō cōtẽnit nisi bonũ bonum: ꝙ non
vult ⁊ ita directe ⁊ ex malitia. Jlle ꝟo q̇
ex affectione prefert nō cōtẽnit bonum
bonũ. benevellet habere maiꝰ bo
nũ. tñ propter affectionẽ prefert minꝰ
bonum ⁊ contẽnit ĩdirecte maiꝰ bonũ
⁊ sic ẜ
ʒz exigentiā illius affectionis ⁊ li
bidinis ĩ ea poterit eẽ ↄtẽptꝰ venialis
hec ille. Ex hoc qͦ collige ꝙ q̇ eq̃ faciłr
|
potest eligere meliorẽ ad illa
ʒz p̃lationẽ
seu officiũ si solũmō. ideo nō elegit meliorẽ nō vult ꝙ peccat mortaliter in
quacun electione si ꝟo ideo nō elegit
meliorẽ ẜ
ʒz iudiciũ sue cōscientie ex aliqua affectiōe puta est sibi inimicus
ille melior vel minus idoneus ẽ sibi
⁊ beniuolus ⁊ hmōi: ⁊ tũc distinguẽ dũ
est an electio sit maiori dignitate pu
ta papatu ep̃atu: ⁊ idẽ de omnibꝰ curā
aĩarũ habẽtibꝰ ⁊ sic peccat mortalit̃ ar.
c. nihil de elec. si vero fit de alijs electio
nibꝰ erit peccatũ veniale. dũmō sit dignus hoc est nō habeat aliquod canonicu
ʒz impedimentũ. his videtur ↄcor
dare Tho. vj. quoł. q. vj. licet obscure
ibi dictis op
ʒz addere q̃ dicit acceptio
ne ꝑsouarũ nec ob. q dicit̃ in. c. cũ oli
ʒz
c. cũ dilecti. ⁊. c. cum inter canonicos. et
ibi gl. e. ti. ꝙ sufficit sit dignꝰ . rñ. Th.
vbi. s̃. ꝙ ista intelligũtur quo ad foru
ʒz
cōtentiosum in quo nō reprobatur electio dũmodo sit dignꝰ. Si aũt eligit in
dignũ in ecclesiasticis sic est mortale.
Jn tẽporalibꝰ vero non credo mortale
nisi in maioribꝰ dignitatibꝰ puta dñio
in alijs aũt officijs nō nisi sit talis q̃ ele
gitur ꝙ ex eius electiōe sit secuturũ ali
quod notabile dandu
ʒz in illis quibus
habet exercere tale officium vt tabellio qui nescit dictare instrumẽta vel iu
dex qui nescit dare sententia
ʒz ⁊ hmōi.
¶ Vtrũ eligẽtes incognitũ saluẽt con
*scientiā. Rñ. pa. ĩ. c. bone memorie el. ij.
de posthu. p̃la. ꝙ nō ꝑ tex. ibidẽ q̇ vult
vt plenā habeāt notitiam. Limito hoc
vel per se vel per eos cũ quibus cōuersatus est. c. scriptum est eodem.
¶ Que sũt canonica impedimẽta. Rñ.
*reducunt̃ ad. viij.
¶ Primum si est malus et male vite.
vnde Dio. in epła ad demophilũ monachum. Qui non est gratie illuminatus non est iste sacerdos. sed inimicus
dolosus delusor sui ipsius ⁊ lupus con
tra dominicũ populũ pelle ouina armatꝰ hec ille. ⁊ ex hoc dicit Tho. vbi. s̃.
ꝙ exñs in peccato mortali est indignꝰ
ad prelaturā ecclesiasticā ⁊ officiũ spirituale exequẽdũ. ¶ Scʒz si est excommunicatꝰ maiori excōmunicatiōe. c. cōstitutis el. j. de app. ¶ Tertiũ si est excō
municatꝰ minori excōmunicatiōe. c. fi.
de cle. excōmuni. ¶ Quartũ si est suspẽ
sus vel ĩterdictꝰ aut ĩterdictũ nō serua
uit. c. j. posthu. p̃la. c. cũ dilectꝰ ↄsue.
¶ Quintũ si nō est legitime natus eta
tis debite ⁊ literature cōueniẽtis vt in
c. cũ in cũctis eo. ti. vel habet aliquod
de alijs impedimẽtis circa ordināduʒz
de quibus vide. j. ordo. iij. ¶ Sextuʒz si
semel propter viciũ persone fuit reprobatus. ca. super eo. eo. titu. Secus si cas
sata fuit electio propter vitiosum processum. c. innotuit. eo. titu.
¶ Septimũ si est ep̃s non potest eligi ad aliā dignitatẽ sʒz debet postulari.
c. fi. de post. p̃l. ¶ Octauũ in aliqua reli
gione nō pōt eligi expresse nō ꝓfessus
ĩ ea. c. nullꝰ. e. ti. li. vj. ⁊ cle. cũ rōni. e. ti. ĩ
ep̃ʒz tñ pōt eligi nouitius. d. c. nullus.
¶ Vtru
ʒz electio de tali habente aliq
*predictorũ impedimẽtorũ sit nulla ip̃o
iure Rñ. ꝙ sic excepto in habẽte primũ
ĩpedimentũ ⁊ tertiũ est cassanda. vt
patet in. d. c. fi. de cle. ex. mi. ⁊ electores
sunt priuati ipsa vice electiōe ⁊ suspẽsi
triennio ab ecclesiasticis beneficijs ip
so facto vt in. d. c. cum in cunctis.
¶ Quomodo d
ʒz fieri electio. Rñ. ꝙ tres
*sunt forme a iure nobis tradite. vt ĩ. d.
c. ꝑꝑ. e. ti. ⁊ iō electio q̃ nō fit ẜ
ʒz vna
ʒz
ipsarũ est nulla ipso iure. vt ibidem.
¶ Prima dr̃ forma scrutini ĩ qua requi
*rũt̃ ista de necessitate. aliter esset nulla
electio. ¶ Primũ ꝙ oẽs q̇ debẽt esse et
volunt congregentur pnĩaliter simul.
¶ Sc
ʒz ꝙ ab ipsis assumantur tres de
collegio ⁊ deputẽt̃ ad seruādavota oĩ
ʒz
collegio. ⁊ nō sint nec plures nec pau
ciores ẜ
ʒz cōmunẽ opi. Posset tamen te
neri opi. Vincẽ. ⁊ Tācre. ĩ. d. c. ꝓpter
qñ i collegio essent pauci q sufficerẽt
duo ⁊ quādo nō essent diuisi duo sufficeret vnus vocatis testibus ẜ
ʒz Jnno.
⁊ pl
ʒz Pau. in. d. c. ꝓpter tenẽt ẽt aliq̇
ꝙ si p̃dicti tres nō essent decollegio eli
gentiũ nō esset inualida electio: s
ʒz cōis
|
opi. t
ʒz ꝙ op
ʒz sint de collegio ałr sit nul
la ⁊ ↄuenit magis lr̃e. ¶ Tertiũ ꝙ isti
tres exq̇rāt vota singuloꝝ ĩ secreto. s. ab
alijs de collegio bñ possent esse alij
testes q̇ nō sũt de collegio dũmō nō sint
tales q̇ possẽt timorẽ ĩcurrere eligẽtibꝰ:
tũc possẽt refutari sicut ⁊ scrutatores
si tales essent vł aliq̇s ip̃oꝝ. ⁊ esset iusta
cā appellādi ẜ
ʒz pa. ĩ. d. c. ꝑꝑ. ¶ Quar
tũ ꝙ ista ĩq̇sitio fiat sigillatĩ nō bini vł
trini sunt vocādi. ¶ Quintũ ꝙ vota oĩ
ʒz
exq̇rant̃ si vnꝰ ↄtẽneret̃ nō valeret.
¶ Sextũ ꝙ scribāt vel ꝑ seip̃os vł ꝑ tabellionẽ vota oĩ
ʒz. ¶ Septimu
ʒz ꝙ mox
post fuerĩt inscriptis redactavota oĩ
ʒz
publicẽt̃ ĩ cōi ibi dicit gl. mox. s. ĩ ↄtinẽti nullo actu ↄ̃rio ĩt̃misso post vota scru
tata ⁊ scripta ⁊ vno ↄtextu. ¶ Octauu
ʒz
ꝙ facta publicatiōe fiat collatio nũeri
ad numeꝝ meriti ⁊
ʒzeli ad meritũ ⁊
ʒzelũ. ¶ Nonũ ꝙ facta collatione fiat electio ꝑ vnũ de capło noĩe capłi ⁊ ꝑ ꝟba
singularisnumeri. vt ĩ. c. sicut. e. ti. li. vj.
dicat sic. Ego. N. noĩe meo ⁊ oĩm vr̃
ʒz q̇
mecũ in ip̃
ʒz ↄsensistis eligo. N. ĩ ep̃
ʒz
⁊ c. vel si ipse eligens nō ↄsensit dicat noĩe
oĩ
ʒz vr̃
ʒz q̇ in ip̃
ʒz ⁊ c. ¶ De cimũ ꝙ electio
fiat de eo in quẽ maior ⁊ sanior ꝑs totiꝰ
capłi ↄsensit ⁊ sanior ꝑs p̃sumit̃ sꝑ ma
ior ꝑs. c. dudũ. e. ti. ⁊ ĩ. c. eccłia vr̃a. e. ti.
dr̃vbi maiorẽ numerꝰ.
ʒzelꝰ maior p̃sumit̃. ¶ Vndecimu
ʒz ꝙ dicta electio solẽ
niter ⁊ publice denuncietur.
¶ Duodecimũ ꝙ ẜuet̃ ordo oĩ
ʒz p̃dictorũ successiue sicutenumeraui. ałr si p̃po
steret̃ nihil valet. Adducũt aliq̇ multa
alia q̃ dicũt fore de substātia huius for
me. s
ʒz cōiter nō tenet̃ nisi supradictis.
Ex q̇bꝰ p
ʒz ꝙ difficilis est ista forma in
qua multi ⁊ docti deficiũt ignorantes
practicā. vt dicit gl. ĩ. c. cũ expediat lib.
vj. e. ti. Dico ẽt ꝙ est periculosa religiosis. ⁊ illis q̇ viuũt simul cũ intelligũt
aliquos non dedisse voces mō quo voluissent cōcipiunt aliqui passiones ⁊ se
pissime eligẽtes aliquo humano respectu nō eligunt ẜ
ʒz iudicium conscientie
Vnde tex. in. c. vbi periculu
ʒz in. §. ceterũ de elec. li. vj. dicit cum arbitrium vel
in ordinatus captiuat affectꝰ vel ad cer
tu
ʒz aliquid obligationis cuius neces
sitas adicit cessat electio dum libertas
adimit̃ eligẽdi hoc ibi. ⁊ ꝓpterea ẽ alia
forma securior ⁊ expeditior q̃ sequitur.
¶ Secũda forma dr̃ forma ↄpromissivt
*d. c. propter. s. cōmittendo aliquibus
iuris idoneis potestate eligendi. Jsta
aũt ↄmissio siue istud cōpromissum po
test fieri dupliciter. ¶ Prĩo limitate. sc
ʒz
vt cōpromissarij teneātur eligere illu
ʒz
in que
ʒz maior pars totius capłi. scruta
tis votis oĩ
ʒz de capło sigillatim ⁊ secre
te ab ipsis ↄsenserit. ⁊ ista ẽ forma de q̃
in. c. cũ dilecti. eo. ti. ⁊ in. c. cũ expediat.
eo. ti. li. vj. ⁊ ista est melior omnibꝰ formis: electores nō abdicāt a se ptātẽ
nominatiōis. ⁊ ad istam formā non requi ritur denecessitate nisi ṗmo ꝙ ↄpro
mittẽtes sint simul cōgregati ⁊ omnes
qui debẽt ⁊ volunt interesse. ¶ Secundũ ꝙ ↄpromittāt in vnũ vel duos tres
aut quot volũt siue sint de collegio vel
nō dũmō sint clerici non laici. c. cũ con
tingat. de arbi. ¶ Tertiu
ʒz ꝙ cōpromissarius vel cōpromissarij scrutent̃ vota
singulo rũ secrete ⁊ sigillatim. ¶ Quartũ ꝙ eligat illum in quem maior pars
totius capłi consensit dicendo. Ego.
N. compromissarius de consensu ⁊ voluntate compromissariorum meorum
si habet alios virtute compromissi in
nos fctĩ eligo in ep̃m. N. in quem maior pars totius capłi consensit. Et si in
prima scrutatione non cōsensit maior
pars totius capłi replicare debet tam
in ista quam in prima forma scrutinij
donec consentiant in aliquem. ca. eum
terra. eo. et si dubitaret aliq̇ de fraude
compromissarij possent eligẽtes quilibet ipsoꝝ sigillati
ʒz facere fieri tres vel
duas cedulas in quarũ qualibet esset
scriptũ nomen alicuius qui est in opinione eligendi. ⁊ ipsss acceptis a ↄpromissario ponat vnam de predictis cedulis in qua sit scriptu
ʒz nomen illius
quẽ vult noĩare ĩ aliq̃ scatula q̃ sit corā
ↄpromissario quibꝰ a quolibet sic posi
tis tũc ↄpromissarius corā om̃ibus ex|
trahat oẽs dictas cedulas ⁊ postea eligat illũ ĩ quẽ maior ꝑs totiꝰ capłi ↄsen
sit ⁊ sic cōpromissarius nō poterit scire
q̇s dedit vocẽ isti vel illi nec fraudẽ fa
cere. Et ad seruādā istā formā sicut et
primũ sufficit ꝙ maior ꝑs totiꝰ capłi cō
sentiat ẜm lapũ quẽ sequit̃ Ge. in. d. c.
cũ expediat. nulli fit p̃iudiciũ. cũ q̇li
bet noĩet quẽ vult fit sco cōpromissu
ʒz
simpłr sc
ʒz. vt cōpromissarij eligāt quẽ
volũt. ⁊ isto mō nō pōt fieri nisi oẽs cōsentiāt ałs vno ↄ̃dicẽte nō valeret. ꝙ si
oẽs cōsentiũt nō req̇rit̃ nisi vt eligant
sic. Ego. N. cōpromissarius de cōsensu
cōpromissarioꝝ meoꝝ ꝟtute cōpromissi in nos facti eligo in ep̃m. N. ⁊ si p̃dicti nō eligerit vel maior pars ip̃oꝝ elegerit indignũ sciẽter electio deuoluit̃
ad capitulum ꝙ in eos compromisit.
¶ Tertia forma dicit̃ forma cōis ĩ spi
*ratiōis ad istā formā req̇rit̃ prĩo ꝙ oẽs
ↄueniāt in vnā ꝑsonā si vnꝰ nō ↄue
niret nō esset ꝑ inspirationẽ. ij. ꝙ fuerit
factā sine vicio symonie vel alicuiꝰ tra
ctatꝰ spālis ĩ quo noĩet̃ certa ꝑsona s
ʒz
tractatꝰ generalis ꝓ bono p̃lato ĩ gene
re bene cōcedit̃ ẜm Jo. an. sed nō spiritualis sic esset ꝑsuasio nō inspiratio.
¶ Vtrũ supradicte forme sint seruāde
*in oĩ electiōe. Rñ. Pau. in. d. c. ꝓpter
ꝙ nō. s
ʒz solũ habẽt locũ in electiōibus
ep̃oꝝ. ⁊ alioꝝ p̃latoꝝ eccłiaꝝ collegiata
rũ q̃ habẽt gñalẽ iurisdictionẽ. q p
ʒz ꝑ
c. ne ꝓ defectu eo. vbi p̃latos appellat
cathedraliũ ⁊ regulariũ eccłiaꝝ in electiōibꝰ aũt alioꝝ beneficiatoꝝ a supradictis. sufficiũt singulares cōsensus illoꝝ de capło dũmō p̃stent̃ in capitulo
nec ẽ necesse seruare ali formā istaꝝ.
sed electꝰ simpłr a maiori ꝑte ⁊ saniori
habebit ius. vt in glo. c. si cui. eo. li. vj.
¶ Vtrũ electꝰ teneat̃ ↄsentire. Rñ. ge. ĩ
*c. si electio. eo. li. vj. refert Arc. dicẽtẽ ꝙ
sic alias peccat mortaliter. si putat se di
gnũ ad prelaturam ⁊ illa
ʒz sibi oblata
ʒz
nō acceptat. viij. q. j. in scripturis quod
credit veꝝ Jo. an. quādo nō est eq̃. idoneꝰ ꝑ quẽ illi eccłie possit ↄsuli. ego ꝟo
dico cũ Ric. in. iiij. quoł. q. xxj. ꝙ in tribus casibus tenet̃ cōsentire sub pena
mortalis peccati. ¶ Primo quādo a su
periore ꝑ obĩam cogeret̃ de renũ. c. nisi
cũ p̃dẽ. ¶ Sco quādo ẜm iudiciũ sue
cōscĩe videt̃ sibi verisimiliter ꝙ nō est
q̇ velit ⁊ possit salutẽ aĩaꝝ ꝓcurare quā
ipse posset ⁊ hic videt ꝓbabiliter eccłie
imminere notabile dispẽdiũ ⁊ ꝑiculu
ʒz
nisi assentiat. d. c. in scripturis. ⁊. c. oli
ʒz
eadẽ cā. ij. q. Fallit hic in irreligioso q̇
si ↄsentiret electiōi de se facte extra suũ
monasteriũ sine lnĩa sui suꝑioris petita ⁊ obtẽta ip̃o iure electio esset nulla:
quā lnĩam solꝰ p̃latus sine cōsensu capituli sui potest dare. c. si religiosus de
ele. li. vj. Similiter fallit ĩ predicatoribus minoribꝰ ⁊ alijs mẽdicātibꝰ q̇ etiā
de lnĩa suoꝝ p̃latoꝝ electiōi postulatio
ni ꝓuisiōi seu vocatiōi extra administrationẽ sui ordinis in discordia celebrate cōsentire nō possunt aliter est irri
tũ ⁊ inane. c. quorũdā. eo. li. vj. ¶ Tertio peccat mortałr quādo ꝑ viā illicitā
refugit. puta abscindẽdo se. nisi ex spā
li instĩctu spũssancti. Si aũt nō cogit̃ ꝑ
obĩam nec imminet ꝓbabile periculũ
ecclesie si refugit ꝓpter pigritiam per
viam licitam peccat venialiter. Si vero per humilitatem reputans se indignum sic meretur.
¶ Jnfra quod tp̃s tenetur cōsentire ele
*ctꝰ. Rñ. j. mensem a die presentationis
electiōis. aliter est nulla ipso iure. nisi
suꝑioris requiratur assensus. c. sit de
elec. lib. vj. Quid st electio tenuit de iu
re naturali puta ĩteruenit cōsensus
eligẽtiũ sed nō tenuit de iure obmis
sa fuerunt substantialia iuris. Rñ.
ẜm Jnn. quẽ sequunt̃ cōiter doc. in. c. ꝙ sicut de elec. ꝙ electꝰ si est confirmatus
est verꝰ p̃latꝰ ⁊ non tenetur resignare.
Eleemosyna
secundũ sanctũ Bona. in. iiij. di. xv. parte
secunda articulo. j. que. iiij. accipitur
communissime secundum quod comprehẽdit omne opus misericordie impẽsum siue proximo siue sibi iuxta illud eccłiastici. xxx. Miserere aĩe tue cōmuniter secundum ꝙ importat oẽ pie
|
tatis opꝰ impẽsum ꝓximo corꝑale siue
spũale ꝓprie ꝟo ẜm ꝙ importat opus
pietatis impẽsum ꝓximo ad reuelādā
ĩdigẽtiā corꝑalẽ⁊ dicit̃ ab eleo ꝙ ẽ ꝟbũ
grecum quod idem est q misereor cuius imperatiuus est eleysō. j. miserere
a quo eleos. j. misericordia. et ideo debet dici eleemosyna. non ełea vel ełia.
De notatis ĩ hoc. §. ⁊ ꝙ valet ĩ redẽ
ptionẽ pctōrum no. Bart. ĩ. l. j. in. iij. q.
vj. q. principalis. C. de sac. san. eccle. et
q̇bꝰ fieri debeat no. iu. l. priuilegia eo.
ti. ⁊ de quibus bonis no. Bar. ĩ. l. fi. ff. re
rũ. amo. ⁊ flo. in. l. mulier. ff. ad. l. acqui.
¶ Vtrũ elemosyna cadat sub p̃cepto.
*Rñ. ẜ
ʒz Ri. ĩ. iiij. di. xv. ar. ij. q. ij. ꝙ sic sub
p̃cepto legis nature prĩa Jo. ij. q̇ habue
rit substātiā huiꝰ mũdi ⁊ viderit fratrẽ
suũ necessitatẽ habere ⁊ clauserit visce
ra sua ab eo qũo charitas dei manet in
eo. ⁊ legis diuĩe. Mat. xxv. Esuriui ⁊ nō
dedistis mihi māducare ⁊ legis canonice. lxxxvj. di. nō satis ⁊. vij. q. j. oĩs. sed
p̃ceptũ ẽ affirmatiuũ nō obligat nisi
ꝓ loco ⁊ tꝑe. ⁊ iō ↄsiderāda est facultas
hñtis⁊ ĩopia ĩdigẽtis. si em̃hō h
ʒz aliq̇d
q nō sit necessariũ substẽtatiōi sue nature nec illoꝝ q̇bꝰ tenet̃ ꝓuidere sicut
sunt vxor filij serui ancille pr̃ ⁊ hmōi ⁊
sit tanta necessitas ꝙ immineāt signa
ꝓbabilia extreme necessitatis ĩ pauꝑe
tũc tenet̃ de p̃cepto. Si ꝟo h
ʒz aliq̇d suꝑ
fluũ nō solũ substẽtatiōi nature. s
ʒz etiā
ↄueniẽtie sui statutꝰ tenet̃ de illo facere eleemosynā etiā si nō ĩuenirẽt̃ tales
q̇ eẽnt necessitate p̃stita. Et si plures occurrẽt q̇bꝰ oĩbꝰ nō posset subuenire tenet̃ ceteris ꝑibꝰ illi q̇ magis indiget.
Si ꝟo nō h
ʒz vltra cōuẽtiā sui statꝰ nec
est q̇ sit in extrema necessitate nō tenetur de p̃cepto concor. Tho. ij. ij. q. xxxij.
¶ Quid d
ʒz p̃poni ĩ eleemosyna. Rñ. ꝙ
*ip̃emet deĩde sui deĩde noti. demũboni
deĩde extranei de quo vide textũ pulchrũ in. c. nō satis. lxxxvj. di. ⁊ tex. cum
gl. in. c. quiescamꝰ. xlj. di. q̃ q̇dẽ iura ĩtellige ceteris ꝑibꝰ vt diciũ ẽ posset esse
extraneꝰ ĩ tā arta necessitate ꝙ deberet
p̃poni noto ⁊ cōiũcto q̇ nō est ĩ tali sed
pater malꝰ debet p̃poni cuicũ bono
in equali necessitate ꝓpter p̃ceptũ dei.
¶ Vtrũ deputatꝰ executor ad distribuẽ
*dũ certa bona pauperibꝰ possit distribuere ĩter suos ↄsanguineos. Rñ. Pa.
in. c. j. de coha. cle. ⁊ mulie. ꝙ sic nā cleri
cus pōt in pauperes cōsanguineos de
rebꝰ ecclesie dare q̇ est distributor. vt in
d. c. j. ⁊. xvj. q. j. c. si sic ⁊ p̃latus. ar. in. l. si
mandauero §. si tibi cẽtũ. ff. mādati. Si
bi aũt nō pōt distribuere. vt. in. d §. si ti
bi centum.
¶ Vtrũ ei q̇ pōt laborare sit dāda elee
*mosyna. Rñ. ꝙ non ar. §. j. lxxxij. di. ij. c.
ep̃s ꝙ veꝝ ĩtellige qñ ꝑ laborẽ sibi pōt
ꝓuidere. ⁊ sic limita. l. vnicā. C. de men
di. va. de quo. s̃. colonus.
¶ Vtrũ sit dāda peccatoribꝰ. Rñ. q sic
*vt ĩ. d. c. q̇escamꝰ ⁊. j. q. ij. pio nisi qñ
ꝓpter securitatẽ cibi negligeret iusticiā. tũc subtrahẽdꝰ est. v. q. v. nō oĩs.
¶ Quis pōt facere eleemosynā. Rñ. ꝙ
*q̇libet q̇ pōt donare. de q̇bꝰ dictũ est. s̃.
donatio prĩo. ⁊ etiā q̇ aliq̇d nō pñt donare sicut monachi filij ⁊ hmōi q̇ sũt ĩ
ptāte alteriꝰ vt serui. q̇ in quatuor casi
bus possunt facere eleemosinā. ¶ Primus existẽti in magna necessitate possunt facere eleemosynā quando nō est
tp̃s vt possint habere recursum ad superiorem. vt no. Pa. in. c. si quis de furtis et not. glo. in. c. non dicatis. xij. q. j.
¶ Scs qñ p̃dicti de licẽtia suoꝝ suꝑio
rũ ꝑegrinant̃ vel sunt ĩ scholis pñt
facere eleemosynas q̃s alij honeste pe
regrini ⁊ scholares cōiter faciũt. ar. l. vl.
C. ad mace. ⁊. l. silongiꝰ. ff. de iud. ⁊. l. ij.
ff. de iur. oĩm iudi. ⁊. c. p̃terea de officio
dele. Facit gl. ĩ cle. ij. §. pe. de vita ⁊ ho.
cle. ¶ Tertiꝰ quādo vidẽt aliquẽ in extrema necessitate etiā ↄ̃ suꝑioꝝ ꝓhibitionẽ possunt ei eleemosynā dare. quia
tũc oĩa sunt cōia iure diuino ĩmo tenẽt̃
ẜ
ʒz Ri. vbi. s̃. q. vj. ⁊ gl. xij. q. j. in. c. nō di
catis. ¶ Quartꝰ possunt de volũtate ex
pressa vel presumpta vt puta administra
nẽ a suis superioribus cōmissam
: ar. si
. de dona. l. filiusfamilias. §. j.
¶ Quid de
yxore nũq̇d pōt. Rñ. ꝙ si ha
* |
bet bona ꝑafrenalia nulli dubiũ est ꝙ
pōt sua sunt de q̇bꝰ dic vt. j. ꝑafrena
lia. Si ꝟo nihil h
ʒz p̃ter dote
ʒz nō pōt fa
cere eleemosynā. xxxiij. q. v. ꝙ don. nisi ĩ
viij. casibus. primus. scs. tertiꝰ. ⁊ quar
tus. sunt de quibus. s̃. in precedenti di
xi. ꝙ filij possunt. ¶ Quintus si cōsuetu
do loci ita h
ʒz ꝙ vxores de pane ⁊ vino
⁊ hmōi faciant eleemosynas cōsuetu
do dat iurisditionẽ. ⁊ l
ʒz viri aliquando
ꝓhibeant debet sibi formare cōscientiā
ẜm Rodo. ⁊ Ja. de lau. ĩ summa ꝙ ideo
faciũt ne nimis dent s
ʒz tẽperate. ¶ Se
xtus quādo vtiliter gerit negociũ viri.
puta videt virũ crudelẽ ⁊ sceleratũ. ⁊
vt deus suspendat irā vel eũ illuminet
dat moderatas eleemosynas occulte.
ẜm Rod. Nam propter eleemosynas
deus suspẽdit flagella. vt. xvj. q. j. reuer
timini ⁊ ideo bñ facit mulier dādo eleemosynas occulte sine scandalo viri vt
deꝰ eũ adiuuet. Facit. l. soluẽdo. ff. de ne
ge. ge. cũ si. ⁊ meliꝰ exẽplũ ebigail primi Re. xxv. q̃ liberauit virũ a morte pro
pter panes datos dauid cōtra volũtatẽ viri sui. ¶ Septimꝰ si vir assignauit
sibi certũ q̇d ꝓ victu ⁊ ip̃a abstinet vt ĩde eleemosynā faciat quia suum videt̃.
¶ Octauꝰ si mulier ẽ lucrosa puta ex
hibita gubernatiōe domꝰ ⁊ familie lucrat̃ ⁊ oꝑibus suis. nec ĩtelligo deducẽdas expẽsas victꝰ vir tenet̃ eā alimẽ
tare ꝓpter dotẽ vt dictũ est. s̃. Dos ⁊ ẽt
ꝓpt̃ obsequia ab vxore exhibita de hoc
tñ vide. j. Vxor. §. ij. ⁊ q possit de lucro
facere eleemosynā t
ʒz sctũs Tho. ⁊ Ri. ĩ
iiij. di. xv. ⁊ cōiter summiste sequuntur
hoc cũ theologis vt Ja. de lau. ĩ summa
Distingue tñ sic q aut lucrũ ẽ necessariũ sustẽtatiōi sue ⁊ viri. ⁊ sic nō pōt facere eleemosynā: magis tenet̃ sibi et
viro alteri. Si ꝟo lucrũ superhabun
dat sic potest ⁊ idem dic de parafrenali
bus. vide. j. Vxor. §. ij.
¶ De quibꝰ d
ʒz vel potest fieri eleemo
*synā. Rñ. vt colligit̃ ex canonistis. j. q. j.
in. c. nō est putanda. ⁊. xiiij. q. v. in glo. ⁊
per theologos in. iiij. di. xv. quod potest
fieri de omni re que est propria ipsius
dantis ⁊ que nō est obligata restitutioni alicui certe persone siue licite si acq̇sita siue turpiter. Quando aũt sit restitutioni obligata. vide. j. restō primo et
vsura ⁊ ĩ multis alijs ti. Limita etiā in
rebus ꝓprijs. ẜm Ri. s̃. q. v. dũmodo nō
sint necessaria ad sustentationẽ nature
sue ⁊ suorum ordine charitatis magis d
ʒz se diligere alium nisi esset talis ꝑsona de cuiꝰ morte immineret no
tabile nocumentũ reipuplice ⁊ ꝓfectui
aĩarũ tũc esset perfectionis non necessitatis de tali dare eleemosynam.
¶ Quot sũt gña eleemosynaꝝ. Rñ. tria
*vt r ĩ. c. tria ⁊. c. due. xlv. di. ¶ Primum
corporale. ⁊ hoc ↄsistit in oꝑibꝰ misericordie corꝑalis q̃ sũt pascere esuriente
ʒz
potare sitiẽtẽ vestire nudũ hospitem re
colligere ĩfirmũ visitare redimere captiuũ mortuũ sepelire. vñ ꝟsus visito.
poto. cibo. redimo. tego. colligo. condo.
¶ Scm ⁊ tertiũ genus est spũale. s. remittere iniuriā ⁊ corri gere delinquẽtẽ
vt ĩ. d. c. tria. adunt̃ alia q̇n. s. cōsulere
dubitātẽ. ↄsolari tristẽ supportare onerosos docere ignorātes orare ꝓ oĩbꝰ de
q̇bꝰ. j. Mĩa. §. j. Et q̃ sint digniores. vide. Ri. vbi. s̃. q. iiij. ⁊. q̃. Satisfactio §. ix.
¶ Aduerte ꝙ dare eleemosynā intẽtio
*ne subleuādi necessitatẽ ꝓximi est opꝰ
mise ricordie. sed dare intẽtione recom
pẽsandi ꝓ debito diuĩe offense sic ẽ opꝰ
iustitie. ⁊ sic est satisfactoria ꝓprie. ⁊ ꝑtinet ad meritũ dimissiōis pene. s
ʒz primo modo pertinet ad meritum vite
ẜm Jaco. de lau. in summa.
¶ Vtrũ pauꝑibꝰ cōpetat aliq̃ actio cō
*tra diuites vt eis subueniant. Rñ. Pa. ĩ
c. si q̇s de fur. ꝙ nō s
ʒz bene pñt ĩplorare
officiu
ʒz iudicis seu suꝑioris vt eos cogat ⁊ eccłia pōt eos cogere. vt no. gl. ĩ. c.
sicut hi. xlvij. di. ⁊ ar. in. c. nullꝰ laicꝰ. de
iu. pat. ꝙ limita verum quādo sunt in
tali necessitate ⁊ diuites ĩ tali habũdātia ꝙ tenent̃ eis facere eleemosynā de
precepto alias non.
¶ Vtrũ q̇s possit furaui vt faciat elee
*mosynā. Rñ. ꝙ nō nō sũt faciẽda ma
la vt veniant bona. xiiij. q. v. forte.
est relaxa
tio patrie
potestatis corā iudice cōpe
tẽte volũtate pr̃is ⁊ volũtate filij cōcurrẽte. ⁊ ĩ vtrius
pñtia dicta ex eo ꝙ extra manũ. j. ptāte
pr̃is ponit̃ filiꝰ elicit̃ hoc. ex. l. nō nuda.
C. de emā. li. quod ibi no. ⁊ insti. quibꝰ
modis ius pa. po. sol. §. preterea.
De emācipatione ⁊ ↄtẽtis in hoc. §.
⁊ de q̇bꝰ fiat no. Bal. ĩ. l. vt liberis. C. de
colla. Bar. in. l. quedā cũ filiũ ꝙ fit de fi
lio nō de extraneo. ⁊ ĩ aut̃. de successiōe.
C. de suis ⁊ legi. vbi an tollat agnationem ⁊ in. l. j. §. diui. lo. ij. ff. ad sylle.
¶ Quis potest emancipari. Rñ. infans
*de speciali licentia principis.
¶ Vtrũ teneat̃ pr̃ emācipare filiũ. Rñ.
*nō regularit̃ prĩa ptās ĩextimabilis
est. ff. de le. j. l. filiusfami. §. vt q̇s heredẽ.
Similiter nec filius pōt ↄpelli vt emācipet̃ a patre. limita nisi ex cā. ẜm Bar.
ĩ. l. quidā cũ filiũ. ff. de ver. ob. l
ʒz aliter
dicat glo. insti. q̇. mo. ius pa. po. sol. §. fi.
nā in his q̃ sunt volũtarie iurisditiōis
nō potest quid fieri altero inuito. vt in
aut̃. quibus mo. natura. effi. sui. §. si vero Fallit hoc primo sipater male afficit
filiũ verberibꝰ ↄ̃ pietatẽ. Jtẽ si cōpellit
eũ peccare corpus suũ. Jtẽ si filiꝰ est arrogatꝰ ĩpubes ⁊ pubes factꝰ ꝓbat non
sibi expedire esse arrogatũ. Jtẽ si pater
agnouit sibi relictũ legatum vt emāciparet filiũ in istis casibus tenet̃ pater eũ emācipare. vt no. A
ʒzo in summa
C. de emancipa. lib.
¶ Vtrum datum a patre filio pro p̃mio
*emā cipationis ẜm cōsuetudinẽ vt. l. vt
liberis. C. de col. bo. sit cōicandum cum
alijs fratribus. Rñ. ꝙ sic sed cum alijs
non computabitur in legitima nisi pater hoc dicat expresse vt. l. si quando. C.
de inof. testa.
Emphiteosis
dicitur ab em. i. in et
sitos. i. fides ⁊ thesis
ld est positio: res fidei accipiẽtis cōmittit̃ vel r melioratiōis ↄ̃ctꝰ siue datio ad liuellũ. ⁊ est mediꝰ ↄ̃ctꝰ. inter locationẽ ⁊ venditionẽ de quo vide gl. in
c. potuit de locato. Vnde emphiteotica
rius vel emphiteota est qui accipit rem
immobilẽ perpetuo ⁊ hercditario iure
colẽdā. vel meliorādā. vel ad tp̃s puta
scam vel tertiā generationẽ vt in aut̃.
de non alie. §. emphiteosim. Et quomō
cōtrahit̃ no. in. l. j. C. de iure emphiteo.
De cōtẽtis in hoc. §. ⁊ q̇d sit emphiteosis ⁊ vñ dicatur not. Bal. in. l. liber.
col. pe. C. de ope. liber. ⁊ in rub. C. de iure emphi. Bal. in. l. ij. C. de rescin. vẽdi. ⁊
in quo differt a locatiōe no. in. l. j. ⁊. ij. ff.
si ager. vect. ⁊ in. l. si vt certo. §. si duobꝰ.
ff. commoda.
¶ Vtrũ ↄ̃ctus emphiteoticus differat a
*ↄ̃ctu cẽsuali. Rñ. ꝙ sic ꝑ ↄ̃ctũ emphiteoticũ transit solũ vtile dñium. vt in. l.
j. §. qui in perpetuũ. ff. si ager vecti. Sed
per cẽsualẽ trāsfert̃ nō solũ vtile. sed ẽt
directũ ⁊ fit qñ dicit̃ cōcedo tibi talẽ re
ʒz
⁊ trāsfero in te q̇cq̇d iuris habeo in ea
⁊ soluit̃ annuatim certus cẽsus. tex. est
singularis. in. c. cōstitutꝰ iũcta gl. de reli. do. ⁊ etiā si dicat̃ ↄcedo tibi talẽ rẽ in
ẽphiteosim ꝑpetuā trāsferẽdo in te q̇cq̇d iuris habeo in illa pro certa annua
pẽsione erit ↄ̃ctꝰ cẽsualis casus est singularis in. d. c. cōstitutꝰ. ⁊ illa verba in
emphiteosim impropriant̃ vt ĩ. l. si vno
in prin. ff. locati. ⁊ in isto cōtractu nō ha
bet locum pena. c. potuit de locato. ⁊. l.
ij. C. de iure emphi.
¶ Vtrũ accipiẽs emphiteosim vs ad
*tertiā generationẽ necdicit inclusiue vł
alia eq̇polẽtiali. vs ĩtelligat̃ exclusiue
Rñ. ꝙ si vs ponit̃ a lege suꝑ gradu. sic
stat ĩclusiue. vt insti. de succe. agna. §. fi.
no. C. vnde legitimi. l. certum. ⁊ in. c. nō
debet de cōsan. ⁊ affi. Sed si ponitur ab
homine in ↄ̃ctu obligatorio tũc ponit̃
exclusiue. l. veteribꝰ. ff. de pactis. S
ʒz q̇dā intelligũt hoc in eo ꝙ augeret obligationem. s
ʒz in casu nr̃o non auget. sed
facit eam transmisibilem. ⁊ ideo includit ẜ
ʒz Calde. ⁊ placet Bal. tamẽ ĩ. l. meminisse. ff. de offi. procōsul. dicit in re ec
clesie si dicatur vs ad tertiam generatione
ʒz stabit inclusiue. Si vero vs ad
quartā stabit exclusiue quia vltra ter|
tiā generationẽ nō pōt fieri ĩuestitura.
vt in. d. §. emphyteosim sed de hoc vide
Ang. de are. insti. de loca. §. adeo autẽ.
¶ Sed nunq̇d stipes cōputabit̃. Rñ. ꝙ
*nō accipiens nō est generatio suipsiꝰ
⁊ in gradibꝰ stipes nō cōputat̃ ĩ numero. ff. de gradibꝰ. l. iurisconsultus. sicut
vnꝰ nō est numerꝰ. sed principiũ nume
ri Bar. tenet q cōputatur nisi dicat̃ sic
vs in ipsius tertiam generationem.
¶ Vtrũ emphyteosis q̃ fit de generatio
*ne in generationẽ assimilet̃ inuestiture
feudali. Rñ. ꝙ sic. vt no. bar. in. l. si mihi
⁊ titio. ff. de ver. ob. ⁊ text. cũ Bal. in. c. j.
de vasallo decrepite etatis.
¶ Vtrũ ius emphyteoticũ transeat ad
*extraneos hr̃ des. Rñ. q fuerũt opi. s
ʒz
mihi pl
ʒz opi. Jo. de imo. ĩ. c. fi. locato.
dicẽtis ꝙ sic ẽt in re ecclesiastica dũmo
do sit data cũ illa solẽnitate. c. j. de reb.
eccl. nō alie. li. vj. ⁊. c. sine exceptiōe. xij.
q. ij. de q̃ vides alienatio. §. ij. iij. ⁊. iiij.
¶ Vtrũ pater q̇ accepit emphyteosim ꝓ
*se ⁊ suis filijs possit illā p̃legare vni filiorũ. Rñ. bal. in. c. j. in ti. an agnatus in
vj. col. tenet q sic emphyteosim. s
ʒz nō
feudũ. ⁊ multi alij Ang. vero cōsi. xviij.
t
ʒz q nō ius est quesitũ filijs nisi alte
ri filioꝝ tantũdẽ de alijs bonis prelegasset allegat. l. j. §. asstgnare. ff. de assi.
lib. iuncta. l. si cũ dotẽ. §. si pater. ff. solu.
ma. vbi pater p̃t diminuere ius filie ex
prĩa ꝓmissiōe qua. s. dotẽ dedit marito
⁊ postea exegit insciu
ʒz filia dummodo
tantũdẽ eidẽ relĩquat tum diminuit
⁊ sic cōcorda dicta ductorum.
¶ Vtꝝ veniāt filie qñ accepitꝓ se ⁊ suis
*filij. Rñ. ẜm Jo. de imo. in. c. fi. de loca. ꝙ
nō ꝑ singulare dictũ Arch. ĩ. c. si q̇s suadente. xvij. q. iiij. vbi voluit q in materia cōtractuũ masculinũ nō cōcipiat fe
mininũ ꝑ. l. veteribꝰ. ff. de pac. hoc. ide
ʒz
t
ʒz. Guil. de su
ʒza. q̇ fuit doctor. Archi. ĩ le
gibus. ⁊ Ray. de forli. in. l. tres fratres.
ff. de pac. ⁊ Lu. de ro. consi. xxxiiij.
¶ Vtrum emphyteota possit dimittere
*rẽ emphyteoticā et se liberare qñ vult.
Rñ. l
ʒz aliq̇ distinxerũt an sit obligatus
rōne rei. ⁊ sic possit an rōne ꝑsone. ⁊ nō
possit vt dicit do. Odoar. Tñ Ja. est cōtra tenẽs q nullo mō pōt ⁊ idẽ Pa. ĩ. c.
iudicatũ de immu. ec. q a principio
est volũtatis ex postfacto est necessitatis. l. sicut. C. de act. ⁊ ob. Jtẽ persona
liter est obligatus ad pensionẽ. l. j. ⁊. ij.
C. de iure cmphy. ergo tenet̃ ꝑsonaliter
cũ oẽs actiones sint ꝑsonales instit. de
ac. §. appellamꝰ. ⁊ sic dimittẽdo rẽ obligaretur ad pensionẽ ꝑsonales actiones sunt affixe ossibus nostris. l. q̇s ergo. ff. de pecu.
¶ Vtrũ possit aliũ emphyteotā facere
*vel alteri locare. Rñ. ꝙ sic insti. locati. §.
adeo nō est ꝓprie alienatio vera. con
trariũ t
ʒz Spe. ti. de lo. §. nũc ꝟ. cxxv. sed
tu cōcorda ꝙ si tałr vult dare ĩ ẽphyteo
sim. ꝙ ipse sit liber a p̃statione canonis
nō pōt aliter sic locare tñ etiā ad longũ
tp̃s potest scm Spec. vbi. s̃. ver. cxxiij.
¶ Vtrũ emphyteota cuiuscun etiā ec
clesie possit donare aut legare meliora
*tiones q̃s fecit in re emphyteotica vel
ipsam rem emphyieoticā sine alia solẽ
nitate. Rñ. gl. in. c. fi. de lo. ꝙ sic ⁊ cōiter
sequunt̃ doc. Bar. tenet verũ in emphy
teota fisci. s
ʒz nō in emphyteota priuati
in. l. fi. C. de iur. emphy. ꝑ le. ij. C. eo. Sed
Bal. ĩ. l. vsufructu. ff. sol. ma. reprehẽdit
Bart. ⁊ dicit eũ male intellexisse. di. l. j.
quia loquit̃ quando alienat proprietatẽ ⁊ sic ius dñij. sed qñ alienat donādo
vel legādo saluo iure dñico semꝑ tenet
donatio vel legatum vnde dicit Pa. in
d. c. fi. de locato. quod vbicũ prohibet̃
vẽditio facta commemoratione de pre
cio. vt in. d. c. fi. ⁊. d. l. fi. non ĩntelligit̃ de
alia alienationis specie. vt in. l. fi. C. de
pred. curi. ⁊ decu. ⁊ per hoc infert quod
etiam permutare pōt ⁊ sic limita. l. statuliberi. §. quintus. ff. de sta. liber. ⁊ q
not. in. l. ij. C. de vsuca. pro empto. vbi te
netur q nomine emptionis et venditionis intelligitur oĩs contractus. Per
quẽ dominium rei transfertur. Tutius
tamẽ estvt nō permutet sine cōsensu do
mini propter doctores multos q̇ tenẽt
q non pōt permutare. in. d. l. fina. ⁊ in
d. c. potuit pignori tamẽ obligare pōt
|
l. tutor. §. fi. ff. de pig. act. l
ʒz sit tutius facere cum cōsensu domini secundũ spec.
¶ Vtrũ possit vẽdere rẽ emphyteoticā
ecclesie vel meliorationes predictas.
Rñ. pa. ĩ. c. fi. de loca. ꝙ sic dũmodo hāc
solẽnitatem seruet. ¶ Primo q requirat prelatũ vel rectorem ecclesie qui r
ecclesia. vt. vij. q. j. scire. ¶ Secundo denunciet preciũ quod offertur vere. leg.
fi. C. de iure emphit. ¶ Tertio q ecclesia nō rñ dente labantur duo mẽses hec
probant̃ in. d. c. fi. ¶ Quarto q nō ven
dat ꝓhibitis ꝑsonis q̃s ponit gl. ibidẽ
⁊ sunt oẽs persone que nō sunt faciles
cōueniri sicut capitanei ⁊ hmōi. ex quibus preiudicium posset pati ecclesiavt
ff. qui satis. co. l. ij. ¶ Quinto q nō ven
dat nisi vtile dñiũ sibi cōpetẽs ⁊ melioratiōes quas in re fecit. ¶ Sexto ꝙ priꝰ
nō ceciderit a iure suo puta nō soluẽdo
canonẽ in. l. nemo. ff. de regu. iur. r.
Nemo plus iuris in aliũ trāsferre pōt
quam habet.
¶ Vtrũ p̃dicta debeat obseruare super
*ficiarius ecclesie qñ vult vẽdere qui est
dñs superficiei qui super solo alicuius
edificat domũ donando sibi cẽsum par
nũ. Rñ. Bar. in. l. j. §. pe. ff. de superfi. q
sic per. l. ij. C. ne rei diuine vel temploꝝ.
Sed do. Card. est cōtra Ang. vero dicit
ibidẽ dictũ Bar. equũ. Sed iure nō pro
bari ⁊ ideo ante factũ sequendum post
factũ Car. not. ẜm Bal. in aut̃. q̇ res. C.
de sac. san. eccle. q qui cadit a solo cadit a superficie. arg. d. l. j.
¶ Vtrũ prefata solẽnitas sit seruanda
*in emphiteota ṗuati seu secularis. Rñ.
q non nisi solu
ʒz vt requiratur dñs an
emere velit meliorationes ⁊ nō vendat
talibus personis quibus dñs cōmode
nō possit habere ius suũ vt potentioribus et huiusmodi alias caderet a iure
suo. vt in. l. fi. C. de iure emphi. ⁊ not. gl.
in. d. c. fi. de loca.
¶ Vtrũ frater fratri possit alienare sine
*prefata solẽnitate. Rñ. Bal. in. l. voluntas. C. de fideicō. q sic qñ duo fratres
habent emphyteosim paternā ecclesie
etiā q vnus pōt iura sua alienare alte
ri sine cōsensu ecclesie.
¶ Vtrum possit dari in dotem vide. s̃.
*dos. §. vij.
¶ Vtrũ debeat fieri remissio canonis. i.
*annue vel regularis solutiōis propter
guerrā. Rñ. q l
ʒz sit diuersa opi. tu dic
q si quātitas canōis est ita magna q
si res locaret̃ de anno in annũ nō plus
perciperet̃ tũc ꝓcedat opi. ꝙ fiat remis
sio nō solũ ꝓpter guerrā. imo etiā propter aliā sterilitatẽ vt dicit Bal. ĩ. l. j. C.
de iure emphy. ⁊ ita dicit Barto. q nō
est ꝓprie cōtractus emphiteoticus. tũc
qñ datur tanta quātitas sicut ꝓ locatio
ne. Si vero est modicus vt cōiter fit tũc
nō fiet remissio ar. l. si merces. §. vis ma
ior ⁊. l. ex cōducto §. j. ⁊. l. si vno. ff. loca.
nisi substātia rei penitus ledat̃ vel nisi
fundus captus ab hostibus desperaret̃ posse rehaberi tunc fiet remissio
vide glo. in. d. c. fi. ⁊. l. j. C. de iu. emphi.
Et idẽ dic de augmẽto rei q nō auget̃
pẽsio in casu in quo nō minuunt̃ ꝓpter
eius lesionẽ ẜm Bar. in. l. j. C. eo. titulo.
*¶ Vtrũ fundo inũdato a flumine liberet̃ emphiteota a canone. Rñ. pa. in. d.
c. fi. q sic r deperditꝰ. l. iij. §. labeo.
cũ si. ff. de acqui. pos. Jtẽ fundus mũda
tus et occupatus ab hostibus equiꝑat̃
l. cũ vnꝰ. §. fi. ff. de bo. aut̃. iudi. pos. Q
verũ credo qñ nō est spes recuperationis. ĩtellige si in totũ partit vel vltra di
midiā. secus si sola medietas perijt:
nō liberat̃. ar. l. etiā partis. ff. devsufru.
⁊. l. qua de tota. ff. de rei vẽ. licet alij velint q. vij. partes perierint si d
ʒz libera
ri. sed magis pl
ʒz q dixi ĩ dubio par
tis appellatione intelligit̃ dimidia dicta. l. etiam partis.
¶ Vtrũ destructa re emphiteotica ver
*bi gr̃a domo ex igne fortuito si reparet̃
teneat̃ emphiteota ꝑseuerare. Rñ. scm
Ric. de ma. in. l. j. C. de iu. em phy. q nō
illud r nouũ. facit q dicit bar. in. l.
dāni. §. si is q̇. ff. de dā. infec. vbi vult ꝙ
siq̇s obligauit se alicui hñti domu
ʒz in
villa dare de aqua recẽti ĩ estate destructa domodestruit̃ obligatio l
ʒz postea re
ficiat̃. Facit etiā q voluit Bar. in. l. de
|
pupillo. §. si quis riuos. ff. de no. oper.
nun. vbi dicit q q̇ reficit de nouo facit
lege. inter stipulantem. §. factam. ff. de
ver. obl. Jtẽ voluit Ang. in. l. j. §. si quis
edificiũ. ff. de no. ope. nun. ⁊ Bal. in. l. si
vt ꝓponis. C. de nup. vbi dicit. Dictat
cōstitutio ecclesie q nemo faciat fortili
ciũ nouum incōsulto papa an filij possint reficere destructũ castrũ propter re
bellionẽ pairis ⁊ dicit ꝙ nō ita facit. l.
cum alijs. C. de cura. furio. vbi si furiosns efficit̃ sane mẽtis expirat curatoris
officiũ nec reuiuiscit si postea redit in
furiā sed debet sibi dari nouus. Jtẽ facit ꝙ no. doc. de. ecclesia reparata an sit
eadẽ vt no. in. c. de fabrica de cōsec. di.
j. in. c. proposuisti. ⁊. c. ligneis. de conse.
eccle. vel alta. ⁊ in. d. §. sacrā. ⁊ ẜm istud
limita omnia ista.
¶ Vtrũ emphyteota nō soluẽs canonẽ
*cadat a iure suo. Rñ. q si ꝑ triẽniũ nō
soluit a iure cadit si est ṗuati. vt. l. ij. C.
de iure emphy. si ꝟo est eccłie ꝑ biẽniũ
nō soluẽs cadit ipso facto nisi celeriter
soluat vt ĩ. d. c. fi. ⁊ nō r celeriter soluere. ẜm bal. in addi. spe. ti. de loca. si expectat libellũ vel requisitionẽ ẜm glo.
no. in. d. c. fi. ista celeritas erit ĩ arbitrio
iudicis vt cōsiderata paupertate ⁊ alijs
iudicet q est valde equũ cũ illa mo
re purgat opere celeritatẽ predictā nō
habeat locũ in emphyteota priuati
ẜm Jo. de imo. in. l. insulā. ff. de ver. obli. et
Ang. s
ʒz solũ ecclesie q̃ mitiꝰ agit ꝓpterea merito arbitriũ boni viri magis est
sequendum in hac celeritate.
¶ Vtrũ emphyteota nō soluẽs ꝑ bien
*niũ vel triẽniũ cadat a iure suo. si dñs
tenebat̃ sibi intāta titate vel maiori.
Rñ. Paul. in. c. bona fides de deposito
ꝙ nō exceptio cōpensationis quo ad
euitandā penā debẽtis soluere fit ipso
iure vt est tex. no. iũcta glo. in. l. si cōstat
C. de compen. vbi doc. sic determinant.
¶ Vtrũ dñs recipiendo canonẽ ab em
*phyteota q̇ cecidit a iure suo ꝓpter nō
solutionẽ p̃iudicet sibi. Rñ. pa. in. c. fi.
de loca. aut eũ expulit prĩo ⁊ petit pẽsio
nẽ p̃teriti tꝑis ⁊ sic nō p̃iudicat sibi aut
nō expulit ⁊ tũc aut recipit canonẽ pro
tꝑe post morā cōtractā. ⁊ sic preiudicat
sibi: vr̃ per actũ contrariũ renũciasse
iuri suo. c. solicitudinẽ ap. aut recipit
canonẽ pro preterito cu
ʒz protestatione
ꝙ nō intẽdit sibi p̃iudiciale ⁊ sic nō pre
iudicat aut nō fecit ꝓtestatio nẽ: s
ʒz simpliciter recepit⁊ in hoc fuerũt opi. Sed
de subtilitate iuris dicendũ ꝙ nō p̃iudicat. in dubio non videt̃ quis velle
renũciare iuri suo. vt in. c. super hoc de
renũ. ff. de ꝓbat. l. cũ de indebito. Facit
gl. in. l. cũ quid. ff. si cer. pe. qui dicit ꝙ si
trado magnā titatẽ pecunie dicendo
tolle nō p̃sumit donatio simpłr ex hoc
sed mutuũ vel depositũ. nisi. aliud appareat respectu persone. Sic in proposito. ⁊ licet gl. dicat verũ esse q recipiẽ
do canonẽ p̃iudicat in priuato nō in ec
clesia que habet capłm: tñ pau. vbi. s̃.
dicit q nō dicit verũ solꝰ prelatꝰ in
acquirẽdo preiudicare pōt ⁊ deteriorẽ
facere vide gl. xvij. q. iiij. §. pe. sẽtit Jn.
in. c. ij. de dona. ⁊ doc. in. c. qm̃ de deci. ⁊
iō solus prelatꝰ recipiẽdo canonẽ sine
cōsensu capituli p̃iudicat eccłie. S
ʒz ad
uerte hoc q Pa. ĩ. c. vt suꝑ. de re. ec. nō
alie. limitat Fede. consi. clxxxiiij. qui te
net ꝙ res emphyteotica reddita ad ecclesiā ꝓpter nō solutionẽ pensionis po
test iterũ dari ei qui cecidit a iure suo si
ne aliqua solẽnitate ⁊ causis requisitis
in alienatiōe rei ecclesiastice a prelato
ecclesie: sic dicẽs hoc verum. vbi prima
causa cōcessionis duraret. puta erat
castrũ in feudu
ʒz q propter custodiam
erat potiꝰ dānosum ecclesie ⁊ hmōi:
nō est noua alienatio: s
ʒz executio ordinationis antiq̃. sed vbi prima causa cō
cessiōis cessaret. puta ager datus ad
extollendũ tractu tẽporis excultus reuertitur ad ecclesiā tũc: dari nō poterit
in emphyteosim vel fendum sine debita solẽnitate ⁊ causis requisitis in alienatiōe rei eccłiastice. Et ẜm hoc videret̃
vera opinio gl. p̃dicte. Sed ꝙ nō possit
dari de nouo ei qui cecidit a iure suo ꝓ
pter nō solutionẽ pẽsionis qñ cessat cā
ꝓpter quā fuit data ĩ emphiteosim sine
|
solẽnitatibus ⁊ causis req̇sitis in alienatione rei ecclesiastici nō credo Pau.
qñ fit ei qui cecidit vel eius heiedibus
videt̃ tex. d. c. fi. cōtra eũ ⁊ cōsuetudo
sed bene esset verũ qñ alteri ei q̇ ceci
dit vel eius heredibꝰ vellet dari vel qñ
iam ecclesia per aliq tẽpus pacificam
habuit possessionẽ talis rei. Et sic concorda opiniones.
¶ Queritur in quot casibus emphyteo
ta cadit a iure suo. Rñ. quod in quin
casibus.
¶ Primꝰ qñ negat pensionẽ dño petẽti
*eam ⁊ negat se emphyteota
ʒz illius
ẜm pet. helie. in trac. de cōtractu emphyteotico. Rō magis debet operari contumacia expresta tacita. l. si ita exp̃ssu
ʒz
ff. de cōdi. ⁊ demō. sed emphyteota nō
soluẽte er triẽniũ canonem res cadit
in cōmissum. vt. j. dicet̃: tacite negat
dominium recognoscere ergo multofortius vbi expresse negat.
¶ Scs casus est qñ vendit sine dñi vo
*lũtate rem emphiteoticā ẜm eũde
ʒz pe:
vbi. s̃. Q limita ẜm spec. in tit. de loc.
⁊ bar. ĩ. l. sequit̃. §. itẽ labeo. ff. de vsuca.
Jmo. ⁊ Cano. in. c. potuit de locaverũ si
res sit tradita si nō ẽ tradita licet vẽ
dita nō cadit in cōmissu
ʒz etiā si eẽt tra
dita tñ hac lege vt si dñs vellet emere
pro tm̃dem illi emptor restitueret eam:
sic nō cadit vt not. Ange. in. l: volun
tas. C. de fideicom.
¶ Quid si vẽdidit ⁊ tradidit fimpłr s
ʒz
*postea redemit. Rñ. nihilominꝰ cecidit
a iure suo ꝑ alienationẽ ius est quesitum dño ⁊ ideo sine facto suo non pōt
auferri ab eodem.
¶ S
ʒz pone ꝙ sunt duo dñi rei emphy
*teotice ⁊ vẽdidit rẽ de cōsensu vniꝰ tm̃
⁊ nō alteriꝰ. Rñ. ꝙ cadit solũ ꝓ parte illius nō plus puniri debet delique
rit. l. heres. ff. de his qui. vt indig.
¶ Tertiꝰ casus est qñ res emphyteoti
*ca est data pro se et suis filijs nepotibꝰ
⁊ heredibꝰ. tũc si filiꝰ vel nepos refutat
hereditatẽ cadit eā nō pōt habere vt
no. bar. in. l. vt turisiurādi. §. si liberi. ff.
de ope. lib. secꝰ si nō poneret̃ verbum ⁊
heredibꝰ sic refutata hereditate nō
caderet cōfessio in primo casu requirit vtrũ vt. s. fit filiꝰ vel nepos ⁊ heres
vt in aut̃. de nō ali. §. emphyt̃eosi ⁊ ideo
feuda q̃ trāseunt ad filios vt filios ita
si heredes sint dicunt̃ venire hereditatis petitione. vt in. l. itẽ vidẽdum est. ff.
de pet. here.
¶ Quartꝰ casus est qñ q̇s accepit em
*phyteosim ꝓ se ⁊ suis filijs ⁊ moriturũ
nec filijs legitimis relictis solũ natura
libꝰ reuertit̃ ad dñm q limito scm
Bar. in. l. ex facto. §. si quis rogatus. ff.
ad tre. verum qñ emphyteosis est data
ab ecclesia: presumendum est q de
illegitimis non cogitauit. sed qñ data
est a priuato emphyteosis sic veniet ad
illegitimos in tali casu. Et sic intellige
limita Specu.
¶ Quintꝰ casus est qñ emphyteota nō
*soluit canonem de quo dic. vt. s̃. §. xix.
¶ Quid si sunt plures heredes et oẽs
p̃ter vnũ soluerũt pẽsionẽ. Rñ. gl. in. d.
*c. fi. ꝙ nō cadũt si soluerũt totā. secus si
non totā quia caderent omnes et ideo
soluāt totam ⁊ postea agant contra nō
soluentem.
¶ Vtrũ heres ignorās rẽ emphyteoti
*cā ⁊ nō soluẽs cadat. Rñ. gl. in. l. ij. C. de
iur. emphy. ⁊ bar. ibidẽ ⁊ gl. ⁊ Dy. in. l.
cũ filius §. in hanc. ff. de ver. ob. q cadit sed restituitur de equitate idem dic
de minore q̇ nō soluit per. l. fi. C. in qui.
cau. in integ. resti. non est neces.
¶ Quid si dñs sit mortuus ⁊ hereditas
*iacet per triennium in quo emphyteota non soluit. Rñ. q non poterit expelli ne cadit vt patet per predicta. Additio hoc t
ʒz Alb. in. l. iiij. ff. de dā. in fe:
⁊ bal. in. l. ij. C. e. ẜm Jo. an. in addi. ad
spe. vbi. s̃. cũ ipso spe. tenet q cadit nisi deponat in extra formā. l. ij. C. e. ⁊. l. ac
ceptam. C. de vsur. ⁊ hoc tutius.
¶ Vtrum filia priuetur emphyteosi qñ
instituta est in certa re heres ⁊ iussa est
esse contentam q non possit de bonis
*suis plus petere. Rñ. bar. in. d. §. si liberi q non quia. d. verba debent intelligi ꝙ nō possit peti plus iure heredita|
rio sed non iure emphiteotico vel vt pa
tronus ⁊ posito ꝙ pater ex dispositione
sua posset filia
ʒz priuare ab emphiteosi
tamẽ illa verba non important. Jdẽ dic
ꝙ per talia verba non priuatur q̇n possit petere dotẽ maternā ẜm eundẽ bar.
etiam si bona sibi a patre relicta sint vl
tra legitimā bona intelligunt̃ dedu
cto ere alieno ⁊ es alienum est dos ⁊ similiter res emphiteotica.
¶ Vtrũ tutor pupilli qui habet emphi
*teosim ab eo non soluẽdo ꝑ quinquenniũ cadat. Rñ. ꝙ sic iste tutor debuit
exigere a seipso. l. si pupilli. ff. de nego.
gest. ẜm petrum vbi. s̃.
¶ Vtrum laudemium sit soluendũ quā
*do res emphiteotica transit ad alium
emphiteotam. Rñ. ꝙ sic ⁊ non debet exercere quinquagesimā parte
ʒz precij rei
emphiteotice. l. fi. C. de iure emphi. sed
de consuetudine est. xxx. pars ẜm Host.
qua seruanda est. Fallit hoc ẜ
ʒz pet. vbi
s̃. in quatuor casibus in quibus non
debetur.
¶ Primus quando heres ratione here
*ditatis emphiteosim adijt ẜm Pet. vbi
s̃. quia dñs propter laborẽ habet laude
mium quia laborat mittẽdo nouũ emphiteotam in possessionẽ s
ʒz in additione hereditatis non requirit̃ talis labor
cũ heres possit adire propria autoritate
vt in aut̃. de here. ⁊ fal. §. in omnibus.
Quida
ʒz tenẽt cōtrarium ꝑ. l. fi. C. de iu.
emphi. vbi p
ʒz ꝙ cũ quis de nouo adipi
scit̃ possessionẽ rei emphiteotice tenet̃
ad laudemium s
ʒz in additione hereditatis ẽ sic. l. cũ hr̃des. in prin. ff. de acq̇.
possessione ergo debet̃. Jtẽ p
ʒz ꝑ alienationẽ debet̃ laudemiũ s
ʒz additio hr̃ditatis ẽ alienatio ꝑ eā trāsfert̃ dñiũ
ergo debet̃. Sed primũ credo veriꝰ nisi
consuetudo sit in contrarium.
¶ Sed q̇d si emphiteota donauit rem
*emphiteoticā. Rñ. pe. qui. s̃. ꝙ debetur
laudemiũ magis fauẽdũ ẽ illi qui rẽ
habuit titulo oneroso sicut q̇ emit q̇
titulo lucratiuo. Et ideo sicut primꝰ d
ʒz.
sic ⁊ iste ⁊ ꝙ primꝰ debeat hr̃e in. l. fi. C.
de iure. emphi. Jtẽ legatũ ⁊ donatio
equiparantur sed ex legato debet̃. l. his
qui. ff. de leg. iij. ergo ⁊ donatarius nec
obstat quod emphiteota. potest donare
sine voluntate domini quia hoc conces
so non sequitur ꝙ non debeatur laudemium. contrarium tenet Spec. ti. de locato. s. ꝙ non tenetur.
¶ Secundus casus est quando res em
*phiteotica fuit vendita ⁊ tradita post
retradita fuit ex antiqua causa secus si
fuisset retradita ex noua quia isto retra
ditio esset similis priori traditio in qua
fuit vendita. Jtem ad multitudinẽ traditionum sequitur multitudo laudemiorum. l. quicun. C. de ser. fug. Jntellige ex noua causa. secus in antiqua
non videtur alia traditio sed prima.
¶ Tertius casus est quando plures ha
*bentes rem emphiteoticam communẽ diuidunt eam inter se quia cum hoc
possint facere domino irrequisito vt no.
Bar. in. l. voluntas. C. de fideicom. Ratio quia causa propter quam prohibetur alienari in extraneum est quia extraneus non habet necesse recognoscere dominum vt no. in. d. l. fi. que causa
cessat quando vendit alteri emphiteote socio suo. ⁊ ideo non debet̃ laudemiũ
ẜm Guil. ⁊ bar. ꝑ. l. per diuersas. C. mā.
quia ista est alienatio necessaria. Alij te
nent ꝙ debetur quia ante diuisionem
nullus est dominus istius partis magis illius sed post diuisionem quilibet est dñs partis sue. ff. de lega. ij. l. me
uius. §. duorum ergo videtur alienatio
sed tu tene primam opi. Bar. quam no.
in. l. ⁊ ideo. ff. de condi. fur. nisi consuetudo fit in contrarium.
¶ Quartꝰ casus qñ q̇s vẽdit sed re inte
*gra dicessum est a vẽditiōe dñs non
h
ʒz mittere nouũ ẽphiteotā in possessio
nẽ. S
ʒz tñ pe. vbi. s̃. t ꝙ debet̃. ꝑ eu
ʒz
nō stetit ideo ꝑinde est ac si misisset. q
credo verũ de rigote iuris. Secus de eq̇
tate Additio adde. v. casum quādo alie
natio est necessaria vt puta quia pater
dotat filiam nō hñs aliā ẜm bar. in. l. ⁊
ideo. ff. de ↄdi. fur. nā solũ soluit̃ laudemium qñ alienatio est voluntaria.
¶ Vtrũ emphiteota cadẽs a iure suo ꝑ
*dat meliorationes quas fecit in re. Rñ.
pau. in. d. c. fi. ꝙ sic. x. q. ij. hoc ius. ⁊ ĩ. d.
l. ij. C. de iure emphi.
¶ Vtrũ emphiteota cadat ex deteriora
*tione rei facta ab ipso. Rñ. pe. vbi. s̃. ꝙ
sic per tex. aut̃. q̇ rẽ. C. de sac. san. ec. cā
fina. cessante cessat effectus. l. adigere.
ff. de iure pat. §. uis sed cā finalis est
melioratio vt. l. fi. C. de iu. emphi. iō cadit frangenti fidẽ fides frangatur ei
de
ʒz additio limitat Bal. hoc in. d. aut̃.
verũ si deterioratio sit notabilis titatis ⁊. ij. q. sit ad perpetuam deterioratio
nem fundi vt esset in vinea q̇ nō putat̃.
vel quando arbores inciduntur. secus
si solum ad deteriorationem fructuum
vt si ager nō collatur ⁊. iij. ꝙ talis deterioratio procedat ex dolo vel lata culpa
vel leui alias non.
¶ Vtrũ dñs possit ꝓpterea autoritate
*expellere emphiteotā. Rñ. pa. in. d. c. fi.
dicit Cy. post Accur. ꝙ non potest quia
emphiteota h
ʒz ius in re vt in. l. j. ff. si
ager. vecti. ⁊ ideo ꝓpria autoritate non
debet expelli facit. l. creditores. C. de pi
gno. hec opi. est tutior.
¶ Vtrum res ecclesie possit dari in em
*phiteosim. Rñ. vt. s̃. alienatio in prin.
Emptio
⁊ vẽditio est alienatio quedam que dñium ⁊ possessio
rei vendite transfertur per traditioneʒz
ipsius domini vel si non est dominus
vsucapiendi conditio in ementem pro
ipsa soluto precio.
De contentis in hoc. §. ⁊ in quo dif
ferat emptio a permutatione not. Bar.
in. l. j. ⁊. ij. C. de rerum permuta. ⁊ quia
requiritur merces ⁊ precium ad valeat
pro vno nummo facta no. Bar. ꝙ sic in
l. nō ideo. C. de here. insti. ⁊ an vbicũ
fit mentio precij vel estimationis presu
matur emptio not. Bald. ꝙ sic in. l. ex cō
uentione. C. de pac. ĩ. l. causa dotẽ. C. de
iure dot. q est verum si constet. de verbo emit. vel vendit vt ibi.
¶ An autem veniat sub nomine vendi
*tionis omnis alienatio Bal. in. l. volun
tas. C. de fideic. tenet ꝙ nō licet in principio iuris ciuilis veniret vt patet ꝑ. l.
statuliberi. §. quintꝰ. ff. de sta. li. vide ꝙ
dixi. s̃. emphiteosim §. x. aduerte hic ꝙ
emptio ⁊ vẽditio tribꝰ modis ꝑficit̃ vt
no. gl. insti. de emp. ⁊ vẽ. in ṗnc. ¶ Prĩo
quo ad hoc vt nō possit discedi ab altera partiũ sit per cōuẽtionem etiam con
ditionalẽ. ¶ Secundo quātum ad peri
culum q transit ad emptorem fit pure
vt. j. §. ix. ¶ Tertio quo ad translationẽ
dominij vel vsucapiendi conditionem
fit tradendo rem venditam. §. vendite.
insti. de rerum diui. l. clauibus. ff. de cō
trahen. emptio.
¶ Emptio ⁊ vẽditio nō aliter facit rem
*emptoris nisi vt p̃cium solutũ sit aut sa
tis eo noĩe factũ vel ałr fidẽ de p̃cio ha
buerit venditor ⁊ tradat̃ res vt. l. quod
vendidit. ff. de ↄ̃hen. emp. nec pōt esse
emptio sine precio. s. pecunie numerate
vt insti. de emp. ⁊ vẽ. §. item preciũ. vbi
aliud ꝓ alio dat̃ ꝑmutatio est nō vẽditio. ff. de contrahen. emp. l. j.
¶ Sed nunq̇d tradẽdo rẽ venditor vi
*deat̃ fidem habere de p̃cio. Rñ. gl. ĩ. d. l.
q vendidi ꝙ sic nisi forte emptor dice
bat pecuniā habere ad manꝰ cũ nō haberet ⁊ sic tradidit vt. ff. de pig. act. l. fi.
qñ. Similiter h
ʒz fidem de p̃cio si dedit
diem solutionis emptori. ar. l. ad solutionem. C. de re iudi.
¶ Vtrũ q̇libet qui pōt vẽdere possit fi
*dẽ habere de p̃cio vt tradẽdo rem emptori trāfferat in eum dñium. Rñ. ꝙ nō
ꝓcurator fisci ecclesie ⁊ minoris vt not.
bar. in. l. a diuo pio. §. s
ʒz si emptor. ff. de
re iudi. ⁊ Cy. ĩ. l. in ciuile. C. de rei ven. ⁊
est tex. iuncta gl. in. l. si procurator fisci.
ff. de iure fisci. not. Pau. in. c. cum olim
el. j. de offic. delega.
¶ Vtrum vendẽs possessionẽ vel domũ
*⁊ hmōi ⁊ quia emptor non h
ʒz p̃ciũ tradit eam cum pacto ꝙ donec sibi soluerit precium vult sibi soluat pensionem
debitā de ea re sed precio soluto nihil
ampliꝰ vult licite possit facere. Rñ. ꝙ sic
tex. ⁊ in. l. curabit. C. de ac. empt. ⁊ vẽ. et
ẜm A
ʒzo. in gl. Bal. ⁊ Bar. ibidem. ⁊ Sa
li. ⁊ Ang. in. l. iulianus. ff. de act. emp. ⁊
|
Jo. de anna. in. c. conquestus de vsur. l
ʒz
etiā de iure canonũ. ⁊ factt gl. in. c. con
questꝰ. quā cōiter sequunt̃ doc. de vsur.
nec ob. ꝙ loquit̃ de eo q̇ est ĩ mora post
terminum sic in mora pōt cōstitui a
ṗncipio ⁊ l
ʒz aliqui theologi ⁊ legiste vt
butri. ĩ. d. l. curabit dicāt vsurarium qñ
solũ ꝑcipit fructũ nō soluit secus qñ
de pecunia sua lucratus fuisset vel ex
ea aliquam vtilitatẽ fecisset tunc h
ʒz
locu
ʒz prima opi. tñ mihi vr̃ ꝙ simplici
ter prima opi. sit vera nihil iniustu
ʒz
facio si nolo tibi dare possessionẽ mea
ʒz
vt fructus tuos facias nisi dederis mi
hi precium etiam si illud volebam seruare in capsa.
¶ Que non possunt vendi. Rñ. multa.
*¶ Primo spũalia ⁊ de hoc vide. j. simo
nia. ¶ Sco liber homo dic vt. j. seruitus. §. primo. ¶ Tertio illa quoꝝ vsus
est solũ malus vt. s̃. ars. ¶ Quarto res
aliena de quo vide in gl. l. rẽ alienā. ff.
de ↄ̃hẽ. emp. qũo aũt teneat̃ q̇ emit vi
de. j. restitutio primo in verbo emens.
¶ Quinto res pupilli nō pñt emi a tutore. l. cũ ipse. C. de ↄ̃hen. emp. ⁊ vẽ. hec
no. l. si in emptione. ff. de cōtrahẽ. emp.
¶ Quo p̃cio possunt vẽdi vel emi res.
*Rñ. ꝙ l
ʒz varie fuerint opi. tam legistarũ in. l. j. C. de epis. audi. cano. in. c. j.
⁊. c. cum dilecti de emp. ⁊ vendi. tamen
saluo meliori iudicio ẜm ꝙ colligo ex
dictis Sco. in. iiij. di. xv. dico ꝙ res tan
tum vendi. potest tum emptorem inuenit ex ecōtrario emi pōt tum vendi
torem inuenit dummodo hec quatuor
concurrant. ¶ Primũ scientia. s. ꝙ nulla sit deceptio ex parte alteriꝰ sed quilibet ipsorũ agnoscat rẽ ⁊ eius qualitatem ⁊ valorẽ. Facit gl. pe. ĩ. l. mortis cā
capłi. ff. de dona. cā mor. ¶ Scm liber
tas volũtatis. s. ꝙ nō faciat ex tali neces
sitate que excludat rōnẽ volũtarij qũo
aũt possit ꝑpendi ꝙ nō stat voluntarie
ↄsidera si talis res ꝑtinet ad necessitatẽ vite sicut sunt granũ medicine vinũ
vestes domus ⁊ hmōi sine q̇bꝰ viuere
q̇s nō pōt. talia nō pñt vẽdi. ad libi
tũ s
ʒz iustũ p̃ciũ d
ʒz taxari attẽdit̃ etiā ꝙ
nō fit libera volũtate qñ quis vendere
vel emere vult tali p̃cio propter euitan
dũ notabile ⁊ enorme dānum. nam qñ
quis nisi vẽderet tali pretio vel emeret
esset incursurus puta amissionẽ maioris ꝑtis. suoru
ʒz bonoꝝ vel notabiliorẽ
certe ista necessitas ⁊ omnis timor q̃ ca
dit incōstante
ʒz excludit libertatem vo
lũtatis ẜm no. in. c. cũ locũ despō. et in
c. abbas q me. cā. Secꝰ in minori metu nā dicit Saly. in aut̃. ad hec. C. de
vsu. q est cōtra caritatem addere afflictionem afflicto. quod non licet. l. diuꝰ.
ff. de of. presi. ¶ Tertiũ ꝙ sit prudẽs
magna mentis leuitas redderet cōtra
ctũ illicitũ. ¶ Quartum ꝙ ille qui vendit vel emit plus debito possit donare
ar. c. ij. de dona. si vero hec quatuor non
concurrunt tunc nō licet emere vel ven
dere nisi iusto pretio ⁊ scienter notabiliter plus vendens vel minus emens
peccat mortaliter ⁊ tenetur ad restitutionem q quidem p̃tium debet attendi ẜm cōem estimationẽ vt dicit. l. pretia. ff. ad. l. fal. no. gl. in. c. hoc ius. x. q. ij.
⁊ eam sequunt̃ cōiter doc. Qũo aũt ista
extimatio debet fieri qñ non est cōitas
talis commertij dico ꝙ pensatis rarita
te laboribꝰ ⁊ ꝑiculis iudicio boni mer
catoris determinabitur alia regula
nō potest dari ⁊ hoc in re mobili. Jn im
mobili vero extimatur ẜm fructus.
ẜm gl. ⁊ Bar. in. l. ij. C. de rescin. ven. quẽ se
quuntur communiter doc. ⁊ tali pretio
deberet vẽdi ⁊ emi de hoc vide. j. Extimatio. §. j. cũ seq. Si tamen predicta cō
currāt crede siłr vt mobiles emi posse
⁊ vendi. ⁊ no. ꝙ quo ad valorem attẽ di
debet tẽpus cōtractus emptiōis vt in
d. c. cum dilecti. ⁊. d. l. ij. C. de rescin. vẽ.
nisi sit dubiu
ʒz an tꝑe solutionis sit plꝰ
valitura ẜm ꝙ dicam. j. vsura. j. §. xxxiij.
aduerte tamẽ predicta non habere locum quando plus venditur ratione tẽ
poris quia precium nō soluitur licet
foret sciens ⁊ volẽs tamen non excusa
ret vsurā vt plenius. j. vsura. j. §. lviij. di
cit̃ vide etiā q dico. s̃. dolꝰ. §. ix. Limita etiā p̃dicta nisi in casu de quo. j. §. x
|
¶ Vtrũ vẽditor teneat̃ dicere defectus
*secretos emẽti. Rñ. vt colligo ex dictis
ꝑ Ange. in leg. si quis cum aliter. ff. de
ver. ob. ⁊ Pau. in. c. iniustũ de reꝝ permu. cum distinctiōe ꝙ aut si sciret. nullo modo emeret puta quia equus habet defectum talẽ ꝙ potius staret sine
equo ⁊ tunc nullo modo licet celare. Si
vero emeret licet nō ita libenter tunc si
nullũ periculũ immineat vel dānũ em
ptori ⁊ res nō vendatur vltra iustũ pre
ciũ attento defectu la tẽte. ⁊ emptor sit
industrius nō tenet̃ ei reuelare nec pec
cat nō reuelādo quādo solũ facit vt iustũ habeat preciũ ⁊ q dico de defectu
intellige de mistura alterius rei vt pu
ta vino liphato speciebus quibꝰ immi
scetur aliud extimet̃ si aũt imminet
periculũ vel dānũ emptori seu alteri te
net̃ manifestare aliter teneret̃ ad resti
tutionẽ dāni si accideret ar. l. in rebus
.§. itẽ qui sciẽs. ff. cōmo. ⁊. l. iulianus. ff.
de acti. emp. aduerte tamẽ ꝙ si vendẽs
intẽdit vendere vnā rẽ. ⁊ emens inten
dit emere aliā in substantia non valet
venditio vt si vendens intendit vnum
agrum vendere ⁊ emens aliũ emere. l.
in venditionibꝰ. ff. de cōtrahẽ. em. Jdẽ
dic in materia vt si vẽdat̃ auricalcum
pro auro. d. l. in venditiōibus. Jdẽ dic
in qualitate substātiali puta in domo
q̃ est cōbusta. l. qui tñ. ff. de contrahen.
emp. Secus in qualitate accidẽtali vt
puta in agro sterili quem credit vberẽ.
xxix. q. j. §. his ita respondet̃. Fraudās
ꝟo ĩ titate puta in falsa mẽsuratiōe
vt faciunt tabernarij qui non implent
mensuras vel in numeratione ⁊ huius
modi l
ʒz teneat venditio tamen tenetur
restituere nec consuetudo excusat eum.
¶ Vtrũ liceat vendere rem ẜm ꝙ ven
*dens eam sibi existimat vtilem uis
emens nō libere emat. Rñ. ꝙ sic si ex ta
li venditione tale dānũ incurrat tu
ʒz
plus vendit vel quando talem affectio
nem ad rem habet potius vellet ea
ʒz
sibi dimitti ꝙ tali precio emi nisi fit in
tali habundantia ꝙ gratis teneat̃ pro
ximo subuenire ↄcor. Tho. ij. ij. q. lxxvij.
sed nō liceret vendere tātũ plus tum
erit vtilis emẽti. sic herba medicina
lis valeret. c. ducatos ẜm scho. vbi. s̃.
¶ Vtrũ liceat carius vendere rem que
*immutata vẽdit̃ ĩ eodẽ loco quā sit em
pta vide. j. negocium. §. iij.
¶ Ad quẽ ꝑtinet periculũ rei vẽdite si
*aliud in pacto specialiter non est dedu
ctum Rñ. vt colligo exa
ʒzo. ⁊ gof. ꝙ aut
vẽditio est cōditionalis ⁊ tũc ante euẽtũ cōditiōis periculũ perẽptiōis pertinet advẽditorẽ s
ʒz deterioratiōis ad em
ptorẽ vt in. l. necessario sciẽdũ. §. si pendẽte. ff. de ꝑic. ⁊ cō. rei vẽ. similiter si vẽ
ditio fit in scriptis ꝙ donec scriptura
ꝑficiat̃ periculũ est venditoris. l. cōtra
ctus. C. de fi. instr. limito hoc veꝝ quan
do cōuenerũt vt nō valeat ante scriptura sit facta. secus si simpliciter sit fa
ctus cōtractus postea faciũt scripturā
Jdẽ dic quādo venditio fit in genere
puta asini genꝰ nō pōt perire. l. ĩ rōne. §. veꝝ ẽ aũt. ff. ad. l. fal. s
ʒz secꝰ eẽt qñ
genꝰ eẽt determinatũ puta ad asinos
quos habeo ꝟbi gratia vẽdo tibi vnũ
de seruis meis vel asinis ⁊ hmōi. si oĩs
pereũt vẽditor est liberatꝰ sicut in lega
to. d. l. in rōne. §. incerti. hosti. tamen vi
det̃ tenere ꝙ emptor poterit repetere
p̃ciũ quasi sine cā sit apud venditorẽ. se
cus in legato p̃ciũ rei legate nō est le
gatũ⁊ ideo si perijt res legata aliud nō
debet̃ s
ʒz mihi videt̃ ꝙ nec etiā p̃ciũ po
terit emptor repetere in casu isto nec ex
cipere vt nō soluat nisi vẽditor fuisset ĩ
mora p̃ciũ nō est nisi cũ causa. s. emptionis ⁊ idẽ dico sicut quādo aliquid
alternatiue emit̃ puta ticiꝰ aut Seius
si ticius perijt peribit vẽditori ⁊ seius
erit in obligatione solu
ʒz si vero ambo
sic venditor liber erit ⁊ peribit seiꝰ em
ptori q̇ solus remanserat facit. l. si ĩ em
ptione. §. pe. ff. de cōtrahen. em. aut vẽditio fit pure. i. sine cōditiōe ⁊ sine scriptis ⁊ de re certa siue in specie ⁊ tũc ẜ
ʒz
gl. in. l. j. ff. de peri. ⁊ co. re. ven. dic ꝙ in
vino ⁊ ceteris q̃ degustationem requirunt etiam ante degustationem periculum est emptoris. Si vero venditur
|
nō in specie sed ad mensura
ʒz periculũ
est vẽditoris donec fit mensuratũ ⁊ ibi
multas diuersitates poteris videre s
ʒz
istud sufficit tibi confessori. Similiter si
non exigit degustatione periculũ ẽ em
ptoris excepto casu publicatiōis quia
si publicet̃ ante traditionẽ vł post ꝓpt̃
maleficiũ venditoris periculũ erit ipsiꝰ
vẽditoris. l. fundus. ff. loc. ⁊ ibi gl. simi
liter per peccatũ. Morā dolũ vel culpā
periculũ est vẽditoris puta pactum
fuit vt teneret̃. Jte
ʒz si fuit ĩ mora tradẽ
di rẽ si vero tā emptor venditor fuerunt ĩ mora posterior mora p̃ponderat
prime ⁊ illi nocebit qͦ ad periculũ. Limita nisi posterioris more primꝰ moro
sus fuerit causa sic nō nocebit posteriori casus est iũcta gl. ĩ. l. si ꝑ emptore
ʒz
in fi. de act. emp. ⁊ ven. q no. idẽ dic si
vẽditor fuit in dolo vel culpa lata seu
leui ꝑditiōis rei vẽdite ꝙ periculum
erit suũ sicut in cōmodato ⁊ deposito.
Et idẽ dic de deterioratione seu melio
ratiōe rei vendite q pertinet ad ẽptorẽ quando res est vendito in specie
ẜm legistas sine numero ẜ
ʒz logicos q idẽ
est secus in fructibꝰ rei vẽdite qui pertinẽt ad vẽditorẽ donet perfecta sit vẽ
ditio nisi vẽditor sit in culpa. d. l. curabit nec ob. l. tructꝰ post. ⁊. l. pe. C. de ac.
emp. ⁊ ven. quia loquũtur in ꝑfecta vẽditione quam voco perfectam quo ad
hoc quando precium est solutum vt ha
bita fides de precio vt not. in glo. l. j. C.
de ꝑi. ⁊ cō rei ven. l
ʒz alias sit perfecta
quando res est tradita. ff. de act. emp. ⁊
ven. l. si quis alienam rem.
¶ Vtrum emptũ de aliena pecunia sit
*emẽtis. Rñ. ꝙ sic si noĩe suo emit. l. si ex
ea. C. de rei vẽ. fallit in ẽpto ex pecunia
ecclesie. xij. q. iij. c. j. ⁊. ij. ⁊. q. v. fixu
ʒz. Q
adeo est verum si clericus habẽs pe
cuniā de p̃benda emerit predium amplius non poterit illũ dare intuitu pie
tatis l
ʒz pecuniam potuisset dare sta
tim prediũ fit ecclessie siue emerit noĩe
eccłe sĩue suo siue alieno. ca. j. de pecu.
cle. ⁊ c. inquirẽdum. Similiter dic ĩ em
pto de pecunia pupilli vel minoris a
tutore vel procuratore minor sibi vẽ
dicare pōt. l. ij. quādo ex fact. tuto. Jdẽ
dic de ẽpto expecunia militis. C. de rei
vẽ. l. fi. vt ꝓponis. Siłr dic ĩ ẽpto a ma
rito vł vxore de pecunia sibi ab altero
eoꝝ donata si efficiatur nō soluẽdo qui
donũ accepit. l. vxor marito. ff. de dona.
ĩter vi. ⁊ vx. hec limita qñ pecunia non
fuit alteri mixta si fuisset mixta trāsi
ret ĩ dominiũ etiā furis. l. si alieni nũmi. ff. de solutio. ⁊ sic non esset ecclesie
vel prefatorum.
¶ Qũo pōt pr̃ vendere filium ⁊ qũo li
*ber hō pōt vẽdi vide. j. seruitus. §. j.
¶ Quid si res vẽdat̃ duobꝰ. Rñ. ꝙ po
*tior est secũdus si res tradat̃ sibi vłpri
mus si ṗmo sibi detur ⁊ idẽ in donatio
ne. l. quotiẽs. C. de reivẽdi. nisi primus
emisset nomine ecclesie speciale est in
hoc vt dominiũ acquiratur sine traditione ar. c. ex literis de consue. ⁊ expres
se. C. de sa. san. eccle. l. vt inter diuinum
publicũ etiā si secũdus emisset ⁊ ipse
nomine eccłie quia preferretur ṗmus
ff. de procu. l. in cause sed vẽditior tenet̃
crimine falsi. vt patet. ff. ad. l. corne. de
fal. l. q̇ duobꝰ. Si vero ꝑmutauit aut al
teri in solutũ dederit vel aliter distraxerit post ea
ʒz obligauerat tenetur cri
mine stelionatus vt. l. ij. ff. de cri. steł.
¶ Vtrũ vẽdẽs vinũ q̇ nihil dixit de ex
*peditiōe vasoꝝ possit illud euacuare ĩ
terra si emptor nō euacuat. Rñ. ꝙ sic si
vindemia superueniat vel si vẽditor est
mercator qui solet vẽdere ⁊ emere. ff. de
ꝑi. ⁊ co. re. vẽ. l. j. §. pe. ẜ
ʒz. gofre. vnde tu
dic ẜ
ʒz host. ꝙ si indiget vasis ⁊ eo āmo
nito nō vult potest coram testibus vinũ mẽsurare ⁊ effundere. Quod limito
nisi emptor sit in tali necessitate ꝙ vẽditor teneat̃ ei subuenire ex debito.
¶ Vtrũ vẽditor teneat̃ de euictiōe em
*ptori. Rñ. ẜm gl. ⁊ Pau. in. c. si vẽditori
de emp. ⁊ vẽ. ꝙ sic: nisi in tribꝰ casibꝰ.
¶ Primus si in principio litis vel ad
mnus post litem contestatam non denunciauit venditori vt eum de fenderet vt. C. de euic. l. emptor fundi. ⁊. l. auctore et. ff. eo. l. si rem. §. fi.
¶ Sed quid si sciebat litẽ motam venditor. Rñ. bar. ĩ. l. denũciasse. ff. adul.
videt̃ sentire ꝙ etia
ʒz teneatur denunciare. Rō ẜ
ʒz eũ quando denunciatio
requiritur ad aliquod faciendumvt in
casu isto tunc nō sufficit sibi scientia so
la vt. d. l. denunciasse. Secus esset quā
do denũciatio requiritur ad simplice
ʒz
scientiā habendam vc
ʒz vt regula q̇
certus est de reg. iur. li. vj. ⁊. l. j. ff. de act.
emp. ⁊ vẽ gl. tamẽ ⁊ Cy. in. d. l. emptor ⁊
Dy. in dicta regula qui certus tenẽt ꝙ
nō tenetur denunciare ⁊ multi alij tamẽ tutius est ꝙ denunciet ꝑ. l. si cōtrouersia in ver. autori. hr̃ diue eius enun
cia. C. de eui. ⁊ sic denũciatio importat
nō simpliciter iudicare s
ʒz per officialẽ
facere ei notu
ʒz sitem motam vt veniat
ad defendendum.
¶ Secundus casus quando emptor ci
*tatus cōtumaciter abfuit tempore sentẽtie vr̃ cōdẽnatꝰ ꝓpter suā cōtuma
cia
ʒz. d. l. ẽptor. ⁊. ff. de euic. l. si ideo. j. respōso. Jdẽ si venditore absente non ap
pellauit a snĩa. l. herẽnius. ff. de euic.
¶ Tertius qñ per iniuriā sentẽtia lata
*fuit ↄtra emptorem. d. l. emptor iniu
ria q̃ fit emptori non contingit venditorẽ. l. si ꝑ imprudẽtiā in prin. ff. euic.
Jde
ʒz dic si per vio entiā extraiudiciali
ter auferat̃. d. l. si per ⁊. §. de euic. l. fi. ẽt
si notarius posuit ꝙ obligat se defendere de iure ⁊ de facto ill de facto ĩtelligitur si lis moueatur de facto non
de iure ẜm panor. vbi. s̃. quiaviolentia
extraiudicialis nō venit ẜm naturam
ↄ̃ctus de quo dic vt no. per Bar. in. l. sti
pulatio ista. ff. de verb. ob.
¶ Addo quartũ casu
ʒz qñ ẽptor cōpro
*misit ⁊ cōtrariā sententiā reportauit. l.
si dictũ. §. si in arbitriũ ↄpromisero. ff.
eui. ĩtellige hoc veꝝ si volũtarie ↄpromisit secus si coactus. s. vel a statuto
ꝙ sic vult vt inter consanguineos ↄpro
mittat̃ ⁊ hoĩ denunciauit venditori ẜ
ʒz
bar. in. d. §. si in arbitrum. ⁊ bal. in. l. j.
C. de peri. et co. rei. ven. ¶ Quintus casus qñ emptor potuit vsucapere ⁊ non
vsucepit. di. l. si dictum. §. si cum posset.
¶ Sextus casus si rẽ alienam scienter
emit nisi de euictione specialiter sibi ca
uerit. l. si fundũ. C. de euic. ¶ Septimꝰ
si aliquid casuale cōtingat. C. eo. de leg.
l. fi. de re. eccle. nō alie. c. ad nostram.
¶ Octauus si vẽdidit nō sua voluntate s
ʒz necessitate vt in gl. j. l. emptore de
eui. vide alios casus ꝑ host. ĩ sum. e. ti.
¶ Quid si fecit pactũ vẽditor ꝙ nōvult
*teneri de euictiōe. Rñ. nihilominꝰ tene
bitur ad preciũ re euic. l. exempto. ĩ fi.
ff. de ac. emp. q limitat Lud. ro. ĩ no.
qñ pactũ fit ĩ genere. s. a quocũ euin
catur secꝰ si specificat̃ ꝑsona vel cāvna:
tũc etiā nō tenebit̃ ad p̃ciũ casus ẽ. ĩ
l. q̇ libertatis ĩ ṗn. ff. eui. ⁊ ibi gl. hoc.
¶ Sed tum tenet̃ vẽditor emptori re
empta euicta in casibꝰ in quibꝰ tenet̃
*euictiōe. Rñ. ꝙ in simplu
ʒz tm̃ ⁊ si fuit ĩ
vendẽdo tenet̃ etiā ad interesse in foro
tamen cōtentioso in rebus preciosis ar
bitrio iudicis cogitur duplum promit
tere aliter cōdemnabitur in duplũ precij cōuẽti. ff. de euic. l. ij. ⁊. l. emptori.
¶ Vtrũ venditor teneat̃ ad oẽs expen
*sas quas emptor fecit in iudicio eu
ʒz
nō defenditv ẽditor post sibi hoc denũciauit. Rñ. pau vbi. s̃. ꝙ sic siue obtinuerit siue nō vt ĩ. l. j. C. euic. ⁊. l. vẽditores. ff. de ꝟ. ob. ⁊ vtrobi per bar. secus si non denunciasset venditori litem motam.
¶ Vtrũ emens domũ ꝓ centũ in q̃ post
*ea inuenit thesaurũ valentem ducenta
teneat̃. Rñ. lud. Ro. tenet ꝙ sic ⁊ dicit
se cōsuluisse ⁊ obtinuisse in curia ꝙ in
hoc habet locũ remediũ. c. cũ cā ẽp. ⁊
vẽ. l. ꝙ rescĩdatur ↄ̃ctus vel restituatur
plus s
ʒz ↄ̃triũ de iure ẽ veriꝰ. s. ꝙ non te
neat̃ rō thesaurꝰ est res mobilis abscōdita ab ignotis dñis tꝑe vetustiore
vt. l. vnica. C. thesauris. ergo dominꝰ
nullꝰ erat ipsiꝰ vt casus ẽ ĩ. d. l. j. ⁊. l. nũ. §. thesaurꝰ. ff. acq̇. re. do. Sic ergo
remanebimꝰ in dispōne iuris ↄmunis
vt fit dñi soli si data opera vel a casu in
uenit in suo vel si data opera in alieno
solo erit dñi soli si ꝟo a casu erit medie
tas dñi soli alia ĩuẽtoris vt ĩ. d. l. vnica
|
cũ ergo iste emptor sit dñs soli erit suꝰ
de hoc casus est in. l. a tutore iũcta glo.
ff. rei vẽ. vbi pecunia inuẽta per modũ
thesauri cedit emptori. Secus si nō eẽt
per modũ thesaurivt mutata ab aliquo
in muro vt dicit tex. in. d. §. thesaurus
tũc nō esset emptoris nec ob. ꝙ vẽdi
tor nō vendit thesaurũ concedo: sed
stamus in dispositiōe iuris cōmunis vt
cedat dño soli. ⁊ hoc habeo ꝓ indubita
to si emptor nihil sciebat thesauro s
ʒz
si sciebat ⁊ propterea emit tũc videt̃ du
biũ. Nicolaus tñ de lira suꝑ Mathei.
xiij. ĩ illa parabola de thesauro. ⁊. s. th.
sca secũde. q. lxvj. ar. v. vidẽtur tenere
ꝙ licite ematur ⁊ de subtilitate iuris ẽ
veꝝ ꝙ pōt licite fieri s
ʒz de equitate videret̃ ꝙ aliquā partẽ deberet dare vẽditori. vide de hoc si placet quod not.
in. l. si quis cum aliter. ff. de. ver. ob. sed
quo ad conscientiam ex quo sciebat vr̃
inuenisse et si a casu sic medietas erit
sua si vero a proposito sic totum cedet
domino soli. vt. di. l. vnica.
¶ Cũ hoc sit ꝙ iura nō cogāt rescinde
*re cōtractũ emptionis vel supplere iu
stũ p̃ciũ: nisi qñ deceptio est vltra vł citra dimidiā iusti precijvt. s̃. dolus. §. ix.
cui datur electio tũc. Rñ. ꝙ qñ est vltra
dimidiā electio eritvẽditoris ẜ
ʒz A
ʒzo. ꝑ
arg. a cōtrario qñ est citra dimidiā tũc
est emptoris vt no. Berna. in. c. cũ dile
cti. ⁊. c. cũ causa de em. ⁊ no. Pa. in. d. c.
cũ dilecti ꝙ si periret res empta minꝰ
dimidia periret emptori cũ duo sunt
in obligatiōe alter natiue vno perẽpto
remanet aliud. l. plerũ. ff. de iure do. ⁊
l. stichũ. ff. de ver. ob. Et idẽ dic quādo
est plus vẽdita ꝙ periret vẽditori ꝑ eā
dẽ rationẽ tñ predicti non tenẽtur nisi
ad restituẽdum id plus quo vẽdidit vł
supplere illud minus quo emitvs ad
iustũ preciũ ⁊ poterit agere deceptus
vs ad. xxx. annos siue agat̃ cōditione
ex. l. ij. C. de rei vẽ. q̃ ↄditiones cũ sint ꝑ
sonales sũt ꝑpetue. Siue agat̃ ex eo cō
tractu. s. ex vẽdito. vt no. Pano. ⁊ Jnn. ĩ
d. c. cũ cā. Sivero ageret̃ officio iudicis
vt volunt aliq̇ sic non posset agere nisi
vs ad quattuor ānos vs ad illud
tẽpus dat̃ restō in integ. l. vl. C. ĩ ĩteg.
resti. pa. tñ vbi. s̃. vult ꝙ etiā si agatur
offō iudicis det̃ vs ad. xxx. an.
¶ Vtrum mercator q̇ scit plures alios
*post se venire teneatur minus vẽdere
sit cōmunis existimatio vel dicere ꝙ
plures veniũt. Rñ. Tho. secunda secũde. q. lxvij. ꝙ non nisi deperfectione.
¶ Quid de mercatoribꝰ q̇ inter se cōue
*niũt ⁊ vnus solꝰ vẽdat. Rñ. ꝙ si hoc faciũt in lesionẽ reipublice sunt dānādi
perpetuo exilio ⁊ bonis spoliādi. vt. C.
de mono. l. vnica. Secus si facerẽt propter aliquẽ finẽ honestũ: liceret ista
materia habes. s̃. dolus. §. ix. ⁊. j. negociando ⁊. s̃. arg. §. j.
¶ Vtrũ ille cui datũ est aliq̇d ad vẽden
*dũ ꝓ. x. ⁊ vẽdidit ꝓ. xij. teneat illa duo
restttuere dño rei. rñ. ꝙ nō si illa duo
sunt vltra iustũ preciũ tenetur restitue
re emẽti ẜ
ʒz ea q̃ dixit. s̃. §. vij. sivero nō
excessit iustu
ʒz preciũ sed sua ind ustria
habuit sic sibi acquirit. nec ob. ꝙ datur
ei certa merces ꝓ labore: illa datur
vt inueniat emptorẽ ꝓ. x. ⁊ sic nō tenet̃
necessario restituere. secus si daret̃ sibi
simpliciter vt vẽderet: tenet̃ vẽdere
meliori p̃cio qͦ pōt ⁊ totũ dare domĩo ex
quo mercedem habet pro labore.
¶ Quid de vendente possessionem vel
*emente infra tales confines que est
plus vel minus sit dictum vide. s̃.
donatio. §. xl.
¶ Querit̃ de. q. qͦtidiana vtrũ valeat vẽ
*ditio seu aliꝰ cōtractus collatꝰ in alteriꝰ arbitriũ. Rñ. ꝙ si ẽ incerta ꝑsona cu
ius arbitrio cōmittit̃ nō valet. l. si mer
ces. §. j. ff. loc. nisi ĩ casu qñ simpliciter
fuit cōmissu
ʒzĩ arbitriũ boni viri. tũc
ĩtelligitur ĩ arbitriũ iudicis. l. vir bonꝰ
ff. iudi. sol. ⁊ sic vr̃ cōmissu
ʒz ĩ certā ꝑsonā. Si ꝟo ꝑsona cui cōmittit̃ est certa.
tũc l
ʒz varia sit opi. in. l. vẽdẽtis ⁊ emẽtis. C. de cōtrahẽ. ẽp. tñ. hic ẜ
ʒz do. Lucā
de grassis in. l. si q̇s arbitratu. ff. dever.
ob. ꝙ siue substātialia cōtractꝰ vt puta
preciũ in vẽditio ne ⁊ similia. Siue accidẽtalia puta vẽditur seruussi rōnes
|
reddiderit ⁊ hmōi cōmittantur in arbi
trium certe ꝑsonevc
ʒz ↄtractus si illevo
luerit arbitrari nā sicut substantialevl
time volũtatis pōt̃ ferri ĩ arbitriũ here
dis. l. si sic. ff. de leg. j. ita ĩ ↄ̃ctibꝰ. l. si ser
uu
ʒz filij. §. eũ qui. ff. de lega. j. ⁊ pro hoc
vr̃ casus in. l. si libertus iurauerit. ff. de
ope. lib. vbi vl
ʒz ꝓmissio liberti facta de
oꝑibꝰ ad arbitriũ pr̃oni. ⁊ si male arbi
tratꝰ fuerit pōt cogivt arbitret̃ sicut bo
nus vir sic ĩ. ꝓposito q̇ si arbitrari nolue
rit vel nō pōt sic nō valebit. §. p̃cium in
sti. ẽp. ⁊ vẽ. si vero mortuꝰ fuerit alter
cōtrahẽtium si fuit cōmissum suꝑ contractu ꝑficiendo non poterit arbitrari.
Si ꝟo suꝑ cōtractu ꝑfecto sic non expirat eius arbitriu
ʒz. sed sicut contractus
trāsit ad heredẽ. ita obligatio de stādo
arbitrio dicte ꝑsone ẜm Ber. ĩ. d. l. si q̇s
arbitratu.
¶ Qũo aũt cōtractus ẽ ptiōis ⁊ vendi
tionis rescindatur ꝓpter doluʒz hẽs. s̃.
dolus §. ix. vel propter minoritatẽ p̃cij
qñ est citra dimidiā iusti p̃cij: vel ꝓpter
alias causas vide Hosti. in sum. eo. ti. ⁊
Aʒzo. in sũ. C. de rescin. vẽ. parũ ad cō
fessores. sed sufficit quod dictuʒz est.
¶ Emunitas vide ĩfra immunitas.
ENormis
iniuria quando
dicatur. Rñ. c. cũ
illorũ de senten. excō. exẽplifi
cat si mẽbrũ mutiletur si effu
sio sanguinis fit. Et ĩtelligũt doct. ibidem quando effusio est in abundātia:
⁊ de mẽbro de quo sanguis de facili nō
exijt. Jtẽ si in ep̃m aut in abbatẽ vel p̃latum seu superiorẽ sit iniecta manus
insti. de iniur. §. atrox dicitur si quis
vulneretur. Jntellige si vulnus eget
medicamine cyrugie vel emplastroruʒz
seu aliorũ medicinalium secundum
Mona. Jteʒz si quis fustibꝰ ceditur si
in theatro vel foro aut in conspectu iudicis verberetur. Jtem ẜm alios si in ec
clesia vel cimiterio aut dormitorio verberetur arg. de sentẽ. excom. c. cum pro
causa. xvij. q. iiij. quisquis. ⁊. §. qui autẽ
Jtem si sacerdoti induto vestibus sacer
dotalibus. C. de iniur. l. atroceʒz. Sʒz breuiter dic ꝙ iniuria dicitur enormis.
¶ Primo ex persona ⁊ in iure nō habe
mus expressuʒz nisi ꝙ dictuʒz est. in. d. c.
cum illorũ. ⁊ in. d. l. atrocẽ ⁊ insti. de in
iur. §. atrox. ⁊. ff. eo. ti. l. pretor. §. atrocẽ.
vbi dicitur de magistratu parẽte ⁊ patrono: ep̃o prelato. ⁊ sacerdoti induto.
vt. s̃. dictũ est. ¶ Secũdo ex loco vt puta si in cōspectu p̃toris fiat seu prelati
vt ĩ. d. l. pretor ⁊ in theatro vel foro vt ĩ
d. §. atrox. ⁊. l. sʒz est questionis in prin.
ff. de iniur. ¶ Tertio ex tempore: ⁊ hoc
est arbitrariuʒz. vt puta ludi vel magne
festiuitatis. ¶ Quarto ex re puta exvul
nere vnde dicit. l. vulneris magnitudo
atrocitatem facit ⁊ nō nũ locus vulneris: veluti oculo ꝑcusso. hec ibi. ff. de
iniur. ita incipit.
¶ Quinto ex modo. vñ dicit pa. in ca.
cum illoꝝ. de sen. excō. ꝙ ꝑcussio in ecclesia vel in platea ⁊ excessus notorius
dicitur enormis. d. §. atrox. ⁊ quod episcopus non potest eum absoluere ex ta
libus iniurijs notorijs factis ecclesiasticis personis.
¶ S
ʒz q̇s habebit arbitrari an fit enor
*mis iniuria. Rñ. ꝙ ille q̇ habet absolue
re ⁊ ligare an sit sue iurisditiōis: vt puta
possit eu
ʒz absoluere vel ne ar. c. suꝑ lr̃is
dẽ rescrip. ⁊. l. si q̇s ex aliena. ff. de iud.
Sed caueat vbi ius determinauit atrocẽ ne ipse velit leuẽ arbitrari nō absolueret sed deciperet. secus vbi ius
non determinat.
EPiscopus
grecelatĩe spe
culator inter
petratur: vt dicitur. xxj. dist.
c. cleros. ⁊. viij. q. j. qui episco
patu speculare enim debet mores ⁊ vi
tā populi sibi subiecti ⁊ intẽdere ad eo
rũ salutẽ vnde episcopus hec negligẽs
est ĩ peccato mortali ⁊ dicitur canis im
pudicus. ij. q. vij. qui nec ⁊ debet lectiōi
⁊ orationi vacare vt in. c. ep̃i ibidẽ. nec
d
ʒz hẽre familiaritatẽ praui hominisvt
ĩ. c. ꝑuenit eadẽ cā ⁊ qōne ĩmo p̃sbhyte
ros: diacones: clericos boni testimonij
d
ʒz penes se habere vt in. d. c. ep̃i ⁊. c. cũ
pastoris et de conse. di. j. ca. ep̃us deo.
|
Adde de ↄtẽtis in hoc. §. ⁊ ꝙ ep̃s di
cat̃ p̃ses ciuitatis no. ĩ. l. illicitas. §. qui
vniuersas. ff. de offi. pre. Bald. in. l. siue
pars in fi. C. de dila. vbi dicit ꝙ dicitur
maioribꝰ magnatibꝰ ciuitatis. ⁊ dicit̃
ꝑsona illustris no. Bar. in. l. oẽs ppłi in
iiij. q. j. q. patri. ff. de iust. ⁊ iure. imo pōt
dici serenissimus vt no. gl. ⁊ Car. in cle
men. in pleris. de elect.
¶ Vtrũ ṗncipaliꝰ debeat ĩtẽdere multi
*plicatiōi tꝑaliũ. Rñ. ẜm Tho. ĩ quollibellis. ꝙ nō. s
ʒz eiꝰ ꝓpria ⁊ p̃cipua cura
d
ʒz esse circa custodiā gregis sibi ↄmissi orādo: p̃dicādo: sacr̃a dispensando: ⁊
sua iuxta q res extigit erogando. Pōt
tamẽ intẽdere multiplicatiōi tꝑalium
ad vtilitatẽ eccłie quādo oportunitas
adest: ⁊ fieri possit sine dāno spũaliũ no
tabili alias no. Alex. aũt. ij. ij. ti. de aua
ritia dicit ꝙ ep̃s nō pōt congregare ad
sui tuitionẽ siue ecclesie sicut rex potest
s
ʒz debet cōuertere res ecclesie in vsum
eccłie q facit pauperibus dando. Rō
est rex ad hoc cōstitutus est vt subdi
tos in pace teneat ⁊ defendat ab aduer
sarijs ⁊ ideo pōt ad hoc cōgregare. non
sic episcopꝰ sed vt faciat bonũ ecclesie.
q facit dādo pauperibꝰ. facit. xij. q. ij.
auru
ʒz. vñ t
ʒz Tho. ij. ij. q. clxxxv. quod si
bona ecclesiastica nō dispensat in pios
vsus. sed notabiliter deficit peccat mor
tałr. Secus si ĩ modico deficiat. Addit
tñ ꝙ si necessitas nō imminet pro pauperibus ꝙ potest reseruare in futurum
vel emere possessiōes vt tꝑe necessitatis ꝓuidere possit. Bona. vero patrimonialia potest tenere ad libitum.
¶ Vtrũ liceat appetere ep̃atum. Rñ. ꝙ
*nō. viij. q. j. q̇ ep̃atũ ibi dicit̃ locꝰ suꝑior
sine quo ppłs regi nō pōt. ⁊ si ita retineat̃ at administretur vt decet: tñ indecẽter appetit̃ quā obrem otiũ sanctũ
querit̃ gratia ꝟitatis negociũ iustũ suscipit necessitas caritatis quā sarcinā
si nullꝰ ĩponit ꝑcipiẽde at intuende
veritati vacādũ est. Si aũt imponit̃ su
scipiẽda est ꝓpter caritatis necessitatẽ
S
ʒz nec sic oĩo veritatis delectatio dese
reda: sed subtrahatur illa suanitas: vt
nō opprimat̃ iusta necessitas. hec Aug.
ex quo post ꝙ appetit̃ illicite: ⁊ quādo
sit mortale vide. s̃. ambitio prĩo ⁊ oblatus recusat̃ cũ pctō mortali si est dignꝰ
⁊ eque dignus non est cui debeat dari
Facit similiter ad hoc. c. ĩ scripturis ea
causa. ⁊. q. vide. s̃. electio. §. xxx.
¶ Quā iurisditionẽ habeat vide de off.
*or. ꝑ totũ ad confessores nō pertinet.
¶ Vtrũ ep̃s possit cōcedere autoritatẽ
*nō ep̃is quā ipse h
ʒz. Rñ. Pa. in. c. accedẽ tibus de exces. p̃la. ꝙ nō ea que spectant ad ordinẽ ep̃alem sicut ordinare
chrismare: cōsecrare: ⁊ similia q̃ no. in. c.
uis. lxviij. di. ⁊ in. c. aqua. de cōse. ecc.
vel alta. Ea vero q̃ spectāt ad dignitatẽ
ep̃ale
ʒz bene pōt sicut cognoscere de cā
mr̃imoniali iniũgere publicam pnĩa
ʒz
cōcedere indulgẽtiam iudicare de clerĩ
cis ⁊ hmōi vt. xvj. q. ij. visis preter insignia vt vsus mitrie ⁊ pōtificalium que
solus papa ↄcedit arg. c. vt apostolice.
de priui. li. vj. ea etiam q̃ sunt iurisditio
nis pōt cōcedere uis nudum sit cōsecratꝰ nec sacerdos ẜm eũdẽ Pa. vbi. s̃.
post Jo. an. ⁊. cal. vt ibi no. pa.
¶ Jn quibꝰ pōt ep̃s dispẽsare. vide. s̃.
*Dispensatio §. v.
¶ Vtrũ ep̃s cadat in penam suspensio
*nis aut ĩterdicti. Rñ. ꝙ nō ex nulla ↄsti
tutiōe nisi in ipsade ipsis ep̃ali fiat spe
cialis mẽtio. Simiłr nec eorũ superiores. vt ĩ. c. periculosum de sen. ex. lib.
vj. Jdem dic de suspẽsiōe a beneficio a
iure posita vt in. c. si cōpromissarius §.
hmōi de elec. li. vj. Secꝰ de excōicatiōe.
vt no. in. d. c. quia periculosum.
¶ Vtrũ ep̃s possit dispẽsare in plurali
*tate bñficioꝝ. vide. s̃. bñficiũ. §. xxxviij.
¶ Vtrũ executiōe deuoluta ad ep̃m ꝓ
*pter negligẽtiā executoris teneat̃ ep̃s
seruare formā qua
ʒz tenebant̃ executores. Rñ. Bar. ĩ. l. si puellā. C. si. man. ita
fu. ali. ꝙ sic ⁊ facit tex. ĩ. cle. j. de supplt̃.
negli. prela. ⁊ q no. Jo. an. ab. in. c. publicato. de elec.
¶ Vtrũ mortuo ep̃o expiret officiũ vica
*rij. Rñ. Pa. in. c. j. ne se. va. ꝙ sic. vt not.
glo. in cle. fi. de procura. Jdem videtur
|
de officio prioris constituti ab abbate
mortuo abbate. ar. ex no. in. d. cle. fi. secus si cōstitutus esset ab abbate cũ capitulo ar. c. ij. de statu. regu.
¶ Ep̃s in sinodo d
ʒz cōstituere aliquos
*idoneos viros ꝑ totā diocesi
ʒz quos d
ʒz
iuramẽto astringere ad denũciādũ sibi
vel ꝑ eũ misso q̇cq̇d ꝑpẽderint fieri cōtra volũtatẽ dei ⁊ totā christianitatẽ ꝙ
ꝑtineat ad iurisditionẽ ecclesiasticā vt
habetur in. c. ep̃s in sinodo. xxxv. q. vj.
et tales appellantur testes sinodales.
¶ Ep̃s pōt cogere religiosos mẽdican
*tes vt vadāt ad ꝓcessiōes. c. nimis pra
ua. de exces. prela. Ex quo dicũt doc. ꝙ
ex quo prohibetur eis ne ex leui. causa
cōpellant eos ire ad ꝓ cessiones sequit̃
ꝙ ex magna ⁊ graui cā possũt vt puta
nouo ĩtroitu ep̃i vel legati vel immẽte
peste aut alio flagello. vel in gñalibus
lectanijs q̃ sunt tres dies rogationum
hoc no. Pa. ĩ. c. dilectꝰ de of. or. ꝙ est ve
rũ nisi speciale priuilegium habeant.
¶ Ep̃s in ecclesijs baptismalibꝰ d
ʒz or
*dinare magistros q̇doceāt pueros in
studijs lr̃aꝝ liberaliũ artiũ assidue
vbi necessitas occurreret. xxxvij. di. de
quibusdam.
¶ Ep̃s singulis annis sinodu
ʒz teneat
*ad monẽdo clericos ↄstitutiōes legẽdo
⁊ laicis p̃dicādo. vt. j. q. j. placuit itẽ sin
gulis annis si pōt visitet oẽs ecclesias
monasteria. ⁊ hospitalia sibi subiecta.
¶ Ep̃s tenet̃ deputare ĩ ecclesijs cathe
*dralibꝰ ⁊ alijs cōuẽtualibꝰ viros idoneos ad p̃dicādũ ⁊ cōfessiōes audiendũ aliter peccat mortałr. siłr quādo ip̃e
nō pōt ꝓpter amplitudinẽ diocesis vel
alia occupatiōe tenet̃ habere viros po
tẽtes in oꝑe ⁊ sermone q̇ visitẽt qui doceāt vice eoꝝ plebes sibi cōmissas⁊ eis
prouideāt de sustẽtatione. vt in. c. inter
cetera. de offi. ordi.
¶ Ep̃s d
ʒz quos vult ordinare inquire
*re primo de etate debita ad illum ordi
nẽ. dic vt. j. etas ⁊ de literatura. Na
ʒz or
dinās subdiaconũ vł diaconũ q̇ nescit
officiũ videt̃ peccare mortałr p̃bet
et cām peccādi mortałr. Quātũ ꝟo ad
illos quos ꝓmouet ad curā aĩarũ habeāt scĩam necessariā de quo. s̃. ↄfessio.
iiij. §. iij. alias peccat mortaliter. Jtẽ nō
ꝑmittat ꝙ notariꝰ petat salariũ ĩ scribẽ
do ordinādos. ꝓhibitũ est. j. q. ij. sicut ep̃m. intellige ẜm gl. ibidẽ quando
est salariatꝰ ałs pōt acciꝑe aliq̇d. dummodo ep̃s nō participet in lucro l
ʒz con
trarium teneat glo. ibidem.
¶ Ep̃s pōt q̃rere de titulo beneficij sui
*subditi si nō cōsensit in eũ vt voluit Fe
der. consilio. xcviij. ⁊ idẽ dic de quocũ
alio cuius interest.
¶ Ep̃s eccłiastica officia nō d
ʒz ↄmitte
*re ꝓpinquis nec administrationẽ rerũ
eccłiasticaꝝ. vt in. c. iudicatũ est nobis
lxxxix. di. cũ. c. se s
ʒz iconomꝰ d
ʒz esse cleri
cus houeste vite vt ꝓbat̃ ea. di. ꝑ totũ.
¶ Ep̃s in cōferẽda beneficia d
ʒz attẽde
*re vt det dignis aliter peccat mortaliter. ẜm Tho. ⁊ Alber. in. iiij. facit quod
not. lxj. di. c. in sacerdotibus.
¶ Ep̃s in publico d
ʒz lineis vti: nisi sit
*religiosus super indumẽtis. vt in. c. cle
rici officia de vi. ⁊ hone. cle.
¶ Ep̃s tẽpore interdicti pōt celebrare.
*⁊ celebrari facere vbicũ ⁊ audire diui
na vt in. c. fi. de priui. li. vj. Q limita.
vt in. c. ꝙ nōnullis. de priui. interdictis
exclusis. submissa voce ianuis clausis.
et campanis nō pulsatis. ⁊ ip̃e spāliter
non sit interdictus. vel nō fuerit causa
ipsius interdicti.
¶ Ep̃s pōt vbicũ cum altari portati
*li celebrare ⁊ celebrari facere. d. c. fin.
¶ Ep̃s nō seruans canones vel nō fa
*ciens seruari est periurus. no. Pa. in. c.
ego de iurein. allegat gl. i. c. sacerdotes.
el. j. ij. q. vij. q̃ dicit. ꝙ a p̃lato nō seruāte canones potest recedi sicut ab excōicato receditur ⁊ p̃ciso. Q intelligit di
ctus Pa. verũ quādo ex cōtemptu non
seruat nec seruari facit alias secus.
¶ Vtrum episcopus pro persecutione
*sui corporis possit fugere. Rñ. ẜm sanctu
ʒz Tho. ij. ij. q. clxxxv. ar. v. ꝙ vbi sub
ditorum saluus exigit persone presentia
ʒz non potest fugere propter aliquod
damnum tẽporale vel corporale. immo
|
tenet̃ sicut bonꝰ pastor aĩa
ʒz ponere pro
ouibus suisvbi ꝟo sufficiẽter in absen
tia ꝑ aliũ posset saluti subditoꝝ ꝓuide
ri. tũc licite posset fugere: nec est mercẽ
nariꝰ tũc. Hoc idẽ p
ʒz ĩ. c. scitaris. vij. q.
j. vidẽ Jnno. in. c. nisi de renũ. ⁊ gl. in. §.
hoc etiā tũc obseruandũ. vij. q. j.
¶ Ep̃alis dignitas liberat a cōditione
*seruili ⁊ ascriptitia. liiij. di. si seruꝰ scien
te el. ij. ⁊ etiā a curiali ẜm canones vt te
net gl. in. d. c. si seruus.
¶ Ep̃s si h
ʒz iurisdictionẽ tꝑalẽ in aliqͦ
*loco d
ʒz constituere iudicẽ laicũ q̇ in cā
p̃cipue criminali faciat iusticia
ʒz ⁊ pōt
etiā in spāli suꝑ aliqͦ maleficio delegare vt faciat iusticiā. ⁊ nō efficit̃ irregularis dũmō ꝑ suā rñsionẽ ne directe vel
indirecte indicet iudici ꝙ debat pena
ʒz
sanguinis irrogare. s
ʒz solũ in genere ꝙ
faciat iusticiam. ⁊ ꝙ si dubitat cōsulat
ꝑuos iudex aliter esset irregularis. c. li
teris de exces. p̃la. Tenet tñ Ro. ꝙ etia
ʒz
pōt dicere ꝙ puniat rerũ ẜ
ʒz ꝙ ius vult
dummodo nō exprimat de morte vel de
mutilatione vt etiam no. Hug. di. iij. c.
oĩs aũt lex presens tamẽ nō d
ʒz esse vindicte sanguinis. vt in. d. c. ex literis.
¶ Vtrũ ep̃s peccet mortaliter rñdendo
*in ordinatione sua cũ interrogat̃ vtru
ʒz
sciat nouũ ⁊ vetus testm̃. ꝙ scit. Rñ.
ẜm Ri. in quoł. iij. q. xxiiij. ꝙ sic si ẽ ita igna
rus ꝙ nesciat in generali mandata dei
articulos fidei virtutes: ⁊ vitia etiam sa
cramẽta. tũc mẽtit̃ ꝑnitiose. Si vero
nō est ita ignarus q̇n sciat vetꝰ ⁊ nouũ
testm̃ tũ ad ea q̃ necessariũ est scire p̃lato ⁊ sine quoꝝ scĩa nō pōt conuenienter exeq̇ offm̃ suũ tũc nō credit ꝙ peccet
mortaliter licet in alijs sit indoctus
videt̃ ꝙ cōsuetudo sic solum velit.
¶ Vtrũ religiosus ꝓmotus in episcopũ
*teneat̃ ad obseruātias regulares. Rñ.
q sic. vide. j. monachus. §. vij. religiosus. §. xxxiij.
ERrare
est aliud ꝓ alio pu
tare. Vñ Aug. xxxviij. disti. in. c. uis inquit.
Quisquis se extimat scire ꝙ
nescit ꝓ ꝟo q̇ppe approbat
falsum ꝙ erroris est ꝓpriũ. ad idẽ. xxij.
q. ij. in quibus. Et ideo in. d. c. uis dicitur ꝙ non est consequens vt cōtinuo
erret quisquis aliquid nescit.
¶ Vtrũ error sit pctm̃. Rñ. ꝙ in his que
*non pertinent ad regnu
ʒz dei capesceñ.
vel non: sic non est pctm̃ aut si est mini
mum est vt in. d. c. in quibus.
¶ Errantes nō vident̃ consentire. l. ni
*hil consensui. ff. de reg. iu. rō hr̃. j. matri
moniũ. iij. impedimento. iiij. in prin.
¶ Error iuris an excuset a dolo ⁊ conse
*quẽter a pena q̃ debet̃ ꝓpter dolũ. Rñ.
ꝙ sic vide. s̃. dolus. §. j.
¶ Error cōis aliqñ facit ius. ar. xcv. dis.
*c. ecce ego quasi in fi. ⁊ in. l. barbariꝰ. ff.
de offic. preto.
¶ Errorẽ suu
ʒz quilibet debet corrigere
*xxxv. q. ix. §. ergo. ⁊. §. seq.
¶ Error qñ dicat̃ intollerabilis. Rñ. qñ
*aliquid communiter vel in suo genere
est peccatum vt in. c. venerabilibus. §.
potest de sen. exc. lib. vj. Vel si cōtineat
aliquod impossibile vt in glo. c. ꝑ tuas
de sen. excom. vel contra ius vel legem
vel excommunicet quia bonũ facit puta eleemosynam vide in. d. glo.
Erubescentia
de bono est peccatũ
⁊ filia accidie ⁊ contingit quadrupliciter. ¶ Primo cũ erubescit de defectu natura vt puta est
claudus ⁊ hmōi: ⁊ hec est peccatũ si est
nimia. lvj. di. nasci. ⁊. c. nun erubesca
mus. ¶ Secundo cum erubescit dicere
veritatem. vt predicare testificari: corrigere. Et hec aliquando est mortalis si
non facit quando tenetur de precepto.
¶ Tertio cum erubescit cōfiteri mortalia peccata ⁊ si omittit propter hoc mor
talis est. ¶ Quarto cum erubescit ieiunare orare. ⁊ huiusmodi. ne dicaiur san
ctus. ⁊ hoc est peccatum veniale quando omittit non necessaria secus quādo
necessaria. quia mortale.
ETas
determinata requiri
tur in multis necessaria iure ita ꝙ non tenet
gestum ante.
Adde de his notatis et
|
quotuplex sit etas gl. ĩ. l. hereditatũ. ff.
ad. l. fal. Cy. ⁊ docto. in. l. si infanti. C. de
iure deli. Flo. in. l. inuiti. ff. de te. ⁊ Bal.
in. l. fi. §. si aũt. C. de bo. q̃ lib. ⁊ ꝑ quẽ debeat ꝓbari. no. gl. Bart. Bal. ⁊ alij in. l.
si minorẽ. C. de in integ. resti.
¶ Et. j. in spōsalibꝰ. vij. annoꝝ cōpleto
*rũ. vt in. c. vnico. de despō. impu. li. vj.
¶ Jn matrimonio ꝟo. vij. annoꝝ in fe
*mina. ⁊. xiiij. ĩ masculo: nisi malitia sup
pleat etatẽ. ꝙ tũc est qñ sunt potẽtes ad
coeundum simul. vt no. in. d. c. vnico.
¶ Jn voto religiōis seu ꝓfessiōe fiẽda
*req̇rit̃. xij. in muliere. xiiij. in masculo cō
pletꝰ vt hr̃ muliere ĩ. c. cũ viꝝ de regu
la. ⁊ in. c. puelle. xx. q. j. ⁊ in. c. puella. xx.
q. ij. de masculo. ĩ. c. significatũ de regula. ⁊ in. c. j. de regula. li. vj. Fallit in. casu
de quo. j. Nouicius. §. ij.
¶ Jn ordinibꝰ capiẽdis ṗme tōsure est
*vij. annoꝝ ↄpletoꝝ vt in. c. in singulis.
lxxvij. di. ⁊ etiā triũ minoꝝ ordinũ vt in
d. c. in singulis. ⁊ quicũ cōferrẽt ante
p̃dictā etatẽ nisi religionẽ ĩtraret suspẽ
sus est ip̃o facto ꝑ annũ a collatiōe eius
dẽ ordinis de tẽ. or. c. nullꝰ li. vj. Acollitatꝰ post. xij. annũ vt in. d. c. ĩ singulis.
Subdiaconatꝰ ẽ. xviij. annꝰ inchoatꝰ.
Diaconatꝰ ꝟo. xx. Presbyteratꝰ. xxv. vt
in cle. gñalẽ. eta. ⁊ quali. or. Si tñ ordi
net̃. añ dictā etatẽ q̇s suscipit q̇dẽ caracterẽ ordinis: s
ʒz non executionẽ vs ad
cōpletũ tp̃s. vt in. d. c. cle. generalẽ. nec
ep̃s pōt dispẽsare vt ibi no. in glo.
¶ Jn bñficijs regularibꝰ in abbatissa.
*xxx. ānoꝝ. cōpletoꝝ. siłr ⁊ ĩ priorissa seu
mr̃e vłministra. que h
ʒz regere mōasteriũvt ĩ. c. ĩdẽnẽtatibꝰ de elec. li. vj. Jn ab
bate. xxv. ānoꝝ ĩceptoꝝ. ꝑ. c. cũ ĩ cũctis.
l §. ĩferiora de elec. vbi. regułr ad lib
ʒz
dignitatẽ obtinẽdā req̇rit̃ illud tp̃s l
ʒz
nō de abbate sit aliq̇d speciałr exp̃ssu
ʒz.
Jn prioratu collegiato. i. ꝙ hẽat sub se
collegiũ. xxv. annoꝝ ĩceptoꝝ ar. cle. ne ĩ
agro. §. ceteꝝ de sta. regu. Jn ṗoratu ꝟo
ne ↄuẽtuali si h
ʒz curā aĩaꝝ quā hẽat ꝑse exercere req̇rit̃. xxv. annoꝝ. ĩceptoru
ʒz
op
ʒz sit sacerdos. Secꝰ si nō h
ʒz ꝑ se ex
ercere sũc sufficit etas. xx. annoꝝ cōpletoꝝ. d. §. ceteꝝ. Jn prioratu aũt q̇ nō h
ʒz
curā aĩarũ req̇rit̃ etas. xiiij. annoꝝ ↄpletoꝝ. op
ʒz sit ꝓfessus. c. nullꝰ. de elec. li.
vj. Et ita t
ʒz Pa. ĩ. c. suꝑ in ordinata. de
p̃b. l
ʒz Fed. dicat sufficere etatẽ. vij. āno
rũ cui nō credo. op
ʒz sit ꝓfessus ĩ religione. vt dictũ ẽ in bñficijs secularibꝰ
q̃ habẽt dignitatẽ. in ep̃o. xxx. annoꝝ cō
pletoꝝ. c. cũ in cũctis. de elec. Jnferiora
ꝟo ep̃atu requirũt ꝙ attigerit. xxv. annũ. d. c. cũ in cũctis. §. inferiora. Et si eccle sia curata cōferat̃ ei q̇ nō attigit. xxv.
annũ ipso iure vacat nec ep̃s pōt dispẽ
sare. c. l
ʒz. canō. de elec. lib. vj. S
ʒz bñ ep̃s
pōt dispẽsare in digitatibꝰ vel ꝑsonatibus curā aĩaꝝ nō habẽtibꝰ vt. xx. anno
cōpleto habeāt. c. ꝑmittimꝰ de eta. ⁊ q̃l.
li. vj. Jn bñficijs vero simplicibus sunt
opiniōes s
ʒz mihi placet opi. Calde. quā
sequit̃ Pau. in. c. suꝑ ĩordinata de p̃bẽ.
ꝙ si bñficium sonat in nomẽ rectorie vt
puta est eccłia vel capella ꝑ se stans
hñs ad regimẽ clericum. tunc requirat̃
etas. xiij. annorũ ↄpletoꝝ. vt in. c. ĩdeco
rũ. de eta. ⁊ qualita. q̇ nescit se regere
nec ecclesiā. Si ꝟo nō sonat rectoriā s
ʒz
est beneficiũ in ecclesia tũc si req̇rit maturitatẽ consilij vt in canonicatu eccłie
cathedralis. Host. ⁊ Ar. tenẽt q requiritur etas. xxiij. annorũ non pōt iura
sapientiũ tractare sicut dicimus in milite volẽte testari ante illā etatẽ. in. l. li
cet. C. de test. mili. si ꝟo nō requirit maturitatẽ cōsilij. tũc. vij. annoꝝ est etas. ⁊
ista sunt beneficia in multis ecclesijs
pro clericis pueris.
¶ Jn electionibus monialiu
ʒz requirit̃
*etas. xij. annoꝝ completoꝝ. aliter nulla
admittit̃ ad eligẽdũ. vt in. c. indẽnitati
bus de elec. li. vj. Jn iuramẽto ⁊ testimonio requirit̃ pubertas. vt not. in. c. paruuli. xxij. q. v. ⁊ in. c. testes. iiij. q. iij.
¶ Jn testamẽtis ⁊ multis alijs q̃ omit
*to: quia ad nos nihil requiritur pubertas: in electione sepulture requiritur ꝙ
ad annos pubertatis perueniat. ar. c. l
ʒz
de sepu l. lib. vj.
¶ Qũo cognoscet̃ qñ requirit̃ etas cōpleta quando de mẽte ignoratur statu|
entisvel disponẽtis. Respōdit Bar. ĩ. l.
si cui. ff. de leg. j. q qñ etas profertur in
genitiuo requirit̃ ꝙ cōpleta sit in ablatiuo cũ p̃positione insufficit sit inchoata. sine prepositione requiritur cōpleta
cle. j. de se. poss. Jn accusatiuo cũ verbo
significante rem perfectā vt prepositio
per vel cũ futuro cōiunctiui requiritur
completa. l. nō putabā. ⁊. l. si in annos.
ff. de condi. ⁊ demō. sine tali verbo si de
fauore agit̃. sufficit. ĩchoasset si de odio
requiritur cōpletus. l. ad rempublicā.
ff. de mu. ⁊ hone. Jn accusatiuo cũ prepositione ad sufficit inchoari. l. filiu
ʒz. ff.
ad trebellianum.
Euagatio
mẽtis est filia accidie: ꝓpter tedium boni operis
euagat̃ varia cogitādo vt ipsum tediũ
euitet ⁊ hec inducit ad multiloquiuʒz ⁊
vaniloquium ⁊ audiendũ noua: ⁊ facit
instabilẽ in loco q̃ tũc sunt mortalia cũ
sit p̃dicta cōtra aliquod preceptũ alias
veniale. hec ex sancto Tho. ij. ij. q. xxxv.
Jn oratione autem an sit peccatũ. vide
oratio. §. x.
Euangelium
legens sacerdos vtit̃
si olla sicut diaconꝰ.
xxiij. di. ecclesiastica. Euangeliũ nō sedendo vł genu fiexo. sed stando audire
debemus. de conse. di. j. apostolica.
Denotatis in hoc versic. ⁊ an liber
euangelioꝝ debeat manibus tāgi per
iurātes. vide Bar. Bal. ⁊ doc. in aut̃. sacramenta puberum. C. si aduer. vendic.
Eucharistia
id est bona gr̃a ab eo
ꝙ est bonũ ⁊ caris gra
tia ⁊ sic noĩatur ẜm q cōtinet realiter
xp̃m qui est plenus gratia scmvero q
est fignũ rememoratiuuʒz passionis xp̃i
que fuit sacramentũ verũ r sacrificiuʒz
ẜm aũt q est signũ demonstratiuũ vni
tatis ecclesie cui hoĩes aggregant̃ per
ipsam r cōio prout vero est prefiguratiuuʒz diuine fruitiōis que est in patria
dicit̃ viaticũ prebet nobis viā perue
niẽdi ad illā vel dat̃ trāseũribus de
hac vita ad ipsum xp̃m vnũ tñ est sacra
mentũ in quo sunt tria. s. spẽs visibilis
corpꝰ xp̃iverũ ⁊ corpus xp̃i mysticũ: scʒz
eccłia ⁊ ẜm q dicit Hug. ¶ Primuʒz est
signũ sci ⁊ tertij. ¶ Scm ẽ res ⁊ signũ
⁊ cā tertij. ¶ Tertiũ est res secũdi ⁊ veri
tas primi. de quo de cele. miss. in. c. cum
Marthe. §. distinguendum. est.
De materia in hoc. §. ⁊ seq. vẽtilata
nihil per legistas. ideo remissiones. ll.
non requiras in eis.
¶ Que ẽ materia debita huiꝰ sacr̃i. Rñ.
*ꝙ pāis triticeꝰ ⁊ vinũ vitis. vsꝰem̃ huiꝰ
sacr̃i ẽ refectio q̃ ad sui ĩtegritatẽ cibũ ⁊
potũ req̇rit. Significatio ẽt eiꝰẽ duplex
Vna passio xp̃i i qua sanguis fuit separatꝰ corꝑe. Alia ẽ cibatio corporis ⁊ aĩe
⁊ ꝓpterea ꝑꝑ conuenietiā vsus ⁊ signi
ficationis duplex materia exigebatur.
¶ Vtrũ possit confici de pane fratris et
*spelte vel silignis. Rñ. l
ʒz aliqui dixerĩt
q sic. tu tñ tene q non pōt confici nisi
ex pane triticeo. l. frumẽti scm Sco. in
iiij. di. xj. ⁊ cōiter theo.
¶ Vtru
ʒz in pasta facta de tritico possit
*confici. Rñ. ẜm Sco. vbi. s̃. q non.
¶ Vtrũ possit cōfici in pane corrupto.
*Rñ. q nō qñ tāta ẽ corruptio qpanis
species soluunt̃ sicut qñ cōtinuitas sol
uitur ⁊ sapor ⁊ color⁊ alia accedẽtia mu
tant̃ secꝰ si esset aliqua disposstio solum
ad corruptionẽ quā declarat aliqua im
mutato saporis sic pōt confici.
¶ Vtrũ in amido possit confici. Rñ. sco.
*vbi. s̃. multo probabiliꝰ est ꝙ non ideo
peccat ⁊ iudicio meo grauiter q̇ ex tali
materia cōficit sciẽter siue q̃ p̃parat ille
aũt q̇ cōficit ignorāter l
ʒz nō cōsecret tñ
nō est idolatra ẜm Sc. vbi. s̃. nec idolas
trare facit tũ in se est materiā esse
idoneā ⁊ ab alijs adorādam supponit.
¶ Vtrũ possit cōfici in pane fermẽtato.
*Rñ. ẜm Sco. in. iiij. di. xj. ꝙ sic ⁊ tex. est ĩ
c. lr̃as de ce. mis. ⁊ ĩ. c. ĩ sacr̃o. de ↄse. di. j.
s
ʒz grauiter peccat latinꝰ si celebrat ĩ fer
mẽtato ⁊ vt dicit Sc. forte ẽt grecꝰ grauiter peccat ꝓpter multa q̃ adducit. ibi
dẽ s
ʒz maxie xp̃s in a
ʒzimo cōsecrauit.
¶ Vtru
ʒz possit confici in pane facto de
*aqua rosea vel endiuie ⁊ hmōi. Rñ. qui
dam theologi in. iiij. distin. xj. tenẽt q
non potcst confici de pane facto ex quo
|
cũ alio liquore. s
ʒz oportet sit factꝰ de
aquavera alit̃ vere panis nō esset. Alij
aũt theologi tenẽt ꝙ potest cōfici. quia
aqua ipsa nō requiritur vt maneati spẽ
propria immo mutat̃ in materiam aliā
s
ʒz ego. credo ꝙ nō pōt tp̃s cōfecit in
pane fctō ex aqua naturali. ⁊ sic serua.
¶ Vtrũ si grana alterius generis admi
*sceantur cũ tritico possit cōfici. Rñ.
ẜm cōmuniter theologos in. iiij. di. xj. ꝙ si
admixtio sit predominās vel equalis
est virtꝰ in vtro misciliũ ꝙ nō pōt con
fici mutatur spẽs et cognoscitur ex
colore precipue ⁊ sapore. Accidẽtia em̃
magnā partẽ cōferũt ad cognoscendũ
q quid est primo de aĩa secꝰ si nō est eq̃
lis cōmixtio: quia cōfisci potest.
¶ Circa materiam vini queritur vtrũ
*possit cōfisci de alio vino de vino vitis. Rñ. ẜm cōiter doc. in. iiij. distin. xj. ꝙ
nō ⁊ ratio potissima quia sic xp̃s instituit luce. xxij.
¶ Vtrũ possit cōfici in aceto. Rñ. Jnn.
*de officio misse. dicit ꝙ sic: sed ẜm theo
logos maxime. Ri. in. iiij. di. xj. dic ꝙ nō
pōt vinũ ⁊ acetũ ⁊ differũt ẜm philo
sophũ. viij. methaphisice sicut vinum ⁊
mortuũ. Jn vino tñ ẜm Ri. vbi. s̃. ⁊ cōiter alios quod accepit ad accedinẽ ma
nente tñ adhuc forma substātiali vini
potest confici. Jdem dic quando putre
scit perfecta putrefactione que redire
nō potest ad cōplexionẽ vini ꝙ nō pōt
confisci. si vero sit in via ad corruptionem pōt cōfici siłr si vino sit cũ sapore
vinoso sapor aromaticꝰ vel pōticus vel
accerbus ex minꝰ ꝑfecta digestione vi
ni potest cōfici.
¶ Vtrũ in agresto possit ↄfici. Rñ. ꝙ nō
* nihil recipit spẽm nisi sit ĩtermino
sue generatiōis. ⁊ ideo nō est vinũ.
¶ Vtrũ ĩ musto possit cōfici. Rñ. ꝙ sic si
*est expressum extra vnā. s
ʒz nō ĩ eo quod
adhuc cōtinet̃ in vna matura ar. de cō
se. di. ij. c. didicimus. ⁊. c. seq. ⁊ hec estve
rior opi. quia sic non est sub spẽ potabi
li sed potius edibili.
¶ Vtrũ possit cōfisci ĩ pusca seu ĩ aqua
*vinata seu in aqua superfusa suꝑ aceruos vuarũ post vinũ est expressũ aut
in aqua rubea ĩ qua lotus est pānus vi
no rubeo tinxtꝰ. Rñ. scm cōiter doc. q
nō qñ tollit virtutẽ vini aqua addita fa
cit de conse. di. ij. c. cũ oẽ. ⁊ de cele. mis. c.
pernitiosus.
¶ Quid si aqua equaliter misceat̃ vi
*no. Rñ. Ri. vbi. s̃. q aut fit ẜm titatẽ
equalẽ molis: aut ẜm proportionẽ equa
lem virtutis. ¶ Primo modo nō tollit
spẽm vini est magis actiuũ aqua
nec tñ vinũ posset cito in sui naturam
aquā cōuertere ⁊ ideo sola vini substātia trāsubstantiaret̃ in sanguine. ¶ Se
cũdo mō generat̃ tertia natura ex duobus q̃ nec est vinũ nec aqua: sed nō stati
ʒz natura nō operat̃ in instāti uis
earũ termini sint in instāti. ⁊ ideotā cito posset sacerdos cōficere post talẽ appositlonẽ q illud q fuit ibi vinũ cum
adhuc nō esset trāsmutatũ ad cōpositio
nẽ nature tertie cōuerteretur in sangui
nẽ xp̃i. Si tñ ante proferret verba cōsecrationis esset tertia naiura cōstituta
nō postet cōfici sanguis xp̃i spẽs cōponentiũ ex quibus per essentiā cōstituit̃ vnũ in cōposito nō remanẽt ẜm essentias nisi sorte diminuere vel ẜm q̇d
q dico ꝓpter opi. illoꝝ q̇ dicũt eas ma
nere incōpletas. Aduerte q licet vt di
xi possit cōfici in materia panis vel vini qñ admixtio vel corruptio non tollit
virtute ipsoꝝ tñ peccat q̇ sine necessita
te cōficit preter in pane triticeo puro
⁊ incorrupto siłr ĩ vino nō acetoso ⁊ pu
rificato propter irreuerentiā sacramẽti
ẜm oẽs doc. in. iiij. di. xj.
¶ Vtrũ dẽat aqua admisceri ĩ vino ca
*licis. Rñ. q sic. c. lr̃as de celeb. mis. ⁊ de
cōse. dist. ij. in. c. j. ⁊. c. oẽ crimen ⁊ quare
hoc vide ibidẽ. ⁊ in. c. cũ marthe. de celebra. missa.
¶ S
ʒz nunq̇d sufficit q fuerit apposita
*in dolio. Rñ. scũs Bo. ĩ. iiij. di. xj. ꝙ nō s
ʒz
tũc debet apponi qñ sacramenta misteria inchoant̃ etiā si alias fuisset posita.
¶ Quid si omittat̃. Rñ. ꝙ nihilominꝰ cō
*ficit de ↄse. di. ij. scriptura s
ʒz peccat mor
taliter qui sciẽter eā nō apponit. arg. c.
|
literas de cel. mis. quivero omittit ex ne
gligẽtia ex hoc q habuit diligentiā se
miplenā peccat venialiter sed grauiter
tũ istud sacramẽtũ precessit alia sa
cramẽta ⁊ oꝑa tm̃ ĩ quo magis ĩ alijs
negocijs prepōderat negligẽtia ẜm san
ctũ Bo. iiij. di. xj. Si aũt omisit ex negli
gẽtia eo q nullā diligentia adhibuit
mortaliter peccauit ẜm Alex.
¶ Que aqua debet apponi. Rñ. q sola
*aqua naturalis. c. in quadam de celebr.
missarum.
¶ Jn ta titate. Rñ. q licet aliq̇ ca
*noniste aliter dicāt tu dic ꝙ modica aq̃
d
ʒz apponi maxime si vinũ est debile vt
sic cōuertat̃ in vinũ ẜm ꝓbabiliorẽ opi
nionẽ q eẽ nō posset nisi esset modica
appositio. ałr si apponeret̃ in tāta titate ꝙ soluerentur spes vini non confi
ceretur vt dictum est.
¶ Quid fiendũ in illis partibus vbi vi
*num haberi nō pōt. Rñ. q papa pōt di
spensarevt sine sanguine corpus xp̃i cō
fiecrent ne propter defectũ sacramenti
incurrerent maximũ damnũ cũ corpus
nō sit sine sanguine in hostia. ⁊ ideo pa
pam addeant.
¶ Circa formā huiꝰ sacramenti querit̃
*q̃ sit forma trāsubstātiatiōis ꝓanis. Rñ.
q est ista. Hoc est em̃ corpꝰ meũ facit.
c. cũ marthe. §. credimꝰ de cel. missarũ.
¶ Vtrũ hec ↄiũctio. em̃ sit de substātia
*forme. Rñ. q nō s
ʒz ponit̃. ibi ad denotā
dũ ordinẽ ↄsecratiois ad vsu
ʒz materie
cōsecrate. q̇ tñ nō est de necessitate sacramẽti vñ nec cōiunctio siłr. sciẽter tñ
omitti nō d
ʒz vbi vsus ecclesie illiꝰ antiquus h
ʒz. Sc
ʒz vero Sco. in. iiij. di. viij.
ly. em̃ ibi ponit̃ ad cōiũgẽdũ ne. s. ꝟba
forme sine p̃cedẽtibꝰ ꝓferant̃. Jō credo
mortaliter peccarẽt q̇ scienter omitterẽt
tā in cōsecratiōe panis vini ita ha
bet vsus generalis ecclesie romane.
¶ Quid demōstrat si hoc pronomẽ de
*mōstratiuũ. Rñ. mihi pl
ʒz opinio Ri. de
sctō victore li. de tri. q ibi si demōstratio mixta. s. ꝑtim ad sensu
ʒz ⁊ ꝑtim ad itellectũ sub hoc sensu illud i ꝙ hoc trās
labit̃ est corpus meũ: sicut ista p̃positio esset ꝟa ⁊ magis ꝓpria si demōstrā
do cibũ diceret hoc est corpus meũ. s. il
lud in q iste cibꝰ est trāsmutādus est
corpꝰ meũ qñvirtute eiꝰ in ꝓlatiōis ter
mino ille cibꝰ fieret corpꝰ meũ. Sic i ꝓ
posito. ibi virtute verborũ in cōplemento ⁊ termino ipsius orationis panis sit verũ corpus xp̃i alij tñ aliter dñt
vide in. iiij. snĩarum di. viij.
*¶ Vtrũ presbyter dicẽs solũmō prefata
verba suꝑ pane cōsecret. Rñ. scm Sc.
in. iiij. di. viij. q nō ratio dicẽdo hoc
est corpus meũ nō refert̃ ad corpus xp̃i
⁊ ideo l
ʒz nō sint alia verba de substātia
forme predicta tñ de necessitate req̇rit̃ vt exprimant̃ aliqua verba ex q̇bus
prefata forma solũmodo determinetur
ad corpus xp̃i sic fit cũ r. fiat dilectissimi dñi nostri iesu xp̃i qui pridie.
⁊ c. ałr nihil fieret et hoc tenet uis quidam teneant cōtrarium ⁊ male.
¶ Vtrũ sacerdos possit tũcũ mate
*riā panis virtute p̃fatoꝝ ꝟboꝝ trāsub
stātiare ĩ corpꝰ xp̃i ẜm. Rñ. Ale. ĩ. iiij. tra
ctatu de eucharistia ꝙ nō s
ʒz solũmō illā
titatẽ qua rōnabiłr pōt summi a fide
libꝰ: sicut intẽtio dñi dātis formā cũ
ficiẽdi fuit vt sumeret̃ q patet cũ dicit
accipite ⁊ comedite sic est ĩtẽtio eccłie ⁊
debet esse cuiuslibet sacerdos cōficiendi. vt sumat̃ in vsum sacramẽti ĩplicite
vł explicite ⁊ iō si ĩtẽdere ↄsecrare totũ
pane qui est in foro nō ↄformare intẽtionẽ snā intẽtiōi eccłie. sic nō ↄficeret
nō ex defectu ꝟtutis ꝟboꝝ q̃ vna vice
posset ↄficere tot hostias ꝙ sufficerẽt to
ti mũdo si eẽt necessitas eccłie s
ʒz ꝓpter
defectũ intẽtionis illiꝰ q̇ hoc sacr̃m ĩstituit q̇ nō intẽdit ĩ ludibrio vel stultitia
fiat ↄsecratio s
ʒz ꝓ vtilitate eccłie generalis vel particularis ⁊ sic patet ꝙ młto
ominus cōsecrat q̇ conficit ad irrisionẽ
beneficia ⁊ hmōi. ⁊ l
ʒz Tho. in. iiij. dist.
xj. teneat q imo. cōficit nō cures. s
ʒz tene. ꝙ. s̃. dixivt tenet. C. Bo. in. iiij. di. x. ⁊
pe. ea. di. ⁊ multi alij uis ẽt opi. Tho.
possit sustineri ẜm ꝙ etiā Ri. ea. di. sustinet si intelligat̃ ꝙ cōficiẽs itẽ dat pri
mo cōficere licet consequent̃ ad venefi|
cia: sed prima magisvidetur rōnabilis
⁊ ideo tene eam.
¶ Vtrũ sacerdos virtute verboꝝ prefa
*torũ possit vnā parrẽ ipsiꝰ hostie conse
crare sine alia hostia cōtinua remanen
te. Rñ. ẜm Ri. in. iiij. di. x. q sic si intẽde
ret determinate ad alterā parte
ʒz puta.
dexterā vel a tali signo citra. verba
nō operāt̃ nisi suꝑ illā materiā ad quā
p̃cise p̃fert̃ intẽtio consecrātis secꝰ esset
si intẽtio cōsecrātis nō esset determina
ta magis ad vnā partẽ ad aliā s
ʒz in
vago: tũc si nō intẽderet nisi medieta
tẽ cōsecrare solũ nulla pars esset ↄsecra
ta reales operatiōes nō sunt circa sin
gularia vaga. s
ʒz circa determinata ⁊ iō
oportet ꝙ intẽtio ad quā sequit̃ realis
determinatio aliq determtnatũ ⁊ determinate respiciat et ex p̃dictis soluit̃
alia q̃stio de sacerdote. q̇ h
ʒz. xx. hostias
⁊ ex illis nō intẽdit cōsecrare nisi. xviij.
q nullā cōsecrat nisi intẽtio sua se determinet determinate ad q̃s vult. xviij.
Secus si credens q sint solũ. xx. ⁊ sunt
xxij. tñ intẽdit cōsecrare quicquid est añ
ipsum sic oẽs sunt consecrate. Jtẽ patet
q hostie in altari ex obliuione reserua
te ⁊ gutavini in pede calicis ⁊ hmōi nō
consecrant̃. qm̃ ad eas non refert̃ inten
tio conficientis.
¶ Quid si sacerdos acceptis pluribus
*hostijs cōsecrādis qñ venit ad actũ ↄse
crationis nō aduertit nisi ad eā h
ʒz in
manu. Rñ. s. Frā. de May. in. iiij. di. xij.
quidā dicũt q nō sunt alie cōsecrate: s
ʒz
tu dic cũ Sc. ꝙ oẽs sunt cōsecrate: nō
requirit̃ de necessitate intẽtio actualis:
sed virtualis q̃ fuit qñ prefatas hostias
accepit. vc eas consecraret.
¶ Circa formā vini cōsecrādi querit̃ q̃
*sit. Rñ. q hoc. s. Hic est em̃ calix sanguinis mei noui ⁊ eterni testĩ q̇ ꝓ vobis et
ꝓ multis effundet̃ in remissione pctōꝝ
hec quotiẽscũ feceritis in mei memoria facietis vt ĩ. d. §. ex eo no. vñ. S. Bo.
in. iiij. di. viij. ⁊ multi doct. ibidẽ tenent
q solũ de substantia forme p̃dicte sunt
ista ꝟba. hic est calix sanguĩs mei. alia
ꝟo sequẽtia nō sunt de substātia. s
ʒz ꝑtinet ad ornatũ ⁊ ad oñdẽdũ vsũvłdigni
tatẽ ibi accipite ⁊ bibite ⁊ c. aut effectu
ʒz
vt ibi noui ⁊ eterni ⁊ c. Alij tenẽt vt sanctus Tho. ĩ. iij. q. lxviij. oĩa sunt de substātia forme vs hec quotiẽscũ ⁊ c. sed
Sc. ea. di. viij. dicit ꝙ cũ nō sit nobis tra
ditũꝓ certo an ad formā substātialẽ ꝑti
neāt aliqua ꝟba post ly. sanguĩs mei iō
ꝑiculosum est asserere q p̃cise sit in illis verbis ex quo sufficiẽs autoritas nō
h
ʒz ⁊ ideo oĩa dic vs ad hec quotiẽscũ ⁊ c. ac si essent de substantia forme l
ʒz
cōiter doc. concordẽt cum beato. Bo.
¶ Nota q que dixi. s̃. in consecratione
*panis debẽt siłr dici de vini ↄsecratiōe.
¶ Siłr deprolatione verboꝝ aut corrupta. aut diminuta. aut addita. dic vt. s̃.
*dictũ est de baptismo Baptismus. ij. §.
xv. cum duobus seq.
¶ Circa ↄuersionẽ q̃ fit in hoc sacramẽ
to ꝑ virtutẽ verboꝝ prefatoꝝ est firmi
*ter tenẽdũ q substātia panis ẜm totā
suā materiā ⁊ formā existẽs actu transubstantiat̃ in totũ corpus xp̃i actu exi
stẽs. ita ꝙ materiā ⁊ forma in formā. s.
corporeā trāsubstātiat solis accidẽtibꝰ
remanẽtibꝰ ẜm. s. Bo. ⁊ Ri. ⁊ Pe. in. iiij.
di. xj. ⁊. S. Tho. ĩ. iij. q. lxxv. S
ʒz ẜ
ʒz Sco.
in. iiij. di. xj. ibi nō est. cōuersio substātie
in substātiā tũ ad eẽ substātiale. simpłr: s
ʒz tũ ad esse hic corpori xp̃i nō
acquirit̃ simpłr esse s
ʒz esse hoc. s. sub spẽ
panis. vñ acq̇rit nouā pñtiā nō admittẽdo antiquā panis vero desinit eẽ ibi
nō acquirẽdo aliquam pñtia
ʒz alibi. vñ
l
ʒz illa decisio panis ẜm se cōsiderata sit
anihilatio ipsa tñ cōuersio nullo mō est
anihilatio eiꝰ terminꝰ nō est nihil: s
ʒz
noua pñtia corporis xp̃i sub spẽ panis.
hec Sco. ⁊ idẽ dico de substātia vini q
transubstantiat̃ in sanguinẽ xp̃i ita q
panis in corpus ⁊ vinũ in sanguinẽ pu
rum virtute verboꝝ transubstantiatur
nō in aliquid aliud. sed corpus non
est sine sanguine ⁊ ceteris humoribus
suis: nec sanguis sine corpore ⁊ venis ⁊
neruis suis ideo in hostia est corpꝰ xp̃i
per trāsubstātiationẽ ⁊ sanguis eiꝰ per
permixtionẽ permixtꝰ em̃ ⁊ diffusus est
|
ĩncorpore et ideo vbicun est corpꝰ xp̃i
ibi est sanguis eius. Anima vero ibi ra
tione coniunctionis cũ corpore cui inseparabiliter est coniuncta. Quantitas
autẽ ⁊ alia accidẽtia sunt ibi ratione in
separationis a corpore Diuinitas ꝟo
ratione vnionis diuine cum humana
natura. Similĩter in calice vinum tran
substantiatur in sanguinem solum vir
tute transubstantiationis. s
ʒz quia sanguis nō est ibi effusus. s
ʒz in venis ideo
est ibi etiā corpꝰ xp̃i ꝑ cōcomitantiam
⁊ cetera vt dictũ est in corpore. ⁊ ad hoc
facit. c. firmiter. §. vnam de sum. tri. ⁊ fi.
ca. et. c. in qnadam de ce. mis. et hec oĩa
fiunt in instāti completa oratione verborum dei virtute assistẽte virtuti forme p̃fate est etiā totũ corpꝰ xp̃i ita in to
ta hostia ꝙ est etiā ĩ qualibet eiꝰ parte
in qua saluat̃ rō totiꝰ cũ em̃ sit totũ hōgeneũ nō ẽ maior ratio ꝙ vna ꝑs cōuer
tat̃ in vnā ꝑtẽ in aliā ita tenet̃ cōiter
est etiā corpꝰ xp̃i sub hostia tũ s
ʒz non
mō quātitatiuo. quia licet sit ibi corpus
tũ nō tñ cōparat̃ ad species vt tum
sicut uis sit ibi clarũ nō tamẽ vtitur
claritate sua illuminādo medtũ ita nis sit tus nō vtit̃ titate sua occupā
do locũ. sicut deus pōt facere vt hoc sit
ignis nō exercẽdo cōbustiōis actũ. Est
etiā corpus xp̃i sub hoc sacramẽto: seu
sub spẽ nō localiter proprie loquẽdo.
esse localiter proprie esse dimẽsiue siue
cōmẽsuratiue est tamẽ corpus xp̃i in lo
co spẽi. Et ex hoc sequitur ꝙ corpꝰ chri
sti est in pluribꝰ locis simul ẜm esse sacramẽtale. vere ⁊ realiter cōtinet̃ sub
diuersis spẽbus quẽ sunt in diuersis al
taribus. est etiā in hoc sacr̃o corpus xp̃i
immobile localiter ⁊ per se loquẽdo l
ʒz
sit mobile ꝑ accidẽs. s. ad modũ hostie
sicut anima mouetur ad motũ corporis
vnde per accidẽs mouetur ad motum
hostie ⁊ quiescit ad quietatẽ alie hostie.
Jtẽ mouerit sursum ⁊ deorsum simul et
semel ad motum diuersarũ hostiarum:
hec ex Ric. in. iiij. distin. x.
¶ Sed nuuquid vertitur corpus chri
*sti versa hostia sicut mota mouet̃. Rñ.
Ric. vbi. s̃. ꝙ non quia licet partes ordinem habeant in ipso corpore absolu
te non tamen per comparationem ad
speciem. Vnde non potest dici quod pe
des habeat in vna parte hostie caput
in alia ⁊ sic de ceteris membris. omnes partes sunt simul sub qualibet par
te hostie.
¶ Vtrum fracta hostia vel passa aliq̇d
*corpus christi patiatur. sicut mota mouetur. Rñ. ꝙ non mutatio ⁊ passio in
nouaret in christo aliquid absolutum
sed motus localis nihil ẜm Pe. dist. x.
¶ Est etia
ʒz corpus christi penitus in
*uisibile oculo corporali ẜ
ʒz Rs. ⁊ Sco. di.
x. quia nō pōt videri nec ꝑ natura
ʒz nec
ꝑ gloriam. nec ꝑ miraculũ oculo corporali. sicut nec existentia substantie spiri
tualis in loco ad cuiꝰ instar corpꝰ chri
sti est sub sacramẽto intum est ibi pre
sens ⁊ ꝑ se ratione substātie titas nō
est ibi nisi per cōcomitantiam. vnde ẜ
ʒz
Ri. vbi. s̃. si aliquando apparet ibi spe
ties paruuli vel frustrum carnis nō est
corpus xp̃i. Maiores enim sunt dimensiones corporis christi ille que ibi ap
parẽt ⁊ si ibi vere apparet corpus chri
sti nō apꝑet vt sub sacramẽto. vnde dicit sic ibidẽ ꝙ illa apparentia paruuli
que aliquādo ibi visa est. vel describit̃
in imaginatiōe vel in sensu communi
vidẽtis. vel etiā si est reałr extra nō cre
do ꝙ ille dimẽsiones fundetur in dimẽ
siōibꝰ speciei panis. l
ʒz tũc appareātvñ
species sacramẽti sub qua cōtinet̃ corpus xp̃i late sub illa figura q̃ apparet:
nulla imutatione facta circa ipsam. ⁊ cō
fundit̃ tātũ ip̃a spẽs q̇busdā accidẽtibus carnis vel pueri q̇ nō sũt ꝓprie accidẽtia corporis christi. vel liniamẽta.
¶ Est tñ corpꝰ xp̃i visibile sub sacramẽ
*to ẜ
ʒz Sco. vbi. s̃. ꝑ natnrā oĩ intellectui
nō alligato sensibꝰ ĩ ĩtelligẽdo. siue an
geli siue aĩe seꝑate. Ri. tñ vbi. s̃. t
ʒz ꝙ nō
ꝑ naturā. s
ʒz tātũ ꝑ gloriā non solum in
verbo. sed etiam in proprio genere.
¶ Est ẽt corpꝰ xp̃i sub hoc sacr̃o in tāgi
*bile ĩmediate ab alio. sicut nec substan
tia spũa lis tangit̃ a logo. vñ tũcũ
|
aliq̇s speciẽ penetrare xp̃i corpꝰ tangere non posset. ẜm Rica. vbi. s̃.
¶ Sunt aũt in hoc sacr̃o accidẽtia sine
*subiecto ṗmo. s. sine substātia ꝟtute diuina. Jtẽ sicut species sacramẽtales retinẽt esse ꝙ habebant prius ex virtute
diuina sic ⁊ agere. Vnde possunt exteriosa corpora ⁊ sensus immutare nō pos
sunt tamẽ alia nō sacr̃m cōuertere ꝙ nō
fit sine ꝟbo vnde aqua modica posita
in sacr̃o calicis l
ʒz ẜm aliquos conuerta
tur in vinum ⁊ hoc virtute specierũ illarum. nō tamẽ in vinum ꝙ sit vinũ
ẜm speciẽ. s
ʒz est vinum ẜm materiam tātũ
sicut caro ẜm spẽm cōuertit̃ in carnẽ ẜ
ʒz
materiā. vel dic ꝙ ibi forma substātialis aq̃ nō soluit̃ s
ʒz alterat̃ mutat̃ color sapor ⁊ odor ⁊ sensus ꝑcipit proprie
tates vini. ⁊ ideo tum ad sensum con
uertitur in vinũ nun tñ in sacr̃m hoc
ex sancto Bonauen. in. iiij. di. xij.
¶ Quid cũ accidẽtia sub q̇bꝰ est corpꝰ
xp̃i in sacr̃o corrũpant̃. Rñ. ꝙ accidẽtia
*illa. aliqñ immutant̃ ex ꝑte titatis sicut cũ diuidit̃ panis vel vinũ ĩ multas
partes ⁊ tũc si in ipsis ꝑtibꝰ nō pōt saluari natura panis vel vini desinit corpus xp̃i sub ip̃is esse. Siłr dic de ĩmuta
tiōe ex ꝑte q̃litatis vt cũ ita ĩmutat̃ color sapor ⁊ odor ⁊ alie q̃litates panis ⁊
vini ꝙ nłlo mō p̃t ↄpati natura panis
⁊ vini. ꝙ nō manet corpus xp̃i sub sacr̃o
secus si corruptio accidẽtium vel qualitatis. aut titatis non sufficit ad corruptionem panis ⁊ vini. si non desinit esse ibi corpus xp̃i. vel sanguis sub
sacramẽto. Aduerte tñ circa corruptionem que est respectu admixtionis alte
rius liquoris si est vinũ ⁊ additur in
maiori titate vel equali. sic soluit totaliter ⁊ tollit cōtinuitatẽ speciei cũ ad
oẽs eiꝰ dimensiones ꝑueniat: ⁊ sic incipit quo ad actũ esse aliud nouũ vinũ ⁊
sanguis ibi desinit esse sanguinis xp̃i
credo tñ ꝙ si additũ nō sit notabiłr excedẽs ꝓpter dubiũ sit tutiꝰ vti toto illo
liquore tā sacr̃o. si ꝟo additũ si mino
ris titatis sic non desinit esse ibi sanguis xp̃i nisi sub illis ꝑtibꝰ ad q̃s ꝑtinẽtvinũ additũ q̃ cũ discerni nō possint
siłr toto illo liquore debemus vti tan
sacr̃o. ⁊ idẽ dic de alio liquore additio.
¶ Vtrũ desinẽte esse eucharistia sub il
*lis accidẽtibꝰ redeat substātia ↄposita.
Rñ. ẜ
ʒz. Sco. ĩ. iiij. di. xij. post reprobatio
nẽ multoꝝ modoꝝ dictoꝝ ꝙ sic reddit
substātia ↄposita cui talia accidẽtia cō
ueniũt quā ẽt afficiũt ⁊ hoc ĩ ĩstāti corruptionis ⁊ imediate a deo. ¶ Prĩa ꝑs
huiꝰ snĩe ꝓbat̃. deꝰ statuit illas spẽs
manere sine subiecto tm̃ in eucharistia
ergo statuit ꝙ nō stāte eucharistia non
sũt accidẽtia sine subiecto: ⁊ ꝑ ↄñs ĩ instātia illiꝰ corruptiōis sit aliq̃ substantia. ¶ Sca ꝑs ꝓbat̃. si redijt aliqua
substātia nō ẽ alia illa q̃ pōt illis accidẽtibꝰ affici. alia substātia nō esset
eoꝝ capax. ¶ Tertia ꝑs. s. ꝙ nō reddit
nisi imediate a deo p
ʒz nullum aliud
agẽs hoc agere posset hec Scot.
¶ Vtrũ spẽs sacramẽtales possint nu
*trire. Rñ. vt p
ʒz ex supradictis sicui possunt cōuerti in cineres vel in vermes ⁊
hmōi sic per eandem rationem possunt
conuerti in corpus humanum.
Eucharistia
Sco circa ministrum
querit̃ q̇s pōt coficere
istud sacr̃m. Rñ. ꝙ solus presbyter pōt
consecrare corpus ⁊ sanguineʒz domini
nostri iesu xp̃i. xxv. di. p̃lectis ⁊ de sum.
tri. ⁊ fi. cat. firmiter. §. vna hoc sequũtur
Theo. in. iiij. di. xiij.
¶ Quid si q̇s credat se p̃sbyterũ esse cũ
*non celebret. Rñ. gl. in. c. apłicā. de p̃sb.
non bap. ꝙ conficit in ꝟitate. S
ʒz tu dic
vt. s̃. baptismus. vij. §. vlti.
¶ Vtrũ q̇libet p̃sbyter possit hoc sacr̃m
*cōficere. Rñ. ẜm Ri. in. c. iiij. di. xiij. ꝙ de
iure nō pōt: nec irregularis nec interdi
ctus aut suspẽsus ab excōicatione eorũ
q̃ sũt ordinis. nec simoniacꝰ scismaticꝰ.
excōicatꝰ aut degradatus siue depositus vel quilibet publicꝰ ⁊ notoriꝰ peccator. sed de facto si supra debitam materiam proferat verba cũ intẽtione debita vere cōficit tumcun sit nepharius caracter suꝑ quẽ fundatur pote
stas conficiendi est indelebilis. l
ʒz mor|
taliter peccet conficiendo.
¶ Vtrũ plures p̃sbyteri possint eādẽ
*hostiā cōsecrare. Rñ. l
ʒz diuersa sit opi.
in. iiij. di. xiij. ego teneo ꝙ nō q̇ priꝰ
ꝓtulit ꝟba ille cōsecrauit alij nihil faciũt. Et iō credo in ordinatione presbyterorũ sit meliꝰ nō dicere dicere verba cōsecrationis nisi dubitaret̃ de ep̃o
ꝙ nollet consecrare.
¶ Vtrum corpore viciatus p̃sbyter pos
*sit conficere. Rñ. vt. s̃. corpore viciatus
per totum.
¶ Quid de p̃sbytero q̇ post ĩdutꝰ est
*recolit se de aliqͦ mortali. Rñ. ꝙ si tenet̃
celebrare ⁊ habet copiam idonei cōfessoris tenet̃ cōfiteri. si ꝟo nō h
ʒz cōterat̃
cũ ꝓposito cōfitendi ꝙ sufficit nec pec
cat si cũ verecũdia accedit. si vero nō te
net̃ celebrare tunc nō d
ʒz celebrare nisi
priꝰ cōterat̃ ⁊ ↄfiteat̃ ad hec tenet̃ ẜ
ʒz
sanctũ Bo. in. iiij. di. xiij. in. q. circa lr̃a
ʒz
⁊ gl. in. c. de homine de ce. mis. ⁊ alia gl.
in. c. nihil. vij. q. j. arg. de sen. ex. c. de cetero. ⁊. xxvj. q. vj. q̇ recedũt. ⁊ hoc idem
tenet do. Ant. in. d. c. de hoĩe. S
ʒz alij te
nent ↄ̃rium sufficit cōfiteat̃ semel in
anno. ⁊ pa. ĩ. d. c. de homine dicit esse ve
rius. l
ʒz primũ tucius. S
ʒz tu dic ẜm cōmunẽ opi. theologoꝝ ꝙ primum veriꝰ
Tñ Ri. in. iiij. dist. ix. distinguit ꝙ si nō
imminet scādalum vel persone aut populi aut non incepit missam si est sacer
dos sumens corpus xp̃i tũcun con
tritus sed nō cōfessus dũmodo habeat
copiā idonei cōfessoris tp̃s ⁊ loquelam
ad cōfitendũ ꝙ peccat mortałr: ⁊ sic d
ʒz
dici ꝙ non d
ʒz celebrare vel cōicare. Si
ꝟo aliq triũ p̃dictorũ ĩminet. s. vel scādalũ ꝑsone vel populi nisi celebret vel
iam incepit missam. sic sufficit cōtri
tio. Et sic potest intelligi ꝙ tũc pōt cele
brare ar. c. de cetero ⁊. c. a nobis el. ij. de
sen. ex. ⁊. c. qui recedunt. xxvj. q. vj. adde
tamen ẜm Ric. in. iiij. di. xvij. ꝙ quāuis
habebat idoneũ confessorẽ: sed tamen
expectat aliũ cui deuotius ⁊ securiꝰ cō
fiteat̃: ꝙ tũc abs cōfessione ⁊ sine peccato pōt sumere eucharistiā cum contri
tiōe sola q limito dũmodo sit ↄfessus
semel in anno. Jtem tenet̃ celebrare
vel cōicare ałs nō credo si potest desiste
re sine scādalo populi vel persone quia
prius debet confiteri.
¶ Quid si celebrādo recoleret se come
*disset vel bibisset. Rñ. ꝙ in difficultatibus semper accipiendum est ꝙ minus
habet de periculo ma ius aũt periculũ
est ꝙ ↄ̃ sacramenti ecclesie ꝑfectione
ʒz.
quia hoc est sacrilegium ꝙ est pertinens ad qualitatem sumentis. Et ideo
si p̃sbyter post cōsecrationẽ inceptā me
minit se comedisse nihilominꝰ d
ʒz ꝑficere. sacr̃
ʒz. Jdẽ si meminit se excōicatũ.
vel in mortali cũ cōtritione tñ debita ⁊
sic nō peccat. sed fructuose sumit. Et in
hec cōcor. cōiter doc. Si vero meminit
ante ↄsecrationẽ Tho. ĩ. iij. q. lxxxiij. tenet ꝙ tutius est dimittere missam ince
ptam: nisi scandalũ graue immineret.
Sed. S. Bona. in. iiij. di. xiij. t
ʒz ꝙ sine
peccato pōt inchoatam ꝑficere cũ proposito ↄfitẽdi ⁊ cũ ↄtritiōe totũ supple
tur nec videtur ibi esse contemptꝰ. Jdẽ
dicit etiam. S. Bo. ibidẽ de eo qui meminit se irregularẽ ꝓhibitio propter
irregularitatẽ non extẽdit se ad eũ qui
accessit sine cōscĩa irregularitatis ⁊ inchoauit missam. Vñ ꝓpter renerẽtiā sa
cr̃i ⁊ scādalũ ppłi dicũt ꝙ si dolet⁊ libẽ
ter faceret ꝙ in se est a dño esset dispẽsatũ ꝓ tũc. Jdẽ dicerẽ etiā quādo nō in
cepit si nō pōt desistere sine scādalo nec
in hoc casu incurrit irregularitatẽ ar.
c. clerici. ⁊. c. latores. ⁊. c. fraternitati q̃
req̃rũt temeritatẽ clerico. excōi. mini.
ꝑ totum. Nec ob. c. apostolice. c. x. ibi
sunt in culpa nō intelligẽdo ꝙ debẽt.
S
ʒz hic iste est ĩ necessitate. Et hoc credo veꝝ nisi foret scādalum phariseorũ
vel quis acciperet scādalũ ꝓ aliqua ad
miratione: tunc nō liceret sine nota
irregularitatis.
¶ Quid de eo q̇ incepta missa h
ʒz ↄ̃sctẽ
*tiā ꝙ nō. sit presbyter. Rñ. s. Bo. vbi. s̃.
ꝙ ante consecrationẽ debet dimittere
missam infirmitatem fingendo aut cōscientiam deponere.
¶ S
ʒz quid lacit sacerdos qui ꝑpendit
* |
nō esse aquā in calice. Rñ. ꝙ si hoc aduertitāte cōsecratio nẽ eā apponat sed
post cōsecrationẽ nullo mō nō est de
necessitate sacr̃i. vt. s̃. dictũ est ⁊ de hac
materia vide. j. missa.
Eucharistia. iij.
circa sumptionem
eiꝰ quis tenet̃ sumere. Rñ. ꝙ prĩo quilibet sacerdos cuʒz
celebrat. de cōse. d. ij. relatũ sacramen
tũ in sumptiōe cōplemẽtũ sue significa
tionis accipit ⁊ si deficeret alius debet
supplere pro eo qui sit ieiunus si iā ho
stiā saltẽ consecrauerat. vij. q. j. nihil. si
vero dubitat̃ an cōpleuerit cōsecrationẽ hostie. tũc ẜm Jnno. in. c. p̃sbyter de
sa. iter. vel nō. incipieñ. est ibi addẽdo.
s. dñs noster iesus xp̃s p̃die ⁊ c. nō
dicit̃ reiteratũ ꝙ nescitur factũ. c. apostolicā de p̃sby. nō bap. Si autem certũ
est ꝙ nō inceperat verba consecrationis tũc nō est necesse supplere si tamen
quis vellet supplere posset. sʒz nō deberet reincipere si iam signa super hostiā
fecerat sed prosequendum est vbi deficit ẜm ala. ⁊ plʒz ałs incipieñ. est a capi
te. ⁊ si pluries celebrat in die semꝑ debet sumere comissa purificatiōe in pre
cedentibus missis. ¶ Secur do tenetur
quilibet xp̃ianus cum ad annos discretionis peruenit vt in. c. omnis de pe. et
re. de quo dic vt. j. §. xj. nisi ex rationabili causa de consi. proprij sacerdotis
ad tempꝰ duxerit abstinẽdum. ¶ Ter
tio tenet̃ quilibet ĩ articulo mortis cōstitutus ꝓpterea appellatur viaticum
Vnde credo peccat mortaliter qui in ta
li articulo cōtemnit sumere corpus xp̃i
¶ Quarto rōne statuti. ¶ Quinto ratione officij sicut sacerdos qui tenet̃ ce
lebrare saltẽ in magnis festiuitatibus
fit. j. missa. §. xliij.
¶ Quot modis sumitur. Rñ. ꝙ tribus
*modis aliquando sumitur solũ spũali
ter aliquando solũ sacramentaliter ali
quādo. sacramentałr ⁊ spũaliter simul.
¶ Quid est māducare spũaliter. Rñ. ẜ
ʒz
*s. bo. in. iiij. di. ix. ꝙ māducatio spũale.
trāslata ẽ a corꝑalibꝰ. ⁊ iō sicut in māducatiōe corꝑali sunt duo ṗncipałr. s.
masticatio ⁊ incorporatio sic ⁊ in spũali sunt duo suo mō. s. spũalis masticatio que est recogitatio ꝑ fidem. s. carnis
xp̃i pro nobis exposite in preciũ in cru
ce ad redimẽdũ ⁊ spũale incorporatio
ꝑ caritatem. s. dum recogitans ei que
ʒz
recogitat iungitur ardore caritatis. et
ita incorporatur.
¶ Qñ dicit̃ quis solũ māducare spũali
*ter ⁊ nō sacramẽtaliter. Rñ. ꝙ tũc quādo sacr̃
ʒz est in voto effectꝰ eiꝰ percipit̃.
sicut q̇dā ante bapti
ʒzent̃ ex desiderio bapti
ʒzari percipiũt effectũ ipsiꝰ.
sic ⁊ in hoc sacramẽto nec frustra indu
citur postea sacr̃m pleniꝰ inducit effectũ ip̃a susceptio sacr̃ale solũ desideriũ ẜm. S. Tho. ĩ. iij. ꝑ. q. lxix. vel me
lius. S. Bo. in. ij. di. xl. nō esset vera
voluntas nisi deduceretur in opus cũ
adest facultas.
¶ Quid est māducare sacr̃ałr solũ. Rñ.
*ẜm. s. Bo. ĩ. iiij. di. ix. ꝙ est māducare sacr̃m: vt sacr̃
ʒz. ad hoc aũt vt māducet sa
cr̃
ʒz vt sacr̃
ʒz necessaria ẽ ĩtẽtio: ⁊ ĩtẽtiōis
regulatio. Jntẽtio in est necessaria
si quis iret ad mẽsam ⁊ intẽderet corpꝰ
reficere: ⁊ aliq̇s ꝓ pane cōi sacr̃m sicut
panẽ offerret ⁊ ipse oĩno intẽderet cibũ sumere nō dicerẽ eũ sacr̃ałr māducare. necessariũ est etiā vt hutꝰ intẽtio
dirigat̃ ẜm fidẽ q̃ est in ipso vel in altero. oportet credat ꝙ sub illa specie
aliq spũale lateat q sumere intẽdat.
vel op
ʒz ꝙ saltẽ sumere intẽdat ꝙ alios
credere existimat l
ʒz ipse nō credat. ⁊ sic
p
ʒz ꝓ to q̇s dicat sa cr̃alit̃ māducare.
. s. ꝙ sacr̃m ꝟe existat ibi ⁊ ipse q̇ māducat illud vt sacr̃m sumere intẽdat siue credit esse veꝝ sacramẽtũ. siue
existimat alios credere. hec. S. Bo. vbi
s̃. adde ꝙtũc solũ sacramẽtaliter sumit
quādo ꝓpter aliq impedimentũ ꝙ in
ipso summẽte est vel mala eiꝰ dispositionẽ caret effectu ⁊ fructu ipsi
ʒz sacr̃i q̇
est spũalis māducatio hoc est spiritua
liter incorporari corpori mistico per fidem et caritatem. vel magis incorporari per augmentum fidei et caritatis
que manducatio non cōuenit indigne
|
suscipiendus.
¶ Vtrũ vere in hoc sacramẽto christus
*māducet̃. Rñ. ẜ
ʒz Ric. in. iiij. distin. ix. ꝙ
est in sumptione huiꝰ sacramẽti quedā
māducatio carnalis. qua comestũ masticatur ⁊ in stomacho trahit̃. ⁊ postea
digeritur ⁊ vltimo in substātia mandu
cātis conuertit̃ ⁊ sic vere manducat̃ illa species sub qua realiter cōtinet̃ veꝝ
corpus xp̃i. Est ⁊ alia māducatio sacra
mẽtalis qua corpꝰ xp̃iverũ realiter sub
illis speciebus panis ↄtẽtum sumitur
s
ʒz sic sumptũ corporałr nō masticat̃: et
si species sic in ore masticent̃ ꝙ ꝑ digestionẽ ibi factā nō corrũpatur ĩ eis forma ꝓpria: sed descẽdant in formā propriā in stomachũ descẽdit ⁊ corpꝰ chri
sti in stomachũ ꝑ descẽsum speciei sub
qua cōtinetur. ⁊ tā diu ibi manet corpꝰ
xp̃i diu in eade
ʒz specie forma ꝓpria
specierũ saluatur. si aũt species panis
tādiu in ore masticet̃ ꝙ ꝑ digestionẽ in
ore factā corrũpat̃ forma ꝓpria in eis
⁊ nō descẽdat in stomachũ tũc nec corpus xp̃i descẽdit in stomachũ. ⁊ sic intelligit̃ ill de cōse. di. ij. c. tribꝰ in gl.
ĩ. c. fi. cũ dicitur cito species dẽtibꝰ at
teritur ta
ʒz cito in celũ rapit̃ corpꝰ xp̃i.
Adde tamẽ scm sanctũ Bo. in. iiij. di.
ix. ꝙ cũ corpꝰ xp̃i maneat sub illis speciebus diu illa species sit habilis ad
refectionẽ humanā ad hoc est statuta ⁊ ad hoc ordinat̃ ⁊ ad hoc habeat cũ
est extra stomachũ ⁊ ĩ stomaco ibi re
ficit. ⁊ tā diu corpꝰ xp̃i moret̃ dōec refectiōis oꝑtio ↄpleatur. Jdeo si quis euo
mat illas euomit corpꝰ xp̃i. ⁊ si species
possunt discerni ab alijs debẽt sumi cũ
reuerẽtia ⁊ cremari: ⁊ cineres iuxta altare recũdi. vt in. c. si per negligẽtiā. de
cōse. di. ij. Si aũt species ille trāseāt ꝑ
stomacũ ĩdigeste ꝑꝑ aliquā infirmitatem. tũc sunt extra proprietatẽ refectio
nis. ⁊ iō sivadāt in secessum nō ẽ ibi cor
pus dñi. ⁊ hāc opinionẽ sanctus Bo.
vbi. s̃. dicit probabilẽ. ⁊ placet cũ qua
conuenit Ricar. vbi. s̃.
¶ Quis pōt idonee suscipere sacramẽ
*tũ eucharistie. Rñ. Pe. aur. in. iiij. d. ix.
q̇. ij. ꝙ idoneus susceptor est homo via
tor adultus. fidelis mẽte p̃ditus. Jeiu
nꝰ deuotꝰ apparitiōe miraculosa nō ꝓ
hibitus sine cōsciẽtia peccati mortalis
legitime cōfessus in cōuersatiōe crimine non notatꝰ corpore mũdus a ministro idoneo tꝑe debito. ⁊ recta intẽtiōe
sumptꝰ. vbi. xv. notanda cōmemorat.
¶ Primo dicit hō. sʒz angeli beati mā
ducẽt xp̃ʒz in specie in tum eivniũtur
in fruitiōe caritatis ꝑfecte ⁊ visiōe ma
nifesta nō tñ cōtingit eis spũaliter mā
ducare hoc sacramẽtum ꝙ est per fideʒz
credere in christum cum voluntate sumendi hoc sacramentum.
¶ Vtrũ brutum possit sumere corpus
*xp̃i sacr̃aliter. Rñ. vt. s̃. patuit ꝙ non.
¶ S
ʒz nunq̇d si mus comedit illas spe
*cies trāsibit corpꝰ xp̃i in eiꝰ vẽtrẽ. Rñ.
sa. B. in. iiij. d. xiij. q̇dā dixerũt ꝙ sic ꝑ
rationẽ supradictā. S
ʒz alijs videtur ꝙ
nō. xp̃s nō ẽ sub illo sacr̃o nisi eatenꝰ quatenꝰ ẽ ordinabilis ad vsum humanũ. s. ad manducationẽ: s
ʒz sicut ci
to muerodit. ita ⁊ tā cito inhabile facit
⁊ sacr̃m esse desinit. Et hoc ẽ opi. cōmunior ẜ
ʒz. S. Bo. ⁊ magis pia. ⁊ sic pt
ʒz q
solis hominibꝰ debet dari non brutis.
vł q̇buscũ etiā āgelis: illusio esset.
¶ Secũdo dicit viator: nulli mortuo
*debet dari ⁊ si petunt illusio est.
¶ Tertio dicit adultus: quia licet greci antiquitus pueris darent vt de conse. distin. ij. paruulli tamen sacramentaliter sumere non possunt quia non
vtuntur sacramento vt sacramentum.
sed vt communi cibo propter carentiā
discretionis.
¶ S
ʒz qñ est etas debita. Rñ. aureolus
*vbi. s̃. ꝙ relĩquẽdũ ẽ arbitrio boniviri.
Et ideo dico ꝙ tũc est etas debita quā
do pueri hñt vsũ rōnis ꝙ pñt ↄcipere
uotionẽ hꝰ sacr̃i ⁊ discernere ⁊ dijudi
care corpus xp̃i ⁊ reuereri ab alio cibo
saltẽ ex alioꝝ ĩstructiōe ꝙ pōt eẽ ĩ. x. vel
saltẽ in. xij. anno. vñ si apparerẽt in eis
tunc signa discretiōis ⁊ reuerẽtie possunt sumere ẜ
ʒz Tho. ĩ. iiij. d. ix. ĩmo. debẽt saltẽ semel in āno sumere vñ tenẽt̃
|
ad hoc eos inducere q̇ eoꝝ habẽt curā.
¶ Quarto dicit fidelis. nulli infideli
*debet dari. ĩmo nec infidelis pōt sume
re sacr̃łr ẽt nisi habeat ĩtẽtionẽ sumẽdi
ip̃m vt sacr̃m ecclesie. l
ʒz ipse nō credat.
¶ Sed nunquid cathecuminis debeat
*dari. Rñ. aure. vbi. s̃. ꝙ non nō sunt
de familia xp̃i per baptismum.
¶ Quinto dicit mẽte p̃ditus. vñ demo
*niacis ⁊ amẽtibꝰ nō debet dari. distinguit tñ aure. vbi. s̃. aut talis amẽs nun
habuit vsum rōnis. ⁊ tali nō d
ʒz dari
aut aliqñ habuit vsu
ʒz rōnis. ⁊ tũc subdistinguit. ꝙ aut ostẽdit signa deuotio
nis extra ⁊ sic pōt cōmunicari aut nō p̃
tẽdit signa deuotionis. ⁊ tunc recurrẽdu
ʒz est ad tẽpus preteritũ si ante in
saniā petijt ⁊deuotionẽ ad ipsũ habuit
pōt dari ⁊ debet in articulo mortis: si
nō timetur de periculo euomẽdi. vł alteriꝰ irreuerẽtie vt habetur. in. c. his q̇
xxvj. q. vj. si ꝟo nullā deuotionẽ ad ip̃m
habuit tꝑe sanitatis nec eũ petijtbito
tẽpore nullo mō eis d
ʒz dari. Jdẽ dic. de
moniacis ẜ
ʒz p̃fatā distinctionẽ ẜ
ʒz Th.
in. iiij. di. ix. in. iij. p. q. lxxx. amẽtibꝰ veroqui habẽt dilucida interualla potest
dari tunc qñ habẽt vsum rationĩs
ẜm aure predictũ vbi. s̃. Multo fortius pōt
dari illis q̇ largo modo dicunt̃ amẽtes
s. ꝙ habẽt debilẽ vsum rationis dummodo possint aliquam deuotionẽ huius sacramẽti concipere.
¶ Sexto dicit ieiunꝰ nam quicũ ali
*quod comestibile vł potabile post me
diā noctẽ sumpsit nullo mō pōt cōmunicare siue digesserit siue nō de cōse. d.
ij. c. liquido. vij. q. j. nihil de cel. mis. ca.
ex parte. Excipitur casus infirmitatis:
quia si de eorũ periculo mortis dubita
tur etiam post cibum sunt communicā
di ne sine ↄmunione decedant de conse di. ij. presbyter nec ob. c. sacramẽta de
cōsec. dj. j. quia obrogatum ẽ ⁊ de hoc
vide. infra missa. §. iij. q. v. vj. ⁊. xiiij. cum
tribus se.
¶ Septimo dicit deuotꝰ. Nā sicut qui
*cibũ corporalẽ nō pōt digerere vel masticare nō est aptꝰ māducare ipsum sic
qui deuotionem non habet non est di
gnus cōmunicare de ↄse. di. ij. c. illo ⁊. c.
tribꝰ gradibꝰ. vñ. S. Bo. in. j. d. xij. maiore
ʒz inquit efficatiā recipit hō in vna
missa vel mā ducare cũ bona preparatione in multis si se non preparet di
ligenter.
¶ Octauo dicit apparitione miraculo
*sa nō ꝓhibitꝰ. Nam si apparet ĩ forma
pueri vel hmōi nō d
ʒz sumere s
ʒz p̃fatũ
Aureo. vbi. s̃. nō apparet sub specie
cōueniẽti humane refectioni dicit tñ. s.
Tho. in. iij. par. q. lxxxij. ꝙ consulẽdum
esset presbytero ꝙ iterato corpꝰ ⁊ sanguinẽ dñi consecraret ⁊ sumeret s
ʒz ego
nō credo que fiunt miraculose non
sunt sub legibꝰ. l. nā ad ea. ff. le. ⁊ etiā
ꝟisiłr posset ẽt in alia cōsecratiōe sic
apparere. ⁊ sic esset ꝓcessus ĩ infinitũ.
¶ Nono dicit sine ↄsciẽtia pctĩ mortał.
*Nā suscipiẽs cũ cōscientia peccati mor
talis peccat mortałr ẜ
ʒz Aureo. vbi. s̃. et
cōiter oẽs s
ʒz si consciẽtiā non habet de
mortali peccato nō peccat mortalit̃
ẜm Aure. vbi. s̃. nisi sit ignorātia crassa vł
affectata debitam diligẽtiam de cōmissis nō adhibuit Landul. ĩ. iiij. dist.
ix. dicit ꝙ diligẽtia debita est quādo fa
cit illa que prudẽs facit de re quam vel
let studiosissime examinare ⁊ Sc. ĩ. iiij.
di. dicit ꝙ tene tur q̇s se examinare
ẜm diligẽtiam nr̃e fragilitati possibilem.
Addi tñ Aur. ꝙ qñ q̇s dolet preteritis peccatis mortalibus cummissis. ⁊
habet propositum non peccandi deuotione ad sacramentum ꝙ potest p̃sumere ꝙ non sit in mortali.
¶ Vtrum p̃sbyter peccet mortaliter dā
*do ei quẽ scit in pctō mortali cōstitutũ.
Rñ. ẜ
ʒz Ric. in. iiij. d. ix. ꝙ si talis nō petit sibi dari sic peccat sibi dādo. si vero
petit ⁊ tũc distingue aut est notoriꝰ pec
cator. ⁊ sic peccat si ei dat h
ʒz contra
ipsum legittimā exceptione
ʒz. Aut nō ẽ
notorius uis possit probari per duos
testes vł tres ⁊ si petit inocculto debet
ei denegare h
ʒz legitimā excep tionẽ
ↄ̃ eum ⁊ moneat ne petat in publicovt
hr̃ de conse. d. ij. ne prohibeat quod pe|
tit si vero petit publice tunc si est sacer
dos extraneus nō debet sibi dare legitimā habet cām de cōse. di. ij. tribꝰ si
aũt est sacerdos ꝓprius parochialis
sic bet sibi dare nulla
ʒz h
ʒz exceptionẽ quā ĩ publico possit obicere of. iu.
or. c. si sacerdos. Nec ob. ꝙ sit maius
peccatum sumere cũ peccato mortali
ĩfamari sacerdoti ministrāti corpus
xp̃i peius est peccare mortaliter ĩf amā
do iniuste peccatorẽ occultum ꝙ ille
mortaliter peccet nullus d
ʒz mortale
cōmittere vt aliũ a mortali liberet. Pec
cator tamẽ occultus ẜm sctm̃ Tho. iij.
q. lxxx. potiꝰ d
ʒz eligere infamari indigne ad mensam xp̃i accedere. Quod
credo verũ qñ q̇s indigne accedit. s. cu
ʒz
mala voluntate puta nō penitet de
peccatis secus esset de indigne sumẽte
non est cōfessus. de quo dic vt. s̃. eucharistia. ij. §. v. ⁊. j. §. xxiiij.
¶ Sed nunquid esset minꝰ malũ dare
*tali hostiā nō cōsecratā vel nō cōsecrare ⁊ sic sumere. Rñ. ꝙ nō vt p
ʒz ĩ. c. de ho
mine de cele. mis. Jō dr̃prorsus quide
ʒz
falsa remedia sunt abiciẽda q̃ sunt veris periculis grauiora ibidem.
¶ Quid si solũ sit suspectus de crimine
*mortali. Rñ: ꝙ si suspitio sitviolẽta ⁊ no
toria dicẽdũ est sicut de eo que
ʒz scio in
mortali ẜm ꝙ. s̃. dictu
ʒz est ałs nō elicitur. ij. q. j. c. ij. ⁊. iij. in gl. ⁊. xxxij. q. j. dixit
dominus.
¶ Vtrũ exñs in peccato mortali peccet
*vidẽdo corpꝰ xp̃i. Rñ. ꝙ nō dũmō cũ hu
militate ⁊ reuerẽtia videat. Siłr nō pec
cat tāgẽs ex necessitate puta cecidit
ĩ terrā ⁊ hmōi ẜ
ʒz. S. Boñ. ⁊ sctm̃ Tho.
in. iiij. di. ix.
¶ Quid de illo q̇ l
ʒz nō sit vere in pecca
*to mortali tñ ẜ
ʒz ↄ scĩa
ʒz scrupulosam se
existimat eẽ. Rñ. ꝙ peccat mortaliter ni
si eam deponat cquid fit ↄ̃ ↄsciẽtiā
edificat ad gehennā. vñ nisi sit ex ꝓba
bili cōiectura debet deponi vt in. c. inq̇
sitiōi de sen. ex. vt dicit̃ in. c. nō solu
ʒz
de reg. lib. vj. decet ⁊ expedit vt cōscientie puritati nō desit iudicium rationis
nedũ spiritualis profectus querit̃ salutis dispendium incurratur hec ibi.
¶ Decimo addit legitime confesius
tumcũ doloret de peccato cōmissio
nō sufficeret vt digne sumat. s
ʒz op
ʒz legitime cōfiteatur aliter peccat mortaliter nisi vt est dictũ. s̃. eucharistia. ij. §.
v. Tenet tñ Aur. vbi. s̃. ꝙ sacerdos par
rochialis qui nō h
ʒz alium sacerdotem
⁊ religiosus in via cũ socio nō sacerdo
te ꝙ possunt celebrare cũ cōtritione et
cũ proposito confitendi ex quo non ha
bet cui cōfiteatur religiosus nō pōt
extra suum ordinẽ cōfiteri in religione
minorũ. Quod limito tamen veru
ʒz qñ
sine alioꝝ admiratione desistere nō po
test aut tenetur celebrare. Jdẽ dicas
de eo qui volẽs communicare cora
ʒz sacerdote celebrāte recolit aliquod mortale nō confessum legitime ꝙ pōt communicare cum contritione ⁊ proposito
confitẽdi qñ sine admiratione ⁊ aliq̃li
nota nō posset desistere quin cōmunicaret nec habet aut tẽpus aut sacerdotem cum quo confiteri posiit.
¶ Vndecimo dicit in cōuersatione cri
*mine nō notatꝰ. vnde histrionibꝰ ⁊ hu
iusmodi: nō debet dari de conse. d. ij. ꝓ
dilectiōe dicitur putoneo maiestati di
uine nec euāgelice discipline congruere tā turpi ⁊ infami cōtagione fedetur
vnde ẜm gl. ibidẽ nec talibus nec cuicũ infami notorie manifeste danda
est eucharistia. Si tamẽ reuertatur ad
dñm eis cōio ⁊ recōciliatio nō negatur
vt ibidẽ dr̃ in. c. se. Nō est tamẽ intelligendum sic vt statim debeat ei dari eucharistia sicut fit a multis et male sed
propter reuerentiam sacramenti debet differri vs post peractam peniten
tiam quam publice debet facere nisi ar
ticulus necessitatis vel pietatis aliqñ
in casu aliter fieri persuadeat.
¶ Vtrũ sit dāda euchraristia suspendẽ
*dis vel decapitandis pro suis maleficijs. Rñ. ꝙ sic si peniteant ⁊ pure confiteātur vel cupiant confiteri si possent
nec eucharistia nec sepulturā est eis
deneganda ⁊ missa pro eis potest celebrari ⁊ oblatiōes offerri. xxvj. q. vij. ca.
|
j. ⁊ vl. d. l. penitentes ⁊. xiij. q. ij. ꝓ obetintibꝰ immo hodie in cle. j. de pe. ⁊ re.
precipitur offālibus ꝙ eis administra
re permittant si petunt.
¶ Quid de excommunicatis ĩterdictis
*scismaticis et hmōi. Rñ. ꝙ nullo modo
debet eis dari. Addit corpore mundus
s. ab ea immundicia que toli potest ałr
nō tollẽdo ẜ
ʒz Aureo. vbi. s̃. peccat grauiter cu
ʒz tali immundicia sumẽdo eucharistiam. S
ʒz immundicia q̇ toli non
potest puta lepra fluxus sanguinis vł
seminis ⁊ alia infirmitas non impedit
sumptionem eucharistie sed bene celebratione
ʒz misse ẜm ꝙ dictum est. s̃. cor
pore viciatus.
¶ Vtrum nocturna polutio ĩpediat sũ
*ptionẽ huius sacramẽti. Rñ. vt colligo
ex. s. Bo. in. iiij. di. xij. ⁊ Aureo. vbi. s̃. et
est cōmunis opi. ꝙ aut polutio ꝓuenit
ex cā peccati mortalis certa vel probabili puta ex crapula vel morosa cogita
tione ⁊ huiusmodi ⁊ sic necessario tene
tur abstinere aliterpeccaret mortaliter
vt colligitur in. c. non est. vj. di. ⁊ est ar.
in. c. quisq̇s. xiiij. q. j. quia licet ipsa pollutio ẜm se non possit esse peccatũ mor
tale habet tamen peccatu
ʒz mortale an
nexum ratione sue cause. Jstud ego limito verum nisi priusꝙ summat aut ce
lebret conteratur de peccato ⁊ confitea
tur quia si conteritur ⁊ confessus est de
peccato ⁊ necessitas vel scandalum cogat ad celebrandum vel sumendu
ʒz nō
peccabit. Sine necessitate tamen non
credo etiam confessus possit sine pecca
to sumere vel celebrare sed bñ sine mor
tali peccato ẜm Jo. de saxo. im summa
⁊ Pe. de pał. in. iiij. Aut pollutio proue
nit a causa que est peccatumveniale ta
men probabiliter ⁊ sic non impedit ne
cessario sed de congruo nisi portior cā
vrgeat ẜ
ʒz Ri. in. iiij. ⁊ ẜ
ʒz Tho. in. iij. par
te. q. lxxx. peccat venialiter si sine cā ne
cessaria cōicetvel celebret nisi in duobꝰ
casibus ẜm predictũ Jo. ¶ Primꝰ quā
do est dies festus in quo est consuetu
ʒz
communicare. ¶ Secũdus quādo immineret scandalum nisi celebraret puta quia alius non est vel est prelatus q̇
consueuit celebrare ⁊ huiusmodi. Similiter dico de illa que prouenit ex illu
sione diabolica ⁊ hec ꝓpter duo. ¶ Pri
mum propter immunditiam corporis.
¶ Secundum propter euagationẽ mẽ
tis siue ĩeptitudinem. Jdem dic quando prouenit ex causa que nullũ est pec
catum ꝙ de congruo debet abstinere.
Jn hoc casu sanctus Boñ. vbi. s̃. ⁊ bene distinguit dicẽs ꝙ aut sentit inqui
nationẽ illā nomin asse mul tum aĩa
ʒz ⁊
sic ↄsulẽdũ ẽ ꝙ aut reuerẽtiā sacr̃o ⁊ ab
stineāt. Si aũt sentiat magis expeditā naturā. ⁊ vlteriꝰ denotio vel solẽnitas vel ali q multũ recōpẽset puta ca
ritas alteriꝰ q̇ cogeret̃ celebrare in meo
tali vel cōpassio aĩaꝝ ⁊ hmōi ad sumen
dũvel celebrandum trahat tũc arbitror
dicit ip̃
ʒz sine remorsu conscĩe accedere
posse. Aut pollutio ꝓuenit ex diabolica
tẽtatione vt puta qñ cũ maiori deuotio
ne disponit celebrare aut rōne solẽnitatis ⁊ hmōi citius polluit̃ sicut de illo le
gitur in collationibꝰ patrũ q̇ sẽꝑ hanc
patiebat̃ in festis qñ erat cōicaturꝰ cui
decretũ fuit vt sꝑ cōicaret ⁊ sic cessauit
talis illusio: ⁊ sic nō d
ʒz abstinere.
¶ S
ʒz ꝑ tum tp̃s d
ʒz abstinere. Rñ. ꝙ
*ꝑ. xxiiij. horas ẜ
ʒz Albe. ⁊ sanctu
ʒz Tho.
Sed Pe. de pał. limitat verũ cum accidit citra mediā noctẽ sed si ante mediam noctẽ accideret abstinere nō tenet̃
nisi qñ ꝓuenit ex cā mortalis peccati.
¶ Quid de coitu cōiugali. Rñ. credo di
stinguendũ forevt de pollutiōe noctur
*na nisi ꝙ potest esse ꝙ exigẽs peccaret
mortaliter ⁊ tamẽ reddẽs inuitꝰ nō pec
caret ⁊ sic solũ in exigẽte caderet prohi
bitio nō in reddẽte ⁊. c. oĩs hō de cōsec.
d. ij. ⁊. xxiij. q. iiij. sciatis debet intelligi
de consilio in coitu in quo nō est pecca
tu
ʒz vel saltem solum veniale. Credo ta
men ꝙ exigẽs non digne suscipiat sed
per. xxiiij horas ad minus debet abstinere de bono ↄsilio non de precepto vt
no. in gl. in. d. c. om̃is. ⁊ sequitur pe. de
pał. ⁊ tho. in. iij. parte. q. lxxx.
¶ Vtrũ mẽstruata vel mulier post par
* |
tũ immediate d
ʒz abstinere. Rñ. ꝙ non
de necessitate si tamẽ ex reuerẽtia absti
net nō peccat di. v. c. ad eius ⁊ de puri.
post par. c. vno dũmodo cōicet ẜm insti
tutionẽ ecclesie ĩ. c. omnis. de peni. ⁊ re.
¶ Vtrũ somniũ homicidij vel alterius
*pctĩ mortalis ĩpediat sumptionẽ hmōi
sacr̃i. Rñ. ꝙ hmōi somnia nō inducunt
pollutionẽ corꝑis nec tātā distractionẽ
mẽtis sicut somniũ fornicatiōis ꝓpter
intẽtionẽ delectationis ⁊ ideo nō impe
dit. Si tamen somniu
ʒz homicidij ꝓueniat ex cā que est mortale peccatũ impedit sumptionẽ sacr̃i rōne sue cause
ẜm sanctũ Tho. in. iij. parte. q. lxxx. intellige nisi prius conterat̃ ⁊ cōfiteatur.
¶ Tertiodecĩo dicit a ministro idoneo.
*s. ascer dote de conse. dist. ij. ꝑuenit. na
ʒz
nullus tāgere d
ʒz etiā diaconus nisi in
necessitate vt si casu caderet ĩ terrā vel
aliquo alio casu. lxiij. di. diaconos. Veꝝ
est ꝙ diaconꝰ cũ p̃sbyter est fessus. vel
alias impotẽs ⁊ necessitas cogit de ius
su p̃sbyteri pōt dispẽsare vel etia
ʒz sine
iussu qñ iussus expectari nō pōt vt not.
Hug. in. d. c. diaconos aliq̇ etiam tenẽt
vt no. Pa. in. c. to de consue. ꝙ etiam
laicꝰ pōt administrare tꝑe necessitatis
articuli mortis quādo nec sacerdos vel
diaconꝰ adest alle. §. veꝝ. xxij. di. Jtem
alij tenẽt ꝙ in tali necessitate mortis l
ʒz
ꝑ se eucharistiā assumere nec ob. ca. fi.
xxiiij. q. j. loquitur de hereticis a q̇bꝰ
non l
ʒz accipere sed tamẽ Pa. t
ʒz ↄ̃riũ. s.
ꝙ non l
ʒz nisi sacerdoti administrare et
credo sit securior opi. in tali necessita
te cōstituto dicitur crede ⁊ māducasti.
¶ S
ʒz an debeat a ꝓprio sacerdote solũ
*sumi. Rñ. ꝙ pōt sumi a proprio ep̃o et
archip̃sbytero de offi. archi. c. iij. ⁊ a ꝓprio sacerdote ⁊ ab habẽte licentiā ab
eis caueat religiosus si mĩstrat excōi
cationẽ incurrit vt dicit. j. excommuni
catio. v. casu. xij.
¶ Decimo quarto. dicit tꝑe debito: qͦ
*ad celebrationẽ misse req̇rit̃ dies ⁊ non
nox. vt. j. missa. §. xlj. Quo vero ad alios
cōicare volẽtes non inueni quin possit
oĩ hora recipi dũmodo sint teiuni veꝝ
est ꝙ mane diei est congruentior hora.
¶ Jtem ꝙ nō omittat̃ q̇n sumat̃ saltem
*semel in anno ĩ pascha ad hoc tenet̃
q̇libet fidelis post ad annos discretiōis ꝑuẽit nisi ex aliq̃ rōnabili ad tp̃s
de ↄsilio ꝓprij ↄfessoris duxerit abstinẽdũ vt in. d. c. oĩs ałr peccat mortałr
q aũt q̇dā voluerũt ĩtelligere p̃cise de
die pasce nō bene senserũt. vnde papa
eugeniꝰ declarauit ad remouẽdas ambiguitates ꝙ sufficit ꝙ suscipiat in die
iouis sancta ⁊ vlteriꝰ vs ad dñicā post
pasca ĩmediate sequẽtẽ ĩclusiue quādo
magis sue deuotioni videbit̃ expedire
⁊ sic satisfacit p̃cepto credo ꝙ magis ar
tant̃ quo ad pueros sub pena mortalis
pctĩ habẽtes curā pueroꝝ vt ad hoc sa
cr̃m eos inducant tꝑe pasce ipse cu
ʒz
ignorātia eos excuset saltẽ vs ad tꝑa.
xviij. an. vel circa itẽ tꝑe debito. s. vt solũ semel in die cōicet ẜm sanctũ Tho. ĩ
iiij. di. xij. ar. de ↄse. di. j. sufficit pluries
aũt nō licet nisi vt dicit̃. j. de sacer. in ti.
missa. §. xlv. Jte
ʒz dic tꝑe debito vt. s. nō
vadat statim ad sumendũ post cōfes
sus q̇ ĩ multis fuit pctĩs ⁊ magnis sed
d
ʒz pluries cōfiteri priꝰ ⁊ orationibꝰ ⁊ ie
iunijs se odoriferũ reddere ar. de pe. di.
j. non sufficit. ⁊. c. in actione.
¶ Sed nũq̇d vr̃ rōnabilis cā abstinẽ
*di cũ q̇s dicit se odiũ habere ↄ̃ aliquẽ.
Rñ. ꝙ nō nec aliud pctm̃ mortale te
netur desistere ⁊ cōteri ⁊ cōflteri excōica
re aliter nō cōicās saltẽ semel in anno
excōicādus est de cōse. di. ij. si q̇s intrat
⁊. d. c. omnis.
¶ Vtrũ liceat quotidie sumere. Rñ.
ẜm sanctu
ʒz bo. in. iiij. di. xij. ꝙ tum est ex
*parte sacr̃i cuius virtus est hoibus salutaris vtile est hoĩbꝰ ip̃m quotidie su
scipere facit. c. si quotiẽscũ de cōse. di.
ij. sed ex parte sumentis in quo requiri
tur vt cũ magna deuotiōe ⁊ reuerentia
ad hoc sacr̃m accedat aliquando expedit quotidie sumere ⁊ laudabiłr quādo
quotidie se p̃paratũ ĩuenit⁊ hoc voluit
dicere Aug. de cōse. di. ij. c. nō iste. sic vi
ue ĩq̇t vt merearis quotidie acciꝑe. S
ʒz
multotiẽs in pluribꝰ hoĩbus huius
|
deuotiōis impedimẽta occurrũt ꝓpter
ĩdispositionẽ corꝑis vel anime non est
vtile oĩbꝰ ad hoc sacramentũ quotidie
accedere sed tātũ quādo se p̃paratũ in
uenit quia maiorẽ efficacia
ʒz recipit ho
mo in vna missa vel māducatione cu
ʒz
bona p̃paratiōe ĩ multis si se nō preparat diligẽter. Et ideo si quis cognoscat experimẽtaliter ꝙ ex frequẽti sum
ptiōe huiꝰ sacr̃i feruor caritatis augea
tur ĩ eo ⁊ reuerẽtia ad sacr̃
ʒz nō minuit̃
quotidie d
ʒz cōicare vel saltẽ frequẽter.
Si aũt sentiat ꝑ multā frequẽtatione
ʒz
ꝙ reuerẽtia minuit̃ ⁊ feruor nō crescit
d
ʒz ĩterdũ abstinere vt postea cum maiori reuerentia ⁊ deuotione accedat.
¶ Decimoquinto. dicit recta intẽtione
*s. vt ꝑ ip̃
ʒz vniamur xp̃o ꝑ caritatis amo
rẽ ⁊ muniamur ↄ̃ diaboli tentationes.
¶ Vtrũ debeat dari ad accipiẽdũ aliq
*experimẽtũ. Rñ. ꝙ nō. ij. q. v. ↄsuluisti ⁊
de pur. c. ex tuaꝝ. Nec ob. c. sepe cōtingit. ij. q. v. illud abrogatum est vnde
nec ꝓpter purgationẽ infamie vel propter aliud temporale d
ʒz dari vel sumi.
¶ Addo. xvj. in sumptiōe ẜm Durañ.
*vt. s. sumat̃ discrete ⁊ leuiter dẽtibus an
terioribus terat̃ ⁊ lingua moliatur ne
aliqua pars eius dantibus inhereat.
¶ Addo ⁊. xvij. ẜ
ʒz cũdẽ Durañ. s. vt nō
*statim post cōionẽ expuat ꝓpter reuerentiā sacr̃i ne si aliqua ꝑs sacr̃i inhesisset dẽtibꝰ expui ↄtingeret. Jtẽ vt nō
statim vadant ad manducādũ aliũ cibũ. Vñ d
ʒz esse aliqua mora ⁊ tāta ꝙ ille
spẽs sint consumpte vel alterate ꝓpter
reuerẽtiā sacr̃i. Vnde d
ʒz salte
ʒz aliquas
oratiōes priuatas dicere ante aliquẽ
cibũ sumat nō requiritur tamẽ tale spacium sicut dicitur in. c. tribus de conse.
di. ij. quia illud abrogatum est.
¶ Quid si euomat̃. Rñ. ꝙ si ꝑ ebrietatẽ
*vel voracitatẽ euomerit laicus. xl. dies
d
ʒz penitẽ. c. si quis ꝑ ebrietatẽ de cōse.
di. ij. clerici vel religiosi ꝑ. lxx. ep̃i ꝟo ꝑ
xc. si vero ꝑ infirmitatẽ euomerit ꝑ. lxx.
dies penitere d
ʒz. d. c. si quis ꝑ ebrietatẽ.
¶ Vtrũ actꝰ ↄiugalis sit ꝓhibitꝰ post
cōionẽ. Rñ. ꝙ nō quo ad reddẽtẽ tenet̃ ad hoc s
ʒz quo ad exigẽtẽ est ꝓhibitũ eodẽ die nō tamẽ peccat mortaliter
si exigit sed solu
ʒz venialiter ẜm Alber.
Eucharistia. iiij.
circa efficaciā sacramenti huius
quero quis sit eius effectꝰ. Rñ. ẜm sctm̃
Bo. ĩ. iiij. di. xij. ⁊ cōiter alios ꝙ prĩo cōfert̃ gratia cũ virtute caritatis omnem
em̃ effectũ quẽ facit cibꝰ ⁊ potus tu
ʒz
ad vitā corporalẽ facit hoc sacramentũ
ad vitā spiritualẽ Jo. vj. Caro mea ve
re est cibꝰ. Vnde reficit spiritualiter q
sine gratia esse nō pōt ⁊ confert̃ gratia
cum virtute caritatis quia iste panis
non est simpliciter panis s
ʒz cōiunctus
cũ diuinitate ⁊ ideo est sicut carbo igni
vnitus ⁊ amor non est ociosus. Jdeo ꝑ
hoc sacramentũ tũ est de sui virtute
nō tantũ habitꝰ gr̃e ⁊ virtutis cōfertur
sed etiā excitat̃ in actũ Et ideo anima
spũaliter reficitur. Et hoc delectatur. et
quodāmodo inebriat̃ a dulcedine bonitatis diuine. ¶ Secũdo virtutes augent̃ sicut ꝑ cibũ corpus augmẽtatur.
¶ Tertio peccata venialia remittũtur
sicut ꝑ cibum corpus restaurat̃ q quo
tidie deperdit̃. Vñ remittuntur peccata venialia q̃ minuũt caritatẽ⁊ plura ⁊
pauciora ẜm ꝙ hō magis vel minus se
disponit. ¶ Quarto remittit̃ etiam mor
tale quādo existẽs ĩ mortali nō habet
cōsciẽtiā ipsius nec affectũ. Vnde reue
rẽter accedẽs uis ante de eo nō fuerit cōtritus cōsequitur gr̃a
ʒz caritatis q̃
contritionẽ ꝑficit ⁊ remissionẽ peccati.
ĩmo nedũ valet sumẽti sed etiā offerenti ⁊ illis ꝓ quibꝰ offert̃ ad remissionem
pene debite suis peccatis ẜm deuotionem maiorem vel minore
ʒz. Aduerte ta
mẽ hic ẜm Pe. in. iiij. di. ix. ꝙ si quis fecit debitā diligẽtiā uis sit in mortali ignorās nō peccet l
ʒz meretur ⁊ ei valet ad remissionẽ peccatoꝝ. si vero fecit
diligẽtiam nō debitam sed ẜm suā fragilitatem tu
ʒz potuit sic nō meret̃ nec
etiam peccat. si aũt non adhibuit diligentiā possibilẽ humane fragilitati. s
ʒz
fuit negligẽs in discutiendo: ⁊ sic peccat mortaliter sumendo si est in morta|
li uis ignorans q limitat Ri. in. iiij.
di. ix. qñ si adhibusset diligentiā ẜm hu
manā fragilitatem peccati mortalis re
cordatus fuisset. ¶ Quinto p̃seruat̃ hō
a pctĩs spiritualit̃ roborat̃. vñ Jnn.
inquit. Eucharistia liberat a malo ↄseruat in bono delet venialia ⁊ cauet mor
talia huiꝰ etiā virtute sacr̃i ꝟtutes augentur oĩm gratiarũ fructus exuberat.
¶ Vtrũ in omnibus habeat efficaciam
*suā. Rñ. ꝙ non sed op
ʒz. ¶ Primo istum
cibũ ab alijs discernere ꝑ fidẽ. ¶ Secũdo hospitiu
ʒz p̃parare ꝑ sui probationẽ.
¶ Tertio in hospitio preparato recipe
re cum honore ⁊ deuotione primũ ⁊ secundũ no. j. Corin. xj. non dijudicans ⁊
ꝓbet autẽ. ⁊ multi hoc non faciũt iō
imbecilles infirmi ⁊ dormiũt multi.
¶ Vtrũ incurrat culpā mortalẽ qui nō
*recipit effectũ huiꝰ sacramenti. Rñ. san
ctus Bo. in. iiij. d. xij. ꝙ l
ʒz vir iustꝰ ex q̃dam corruptione vel distractione nō p̃parando se debite nullā vel modicā re
portet efficatiā nō tamen incurrit culpam mortalẽ secus autem de illo q̇ non
suscipit effectũ huius sacramenti in
digne accedit. s. existẽs in mortali ⁊ huiusmodi sic mortaliter peccat.
¶ Vtrum istud sacramentum habeat
*efficaciam in aliquo qui est in peccato
mortali. Rñ. sanctꝰ Bo. vbi. s̃. ꝙ l
ʒz non
sit artanda dei largitas quin aliquādo
faciat ⁊ possit facere oĩs culpe remissio
nem tamẽ ẜm forũ cōe ⁊ generalem rationem institutionis huius sacr̃i. sic
datũ est ĩ cibum illis q̇ sunt de corpore
mistico xp̃i ⁊ oẽs tales habẽt charitatẽ
ideo non habet efficatiam in eo qui est
in peccato mortali sed in solis istis.
¶ Vtrum venialia peccata impediant
*effectum huius sacramẽti. Rñ. ẜ
ʒz Tho.
in. iij. dist. q. lxxix. ꝙ non loquẽdo de ve
nialibꝰ ꝓut sũt p̃terita. S
ʒz ꝓut sunt in
actu non impediũt ex toto sed in parte.
Nam sicut dictũ est effectus huius sacramẽti est non solũ adeptio habitualis gratie ⁊ charitatis. sed etiā quedam
refectio actualis spiritualis dulcedinis
que quida
ʒz impedit̃ si aliquis accedat
ad hoc sacramentũ mente distracta per
peccata venialia. nō autẽ totaliter aug
mentũ spũalis gratie ⁊ charitatis.
¶ Vtrum habeat maiorem efficatiam
*in sumptione plurium hostiaru
ʒz simul
in vna. Rñ. ẜm Tho. vbi. s̃. ꝙ non
licet sacerdos in vna missa cōsecret plu
res hostias non tamẽ multiplicatur effectus huius sacramenti quia non est
nisi vnum nec est plus virtutis in mul
tis hostijs cōsecratis in vna sub omnibus ⁊ vna sit totus xp̃s. Jdeo sumẽs
plures hostias simul non percipit maiorem effectu
ʒz in pluribus vero missis
multiplicatur sacrificij oblatio ꝙ ideo
multiplicat̃ effectꝰ sacramenti.
Eunuchus
an possit ordinari vide supra corpore viciatus. §. j.
¶ An debeat portare puluerem. Rñ. q
*non. lv. distin. eunuchus.
EXactio
nō est vbi q̇s spōte
soluit. vide glos. et
Car. ĩ cle. pñti cẽsi. ⁊ ibi dicit paulꝰ ꝙ exigere ⁊ extorq̃re dicit violẽtiā vt. ff. de lega. iij. l. fideicōmissa. §. si rẽ suā dicit tñ
ꝙ si precessit extorsio licet sequat̃ voluntaria solutio ꝙ satis ẽ exactio facit simi
le q no. Hosti. in. c. p̃terea. el. ij. de iure
pa. ⁊ de pe. c. cōstitutꝰ. Exactio aliquan
do dicitur talia de qua habes. j. talia.
De notatis in hoc. §. ⁊ ꝙ exigere sit
ab inuito extorquere in iudicio not. ĩ. l.
fideicōmissa. §. si re. de leg. iij. ⁊ in. l. non
solum. ⁊ ibi gl. ff. sol. ma. ⁊ in. l. falsus. C.
de fur. licet etiam quando extra iudicialiter vt ꝑ glo. ⁊ doct. in. l. si plures. §.
assidue. ff. de admi. tuto.
Exaltatio
filia superbie vide infra
superbia. §. ij.
Examinatio
que debet fieri in ordi
nādisvide. j. ordo. vij.
⁊ in cōfirmādis vide. s̃. confirmatio.
Excepta
intelligit̃ ĩ generali sermo
ne ꝑsona loquẽs de iureiuran. capi. petitio. in glo. cũ allegatis.
Exceptio
firmat regulam vide supra alienatio.
quid ẽ. Rñ.
ẜm Pa. suꝑ
Rubrica eiusdẽ tituli excōmunicatio ẽ
censura a canone vel a iudice ecclesiastica prolato priuans cōmunione sacra
mentorum ⁊ quando hominũ. Facit
ad hoc. xj. q. iij. c. audi.
Denotatis ĩ hoc. §. ⁊ q̇d sit excōicatio no. Bal. in. l. j. in. j. q. C. de here. insti.
ꝙ est separatio a gremio ecclesie nec est
pena capitalis sed medicinalis. vt per
Bar. in. l. fi. C. si a nō cōpe. iudi. ⁊ Bal. ĩ
l. j. col. x. C. de here. insti. ⁊ trahit secum
executionẽ ⁊ per glo. Bar. ⁊ doct. in. d. l.
fi. ⁊ in. l. si quis ticio. §. irritum. ff. de iniusti. rup. ⁊ irri. test. ⁊ quare ⁊ a quibus
inferatur no. idem Bal. in prealleg. l. j.
q. x. C. de hore. insti.
¶ Quotuplex est excōmunicatio. Rñ. ꝙ
*duplex vna r maior ⁊ hoc priuat a sacramẽtis ⁊ cōsortio hoĩm ⁊ ab ingressu
eccłie ⁊ multis alijs de q̇bꝰ no. ĩ. c. a no
bis el. ij. ⁊. c. si vere eo. ti. xj. q. iij. in multis. c. Et hec dicitur anathema vt. xj. q.
iij. §. euidẽter. ¶ Alia r minor ⁊ hec separat a sacr̃is tm̃ vt in. d. §. euidenter.
Jntellige ꝑcipiendis nō ministrandis
c. si celebrat de cle. excō. mi. ⁊ etiā ab ele
ctione passiua. vnde reddit ipsum excō
municatũ inhabilẽ ad quodcũ bñficiũ eccłiasticũ ↄsequẽdũ vt no. in. c. si ce
lebrat de cle. exc. mi. vñ dicit Jnn. ibidẽ
ꝙ nec dignitatẽ aliquā conseq̇ pōt nisi
priꝰ absoluat̃: etiā si eligẽtes hoc ignorant vt t
ʒz gl. ibidem ⁊ cōmuniter doc.
¶ Quot modis infligit̃ excōicatio. Rñ.
*ꝙ tā maior minor infligit̃ duobꝰ mo
dis. ¶ Aliquādo a iure cōi seu municipali vel statuto ⁊ hec dicit̃ excōicatio a
iure de qua. j. excōicatio. v. et. vj. et. vij.
¶ Aliqñ infligit̃ a iudice potestatẽ habẽte. ⁊ hec r ab hoĩe vel a iudice de qui
bus dicitur vt no. in. c. nuper. eo. titu.
¶ Quis pōt excōicare. Rñ. ꝙ excōicare
*excōicatiōe maiori ꝓprie spectat ad officiũ ep̃ale vt p
ʒz ĩ. c. corripiant̃. xxiiij. q.
iij. . r. Mucro ep̃i in. c. visis. xvj. q. ij.
Jtẽ ẜm gl. in. c. nemo ep̃s. ij. q. j. ⁊ ĩ. c. cũ
in cunctis de elec. de iure. cōmuni possunt oẽs ecclesiarũ p̃lati vt in. c. cum ab
ecclesiarũ. de of. or. vbi de hoc plene no.
⁊ voco p̃latum ⁊ iudicẽ ordinarium super plebẽ suam hic quẽcun secundu
ʒz
glo. in. d. c. cum ab ecclesiarũ qui prefici
tur collegio vel vniuersitati ecclesiastice ab eo qui habet administrationẽ cũ
iurisdictione vt puta ab episcopo vel
qui est electus ad collegio. siue vniuersitate lic
ʒz subsit alteri puta episcopo vt
extra de elec. c. j. xciij. di. legimus hoc ve
rum nisi ep̃i prescripsissent ne possent
excōmunicare vel nisi vellent excōmunicare cũ illa solẽnitate de qua in. c. debent. xj. q. iij. s. cum. xij. sacerdotibus cir
cunstantibus habẽtibꝰ candelas accẽsas in manibus quia solum episcopi ta
li modo excōmunicare possunt etiam
excōicare illi quibꝰ ex cōsuetndine. vel
indulgentia cōpetit vt capitulu
ʒz vt de
rescrip. ex parte decani. Hosti. etiā vult
ꝙ in notorijs que nō indigẽt indagine
iudiciali: possunt excōicare etiā sacerdo
tes parochiales p̃missa tñ monitiōe ꝙ
posset tollerari vbi ex cōsuetudine haberẽt vł ep̃i ꝓhibitio nō obstaret alias
nō nec. c. cum inhibitio. de clan. despō.
ꝙ allegat Ho. probat hoc pōt etia
ʒz dici
ꝙ qui pōt facere statutum potest excom
municare intelligo in ecclesiasticis ẽt
si nō sit sacerdos. excōicatiōe minori po
test excōmunicari quis siue simpliciter
de pe. dis. j. in actiōe siue ad tp̃s. lxxxvj.
di. tāta ⁊ ab illis qui possunt excommu
nicare maiori vt in. d. c. cum ab ecclesia
rum no.
¶ Vtrum p̃lati excōmunicati interdicti
*suspẽsi a iurisdictione intrusi. ⁊ huiusmodi possint excōmunicare. Rñ. ꝙ non
xxiiij. q. j. audiuimus. c. de cōces. prebẽ. cũ similibꝰ ⁊ q̇ non seruauit interdi
ctum. c. fi. de cōces. p̃bẽ. de quo tamẽ dic
vt. j. excōicatio. iij. §. ij.
¶ Vtrũ ille p̃latꝰ q̇ tm̃ h
ʒz tꝑalẽ iurisdi
*ctionem possit excōicare. Rñ. ꝙ non ar.
de offi. ordi. c. dilectus.
¶ Vtrũ sola cōsuetudo reddat aliquem
*excōicatũ. Rñ. ẜ
ʒz Ho. ꝙ sic qñ ẽ approbata ꝑ papā vel per aliũ p̃latũ quo ad
|
suos subditos perinde est ac si esset
statutũ alias nō tumcun sit longa.
¶ Qui pñt excōicari. Rñ. ꝙ vniuersitas
*⁊ collegiũ ꝓhibent̃ excōicari ne contingat innoxios ligari. c. romana. §. in vni
uersitatẽ. de sen. ex. li. vj. si tñ excōicaret̃
teneret snĩa vt ibidẽ not. glo.
¶ Vtrum excōmunicatus possit excōi
*cari. Rñ. q sic pro eadẽ causa ⁊ pro diuersis⁊ ab eodem iudice ⁊ a diuersis. c.
engeltrudā. iij. q. iiij. c. excellẽtissimꝰ. xj.
q. iij. ⁊ de hoc vide glo. in. c. officij. e. tit.
¶ Vtrũ ep̃s vel alius prelatꝰ possit ex
*cōicare non suum subditũ. Rñ. secundũ
cōiter doc. q nō dummodo ratione delicti vel cōtractus seu rei de qua agitur
nō sit essectus de eiꝰ iurisditione. vt no.
in. c. j. de priui. lib. vj. imo plus dico q
proprius prelatus nō pōt ratā habere
scm Jnno. ⁊ alios in. c. prudentiā. de
offi. deleg. etiā si sit lata in eiꝰ territorio
quia q nullũ fuit nō potest ratificari ⁊
excōicatio aut est nulla aut stati
ʒz ligat.
vt no. in. c. pastoralis de ap. nisi feratur
sub conditione.
¶ Qui ligant̃ snĩjs excōicatĩonis quo
*rũcun prelatoꝝ prolatis ꝑ modũ statuti. Rñ. vt colligo ex Pa. in. c. a nobis.
el. j. de sen. exc. ⁊ Ge. in. d. c. vt animarũ
⁊ distinguo sic ꝙ aut sit contra statutu
ʒz
ab existẽtibꝰ in territorio statuẽtis siue
sint subditi siue forenses ⁊ sciunt statu
tũ ⁊ sic sunt excōicati. Limitat hoc Jnno. vt refert Pa. in. d. c. a nobis verũ qñ
statutũ est aptũ cōpre hẽdere tā subditos nō subditos. Sivero sunt ignorā
tes sic nō ligant̃ nisi ignorātia sit crassa vel supina. Si vero fit contra statutũ
extra diocesim statuẽtis sic nō ligant̃ fo
rẽses subditi vero statuẽtis ligantur in
quatuor casibꝰ. ¶ Primo si statutũ agit
originare causam in territorio ꝓprio ex
facto negatiuo cōmisso in limitibꝰ alte
riꝰ territorij. Exẽplũ puta statuto caue
tur ꝙ quicũ fecerit vbicũ furtũ nisi
infra mẽsem a die cōmissi criminis com
pareat corā iudice delicti vł corā nobis
sit excōicatus iste faciẽs furtũ ligat̃ nō
rōne furti nō fiẽdi est factũ negatiuũ
in territorio alieno s
ʒz ex ea parte: nō
cōparuit q cōparere est factũ affirmatiuũ contrariũ faciendũ in limitibꝰ ter
ritorij statuẽtis. Ratio per edictũ ad
hec potuit arrari. vt in. c. ex tue de cleri.
nō resi. facit q no. de rap. c. j. ⁊. c. romana. §. contrahẽtes. de foro compet. li. vj.
¶ Secũdo ligant̃ qñ statutũ principaliter cōcernit rem subiectā statuentis.
puta ep̃s excōicat per statutũ clericos
nō residẽtes ligant̃ clerici etiam extra
diocesim residẽtes ratione rei qua sub
iecti sunt ep̃o quesita est in eius diocesi
de fo. cōpe. c. fi. etia
ʒz si persona fit extra
diocessimvt probat̃ in. d. §. contrahẽtes
⁊ per hoc q hic sequitur. ¶ Tertio vbi
quis tenet̃ ad aliq faciẽdũ ⁊ illud nō
facit factũ videt̃ vbi illud facere debebat. vt. ff. de re iu. l. non facit ⁊ de vsu. c.
j. li. vj. ⁊ q no. gl. magnā in. c. j. vt li. nō
cōte. ¶ Quarto ligant̃ qñ factũ est prin
cipatum in territorio licet fit completũ
alibi facit ꝙ not. Jo. and. in. c. j. de priuile. lib. vj. de sagitante in loco non exẽ
pto cum ipse sit exemptus vt efficiatur
subditus vtrius iudicis ⁊ per hoc pa
tet ꝙ religiosus facieus contra statutũ
q excommnnicat quemcũ qui assentit prelationi extra ordinem nisi prius
restitutis libris est excommunicatus si
assentit quia originatio facti fit a subie
ctione prelati statuentis licet efficiatur
exemptus ab eo prestitum post cōsensum ⁊ sic determināt dñi de ro. per no.
per Jnno. in. c. preterea requisiti fuimꝰ
de ap. ⁊ de illo qui excōmunicauit si ele
gerit ⁊ ideo limita tex. d. c. vt animaru
ʒz
q statuto nō ligantur extra territoriũ
delinquẽtes qñ delinquẽs⁊ res circa
delinquit̃ ⁊ etiam ipsum delictum sunt
totaliter extra prouinciā seu territoriũ
statuentis.
¶ Qui ligant̃ qñ snĩa profert̃ nō ꝑ viā.
*statuti snĩe hoĩs. Rñ. ẜm Pau. ⁊ Ge. vbĩ
s̃. Aut profert̃ generaliter pro p̃terita.
culpa. ⁊ sic nō ligat eũ q̇ eā ↄmisit extra
territoriũ snĩantis s
ʒz bene ligat subditũ qui ea
ʒz cōmisit in territorio uis sit
extra territorium tꝑe snĩe. Sed eũ q̇ nō
|
est subditꝰ seu de territorio l
ʒz ibi deliquerit: siue ꝓferat̃ generaliter siue speliter ↄtra eũ nō ligat eũ extra territoriũ
existẽtẽ. nisi fuerit citatiōe preuẽtus an
te recederet vel nisi ad requisitione
ʒz
iudex proprius sub quo degit ipsum ci
taret ꝓut tenet̃ requisituũ vt iret ad respondendũ si nō faceret: posset excōi
cari. Aut profert̃ spāliter ꝓ p̃terita culpa ⁊ sic ligat subditũ q̇ delinquit extra
territortũ ⁊ ibi existentẽ. Ratio cũ co
ram vtro ordinario possit cōueniri de
fo. cō. c. fi. Ergo pōt cogi per ordinariũ
ad cōparendũ ⁊ sinō cōparet excōicari
pōt ⁊ licet nũcius exequat̃ citationẽ extra territoriũ propriũ tñ citatio decernitur facta in proprio territorio ipsius
iudicis quo ad oẽs effectꝰ nisi ante talẽ
citationẽ alibi caperet domiciliũ: quia
tũc nō posset citari nec cōsequẽter excōi
cari: tā cōtumax ẜm cōem opi. l
ʒz Pa.
in cle. pastora. de re iud. teneat q etia
ʒz
subditis extra territoriũ citari nō possit. Aut snĩa profert̃ generaliter vel spe
cialiter ꝓ culpa futura. et sic eq̇pararet̃
statuto quo ad subditos solummodo in
hoc. vt nō liget ignorātes nec extra tertoriũ delinquẽtes. Quo vero ad forẽses
postea delinquẽtes nullo modo cōparat̃ statutor nec ligant̃ cũ sumat snĩa
vires incōtinẽti contra quos profert̃ sic
nō pōt cōprehẽdere nisi subditos scm
cōiter legistas in. l. cũctos ppłos. C. de
sũ. tri. Et aduerte q ista snĩa ꝓ futuris
culpis nō pōt ferri nisi mora in exhibẽ
da satistactiōe vel culpa seu offensa pre
cesserit. aut alia rōnabilis cā q̃ in ipsis
sentẽtijs exprimẽda est. vt ĩ. c. romana.
.§. caueāt. eo. tit. li. vj. si tñ ferat̃ tenet: l
ʒz
sit iniusta vt ibiden tenet Ge.
¶ Vtrũ archiep̃s ĩ diocesi sui suffraga
*nei delinquẽs liget̃ statuto ep̃i excōicātis taliter delinquẽtes. ⁊ siłiter ep̃s q̇ fe
cit statutum si facit ↄtra. Rñ. ꝙ diuersa
fuit opi. vt patet per Arch. ⁊ Ge. in. d. c.
vt animarum tñ mihi pl
ʒz opi. Jo. de lig
na. in trac. de cẽsura ecclesiastica ꝙ aut
statutũ dicit ꝙ q̇libet exercẽs iurisditio
nẽ in tali loco ⁊ tꝑe. vel celebrās in pōtificalibus sit excōicatus. ⁊ tũc facientes
contrariũ no ligant̃ sic ep̃s vt ep̃s et
archiep̃s vt archiep̃s faciũt cōtra et nō
pñt ligari. Et sic intelligit opi. dicẽtiũ
q non ligant̃. Aut dicit statutũ ꝙ faciẽs furtũ vł aliud maleficiũ sit excōica
tus ⁊ sic ligant̃: nō committũt vt ep̃s
vel archiep̃s sed vt priuatus. Et sic intellige dicentes q ligant̃. Destruat er
go statutũ si non vult ligari absolui tñ
poterit a suo confessore.
¶ Quid si archiep̃s participat ĩ crimĩe
*excōicati ab ep̃o suo suffraganeo. Rñ. ꝙ
ligatur sententia iuris: ⁊ erit absoluendus ab ep̃o suo suffraganeo. c. nuper de
senten. excom.
¶ Vtrũ inferiores prelati. ab epis ha
*beāt territoriũ. Rñ. ẜm Jo. an. in. c. cum
contingat de fo. cōpe. ⁊ sequit̃ Ge. in. d.
c. vt ammarũ ꝙ non. Limita nisi essent
exẽpti cũ suis subditis scm Jo. de san
cto Georgio.
¶ Qũo ligant̃ subditi religiosorum ex
*emptorũ extra loca deliquẽtes. Rñ. Ge.
in. d. c. vt animarũ ꝙ eo mō quo ligant̃
subditi ep̃oꝝ extra diocesim: subiecte
ecclesie sunt eis ꝓ territorlo. vt sunt iudices personarum. ⁊ nō loci simpliciter
dic. vt. j. sententia. §. v.
¶ An loca exempta sint de territorio vi
*de. j. statutum. §. ij.
¶ Vtrũ ignorātes ligent̃ statuto excōi
*cāte factũ dānatũ. puta falsificantẽ instr̃avide. j. excōicatio. vij. casu vl. §. ij.
¶ Vtrũ excōicatio ex iniusta causa vel
*falsa liget. Rñ. q nō tũ ad deũ. xj. q.
iij. §. ex his sed quo ad ecclesiā si est ab
eo qui iurisdictionẽ habet super eu
ʒz sic
ligat sed debet eā reuocare vel absolue
re qñ cognoscit errorẽ suũ vel iusticia
ʒz.
non obstāte contradictione aduersarij:
sed caueat iudex ne pretẽdat errorẽ vel
iniustitiā in pteiudiciũ altẽrius partis
indebite. c. sacro. de sen. excom. Et propterea caueat ille qui se tenet excōicatum iniuste vel ex falsa cā ne excōicatio
nem contemnat contẽnendo eā peccaret mortaliter ⁊ posset excōicari. xi. q.
iij. §. cũ ergo: nisi in casibus de quibꝰ. j.
|
excommunicatio. iij.
¶ Vtrũ excōicās aliquẽ cōditionaliter
*puta si nō soluerit titio hinc ad pascha
liget eũ si non soluit: non potuit vide
pena. §. xiij.
¶ Vtrũ snĩa excōicationis edita in fa
*uorẽ alicuius liget si ille cuius fauore
agit̃ consentit vt nō faciat q ei precipi
tur puta mandat̃ titio sub excōicationis late snĩe pena vt soluat sempronio
centũ infra pascha sempronius est con
tentus prorogare terminũ vs ad penthecostẽ. erit ne excōicatus titius non
soluẽs infra pascha. Rñ. q nō ẜm Pe.
in. c. j. de loca. facit. c. preterea. de appel.
Bar. in. l. j. §. ⁊ post operũ. ff. de no. ope.
nun. ⁊ Jo. an. in. c. quicũ. de sen. exc. li.
vj. Ego addo notabile dictũ bal. ĩ. l. ma
ximũ vitiũ. C. de libe. prete. vbi dicit sta
tuto cauet̃ q frater excludat sororem a
successione patris. Mortuus est pater.
filius h
ʒz multos creditores qui vult ad
mittere sororẽ suā ad successionẽ. ⁊ sic re
nũciauit statuto. an creditores. possint
impedire renunciationẽ tā in fraudẽ
creditoꝝ fiat ⁊ determinat ꝙ nō. Et sic
tenet etiā de alijs penis. Jntellige tñ si
cōsensus prestatur ante cōmissa
ʒz penā
post penā inflictā cōsensus superueniens nō tolleret eā. faciũt not. ꝑ Bart.
in. j. §. sed si filius. ff. de lega. iij.
¶ Sed pone ꝙ ꝓrogato termino titius
*nō soluit ettā in termino prorogato erit
ne excōicatus. Rñ. ꝙ nō si ꝓrogatio fit si
ne autoritate iudicis. Secꝰ si fieret cu
ʒz
autoritate iudicis prorogātis mādatũ
ꝙ erat vt solueret in pascha vtsoluat in
pẽthecoste sub eadẽ pena: sic ligaret̃
aliter nō: ẜm Bald. in. l. tale pactũ. ff.
de pac. excōicatio nō potest nasci ex pa
cto sed ex sententia.
¶ Quare debet q̇s excōicari. Rñ. q so
*lum pro peccato mortali cui est annexa
contumacia: puta monitus nō vult
resipiscere. vt est tex. in. c. nemo episcoporũ. xj. q. iij. Nec mirũ: quia nulla maior pena in ecclesia. vt in. c. corripiātur.
xxiiij. q. iij. vnde dicit Pau. in. c. ꝑ venerabilem. qui filij sint legi. ꝙ vbicũ in
iure ecclesiastico reperitur pena mortis
pro excommunicatione debet exponi.
vt in. d. c. per venerabilem probat̃. propterea dicit tex. in. c. cum medicinalis.
de sen. excommunic. lib. vj. quod iudex
in ea proferenda debet se ostẽdere prosequi. quod corrigentis est ⁊ medentis.
hec ibi.
Excommunicatio. ij.
quomodo
debet q̇s
excommunicari.
¶ Vtrum requirat̃ monitio precedens
*Rñ. ꝙ sic triplex: vel vna pro tribꝰ corā
ꝑsonis idoneis facta cũ interuallo dierũ nisi necessitas aliud suadeat. vt not.
gl. in. c. statuimꝰ. eo. ti. li. vj. Aliter excōi
cans sine monitiōe per mẽsem vnũ est
interdictus ab ingressu ecclesie ipso facto. vt in. c. sa. ro. eo. ti. nisi sit ep̃s vel superior in. c. quia periculosum. e. ti. li. vj.
Aduerte tñ hic q qñ prelatus precipit
sub excōicationis late snĩe pena subdito nec faciat tale crimẽ. tũc nō requirit̃
alia monitio sed faciẽs cōtra statim excommunicatus est cũ habet annexam
cōtumaciā scm Jo. de ligna. in tractatu. de censura.
¶ Vtrũ debeat ꝓferri in scriptis. Rñ. ꝙ
*sic ⁊ causam excōicatiōis expresse cōscri
bere propter quā profert. Et exemplum
hmōi scripture requisitus tenet̃ tradere infra mẽse
ʒz excōicator quilibet aliter
per mẽsem vnũ ab ingressu ecclesie ⁊ di
uinis officijs est suspensus si est inferior ep̃o. vt in. c. cum medicinalis. eo. ti.
lib. vj. Similiter in snĩa suspensionis ⁊
interdicti est seruandum sub eadẽ pena vt ibidem.
¶ Vtrũ in hāc penā cadāt prelati reli
*giosoꝝ si hoc nō seruāt. Rñ. Lap. vt refert Ge. in. d. c. cũ medicinalis q nō eo
ꝙ cōtinue habeant monere ⁊ corrigere
subditos ⁊ sic oporteret semꝑ habere ca
lamũ. Ego aũt credo verũ. ¶ Primo qñ
periculũ esset in mora vt nō posset seruare predicta. q etiā tenet Jo. an. ibidem ⁊ gloss. in versi. temerarius. ¶ Secundo quando statuta sui ordinis aliā
formā traderẽt ⁊ illā seruarẽt licet non
|
istā no. in. c. qnalis ⁊ qñ el. ij. in fi. de
ac. ordo iuris non seruat̃ in regularioꝰ.
¶ Tertio crederẽ excusari si ex ignoran
tia cōtrafacerẽt faciłr religiosi ignorāt iura. vt in. c. vniẽs. de simo. ałs non
credo excusari. ⁊ sic limita Jo. an. ibidẽ
qui tenet ꝙ ligantur ista pena si nō seruant predicta.
¶ Vtrũ sit certa forma verboꝝ determi
*nata. Rñ. q nō oportet tñ ꝙ vtat̃ talibꝰ
verbis q̃ exprimāt cōsensum iudicis de
presenti excōicātis sicut in simili dicit̃.
de spō. c. si ĩter virũ. ⁊ de spō. duo. c. j. ar.
a cōtrario sensu in. c. audi. q. iij. nō autẽ
de preteritovel futuro. Vnde si dicat de
nunciamus talẽ excōmunicatu
ʒz quẽ tñ
prius nō excōicauit nō erit excōicatus.
Similiter. si dicat volo sit excōicatꝰ vnꝰ
de istis duobus neuter erit excōicatus.
Et licet q̇dā. dicāt ꝙ si intẽtio sit excōicandi. qualitercun loquat̃ erit excōicatus nō credo sed tene q dixi in ex
cōicatione requirit̃ vltra intẽtionẽ expressio certa q etiā tenet Hos. Et facit
q no. in. c. cũ desideres. e. ti. ⁊ no. Jnn.
in. c. cũ olim el. j. de priui. Et idẽ dicendũ de absolutione ex quibus collige ꝙ
excōicādus. Primo debet moneri. Secũdo d
ʒz subesse causa iusta. Tertio ani
mus bonus iudicis. Quarto verba con
grua. Et quinto ꝙ proferat̃ in scriptis.
Et sexto ꝙ exẽplũ in scripture si requiratur detur infra mensem.
¶ Vtrũ excōicatio maior possit ferri ad
*tẽpus. Rñ. q sic. ẜm. d. Ant. ⁊ etiā eius
absolutio vt recitat Pau. ĩ. c. veniẽs el.
ij. de resti. vbi dicit ꝙ pōt absolui vt testimoniũ. det. ⁊ postea se reincidat. s
ʒz su
spendi nō pōt: sed oportet q aut totaliter liget: aut totaliter tollat̃ ẜm gloss.
in. c. pñti. de sen. excō. li. vj. pōt bñ ferri
cōditionaliter ⁊ deficiẽte cōditione nō
ligabit. sed absolutio nō pōt fieri cōditionaliter. q intellige de cōditione ꝓpria q̃ suspẽdit actũ: sed de conditione
p̃terita q̃ ꝓprie nō est cōditio bñ pōt fie
rł vt puta si fecisti: sic ego te absoluo sicut dicimus. Si tu nō es bapti
ʒzatꝰ ego
te bapti
ʒzo.
¶ Quid si dicat habeo te ꝓ excōicato.
*Rñ. q excōicatus erit. vt patet per ea q̃
dixi. s̃. ciuis. §. j.
¶ Ex q̇bꝰ verbis cognoscit̃ qũo excōica
*tio sit late snĩevel ferẽde. Rñ. ẜm pa. ĩ. c.
si diligẽti dẽ fo. cōpe. ꝙ qñ profert̃ snĩa
in iure ꝑ participiũ p̃teriti tꝑis vtputa
excōicatꝰ sit vel interdictꝰ tũc ipso iure
regulariter ligat. c. cupiẽtes in. §. ceteꝝ.
⁊ ibi tenet gl. in ver. suspẽsos. de elec. li.
vj. faciat. c. ij. de testi. cog. ⁊ gl. hoc tenet
in. c. quicũ. de her̃. li. vj. ⁊ gl. in. l. in cri
minali. C. de iuri. om. iu. ⁊ hoc verũ nisi
alio iure appareat ꝙ sint ferẽde snĩe. vt
no. in. c. ij. de fo. cōpe. inver. sit seq̃stratꝰ.
⁊. xxx. di. ꝑ totũ vbi r anathema sit. s. ꝑ
snĩam ferẽdā. Si vero verba nō sunt re
spectu p̃teriti tꝑis tũc si sunt declaratoria sic ipso iure ligāt vt si dicat decerni
mus excōicationi subiacere ⁊ hmōi vel
viribꝰ carere pro hoc tex. cũ gl. in. c. nouit. de his q̃ fiũt a prela. Si autẽ verba
sunt dispositiua. tũc si sonāt in futuru
ʒz
vt priuet̃ excōicet̃ ⁊ hmōi sic est canon
ferẽde snĩe nisi addat̃ aliq verbum q
ostendat ꝙ ipso facto. vide bonā glo. in
regula penis. lib. vj. Jtẽ tenet̃ cōiter de
hoc verbo subiacet ꝙ sit late snĩe l
ʒz sonet in futurũ. Similiter verbũ habeat̃
vt no. in. c. vnico de iniur. li. vj. ⁊ probat̃
in. c. si quis suadẽte. xvij. q. iiij. Et sic intellige q dicitur in rubro. C. commina
tiones vel epistolas.
¶ Vtrum̃ cũ r siue a iure siue ab hoĩe
*precipito sub pena excōicationis sit lata snĩa: ita q contrafaciẽs incidat ipso
facto. Rñ. q nō nisi aliud appareat ex
cōiecturis ita cōcludit glo. notabilis q̇
cōiter tenet̃ in. c. vnico. de saggita. et in
c. ij. de simo. et in. c. ij. de matrimo. cōtra
interdi. eccle. cōtra nec approbo distinctionẽ Host. Hug. q̇ volũt q si profert̃
a iure sit late snie alleg. xx. di. ꝑ totũ sed
parũ faciũt. Si aũt profert̃ ab hoĩe tũc
nō sit late snĩe. seo primũ tene.
¶ Vtꝝ vbicũ fit mẽtio de excōicatiōe
*ĩtelligat̃ de maiori. Rñ. ꝙ si ꝓfert̃ a iudi
ce est certũ ꝙ sic si aliud nō exprimat̃ ꝑ
tex. ĩ. c. pe. de sen. ex. Jdẽ poss
ʒz dici qñ ꝓ|
fert̃ a iure ⁊ ista est rō. verba debent
ĩtelligi ẜ
ʒz cōem cōsuetudinẽ vt ĩ. c. ex literis despon. ⁊. l. labeo. ff. de suꝑ. leg. vn
de cōmunis vsus habet vt accipiat̃
pro maiori si faciendum est.
Excōmunicatio. iij.
in quibus ca
sibus excom
municatio ab homine lata non tenet:
nec est timenda. Rñ. ꝙ in. xv. ẜm cōiter
doc. in. c. solet. ⁊. c. presenti. eo. lib. vj.
Ad hoc ꝓpositũ ꝙ excōmunicatio a
iudice incompetenti lata sit nulla. not.
Bar. ⁊ Bald. in. l. j. C. si a nō cōpe iudi.
⁊ Ang. in aut̃. de epis. ⁊ cle. §. nullũ. colla. ix. ⁊ Bal. in. l. ij. C. de ord. cog. ⁊ in sua
marg. in ver. possessio. ⁊ in Spe. in ti. de
prescrip. ver. item verum. vbi no. ꝙ excō
municandi ius potest vere quẽcũ cle
ricum prescribi.
¶ Primus quādo est a nō suo iudice de
*consue. c. ad nostram cũ suis concor. in
glo. ⁊ hoc verum nisi ex certa sciẽtia q̇s
consensisset in eum tan in iudicẽ pro
prium. ff. de iuris. om. iudi. l. si per errorẽ
⁊. ff. de iudi. l. ij.
¶ Scs quādo est a suo iudice: s
ʒz excōi
*cato: ⁊ licet aliqui teneāt ꝙ quādo excō
municatio est occulta ꝓ ratione publici officij tenet tu tamen tene ꝙ non valet vt est tex. in. c. audiuimus. ⁊. c. aperte. xxiiij. q. j. ⁊ tenet glo. in. §. j. xxiiij. q. j.
verum est ꝙ excōmunicatus ab excōica
to occulto d
ʒz in aperto celebrare vel im
miscere se diuinis: quia si non posset ꝓ
bare eum excōicatum scandali
ʒzaret po
pulum. Pa. in. c. veritatis de dolo ⁊ con
tu. tenet post factum istam opi. sed ante factum dicit. tenendum ꝙ valeat sed
non credo nisi vt dixi quo ad hoc vt nō
celebret in publico. Nisi possit probare
ꝙ sit excommunicatus. Jtem dic si est a
suo iudice sed intruso. xij. q. ij. alienatio
nes vel suspẽso seu interdicto a iurisditione. de cōces. preb. quia cum ibi no.
¶ Tertius casus qñ ille p̃latus q̇ eā tu
*lit violauit interdictum hoĩs. c. tāta de
exces. p̃la. ⁊ hoc veꝝ nisi fuisset absolutꝰ
a dicta violatione tũc teneret snĩa ex
cōicatiōis ab eo lata post absolutionẽ.
¶ Quartus quando q̇s excōicat subdi
*tum cōtra priuilegij sui tenorẽ de priui
le. c. cum capella ⁊. c. quanto.
¶ Quintꝰ quādo p̃lati excōicāt subdi
*tos q̇ nolũt eos ꝓcurare vltra euictiōis
ꝑsonarum numerũ taxatũ in. c. cũ apostolus de censi. dũ co visitāt vt in. c. cũ
ad quorundam de exces. prela.
¶ Sextꝰ quādo fertur a delegato impe
*trato ab excōicato in casu nō ꝑmisso vt
de rescrip. c. j. li. vj. Nā solũ p̃t ĩpetrare
excōicatus rescriptũ suꝑ articulo excōicatiōis vł appellatiōis. ałs nō vt ibidẽ
¶ Septimus quādo fert̃ ↄtra insinuā
*tes vel exponẽtes superioribꝰ aut apostolice sedis legatis vel inq̇sitoribꝰ sta
tum ecclesiarũ monasteriorũ. sed locoꝝ
suoꝝ ꝑsonarum rerum ipsorum vt in. c.
pleri de offi. or. lib. vj.
¶ Octauꝰ qñ delegatꝰ excōicat cōtra in
*tentionẽ delegantis de p̃ben. c. vlti.
¶ Nonꝰ qñ excōicat̃ q̇s post appellatio
*nẽ legitimā vt ĩ. c. solet ⁊ ĩ. c. venera bili
bꝰ. e. li. vj. ⁊. c. ꝑ tuas. e. fallit hoc vt not.
Pa. ĩ. c. venerabili. de censi. qñ prelatus
ꝓcedit extra iudicialiter vt pars ad cōseruationem iurium suorum. quia sicut
pōt se defendere gladio materiali sic ⁊
spũali nec tenet̃ admittere ꝓbatiōes in
contrarium vel appellationem. vt in. c.
dilecto. e. li. vj. ꝙ limito verum qñ est in
possessione. vel saltem nō cōstat ꝙ non
sit in possessione. Secꝰ esset qñ cōstaret
eũ nō esse in possessione. vt puta con
stat monasteriũ esse exẽplũ ⁊ ↄstat ep̃m
nō esse ĩ possessiōe ip̃
ʒz visitādi. tũc si
excōicaret pꝰ appellationẽ nō teneret.
¶ Vtrũ appellatio post excōicationẽ in
*flictā ipsam suspẽdat. Rñ. ẜm Pa. ĩ. c. ꝑ
tuas. e. ti. ꝙ nō sed solum defert iurisdi
ctionem ad superiorẽ. vt patet in. c. pastoralis ⁊ ꝙ ibi no. de appel.
¶ Vtrũ allegās sentẽtiā nullā. ⁊ nō pe
*tẽs absolutionẽ ad cautelā sit audi ẽdꝰ
Rñ. Pa. in. d. c. ꝑ tuas. ꝙ sic ⁊ licet in. d.
c. per tuas. nō ponantur. nisi duo casus
in quibus d
ʒz q̇s audiri tñ hoc ĩtelligit̃
gratia exempli ⁊ ꝓpterea ĩ oĩ casu in qͦ
quis dicit snĩam nullā d
ʒz audiri ĩ iudi
|
cio volẽs hoc ꝓbare uis nō petat ab
solutionẽ ẜm communiter doct. in. d. c.
per tuas. in. d. c. solet. Additio. s
ʒz ĩ alijs
qui in iudicio vt actor attentat debet
euitari extra iudicium vero nullo modo d
ʒz euitari. d. c. solet. Secus de allegā
te sentẽtiam iniustam. quia non audit̃
ante absolutionem.
¶ Decimo qñ ↄtinet ĩtollerabilẽ errorẽ
*vt in. c. ꝑ tuas. c. ⁊ dictis. c. solet ⁊ venerabilibꝰ. Et r intollerabilis error qñ
aliquid sub vi p̃cepti continetur in sen
tẽtia ꝙ cōiter vel in suo genere est pctm̃
veluti si excōicat. eleemosynā paupe
ri tribuit. vel faciebat aliq̇d q in se
bonum est. aut nō operabatur illud
ꝙ ex suo actu illicitum est ⁊ prauu
ʒz vt
r in. c. venerabilibus. Addit gl. in. d. c.
per tuas ꝙ est intollerabilis error quādo p̃cipit impossibile. Jtẽ qñ ꝓnunciat
exp̃sse ↄ̃ ius scriptũ vt puta dicit pro
nuncio excōicationẽ valere uis sit lata post legitimā. appellationẽ. Sed hic
aduerte aliqñ error ẽ expressus ⁊ tũc
claꝝ est ꝙ nō ligat per tex. p̃dictos Aut
nō est exp̃ssus. ⁊ sic glo. in. d. c. per tuas.
tenet ꝙ ligat. sed Pa. in. d. cum apłus.
tenet veram gl. quando non constat no
torie de errore: s
ʒz quādo notorie constat
vt puta voluit eũ procurare vltra nu
merũ debitum excōicat ꝙ nō ligat cle.
pastoralis. §. pisana. de re iudic. vt no. ꝑ
Jnn. in. c. fraternitatis de frig. ⁊ ma. pla
cet mihi ista opi.
¶ Quid si continet errorẽ facti puta
*dicit excōico te fecisti furtũ cum non
fecerit. Rñ. gl. in. d. c. ꝑ tuas ꝙ ligat. sed
ego credo glo. veram nisi notorie cōstaret de errore facti sic non ligaret.
¶ Xj. quando sententia profertur gene
*raliter ↄ̃ nō faciẽtes puta restitutione
ʒz
vel nō soluẽtes ⁊ aliquisjnō facit quia
nō pōt sic nō ligatur ẜm Fede. consi.
xciij. Rō ẜm Pa. in. c. p. ⁊. g. de offi. dele.
verba similia debent intelligi ciuili
modo argu. l. fi. cui. ff. de serui. vide pena. §. xiij.
¶ Duodecimo quādo snĩa excōicatiōis
*ponit̃ vt aliquid faciat q̇s. in certo termino ⁊ terminꝰ prorogatur ab illo cui
debebat facere de quo vide. s̃. excommunicatio. j. §. xx.
¶ Xiij. qñ iudex ferens snĩam non intẽ
*dit ligare excōicatio assumit vires
ab intẽtione excōicatotis ẜm pe. in. ca.
ex parte el. j. de offi. or. facit q not. glo.
in. c. ij. de resti. cog. ⁊ in. c. P. ⁊. G. de off.
dele. ⁊ in capitu. j. de iudi. ⁊ ideo quando iudex generalis excōicat non reuelā
tes vel qui fecerunt aliquid si intendit
aliquos eximere ab hoc non ligātur ꝙ
no. additio. Similiter quādo sit ad instantiam alterius solum nō ligat vltra
intẽtionem requirentis officium iudicis requisitum nō excedit intentionẽ
requirẽtis. c. bone memorie. el. j. de postu. prela.
¶ Xiiij. qñ aliq̇s inferior a papa excōi
*cat aliquẽ cũ participātibus cum eo in
casibꝰ in quibꝰ minor excōicatio in cur
ritur. Nā ↄ̃ tales participātes ipso iure est nulla: nisi fuerint nominati
ʒz mo
niti tribꝰ vicibꝰ vel vna pro tribꝰ cũ ali
quoꝝ dieꝝ interuallo ne cum tali excōi
cato ꝑticipẽt. c. statuimus iuncto. c. cōstitutionẽ. eo. li. vj. ⁊sine dicta monitiōe
excōicās est interdictꝰ ꝑ mensem ipso
facto ab ingressu ecclesie. c. sacro. eo. ti.
⁊ no. d. c. statuimꝰ. Secus est de papa q̇
potest excōicare aliquẽ cum ꝑticipātibus: ⁊ sic ligarent̃ eadem snia. ⁊ ab ip̃o
solo essent absoluẽdi. c. quod in dubijs
eo. similiter ẜm Jo. an. ⁊ Abb. ⁊ sequit̃
pa. in. d. c. q in dubijs. si quis iudex ex
cōicaret p̃dictos ꝑticipantes cũ aliquo
excōicato ab alio nō a se teneret excōica
tio uis nō essent moniti. Et sic ĩ istis
duobus casibus timenda esset ałs nō.
¶ Xv. quādo excōicatio fert̃ sub condi
*tione: ⁊ ante cōditiōis euentũ morit̃ ex
cōicator sic expirat ⁊ non ligat post
mortẽ eiꝰ ẜm Pa. in. c. cũ ad hoc de cle.
nō resi. ⁊ quelibet etiam alia sentenria
expirat ex quo non habuit effectum in
vita sententiatis. facit. l. fi. ff. de pe. additio. limit a nisi imponeret per viā sta
tuti ẜm eũdem Pa. m. d. c. irrefragabili
in. §. ceterũ de offi. or. sic ligaret ⁊ si|
militer dicit Ge. in. d. c. vt aiarũ ꝙ subditus qui efficit̃ fori alterius pendente
conditione non ligatur ẜm Archi. sed
ẜm Jo. an. ligatur nisi appellauerit de
foro competenti. c. pe. de offic. delega. c.
gratum ⁊. c. relatũ ⁊ idẽ Jnn. t
ʒz ⁊ veriꝰ.
¶ Jn oĩbus predictis casibus snĩa ex
*communicatiōis nullo modo est timẽda nec quo ad deum. nec quo ad ecclesiam quando notorie cōstat de aliquo
ipsoꝝ. s
ʒz quādo nō cōstaret: tũc quo ad
ecclesiā esset timenda: ⁊ ipsam cōtẽnẽs
peccaret mortaliter. ⁊ posset excommunicari ⁊ sic intelligẽdum est capitulu
ʒz
primum. xj. q. iij. vbi dicitur sententia
pastoris siue iusta siue iniusta fuerit ti
menda est.
¶ Ex p̃dictis p
ʒz decisio notabiłr ⁊ qͦti
*diane qōnis. Ep̃s excōicat oẽs q̇ sciunt
quis accepit aliquid si non reuelāt an
teneant̃. Et dic ꝙ si ałr nō exprimit nō
tenent̃ nisi sitiẽtes ⁊ q̇ ꝓbare possunt vt
s̃. denũciatio. §. xiij. Si aũt exprimeret
in snĩa ꝙ siue probare possit siue nō. ꝙ
teneant̃ denũciare sic cōtinet errore
ʒz in
tollerabilẽ et nō valet nisi adderet ꝙ q̇
non potest probare teneatur sibi dicere
tan patri ⁊ ꝓuisori vt secrete ꝓuidere
possit ⁊ tũc tenerent̃ ei dicere ẜm distin
ctionẽ qua
ʒz habes. s̃. denunciatio. §. x.
Jtẽ alterius q̃stionis. Ep̃s excommuni
cat oẽs nō audiẽtes missam in parochiali ecclesia festis si aliud non addit solũ erũt excōicati q̇ sine rationabi
li causa eā non audiũt aut in casu a iu
re vel gñali ↄsuetudine ꝑmisso. Et iō il
li qui propter aliquam infirmitatẽ non
audiunt ⁊ huiusmodi non erũt excommunicati. Similiter qui audiunt in ec
clesia minorum ⁊ predicatorũ. Si vero
in lnĩa adderet siue ex rationabili cā di
mittant siue non siue in casu permisso
a iure vel a consuetudine siue non. sic
continet intollerabilẽ errorem ⁊ non li
gat sicut episcopus attentādo ↄ̃ tus
nihil facit. c. vides. x. dist. ⁊quod no. ĩ. l.
non dubiũ. C. de legi. Jta etiam attẽta
tum ↄ̃ consuetudinẽ generalẽ totiꝰ orbis est nullum vt ĩ. c. his ⁊. c. catholica.
xj. d. q esset si posset ꝓhibere ne audirent in ecclesijs minorũ ⁊ p̃dicatorum
⁊ huiusmodi idem dic quando mādat
ne quis laboret in festis ẜm predictam
di. Jtem quando precipit alicui vt soluat in tali termino titio centum ẜm pre
fatam di. ⁊ faciunt ad predicta quod
dicam. j. pena. §. xiij. vbi plene. videbis pre hac materia et similium questionem.
Excōicatio. iiij.
in quibus casibꝰ
incurritur minor
excommunicatio ipso iure. Ad quod di
cendum est ꝙ lʒz plures casus numeren
tur in iure nihilominus oẽs reducũtur
ad istos duos. ¶ Quoꝝ primꝰ est pecca
tum mortale. Nam quotiẽscun quis
peccat mortałr est excōicatus minori ex
cōicatione ipso facto vt patet ĩ. c. audi.
xl. q. iij. vñ si celebrat vel recipit eccłiastica sacr̃a nisi priꝰ cōterat̃ de pctō peccat mortałr. c. fi. de cle. excō. mi. Q limi
ta. vt. s̃. baptismus. v. §. x. ⁊ hec excōmu
nicatio minor est solum quo ad deuʒz si
pctm̃ est occultuʒz vt in. d. c. audi. Si ve
ro est notorium sic excommunicatꝰ est
etiā quo ad ecclesiā vt in. c. vestra. de co
ha. cle. ⁊ mu. de qͦ dic. vt. s̃. clericꝰ. viij. §.
iiij. ⁊ ad istum casuʒz reducitur illud q
habetur. in. c. miror. xvij. q. iiij. ⁊. in. c. tā
ta de simo. ⁊. in. c. si quis deinceps. xvij.
q. vij. cum si. ¶ Secundus casus est cũ
quis participat cũ excommunicato ma
iori excommunicatiōe: in locutiōc: oratiōe: salutatione: comestione ⁊ similibꝰ
de quibꝰ dic vt. j. excommunicatio. viij.
per totum.
Excōicatio. v.
de casibus in quibquis incurrit ipso
facto excommunicationem maiorem ⁊
a qua non pōt absolui nisi a sede apostolica.
¶ Primus casus est in. c. si quis
suadẽte. xvij. q. iiij. iuncto. c. non dubiũ
et. c. veniens. ⁊. c. ad eminentiam. et. c.
cum illorum. ⁊. c. de monialibus. eo. ti.
cum. c. religioso. eo. tit. lib. vj. vbi excōmunicātur quicun suadente diabolo
in clericum vel monachum vel monialem canonicā aut cuiuslibet religionis
|
conuersum vel conuersam aut nouiciũ
quẽlibet cuiuslibet religionis violentas manus iniecerint pro cuius casus
declaratione queruntur. j. scripta.
Facit. ad ea q̃ in hoc. §. ⁊ prece. dicit̃
⁊ quod no. Spe. in ti. de poste. §. vij. ver
si. quid si pono. ⁊seq. ⁊ ĩ ti. de noto. cri. §.
iij. ver. fama Bal. no. in. l. per diuersas.
q. xij. C. mand. ⁊ in aut̃. contra rogatus.
C. ad trebel.
¶ Quādo dicat̃ inijcere suadẽte diabo
*ĩo. Rñ. ꝙ qñ dolose facit. nā dolꝰ req̇rit̃
vt excōicatio hoc incurrat̃ vt no. Joan.
an. in. c. to ĩ nouella de sen. excō. ⁊ est
tex. apertus in. c. j. ⁊ in. c. cum volũtate
eo. ti. ex quo p
ʒz ꝙ percutiens clericum
in. viij. casibus non excommunicatus.
¶ Primo si indeliberate sicut facit lu
*dens percussus aliquādo sine delibera
tiōe repercutit: vt in. d. c. j. ẜm Mon.
hec est cōditio ludi. vt percussus graui
ter repercutiat ne videatur inferiori ip
so ludo.
¶ Sco si ex ludo ⁊ ioco intellige leui
*ter ⁊ in derisionem vt in. d. c. j.
¶ Tertio si causa correctionis vt in. d.
*c. cum volũtate. intellige de his quibꝰ
est ꝑmissum sicut sunt p̃lati q̇ ꝑ seip̃os
clericosvel religiosos ꝟberare possunt
exceptis ep̃is quibus non licet aliquẽ
percutere vt in. c. nō liceat. lxxxvj. di. s
ʒz
per alium faciant vt. v. q. v. illi q̇ nō tñ
per laicũ si clericus est qui verberandꝰ
est vt in. c. vniuersitatis eo. ti.
¶ Quid si sit prelatus s
ʒz non illius cle
*rici quẽ verberat. Rñ. ꝙ est excōicatus.
ẜm pa. in. c. vt fame eodẽ op
ʒz sit suꝰ
prelatus. ⁊ secundo ꝙ ad eũ spectat cor
rectio quia non sufficit habeat autoritatem in ciuilibus. sicut rector vniuersitatis habet aliter istis duobus cōcurrentibus erit excommunicatus.
¶ Vtrum verberantes ex mandato pre
*latorũ excusentur. Rñ. ꝙ si est inferior
episcopo prelatus debet ip̃e verberare
nisi causa vrgeat aliter est excommuni
catus tam precipiens obediens si ꝑ
aliũ facit vt in. d. c. vniuersitatis. Si ve
ro est episcopus vel si non est episcopꝰ
et eā vrgeat excusat̃ verberās de eorũ
mandato vt in. c. ex tenore eodẽ dũmodo sit clericꝰ monachus vel cōuersus si
verberare vult clericũ monachũ vel cō
uersum quia licet per laicũ possit capi
clericus ex necessitate vel monachꝰ vt
cōuersus vt in. c. vt fame eodem tamen
verberari nō licet aliquo modo nisi cā
subsistẽte. aliter excōicatꝰ esset vt in. d.
c. vniuersitatis ⁊ hoc capio laicũ ꝓ seculari ꝓprie vt ĩ. d. c. vniuersitatis ⁊ sic cō
suetudo interpretat̃. d. c. vniuersitatis
vt pro causa rationabili: ⁊ ꝑ conuersos
seu laicos religiosos possit de mādato
prelatorum verberari.
¶ Vtrũ prelatꝰ vel alius de eiꝰ māda
*to detinens clericũ sit excōicatꝰ. Rñ. ꝙ
nō nisi modũ excedat. vtputa cũ clericꝰ
quiete se capi ⁊ duci ꝑmittit ⁊ capiens
calce vel pugno impingit vt dicit Jo.
an. in. c. si clericos eo. li. vj. vel nisi cleri
cus fideiussorem de parendo daret.
quia tunc non potest detineri nisi excessus enormitas vel alia rationabilis causa aliud suaderet vt in. d. c. si
clericos.
¶ Vtrum prelatus verberās clericum
*ex odio nō causa correctiōis sit excommunicatus. Rñ. ꝙ sic ar. d. c. cũ volũtate. Sed not. secũdum Mona. ti. excōica
tio ꝙ nō requirit̃ ꝙ prelatus verberās
cogitet de correctione. s
ʒz sufficit in per
sona que habet autoritatẽ a iure verbe
randi ⁊ causa subsit ꝓpter quā debeat
puniri. vnde ꝑcutere ex correctione est
ꝑ cutere pro culpa digna correctione q̃
snĩa ⁊ si sit benigna securiꝰ tñ est ẜ
ʒz eũ
dem vt saltem habitu cogitet de correctione quia licet tunc moueatur ex ira
nō erit excommunicatus. sed lōge melius est vt differat donec ira quiescat. vt
dicitur in. c. illa prepositorũ ⁊. c. ira. ⁊. c.
cũ apud. xj. q. iij.
¶ Vtrum magister possit similiter cau
*sa discipline verberare. Rñ. ꝙ sic. c. j. et
c. ex tenore ⁊. c. cum voluntate. §. fin. eo.
titu. nec distinguitur an clericus sit in
sacris aut in minoribus sicut nec in
prelato. in. d. c.
¶ Vtrum pater vel dñs familie vel pro
*pinquus similiter possit. Rñ. ꝙ sic si sũt
in minoribꝰ. clerici. d. c. cum voluntatẽ.
facit. l. si filiꝰ. C. de pa. pote. ⁊. l. vnica. C.
de emẽda. ꝓpĩ. xlv. dist. c. disciplina ad
fi. Tenet tamẽ Jo. de ligna. Pe. de pe. ⁊
Pau. ꝙetiā si paterfami. verberaret exi
stẽtem in sacris cā correctionis nō erit
excōmunicatus ⁊ pl
ʒz post factum licet
ante factũ teneā cum pa. in. d. c. cu
ʒz vo
luntate ꝙ incidat. nec ob. dicto p̃fatoꝝ
doctoꝝ rō gl. in. d. c. cũ voluntate vt
dicit Pa. ibidẽ ⁊ in. c. constitutus. de in
integ. resti sola dignitas ep̃alis nō sacer ordo liberat a pr̃ia potestate ar. c. ꝑ
venerabilem qui fil. sint legi.
¶ Similiter pōt p̃sbyter vel q̇libet aliꝰ
*rōne officij ꝙ h
ʒz ĩ ecclesia cui officiũ
cōmittit̃. ⁊ oĩa sine quibꝰ offm̃ exequi
nō pōt ar. c. j. de offi. deleg. ⁊ si talis clericus ꝑturbat officiũ in ecclesia l
ʒz habens officiũ non habeat magisterium
super eum potest tamen eum expellere
⁊ verberare: vt no. Jnn. ⁊ Hosti. in. c. ve
niens eodem ti. Pa. etiam ibide
ʒz dicit
ꝙ etiam si non habet prelationẽ excusatur in tali casu ꝑcutiendo. Similiter
possunt facere senes clerici cā deuotio
nis in pueros clericos ⁊ iuniores ĩ minoribus ordinibus constitutos vt ĩ. d.
c. cum voluntate. §. fi. ⁊ hec intellige de
leui percussione nō graui qui tamẽ om
nes supradicti si excederent modũ dũ
modo nō ex ꝓposito nō erunt excōmunicati vt no. Ber. ⁊ Hosti. in. d. c. cu
ʒz vo
luntate.
¶ Quarto ratione cohertionis pōt de
*tineri sine excommunicatione. puta cō
tinuat actum malũ nec potest compesci aliter ẜ
ʒz. Jnn. in. c. si vero el. j. eo. ti.
iudex potest eum capere ⁊ quilibet aliꝰ
⁊ ligare. dũmodo primũ restituat pre
lato suo: simili mō pōt ẜ
ʒz Pa. in. d. ca. si
vero familia potestatis inueniẽs clericũ de nocte pōt timere ne velit facere aliq malũ est ↄ̃ eũ presumptio. c.
cōsuluit de offi. deleg. Jtẽ quando capi
tur propter malum q egit. vt ducatur
ad prelatũ suum vt puniatur ⁊ dubita
tur de fugaleius ẜ
ʒz pa. in. c. cum nō ho
mine de iudi. facit ĩ ar. C. de decurio. l.
generali idẽ dic si creditor timeret fu
ga clerici debitoris ẜ
ʒz Jnn. ⁊ pa. in. ca.
vt fame. e. ti. facit. l. ait pretor. ff. de his
que infra. cre. Jtem potest si fecit aliq
delictum detineri per. xx. horas ad vocandum testes ne fit locus inficiationi
facit. l. capite quinto. ff. de adulte. et in
autẽ. vt. li. ma. ⁊ auie. §. is quo.
¶ Quinto ratione defensionis ta
ʒz sue
* suoꝝ seu etiā alioꝝ l
ʒz detinere eu
ʒz ⁊
ad iudicẽ ꝓpriũ ducere ẜ
ʒz pa. in. d. c. cũ
nō ab hoĩe ⁊ etiā percutere mutilare ⁊
occidere cũ moderamine inculpate tutele. immo dicit glo. in. §. j. xxiij. q. viij. ꝙ
nec etiā peccat sequitur pa. in. c. oli
ʒz el
j. de resti. spo. nec solũ pro defentiōe ꝑsone: s
ʒz etiā rerũ l
ʒz ꝑcutere vt. d. c. olim
⁊. c. dilecto de sen. ex. li. vj. ⁊ in. l. furẽ. ff.
sic. c. non tamen occiderevel mutilare
licet quando ablatum est recuperabile
per iudicem ẜ
ʒz bar. in. l. furem. quia sic
incurre ret excommunicationem secus
si esset irrecuperabile ablatum vt in. d.
c. olim. ⁊ in. d. c. dilectus. et no. in. d. l. fu
rem ⁊ de hac materia vide. s̃. defensio.
Jdem dic de auxiliatoribus talium ad
uerte hoc ꝙ l
ʒz non sit excōmunicatus
faciens violentiam clerico pro recupe
ratiōe rerũ sibi ablatarum tñ si hoc facit ex interuallo post clericus peruenit ad locũ destinatũ ⁊ adeptus est pos
sessionẽ perfectā rerũ ablatarũ incidit
in excōmunicationẽ ẜ
ʒz pe. de ↄsu. eccle
siasticis. qñ dicatur ex interuallo vide
s̃. defensio.
¶ Sed pone ꝙ excedat modũ percuti
*ens clicũ cā defensionis. Rñ. ẜ
ʒz pa. ĩ. d.
c. olim ꝙ ꝓpter hoc nō erit excōicatꝰ dũ
modo ex proposito non faciat quia vt
dixi requiretur dolus vt incidat in excommunicationem facit gl. in. c. significasti el. ij. de homi. ⁊. l. si explagijs. §.
tabernarius. ff. ad. l. aqui. vide bona
ʒz
gl. in. d. ca. cum volũtate ⁊ in prin. xxiij.
q. j. Secus si ex ꝓposito ⁊ dicitur excedere qñ nō seruat moderamen ĩculpate tutele quo habes. s̃. defẽsio. §. iiij.
|
¶ Sed pone ꝙ fugiẽdo potest euade
*re sed nō fugit ⁊ sic percutit inuasorem
Rñ. ẜm Bar. in. l. j. C. vñ vi. ⁊ sequit̃ pa.
in. c. olim el. j. de resti. spo. ꝙ licite pōt ꝑ
cutere fuga est quedā iniuria. l. item
ap la beonẽ. ff. de iniur. ⁊ dicit Cy. ĩ. d.
.§. tabernariꝰ ꝙ fuga reddit quẽ viliore hoc limito veꝝ qñ esset talis ꝙ fuga
eẽt et cōfusio. cũ ergo iniuria corporalis fit maior iactura reꝝ. l. in seruoꝝ
ff. de penis ⁊ pro iactura rerũ liceat per
cutere vt dictũ est ergo a fortiori ꝓ iniuria corporali sed tamen non euitaret
irregularitatem si occideret cle. si furio
sus de homici.
¶ Sexto ratione turpis operatiōis cũ
*vxore matre sorore vel filia a clerico facte. nā sic cũ talibus ꝑsonis inueniẽs
eũ sine excōmunicatiōe percutit nec di
stinguo inter leuẽ ⁊ atrocẽ percussionẽ
cũ ius nō distinguat vt in. c. sivero el. j.
eo. §. vl. cũ etiā lex ꝑmittat occidere vt
ff. de adul. l. ꝙ lex ait. §. ꝙ ait. Peccat tñ
graniter si mutilat vł occidit vt no. ĩ. d.
c. Si vero excōicatus vero non est licet
aliqui dixerũt ꝙ sic. Ego tamẽ difficile est iustũ temperare dolorẽ. vt. C. de
adul. l. gracus tenerem ꝙ esset excommunicatus occidendo vel mutilando
quando maturo consilio ⁊ pensato ani
mo id faceret non ex calore ire subito
quia tunc cessaret ratio qua canon excusat ab excommunicatione et lex ab
occisione alias nō fit excōmunicatus.
¶ Quid si inuenit nō cũ predictis per
*sonis aut aliqua earu
ʒz sed cum aliqua
alia ↄsanguinea. Rñ. ẜ
ʒz tex. d. c. si vero
ꝙ erit excōicatꝰ ꝑcutiẽs p̃fata cōcessio nō extẽdit̃ ad ałs ꝑsonas. Hosti. tamẽ extendit filiā ad neptẽ ⁊ vxorẽ ⁊ ad
sponsā vt ĩ aut. vt lic. matri ⁊ auie. §.
ꝟo et Jnn. matrem ad ascendentes ⁊ fi
liam ad descendentes ṗma tamen opi
nio tutior est vt nō extẽdat̃ ar. optimu
ʒz
in. l. pure ⁊ ꝙ ibi no. ff. de adul. vbi nomine patris cui licet filiā in adulterio
occidere non veniunt ascendentes.
¶ Quid si non inuenit in actu coitus
*cum predictis ꝑsonis sed ĩ oculis amplexibus ⁊ hmōi signis ꝓpinquis coltus vel explẽdi vł expleti. Rñ. Mo. vbi.
s̃. ꝙ si hmōi fiāt ĩ loco suspecto nō erit
excōicatꝰ verberās eum. Secus si ĩ pu
blico. oscularetur ẜ
ʒz morem patrie.
¶ Vtrũ post expletũ opus nepharium
*cũ aliq̃ prefataꝝ exinteruallo ꝑcutiẽs
sit excōicatꝰ. Rñ. Di. li. iij. ti. ij. ꝙ sic nisi
forte ter monuisset eũ vt in aut. vt lice.
ma. et auie. §. is qͦ ⁊. C. de adul. aut. si
q̇s ei vbi p
ʒz ꝙ si ter corā restibꝰ monuit
suspectũ ⁊ postea inuenit ↄfabulari cũ
vxore pōt eu
ʒz occidere credo tñ ꝙ fit ẽt
excōmunicatus si monuit ter dũmō nō
iueniat eum in actu aut ꝓpin q̇tatibꝰ
arg. d. c. si vero posset tñ eũ capere post
tale
ʒz monitionẽ inueniẽs eũ colloquẽ
tem ⁊ iudici pñtare argumentum in. l.
capite quinto. ff. de adul.
¶ Quid si ꝓcurat vt clericꝰ vocetur ab
*vxore ad turpitudinẽ ⁊ sic eũverberat.
Rñ. Mona. vbi. s̃. q excōmunicatꝰ est
tam ipse vxor in dolo sunt.
¶ Vtrũ mulier petita de turpitudine a
*cłico licite eũ percutiat. Rñ. Mō. vbi. s̃.
ꝙ sic si eā inuitā tāgebat vel vi corꝑalẽ
in ferebat dũmodo faciat cu
ʒz moderamĩe inculpate tutele secus si eam non
tangebat sed solum ꝟbis eam impetebat ꝙ verum credo qñ solũ verbis potuit eũ repellere ałs licite eu
ʒz percutit
nec ⁊ excōicata est si
ʒzelo castitatis accẽ
sa modum excederet non ex proposito
sed subito improuise ar. eoꝝ que notan
tur. in gl. in prin. xxiij. q. j.
*¶ Septimo rōne ꝑditionis priuilegij
clericalis ꝙ q̇dẽ ꝑditur multis mōis ali
qñ rōne ihonestatis de quo vide. s̃. cle
ricꝰ. ix. §. iij. cũ sequentibus et clericus
x. §. j. aliqñ rōne bigamie de quo. s̃. bigamia. §. x. cũ sequẽtibꝰ aliqñ ꝓpter q̃li
tatẽ ꝑsone sicut clerici cōiugati sĩ nō de
ferũt habitũ ⁊ tōsurā sine aliqua monitione oẽ ṗuilegiũ ꝑdũt ẜ
ʒz Jo. an. mo. et
arch. in. c. Joānes de cle. cōiug. tex. est ĩ
c. vnico. de cle. ↄiu. li. vj.
¶ S
ʒz nũq̇d si isti reassumũt habitu
ʒz et
*tōsura gaudeātṗuilegio. Rñ. Joā. mo. ⁊
arch. ⁊ Jo. li. ꝙ sic ꝑ Cle. ṗmā vita ⁊
|
honestate cle. alij dicũt ꝙ nũ s
ʒz ṗmo
verius aduerte tñ hic ꝙ est duplex ṗui
legũ ẜm Pau. in. c. j. de aposta. s. fori vt
tm̃ cōueniant̃ sub iudice ecclesiastico.
Ali canonis si quis suadẽte de qͦ hic.
¶ Primũ. cũ maiori difficultate ꝑditur
quā ẜ
ʒz nec ex sola dimissione habitꝰ
aut imixtione enormiũ ⁊ hmōi ꝑdit̃ vt
in. c. si iudex. eo. li. vj. s
ʒz bñ qñ sc
ʒz vt
dictum est.
¶ Aliqñ ꝓpter depositionẽvt puta ẽ
*degradatus actualiter de quovide. s̃.
gradatio aliquādo propter heresi
ʒz
hereticus ꝑdit oẽ priuilegiũ. c. excōmu
nicamus de here ita t
ʒz Jnn. in. c. si vere
⁊ sequitur Pa. in. c. cōtingit el. j. e. ti. ali
qñ propter excōmunicationẽ ẜm aliqͦs
cōmunior tñ opinio est ꝙ ꝑcutiẽs excō
municatũ clericu
ʒz est excōmunicatꝰ
nō amittit priuilegium ẜ
ʒz Jo. ⁊ Vicen.
Go fr. Jnn. Jo. an. no. hoc i. c. si q̇s deĩ
ceps. xvij. q. iiij. ⁊ in. c. excōmunicatorũ
xxiij. q. v.
¶ Septimo ratione ignoratiōis puta
* comā nutriebat nec aliq̇dapparebat
de cłicatu ⁊ sic credebat laicũ vt in. c. si
vero el. ij. e. ti. vel si habebat habitũ nō
eum videbat de nocte erat ẜ
ʒz Ho.
⁊ Jnn. in. c. cũ nō ab hoĩe de iudi. ⁊. d. c.
sivero op
ʒz ergo intẽdat ꝑcutere clericũ
vel intendere debeat vt sit excōicatus.
¶ Si ꝟoviderit ei tōsurā l
ʒz non crederet clericũ esset excōicatus percutiens.
credere debebat. Jntelligesi ille erat
clericus aliter nō esset excōicatꝰ etiā
si clericũ credidisset qui clericus nō est
per. di. ca. Si vero ẜm Ber. ⁊ Jnno. nec
etiam irregularis est ẜm Feder. consi.
xiij. si in tali dubio celebrasset vt sequi
tur Pa. in. d. ca. si vero.
¶ Octauo rōne q̃lificatiōis facti. nam
o
ʒz ad hoc vt q̇s ĩcidat ĩ excōicationẽ ꝑ
*cutiẽdo cłicũ ꝙ peccet mortaliter quādo ergo ĩiectio manuũ ẽ tałr q̃lificata
ꝙ peccatũ mortale nō ẽ excōicatio nō ĩcurrit̃: sicut ꝓbat̃ ĩ puero q̇ nō ẽ doli ca
pax q̇ ꝑcutiẽdo nō ĩcidit vt ĩ. c. j. e. ti. ꝑꝑ
ꝙ teneo cũ Pe. de ꝑusio ꝙ fugiẽs ĩimicos si equũ vł gladiũ violẽter de manu cłici accipiat vt se defendat nō ĩcidat ĩ excōicationẽ uis Ber. bri. ⁊ tācre. teneāt ↄ̃riũ. S
ʒz veriꝰ est dictũ Petri ꝑ rōnẽ suam q̇ dicit sic nullꝰ sapiẽs
diceret hũc peccasse mortaliter. Et cu
ʒz
excōicatio nō inferat̃ nisi ꝓ mortali. xj.
q. iij. Nemo ep̃oꝝ. ergo nō erit excōicatus. ꝙ no. bñ ꝓ multis. Jdẽ dic si quis
violẽter includit cłicũ ne ab ĩimicts le
dat̃ si sit violẽtia nō tñ ĩest dolꝰ
ẜm Jnn. ĩ. d. c. nuper. duo eĩ req̇rũt̃. s. aĩus
dolosus ⁊ opꝰ ẜm no. Jo. an. ĩ. c. ꝑpetue
de ele. li. vj. Siłr socius uis turbatus
cłicũ ĩpellit nō ex deliberatiōe sed ex su
bito motu nō erit excōicatus vt t
ʒz Ric.
in. iiij. d. xviij. facit tex. ĩ. ij §. notādũ. ij.
q. iij. in ↄsultꝰ calonia calũnie vitio caret ⁊ ob hoc nullā penā erogari op
ʒz ⁊
ꝓpterea r. Si q̇s suadẽte dyabolo q
ꝓprie no. dolũ ⁊ mortale peccatum.
¶ Nũc restat videre quis dicat̃ clericꝰ:
*vł monachus. Rñ. ꝙ noĩe clerici hic cō
p̃hẽdituroĩs hñs aliquẽ ordinẽ ẽt ṗmā
tōsurā solũ vt de eta. ⁊ q̃l. c. cũ ↄtingat ⁊
no. di. Pe. anc. ĩ. c. j. de cle. ↄiuga. li. vj.
noĩe monachoꝝ vłmonialiũ veniunt
hic oẽs ꝓfessi cũ regulā appproba
tā ⁊ noĩe nouicio ꝑueniũt ingressi religiōe
ʒz approbatāvt ꝓbẽt si ĩ ea manere
debẽt noĩe ꝟo cōuersoꝝ ⁊ ↄuersarũ hic
veniũt oẽs q̇ mutato habitu se ⁊sua ali
cui de religionibꝰ approbatis dedicauerũtꝑpetuo: siue sint masculi: siue sint
femine ⁊ l
ʒz gl. ĩ. c. q̇sq̇s. xvij. q. iiij. teneat ꝙ ↄuersi ⁊ penitẽtes gaudeāt ṗuile
gio cłicali ⁊ ꝑ hoc inferatur ab aliq̇bꝰ
ꝙ mulier ĩclusa vt totaliter vacet deo ⁊
heremite q̇ ↄtemptis mōdanis. vt deo
vacẽt deserta loca inhabitāt ⁊ conuersi
ecclesiarũ seculariũ q̇ se ⁊ sua dedicarũt deo ⁊ incedunt tonsurati vel muta
uerũt habitum ⁊ intersunt cōmuniter
horis diuinis ⁊ hmōi similes sicut sũt
fratres ⁊ sorores tertij ordinis scti Frā
cisci q̇viuũt in ↄgregatione sicut ceteri
religiosi ꝙ gaudẽt isto priuilegio ita ꝙ
verberās eos sit excōicatꝰ j. Hoc tñ ego
nō teneo post factũ s
ʒz bñ añ factũ tũ
nō sunt religiosi ꝓprie eo q tria vota
|
nō promittũt vni de religionibꝰ approbatis: ⁊ cras possunt eẽ mere seculares
si volũt tñ etiā ꝙ nec sũt ↄuersi religio
nis approbate ⁊ tex. in. d. c. nō dubiũ et
alibi nō loq̇tur simpliciter de cōuersis.
s
ʒz de ↄuersis religiōis multominꝰ here
mite q̇ cā q̃stus vt sunt cōiter nr̃i tꝑis
sibi formāt habitũ. ⁊ illi ↄuersi ecclesia
rũ qͦ sibi ꝓprietatẽ suoꝝ retinent ⁊ fr̃es
tertij ordinis p̃fati q̇ in domibꝰ ꝓprijs
cũ vxoribꝰ ⁊ filijs viuũt gaudẽt isto pri
uilegio ar. c. duo sũt. xij. q. j. ⁊ ꝙ no. ho. ⁊
communiter doc. ĩ. d. ca. non dubium ⁊
Car. in cle. j. de deci.
¶ Postremũ sciendũ est q̇d est inicere
*manꝰ violẽtas ⁊ dic ꝙ est oĩs violẽtia
q̃ fit ꝑsone. vñ ẜm pa. ĩ. c. nuꝑ. e. ti. canō
d. c. si quis suadẽte ponderat pōtiꝰ effectũ violẽtie ip̃m modũ inferẽdi violẽtiā ⁊ hoc p
ʒz in. d. c. nuꝑ. vbi detinẽs
clericũ ĩ custodia publ. c. vel priuata vł
in domo aliqua: uis manus nō inici
at est excōicatus ex qͦ libere non potest
ire. Jdẽ iniuriosa manꝰ iniectio abs
violẽtia in clericũ facta inducit hāc excōmunicationẽ. vt ĩ. c. cōtingit el. j. e. ti.
Ex quo p
ʒz ꝙ nō solũ q̇ eũ ꝑcutit etiam
volũtariũ est excōicatus s
ʒz etiā si cleri
cus seipsu
ʒz ꝑcurrit ex ira vel odio sicut
faciũt q̇ tedio vite vel alia desperatio
ne ducti seipsos interficiũt vel mutilāt
vt tenẽt cōiter doc. ĩ. d. c. cōtingit. Simi
liter q̇ spuit vel aquā aut ali effundit̃
suꝑ eũ vel ponit custodes vt capiāt eũ
si exierit de domo. Similiter visis fiat
rebꝰ sibi inherentibꝰ vt puta equo cui
insedet vel q̇d aliud ꝙ tenet eripit̃ vio
lẽter aut scindit̃ siue frāgiturvt t
ʒz Car.
in cle. j. de penis. nisi sit res quā ꝓpria
autoritate capere pōt tũc nō incidit.
¶ S
ʒz quid si solo metu ĩducat. vt ei ali
*quid det. Rñ. dir. li. iij. ti. ij. ꝙ nō ẽ excōi
catus. Siłr q̇ eũ in aliqua domo obseruāt solũ vt ei verecũdiā aliquā faciāt.
nec etiā q̇ cũ dormit vel nō sentit furti
ue
ʒzonā vel bursa
ʒz vel q̇d simile aufert
in hmōi violẽtia ꝑsone nō fit. vel rebꝰ sibi coherẽtibus cōcor. Car. in. cle. j.
de pen. Jtẽ nec est excōmunicatus q̇ l
ʒz
habeat animũ ledẽdi. nō tamẽ eum tāgit licet vibret ensem suꝑ caput eiꝰ vel
si tāgit ei vim nō infert nec lesionẽ.
verba sunt cũ effectu accipienda. c. relatũ de cle. nō resi. nec obest conatꝰ sine
effectu spō. c. iuuenis. ⁊. c. adolescẽs.
¶ Vtrum persequẽs clericũ vt ꝑcutiar
*ipse fugiẽs cadit ⁊ ledit̃ sit excōicatus.
Rñ. Rod. ꝙ nō nisi quasi coactꝰ vt euadat se precipitet vel in aliud ꝑiculũ se
ĩgerat sed ego credo ꝙ sit tutius dicere
q sit excōmunicatus satis manũ im
ponit ⁊ est securius hoc tenere.
¶ Mandans etiā dicitur micere manꝰ
* vt dicitur ĩ. c. mulieres. e. ti. isvere cō
mittit cuius mādato vel autoritate fit
⁊ ideo est excōicatus si mādatarius cle
ricũ ꝑcussit. vt in. d. c. mulieres.
¶ Quid si mādatorio reuocauit māda
*tũ. s
ʒz añ veniret ad notitiā mandata
rij ꝑcussit. Rñ. l
ʒz Jnn. teneat nō esse excōicatũ ẜm Ber. ⁊ Ho. vt refert dir. vbi.
s̃. nisi ĩtegra reuocauerit mādatariũ. ⁊
eũ certi ficauerit suꝑ hoc erit excōicatꝰ
ar. l. si in mādasiẽ. ff. mā. de ꝓcu. ex nisi
nuationẽ de rescri. ex parte decani. hoc
etiā t
ʒz Jo. lxiij. d. tibi domino.
¶ Quid si post mādatũ mortuꝰ est mā
*dator re integra. Rñ. ẜ
ʒz dere. vbi. s̃. q
l
ʒz mādatariꝰ postea ꝑcusserit nō erit tñ
mādator excōicatꝰ. suꝑstes tm̃ ligat̃.
xxiiij. q. j. quodcũ. l
ʒz si notorium sit de
mādato ⁊ signa pnĩe nō oñderit nō sit
sepeliẽdus in sacr̃o nec ecclesia orabit
pro eo ratione pctĩ notorij vt t
ʒz Ho. et
Ber. ⁊ Jnn. Pa. autẽ in. c. cũ a nobis. el.
ij. eo. ti. vr̃ tenere ꝙ nisi mādatariꝰ habuerit notitiam de eius morte erit excōicatꝰ etiā si penituerit in morte ⁊ est
tutius licet de rigore iuris non sit excō
municatꝰ. cum in veritate mandatum
reuocatum fuerit morte vt notat idem
Pau. in. d. c. mulieres.
¶ Quid si nō mādauit. sed dixit aliqua
*verba dolose. vt ĩducat ad percutiendũ
Rñ. ꝙ si talia sunt verba q̃ cooperent̃
mādatovł cōsilio. puta dicit faceret mi
hi singularẽ ↄsolationẽ. vł sẽꝑ vellẽ ei
bonu
ʒz q̇ ꝑcuteret nulli dubiũ ꝙ si seq̇t̃
|
ꝑcussio ex hoc erit excōicatus. vt. in. d.
c. mulieres no. nō refert quid ex equi
polentibus fiat. vnde vt refert Bar. in
l. si qui mihi bona. §. iussu
ʒz. ff. de acqui.
here. ꝙ dominꝰ verberatus a quodam
dixit coram famulis suis nisi aliud de
tali audiero ante domũ reuertar ero
male contentus. ꝓpter ꝙ famulus interfecit percussorem fuit punitus ipse
dominus de homicidio ⁊ ꝓpterea dicit
Pa. in. c. ex literis de exces. prela. ꝙ non
refert an directe vel indirecte aliquid
consulatur vt ꝓbatur. in. d. c. ex literis
in episcopo qui dixit omnes dicunt ꝙ
malu
ʒz est si euaserit cui homicidiũ im
putatur ⁊ facit ad hoc. l. certu
ʒz. ff. si cer.
pe. ⁊. l. cum quid. eo. ti. facit ꝙ not. Bal.
⁊ Ang. Raph. ⁊ Jmo. in. l. quid ergo. §.
pe. ff. dele. j. qui volunt ꝙ instigans et
sollicitans aliquem vt percutiat sit excommunicatus si sequatur. percussio.
Secus aũt si nō sunt talia verba quia
non erit excommunicatus.
¶ Cooperans auxilio vel cōsilio nō so
*lũ excōicatꝰ s
ʒz etiā ꝓhibere valẽs si nō
obuiat ne verberet̃. c. te. eo. ti. q ĩdubitatũ est ẜm oẽs. in eo sub cuiꝰ ptāte
est verberās. in alijs aũt q̇ nō habẽt ex
officio si nō ꝓhibẽt dolose. similiter est
dubitatũ ꝙ sunt excōicati. Si ꝟo hoc
nō facit dolose. s
ʒz nō vult se immisce
re rumoribus vel ex timore vel negligẽ
tia nō ꝓhibet tenẽt cōiter doc. ꝙ nō est
excōicatus in. d. c. ꝙte vbi Jo. an. in no
uella dicit notabile verbum. in hũc inquit vel alium canonẽ nullꝰ ĩcidit nisi
sit indolo. arg. ff. de adul. l. pe. ff. de sic. c.
l. j. Jdem Jo. de ligna.
¶ S
ʒz q̇d de clerico q̇ volũtarie subicit
*se verberibꝰ an ip̃e sit excōicatꝰ. Rñ. ꝙ
nō vt t
ʒz Pa. ĩ. c. cōtingit. el. j. nec obstat
nō obuiat nō facit dolose. sed in sa
tisfactionẽ ⁊ vt maiꝰ forte malũ euitet
nec etiā obstat ꝙ participat in crimine
ẜm Jo. an. in. c. delictũ de reg. iu. lib.
vj. in mercurialibꝰ. talis verberās vno
impetu plures ictus dat ⁊ est solũ excōi
catus vna excōicatiōe. pro vno facto
habetur. hoc idem no. Bario. in. l. nũ
ff. de priua. de lic. ⁊ ꝙ sit verior opinio
patet in. d. c. ↄtingit vbi dicit tex. excōicandum talem clericum.
¶ Ratũ habẽs ꝙ aliq̇s noĩe suo iniecit
*manꝰ violẽtas in clericũ est excōicatꝰ
ratihabitio mādato cōparat̃. secꝰ si
nō sit factũ noĩe eiꝰ l
ʒz ratum habeat
non tamen est excōicatus uis peccet
mortaliter de sentẽ. ex. c. cũ quis lib. vj.
¶ Querit̃ vtrũ p̃fati iniciẽtes manꝰ in
*eccłiasticam ꝑsonam sit semper a sede
apłica absoluẽdi. Rñ. ꝙ distinguẽdũ ẽ
ĩter iniuriā leuẽ mediocrẽ ⁊ euormẽ vt
ꝓ iniuria leui quilibet ep̃s possit absol
uere iure suo autoritate. c. ꝑuenit. eo. ti.
ꝓ iniuria ꝟo mediocri non pōt ep̃s ab
soluere nisi ṗuilegiatos. ⁊ qui sint not. ĩ
c. si ꝟo el. j. eo. ti. ⁊ in. c. qm̃ de vi. ho. cle.
vbi hoc est priuilegium clericoꝝ cōiter
viuẽtium ⁊ claustraliũ. Jn iniuria autẽ
enormi regłr nullus pōt absoluere citra
sedẽ apostolicā vt in. d. c. si quis suaden
te. vel legatorũ eiꝰ de quo vide legatus.
§. iiij. nisi in casibꝰ de q̇bus. j. §. xlviij.
¶ S
ʒz nunquid inferior ep̃o q̇ h
ʒz quasi
*ep̃alem iurisdictionẽ poterit absoluere
sicut ep̃s pōt ĩ iniuria leui vł mediocri.
Rñ. ꝙ cōiter tenet̃ ꝙ non dictũ. c. per
uenit loquit̃ de ep̃o non de inferiori.
dicit fraternitati. nā inferiores dicunt̃
filij. vt ĩ. c. graui cri. falsi. Fallit hoc
in habẽtibus autoritatẽ ep̃alẽ a papa
quia possunt sicut episcopi quoscũ in
foro pnĩali absoluere. Siłr fallit in p̃latis religiosoꝝ quorũcun qui si sint sacerdotes pñt absoluere sibi subditos se
adinuicẽ ꝑcutiẽtes. dummodo iniuria
nō sit enormis. vt in. c. cũ illoꝝ. e. ti. ⁊ ex
tẽditur istud priuilegium ad magistrũ
⁊ fratres hospitalis hierosolimitani vt
in. c. canonica eo. tit. qui pñt absolut a
suo priore si p̃sbyter est. ⁊ dicitur ille p̃latus qui non h
ʒz suꝑ se maiorẽ in cōuẽ
tu. nō aũt ille prior triũ vł quatuorq̇ in
stituit̃ ⁊ amouet̃ ad arbitriũ superiorũ
nisi suꝑ hoc habeāt ṗuilegiũ spāle. pōt
tamẽ ep̃s cōmittere hāc autoritatẽ ab
soluẽdi inferiori vt no. in. c. fi. de offi. ordi. ⁊ similiter prelati religiosorũ cu
ʒz il|
lud competat eis ex priuilegio rōne di
gnitatis vt in. c. eis quibꝰ de offi. or. in
tex. ⁊ in gl. ⁊. c. fi. de offi. deleg. loquitur
quādo cōmissio fit rōne ꝑsone q bene
no. pro limitatione. d. c. fi.
¶ S
ʒz q̇d si p̃latus p̃dictoꝝ religiosoꝝ
*nō est sacerdos vel ẽ excōmunicatꝰ vel
mortuꝰ vel aliter impeditꝰ. Rñ. ẜ
ʒz Ho.
ꝙ in defectũ ipsiꝰ semꝑ est ad ep̃m pro
priũ recurreñ. vt p
ʒz ĩ. c. monachi. ⁊. c. cũ
illoꝝ ⁊. c. canonica. eo. ti. ⁊ cōcor. cũ hoc
fe. in quodā cōsilio. ⁊ Ge. in. d. c. religio
so ꝓpter rōnẽ ne euagādi ⁊ c. Sed Pa.
in. d. c. monachi t
ʒz ↄ̃riũ in religiosis exẽ
ptis ⁊ dicit similiter in ↄ̃riũ facere nota. ꝑ Joā. an. in regula sciẽti de re. iu. in
mercurialibus. Et hoc credo veriꝰ per
c. pen. de offi. or. ⁊ tex. iuncta gl. notabi
li. in cle. pe. de sen. ex. Jbunt ergo ad pa
pam de quo vide. j. exemptus. §. vj.
¶ Quis absoluet abbatẽ excōicatũ pro
*iniectione. Rñ. Pa. ĩ. c. vniuersitatis ꝙ
ep̃s vt ĩ. c. monachi. nisi iniuria sit enor
mis. vel nisi sit exemptus.
¶ Vtrũ si regularis ꝑcutiat regularem
*alteriꝰ claustri: p̃latꝰ ꝑcutientis possit
absoluere. Rñ. ẜm pa. ĩ. d. c. cũ illoꝝ cũ
ho. ⁊ ber. ꝙ d
ʒz aduocari p̃latꝰ ꝑcussum
nō vt absoluat sed vt iniuriā remittat.
aliter absolui nō d
ʒz ⁊ istud veriꝰ. l
ʒz do.
Ant. teneat ꝙ ambo debẽt absoluere.
vel committere vnꝰ alteri vices suas.
*¶ Vtrũ regulares extra claustrũ se per
cutientes possint siłr absolui. Rñ. ꝙ l
ʒz.
ho. dicat ꝙ nō ego teneo cũ pa. in. c. cu
ʒz
illorũ ꝙ eoꝝ p̃latus poterit eos absoluere . d. c. cu
ʒz illorum. ⁊. c. canonica lo
quunt̃ ĩdistincte. nec repetũt ĩ claustro.
*¶ S
ʒz q̇d si regularis ꝑcusserit clericu
ʒz
secularẽ sue vel alteriꝰ diocesis. Rñ. ꝙ
ꝓpriꝰ ep̃s absoluet eũ ĩ eo casu in quo
posset clericũ suũ si percussisset alium
absoluere. vt in. c. religioso. eo. ti. li. vj.
⁊ nō proprius prelatꝰ suus nisi sit exẽptus taliter etiā rōne delicti nō possit
conueniri nisi sub suo prelato quia absoluetur suo prelato de consensu episcopi.
¶ Querit̃ q̇d tenẽdũ sit demonialibꝰ
*q̃ se inuicẽ ꝑcutiũt. Rñ. ꝙ absoluẽt̃ a
ep̃o in cuiꝰ diocesi sunt earũ monasteria. ⁊ hoc nō solũ nō exẽpte s
ʒz ẽt exẽpte
ita tenẽt cōiter doc. ⁊ gl. in. c. demonia
libꝰ. eo. ti. nisi aliud habeāt priuilegiũ.
*¶ Quid de sororibꝰ sctẽ Clare. ⁊ sancti.
Dñici. Rñ. pa. in. d. c. de monialibꝰ dubitat an possint absolui a suisp̃latis s
ʒz
hodie claꝝ ẽ ꝑ priuilegia ip̃aꝝ ꝙ pñt.
¶ Vtrũ nouicius q̇ iniecit manꝰ violẽ
*tas ante nouiciatũ possit absolui a suo
p̃lato. Rñ. ẜm Jo. an. ĩ. c. cũ illorũ extra
de sen. exc. ⁊ Ge. ĩ. d. c. religiosoꝙ abbas
nō pōt absoluere nouiciũ tꝑe nouicia
tus nisi sit expresse vel tacite ꝓfessus. ⁊
l
ʒz Jnno. ⁊ Hosti. in. d. c. monachi. ⁊ Archi. in. d. c. religioso videant̃ tenere cōtrariũ. s. ꝙ possit. tamẽ eos limita qñ ꝑcussio fuit facta tempore nouiciatꝰ nō
ante nisi sint priulegiati.
¶ Quid si nouitiꝰ ꝑcutiẽs in nouiciatu⁊ absolutꝰ egrediat̃. Rñ. ꝙ si egredia
*tur nisi se representet primũ comode
poterit ei q̇ de iure eũ absoluere poterat ĩcidet ĩ eadẽ vt in. c. eos. eo. ti. li. vj.
hec oĩa locũ habẽt quādo ĩiuria est leuis. vel quādo est mediocris vel grauis nō quādo iniuria est enormis a
papa solũ vel ab eiꝰ legato possunt absolui vt in. c. ad eminẽtiā. eo. ti. iũcto. c.
cũ illoꝝ. eo. ti. quādo aũt iniuria dicit̃
enormis vide. s̃. enormis qñ ꝟo grauis
vel leuis aut mediocris relinquitur ar
bitrio iudicis ẜm pa. in. c. ꝑuenit. eo. ti.
*¶ Querit̃ in q̇bus casibus exp̃sse cōceditur ep̃is vt ab enormi vel graui in iu
ria absoluant. Rñ. ꝙ in. vij. casibus.
¶ Prĩo in articulo vel periculo mortis
*cōstituto vt in. d. c. si q̇s suadente. ⁊. d. c.
nō dubium. ⁊. c. ea noscit̃. §. fi. ⁊. c. ꝙ de
his eo. ti. nec solũ ep̃s s
ʒz quilibet sacerdos ẜm modũ de qͦ. xvj. absolutio. iij. §.
s̃. ⁊ quis dicatur in periculo. mortis.
vide mors. §. vj.
¶ Scs ĩ habẽte legitimũ ĩpedimẽtũ
ꝓpter q nō possit adire papā vel aliũ
*qui potestatẽ habeat absoluẽdi vt ĩ. c.
de cetero ⁊ in. c. q de his eo. ⁊ in. c. eos
eo. lib. vj. ⁊ q̇d sit legitimũ impedimen
|
tũ. Rñ. ꝙ est oẽ q arbitrio boni viri rō
nabiliter impedit vt puta h
ʒz capita
les inimicitias. d. c. de cetero etiā ex cul
pa sua. l. nec timore. ff. q me. ca. despō.
veniẽs vel est infirmus vt ĩ. c. ꝙ de his
eo. licet nō sit ꝑiculũ mortis vel est pau
per nō mẽdicās qui viuit ex artificio ꝙ
nō pōt in via exercere vel si mẽdicans
sibi vel vxori vel alteri subueniebat q
alibi non posset secus ĩmẽdicante qui
solũ sibi h
ʒz ꝓuidere si eundo ⁊ mẽdi
cando posset necessario ĩuenire nō posset absolui vt no. Pa. in. c. ea noscit̃. e. vł
est multũ senex in. d. c. uis ⁊ hmōi im
ponet̃ tamẽ eis vt cessante impedimen
to se representẽt exceptis senibus senectꝰ nun deficiet ⁊ l
ʒz videant̃ fortes
tamẽ periculũ est absoluẽtur ẜm Jnno. ⁊ ho. in. d. c. uis de istis impeditis
dic. vt. s̃. absolutio. iij. §. xvj. cum seq.
¶ Tertiꝰ in nobilibꝰ magne potẽtie q̇
*no pssunt terras suas relinquere prius
tamẽ ante absoluant̃ intimāda ẽ eorũ cōditio summo pōtifici ⁊ ẜm eius cō
silium absoluentur nisi sit periculu
ʒz in
mora. c. mulieres. §. j. eo. titu.
¶ Quartꝰ in mulieribus cuiuscun cō
*ditionis sint. d. c. mulieres ⁊ qualitercũ
percusserint etiam attrociter.
¶ Quĩtꝰ in his q̇ sui iuris nō sunt sicut
*sunt filij fa. serui ⁊ hmōi etia
ʒz si filiꝰ h
ʒz
⁊ ipse familiā. Et hoc ĩtellige in iniuria
mediocri simpłr in enormi vero nō possũt absolui nisi fecerint in fraudẽ vel ni
si quādo dñs vel pr̃familias nō existẽs
in culpa ex eorũ absentia graues damnũ incurreret tũc possũt etiā ab enor
mi absolui nisi sit scandalum. vt no. iin
c. relatum. eo. titu. Nec disti nguo in filiusfamilias ẜm Pa. in. d. c. relatum et
placet sufficit ꝙ non sint sui iuris.
¶ Sed an hoc idẽ erit inviro q̇ in frau
*dẽ vxoris fecit vel in liberto. Rñ. gl. ĩ. d.
c. relatũ ꝙ nō q: cũ hoc edictum sit prohibitorũ nō extenditur nisi ad expresse
exceptos ar. c. cum illorum eo. ti. ⁊ not.
Pan. in. c. relatum Hostiẽ. tamẽ ibide
ʒz
t
ʒz ꝙ idẽ t
ʒz ꝙ idẽ erit iudiciũ sicut de su
pradictis quia tales persone non sunt
sui iuris vt placet mihi. d. c. mulieres
quando patronus vel vxor graue dam
num pateretur: propter eoru
ʒz absentiā
ar. d. c. relatum Cum autem efficiuntur
predicti sui iuris vel liberi tenentur se
presentare apostolice sedi.
¶ Sextus in iuuenibus nec distinguo
*an sint sui iuris vel nō siue sint diuites
vel non quia simpliciter non tenent̃ ire
eorũ itineratio periculosa est vt no.
Pan. in. d. c. ea nascitur impedimento
tñ iuuentutis sublato tenentur se presentare pape vt no. in. d. c. uis.
¶ Septimus in hostiario vel officiali q̇
*pretextu officij arcendo turbam percus
sit clericum vt not. in. c. Si vero. j. eodẽ
ti. Hoc intellige verũ in mediocri non
aũt in graui ꝑcussione vt not. ibide
ʒz et
hoc accipio grauem pro enormi medio
crẽ pro graui nam ẜm Monal. ĩter enor
mẽ ⁊ leuem est media que grauis dicit̃
que vt dixi arbitrio iudicis extimabit̃
ex qualitatibus ⁊ circunstātijs. ff. de. ꝟ.
ob. l. continuꝰ ⁊ de voto. c. ꝙ super his
aduerte etiā hinc. ꝙ si officialis laicus
aliter arcendo turbam inijcit manũ
in Clericũ ꝙ nō potest absolui nisi a pa
pa qualitercũ leuiter percusserit quia
iniuria est grauis quia vsurpat sibi iurisdictionẽ in clericum ita no. pa. in. d.
c. si vero ⁊ ibi tex. apertꝰ quod veru
ʒz in
telligo quādo hoc facit tan officialis
Secus si percusserit tan persona ṗua
ta nisi esset iniuria grauis non esset
mittendus ad papam.
¶ Octauus pueri ĩpuberes q̇ doli capa
*ces ꝑcusserũt vt in. c. j. eo. ti. siue añ pubertatem petāt absolutionẽ siue post. c.
fi. e. ti. nec tenent̃ se pñtare cessante pue
ritia. d. c. fi. ⁊. c. uis nihil dicit̃ de iu
ramento ⁊. c. uis excipit pueros vnde
dicit pa. d. c. fi. ꝙ beneficiũ semel indultum minori ex quo cepit habere locum
nō extinguit̃ per superuenientiam etatis Quod no.
Casus.
ij. est in. c. querenti. de offi. deleg. contra in obedientem sen
tentie delegati vltra annum de quo dic
vt. s̃. absolutio sco in princi.
iij. est in. c. dura de crimĩe fal.
vbi excōicati ex generali snĩa
suoꝝ diocesanoꝝ habẽtes lr̃as apłicas
falsas nisi. j. xx. dies post cognouerĩt
se hr̃e literas falsas illas destruxerint
aut resignauerint illis nō possunt absolui post lapsuʒz dictoꝝ. xx. dieꝝ nisi a
sede apłica vel de eiꝰ speciali mādato
aliq̇ tamẽ tenẽt ꝙ isti. xx. dies incipiũt
currere a die notitie. s. ꝙ habẽt p̃dictas
lr̃as falsas vt ho. sʒz pa. in. c. ad falsario
rũ dura. tenet ꝙ incipiũt currere a die
excōicatiōis ꝓlate ꝑ ordinarios contra
tales ita ꝙ nisi illa ꝑcesserit nō erũt excōicati. ⁊ hoc credo verius saltẽ post fa
ctũ ⁊ hac etiā snĩa ligant̃ si excommunicatio p̃cesserit uis ipsis literis falsis non fuerint vsi.
¶ Quid de falsarijs lr̃aꝝ apłicaꝝ. Rñ.
*ꝙ oẽs tā clerici laici q̇ per se vel per
aliũ viciũ falsitatis exercuer int cũ fau
toribꝰ ⁊ defensoribꝰ suis sunt excōicati
ipso facto ⁊ hodie ꝑ ꝓcessum annualẽ
factũ ĩ die cene dñi nō possunt absolui
citra sedẽ apłicā nec nō falsarij suppli
cationũ gr̃am vel iustitiā cōcernẽtiũ ꝑ
pontificẽ vel vice cā
ʒzelariũ aut regẽte
ʒz
officium can
ʒzelarie signatarum.
¶ Vtrũ vtentes lr̃is apostolicis falsis
*sis sint excōicati ipso iure. Rñ. ꝙ sic si
sunt laici tamẽ poterunt absolui a suis
ordinarijs vt p
ʒz ꝑ. c. ad falsariorum de
cri. fal. clerici ꝟo non sunt excōicati
ẜm pa. in. d. c. ad falsariorum uis Host.
teneat contrarium.
¶ Vtrũ corrigẽtes literas pape sint ex
*cōicati. Rñ. ẜm ho. vt recitat Pa. in. c. ex
literis de fide instru. ꝙ sic etia
ʒz si vnā
figurā siue literā vt etiā dimidiā abraserint deleuerint aut cā
ʒzelauerĩt addi
derint vel diminuerĩt cōpleuerint vel
mutauerint sine lnĩa illiꝰ. ad quẽ spectat post lr̃a ẽ bullata vel signata nec
possũt absolui citia sedẽ apłicā posset
tamẽ ĩpetrās totā lr̃a
ʒz lacerare seu bul
lā si illa nō vult vti ex quo p
ʒz ꝙ ẽt simplex notariꝰ q̇ lr̃as apłicas scripsit non
pōt illas corrigere post sunt bullate
vel signate sine licẽtia officialis ad hoc
deputati hoc tñ ⁊ bñ limitat Ric. ĩ. iiij.
di. x. ar. xij. q. iiij. verum si talis abrasio
correctio seu mutatio faciat vt bulla q̃
ante erat inualida efficiat̃ valida vel si
erat vtilis fit magis vtilis.
¶ Vtrũ impetrans literas domini pa
*pe tacita veritate vel suggesta falsitate
sit excōicatꝰ. Rñ. Ri. vbi. s̃. q. iij. ꝙ licet
sit falsarius tamẽ est falsarius literarũ
domini pape quia veras literas impetrat ⁊ ideo non est excommunicatus.
¶ Vtrum recipientes literas apostoli
*cas existẽtes ipsi in curia de manu alte
rius pape vel officialiũ ad hoc deputatorũ sint excōicati. Rñ. ꝙ sic si sunt
laici vt in. d. c. dura. attamẽ ẜm Jo. an.
⁊ Pe. de anchar. ĩ. d. c. dura. quia quotidie fit contra non ligat.
Casus.
iiij. est in. c. significauit eo. ti.
vbi excommunicantur clerici
qui participant in diuinis officijs tam
in ecclesia alibi sponte ⁊ sciẽter cũ ex
cōmunicato a papa sentẽtialiter vel iu
dicialiter ẜm communem lecturā licet
gj. ibideʒz aliter sentiat ex quo collige ꝙ
quin requiruntur vt ista excommuni
catio incurratur. ¶ Primo ꝙ sint clerici. ¶ Secũdo ꝙ sciẽter. ¶ Tertio ꝙ spō
te. ¶ Quarto ꝙ in diuinis participent.
¶ Et quinto ꝙ ille cum quo participāt
sit excommunicatꝰ a papa iudicialiter
⁊ isti nō possunt absolui nisi a papa. vt
in. d. c. significauit.
Casus.
v. est in. c. tua nos. eo. titu. vbi
oẽs incendiarij proprie dicti
post fuerint publice excommunicati
⁊ denunciati non possunt absolui citra
sedem apostolicam.
Casus.
vj. in. c. cōquesti. eo. ti. vbi effractores cum spoliatione ecclesiarum post fuerint denũciati non
pōt absolui nisi a sede apłica. Pro cuiꝰ
casus ⁊ precedẽtis maiori euidẽtia est
sciẽdum ꝙ incẽdiarij ⁊ effractores eccle
siarum cum spoliatione sunt excommu
nicati ipso iure sed incendiarij alioru
ʒz
locorũ nō nisi excommunicent̃ vel per
statuta vel alio modo. Ante tamẽ denũ
ciationẽ nō sunt mittẽdi ad sedem apo
|
stolicā. Sed si aliqui prediciorũ renun
cientur excōicati publice tũc nō pñt ab
solui nisi a papa. Scm cōem et veram
opi. in. d. c. tuā nos. ⁊. c. conquesti.
¶ Qui dñr incẽdiarij proprievide. j. in
*cendiarius in principio.
¶ Qui aũt dicant̃ effractores. Rñ. ꝙ sũt
*illi qui dolo malo aut per iniuriā violẽ
ter pariẽtẽ fodiũt aut vitreā fenestram
frangũt seu sarraturā vel hostia vel car
dines seu vectes: dũ tenẽt hostia firmata aut ipsu
ʒz tectũ ecclesie ẜm ar. alij aut
qui faciũt enormia in ecclesia vt rapiẽdo corpus xp̃i: ⁊ hmōi frangẽdo calices
⁊ similia nō sunt effractores ꝓprie nec
excōicati ip̃o iure ẜm Ho. ⁊ Jo. de li. nec
etiam si excōicarent̃: ⁊ denunciarentur
essent mittẽdi ad papā s
ʒz possent ab illo qui eos excōmunicauit absosui. op
ʒz
ergo ꝙ spoliatio fiat cũ effractiōe. vnde
sola effractio ꝑ se nec sola spoliatio facit aliquẽ incidere in hũc casum vt denũciatus sit mittẽdus ad papā q not.
pauci aduertũt sed sic est vt in. d. c. cō
questi.
¶ Sed nunq̇d hic noĩe ecclesiaꝝ veniāt
*monasteria: ⁊ loca pia. Rñ. secundũ Pa.
in. d. c. tua nos ꝙ sic per text. liiij. dist. §.
hac autoritate no. gl. in. c. grādi de sup.
ne. prel. li. vj. ⁊ in. c. fi. de sen. ex. ratio est
ista excōicatio principaliter est in fa
uorẽ ecclesiaru
ʒz ⁊ ideo latissime accipit̃
respectu ipsarum licet alias nōveniant
monasteria. ne pia loca noĩe ecclesie:
in iure ponunt̃ vt diuersavt patet in
c. sciāt cũcti. de ele. li. vj. ⁊ in. c. grādi. de
suc. neg. prela. in glo. li. vj. Addit etiam
Pa. in. c. fi. de ecclesijs edi. ꝙ ecclesie nō
consecrate ⁊ hospitalia veniũt hic noĩe
ecclesiarũ. Jntellige si autoritate episco
pi aut pape sunt edificata aliter nō essent loca religiosa. vt no. in. c. ad hec. de
relig. domi.
¶ Vtrũ effractor cũ spoliatione domus
*exstentis in spacio priuilegiato ecclesie
sit excōicatus ⁊ post denunciationẽ ha
beat ire ad papā. Rñ. q nō talis do
mus non dicitur locus religiosus nisi
sit ecclesie vel clericorũ. vt in. c. quisq̇s.
xvij. q. iiij. ⁊ effractores locoꝝ nō religio
sorũ etiā post denunciationẽ non sunt
mittẽdi ad papam. vt patet in. d. c. conquesti. ⁊ allegatis ibi in glos. Jntelligo
hic non q sint ecclesie vel clericorum
quo ad dominum sed tali modo quod
dicantur loca religiosa.
¶ Sed qñ dicunt̃ tales publice denun
*ciati. Rñ. ꝙ qũocũ publice denũcient̃
siue noĩatim in genere puta denunciamus excōicatos oẽs qui fecerũt tale in
cendiũ: vel effractionẽ talis ecclesie: seu
loci religiosi: ⁊ hmōi. vt patet in. d. c. tua
nos. quod non distinguit aliter.
¶ Vtrũ incẽdiarij sinr absoluendi etiā
*ante denunciationẽ ante satissecerĩt
danũ passus. Rñ. q nō vt no. in. c. pessi
mam. xiij. q. vltima.
Casus
sequẽtes vs ad casuʒz. xj. sunt
in. vj. li. decretalium.
Casus.
vij. est ĩ. c. fundamẽta de elec.
vbi excōicantur. ¶ Primo oẽs
cuiuscun notabilis priminentie dtgnitatem potestatis vel excellentie sit
quocũ noĩe cẽseantur et frater filius
vel nepos aliquorũ predictoꝝ qui sine
licentia sedis apostolice noĩationi electioni vel assumptioni in senatorem ca
pitaneum patriciũ aut rectorẽ ad regimen vrbis rome assentiũt vel se intromittũt per se vel per aliũ excipiuntur
romani ex ipsa vrbe naturaliter oriũdi
vel ibi in cole seu cōtinui habitatores
qui licet sint predictorũ fratres filij vel
nepotes aut sub communitatus vel ba
ronie nomine extra territorium vrbis
iurisdittonẽ perpetuam vel tẽporalem
obtineant pñt tñ in senatores. Romanos assumi ad vnum annũvel breuius
tp̃s dũmodo nō habeāt extra territoriũ
talẽ potestatẽ ꝙ possent euacuare ratio
nẽ cōstitutionis predicte. ¶ Jtẽ. ij. excōi
cant̃ quicũ alij a p̃dictis q̇ asentiunt
ad p̃dictũ regimẽ vltra annũ sine snĩa
sedis apłice. ¶ Jtẽ. iij. excōicant̃ intẽdẽ
tes vł obediẽtes eisdẽ sic assũptis. ¶ Jtẽ
iiij. excōicāt̃ q̇ ip̃os noĩauerũt elegerũt
vel assumpserunt. ¶ Jtẽ. v. excōicantur
dātes auxiliũ cōsiliũ vel fauorem publi
|
ce vel occulte tā noĩatoribus ⁊ assumptoribꝰ: noĩatis ⁊ assumptis nec oẽs
predicti possunt absolui nisi a papa.
Casus.
viij. est in. c. clericis de immu.
eccle. sed hodie non ligat ꝑ
cle. vnicā eo. ti. ideo pertranseo.
Casus.
ix. est in. c. felicis de pe. vbi ex
cōicant̃. ¶ Primo oẽs insecutores cardinaliũ romane ecclesie hostiliter. ¶ Jtem. ij. percussores ⁊ captores.
¶ Jtẽ. iij. socij talia faciẽtiũ vel mādan
tiũ. ¶ Jtẽ. iiij. qui factũ ratũ hũerint vł
cōsiliũ dederit aut fauorẽ. ¶ Jtẽ. v. q̇ ta
les postea receptauerint vel defensaue
rint sciẽter. Jtẽ. vj. excōicant̃ prĩcipes:
senatores: cōsules potestates rectores si
ue alij dñi ⁊ eoꝝ officiales qui. j. mẽsem
a die noticie habite de predicto delicto
nō puniũt predictos reos ẜm tenorẽ. d.
c. felicis nec pñt absolui nisi a papa exceptis istis vltimis. s. princeps ⁊ c. q̇ po
terũt absolui a suis ordinarijs. Simili
pena sunt plectẽdi qui predicta faciũt
clericis vel religiosis familie pape vel
cardinaliũ. Aduerte hic ꝙ insecutio su
mitur in malā partẽ ⁊ capere intelligit̃
cu effectu. si nō capiat̃ sed fiat insultus ad domũ vt ei fiat iniuria vel si obsideut vel claudũt in domo non vt eos
ibi custodiant sed vt eis inferũt vcrecũ
diā non habebit locũ pena ista. ẜm q
not. Jnno. in. c. nuper. eodem titu.
Casus.
x. est in. c. quicun. eo. tit. vbi
excommunicant̃ oẽs dātes li
centiā alicui occidẽdi capiẽdi seu alias
in personis aut bonis suis vel suorum
grauandi eos qui snĩas excōicationis
vel interdicti tulerũt contra quemcũ
siue eos occasione quoruʒz sunt prolate
vel obseruantes tales sententias seu ta
liter excōicatis nolẽtes cōicare nisi licẽtiam ipsam si fuit ad personas grauan
das reuocauerint ante in aliquo sit
processum vel si dicta licẽtia fuit ad bona eorũ capiẽda. nisi. j. octo dierum spa
tium restitutionem fecerint fieri vel satisfactionem ⁊ licentiam reuocauerint.
¶ Jtem. ij. excōmunicantur omnes qui
predicta licentia data vti ausi fuerint.
¶ Jtem. iij. qui aliquid premissoruʒz ad
que committenda dari licentia prohibetur commiserint suo inotu nisi vt dictum est re integra si ad personas et si
ad bona. j. viij. dierũ spatiũ restituerint
vel satiffecerint. Jn qua excommunica
tione omnes p̃dicti si per spaciũ duorũ
mensiũ manserint nō nisi per sedẽ apostolicam poterunt absolui.
¶ Querit idem archi. quid veniat noĩe
*suorũ. ⁊ Rñ. q veniũt oẽs qui sunt sub
potestate eorũ. vt insti. de his qui sunt
sui vel alie. iu. ꝑ totũ. Jtẽ q veniũt cōsanguinei. vt in. c. sciāt cũcti. de elect. in
vj. Jtẽ domestici. vt. C. de his qui ad ec.
confu. l. presenti. §. sane ⁊ qui dicant̃ do
mestici familiares vide familiaris.
¶ Jtem grauiter dicunt̃ qui prohibent
*ne eis coquatur molatur vendat̃ ⁊ huiusmodi.
Casus
sequentes sunt in cle. vs ad
calum. xvij.
Casus.
xj. est in cle. multoꝝ. de hereti.
vbi excōicantur oẽs inquisito
res heretice prauitatis inferiores ep̃is
qui odio gratia vel amore lucri aut cōmodi temporalis obtentu cōtra iustitiā
⁊ conscientiam suam omiserint contra
quempiā procedere vbi fuerat procedẽ
dum pro heresi.
¶ Jtẽ. ij. excōicantur predicti si obtentu
eodẽ prauitatẽ ipsam heresis: vel impe
dimẽti sui officij alicui imponẽdo presumpserint aliquẽ quo quomodo vexare non pñt absolui nisi a papa nisi in
mortis articulo p̃missa satisfactione in
tellige si pōt fieri aliter non valeret absolutiovnde aduerte ẜm Car. in cle. pre
dicta ꝙ ad ĩncurrendā istā penā oportet fiat contra iustitiam ⁊ conscientiam
copulatiue. Jtem no. q quo quomodo
vexent aliquem siue incitationibus fideiussionibus ⁊ similibus incurrũt istā
penam. ẜm Pau.
¶ Quid stomittũt ex timore vel ad eui
*tandum scandalum. Rñ. glo. quod non
incidunt in hanc penam.
Casus.
xij. est in cle. religiosi de priui.
vbi primo excommunicantur
|
oẽs religiosi qui clericis aut laicis sacramentũ vnctionis extreme vel eucha
ristie ministrare p̃sumũt. vel solẽni
ʒzāt
matrimonia sine licẽtia speciali presby
teri parochialis itẽ si predicti absoluũt
excōicatos a canōe preter in casibus
a iure expressisvel per priuilegia sedis
apostolice cōcessa eisdẽ. vel si absoluũt
a sentẽtijs ꝓmulgatis ꝑ statuta sinodalia vel ꝓuincialia seu a pena ⁊ a cul
pa nec pñt absolui nisi a papa.
¶ Queritur an ligent̃ oẽs religiosi. Rñ.
*ẜm Car. ibidẽ ꝙ nō s
ʒz solũ religiosi reli
gionis approbare. alij nō sunt ꝓprie
religiosi vt in. c. vno de voto. lib. vj. ⁊ l
ʒz
quidam istud restringāt ad religiosos
exẽptus vt pe. de sta. tñ cōiter tenet̃ q
habeat locũ etiā in nō exẽptis ⁊ in religiosis p̃fectis eccłie parochiali. si alijs
suis parochianis ministrāt ẜm gl. in
cle. j. de deci. ⁊ Pau. ibidem.
¶ Quid si nouicius faciat aliq̇d predi
*ctoꝝ. Rñ. ẜm Car. q ligat̃. ar. c. religio
so. de sen. excō. in. vj.
¶ Vtrũ religiosi cōuersi siłr. Rñ. Car. ꝙ
*pet. de anc. tenet ꝙ nō ligant̃ sicut nec
moniales ex quo ordinẽ nō hñt. s
ʒz ʒzen.
tenet q ligant̃. ⁊ videtur verius.
¶ Vtrũ religiosi ministrātes alijs reli
*giosis sacramẽta predicta ligentur pre
fata pena. Rñ. Cardi. ꝙ pe. de sta. dicit
quendā cardinalem consuluisse q nō
sed la. tenet q verbum clericis intelligitur tam de regularibus de secularibus sed verbũ laicis etiā cōprehẽdit
religiosos vel monachos laicos s
ʒz primum credoverius per ea que dixi. s̃. cle
ricus primo.
¶ Vtrũ tꝑe mortis possintministrare eu
*charistiā licite. Rñ. Car. pa. ⁊ la. q non
sed Jo. ⁊ ar. xxvj. q. vj. si presbyter. in. et
ho. in. c. oĩs de pe. ⁊ re. tenẽt q sic vt recitat dir. li. j. ti. xv. alias. lix. ⁊ hoc credo
verum si alius sacerdos non pōt haberi qui ministret.
¶ Vtrũ rector ecclesie q̇ nō est sacerdos
*vel vicarius rectoris possit dare licẽtiā
dictis religiosis ministrādi predicta sa
cramenta. Rñ. cardi. q sic ⁊ sic serua li
cet alij teneāt cōtra siłr. pa. tenet ꝙ ep̃s
⁊ archipresbyter ciuitatis possint predi
ctā licẽtiā dare ⁊
ʒzen. ⁊ ster. idẽ tenẽt de
vicario ep̃i in spiritualibus vel delega
to aut eius penitẽtiario tutius est tñ se
cundum Pau. nō recedere a litera non
tñ est necessarium.
¶ Quid ẽ solẽn i
ʒzare matrimoniũ. Rñ.
*Car. in. d. cl. j. q
ʒzẽ. dicit ꝙ cōprehẽdit̃
oĩs solẽnitas q̃ obseruat̃ iuxta ritum ec
clesiaꝝ regionis de spō. c. j. siue fiat bñdictio solennis siue dicat̃ missa spālis
suꝑ contrahẽtes ⁊ hmōi inducere autẽ
fedus matrimonij vel ꝓnũciare verba
inter contrahentes nō est eis ꝓhibitũ
ẜm
ʒzen. ⁊ Ste.
¶ Vtrũ verbũ excōicatos a canōe intel
*ligat̃ solu
ʒz de maiori excōicatione. Rñ.
Car. vbi. s̃. ꝙ sic ẜm Lau. ⁊ nō de mĩori
facit. c. si quẽ. ⁊. c. nuper. de sen. exc. Jdẽ
tenet Lap. ⁊ facit. c. ṗmũ de rescri. li. vj.
Gemi. aũt in. c. vnico de his que vi. lib.
vj. dicit q etiā intelligit̃ de minori:
lex penalis ꝓhibẽs absolutionẽ ab excōicatione includit etiā minoris absolutionẽ pro hoc est gl. in cle. j. de priuil.
Jtẽ vbicũ fit mẽtio de excōicatione ⁊
materia in qua profert̃ est proportiona
bilis etia
ʒz minori de vtra intelligit̃.
vt no. gl. pe. in. c. presidẽtes. de here. in
vj. ⁊ licet hec opinio sit tutior. tñ prima
*mihi videtur verior.
¶ Querit̃ de quo canone ĩtelligit̃. Rñ.
Card. vbi. s̃. Pa. ⁊ Lau. q intelligit̃ de
quocũ a papa promulgato: ille ꝓprie per excellẽtiā r canon licet aliqñ
improprie accipiat̃ ꝓ illo ep̃i. vt. iij. di.
§. porro.
*¶ Quid si supradicti absoluũt excōicatos per snĩam hoĩs etiā pape. Rñ. glo.
Lau. Pa. ⁊
ʒzẽ. ibidẽ tenẽt ꝙ nō ligant̃
prefata pena si voluisset intelligi expressisset ar. c. ad audientiam. de deci.
¶ Vtrũ noĩe snĩe hic veniat excōicatio
*solũ. Rñ. gl. ⁊ Pa. ibidẽ ꝙ ẽt venit suspẽ
sio ⁊ interdictũ. sed Car. dicit ꝙ verius
estꝙ solũ intelligitur de snĩa excōicatio
nisꝙ bñ ꝓbat lr̃a ꝑ alternatiuā . s̃. dĩ
cit de his q̇ absoluunt excōicatos a ca|
none ⁊ postea subicit vel a sentẽtijs per
statuta. ⁊ sic restringit̃ verbũ sententijs
perverbũ excōicatos. ar. de rescri. c. ij. re
quiris.
¶ Quid de snĩjs latis per statuta lega
*torũ de quibus habes de officio le. c. fi.
Rñ. ẜm La. ⁊ seq̇t̃ Car. q idẽ ẽ sicut de
statutis sinodalibus vel prouincialibꝰ.
¶ Vtrũ religiosi p̃dicti absoluẽtes a pe
*na tm̃ ligent̃ p̃dicta cẽsura. Rñ. ẜm
ʒzẽ.
quẽ seq̇t̃ Car. q nō lr̃a loquit̃ copula
tiue a pena ⁊ a copula. c. ij. de rescrip.
¶ Quid si predicti religiosi absoluũt a
*pctō ⁊ nō ab excōicatione quis incur
rit pro peccato. Rñ.
ʒzẽ. ⁊ Car. tenẽt ꝙ nō
incidũt in penā ⁊ placet ne fiat extẽsio.
¶ Vtrũ religiosus ignorās penā hāc ⁊
*administrās sacramẽtũ eucharistie vel
extreme vnctionis sine licẽtia rectoris
parochialis nō tñ in contẽptũ ipsiꝰ incurrāt hāc penā. Rñ. Car. se ↄsuluisse ꝑ
literā. d. cle. q̃ dicit p̃sumpserint q not.
dolũ ⁊ temeritatẽ ministrātis q nō ligatur ⁊ pl
ʒz mihi per ea que dixi. s̃. dolꝰ.
.§. v. ⁊. j. excōicatio. vij. casu vlt. §. ij.
¶ Vtrũ recipiẽtes prefata sacramẽta a
*dictis religiosis sine licẽtia suoꝝ rectoꝝ
parochialiũ sint excōicati. Rñ. q nō. j.
vice vt patebit. j. Excōicatio. viij. §. j.
¶ Vtrũ sit credẽdũ dicẽti se habere licẽ
*tiam. Rñ. glo. q sic ⁊ concor. Lau. Pa.
⁊ Ste. nemo videtur immemor ꝓprie
salutis. j. q. vij. sancimus.
¶ Quid de mercenarijs scolaribus et
*hmōi. Rñ. gl. q sufficit licẽtia sacerdotis
parochialis in cuius parochia inhabi
tant. nisi causa recreatiōis vel alia tꝑali stati
ʒz reuersuri ad ꝓpria aduenissent
quia sic non sufficeret.
Casus.
xiij. est in cle. j. de pe. vbi excōmunicant̃ quilibet qui in iniuriose vel temere ꝑcusserit ceperit aut
bānierit aliquẽ ep̃m seu q̇ predicta mā
dauerit vel facta ab alijs rata habuerit
vel sociꝰ fuerit in his faciẽdis aut cōsiliũ aut fauorẽ dederit vel defensauerit.
eosdẽ nec pōt absolui preter in articu
lo mortis nisi a papa ⁊ cũ absoluendus
fuerit in articulo mortis nō valet absol
ui nisi priꝰ caueat idonee ꝙ parebit pe
ne imponẽde ⁊ penitentiā dño auxiliā
te faciet. Jtẽ sco excōicant̃ oẽs officiales quocun noĩe censeant̃ q̇ in aliquo
predictoꝝ fuerint culpabiles nec valẽt
absolui nisi vt predictum est.
¶ Sed quid si episcopus nondum erat
*consecratus. Rñ. glo. quod non erit lot
cus isti pene quia non est episcopus. de
cele. mis. cle. ij. secus de eo qui renuncia
uit episcopatus quia habebit locum in
eo illa pena.
¶ An habebat locũ p̃dicta pena in ĩclu
*sione facta ep̃o ad verecũdiā. Rñ. Car.
ꝙ nō hic capere accipit̃ pro detinere
sicut ⁊in. c. felicis. de pe. li. vj. accipitur
vt supradictum est.
Casus.
xiiij. est in cle. cupientes in. §.
fi. de pe. vbi excōicant̃ oẽs relgiosi ⁊ clerici seculares q̇ inducunt ad
vouendũ iurādũ ⁊ c. de eligẽda sepultu
ra apud ecclesias ipsoꝝ de quo dic vt. j.
sepultura §. xxxv.
Casus.
xv. est in cle. grauis. de sen. ex.
vbi excōicant̃ oẽs dñi tꝑales
etĩā si sunt ep̃i qui in terris seu locis eo
rũ interdicto suppositis cogũt qũolibet
diuina officia celebrare aut q̇ voce preconia seu per cāpanarũ pulsationẽ ad
officiũ eadẽ audiẽda aliquospresertim
excōicationis aut interdicti snĩa innodatos euocant. vel q̇ excōicatis publice
autinterdictis prohibẽt ne de ecclesijs
exeāt dũ missarũ solẽnia agunt̃ a celebrantibus moniti generaliter. vel spāli
ter vt exeant. Jtẽ sco si excōicati publi
ce ⁊ interdicti ipsis sunt ecclesijs post
fuerint noĩatim moniti a celebrātibus
vt exeāt remanere p̃sumpserint snĩam
excōicationis incurrũt a qua solũ a papa pñt absolui. Et sic collige ꝙ hec pena est cōtra cogẽtes euocātes ꝓhibẽtes
⁊ remanẽtes. Jtẽ aduerte q verbũ qũo
libet cōprehẽdit oẽm modũ cōpulsiōis
realẽ vel ꝑsonalẽ directũ vel indirectũ
vt puta cōsanguineos vel ipsos in ꝑsonis aut rebꝰ grauādo: vt no. gl. ĩ. d. cle.
¶ Quid si euocarent non excōmunica
*tos vel nō interdictos. Rñ. Cardi. post
|
Pau. ibidẽ ꝙ incidũt in predictam penam cum locus sit interdictus. ⁊ dictio
presertim stat pro maxime.
¶ Vtrũ hec pena habeat locũ in cessa
*tione a diuinis posita in dictis terris.
Rñ. ꝙ sic quādo cessatio a diuinis ẽ
generalis habet valet interdicti vt in
cle. j. eo. ti. §. in cessationibus secꝰ si cessatio esset specialis.
¶ Quid intelligit̃ hic noĩe diuina offi
*cia. Rñ. Car. post pa. ibidẽ ꝙ restringit̃
solũ ad missas. ⁊ ideo si aduocarent ad
alia officia preter missas nō haberet lo
cum hec pena.
¶ Quid si predicti precipiāt nō subdi
*tis suis vel predicta nō faciāt in terris
ipsorum sed in alienis. Rñ. ibidẽ Car.
ꝙ non habet locum hec pena.
¶ Vtrũ p̃dicti aduocātes secrete p nun
*ciũ ad diuina ligent̃ prefata pena. Rñ.
Car. ibidẽ post Pa. ⁊
ʒzẽ. ꝙ nō nisi voce
preconia. vel voce tube. aut cornu vel ꝑ
campanarum pulsationem aduocent.
¶ Quid si cōpellũt interdictos in loco
*nō interdicto. Rñ. Pa. ibidem ꝙ nō h
ʒz
locum hec pena.
¶ De quo interdicto intelligitur. Rñ.
*gl. ibidẽ ꝙ. tā de interdicto a iure qua
ʒz
ab homine.
Casus.
xvj. est ĩ cle. cũ ex eo. eo. ti. vbi
excommunicant̃ fratres minores recipiẽtes tꝑe interdicti illos de
tertio ordine ad diuina. Sʒz quia hodie
vacat ꝑ priuilegiũ domini Sixti quarti pertranseo quia non ligati.
Casus.
sequẽtes sunt per processum
curie annualem factũ die cerne domini vs ad casum. xxxij.
Casus.
xvij. est cōtra hereticos gaʒza
ros patarinos. ⁊ alios quocun nomine censeantur ac cōtra omnes fautores receptatores. ⁊ defensores
eorundem.
Casus.
xviij. est cōtra pyratas cursarios. ⁊latrũculos maritimos
ac omnes receptatores eorundem cum
dantibus eis auxilium consilium vel
fauorem. Et dicit̃ pyrata quicũ ĩ ma
ri depredatur nisi habeat bellum cōtra
eos quos depredatur ꝙ no. quia pauci
aduertũt credentes ꝙ nisi quis indife
renter depredetur in mari. non sit pyra
ta ⁊ non incidit in hanc penam sed fal
sum est.
Casus.
xix. est ↄ̃ oẽs q̇ in terris suis
noua pedagia imponũt. vel
ꝓhibita exigũt. sed a sponte soluẽtibꝰ
pedagia recipiẽsnō incurrit excōmuni
cationem ẜm gl. ⁊ Pa. in cle. quoniā de
immu. ec. quia exigere est ab inuito extorquere.
Casus.
xx. est cōtra oẽs falsarios bullaꝝ apłicaꝝ de quo dictũ ẽ. s̃.
casus. iij.
Casus.
xxj. est ↄ̃ illos q̇ equos arma:
ferrũ: ligamina ⁊ alia ꝓhibita deferrũt sarracenis: turcis⁊ alijs xp̃i
noĩs inimicis q̇bꝰ xp̃ianos oppugnāt
ꝓ cuiꝰ ĩtelligẽtia querunt̃ infrascripta.
¶ Quid venit hic ĩ noĩe armoꝝ. Rñ. gl.
*in. c. ita quorādā de iudeis ꝙ etiam fustes ⁊ lapides pro machinis ventũt s
ʒz
non lapides pro edificijs fiẽdis in. l. ij.
C. q̃ res expor. nō de. r ꝙ lorice scuta ar
chus: sagite. spate: gladij: ⁊tella noĩe ar
morũ veniũt. Ego vero dico ꝙ llia que
cōiter sunt pro vsu offendẽdi vel defen
dẽdi se ⁊ nō ꝓ alio vsu veniũt noĩe armoꝝ. Jlla ꝟo quibꝰ possumꝰ vti pro ar
mis ⁊ ꝓ alio vsu puta ꝓ ĩstrumẽto dicunt̃ arma ex intentione vtẽdi his pro
armis defensiōis vel offensiōis ałs nō
vt no. in cle. ne ĩ agro de stat. mona. Et
ideo gladius ad incidendũ panem nō
venit nomine armoꝝ ẜm Pa. in. c. cleri
ci. el. primo. de. vi. ⁊ ho. cle.
¶ Quid venit noĩe ferri hic. §. ꝙ accipit̃
hic ferrũ pro ferro infecto. vel facto sub
*quacũ for. vt in. l. ij. C. que res expor.
nō de. ꝙ tamẽ limito ꝑ rōnẽ expressam
in. d. l. ij. de ferro per ꝙ possent pugnare vel se munire. brochete et similia
non credo sint sub ipso comprehensa.
¶ Quid intelligit̃ sub nominelignami
num. Rñ. ꝙ intelligit̃ qcun lignũ ꝑ
ꝙ naues galeas aut alias machinas
possent facere ad ĩpugnādũ vel defendendũ se a christianis secus de alijs iu
|
guaminibus quibꝰ non possunt vti ad
offendendum vel defendendum.
¶ Quid ĩtelligit̃ nomine ꝓhibitorum.
*Rñ. ꝙ sunt omnia quibus possunt christiani impugnari vel ipsi infideles ne
impugnẽ tur a xp̃ianis muniri que om
ni tꝑe ꝓhibent̃. Siłr quādocũ victua
lia vel mercimonia tꝑe guerre cũ eis ha
bite ab aliq̇bus xp̃ianis legitime. Tꝑe
ꝟo pacis mercimonia q̃cũ ⁊ victualia
nō sũt: ꝓhibita eis deferri nisi in dispẽdiũ xp̃ianoꝝ fieret puta timentes de
guerro muniũt se vel vt inuadāt xp̃ia
os. t
ʒz tñ Jnn. ⁊ Ho. ĩ. c. significauit de
iudeis ꝙ ꝓ redimẽdis captiuis tẽpore
guerre arma ẽt sine pena excōicationis
pñt deferri ꝙ añ factũ non tenerẽ s
ʒz bñ
post factũ de alijs ꝟo mercimonijs nō ẽ
dubiũ ĩter doc. ꝓpter p̃dictum. c. signifi
cauit ꝙ ꝓ redemptione captiuoru
ʒz pñt
deferri etiam tempore guerre.
¶ Quid si tꝑe pacis deferātur arma et
*alia ꝓhibita nō tñ ea intẽtione vt ĩpugnẽ tur xp̃iani. Rñ. ꝙ nihilominꝰ ligan
tur si sũt talia q̇bꝰ pñt ĩpugnari ẜm gl.
Jo. an. ⁊ do. An. ac. Pa. ĩ. d. c. ita quorun
dā q̇dā tñ tenẽt ꝙ nō ligāt̃ nisi ea intẽ
tiōe deferā vt xp̃ini impugnentur. vel
ne possint infideles impugnari cōuenit satis hec opi. cũ tex. ĩ. d. c. qͦrundā l
ʒz
ṗma opi. sit tutior maxime ante factũ.
¶ Vtrum deferẽtes prohibita infideli
*bus ⁊ penitẽtibꝰ postea ea reportātes
⁊ nō dimittẽtes infidelibus ligantur.
Rñ. ꝙ nō verba cũ effectu
ʒz sunt accipiẽda. Jtẽ dic de deferẽtibus arma pro
sui tuitioue ad terras infidelium ꝙ nō
ligātur nisi postea ea ipsis vẽderẽt
sic ligātur. Si autẽ statim vẽdita recuperarẽt nihilomus ligarẽtur. Jde
ʒz dic
de permutatione.
¶ Quādo r tp̃s guerre. Rñ. ꝙ dicit̃ qñ
*aliq̇s ṗnceps xp̃ianus autoritate ṗncipis vel papa facit cũ eis bellu
ʒz quo ad
illum dñm puta. Soldanũ vel turchu
ʒz
nō quo ad alios dominos ĩfideles. nisi
essent tali in subsidium.
¶ Aduerte hĩc ꝙ l
ʒz Nicolaus Bonifa
*cius ⁊ Clemẽs multos ligauerint circa
predictarnm tamẽ quia hodie vacant
pertrāseo solũmodo remanẽt excommu
nicati vltra predictos exercẽs regime
ʒz
in galeis aut nauibus infidelium in. c.
ita quorũdam. sed non est papalis sed
ordinarius poterit absoluere veru
ʒz est
ꝙ tam isti supra scripti non debent
absolui. nisi quicquid acquisierint ex ta
li commerito dānato expendant in sub
sidium xp̃ianorum ⁊ vltra tantumdem
de suo si possunt.
¶ Quid de dātibꝰ cordā vel anchorā
⁊
*hmōi vt possint negociari cũ infidelibꝰ
tꝑe pacis. Rñ. ꝙ requiritur lnĩa ap łica
per talia possũt xp̃iani impugnari.
¶ Vtrũ portātes clauos ꝑuos ⁊ cultel
*los ꝓ pane incidẽdo sint excōicati. Rñ.
ꝙ nō nō cōprehendunt̃ suo noĩe armoꝝ vel ferri vel aliorũ ꝓhibitorum.
¶ Vtrũ portantes fertũ arma ⁊ alia ꝓ
*hibita de vna terra sarracenoꝝ. ad aliā
vel sarracenos cum armis suis. vt puta
de marica in alexādriā sint excōicanti.
Rñ. ꝙ nō nisi hoc fiat in dispẽdiũ xp̃ianorũ sicut declarauit Gre. ix. in extraua
ganti que incipit postulastis.
Casus.
xxij. est ↄtra impedientes seu
inuadẽtes victualia: vel alia
ad vsum romane curie necessaria addu
centes seu ne ad ipsam adducant̃ vł de
ferant̃ impedientes aut perturbantes
⁊ contra defensores talia facientium.
Casus.
xxiij. est cōtra oẽs q̇ illos q̇ ad
sedẽ apłicam veniunt ⁊ recedũt ab eadẽ temeritate propria capiũt
spoliāt ⁊ detinẽt aut ex ꝓposito deliberato verberare mutilare vel interficere
p̃sumunt ⁊ cōtra omnes qui talia fieri
faciunt vel mandat.
Casus.
xxiiij. est cōtra illos q̇ iurisditionẽ ordinariam vel delegatam nō habẽtes morātes in eadẽ curia
temeritate ꝓpria capiunt spoliāt. ⁊ detinẽt aut ex ꝓposito deliberato ⁊ ꝟberare
mutilare vel interficere p̃sumunt ⁊ qui
talis fieri faciunt seu mandant.
Casus.
xxv. est ↄ̃ oẽs illos qui per se
vel ꝑ alium seu ałs quascun personas seu lares vel ecclesiasticas
|
ad romanā curiā suꝑ eorũ casus ⁊ negocijs recurrẽtes illa ĩ ea ꝓsequẽtes
aut ꝓcurātesvel ꝓcuratores ipsoꝝ vel
aduocatos seu iudices suꝑ dictis causis deputatos occasiōe causaꝝ vł nego
cioꝝ hmōi ꝟberāt mutilāt vel occidũt
aut bonis spoliāt ⁊ cōtra dantes auxilium consiliu
ʒz vel fauorẽ in predictis.
Casus.
xxvj. est ↄ̃ oẽs illos qui ne pa
reat̃ lr̃is aut mādatisapłicis
⁊ legatorũ. ⁊ nũciorum ⁊ indiciũ delegatorum eorũdẽ gr̃am vel iusticiam cō
cernẽtiũ decretis suꝑ eis ⁊ re iudicata seu ꝓcessibus executorialibus non
habito prius eoꝝ beneplacito ⁊ assensu ne vel tabelliōes ⁊ notarij snꝑ hmōi
lr̃is ⁊ ꝓcessibus executorialibus instru
mẽta seu acta ↄficere aut cōfecta ꝑti cu
ius interest tradere sub grauissimis pe
nis prohibere. statuere. seu mandare
presumunt. ⁊ contra dantes auxiliũ cōsilium. vel fauorem.
Casus.
xxvij. est ↄ̃ oẽs q̇ se ab obediẽ
tia romani pontificis pertinaciter subtrahere vel qũolibet recede
re p̃sumũt ⁊ cōtra dantes auxiliũ consi
lium vel fauorem predictis.
Casus.
xxviij. est ↄ̃ oẽs q̇ iurisdictionẽ ad eccłiasticas ꝑsonas ꝑti
nẽtẽ vsurpāt ꝑ se vel ꝑ aliũ leu alios di
recte vel indirecte aut in eisdẽ consiliũ
auxiliũ vel fauorẽ p̃stare nō verentur.
Casus.
xxix. est ↄ̃ oẽs mutilātes vulnerātes interficiẽtes seu capiẽtes ⁊ detinentes seu depredātes ro
mipetas ⁊ peregrinos ad vrbẽ cā pere
grinatiōis ⁊ deuotionis accedẽtes ⁊ in
ea morātes. vel recedẽtes ab ipsa cũ oĩbus in his dantibus consiliũ auxiliũ.
vel fauorem.
Casus.
xxx. est ↄ̃ oẽs illos qui per se
vel ꝑ alium directe vel indirecte sub quocun titulo vel colore occupant detinent vel hostiliter discurrunt seu inuadunt in totum seu in par
tem almam vrbem aut alias ciuitates
vel terras ⁊ loca et iura ad romanam
ecclesiam spectantia cum adherentibus fautoribus ⁊ defensoribus eorum
seu dantibus auxilium consilium vel
fauo rem in eisdem.
Casus.
xxxj. est ↄ̃ qͦscũ p̃sumentes
absoluere quemlibet ꝑ dictũ
ꝓcessum excōicatũ nisi in articulo mor
tis prestita priꝰ stādo sancte matris ecclesie mandatis satisfactiōe vel sufficiẽ
ti cautione. etiam pretextu cuiuscun
priuilegij. vel cōcessiōis apostolice nō
faciẽtis plenā ⁊ expressaʒz de p̃dicta ꝓhibitiōe mẽtionẽilnec absolutio aliter
ĩpẽsa valet. Et lʒz Paulus secũdꝰ plures alios casus posuerit quos ĩ nulla
cōcessione volebat intelligi nisi specialiter exprimerentur. Tamẽ Sixtꝰ quar
tus solummodo ad predictos supra expressos se restrinxit. ⁊ iō casus pauli in
dicto processu omitto.
¶ Aduerte etiā ꝙ p̃fatus Sixtꝰ in ex
*trauaganti. q̇ incipit ⁊ dñici gre. excōicat oẽs absoluẽtes quacun p̃dictarũ
excōicatorũ ꝓcessum factarũ vel dispẽsantes ĩ voto vltramarino sanctoꝝ Pe
tri. ⁊ Pauli sancti Jacobi ⁊ castitatis ex
quacun cōcessione ab ipso Sixto habita: nisi de. d. extrauagāti de verbo ad
verbum in ipsa cōcessione fiat mentio.
Et bene aduertāt confessores quo ad
illos q̃ cōsessionalia habuerũt ab ipso
exceptis illis cōfessionalibus que data
fuerũt tempore cruciate mihi commisse quia quo ad illa nō valet dicta extra
uagans sicut patet in bulla predicte
crucitate. Et ego auribus proprijs ab
ipso audiui.
¶ Sunt ⁊ alij casus ꝑ extrauagātes in
*q̇bus snĩa excōicatiōis infligit̃ ipso fa
cto ⁊ nō pōtimpẽdi absolutio nisi ꝑ sedẽ apostolicā ⁊ multe sunt reuocate.
aliq̃ nō sunt in vsu solũmodo ponam q̃
cōiter habent̃ in vsu. ⁊ sunt sequentes
vs ad excommunicatio. vj.
Casus.
xxxij. est sub Rica. de sepul. et
est bonifacij. viij. vbi excōicātur oẽs exẽterātes vel ĩfrustra ĩcidẽtes
aut in acq̇s coquentes vt carnẽ ab osst
bus euellāt corꝑa defunctorũ vt alibitumulanda deferāt vbi no. quod ab in
currendam predictam penam oportet
|
tumulāda deferāt vbi no. ꝙ ad incurrẽ
dā predictā penā oportet tria ↄcurrāt.
¶ Primũ ꝙ ille mortus circa cuius cadauer volũt facere predicta sit mortuꝰ
in terra vbi viget cultꝰ cusinꝰ si esset
mortuus in terra infideĩiũ nō cadarent
in penā faciẽdo predicta. ¶ Scm ꝙ p̃
dicta faciant cadaueri mortuo. ¶ Tertium ꝙ faciant animo vt alibi tumulādum deferant quia si facerẽt ex odio vł
ꝓpter cyrugtam non inciderent in penam predictam.
Casus.
xxxiij. ponitur de regularibꝰ
vbi maritinꝰ excōicatiomnes
religiosos mendicantes euntes ad ordines seu monasteria non mendicantium vt ibi sint fratres etiā sub pretextu cuisuis licẽtie etiā apostolice genera
lis. Jtẽ secundo excōmunicat ipsos recipientes. Sed hec pena extenditur ad
euntes ad ordinem cartusieñ.
Casus.
xxxiiij. ponit̃ de symonia vbi
Paulus secundus excōmuni
cat omnes quacũ dignitate preditos
qui quomodolibet dando vel recipiendo symoniam commiserint aut qui fue
runt mediatores vt ipsa fiat in ordine
vel beneficio.
Casus.
xxxv. est sub Ric. de sententia
excōicatiōis de quo Jo. an. in
c. nemo de symo. facit mẽtionẽ ↄ̃ dantes aliq̇d ꝓ gr̃a obtinẽda ap sedẽ apłi
cā quā ꝑtrāseo reuocata ẽ ꝑ cle. v. vt
dicit Jo. cal. ⁊ recitat Jo. de lig. ibideʒz.
Casus.
xxxvj. ponit̃ sub Ricar. de pri
uil. vbi excōicantur qui libellos famosos: aut cāthileās vłrithimos
faciũt detinẽt vel publicam in infaniā
status ordinum minorum predicatorũ
et est Alex. iiij. que incipit Ex alto.
Casus.
xxxvij. est dicta extrauaganti
vbi excommunicantur predicantes docentes vel defensantes ꝙ pre
fatorum ordinum fratres nō sunt in sta
tu perfectionis ⁊ ꝙ non licet eis de eleemosynis viuere. Aut ꝙ nō possunt pre
dicare: siue confessiones audire de licẽ
tia romani pon. seu aliorum prelatorũ
ordinariorum sine consensu curatorũ.
Casus.
xxxviij. est ibidem cōtra faciẽtes violentiam damnabilem
in locis predictorum ordinum ⁊ tā isti
quam dicti. in. xxxvj. ⁊ xxxvij. casu prece
dẽti nō possunt absolui nisi a sede apostolica aut a conseruatoribus dictorum
ordinum preter in articulo mortis.
Casus.
xxxix. est contra omnes intrātes monasteria sancte Clare
et ordinis predicatorum qui ipso facto
sunt excommunicati si intrant preter
in casibus per eorum regulam ⁊ statuta concessis.
Excommunicatio. vj.
de casibus
excommu
nicationẽ qui reseruantur in iure episcopi solum qui sunt duo. ¶ Primus est
in. c. peruenit. eo. tit. de quo dic vt. s̃. ex
communicatio. v. casu. j. .§. xxxvij. ¶ Se
cundus casus in cle. cum ex eo. titu. con
tra fratres minores recipientes ad diuina tempore interdicti fratres tertij
ordinis sed quia hodie vacat per priuilegiũ domini Sixti quarti ideo pertranseo.
Excommunicatio. vij.
de casibꝰ
excommu
nicationum reseruatis a iure alicui ⁊ a
quibꝰ potest absoluere q̇libet ordinariꝰ
vt patet. s̃. absolutio. j. §. ij.
Not. Bald. de cōtentis ĩ sua marg.
in ver. absolutio ver. ix. Bart. ĩ. l. q̇ liber
tis. §. hec verba. col. j. versi. per hāc legẽ
⁊ ibi Pau. cast. ⁊ Alex. col. iiij. ꝟ. extra
gl. tetigit. ff. de vulg. ⁊ pupil. ⁊ in. l. si de
cem de ver. obliga.
Casus.
primus est in. c. administratores. xxiij. q. v. vbi excommu
nicātur omnes principes ⁊ officiales q̃
tertio admoniti ab episcopis vel ecclesiasticis prelatis excusant eis facere iu
stitiam super eorum causis.
Casus.
iij. est in. c. licet de elec. vbi excommunicatur ille qui electꝰ
a paucioribus a duabꝰ partibꝰ cardinalium in summũ pontificem assentit electioni de se facte. ¶ Secundo excommunicantur omnes qui talem recipiunt pro papa.
iij. est in. c. qm̃ de of. or. ↄ̃ illũ
qui se ingerit in ecclesiam in
qua est ep̃s se pro ep̃o gerens sine con
sensu illius episcopi.
Casus
iiij. est in. c. j. de loca. vbi excōmunicantur magistri: ⁊ scola
res bononie cōducentes hospitia domorũ alioꝝ magistroꝝ ⁊ scolariũ in le
sionẽ vel impedimentũ inhabitatiuuʒz
nisi priꝰ tẽpus cōductiōis sit elapsum
vel nisi de cōsensu ipsoꝝ magistrorum
vel scolariũ inquilinoꝝ⁊ no. ꝙ nomine
magistrorũ veniũt doctores sʒz nomine
scolariũ nō veniũt existẽtes in studijs
pro scolaribus vt sunt chartharij ⁊ scriptores ẜm Joā. an. ⁊ Gofr. uis predicti gaudeāt priuilegio scolariũ vt no. ĩ
aut̃. habita. C. ne. fil. ꝓ pa. ⁊hoc tenet
uis Jn. ⁊ la. teneāt ꝙ etiam ligantur.
¶ Vtrum locatores ligent̃ prefata pena. Rñ. gl. ĩ. d. c. j. tenet ꝙ nō Bar. ĩ. l. fi.
C. de acceptil. ⁊. in multis alijs locis et
Ge. in. c. ij. de ↄfes. li. vj. ⁊ in. c. cupiẽtes
de elec. li. vj. tʒz ꝙ ligātur. sed tu dic
ẜm Pa. in. d. c. j. ꝙ vbi ꝑ se esset eadẽ rō ĩ cor
relatiuis sic esset vera secũda opi. sʒz in
casu nostro nō est eadẽ rō ⁊ ideo est verior opi. gl. locator certat de dāno vitādo. sed cōductor certat de lucro vł comodo ⁊ in odium alioꝝ aliquando facit. c. super eo. de vsu. vbi pena nō extẽditur ad mutuo accipientẽ nō est ea
dẽ ratio ⁊ cle. j. de cōsan. ⁊ af. Jdẽ dic in
statuto ꝙ imponit penā vendenti frumentum ꝙ non extendatur ad ementem facit ꝙ dico. j. lex. §. vj. ⁊. j. pena. §.
v. posset tamen locator incurrere predicram penam ex participatione nam
conductor ipsam incurrit tractando de
conductione ⁊ ideo si post tractatum
in alio tempore venit ad locationem
erit locator excommunicatus per. ca.
nuper. eo. ti.
¶ Vtrũ debeāt p̃dicti expectare tp̃s si
nitũ locationis. Rñ. Jo. an. tenet ꝙ nō
*sed solum tempus cōductionis fiende
sed Pa. tenet ꝙ tutius est expectet ⁊ vi
detur magis conuenire tex. d. c. primi.
¶ Vtrum ista excommunicatio sit tātũ
*localis. Rñ. cōmuniter tenetur ꝙ sic sed
Ho. tenet ꝙ sit generalis ad omnia stu
dia que sunt sub dominio pape ⁊ gl. in
l. ne cui. C. loc. et istud est tutiꝰ per ꝓlogum in verbo doctoribꝰ ⁊ scholaribus
Bononie cōmorantibꝰ cōprehendũtur etiam alibi existentes.
Calus
v. est in. c. non minus iuncto. c.
aduersus de immu. ecclesi. vbi
excommunicatur primo omnes officia
les laici quorũcũ locoꝝ qui angarias
⁊ exactiōes in debitas ecclesijs ⁊ ecclesiasticis personis imponunt. ¶ Secun
do excōmunicant̃ predicti qui iurisditionẽ prelatorũ ⁊ autoritatẽ habẽt in
suis hominibus euacuant. Nam tam
isti primi si moniti cōpetent̃ nō desistant ipso facto tā ipsi fautores eorũ
sunt excommunicati nec debẽt absolui
donec satisfecerint competenter.
*¶ Tertio excōmunicantur successores
predictorũ officialiũ nisi. j. mensem excessum suorũ predecessorũ purgauerint
et satisfecerint.
¶ Pro quorũ intelligentia est aduertẽdũ ẜm Pau. ĩ. d. c. aduersus ꝙ successor
nō est excōicatus ipso facto nisi p̃de cossor dereliquerit p̃textu officij ad cōmodũ ipsius officij vel vniuersitatis secus
si deliquit ad comodũ ꝓpriũvel ad libidinẽ suā satisfaciendā nā tunc ipse reꝰ
solus tenet̃ ⁊ ipse vel eius heres conue
niri debẽt iuxta illud ꝙ legitur ⁊ no. in
l. j. ⁊. ij. ff. ad. l. iul. repe. in. c. j. de solu.
¶ Queritur an prefatns officialis te
*neatur satisfacere de suo etiam si nihil
habuit si cōmunitas in cuius vtilitatẽ
est versum extortum non vult satisfacere. Rñ. ẜm Pa. in. d. c. aduersus q sic
per argumentum predicti: c. ⁊ per no. ꝑ
Jnn. in. c. sicut dignũ de homi. aduerie
tamen ẜm Gof. ꝙ cōmunitas in cuius
vtilitatẽ est versum si est effecta locupletior tenetur satisfacerefacit. l. iulianus.
ff. de ac. emptio.
¶ Sed pone ꝙ officialis seu rector non
cōsenfit sed restitit ꝙ tñ posuit nũquid
erit excōicatꝰ si nō dimisit offm̃. Rñ.
ẜm Jnno. in. c. nouerit. de sen. excō. Joā. au.
|
in. di. c. aduersus. ꝙ sic ⁊ eum videntur
sequi cōiter doc.
Additio
Pau. aũt in di. c. aduersus
dicit ꝙ hec opinoniẽ valde rigorosa ⁊ ꝙ forte cōtrariũ possʒz teneri ꝙ ego credo post factuʒz licet ante
factum tenerem primam.
¶ Quid de successore q̇ nō negligit in
*ducerevniuersitatẽ vt satisfaciat s
ʒz ea
ʒz
inducit pro posse ⁊ tñ nihil facit. Rñ. ꝙ
tenetur dimittere officium vt si cōitas
cogatur ex necessitate officialis satisfa
cere ⁊ hoc est tutius ẜ
ʒz cōiter doc.
¶ Vtru
ʒz dātes cōsiliũ p̃dictis siue oẽs
*cōsiliarij talis vniuersitatis teneantur
Rñ. ẜm Pa. in. d. c. aduersus ꝙ si dederũt cōsilia ad hec grauamina ĩferẽda ⁊
moniti nō reuocauerint indubio sũt ex
cōmunicati vt in. d. c. aduersus ⁊ in. ca.
nouerĩt. de sen. exc. ⁊ tenet̃ q̇libet ip̃oꝝ
insolidũ ad satisfaciendũ ẜm Jnn. ĩ. d.
c. sicut dignũ si vero tacuerũt ita ꝙ nō
cōsuiuerũt nec pro nec cōtra tunc dic ꝙ
inuoluũtur pena ⁊ pctō cũ his. q̇ exp̃sse cōsenserunt vt no. Jnn. in ca. j. his
que siunt a ma. par. c. de quo vide. s̃. cō
sentire. §. ij. Si autẽ expresse contradixerũt. sed nō dimiserunt officium an in
uoluantur peccato ⁊ pena Jnno. in di.
c. nouerit recitat opi. cōtrarias. tamen
ego tenerem ꝙ l
ʒz nō dimiserint officiũ
no teneantur ꝑ no. ꝑ Jnn. in di. c. j. nisi
essent tales ꝙ ex cessatiōe consiliationis ĩducerẽt cōitatem ad desistendu
ʒz.
¶ Vtrum predicta pena habeat locu
ʒz
*in quocũ successore officialis excōica
ti ꝑ qcũ delictũ. Rñ. ẜ
ʒz Jnn. nō s
ʒz
solũ habet locũ ĩ successore excōicati ex
causis p̃dictis vel ałr qualitercũ pro
pter libertatem ecclesie violata
ʒz vel ni
si ẜm hosti. successor foueret factum dā
natu
ʒz propter quod predecessor fuit ex
communicatus puta quia tenet clericum positum in carcere a predecessore
suo vel quid simile facit. ca. si concubine de sen. exc.
¶ Vtrum iudex secularis compellens
*clericum vel etiā secularem personam
que alias est de foro ecclesiastico etiā si
ne districtione persone fit excōicatua.
Rñ. ẜm Pa. in. d. c. aduersus ꝙ si moni
tus non desistat excōicatus est ipso facto. turbat iurisditionẽ ecclesiastica
ʒz
vt est tex. ĩ. d. c. nō minus ⁊ tenet Host.
et Jo. an hodie autẽ ꝑ processum curie
sunt excōicati excōmunicatione papali. vt. s̃. excōicatio. v. casu. xxxiij.
*¶ Sed q̃ sũt ꝑsone q̃ nō pñt iudicari a
seculari indice. Rñ. ꝙ sunt. ¶ Prĩo oẽs
illi q̇ gandẽt priuilegio canonis si q̇s
suadẽte de quibus vixi. s̃. excōicatio. v.
casu. i. excepti clericis coniugatis de q̇
bus dic vt. s̃. clericus. vl §. pe. ¶ Secũdo sunt persone oẽs astricte ꝑpetuo ser
uitio ecclesie vel predictis qui gaudẽt
predicto priuilegio siquis suadente: vt
no. pa. in. c. nullus de fo. cōpe. ⁊ Fe. fa
cit. c. ꝑ exceptionẽ de ṗui. li. vj. in ver. ꝑ
petuo secus si nō sunt ꝑpetuo oblati ⁊
sic limita gl. ĩ. c. clericũ el. j. xj. q. j. Tertio sũt oẽs de familia ep̃i ẜm cōe
ʒz opi.
no. Pau. in. d. c. nullus. ¶ Quarto vxor
clerici q̇ defert tonsurā ⁊ habitũ ⁊ non
est bigamꝰ tex. est in. l. fi. C. de incoł mu
neres inquit tex. honore maritorũ cingimus ⁊ genere nobilitamus ⁊ forũ ex
eorũ ꝑsona statuimus hec ibi. ¶ Quin
to rectores hospitaliũ priorũ si sunt ꝑpetuo obligati ẜ
ʒz eundẽ pa. in. d. c. nul
lus alias non.
¶ Sexto fratres tertij ordĩs sancti Frā
cisci ⁊ sorores ẜm Bar. in. l. j. ff. de pe. ⁊
l. sꝑ. ff. de iure ĩmu. ⁊ do. ant. in. d. c. nul
lus ⁊ hodie nō ẽ dubiũ vt ptʒz ex ṗuile
glo dñi. Sixti quarti q bulla aurea
iesuate aut heremite ẜm cōem opi. nō
pertinent ad forum ecclesiasticũ: quia
res possunt esse seculares.
Casus
vj. est in. c. nō magno ne cle. vł
mo. ↄ̃ qͦscũ religiosos tacite
vel expresse ꝓfessos. audientes leges
phisicam nisi infra spacium duorum
mensium ad claustrum redierint adde
quod dicam. j. casu. xxvij.
Casus
vij. est in. c. fi. ne cl. vel mo. vbi
excommunicatio contra religiosos de qua in precedenti casu exten
ditur ad archi. decanos plebanos pre|
positos cātores ⁊ alios clericos perso
natu
ʒz habẽtes ⁊ oẽs sacerdotes nisi in
fra spaciũ duorũ mensiũ destiterit audire li. vel phisicā ꝓ cuius casus ⁊ precedẽtis declaratione.
¶ Queritur quando incipiunt currere
*predicti duo mẽses. Rñ. ẜ
ʒz pa. in. d. c. ꝙ
qͦ ad religiosos incipiũt a die exitꝰ mo
nasterij. vt predictas sciẽtias audirẽt.
Jn decanis vero ⁊ alijs de quibꝰ ĩ. vij.
casu incipiũt ẜ
ʒz pa. a die exitus proṗo
rũ larium cum effectu auditionis prefatarum scientiarum.
¶ Quid si nō exeũt proprios lares nec
*religiosi monasteria sed in domibus ꝓ
prijs aut monasterijs audiũt sciẽtias
predictas. Rñ. ẜ
ʒz pa. ĩ. d. c. fi. ⁊ est cōmunior opi. ꝙ nō erũt excōmunic ati. ⁊ sic
tene uis quidā teneant ꝙ nihilominus sunt excōmunicati.
¶ Vtrũ religiosi qui. exeunt monaste
*ria ex aliqua alia rationabili cā: ⁊ sic au
diũt predictas scientias ligentur pena
predicta. Rñ. ẜ
ʒz pa. in. d. c. fi. ꝙ nō vt
ligentur dicta pena requiritur vt exeāt
monasteriũ ⁊ secũdo vt exeant ista ĩten
tione. s. studẽdi in predictis scientijs. ⁊
tertio ꝙ stẽt per duos mẽses extra monasteriũ: siue audiant siue non ex quo
p
ʒz ꝙ si exiret extra mōasteriũ ex aliqua
ratlonabili cā nōvt audiret p̃dictas sci
entias: ⁊ extali rōnabili cā ꝑseuerās ex
tra mōnasteriũ vltra duos menses. Jn
terim audiret predictas scientias nō es
set excōmunicatus. secus si solũ staret
⁊ principaliter extra monasteriũ vt au
diret: quia tunc tp̃s duorũ mensium in
ciperet a die cessatiōis cāe propter quā
exiuit: ⁊ dispositionis standi extra vt
audiat.
¶ Quid si religiosus exiuit vt audiret
*p̃dictas scientias: postea mutato ꝓposito audit theologā. Rñ. Jnn. t
ʒz ꝙ ninihilo minus ligat̃. S
ʒz pa. in. d. c. fi. tenet ꝙ nō ẽ necesse vt reuertatur ad mo
nasterium nec incurrit penā: sed cautius est vt faciat ꝙ abbas significet ei
ꝙ studeat theologie. ⁊ sic cẽsetur reuer
sus ad claustrũ ⁊ hoc erit magis tutũ.
¶ Vtrũ religiosus legẽs p̃dictas scientias ĩ suo monasterio ligetur p̃dicta pe
na. Rñ. mihi pl
ʒz opi. Pa. in. d. c. fi. ꝙ nō
ligatur nec. similiter decani ⁊ alij. q̇bꝰ
in. vij. casu.
¶ Sed nunquid peccāt p̃fati studẽtes
in camera ꝓpria vel in monasterio ĩ le
gibus. Rñ. Pa. in. d. c. fi. ꝙ nō. si hoc faciunt ad finem intelligendi melius
canones. secus st prĩcipaliter studerẽt
propter ipsam sciẽtiā ciuilẽ. Jtẽ dic de
p̃dictis tenẽtibꝰ libros p̃dicte scientie.
Casus
viij. est in. c. clericis ne cle. vel
mo. vbi excōmunicātur om̃s
sacerdotes q̇ post monitionẽ officiũ vicecomitis aut p̃positi secularis habuerint ⁊ ↄmuniter doc. in. d. c. clericis dicũt cōprehẽdi nomine sacerdotum oẽs
existẽtes in sacris. ⁊ sic tene.
Casus
ix. est ĩ. c. j. de sci. vbi excōmunicant̃ oẽs imittentes ordina
tionibꝰ vel alienatiōibus factis a scis
maticis. de quo vide scisma. §. ij. ⁊. iij.
Casus
x. est in ca. excōi. de rapto. vbi
excōicant̃ om̃es qui xp̃ianos
naufragiũ patiẽtes dānata cupiditate
spoliāt rebus suis: nisi ablata restituāt
ṗ mũ poter̃t ẜʒz Pa. in. d. c. ⁊ vr̃ ẽt tenere sic gl. ibidẽ ⁊ ẽ tutius ẜʒz aũt Joā.
an. requiritur monitio vt restituant ałr
ante monitionẽ nō erunt excōmunicati. sed non placet.
Casus
xj. est in. c. ad falsariorũ de crĩ
mine falsi de qno habes. s̃. ex
communicatio. v. casu. iij.
Casus
xij. est ĩ. c. nouerit fraternitas
tua de sen. ex. vbi excōmunicantur.
¶ Primo omnes illi qui statuta edita
⁊ consuetudines introductas contra
ecclesie libertatem fecerint seruari.
¶ Secundo excōmunicant̃ oẽs q̇ eadẽ
statuta nō fecerint deleri primũ sciuerint ꝙ limito veꝝ si habẽt potestatẽ
delẽdi. ¶ Tertio excōmunicant̃ statutarij predicti. ¶ Quarto scriptores p̃dĩ
ctorum statutoꝝ ¶ Quinto ptātes ↄsu
les: rectores ⁊ cōsiliarij locoꝝ vbi p̃dicta statuta edita fuerint. ¶ Sexto q̇cũ|
iudicāt ẜm predicta statuta. ¶ Septimo qui iudicata redigũt in publicā
formam.
¶ Quid dr̃ ↄ̃ eccłiasticā libertatẽ. Rñ.
*ẜ
ʒz Pa. in. d. c. nouerit ꝙ est omne illud
ꝙ statuit ↄ̃ ṗuilegiũ datum vł eccłie a
deo vt illud qcũ ligaueris suꝑ terrā
xxiiij. q. j. vel a papa vt puta ꝙ ad pias
cās legata valeāt corā duobꝰ testibꝰ et
hmōi. vł ab ĩperatore vt ꝟbi gr̃a ꝙ nul
lus iudicet cłicos ⁊ ecclesiasticas ꝑsonas: nisi eoꝝ p̃latus ⁊ similia. secꝰ si ta
le statutũ esset ↄ̃ ṗuilegiũ datu
ʒz alicui
ꝑticulari eccłie nō eẽnt excōicati
ẜm cōiter doc. Adde tñ ẜ
ʒz Bar. ĩ. auc. cassa.
C. de sa. sā. ec. ꝙ statutũ qͦ cłici efficerẽt̃
timidiores ⁊ laici audatiores essẽt ↄ̃ libertatem ecclesiasticā. vt ꝟbi gratia si
statueretur ꝙ qui percutit cłicum soluat. x. q̇ ꝟo laicũ. xx.
¶ Sed q̇d si ponat̃ in finẽ statutoꝝ ꝙ
*si essent aliq̃ ↄ̃libertatẽ ecclesie habeāt̃
ꝓ nō scriptis. Rñ. ẜ
ʒz pa. ĩ. d. c. nouerĩt ⁊
bar. in. d. aũt. cassa ꝙ nō sufficit ad eui
tandā excōicationẽ predictam. sed op
ʒz
ꝙ deleri faciant.
¶ Vtrũ sciẽtes statuta s
ʒz ignorātes eẽ
*ↄ̃ libertatẽ ecclesie ligẽtur. Rñ. Jnn. t
ʒz
q nō ligant̃. Jo. de lig. t
ʒz ꝙ nō sunt au
diẽdi s
ʒz tu tene opi. Jnn. q̃ est verior.
¶ Vtrũ ↄsiliariꝰ aut officialis q̇ nō con
*sentit: sed ↄ̃dixit talibꝰ statutis fiendis
nec ea seruari fecit sit excōmunicatꝰ nō
dimisit officiũ. Rñ. ẜ
ʒz Ho. in sum. ti. de
sen. excō. ꝙ sic. Sed ego dico ẜ
ʒz ꝙ. s̃. ca
su. v §. v. in fi.
¶ Qñ ligant̃. s̃. dicti. Rñ. pa. in. d. c. no
*uerit ꝙ statuẽtes dictātes scribẽtes aut
seruare faciẽtes. statim ligant̃ officiales vero ⁊ ↄsiliarij tũc ligant̃ quādo ea
sciẽtes seruauerũt: vel vt seruarẽt̃ operā dederũt aut cũ possent ea deleri nō
fecerũt aut officio nō renunciauerũt in
tellige tñ ꝙ d
ʒz dari eis aliquod tẽpus
ad delendũ vel renũciandũ nō ĩcōtinẽ ti post scĩam tenent̃ currere. ar. ĩ. l.
ratũ. ⁊. in. l. q dicimus. ff. de sol.
Casus
sequẽtes vs ad casum. xxxv.
sunt in. vj. decretalium.
Casus
xiij. est ĩ. c. vbi periculũ de ele
ctione vbi excommunicātur
omnes. Primo q̇ mittũt scripturaʒz vel
nũciũ vel secrete loquit̃ cardinalibus
vel alicui eoꝝ existentibus in conclaui
ꝓ electione pape vbi no. ꝙ missio aut
locutio opʒz ꝙ sic secreta ẜʒz Archi. ⁊ Ge.
ibidẽ aliter nō esset excōmunicatus ꝓpter q dicit Ge. ꝙ qñ statutũ enumerat plura ꝓhibita ⁊ vltimo ꝓhibito q̃li
tatẽ aliquā restrictiuā adiũgit illa q̃litas restringẽs refertur ad oia nũerata.
Jtẽ secũdo excōicant̃ oẽs dñi rectores
alij officiales cuiuscun dignitatis
aut cōditiōis existāt q̇ diligẽter nō obseruāt: aut fraudẽ circa ea cōmittũt q̃ si
bi precipiũtur obseruāda in morte pōtificis moriẽtis ĩ eoꝝ terra. vt hr̃ in. d.
c. vbi periculũ q intellige ẜm Ge. ibidẽ verũ nisi tales officiales impedirẽt̃
de iure vel de facto ad talia seruāda:
sic non ligatentur.
Casus
xiiij. est in ca. sciant cuncti de
elec. vbi excommunicantur
oẽs qui ꝑ se vel ꝑ alios spoliando seu a
lias iniuste ꝑseq ẽdo grauare presum
pserint in bñficijs seu alijs bonis suis
clericosvel quaslibet ꝑsonas eccłiasticas aut eoꝝ cōsanguineos vel ecclesias
mōasteria seu loca cetera ex eo ꝙ tales
ꝑsone ecclesia stice ad quos spectat electio noluerũt vel nolũt eligere euʒz pro
qͦ rogabant̃. ⁊ no. ẜʒz Arch. ⁊ sequit̃ Ge.
ibidẽ ꝙ ꝑ ꝟbum spoliando intelligit̃
siue auferāt latenter siue vastent quocũ mō: siue inuadāt imobilia: siue ra
piāt immobilia per vim ⁊ publice: siue
fraudent per dolum.
¶ Queritur an predicta pena habeat
*locum si grauant affines. Rñ. secundũ
Ge. ibidem ꝙ non.
¶ Vs ad quā gradũ intelligũtur isti
*ↄsanguinei. Rñ. ẜ
ʒz Ge. ibidẽ ꝙ vs ad
vij. gradum.
¶ Vtrũ hec pena hẽat locũ in pñtatio
*ne postulatiōe vel cōfirmatiōe. Rñ.
ẜm gl. ĩ. d. c. ꝙ sic dũmō habeat fieri a clericovł ꝑsona ecclesiastica. secus si patro
nus esset laicus. idẽ dicit Ge. ibidẽ in
|
conferente ⁊ postulāte. ex quo collige
ꝙ constitutio penalis quatenus cōcernit fauorem eccłie est extẽdẽda ad aliũ
casum expressum dũmodo casus ad
quem fit extensio cōcernat fauorem ecclesie facit quod. s̃. dixi excōicatio. v. ca
su. vj. §. iij.
¶ Vtrũ mādatariꝰ sit excōicatꝰ. Rñ.
ẜm
*Pe. de anch. quẽ sequit̃ Ge. ibidẽ ꝙ aut
mādatariꝰ scit qualitatem facti scit
hoc fieri in cōtẽptũ eligere debentis ⁊
tũc est excommunicatus. Et sic limita
et intellige gl. ibidem. Si vero ignorat
qualitatem facti tunc nō facit in cōtemptum canonis non erit excommunicatus. facit. c. si vero de sen. excom. et
placet hec opi. Jo. de imo. sed punietur
alia pena.
Casus.
xv. est in. c. gñalis. de ele. vbi
excōicant̃ primo illi qui rega
lia. i. collectam que fit noĩe regis vel im
peratoris seu vectigalia concessa eccle
sijs a rege: aut custodiā seu guardiam
sicut in ecclesia ꝑmensi vbi laici debẽt
custodire donec eccłie sit prouisum vel
aduocationis seu defen sionis titulum
ꝙ idẽ aduocatꝰ dicit̃ defensor in ecclesijs monasterijs. aut alijs pijs locis
vacātibꝰ de nouo vsurpādo bona eccle
starũ monasteri orũ aut locorum ipsorũ
occupare presumunt cuiuscun sint di
gnitatis vbi no. ẜm Ge. ibidem ꝙ duo
requiruntur vt sint excōicati. ¶ Primũ
ꝙ predicta iura de nouo vsurpent. ⁊ di
cunt̃ de nono si a. xl. an. citra ẜm Gar.
per. c. fi. de cōsue. ¶ Scm ꝙ virtute illius vsurpationis bona vacantiũ predictorum occupent aliter non sunt excommunicati ⁊ addit Ga. ꝙ nō soluʒz si
supra noĩata iura sed etiam quodcũ
aliud per ꝙ occupẽt bona p̃dicta vsurpent incidunt in penam predictam secũdo excommunicant̃ clerici p̃dictarũ
ecclesiaꝝ monachi monasterioꝝ ⁊ ꝑsone cetere locorũ eorũdẽ qui p̃dicta fieri
ꝓcurāt. ĩtellige ẜʒz Jo. an. si ꝓcurāt oꝑe
consilio persuasione: aut cooperatione.
Casus.
xvj. est in. c. indemnitatibus
de ele. vbi excommunicaijtur
deputati vel vocati ad dirigendas mo
niales in electionibus qui se non absti
nent ab his per que inter eas super faciendis electioibus ipsis oriri posset
discordia vel exorta nutriri vbi dicit
Ge. quod non euocatus ad electionem
vel vocatus ad alia quam ad dirigẽdā
electionem non incurrit hanc penam
sed nutrit discordiam ⁊ non solum ista
pena habet locum in electionibus monialium sed etiā in his q̇ nō renũciant
proprijs sed viuũt sicut canonici secula
res in secularibus ecclesijs.
Casus.
xvij. est in. c. hac cōstitutione
de offi. dele. vbi excōicat̃ quilibet procurans. vt cōseruator sibi datꝰ
se intromittat de alijs quam de manife
stis iniurijs. de quo dic. vt. s̃. conseruator. §. j.
¶ Est ⁊ alius casus in. c. cuʒz gentes de
offi. le. ꝙ. c. communiter non habetur:
sed extrauagans de quo dic vt. j. legatꝰ.
.§. vltimo.
Casus.
xviij. est in. c. vnico de his que
vi metusue causa fi. vbi excōi
cant̃ illi q̇ absolutionẽ vel reuocationẽ
quā cun a snĩa excōicatiōis suspẽsionis vel interdicti extorsernit ⁊ vim aut
metum ꝙ intellige ẜm gl. ⁊ arch. ibidẽ
si absolutio seu reuocatio sit facta si
iudex noluisset absoluere vel reuocare
nō haberet locũ predicta pena ⁊ si via
aut metus sit illatus.
¶ Quid si sententia erat iniusta. Rñ. ꝙ
*nihilominus ligabuntur predicta pena si per vim vel metum obtinuerunt
reuocationẽ. ar. xj. q. iij. c. j. ⁊ siue faciat
per se siue ꝑ alium. c. mulieres de senten. excom.
¶ Quid si obtineret̃ talis absolutio. ꝑ
*vanum metũ de quo timere nō debeat.
Rñ. ẜm Gar. ibidem ⁊ Arch. ꝙ nō ligabunt̃ quia proprie non appellatur metus talis timor. l. metum cum. l. seq. et. l.
non timorem. ff. ꝙ me causa.
¶ Vtrum habeat locum predicta pena
in absolutione a minori excommunica
*tione sic obtenta. Rñ. ꝙ non argu. c. si
quem de sen. excom.
xix. est ĩ. c. mulieres de iu. vbi
excōicatur q̇ fingit cāʒz vel fa
cit fraudem vt iudex ꝑsonaliter vadat
vel mittat ad muliereʒz pro testimonio
ipsius capiẽdo vbi dicit gl. ꝙ iudex vt
posset visitare dominā faciebat eā nominare in testẽ si tamẽ nō iret ad eā lʒz
fingat̃ cā non incurreret̃ ista pena
ẜm Jo. an. ibidem.
Casus.
xx. est ĩ. c. apostolice. de re. iu.
ꝙ quia vacat omitto.
Casus.
xxj. est in. c. hoc consultissimo
de re. ec. non alie. vbi communicantur omnes. compellentes cuiuscun conditionis sint prelatos vel ecclesiasticas personas ad submittendũ
ecclesias: subijciendo bona immobilia
vel supponendum iura ecclesiaruʒz laicis vel recognoscendum seu profitendum se tenere ab illis tan a superioribus vel ad statuẽdũ eos tan patro
nos vel aduocatos ecclesiarũ seu bono
rum ipsarum imperpetuuʒz seu ad non
modicũ tp̃s sine capituli cōsensu ⁊ licẽ
tia speciali apostolice sedis. vbi no.
ẜm gl. ibidẽ ꝙ vt incurrat̃ ista pena. requi
ritur. ¶ Primo ꝙ sint bona immobilia
vel iura que in immobilibus computantur. ¶ Secundo ꝙ supponantur
tā sint sua vel recognoscātur ab eis.
¶ Tertio ꝙ non sit ad modicum tempus quia si fieret ad modicuʒz tempus
ex aliqua iusta causa cum consensu capituli nō incurreret̃ hec pena. ¶ Quar
to ꝙ fiat sine licentia capituli et pape.
Secũdo excommunicantur oẽs laici q̇
ex licentia pape ⁊ cōsensu capituli con
tractus inierũt de ecclesiasticis immobilibus vel inient in futurũ si aliquid
plus importat nā ↄ̃ctuʒz ipsoꝝ vel pa
ctũ in eis factũ vsuparũt vel egerunt si
moniti legitime nō desistunt ab hmōi
vsurpatione restituendo etiam taliter
vsurpata vbi dicit Archi. ꝙ si est cōtractus emphiteoticus accipiant q est a
iure permissum ⁊ nō vltra ⁊ sic de alijs
ↄ̃ctibꝰ initis. Jtẽ dicit ꝙ nō sufficit ab
stimere a tali vsurpatione ad euitādũ
penaʒz p̃dictā nisi vsurpata restituant̃.
Casus.
xxij. est ĩ. c. vnico de relig. do.
vbi excommunicantur nouũ
ordinem aut religionem inuenientes
vel habitũ noue religiōis assumentes
intellige. s. vt cum alijs simul viuant
alijs seorsuʒz assumere non prohibetur.
¶ Secũdo excommunicantur omnes
fratres mendicantiũ ordinum post cōcilium lugdunẽse institutoꝝ qui aliq̇d
in proprio habere non possunt ex eorũ
regula si aliquem recipiunt ad ꝓfessio
nem siue si domos vel loca eorum alie
nant sine licentia sedis apostolice speciali aut etiam ẜm Arch. si alienant bo
na mobilia. Excipiunt̃ ab ista pena fra
tres minores ⁊ p̃dicatoreo ⁊ heremitarum sancti. Aug. ⁊ carmelitarum vt in
d. c. concilium autem predictuʒz celebra
tuʒz fuit ab Jnno. iij. anno. do. M. ccxv.
Casus.
xxiij. est in. c. de cen. vbi
excōicant̃ quicun ꝑ se vel ꝑ
alios suo noĩe vel alieno ab ecclesijs
vel ecclesiasticis ꝑsonis exigunt pedagia vel guidagia ꝓ rebus suis ꝓprijs
quas deferũt vel deferri faciunt nō cā
negociationis. Jntelire si sunt ꝑsone
singulares q̇ hoc faciũt secꝰ si esset vni
nersitas vel collegium quia nō excommunicant̃ sed subijcitur ecclesiastico
interdicto. Quid autem sit negociatio
ꝓprie vide. s̃. clericus. ix. §. ij. hodie tñ
papalis est vt. s̃. dictum est excommu
nicatio. v. casu. xix.
Casus.
xxiiij. ẽ ĩ. c. clericis. de ĩmu. ec.
Sed per cle. vnicam eo. tit.
est reuocatus pertranseo.
Casus.
xxv. est in. c. quoniā de immu.
eccle. vbi excōicantur oẽs qui
impetratores literaꝝ apostolicaru
ʒz vel
alios ad forum ecclesiasticũ recurrẽtes
super causis que ad idẽ forũ de iure vel
antiqua cōsuetudine pertinere noscun
tur cōpellunt seu cōpelli ꝓeurāt aut ꝑ
se vel per alium impedimentum nec
coram iudicibus ecclesiasticis delegatis seu ordinarijs possunt iusticiā obtinere vel querela de dictis causis cora
ʒz
eis proponere iudices ecclesiasticos
vel impetrantes aut litigantes seu liti
|
gare volẽtes aut ꝓpinquos ipsoru
ʒz seu
res illoꝝ aut eccłiaꝝ suaꝝ etiā ꝑ captio
nem modi sue alijs q̇buscũ aggrauāt
cũ dantibus cōsiliũ auxiliũ vel fauore
ʒz
ad predicta nec tales debẽt absolui nisi prius integre satisfecerint ta
ʒz iudici
cuius iurisdictionẽ ꝑturbarũt parti
perturbate de iniuria dānis expẽsis et
interesse partim papalis est vt p
ʒz. s̃. excōmunicatio. v. casu. xxv.
Casus.
xxvj. est in. c. eos in mu. ec. vbi
excōicant̃ oẽs seculare dñium
hñtes q̇ suis subditis ĩterdicũt ne p̃latis aut clericis seu ꝑsonis eccłiasticis q̃
cun vẽdāt aut emāt aliq̃d ab eisdem
nec ip̃is bladũ molāt coquāt panẽ aut
alia obseq̇a exhibere p̃sumāt vbi nō. ẜ
ʒz
Ge. ibidẽ ꝙ p̃dicta pena locũ h
ʒz solũ in
illis q̇ habẽt dñium ⁊ non in alijs ⁊ qñ
p̃dicta interdicunt suis subditis secus
si p̃dicta interdicunt nō suis subditis.
¶ Quid si fiat tale p̃ceptũ vł statutũ ne
*q̇s possit vẽdere vł alienare nō subditis
vel illis q̇ nō portāt onera cōis. Rñ.
ẜm Ge. ĩ. d. c. eos ꝙ nō ligant̃ p̃dicta pẽa
nō est ↄ̃ libertatẽ ecclesiasticā ex qua nō
fit mẽtio de ecclesijs vel eccłiasticis ꝑso
nis nisi ill ĩtelligeret̃ de ipsis vñ pōt
iudex eccłiasticꝰ ip̃os ↄpellere vt decla
rent q habẽt locu
ʒz quo ad laicos non
quo ad ecclesiasticas personas.
Casus.
xxvij. est in. c. vt periculosa. ne
cler. vel mo. li. vj. vbi excommunicantur tria genera personarum.
¶ Primo oẽs religiosi tacite vel exp̃sse
professi aliquā religionem approbataʒz
temere habitũ sue religionis dimitten
tes vbi no. ꝙ ad incurrendum hanc pe
nam duo requiruntur. ¶ Primũ dimittāt extra monasteriũ egrediẽdo si in
telligeretur ꝙ essent excōicati dimitten
do in monasterio existẽdo sequerentur
duo incōuenientia. ¶ Primo ꝙ tex. fuis
set suꝑfluꝰ dicendo in scholis vel alibi
suffecisset eniʒz dicere vbilibet ꝙ esse nō
debet vt dicit glo. in rub. ff. ꝙ me. cau.
¶ Secundo sequeret̃ ꝙ religiosus dormiẽs sine habitu esset excommunicatꝰ
quia temere dimittit ↄ̃. c. vidua. xx. q. j. ⁊
ↄ̃. c. sanctimonialis. xxiij. dist. ad hoc de
vi. ⁊ ho. cle. c. fi. in fi. q̃ iura volũt ꝙ sem
ꝑ habitu vti debet q esset valde amarum verbũ si ligarẽtur sine habitu dormiendo quod non est credendũ ẜm Jo.
an. in. d. c. vt periculosa in nouella. ⁊ iō
dic ꝙ oportet dimittant habitũ ⁊ sint ĩ
scholisalibi extra monasteriũ sic euagādi habẽt materiā vt vult rō. d. c. ałs
uis dimittāt in monasterio nec extra
egrediuntur nō credo ligẽtur: cessat
rō. l. s. materia euagādi. ¶ Scʒz ꝙ requi
rit̃ vt incurrat̃ hec pena est vt dimittāt
temere. s. sine rōnabili causa seu licitare
religiose lʒz extra monasteriũ apꝑeāt
sine habitu ⁊ eũ dimittant tñ si hoc faciũt lex cā licita religioso quā ĩplere nō
pñt comode cũ habitu puta ꝓpter balnea vel piscationem licite fiendā nō ligant̃ ꝓpter verbum tenere ⁊ no. in glo.
ibidem ⁊ in. c. j. de sen. excom. lib. vj.
¶ Sed q̇d si religiosus deferat habitũ
*s
ʒz occulte puta sub vestibus laicalibus
sine rōnabili cā ⁊ extra monasteriũ. Rñ.
Jo. an. in. c. deꝰ q̇. de vi. ⁊ ho. cler. ⁊ gl. in
cle. ij. e. tit. vident̃ tenere ꝙ sit excōicatꝰ.
Pau. autem in. d. c. deus. t
ʒz ꝙ non ⁊ ego
post factũ siłr teneo constitutio pena
lis nō d
ʒz extẽdi ad casũ nō hñtẽ oĩodā
rōnem vt no. Jo. an. in regula odia de
reg. iu. ĩ. vj. in mercurialibꝰ l
ʒz añ factũ
sit tenenda opi. Jo. an. ⁊ glo.
¶ Quid si assumit habitũ alterius reli
*gionis. Rñ. ꝙ mihi placet op. Ge. ibidẽ
ꝙ nō ĩcurrit p̃dictam penam. Et ita cō
soluit Lap. allegatione. xxxiiij. nec ob.
verbũ sue religionis vna est religio
generaliter sumpta quo ad tria vota.
¶ Secũdo excōmunicatur omnes reli
*giosi qui accedunt ad queuis studia literarũ intellige extra claustrum nisi a
suo prelato cum cōsilio maioris partis
sui cōuẽtus sibi eundi ad studium lnĩa
primitus sit concessa.
¶ Nunq̇d ligabitur abbas sine p̃fata
*lnĩa vadens. Rñ. Ge. ibidem ꝙ non.
¶ Tertio excōicant̃ oẽs doc. siue magr̃i
*qui religiosos habitu suo dimisso leges
vel phisicā docẽt vel in scholis suis pre
|
sumunt retinere.
Casus.
xxviij. est in. c. quicun de he
re. vbi excōmunicantur oẽs q̇
presumpserint ecclesiastice sepulture
tradere hereticos credentes receptatores defensores vel fautores eoꝝ sciẽter
nec debet absolui nisi ꝓprijs manibus
publice extumulent huiusmodi corpora dānatorum.
¶ Quid ẽ tradere ecclesiastica sepultu
*re. Rñ. ẜm Arch. ꝙ est taltũ cadauera in
cimiterio ecclesie tumulare vel etiā alibi ad modũ christianorum cum psal. et
ora. ad sepulturā deducere. xiij. q. ij. qui
diuina ⁊. c. quesi tum.
¶ Qui autem dicātur fautores recepta
*tores ⁊ huiusmodi vide. j. hereticus. §.
ij. cum. iiij. sequen.
Casus.
xxix. est in. c. vt inquisitiōis de
here. vbi excommunicant̃ po
testates domini tẽporales rectores vel
eorum officiales seu baliui qui de crimi
ne heresis cognoscunt vel indicant siue
si captos ꝓ eodẽ crimine abs ep̃orum
vel inquisitorum licentia a carcere libe
rant vel executionẽ pro huiusmodi crimine eis a diocesano vel inquisitoribꝰ
iniũctam non implent prout ad eorum
spectat officium. Jtem si directe vel indirecte presumũt sententiam diocesanorum vel inquisitorũ aut processn impedire vel si diocesano vel inquisitoribus presumpserint se opponere in his
que ad prefatum fidei negociũ incumbũt aut aliter impedire cũ omnibꝰ dātibꝰ eis in p̃dictis auxiliũ cōsilium vel
fauorẽ limitat tñ Mat. ibidem verum si
facit animo impediẽdi. Secus si impediret animo offendendi quia est inimicus suus quia sic non esset excommnni
catus licet impediret.
Casus.
xxx. est in. c. vnico de scisma. et
quia vacat hodie omitto.
Casus.
xxxj. est in. c. j. de homi. vbi excommunicātur omnes qui ꝑ
assassinos aliquem interficiunt de quo
dic vt. s̃. assassinus. §. j.
Casus.
xxxij. est in. c. j. de vsu. vbi excommunicantur omnes persone singulares ecclesiastice episcopis
inferiores que vsurarijs alienigenis cō
cedunt domos ad fenus exercendum
vel non expellunt de terris suis. j. tres
menses de quo vide. j. vsura. ij. §. xiij.
¶ Quis dicitur oriũdus. Rñ. q is qui
*ortus est ibi vel in vico ciuitatis illius
ff. ad muni. l. qui ex vico vel etiam si pa
ter eius inde ordinem duxit. ff. eo. titu.
l. assumptio. §. filius.
¶ Quid si vsurarius nō sit de terra oriũ
*dus sed de dominio sub cuius est et re.
Rñ. ẜm Card. ⁊ fran. ibidem non habet
locum hec pena.
¶ An predicta pena comprehendebat
*conducentes iudeos. Rñ. Cardi. in cle.
j. de vsu. Ge. in. c. vsuraru
ʒz de vsu. in. vj.
et Pa. et Bald. in quodam consilio q
incipit. Jnter iudeos et Lau. de Rod.
in suo tractatu de contractibus tenent
q sic. Et sic tene: l
ʒz aliqui teneant ↄtra
rium vt. j. vsura. ij. §. xiiij.
Casus.
xxxiij. est ĩ. c. vnico de iniuri.
vbi excommunicātur concedentes represalias contra personas ec
clesiasticas vel eorum bona vel si generaliter concessas pretextu cuiusuis con
suetudinis ad easdem referunt seu extendunt nisi. j. mensem a die concessionis reuocẽt. intellige si sunt persone sin
gulares. Jtẽ not. ẜm Arch. ibidem ꝙ cō
cedere pertinet ad concedentes ⁊ extẽdere ad alios quibus tales represalie
sunt concesse.
¶ Quid si ante mensem processerunt
ad actuum. Rñ. glo. et Ge. ibidem quod
sunt excommunicati quia prohibent
actum et precepit reuocationem infra
mensem.
Casus.
xxxiiij. est in. c. felicis de pe. de
quo habes. s̃. excommunicatio. v. casu. ix.
Casus
sequẽtes vs ad casum. xlvj.
sunt in clementinis.
Casus.
xxxv. est in cle. vnica de seque.
pos. vbi excommunicant̃ omnes qui sequestrationem que debet fie
ri per ordinarium loci de beneficio non
possesso pacifice ꝑ triẽniũ integrũ post
|
snĩam diffinitiuā cōtra possessorẽ ap
sedẽ apostolicā dũtaxat in petitoriovel
possessorio ꝓmulgatā impedire vel fru
ctus sequestratos qui supersunt oneribus tenẽtis sequestratũ beneficiũ occupare presumpserit a qua nō absoluant̃
nisi vsurpata restituant ⁊ impedimentum remoueant.
¶ Quid si sequester cōuertit fructus in
*vtilitatẽ bñ ficij. Rñ. glo. Pau. ⁊
ʒzẽ. ꝙ nō
potest propter verbum restituat.
Casus.
xxxvj. est in cle. j. de sepul. vbi
excōicant̃ oẽs q̇ interdicti tꝑe
in casibus nō concessis a iure vel excōi
catos publice. s. maiori excōicatione nō
minori ẜm Jnnoc. in. c. sacris. de sepul.
aut nominatim interdictos intellige a
diuinis ⁊ participatiōe sacramentorũ
ẜm pa. interdicti a iurisditione vł ab
aliquo officio nō priuant̃ sepultura vel
vsurarios manifestos sciẽter sepelire p̃sumũt in cimiterijs nec debent absolui
nisi prius satisfecerint illis quibus est
iniuria facta ad arbitrium diocesani.
¶ Vtrũ ad incurrẽdũ. predictā penā re
*quirat̃ ꝙ locus sit benedictꝰ. Rñ. scm
Car. ibidẽ q sic nō r cimiteriũ nisi
per benedictionẽ ar. c. nemo de cōse. di.
j. ⁊ hoc verius licet aliqui teneant contrarium quorũ opiñ. potest esse vera qñ
locus diu haberet̃ pro benedicto licet
in veritate non esset.
¶ Quis r publice excōicatꝰ. Rñ. ẜ
ʒz gl.
*in. c. exceptionẽ de excep. ꝙ si agitur de
pena incurrẽda respectu cōicantiũ ipsi
excōicato intelligit̃ si iudex tulit snĩam
ĩ loco vbi publice iudicare cōsueuit pñ
tibus officialibꝰ suis ⁊ partibꝰ vel alte
ra abñte ꝑ cōtumaciā ałs secꝰ s
ʒz glo. in
d. cle. j. vult q ex q̃litate fori ⁊ ex multi
tudine astātiũ vel paucitate dicat̃ publicũ vł nō publicũ vñ ẜm eādẽ gl. sepe
liẽs occulte excōicatũ licet sciat nō inci
dit in penā Pa. in. d. c. exceptionẽ limitat hoc verũ qñ nō esset excōicatꝰ ẜ
ʒz mo
dũ quẽ dicit gl. in. d. c. exceptionẽ aut si
esset tñ sepeliẽs ignorabat ⁊ magis pl
ʒz
q vero ad excōicatũ r publice excōica
tus ex quo a iudice fuit excōicatꝰ ipso
pñ te vel cōtumaciter abñte l
ʒz nō fuerit
denunciatus ẜm Pa. in. d. c. excep.
¶ Quis dicat̃ nominatim interdictus
*vel excōicatus vide nominatim.
¶ Quid si vsurariꝰ manifestꝰ fecit cau
*tionẽ. Rñ. car. ĩ. d. cle. q poterit sepeliri
licite ⁊ ita tenet gl. ⁊ Math. ibidem.
¶ Vtrũ hec pena liget solũ humo vł tu
*mulo imponẽtes. an concomitātes vel
portātes seu officiātes. Rñ. Pa. tenet ꝙ
solũ tumulo imponentes. Ste. tenet q
oẽs etiā cōcomitātes gl. dicit casum du
biũ ego credo nisi fiat fraudulenter q
solũ est excōicatus imponẽs in cumulo
cũ mādantibꝰ ⁊ autoritatẽ prestantibꝰ
simul cũ prelatis dolose nō prohibenti
bus sed permittẽtibus sepelire ⁊ officiā
tibus ẜm morem sepulture.
Casus.
xxxvij. est in cle. j. de deci. vbĩ
excōicant̃ oẽs religiosi administrationẽ vel bñficia nō hñtes qui no
naliũ aut ałs cimas ecclesijs debitas
⁊ ad eos nō spectātes sibi appropriare
presumũt seu qui de aĩalibus familiaꝝ
aut pastorũ suorũ vel aliorũ etiā aĩaliũ
immiscẽtiũ eoꝝ gregibꝰ aut qui de aĩalibus q̃ in fraudẽ ecclesiarũ emunt empta vẽditoribus vel alijs ab ipsis tenẽda tradũt seu q̇ de terris q̃s tradunt
alijs excolẽdas decimas soluere nō per
mittũt aut ꝓhibẽt si post req̇sitionẽ factā ab eis quoꝝ interest non destitit. j.
mẽsem vel si de his qui cōtra premissa
vsurpare vel retinere p̃sumpser̃t. j. duos
mẽses ecclesijs dānificatis emẽdam nō
fecerint cōpetentẽ nec debent absolui
nisi añ satisfactionẽ cōdignā fecerint.
¶ Quid de decimis debitis priuato ex
ṗuilegio vel feudo. Rñ. gl. ibidẽ. nō esse
locum isti pene.
¶ Quid si predicti licet nō prohibeant
*alijs tñ ipsi nō soluũt decĩas cũ debeāt
Rñ. gl. ibidẽ Pa. ⁊
ʒzen. ꝙ nō erũt excōicati aliter peroris essent cōditiōis lai
ci non soluentes decimas.
Casus.
xxxvij. est in clem̃. j. de sta. mo.
vbi excōmunicant̃ duo genera personarũ. ¶ Primo oẽs monachi et
canonici regulares administrationem
|
aliquā nō hñtes q̇ sine licẽtia spāli suo
rũ prelatorũ se trāsferũt ad curias ṗnci
pũ vt dānũ aliq suis prelatis aut mo
nasterijs inferāt. Vbi no. ẜm gl. ⁊ Car.
ibidẽ q ad incurrẽdũ hāc penam duo
requirunt̃. ¶ Primo q intrauerint curiā: ex solo exitu claustri ob hāc cām
nō ligarent̃. ¶ Scm q requirit̃ est vt
causa dānificādi monasteriũ vel prela
tũ euriā iutrauerint vnde licet dānũ nō
intulerint vt puta penituit eos tñ ex
quo ꝓpter hāc causam curiā intrauerũt
ligant̃ sententia
ʒz vero habere vel non
habere non puto ponderandũ vt dicit
glo. ibidem.
¶ Quid est administratio. Rñ. Car. in
*d. cle. ⁊ Lau. q ꝓ administratione debemus intelligere perceptionẽ tꝑ aliu
ʒz
fructuũ nō aũt spũaliũ officioꝝ. ¶ Jte
ʒz
secũdo excōicant̃ monachi q̇ sine licen
tia obtẽta abbatũ suoꝝ tenẽt arma ĩtra
septa monasterioꝝ vbi dicit Car. q septa est clausura monasterij non licet
egredi nisi de licentia.
¶ Quid si talis est abbas qui parit cō
*tumeliā creatori vel iniũgit monachis
ĩtollerabilia vel eos prosequit̃ odio ca
pitali poterũt ne mōachi sine licẽtia ar
ma sumere. Si alijs remedijs non possunt sibi ꝓuidere. Rñ. Car. ibidẽ ꝙ sine
p̃dicta pena possunt assumere. xj. q. iij.
c. Julianus.
¶ Quid si tenẽt arma in aliquo mona
*sterio nō in suo. Rñ. q nō erũt excōmunicati ⁊ no. q nomine armorũ intelliguntur ea que cōiter sunt ad inuadendum vel defendendum. Si vero essent
talia quibꝰ possent vti vt armis vel vt
instrumẽtis sicut baculꝰ. lapis furcha
⁊ huiusmodi tunc talia summunt signi
ficatum ab intentione deferentis. Jte
ʒz
ho. q prefati casus non habẽt locũ in
alijs monachis nisi in nigris.
Casus.
xxxix. est in cle. attendẽtes. de
sta. mo. vbi excommunicant̃
impediẽtes visitatores monialiũ quarumcun ⁊ etiā canonicarum regulariũ in his que pertinent ad officiũ visitationis earũdẽ: vbi no. ẜm Car. ibideʒz
ꝙ ad ĩcurrẽdũ p̃dictā penā opʒz. ¶ Pri
mo q impedimentũ effectualiter prestetur. ¶ Secũdo q admonitio vt desistant sit eis facta per visitantẽ. ¶ Tertio q monitio nō precedat impedimẽtum. alias nō ligarentur ista pena. ⁊ di
cit sufficere vnicam monitionem etiam
generaliter factam dummodo fiat a vi
sitante.
Casus.
xl. est in cle. j. de rel. do. vbi excōtcant̃ oẽs statũ biguinarũ
assumentes vel assumptum sectantes.
¶ Sco excōicant̃ religiosi q̇ dictas biguinas fouent in eoꝝ statu seu vt assumāt dictũ biguibatũ dāt eis cōsiliũ fauorẽ vel auxiliuʒz directe vel indirecte.
Casus.
xlj. est in cle. vnica. de cōsan. ⁊
af. vbi excōicant̃ oẽs scienter
cōtrahẽtes matrimoniũ in gradibꝰ cōsanguinitatis vel affinitatis ꝓhibitis.
itẽ sco cōtrahẽtes cũ monialibus. itẽ
tertio religiosi vel moniales aut clerici
in sacris cōstituti cōtrahẽtes matrimoniũ cum quibuscun.
¶ Quid si ignorauit qñ cōtraxit sed po
*stea soluit gradũ ꝓhibitũ. Rñ. cũ glo. et
Car. in. d. cle. q nō ligat̃ ista pena nisi
cōtrahat de nouo tũcun cohabitet
licet peccet mortaliter.
¶ Vtrũ cōtrahẽs cũ impubere sibi con
*sanguineavel affine liget̃ p̃dicta pena.
Rñ. Car. ⁊ Lau. ibidẽ ꝙ nō ligat̃ spō
salia potiꝰ isti iuris iterpretatiōe cōtra
hũt matrimoniũ. c. vnico. de despon.
impu. li. vj. ⁊ cōtrahẽtes spōsalia nō ligant̃ predicta pena vt t
ʒz gl. Ste. ⁊ Pa.
ibidẽ q intellige nisi ꝑ copulā carnalem efficiant matrimonium.
¶ Vtrũ contrahẽs cũ furiosa. sibi affine
*ligetur predicta pena. Rñ. quod non.
¶ Quid si solũ cōtraxit ꝑ verba de pre
*senti sed nō cōsumauit. Rñ. gl. ꝙ nihilo
minus ligatur.
¶ Quis dicat̃ religiosus vt incidat in
*istā penā. Rñ. gl. ꝙ q̇libet tacite vł exp̃s
se ꝓfessus aliquā religionẽ approbatā.
Casus.
xlij. est in cle. nolẽtes de heri.
vbi excōicant̃ oẽs inquisitores seu cōmissarij suꝑ heresi deputati q̇
|
pretextu officij inq̇sitiōis quocũ mō
illicito pecuniam extorquẽt ab aliqui
bua Jtem. ij. si sciẽter predicti acceptent
bona ecclesiarũ. Jtẽ. iij. si fisco etiā eccle
sie ob clericoꝝ delictũ applicẽt bona ec
clesiarũ vbi dicit Car. ꝙ hec pena non
cōprehẽdit ep̃os ⁊ est verior opi. l
ʒz aliqui contradicāt. Jtẽ dicit ꝙ noĩe pecunie intelligit̃ quodcũ extimabile facit. l. j. ⁊. ij. C. de consti. pecu. ⁊. j. q. iij. per
totũ. Jtẽ dicit ꝙ solũ habet locũ ista pe
na qñ pretextu officij hoc faciũt. Et aduerte q predicti nō pñt absolui p̃ter
in mortis articulo nisi prius satisfecerint de pecunia sic extorta nec priuilegium aut pactũ vel remissio valet contra hoc vt in. d. cle.
Casus.
xliij. est in cle. vnica. de vsur.
vbi excōicant̃ potestates capitanei rectores. ↄsules iudices cōsilia
rij aut alij quiuis officiales quarũcũ
cōitatũ q̇ faciunt statuta scribũt vel dictant ꝙ vsure soluātur aut ꝙ solute nō
restituantur cũ repetũtur. Jtem. ij. qui
sciẽter iudicare ẜm illa statuta presumpserĩt. Jtẽ. iij. si p̃dicta statuta hactenꝰ
edita de libris cōitatũ ipsarũ nō deleuerint si hñt potestatẽ suꝑ hoc. j. tres men
ses ĩtellige tā de ptāte iuris facti.
ẜm gl. ⁊ Car. ibidẽ. Jtẽ. iiij. quicũ p̃dicto
rũ presumẽtes obseruare predicta statuta seu cōsuetudines effectũ eoꝝ habẽ
tes quo qũo. Sed alij a predictis seruātes talia statuta nō sunt excōicati scm
Car. ibidẽ. Jtẽ no. ꝙ is qui scribitvel di
ctat vt incidat ĩ penā prcdictā opʒz hec
faciat tā officialis ẜm Pau. aliter nō
ligaretur. Similiter nō ligatur scribẽs
snĩam conformem statuto. nisi poneret̃
tenor statuti in sententia.
¶ Quid si faciũt statutũ propter vsura
rios reprimẽdos vt nō exigāt nisi tan
*tum. Rñ. glo. ⁊ Car. quod nō ligantur.
¶ Quid dñis q̇ cũ iudeis vsuras exer
cẽtibus pctā faciunt. Rñ. Car. ibidẽ q
*sic sunt excommunicati ẜm Lau. maxime si vsure exigātur a christianis sicut
quādo faciunt pacta cum xp̃ianis vsurarijs.
Casus.
xliiij. est in cle. cupientes. de
pe. vbi excōicant̃ oẽs religiosi
mendicātes q̇ loca de nouo accipiũt ad
habit andũ. Jtẽ. ij. p̃dicti q̇ accepta loca
hucus mutāt vel trāsferũt ĩ alios quo
uis titulo de quo dic. vt. j. loca. Aduerte
tñ ꝙ licet sit nouũ ꝙ fuit ⁊ postea reficit̃
vt no. xviij. q. ij. de monachis tñ secũdũ
Car. hic nō prohibent̃ loca destructa re
ficere limitat Pau. verum nisi ipsa loca
desierint esse de eoruʒz dñio ⁊ postea ex
nouo iure acquirunt.
*¶ An aũt p̃dicti mẽdicātes possint augmẽtare loca iā capta. Rñ. lap. cōsilio.
clxxxviij. q sic sine p̃dicta pena facit. c.
fi. de cōces p̃bẽ. li. vj. ⁊. c. cōsuluit de iu.
⁊ cle. j. de sup. neg. prela. aliud est de
nouo capere aliud augmẽtare preterea
hic nō accipit̃ locꝰ vt in. l. locꝰ. ff. dever.
sig. sed capit̃ pro alio loco diuerso pluraliter vñ ꝓpter augmẽtationẽ nō dñr
habere duo loca. Jtẽ. iij. ibidẽ excōicant̃
oẽs religiosi q̇ aliqua ꝓferre p̃sumũt in
sermonibꝰ suis vel alibi ista intẽtiōe vt
a decimarũ debitaꝝ ecclesijs solutione
retrahāt audiẽtes vñ tria requirunt̃ vt
incidāt in predictā penā. ¶ Primũ q
dicāt intẽtione retrahẽdi. ¶ Scm q
decime a q̇bꝰ retrahere intẽdũt sint debite. ¶ Tertiũ q dicāt ꝑsonis audiẽti
bus q̃ ex debito debeant soluere dictas
decimas. Jtẽ. iiij. ibidẽ excōicant̃ oẽs re
ligiosi q̇ predicare presumpserint negli
gẽtia nō purgata de cōscientia faciẽda
circa decimas nō soluentibus cōfitenti
bus vt soluāt. Pro qͦ est sciendũ ꝙ in. d.
cle. precipit̃ sub interminatione maledictiōis eterne ꝙ in prima dñica. quar
ta ⁊ vltima quadragesime ⁊ in festis ascẽ sionis dñice pẽthe. natiuitatis beati
Joannis baptiste assumptionis ⁊ nati
uitatis btẽ virginis Marie predicādo
populis si a prelatis ecclesiarũ aut eorũ vicarijs vel loca tenẽtibus eorũdem
fuerint requisiti audientes expresse de
solutione decimarũ informẽt. Jtẽ. ij. pre
cipit̃ predictis religiosis ꝙ requisiti a
predictis cōscĩam faciāt illis quorũ cōfessiones audiũt ꝙ decimas soluere nō
|
omittāt ꝙ si post talẽ requisitionẽ sciẽter post posuerint cōfitentibꝰ conscĩam
facere de hmōi soluẽdis decimis tādiu
ab officio p̃dicatiōis ip̃o facto sũt suspẽ
si donec cōfitẽtibus ipsis nō fecerint cōscientiā si hoc ip̃m sibi dicẽdi cōmode
sacultatẽ hũerint ⁊ iō hoc non faciendo
predicādo interim sũt excōicati ipso fa
cto. debet ergo ꝙ cōsciẽtiā faciāt sibi cō
fitẽtibus si cōmode pñt ante predicẽt
aliter non euitant predictam penam.
Casus.
xlv. est in cle. j. de sent. ex. vbi
excōicant̃ omnes religiosi cuiuscũ ordinis ⁊ conditionis existẽtis
qui interdictũ impositũ a sede apostoli
ca vel a locorũ ordinarijs ꝙ mater eccle
sia seruat nō seruauerint. Jdẽ dic de ces
sationbꝰ genaralibꝰ a diuinis ⁊ ligat
hec pena etiā si interdictũ sit nullũ.
Casus.
xlvj. q̇ aliquando est papalis
aliqñ ep̃alis aliqñ nō. no. in
c. eos de sen. excō. li. vj. vbi illi q̇ a snĩa
canonis vel hoĩs propter mortis periculũ vel aliud impedimẽtũ fuerũt absoluti ab alio ab eo a qͦ de iure erant
absoluẽdi si liberati a tali impedimẽto
cito comode poterũt contẽpserint se
presentare illi qui legitime debebat eũ
absoluere ⁊ satisfacere ꝓut ab eodẽ eis
iniunget̃ ipso facto snĩam excōicatiōis
incurrũt ⁊ ab eo solo poterunt absolui
a quo a prima excōicatione erāt absoluẽdi. ideʒz dic de illis q̇ cum absoluunt̃
a papa vel legatis ipsiꝰ a quibuscun
sñijs iniungit̃ eis vtse ordinarijs aut
alijs q̇buscun representẽt ꝓ susceptio
ne pnĩe vel pro satisfactione impendẽda his quibus iniuriā fecerant si nō fa
ciũt primũ cōmode poterũt eādẽ sen
tentiam ipso farto incurrunt de quo vide. s̃. absoło. iij. §. xvj. Et aduerte hoc ꝙ
Jo. an. dicit ꝙ istud habet locuʒz tam in
lnĩa iuris ꝓ hominis et ita sequunt̃ do
mini de rota.
Casus.
xlvij. qui est aliqñ papalis ali
qñ ep̃alis aliqñ nō est in. c. nu
per. ⁊ in. c. si concubine de sententia excommu. contra. participantes cum excō
municatis de quo dic vt. j. excommuni
catio. viij. §. j.
Casus
alius. est per extrauagantem
pauli sci positā sub Rubrica
de re. ec. nō ali. vbi excōicant̃ alienātes
res ecclesiasticas siue faciẽtes pcm̃ per
ꝙ ipsorũ dñium trāsferat̃ ac oẽs concedẽtes ypothecātes infeudātes vel ĩ em
phyteosim cōcedentes. aut locātes nisi
in casibus a iure concessis exceptis fru
ctibus ⁊ bonis q̃ seruando seruari non
pñt. Jtẽ. ij. excommunicantur q taliter
alienata recipiunt.
¶ Sunt ⁊ multi alij casus excōicationũ
*tā papales per statuta ordinarioru
ʒz
in eorum diocesibus promulgati quos
omitto breuitatis causa ⁊ etiā propter
ea que inferam in sequenti questione.
¶ Pro de claratione oĩm predictorũ casuum tā in isto. c. in duobus precedẽ
tibus queruntur infrascripta.
¶ Vtrũ ignorātes p̃dictas snĩas excōi
*cationũ ligent̃ quo ad deũ ⁊ cōscientiā
faciẽdo vel omittẽdo id ꝓpter q snĩa
excōicationis ĩponit̃. Rñ. aut ignorātia
est affectata crassa vel suppia ⁊ sic ligarent̃ ẜm cōiter doc. per tex. clarũ in. c. vt
aĩarũ periculis de cōsti. li. vj. Aut igno
rātia nō est affectata nec crassa aut suppina. Et sic quo ad forũ cōsciẽtie ex no.
in. c. cognoscẽtes de cōsti. ⁊ ĩ. c. a nobis.
el. j. de sen. excō. ⁊ in. d. c. vt aĩarũ distin
guo aut id ꝙ cōmittit̃ vel omittit̃ ꝑꝑ ꝙ
excōicatio infligit̃ nō est ꝓhibitũ vel cō
ceptũ a lege diuina sed solũ a iure posi
tiuo vł ꝑ statutũ ⁊ tũc talis ignorās nō
ligat̃ snĩa excōicatiōis ad eā incurrẽ
dā req̇rit̃ dolus verꝰ vel p̃sumptꝰ sicut
est lata cłpa. l. ꝙ nerua. ff. depositi. hoc
tenet Jo. an. ĩ. c. te. e. ti. ĩ nouellavbi di
cit notabile verbũ no. ꝙ ĩ hũc vł quẽcũ
canonẽ nullꝰ ĩcidit nisi sit ĩ dolo. hoc
idẽ tenerevr̃ Jnn. ĩ. c. cũ medicinalis. e.
ti. li. vj. ⁊ facit ꝙ no. Bar. ĩ. l. quicũ. C.
de ser. fug. vbi dicit ꝙ vbicũ loq̇mur
de pena capitali vel corporali subintelligit̃ dolꝰ. de hoc vi. j. pena. §. vi. ergo a
fortiori subĩtelligit̃ ĩ excōicatōe q̃ punit
aĩa
ʒz. Cũ ergo talis nō sit ĩ doloꝟo. vtp
ʒz
s̃. dolꝰ. §. j. nec presumpto nō ignorat
|
crasse nec suppine ꝙ est lata culpa ergo
nō ligabit̃ snĩa excōicatiōis. facit ꝙ no.
Jnn. ĩ. c. nouerit. e. ti. vbi dicit ꝙ faciẽs
statutũ ↄ̃ eccłiasticā libertatẽ ignorās
fore ↄ̃ eccłiasticā libertatẽ nō ligat̃ snĩa
excōicatio. Jtẽ hoc p
ʒz ꝑ ea q̃ no. ĩ. l. q̇ ↄ̃
⁊ in. l. si q̇s ĩcesti. ⁊ in aut̃. incestas. C. de
ince. ⁊ inuti. nup. vbi p
ʒz ꝙ ignorātia iu
ris excusat a pena ĩposita veritatis nu
ptias ↄ̃hẽti. facit si adulteriũ cũ ĩcestu.
.§. j. ff. adul. aut id q ↄmittit̃ vł omittit̃ ꝓpter q excōicatio infligit̃ est contra legẽ diuinā ⁊ cōmittẽs scit fore contra legẽ dei. l
ʒz ignoret esse ꝓhibitũ per
cōe vel ꝑ decretales aut statuta q̇cun
⁊ in hoc est diuersitas inter doct. Nam
gl. in. d. c. a nobis. ⁊ Bar. in. l. cũctos po
pulos. C. : sum. tri. ⁊ fi. ca. vr̃ tenere ꝙ li
gat̃ est in dolo faciẽdo rẽ qua
ʒz scit sibi esse ꝓhibitā ꝓ quibꝰ facit. l. nec exẽplũ. C. ad. l. cor. de fal. ⁊. c. cũ illoꝝ in. fi.
eo. ti. huiꝰ opi. vr̃ etiā scho. ĩ. iiij. dist. q.
viij. ↄ̃riũ t
ʒz Jo. an. in. d. c. vt aĩaꝝ et quo
ad excōicationem. d. Ant. ⁊ pa. in. d. c. a
nobis ⁊ Ge. in. d. c. vt aĩaꝝ. Sed ꝓ concordia sic distĩgno aut loquimur de excōicatiōibꝰ q̃ infligunt̃ iure cōi aut ꝑ
extrauagātes vel statuta quecũ super
facto dānato a lege diuina q̃ communi
ter in diocesibus publica it̃ ⁊ sciunt̃ vt
est illa de nō ↄ̃hẽdo gradu ꝓhibito de
nō verberando clericum ⁊ similibus et
sic ligat̃ ẽ lata culpa ignorare ꝙ omnes sue ↄditiōis sciũt si est homo bo
ni sensus nō ignoraret talia si faceret q̃
cōiter homines sue cōditiōis faciũt. s. si
iret ad ecclesias ⁊ ad p̃dicatiōes ⁊ similia ipsa nō ignoraret. Cũ ergo talis nō
sit extra culpā ignorātie sic nō euitabit
penā. ⁊ sic intelligo ⁊ limito glo. ⁊ Bar.
tenẽtes ꝙ ligant̃. aut loq̇mur de excōicationibꝰ iuris cōmunis ⁊ extrauagātiu
ʒz vel statutoꝝ quoruncũ suꝑ facto
damnato a lege diuina que cōiter non
publicant̃ in diocesibus nec sciunt̃. Et
sic cũ talis ignorās sit extra oẽm culpā
ignorantie nō ligabit̃ pena excōmunicationis nisi sit ꝑsona cui ⁊ osficio igno
rare sit ꝓhibitũ. ⁊ sic intellige ⁊ limita
Jo. an. ⁊. d. Anto. cũ ceteris qui tenẽt ꝙ
nō ligatur snĩa excōmunicatiōis ratio
est quia titas pene debet proportionari titati culpe. c. felicis de pe. li. vj.
Sed talis peccās. solũ offendit legem
diuinam cōtra quā se scit facere nō autem offendit cōditorẽ canonis cũ ipsu
ʒz
canonẽ ignoret ⁊ sine omni culpa ergo
solum debet puniri pena legis diuine
quā p̃uaricatur nō pena excommunica
tiōis q̃ nō ligat nisi rōne ↄtẽtꝰ regłr vt
in. c. sacro eo. ⁊. c. nemo ep̃oꝝ. xj. q. iij. cũ
sitibꝰ qui ↄtẽtꝰ nō est ĩ casu nr̃o quo ad
canonẽ vł statutũ ꝙ ignorat vbi dat̃
ignorātia cessat ↄtẽptus ẜm. d. an. in. d.
c. a nobis facit. c. fi. q̇ mr̃i. acci. po. itẽ ꝙ
no. Jnn. ⁊ doc. ĩ. c. si vero el. ij. eo. vbi p
ʒz
ꝙ ꝑcutiẽs clericũ ignorās clericum esse
nō est excōicatus l
ʒz faciat factũ dānatũ
l. diuina nō cōtẽnit canonẽ cũ ignoret clericũ esse ⁊ sic nō ligat̃ nec ob. ꝙ se
pe in excōicationibꝰ r ꝙ sufficiat affixio in valuis. S. Petri rome id d
ʒz in
telligi quo ad p̃sumptionẽ fori ↄtẽtiosi
vel quo ad illos q̇ sunt in culpa vt non
possint publicari in eoꝝ terris aliter se
queret̃ ꝙ quilibet teneret̃ hr̃e ꝓcuratorẽ in curia vel studere iuri canonico ꝙ
est imposibile multis.
¶ Vtrũ mādās fieri aliq̇d q prohibet̃
*aliqua p̃fataꝝ excōmunicationũ sit ip̃o
facto excōicatꝰ. Rñ. ẜm distinctionẽ de
qua. j. mādatum. §. j.
¶ S
ʒz q̇d sit ꝙ mādauit nō habuit offi
*ciũ. Rñ. ꝙ nō est excōicatꝰ in nullo casu
p̃dictoꝝ nisi solũ in illo de quo. s̃. in ca
su. xxxj. s. in. c. j. de homi. ĩ alijs aũt casibus vt incidat in excōicationẽ nō sufficit ꝙ solum mādauerit s
ʒz op
ʒz effectus
mādati sequat̃ vt no. in. c. felicis de penis li. vj. per Gof. ⁊ alibi per doc.
¶ Vtrum ratum habens maleficiũ q
*aliqua predsctarum excōmunicationũ
prohibetur ligetur similiter cũ faciẽte.
Rñ. ꝙ ligatur si tamẽ interueniant que
requirũtur vt ratihabitio habeat locũ
que vide. s̃. cōsentire. §. iiij.
¶ Vtrũ ↄsulẽtes vel fauorẽ dātes indu
*cẽtes alios ad aliq p̃dictoꝝ faciendũ
|
siłr sint excōicati. Rñ. ꝙ non nisi vbi ex
primit̃ etiā ꝙ dātes ↄsiliũ auxiliũ vłfa
uorẽ excepto si darent cōsilium auxiliũ
vel fauorẽ ad factũ dānatu
ʒz post ille
cui dāt ↄsiliũ auxiliũ vel fauorẽ iam est
ligatus sic ligarẽtur eadẽ pena ⁊ ab
eodẽ essent absoluẽdi vt ĩ. c. nuꝑ. de sẽ.
excō. ⁊. j. excōicatio. viij. §. j.
¶ Quero de quo cōsilio ĩtelligit qñ ex
*cōcōicatio infligitur cum dantibus cō
siliũ. Rñ. vt colligo ex Card. in cle. si q̇s
de penis ꝙ intelligitur de fraudulento
cōsilio non de nudo ꝙ nihil addicit ad
peccatũ vt no. in. d. c. nuꝑ. in gl. ij. ⁊ ĩ. c.
sicut dignũ de hoĩ. dicit Pa. ꝙ consiliũ
prestatur suadendo rogando mandan
do instruendo vel vtilitatem idem secuturam ostẽdẽdo vt no. ĩ. c. ad audientiam de homi. item pau. ꝙ ex nudo con
silio regulariter q̇s nō tenet̃ vt ĩsti. mā
dati. §. tua tm̃ gratia. Et r nudũ consi
lium vel simplex fauor illiꝰ q̇ ad maleficium faciẽdũ nihil addicit puta sic
oĩno faceret ⁊ cũ tanto aĩo sed vbi q̇s
magis efficacit̃ inducit̃ l
ʒz alias esset fa
cturꝰ tũc nō est nudũ ↄsiliũ nec simplex
fauor vt elitio ex gl. in. d. c. felicis. Jte
ʒz
no. ẜm Pau. in. d. c. selicis ꝙ ad incurrẽ
dam penā excōicationis oportet ↄsiliũ
fanor vł auxiliũ sint circa factũ dānatũ
per q ĩcurrit excōicatio si esset circa
alia non haberet locum.
¶ Quis dicatur defensor vel receptator
*habẽs. j. Hereticꝰ. §. xxiij. cũ sequẽtibus
⁊ ẜm p̃dictā declarationẽ ligabũtur in
quocun de ipsis fit mentio spālis.
¶ Quis dicatur socius. Rñ. gl. Cardi. ⁊
*pau. in. d. c. felicis ꝙ est ille q̇ aliq̇d quo
operat̃ ad actu
ʒz dānatũ vnde no. ꝙ qñ
sũt plures ad delinquẽdũ ⁊ nullꝰ est ṗn
cipalis tũc dñr agẽtes. S
ʒz qñ vnꝰ ẽ ṗn
cipalis ⁊ alius cooperās tũc stricte dici
tur socius in cẽsuris l
ʒz large sociꝰ crimi
minis dicat̃ tripliciter. s. concomitās fa
nẽs ⁊ nō corripiens vt. xvj. q. iiij. ita pla
ne. lxxxvj. d. faciẽtis ⁊ ĩ. d. c. sicut dignũ.
.§. ij. ⁊ tales regulariter non puniatur
eadem pena.
¶ Queritur quia in pleris casibus ex
*communicationum predictorum dicitur ꝙ non sunt absoluendi nisi prius sa
tisfecerint vel aliud fecerint. Vtrum te
neat absolutio ante satisfactionem ⁊ im
pletionem illorum que mandantur in
dictis casibus. Rñ. ⁊ pro regula est tenẽ
dum ꝙ vbicun ius vtitur isto verbo
pōt negatiue ꝙ tũc absolutio impensa
cōtra id q sic imponit̃ est nulla vt patet per glo. in regula prima de re. iu. li.
vj. Jdem dic quādo canon vtitur verbo
non valeāt ⁊ tales casus sunt. xj. ⁊. xiij. ⁊
xvij. ⁊ oẽs casus sequentes vs ad casum. xxxj. ĩclusiue. s̃. excōicatio. v. ⁊. xvij.
⁊. xiij. s̃. excōicatio. vij. vbi autem canon
vtitur ꝟbo. nullactenꝰ. tunc ẜm
ʒzen. in
cle. vnica de seque. non v
ʒz s
ʒz ẜm Cardi.
ibidem valet. Sed ego dico ꝙ vbi ałs
absolutio alicui pertinet de iure tũc tenet absolutio si omittatur ꝙ p̃cepit canon fiendum tumcun vtatur yerbo nullactenus aut verbo nō mereatur
vel nō obsoluat̃ sed vbi absolutio de iu
re nō cōpetit tali puta quia conditor ca
nonis sibi vel alteri reseruauit ⁊ solum
cōcedit in aliquo casu ꝟbi gr̃a ĩ articulo mortis ⁊ hmōi sub aliq̃ forma fit sub
quibuscun verbis velit tũc non valet
absolutio nisi seruata modificatiōe seu
forma in ipso canon expressa. facit glos.
in cle. j. de iure pa. in verbo inhibẽtes.
ꝙ no. bene.
Excōicatio. viij.
de participantibꝰ
cũ excōicatis maiori excōicatione ⁊ diuersimode participatur diuersas inferā qōnes ꝑ q̃s
ĩtelligere q̇s poterit qñ ꝑticipādo liga
tur maiori excōicatiōe vł minori aut qñ
licite ⁊ sine peccato participat.
¶ Vtrum ꝑticipans cu
ʒz excōmunicatis
*in crimine incurrat aliquam censuram
Rñ. ꝙ aut excōmunicatꝰ cũ quo partici
pat ex excōicatus cũ dātibus ei auxiliũ
cōsilium vel fauorem ⁊ tunc si ꝑticipat
in eodem delicto siue ante sit excōica
tus siue post. s. dando auxilium cōsiliũ
vel fauorem ad ipsum faciendũ vel cōtinuadum sic ligatur eadẽ sententia ex
cōicatiōis ⁊ ab eodẽ solo pōt absolui a
|
quo pōt excōicatꝰ cũ quo sic ꝑticipauit
aut talis nō est excōicatꝰ cũ dantibꝰ ei
auxilium cōsiliũ vel fauorẽ ⁊ tũc si ꝑticipat cũ eo dādo auxiliũ cōsiliũ vel fauorem in facto dānato ante ille ↄmiserit factum ꝓpter q excōicatus est sic
solum peccat mortaliter. si aũt participat post ille commiserit factum dānatum. ⁊ est excōicatus sic ligatur eadẽ
excōicatione. ⁊ ab eodem poterit absol
ui a quo potest excōicatꝰ cum quo participauit. ⁊ sic intellige. c. nuper. et. c. si
concubine. de sen. excom.
¶ Quid si participat non in eodem de
*licto propter q excōicatus est ille cum
quo participat. s
ʒz in alio peccato mortali. Rñ. ꝙ peccat mortaliter ⁊ solũ est
excōicatꝰ minori excōmunicatiōe: nisi
talis fuisset excōicatus a papa cu
ʒz par
ticipātibus ei in casibus nō cōcessis:
sic ligaretur eadẽ snĩa si aũt esset excommunicatus cum participantibus
ab inferioribus a papa dic vt. s̃. excom
municatio. iij. §. xvij.
¶ Vtru
ʒz partic ipans in diuinis liget̃
*eadem censura. Rñ. ꝙ aut talis cũ quo
participat fuit excōmunicatꝰ sentẽtialiter. Et nominati
ʒz a papa: ⁊ sic si sunt
clerici. dic vt. s̃. excōicatio. v. casu. iiij. si
vero nō sunt clerici dic ꝙ peccāt morta
liter. ⁊ sunt excōicati solum excōicatione minori ar. c. significante eo. titu.
ẜm communem opi. doc. in. c. sacris q me.
causa. Aut est excōmunicatꝰ a quocũ
inferiori a papa ⁊ denũciatus: ⁊ sic clerici participantes in diuinis peccant
mortaliter: ⁊ est eis ĩterdictꝰ ingressus
ecclesie. vt habes. j. suspensio. j. §. xxiiij.
Laici vero solũ peccāt mortaliter. Aut
est excōicatus generaliter a papa vel a
quocun alio prelato seu a canone vel
per statutũ. ⁊ sic tā clerici alij nō pec
cant nec sunt excommunicati etiam mi
nori excommunicatiōe: nisi fit talis excommunicatus pro sacrilega iniectione manuũ in personam ecclesiasticam:
ita notorie ꝙ nulla possit tergiuersatio
ne celari ⁊ hoc per extrauagantẽ factā
in consilio Constātiensi sub. Martino
v. ⁊ vt dicit Archi. Flo. ĩ summa sua habuit ipse a duobꝰ notabilibus fide dignis q̇ fuerunt pñtes ꝙ fuit acceptata
in. d. cōsilio ab omnibus ⁊ est perpetua
fuit etiam vt ego habui a fide dignis
cōfirmata ⁊ approbata in cōsilio cōstātiẽ. si cuiꝰ tenor talis est. Ad euitandũ
scādala ⁊ multa pericula q̃ cōscientũs
timoratis cōtingere possunt christi fidelibus tenore presentium misericordi
ter indulgemꝰ quod nemo deinceps a
cōmunione alicuius sacramentorũ administratione vel receptione aut alijs
qui buscun diuinis intus ⁊ extra pre
textu cuiuscun censure aut sententie
ecclesiastice a iure vel ab homine gñaliter ꝓmulgate teneatur abstinere vel
aliquem vitare aut interdictũ ecclesiasticum obseruare: nisi snĩa vel censura
huiusmodi fuerit illata contra personam collegium vniuersitatem ecclesiam communitatem vel locum certum
a iudice publicata vel denunciata spiritualiter et expresse constitutionibus
apostolicis ⁊ alijs in cōtrariũ facientibus nō obstantibus quibuscũ: saluo
si quem pro sacrilega manuũ iniectione in clericum sententiā latam a cano
ne adeo notorie cōstiterit incidisse q
factum non possit aliqualiter tergiuersatione celari nec aliquo suffragio excusari. nam a communione illius: licet
denunciatus non fuerit volumua abstinere iuxta canonicas sanctiōes. hec.
d. extrauagans.
¶ Vtrum participātes cum predictis
*excommunicatis nominatim denũciatis a quocũ prelato in alijs quā in cri
minibus ⁊ diuinis peccent mortaliter
Rñ. Pau. in. d. c. sacris recitat diuersis
opi. ⁊ dicit ꝙ communis opi. est q solũ
peccat venialiter ⁊ est excommunicatus minori excommunicatione nisi in
sex casibus. ¶ Quorum primus est quā
do commununicat in cōtemptũ clauũ.
¶ Secundus contra preceptum superioris. ar. c. ij. de maio. ⁊ obe. ¶ Tertiꝰ
quando in diuinis. ¶ Quartus quando ĩ crimine mortali. ¶ Quintꝰ quādo
|
est excōicatus cũ participantibus sibi.
¶ Sextus si cōio sit nimis frequẽs. Et
licet predicta opi. sit satis rōnabilis: tñ
magis mihi placet opi. sctĩ Bo. in. iiij.
di. xviij. q. pe. q̇ tenet ꝙ solũ peccat mor
taliter in duobꝰ casibꝰ cōicans in actu
exteriori alijs a crimĩe ⁊ a diuinis. s. qñ
cōicat in cōtẽptũ snĩe late. aut sco qñ
credit ꝓbabiłr ꝙ ex tali cōione snĩa ve
nit in ↄtẽptũ. S
ʒz si ꝓbabiliter extimat
ꝙ snĩa nō magis cōtẽnet̃ ex sua cōione
⁊ cũ timore hoc facit. ex quadā affabili
tate: aut pusillanimitate ⁊ hmōi: ⁊ sic so
lũ peccat venialiter ⁊ ligatur minori ex
cōicatione. cũ qua snĩa ↄcor. Tho. ĩ. iiij.
ea. di. q. ij. ar. iiij. et Pe. ea. di. Jntellige
p̃dicta si cōicat in ꝓhibitis q̃ sunt vltra crimẽ ⁊ diui na ista q̃ cōtinentur in
isto versu. Os: orare: vale: cōio: mẽsa ne
gat̃. Os. i. locutio quā Guido ⁊ Hugo. ĩ
c. quonia
ʒz multos. xj. q. iij. extẽdũt etiā
ad literas recipiendas vel mittendas
⁊ nuncios ⁊ munera. Assurgere aũt vel
ei reuerentiā facere aut inclinare se sa
lutandi vel mouere labijs dummodo
nihil dicat non inducunt minorem excōicationẽ ẜm Ro. cũ pene sint restringẽde ꝑ regulā odia. de re. iur. ĩ. vj. Orare ꝑ hoc prohibetur nō solũ participatio in diuinis ⁊ sacramentis: sed ⁊ etiā
ne q̇s oret in ecclesia vel extra simul cũ
excōicato. Dicit tamẽ Jnn. ĩ. d. c. nuper.
ꝙ si excōicatus sit in ecclesia vel in alio
loco nō cā orandi sed ꝓ alio negocio ꝙ
non ꝓhibetur quis ibi orare cũ in oratione sibi nō cōmunicet: ⁊ placet mihi.
l
ʒz Hosti. ibidẽ teneat contrartũ. vel per
hec ꝓhibet̃ salutatio quelibet fienda
excōicato: sed loco eius d
ʒz dicere deus
emẽdet vos: vel si scribit loco salutatio
nis dicat spiritũ sanioris ↄsilij ⁊ hmōi.
sic nō est ipsum salutare modo quo
ꝓhibetur. Cōio per hoc ꝓhibet̃ ne q̇s
facto cōicet excōicato: puta cooperādo
in aliquo exercitio vel habitādo in domo cum excōicato. dicit tamẽ Jnno. in
d. c. nulier. ꝙ si ego ⁊ excommunicatus
sumꝰ in aliqua domo: ego pro meis ne
gocijs ⁊ ipse pro suis: ꝙ non dicor cōicare ei: sed quādo ego ⁊ ipse simul pro
eodẽ negocio cohabitamꝰ. similiter dicit ꝙ si ego ⁊ ipse haberemus vnā solā
camerā cōem ꝙ liceret mihi in ea cu
ʒz
eodẽ excōicato iacere comedere ⁊ hmōi
dũmō nō cōicent ei in eadẽ mẽsa: nec ĩ
eodẽ lecto aut locutione vel oratione.
Mẽsa per hoc ꝓhibet̃ comestio vel po
tatio cũ excōicato. ⁊ de his oĩbus habe
tur. xj. q. iij. c. sicut ⁊ in tribus. c. se. ⁊ no.
in. d. c. nuper.
¶ Sunt multe ꝑsone que licite cōicare
*possunt cũ excōicato. de q̇bꝰ. xj. q. iij. c.
qm̃ multos q̃ cōpr ehendunt̃ his ꝟsibꝰ
Vtile lex: humile: res ignorata necesse
hoc anathẽa q̇dẽ faciũt ne possit obeẽ.
¶ Vtile. s. cũ q̇s ꝑticipat ꝓ sua vtilitate
*puta petẽdo ab eo debitũ quo ei tenet̃
extra. e. c. si ꝟe. ⁊ etiā in iudicio ꝓpter
hoc pōt eũ cōuenire. Jtẽ ꝓpter vtilitatẽ aĩe excōicati: valet eũ corrigendo vel
inducendo ad pnĩam. licet etiā ĩterponat alia ꝟba vt magis efficaciter possit
eũ inducere. c. cũ excōicato. xj. q. iij. facit
c. cũ volũtate. eo. ti. ꝓterea ad p̃dicationẽ admittunt̃. de cōse. di. j. c. ep̃s. facit.
c. rñso nr̃o. e. ti. excusantur etiā propter
hoc qui. causa predicatiōis vel cōfessio
nis habitāt ĩter eos ⁊ eleemosynas recipiũt ab eis quādo alias id facere bo
no mō nō possunt eis nō cohabitādo.
d. c. volũtate. Jtẽ licite possunt participare cũ excōicato ꝓ salute aĩe mee ⁊ pro
vtilitate tẽporali: puta querẽdo ab eo
consiliũ: cũ alios peritos habere non
possum. Dicit tamen Ray. ꝙ in hoc nō
sunt multum laxande habene: s
ʒz discre
te ⁊ cũ intentione solum vtilitatis predicte cōsequende ⁊ non alio modo. Et
tandiu possunt participare pro salute
aĩaꝝ ipsoꝝ excōicatorũ quandiu spem
de eorum correctione ꝓbabiliter habẽt
⁊ non plus.
¶ Lex. s. matrimonij propterea vxor co
*habitādo viro ⁊ obediẽdo uis sit excōicatus nō peccat nisi excōicatio esset
inflicta propter tale matrimonium.
¶ S
ʒz nũquid licitũ sic sit viro cōicare
*cũ vxore excōmunicata. Rñ. quidam d
|
c
ũt ꝙ non. sed iu tene ꝙ siłr licite communicare pōt ad ĩparia nō iudicāt̃
vir. ⁊ vxor. c. gaudemꝰ de diuor. verũ est
ꝙ si vir cũ debeat esse caput mulieris
xxxiij. q. v. hec imago nō inducit vxore
ʒz
ad petẽdā absolutionẽ ẜm ꝙ debet et
tenet̃ peccat mortalit̃. ij. q. vij. c. neglige
re. ⁊ eẽt excōicatꝰ mĩori excōicatiōe. secꝰ
qñ nō pōt c
a
ʒz cogere ⁊ suscepit necessaria ab ea vel efficeretur peior.
¶ Sed q̇d si vir vocat ad mẽsam excō
*municatũ: nũquid mulier poterit licite
cũ eis come dere. Rñ. ꝙ nō sed comedat
in alia mensa diuersa ab illa.
¶ Hũile sub hoc excusantur filij ẜui et
*ācille. Rod. tñ intelligit filijs q̇ sũt in
patria ptāte. secus de emācipatis te
nẽtur euitare eum nisi ipsi cōmensales
eius essent: ⁊ ab eo necessaria haberẽt
sic excusarẽtur. Jdẽ dicit. Hu. de patre respectu filij ꝙ tenet̃ vitare filiũ excōmunicatũ nisi ab eo recipiat alimẽta
⁊ idẽ te net Jnno. ꝙ limitandum puto
quādo non facile potest aliunde neces
saria habere.
¶ Excusantur etiā serui: ancille: rustici
*seruiẽtes ⁊ oẽs alij subditi de familia
excōmunicati q̇ nō adeo curiales sunt
vt eorum cōsilio scelera ꝑpetrent̃: tales
ei ꝑsone ex quo erāt añ snĩam latā ad
familiare obsequiũ exhibendũ astricti
excusantur cōicādo ẽt post snĩa
ʒz. c. ĩter
alia eo. ti. Jdẽ intelligas de nutricibꝰ
⁊ illis qui cōtraxerũt societatẽ vel alio
modo per aliquẽ contractum eis erant
obligati. Q limitat Hosti. ⁊ Ber. quādo sine eorũ incōmodo nō possunt abstinere similiter conductor mer cenarij
facere potest uis postea excommunicetur. Jdem dic de vasallibus ⁊ haben
tibus emphyteosim ab eis ꝙ possunt
eis reddere pensiones. et alia ad que
obligantur secundum veriorem opinionem.
¶ Sed quid dicemus de illo q̇ vel ex cō
*tractu vel ex iuramẽto tenetur aliquid
soluere vel dare alicui incerto termino
q̇ postea excōicatur. Rñ ꝙ suꝑ hoc fuit
diuersa opi. ĩter doc. s
ʒz mihi placet opi.
Host. ꝙ si talis obligatꝰ pōt desistere a
tali solutione vł datiōe sine suo ĩcōmo
do vel dāno ꝙ nō tenet̃: nec d
ʒz. cũ excōi
cato ꝑticipare dādovł soluẽdo q ꝓmiserat ĩ oĩ iuramẽto vł obligatiōe sub
ĩtelligit̃ ista cła. s. si talis ꝑmāserit cui
liceat cōicare ar. xxij. q. ij. ne q̇s. nec pec
cat nō adĩplẽdo q ꝓmiserat si facit ex
ʒzelo ecclesiastice discipline. secꝰ si face
ret solũ ex cupiditate auaricie. si pec
*caret qͦ ad deũ. ¶ Quid si q̇s ↄ̃hat cũ ex
cōicato: nũ q̇d excusabit̃ ꝑticipādo postea. Rñ. ꝙ si hoc facit ex magna sua ne
cessitate: puta nō pōt ałr viuere bono mō sic excusat̃ ꝑ. c. si vere. e. ti. si autẽ
nō fuit ↄpulsus a tali necessitate sic nō
excusabit̃ ꝑticipando cũ eo si mō ↄ̃xit
sciẽs eũ excōicatum. hec eliciuntur ex
dictis doc. in. c. nos sanctoru
ʒz. xv. q. vj.
⁊ in ca. veritatis de do. et contu. in. di.
ca. si vere.
*¶ Res ignorata. s. qñignorādo eũ excōi
catũ ꝑticipat. q ĩtellige veꝝ nisi ignorātia sit crassa vł affectata ⁊ sic nō excu
*saret̃. ¶ S
ʒz q̇d si audiuit aliqͦ ꝙ sit ex
cōfcatꝰ nũq̇d tenet̃ eũvitare. Rñ. ꝙ aut
ꝓbabiliter credit. eũ excōicatũ puta ꝙ
hoc hũit aꝑsonis grauibꝰ ⁊ fidedignis
⁊ sic tenet̃. si āt nō credit ꝓbabiliter ex
cōmun icatũ nō debet eũvitare. s
ʒz depo
nat ↄsciẽtiā. s. ꝙ nō sit excōicatꝰ mul
ti multa loquũt̃ ⁊ q̇ cito credit leuis est
corde q si nō pōt eā deponere tenet̃ eũ
vitare ar. c. inquisitioni eo. titu.
*¶ Vtrũ semel excōicatꝰ sit sẽꝑ vitādus.
Rñ. ꝙ sic nisi cōstet absolutiōe ꝑ regu
lā semel malꝰ. de reg. iur ĩ. vi. ⁊ ẽ bonꝰ
tex. ꝓ hoc ĩ. c. ꝓposuit de cle. exc. mi. ꝙ
limito qͦ ad cōsciẽtiā veꝝ nisi esset talis ꝑsona de qua ꝓbabiliter posset cre
di dicto suo affirmāti se esse solutũ. ar.
c. ex parte de offi. ordi.
*¶ Necesse ꝓpter necessitatem commu
nicās excōmunicato excusatur. vnde si
necessi tas est absoluta q̃ dicitur vis sic
clarũ est ꝙ excusat per eo. sacris. deihis
que vi. vel me.
*¶ S
ʒz q̇d de necessitate conditionata q̃
est metus. Rñ. ꝙ aut metus est talis q̇
|
caderet in cōstantẽ viꝝ. ⁊ sic ex tali me
tn participās etiā ĩ diuinis nō peccat
nec minorẽ excōmunicationẽ incurrit
nisi participet in crimine: vel nisi causa excōi cationis esset ꝓ fide defensanda. ratio ex quo quis nō tenet̃ obedi
re p̃lato preci piẽti ꝙ se exponat morti
vel cruciatui ⁊ hmōi nisi ꝓ fide ⁊ cōmu
ni salute. qñ ałs nō pōt defensarivt pt
ʒz
s̃. caritas. §. v. ⁊. j. religiosus. §. xxx. Sic
nullus tenet̃ euitare excōmunicatos qñ
id facere nō pōt sine tali periculo: p̃ceptu
ʒz de excōmuni catis vitandis cũ
sit iuris positiui nō pōt ad hoc lig are
aliquẽ. si autẽ metus nō sit talis sic ꝑti
cipās ex tali metu nō euitat minorem
excōmunicationẽ. ⁊ ẜm hoc intellige. d.
c. sacris. dũ dicit ꝙ ꝓ nullo metu d
ʒz q̇s
pctm̃ mortale ĩcurrere. presupponit
talẽ facere cōtra p̃ceptum. quod seruare tenetur. vł dic ꝙ loquit̃ de participa
tiōe ĩ crimine vel de metu q̇ nō caderet
in cōstantẽ ⁊ ẜm p̃dictā distinctionem
cōcordāt doc. q̇ suntvarij. in. d. c. sacris.
ad eam nō aduertunt.
¶ Qui de necessitate victus. ⁊ hmōi nũ
*q̇d talia possint peti ab excōicato. Rñ.
ꝙ sic ẜ
ʒz cōmuniter doc. in. d. c. si vere et
in. c. ĩter alia. e. ti. vñ breuiter cōcludẽdo dico ꝙ qñ cōico excōmunicato nō in
eius fauorẽ aut ↄmodũ: sed ꝓ euitādo
dāno mei patrimonij vel subleuanda
mea necessitate nō ĩcido ĩ minorẽ excō
municacionẽ dũmō nō participẽ in cri
mine. aut in diuinis extra casum iusti
metus. ar. eoꝝ que no. in. d. c. nos p̃decessorũ. ⁊. c. veritatis.
¶ Quomodo debeo euitare excōicatu
ʒz
*Rñ. ꝙ aut ẽ occultus ⁊ sic debeo eũ eui
tare ĩ occulto puta exeũdo ecclesiā fingẽdo aliā cām ⁊ hmōi. ⁊ taliter ꝙ non
prodā eũ ar. c. si tm̃. vj. q. ij. ⁊. c. cum non
ab hoĩe. e. ti. Et voco hic occultũ excōinicatũ illũ q̇ cōiter habetur pronō excōi
cato. l
ʒz aliq̇ pauci sciẽt: ⁊ nisi sit eius
p̃latus q̇ cũ eo cōicat: talis p̃latus te
netur eũ monere vt ecclesiam exeat ⁊ si
nōvult si pōt ꝓbare d
ʒzeũ publice incre
pare. Si vero est publice excōicatꝰ: puta cōiter scitur: sic op
ʒz eũ publice eui
tare vnde si intrat ecclesiam cā orandi
vel audiendi diuina debet eum publi
ce monerevt exeat ꝙ si noluerit pōt ad
prece ptum sacerdotis violenter eici si
modo non immineat periculum effusionis sanguinis vel saltem debent de
ecclesia ipsi exire.
¶ Quid faciet sacerdos si ĩcepta missa
*perpẽdit ibi excōicatũ esse. Rñ. ꝙ si est
occultꝰ nō d
ʒz dimittere offm̃. ij. q. j. nihil limita nisi sit p̃latus suus ⁊ possit
hoc ꝓbare tũc faciet vt dictũ est ĩ. §.
p̃cedẽti si vero est publice excōicatus.
Sic publice moneat eũvt exeat. ꝙ si nō
vult exire ⁊ sacerdos nōdũ ĩchoauit ca
nonẽ d
ʒz dimittere missā ar. c. oĩs. xxiiij.
q. j. ⁊ hic noĩe cononis intelligo a Te.
igit̃ ⁊ vltra ẜ
ʒz ar. ĩ. c. de hymnis de ↄlc.
d. ij. quāuis do. Alex. Vin. ĩ. c. cum marte. de cele. mis. recitet Host. Jnn. ⁊ Pa.
tenere ꝙ canō imcipit a verbis cōsecra
tionis. si vero ĩchoauit prosequat̃ vs
ad sumptionẽ sacramẽti qua facta iteꝝ
moneat eum vt exeat ꝙ si non vult exi
re dimittat post communionem ⁊ in sa
cristia eam dicat.
¶ Vtrũ ꝑticipās cũ excōicato etia
ʒz ab
*ĩferiori suo vł a se liget̃ minori excōica
tiōe. Rñ. ẜ
ʒz Pan. ĩ. c. cũ desideres. eo. ti.
ꝙ sic si est ĩferior a papa ⁊ addit ꝙ et si
vellet eu
ʒz habere pro absoluto nihilominus ligaretur nō potest eum tali
modo absoluere.
¶ Vtrũ excōicati transeat in tertiā ꝑso
*na
ʒz. Rñ. ꝙ nō nisi qñ participātes ligā
tur etiā maiori excōmunicatione.
Excommunicatio.
vltimo de ma
lis que inducit maior excō municatio vt ostendatur
quantuʒz est timẽda. Vbi sciendum ꝙ
xxj. malum inducit.
Ad propositũ eoꝝ q̃ in hoc. §. dñr ⁊
ꝙ excōicatio cōtra pplm afficiat ẽt posteros no. Dy. Bar. ⁊ Ang. in. l. si grege
de leg. j. Bar. ĩ. l. ĩter stipulātẽ. §. sacra
ʒz
ff. deꝟ. obl. doc. ⁊ Pe. su. ĩ. l. ꝓponebat̃
de iudi. ⁊ bar. ĩ. l. q ĩ rerũ. §. j. lega. ij. ⁊
an p̃sumat̃ excōicatio. no. Bar. in aut.
|
si dicatur. C. de testi. ꝙ nō nisi in eo qui
asserit se absolutũ de quo per eundẽ in
l. decem. de verb. obli.
¶ Primo priuat ꝑticipatione alioꝝ. nā
*excōicatꝰ tenet̃ euitare alios ẜ
ʒz Pa. ĩ. c.
nulli sen. ex. ⁊ cōtẽnẽdo euit are alios
totiẽs peccat mortali ter. facit. c. illud
cle. excō. mi. ⁊. c. sicut. ij. q. vij. vnde licet
excōicato possint causa hũanitatis ĩ sub
stẽtationẽ actionẽvite etiā nō expectata
extrema necessitate necessaria vite ministrari vt alimẽta vestes ⁊ hospitiu
ʒz
ẜ
ʒz gl. in. c. quoniā. xj. q. iij. tñ vtensilia ⁊
alia instrumenta sine quibꝰ viuere pōt
nō sunt ei ministranda. Solũ modo er
go in casu in quo hō exp̃cepto caritatis
tenet̃ cōicari cũ eo pōt ẜm Tho.
¶ Secũdo excludit hominẽ a sacr̃is ec
*clesie. iij. q. iiij. engeltrudam.
¶ Tertio priuat suffragio ecclesie quod
*suffragiũ ẜ
ʒz theo. in. iiij. d. xxij. valet ad
quatuor v
ʒz ad augmentũ gratie quam
habẽt ad merendā gr̃am quam nō habẽt ad ꝓtectionẽ dei habẽdā ⁊ ad defẽ
sionẽ ab hostibꝰ ꝓmerẽdam. ⁊ ꝓpterea
dr̃ tradi sathane ĩ. c. audi. xj. q. iij. vnde
sacerdos excōi catꝰ nō pōt dicere. Dñs
vobiscũ in officio. ar. c. nihil. xj. q. iij.
¶ Quarto nō pōt ĩteresse diuinis offi
*cijs aut cũ alijs orare ĩ ecclesia: ałs pec
cat mortaliter nec d
ʒzextra ita prope sta
re ꝙ audiat. de peni. ⁊ remis. c. q in te.
posset tñ solus in ecclesia orare.
¶ Quinto excludit a regno celoru
ʒz. xx
*iiij. q. j. quodcũ. ⁊. xj. q. iij. c. nichil.
¶ Sexto si ingerit se diuinis existens ĩ
aliquo ordine irregularis efficitur. vt
*j. irregularitas. j. §. xl. cum sequen.
¶ Septimo. efficitur infamis. vj. q. j. in
fames. Bal. tamẽ hoc refert ad excōmu
*nicationem notoriam.
¶ Octauo nullũ bñ ficiũ ecclesiasticum
*potest acquirere. c. postulasti de cle. ex.
mi. ⁊ in. c. bene in fi. de eta ⁊ qualit.
¶ Nono nō pōt eligere de appel. ↄsti.
*¶ Decimo si sit excōmunicatus recipit
bñ ficiũ l
ʒz absoluatur postea ⁊ ei ↄceda
*tur fructꝰ āteriores restituere tenet̃. ca.
sacro. e. ti. ⁊. c. pastoralis in fi. de appel.
¶ Vndecimo ab officio et beneficio est
*suspensus. d. c. pastoralis in fi.
¶ Duodecimo obligati ei ex debito fi
*delitatis sicut suntvasalli nō tenẽtur ei
quādiu durat excōmunicatio ẜ
ʒz Pau. ĩ
d. c. veritatis.
¶ Terciodecimo non potest contrahe
*re matr imoniũ sine peccato mortali licet teneat.
*¶ Quartodecimo non valent litere im
petrate a papa per eũ super alio articu
lo. c. ipso iure de rescrip. lib. vj.
¶ Quintodecimo nullus potest pro eo
*orare intellige solenniter.
¶ Sextodecimo nō pōt constitui ꝓcu
*rator: de ꝓba. post cessionẽ nec ꝓcurato
rem cōstituere. ca. fin. de ꝓcur. ꝙ limita
verũ vt actor. secus vt reus ad defendẽ
dum se. c. intelleximus. de iudi.
¶ Decimoseptimo ꝙ stās excōmunica
*tus ꝑ annũ pōt priuari oĩbꝰ beneficijs
si q̃ h
ʒz. xj. q. iij. rursus. ⁊. c. quicũ quod
limitat gl. in. c. cũ ↄtumacia. de here. li.
vj. ⁊ Jnn. in. d. c. cũ bone. do. Ant. in. c. j.
de iudi. verũ si excōmunicatꝰ fuit ꝓ cau
sa criminali: secus si ꝓ ciuili: si stetil
set per mille annos non posset priuari
glo. est singularis in. c. contingit. de do
lo ⁊ contumacia.
¶ Decimooctauo ꝙ debet soluere ꝓ sin
gulo dievnũ grossu
ʒzante absoluatur
*ẜm statutum aliquoꝝ ep̃oꝝ quod quidem licet videatur simonia cum per. c.
ad nostra
ʒz. ⁊. c. nemo desimo. tñ
Host. ⁊
Jo. and. in. c. ad aures desimo. determinant contrariũ ⁊ ꝙ licitum est: ꝙ intelligo verum si sit in penam ⁊ vt citius
querat absolutionem.
¶ Decimonono nō valent contractꝰ fa
cit ꝑ excōicatũ ratione publici officij si
*erat publice excōicatꝰ actꝰ vñ publici ⁊
ciuiles nō tenent puta tutor existẽs ĩ
ter ponit autoritate
ʒz alienādi seu susce
pit ꝓcuratoris officiũ vel administrationẽ bonoꝝ ecclesie: aut ĩstrumẽta con
ficit siue vt arbit̃ laudũ ꝓtulit: tales
sunt actus publici. Si vero promissum
fuit in eum vt in arbitratorẽ ita ꝙ arbitramẽtũ accipiāt effectum ex cōsensu
|
partiũ vt est qñ reducit partes ad concordiā bñ tenet nō exvi sue snĩe: sed cō
sensus partiũ. Gesta aũt ꝑ occulte ercō
municatũ ĩ tꝑalibꝰ rōne publici officij
bñ tenẽt si mō offm̃ est publicũ autoritate ⁊ vtilitate. secꝰ si fuisset publicũ au
toritate: sed vtilitate priuatũ ẜ
ʒz Pa. in
c. post cessionẽ de proba. si erat excōi
catus tꝑe assumptionis officij non va
let gñaliter vt puta fuit cōstitutꝰ ꝓcu
rator q̇ erat excōicatꝰ secꝰ si post consti
tutionẽ fuit excōicatꝰ. tenẽt nisi exci
piat̃ ẜm Pa. in. d. c. post cessionẽ quo ta
mẽ ad actꝰ spũales si sunt tales in q̇bꝰ
ĩprimit̃ caracter sic tenẽt vt collatio ordinũ ⁊ hmōi. l
ʒz indigeat dispẽsatione
tałr ordĩatus. vt. j. irregularitas. j. §. iij.
alij. aũt actus spũales in q̇bꝰ nō imprimit̃ caracter. vt collatio bñficij ⁊ hmōi
tenẽt qñ nō ẽ publice excōicatꝰ rōne pu
blici officij. l. barbariꝰ. ff. offi p̃to. sunt
tñ retractādi si is ĩ cuiꝰ fauorẽ sũt facti
sciebat eũ excōicatũ: s
ʒz dubitat̃ de ex cōi
catione an teneat rōne pulici officij lata ab excōicato occulto Pa. in. d. c. ꝟitatis de do. ⁊ ↄtu. tenet post factũ ad penā irregularitatis euitādam ꝙ nō valeat: ⁊ placet. Electio ẽt l
ʒz vide at̃ qͦ ad
capl
ʒz ꝑtinere ad offm̃ publicũ: tñ qͦ ad
singłares nō ẽ offm̃ publicũ: s
ʒz est q̇dā
fr̃nitas ⁊ iō ñ t
ʒz facta ab excōicato etiā
occulto. Alij āt cōtractꝰ suꝑ tꝑalibꝰ ini
ti nō rōne publici s
ʒz priuati vt emptio
vẽditio. ⁊ c. cōiter tenet̃ ꝙ tenẽt̃ vt no.
pa. ĩ. c. sivere. e. ti. ⁊ ĩ. d. c. veritatis uis
multi doc. teneāt fore nullos ↄ̃ctus.
¶ Vigesimo nō pōt testamentũ facere
*ẜ
ʒz aliquos cōius tñ tenet̃ ꝙ pōt testari. vt not. Albri. in. l. j. C. de here. insti. et
Car. in. c. . de vsu. li. vj. ⁊ Pau. in. c.
ad probandum. de re iudi. equipara
tur relegato.
¶ Vltimo priuat̃ ecclesiastica sepultura. quia cui nō cōicamus viuo nec mor
tuo cōicare debemꝰ. c. sacris. sepul. q
limita nisi absoluatur. vide multa alia
si placet. in dicto capitulo ad probandum ⁊ in cap. veritatis. ⁊ in. ca. si vere notata. a doc.
Excusatur.
quis a peccato ex deceʒz.
¶ Primo ex alienatione mentis illicitum agens quam alienationẽ adducit qñ facti qualitas si
cut Loth. qñ voluit filias prostituerevt
liberaret quos susceperat. vt dicit Au.
in. c. q ait. xiiij. di. Aliquādo furor siue
insania. Aliqñ ebrietas. Vñ qñ ex toto
q̇s est extra seipsum excusatur a toto vt
ptʒz in. c. aliquos scimus. ⁊. c. illa cauen
da. xv. q. j. ⁊ in. c. ĩebriauerũt. ibidẽ patet ꝙ est puniẽdus ꝓ ebrietate sʒz nō ꝓ
ↄmissio in ipsa. ⁊ sic videtur tenere gl.
ibidẽ de qͦ vide. s̃. ebrietas. §. iij. ¶ Secũdo ex coactione. Jntellige absoluta.
facit. c. nō ẽ. xv. q. j. ⁊. 50. di. c. p̃sbyteros.
¶ Tertio ex ignorātia siue errore. Jntellige vt dicam. j. ignorantia. §. iij. facit pro hoc. xv. q. vj. si a sacerdotibus
xxxiiij. q. ij. in lectum.
¶ Quarto excusat ↄsuetudo. qͦ. s̃. Cōsuetudo. §. ix. ¶ Quĩto necessitas. de cō
tra. dist. v. discipłos. ¶ Sexto pietas. vt
pʒz. c. ↄq̃stꝰ. de fer. ¶ Septĩo locatio⁊ ludꝰ. vt ĩ. c. j. de sen. ex. ⁊. xv. q. j. ill relatũ.
dũmō nō sit noxiꝰ . ff. ad. l. acq̇. l. nā lu
dꝰ noxtꝰ ĩ culpa. ẽ. ¶ Viij. qñ fecit diligẽtiā bitā vt ĩ. c. Joā. ⁊. ĩ. c. q̇dẽ vt asse
ris. de homi. ¶ Nono ĩdeliberatio mẽtis. xxiij. q. iiij. nabuchodonfor. ¶ Deci
mo ex obediẽtia superioris. xiiij. q. v. c.
dicit dñs. xj. q. iij. q̇d ergo. xxiij. q. j. q̇d
culpat̃. Jntellige si nō sunt ↄtra legẽ su
perioris vt. xj. q. iij. si dñs. ⁊. c. fequẽti.
¶ Vtrũ clericus cui ep̃s p̃cipitvt vadat
romā possit se excusare alij sũt melio
res ⁊ magis apti. Rñ. gl. in. d. c. quid og
⁊. xxiij. q. j. c. fi. ꝙ nō in legationibus
ordo nō est seruandus. ff. de. legatis. l.
sciẽdũ. §. pe. Jtẽ quia Jo. vlt. respondit
dominꝰ Petro: q̇d ad te: tu me sequere.
Executor
ꝓprie dr̃ qui re
ʒz iudicatā
ducit ad effectum. vt dicit
glo. in capitulo super questionum de
offi. delega. de quo habetur secunda. q.
vj. ca. ei q̇ appellat. ꝟ. ab executore. ⁊ in
c. nouit ap. ⁊ multis alijslocis q̇ aliqñ
dicitur merus executor. qñ cā est cogni
ta a superiore ⁊ mera executio sibi mā|
datur vnde ab isto appellari nō pōt tā
de iure can onico quā ciuili. vt de re iu
dicata. c. q ad cōsultationẽ. ⁊ dicto. ꝟ.
ab executore. ⁊. C. quorum appel. nō re.
l. ab executiōe nisi executor snĩe modũ
excedat. vt dicit textꝰ ĩ. d. l. Aut nisi male interpretetur snĩam ⁊ huiusmodi de
quibus per gl. in. d. c. q ad cōsultationẽ. Aliquādo ꝟo dicit̃ mixtꝰ ⁊ est quādo aliq̇d a superiore mādat̃ exequẽdũ
simpłr. Vnde talis d
ʒz admittere rōnabiles exceptiones c. ex ꝑte el secũdo de
offi. delegati. ⁊. c. eā te decet de etate et
qualita. ⁊ in. c. cũ a deo. de rescri. Et hoc
veꝝ nisi cōstet ꝙ superior ex certa scien
tia sic velit. vt no. gl. in. d. c. ex parte. Et
ab isto executore mixto pōt appellari
si aggrauat vel iniuriat̃. vt. C. de ap. l. si
quis procuratione.
Ad ꝓpositum eoꝝ q̇ hic dicũtur de
executore snĩe vide Bal. in. l. si p̃tor in
prin. de iud. ⁊ ĩ. l. executore de exe. rei iu
di. ⁊ Bar. in. l. a diuo pio. ff. de re iudica
ta. ⁊ in. l. ꝓcuratotẽ. ff. de ꝓcura. vbi no.
ꝙ executor snĩe nō pōt de eiꝰ iniquitate cognoscere de executoribus aũt testa
mẽtorũ qui ⁊ a quibus cōstituant̃ ⁊ ad
q̇d no. Bal. ĩ. l. id q pauperibus. C. de
episco. ⁊ cle. ⁊ ĩ. l. captatorias in. ij. q. C.
de testa. mili.
¶ Quis pōt eẽ executor in causis eccle
*siasticis. Rñ. merꝰ executor pōt eẽ quilibet clericꝰ Mixtꝰ vero nō nisi in digni
tate cōstitutus aut ꝑsonatum habens.
Vel canonicus eccłie cathedralis si cō
missio sit ei: autoritate literaru
ʒz aposto
licarum vel legatorum: aut delegatorũ
apostolicorum. Secus si ab alijs quia
tunc quilibet clericus pōt esse. vt patet
per not. in capitulo statutum. de rescri
ptis. li. vj.
¶ Executores testamẽtorum: siue fidei
*commissarij q̇ possunt dari. Rñ. ꝙ siue
testator sit clericꝰ. siue laicus pōt deputare executores tā laicos clericos seculares. ⁊ etiā religiosos quoscun dũ
modo religiosi a suis suꝑioribus obtineāt licẽtiā exequẽdi exceptis fratribꝰ
minoribus quibus est ꝓ hibitũ in cle.
exiui. in. §. ꝓinde vir sanctus de ꝟbo. si
gni. fallit hoc scm Bart. in minori ca.
li. iij. c. j. qñ distributio d
ʒz fieri in fratres ip̃os vel moniales sancte clare sub
iectas cure ipsorũ herede volũtarie sol
uente quia sic frater minor pōt esse exe
cutor. ⁊ quod ta
ʒz clericꝰ religiosus quā
laicus possit esse executor not. in. cap.
religiosus de testa. li. vj. ⁊ per docto. in
capiiu. tua nobis ⁊ ibi Pau. in. c. Joan
nes. de testa. etiam si sit minor. xxv. an.
secundum glo. in. d. c. religiosus ⁊ hoc
de consuetudine. Et sequitur Albri. in
l. nulli. licere. C. de epis. ⁊ cle. dummodo
adultus sit. Jte
ʒz non admittit̃ seruus:
nec surdus multus ꝓdigus furiosus
uis aliquid tenuerint ꝙ etiā seruus ⁊
pupillus possit esse. vt ibi not. Albri. s
ʒz
est verius ꝙ non.
¶ Vtrum femina possit deputari glos.
*Jo. an. ĩ. d. c. religiosus t
ʒz ꝙ cōsuetudo
q̃ est optima ĩterpres legũ h
ʒz ꝙ sic. pa.
in. d. c. tua nobis dicit ꝙ alias fuit con
sultum ꝙ non pōt. Sed Bal. t
ʒz cũ Jo.
an. ⁊ placet mulier non comparet vt
procuratrix. sed intẽtat actionem noĩe
proprio. de quo per eũdem Bald. in. l.
id quod pauperibus. ⁊ in. l. si quis ad
declinandam. C. de epis. ⁊ cle. ⁊ sic non
ob. l. ne sciẽtia. ff. de procur. ⁊. l. alienam. C. eo. ⁊. l. ij. ff. de reg. iur. ⁊. iij. q. vij.
.§. tria. quia vt dixi non vt procuratrix
comparet.
¶ Vtrum possit deputari mixtim. s. se
*cularis ⁊ religiosus simul vel clericus.
Rñ. ꝙ sic ẜ
ʒz Joan. an. in. d. c. Joannes.
¶ Vtrũ cum simpłr deputant̃ tres vel
*q̃tuor executores. vno mortuo alij possint procedere. Rñ. ꝙ sic vel etiā si viue
ret et nollet exequi possent ipsi exequĩ
nisi testator aliud expresserit. vt est tex.
in. d. c. religiosus.
¶ Quid si vnus executorũ viuit: s
ʒz est
ĩ re motis. Rñ. ꝙ nihilominꝰ ceteri exe
quẽtur vt. in. d. c. religiosus. immo
ẜm gl. ibidẽ nō est necesse vocet̃ tunc sicut
⁊ ĩ electiōe vt in. c. ꝓpter. ⁊ ĩ. c. cũ ĩter
vniuersas de elec. secꝰ si nō multum di
staret: tũc vocandus esset. ⁊ si in ter|
mino assignato nō venerit ꝓcedẽt cete
ri. ⁊ hoc intellige quādo simpłr sunt de
putati. Secus si cũ aliqua limitatione.
puta ꝙ vnꝰ sine alio nō possit et hmōi.
tũc seruandũ est q testator statuit.
vt in. d. c. religiosus.
¶ Vtrũ officiũ p̃fati executoris trāseat
*in heredibꝰ. Rñ. gl. ĩ. d. c. religiosus. ꝙ
nō nisi testator exp̃sserit. Et hoc tene ꝑ
dictũ tex. l
ʒz aliqui tenuerĩt ꝙ trāseat ꝑ
l. cũ vnꝰ ⁊. l. a filio in ṗn. ⁊. l. alimẽta in
ṗn. ff. de ali. ⁊ ci. le. alij ꝟo ꝙ re integra
nō trāsibit: sed nō integra sic. vt de ele.
c. in causis. ⁊. l. mandatum. C. manda.
¶ Quid si sit deputatꝰ executor abbas
*sancti ꝓculi an eo mortuo successor eiꝰ
exequetur. Rñ. gl. in. d. c. religiosus ꝙ si
abbas mortuus erat ꝓpinquus testatori nō trāsibit ad successorẽ. videtur
electa ꝑsona ex affectiōe. siue nomẽ eiꝰ
fuerit expressu
ʒz vel nō facit ad hoc. xij.
q. iij. pontifices. de test. req̇sisti si aũt nō
erat ꝓpinquus tũc si nomẽ erat exp̃ssũ
nō transibit. si vero nō erat expressum
transibit de off. del. quonia
ʒz requisisti.
¶ Querit̃ an teneat̃ deputatꝰ executor
*acceptare. Rñ. Pa. in. d. c. ioānes q nō
nisi tacite acceptasset vel expresse nō
posset renũciare ⁊ dicit̃ tacite acceptare quādo aliq̇d fecit ꝙ ꝑtinet ad hoc ⁊
hmōi. Jtẽ si sciẽter recepit literas q̇bus
sibi officiũ deferebat̃. ar. l. j. §. j. ff. de ꝓcu. aut si ipse cōsensit quādo testator ad
illud officiũ eũ deputabat ad hoc. l. vxo
ri §. j. ff. ad. l. cor. de fal. facit. l. ex snĩa. ff.
de te. tu. Posset tamẽ ep̃s in legatis ad
pias causas citra acceptionẽ cō pellere
si nō vt executorẽ saltẽ vt delegatumisicut in qualibet alia delegatione vt. C. q̇
pro sua iurisd. l. vnica ⁊. c. pastoralis. de
of. deleg.
¶ Qñ tenent̃ executores exeq̇. Rñ. Pa.
*in. c. nos q̇dẽ. de test. ꝙ aut testator ꝓui
dit sibi de tꝑe ⁊ illud serua vnũ tamen
sem ꝑ no. ꝙ l
ʒz testator mandet aliquid
fieri. j. certũ tp̃s cōputādũ a die mortis
intelligit̃ ⁊ supplet̃ a die scientie ⁊ adi
te hereditatis vt ꝓbat tex. ĩ. l. statulibe
ros. §. si q̇s heredi. ff. de statuli. facit iuncta gl. in. l. fi. §. si aũt dubiꝰ. C. de iu. deli. Si vero testator nō ꝓuidit sibi de tẽ
pore tũc Pa. dicit in. c. si heredes de testa. ꝙ si res legata est in patrimonio te
statoris potest solui sine mora. Nā dominium illico adita hereditate transit
in legatariũ vt ĩ. l. si tibi homo. §. cũ ser
uus ⁊ ꝙ ibi no. ff. dele. j. ⁊. l. cũ res in prĩ.
ibidem dicitur ꝙ si non nec soluatur si
ne mora heredes cōdẽnant̃ ad prestan
dum vsurā ⁊ oẽm vtilitatem. Jdẽ etia
ʒz
si esset pecunia legata vt in. l. si domus
.§. ĩ pecunia. ff. de le. j. vbi dicit̃ ꝙ ad solutionẽ tp̃s modicũ dandum est. s
ʒz gl.
ibidẽ illud breue tp̃s dicit fore. x. dies
a p̃cepto iudicis vel saltem arbitrariũ
pẽsata qualitate ⁊ titate hereditatis
et si nō habet debet reperire vndecũ.
l. si pecunia. ff. de le. ij. Et hoc tene qͦ ad
obligationem quo aũt ad penam. s. vt
cogantur soluere cũ omni emolumẽto
⁊ interesse dic ꝙ in legatis ad pias cau
sas est tp̃s. vj. mensiu
ʒz vt in aut. de ecc.
tit. §. si aũt legatum. Jdẽ dicerẽ in legatis ad nō pias causas ꝑ arg. a maiori ĩ
d. §. si aũt legatum ⁊ hoc a die insinuationis testiũ ⁊ ꝙ si ꝑ annũ a die monitiōis ꝑ iudicẽ sibi facte nō implet. quecun relicta priuatur tota hereditate
⁊ veniet ad substitutos vel si nō sunt ve
niet ordine seruato coheredibꝰ abeũti
bus vel generali fidei cōmissario ⁊ ceteris ẜm ꝙ hr̃ in aut̃. amplius. C. de fidei
cō. licet posset iudex cogere etia
ʒz ante
prefatum tempus executores vel heredes alio remedio.
¶ Vtrum executore non exequente de
*uoluat̃ ad ep̃m executio. Rñ. pa. in. d. c.
nos quidẽ ꝙ si p̃cessit duplex monitio
post negligẽtiam debẽtis exequi stati
ʒz
in legatis ad pias causas deuoluitur
nec requiritur aliud tp̃s vt videt̃ innuere tex. in aut̃. de ecc. ti. §. si aũt. q̇ hoc
iussi sunt. Et sic intelligerẽ no. ꝑ Bart.
d. aut̃. amplius Si sola vnica monitio
precessit expectatur annus ante deuoluatur ad episcopum: sed aduerte
ꝙ hodie episcopi per statuta disponũt
vt currat annus a die mortis admo|
nẽdo generałr quoscũ ⁊ sic post annũ
deuoluet̃ ĩtelligẽdo a die mortis ⁊ scĩe
⁊ adite hr̃ditatis vt. s̃. dixi. limitat Ric.
in. iiij. di. xlv. hoc verũ si h
ʒz bona ĩprom
ptu de quibꝰ possit infra annu
ʒz legata
implere alias nō deuoluitur ad episco
pum quod no.
¶ Querit̃ quidā reliq̇t cẽtũ pauꝑibus
*declarādis ꝑ semproniũ an elapso anno declarationẽ nō facto ep̃s possit eligere pauꝑes vigore statuti p̃fati in p̃ce
dẽti. q. Rñ. bar. in. l. cũ quidā ita. ff. le.
ij. ⁊ sequit̃ Pa. in. d. c. nos q̇da ꝙ non
statutũ loquit̃ de executore ⁊ in eo habe
ret locũ vt nō posset amplius se intromittere. ar. c. literas de sup. ne. p̃la. s
ʒz ha
bẽs declarare nō est executor sicut dicimus differẽtiā ĩter iudicẽ qui declarat
⁊ executor. C. de exe. re. iud. l. executore
ʒz
ꝙ no. ꝓbat ꝙ frater minor qui nō po
test esse executor bñ pōt esse declarator
⁊ similiter cōsultor cũ nullo iure prohibeatur de quo dic vt. j. §. xxvj.
¶ Vtrũ p̃fata deuolutio habeat locũ tā
*in legatis ad pias causas non pias.
Rñ. pa. in. c. si heredes de test. ꝙ in lega
tis ad pias causas nō ẽ dubiũ. Jn alijs
aũt est diuersitas ĩter doc. s
ʒz ipse Pau.
sic ↄcordat ꝙ aut ep̃s vult se impedire
ante heres sit priuatus hereditate. s.
añ lapsum anni ⁊ sic pōt se impedire et
compellete. Siłr si heres incidit ĩ penā
priuatiōis s
ʒz de facto eā possidet ne
mo eam petit nā tũc cessat ratio. d. aut̃.
amplius que vult hereditas cũ onere
exequẽdi trāseat ad aliũ ⁊ habebit locũ
d. c. si heredes ꝙ loquit̃ generaliter nec
ob. ꝙ non d
ʒz ep̃s ĩpẽdere officiũ suũ nō
imploratũ ad vtilitatẽ priuatũ ↄ̃ determinata ĩ. c. bone memorie el. j. de postu.
p̃la. ꝓ quo impẽdit ẽ miserabilis per
sona ⁊ ideo potest: vt ibi no. quia defun
ctus est destitutus oĩ auxilio ⁊ ideo me
rito etiā nō imploratus pōt iudex impẽ
dere officiũ suum. Aut vult se impedire
po ꝑuenit ad alios hereditas ꝓpter
priuationẽ primoꝝ⁊ sic nō pōt respectu
executiōis s
ʒz bñ respectu cōpulsionis
fiende heredi nouo vt exequatur tũc
habebit locum. d. aut̃. amplius ⁊ sic cōcord. d. c. si heredes cũ. d. aut̃ ampliꝰ.
¶ Quid si testator expresse ꝓhibuit ne
*ep̃s impediat. Rñ. Pa. ĩ. c. tua nobis. de
testa. ꝙ quo ad compulsionem executorum non valet quia sicut ipse si viueret
nō posset se eximere a foro episcopi. ita
nec executores subtrahere potuit vt pa
tet. in. d. c. tua nobis. Quo vero ad deuolutionem executionis dicit ide
ʒz pa.
ibidem quod si testator prouiditde alio
executore in casu negligentie primi ille exequitur non ep̃s ar. in. l. nulli ⁊ in
l. si quis ad declinandā. C. de epis. ⁊ cle.
aut solũ ꝓhibuit ep̃is exe. qui non ꝓui
so sibi de alio executore tunc in legatis
ad pias causas nihilominus exequet̃
non obstante prohibitione. tex. bonꝰ ẽ
in aut̃. de ec. §. si quis autem pro redemptione cum duobꝰ. §. se. ⁊ in. d. c. tua no
bis. in alijs autem non.
¶ Vtrum executor habeat actionẽ con
*tra heredẽ. Rñ. Pa. in. c. Joannes de re
sti. ꝙ aut est purus executor ⁊ sic nec de
iure ciuili nec canonico habet. sed pōt
implorare officium iudicis contra deti
nẽtes bona defuncti ar. in. l. hereditas
in fi. ff. de peti. he. ⁊ in. l. quintꝰ. ff. de an.
le. ⁊ hoc voluit Dy. in. l. lutius §. meuia
duos. ff. ad treb. ⁊ Bar. in. l. siquis titio
ff. de le. ij. glo. in. d. §. meuia limitant ve
rum nisi in legatis ad pias causas
tunc dicit habere actionem contra heredes allegat. l. nulli. C. de episco. ⁊ cle.
Jdẽ tenet glo. in. d. l. titio. Si vero non
est purus executor: s
ʒz legatariꝰ sicut qñ
verba dispositionis conferuntur in eũ
tacite vel expresse exẽplum dicit testōr
reliquo titio cẽtũ ⁊ volo vt illa restituat
seio tunc poterit agere contra detinentẽ bona tan legatarius ⁊ est vtile si
deficeret fidei commissaria accresceret
sibi ⁊ non heredi. vt in. d. l. si quis titio.
Jdẽ erit vbi tacite confertur in eum de
positio puta quia est particeps illiꝰ delicti ẜm glo. in. d. §. meuia ⁊ in glos. d. l.
si quis titio. ⁊ ibi vide.
¶ Vtrum executor possit vẽdere bona
*defuncti pro executione vltime volũta|
tis. Rñ. Pa. in. d. c. Joannes ꝙ si est exe
cutor vłis puta. quia oĩa sunt distribuẽ
da pauperibus sic poterit. l. d. si q̇s ad
declinādam. Si vero est ꝑticularis nō
potest nisi testator exp̃sse cōcesserit vt ĩ
l. alio herede. ff. de ali. ⁊ ci. le. sicut cōmuniter hodie est in testĩs dat̃ libera vẽdẽ
di autoritas ipsis pro executiōe vltime
volũtatis ⁊ quid portẽt dicta verba vide bar. in. d. l. alio ⁊ cautela est ꝙ adda
tur sic dās eis generale mādatum cũ li
bera administratione agẽdi exigẽdi di
strahendi ⁊ c.
¶ Vtrũ cũ testator relinq̇t. c. ꝓ restituẽ
*dis male ablatis ⁊ non reperiũtur male ablata vs ad illam summā residuũ
sit distribuẽdum. Rñ. Pa. in. d. c. tua no
bis Jac. de are. in trac. executionis vt re
fert ⁊ sequitur Bal. in. d. l. si quis ad de
clinandam distinguit ꝙ aut testator ꝓhibuit in alium vsum conuerti. ⁊ sic cedet heredi residuum quẽadmodũ quādo deficit aliud legatum vt. d. l. si quis
ticio. ⁊ exp̃ssio cause limitat legatu
ʒz. vt
in. l. fi. ff. de au. ⁊ arg. le. aut simpliciter
disposuit. ⁊ tunc debet dictum residuũ
dari pauperibus. vt in. l. legatum. ff. de
vsu. ⁊ vsufru. le. quia sicut destinatu
ʒz in
vnum pium vsum si nō potest debet cō
nerti in alium pium. vt in. c. nos quidẽ
de testa. ⁊ facit in ar. d. l. legatum. sit et
hic ⁊ hoc puto verissimum. ꝙ tenet etiā
Joan. an. in addi. spe. in titu. de instru.
edi. §. nunc vero aliqua. ver. ⁊ scias ⁊ ma
xime ẜm Pau. vbi. s̃. quia ex quo expres
sit certam titatem presumendum est
illam deberi licet nō appareant credito
res. Et idem dicit fore seruādũ in cautione quam factum vsurarij vt etiā no.
in. c. . de vsu. li. vj. Cōsulo tamẽ hoc
fiẽdum de consilio episcopi vel heredis
⁊ istud sequẽdũ ĩ cōsciẽtiā. uis alij di
stinguāt si executor est nudus minister
⁊ sic reddet heredi. d. l. si q̇s titio ⁊. l. codicillis in princ. e. ti. si vero nō est nudꝰ
executor tũc residuum erit ipsius executoris posset hec opi. in consciẽtia proce
dere quādo legasset dicto executori cu
ʒz
expressiōe creditorum ẜm ꝙ in libro suo
inueniet ⁊ huiusmodi. quia tũc residuũ
summe videretur voluisse legare executori vt. l. pater. §. tusculanus. ⁊. dele. iij.
⁊. l. filio. §. matri. ff. de adi. lega.
¶ Vtrum executor cui testator dedit ali
*quid ad distribuẽdũ ibi ei videbitur ⁊
placuerit teneat̃ illud distribuere in pi
os vsus. Rñ. ꝙ sic aliud nō apparet de
mẽte testatoris facit. c. cũ tibi. test. S
ʒz
melius verbũ videbitur ⁊ verbum placuerit ꝙ refertur ad arbitrium boni viri. ff. de fideicō. li. l. thais. §. sorore sua. et
l. fideicommis. libertas. la. ij. Bonꝰ autẽ
vir arbitrabitur magis ad salutem ani
me testatoris dispẽsandum alias. de
foro compe. c. cōquestus ⁊ ad salutẽ ma
gis facit vt inter pauperes dispẽsetur.
l. id q pauperibꝰ ⁊. l. nulli ⁊. l. si q̇s ad
declinādam. C. de epis. ⁊ cle. nec impedi
tur dispositio testatoris. licet nō sint expresse ꝑsone quibꝰ debeat fierivt in dictis legibus. Jtẽ debemus ĩterpreta
ri voluntatem testatoris in meliore
ʒz ⁊
fauorabiliorẽ causam ꝓpter regula
ʒz
in testamẽtis sit melior interpretatio. c.
cũ dilecti de do. ff. de re. iu. l. in testĩs. ff.
de vi. tri. oleo le. l. iij. cũ ergo nulla sit
melior vt in pauperes christi dispẽse
tur. ita fiet aliter si nō fiet ep̃s reuocare
poterit ⁊ debet executionẽ. Pe. tamẽ de
peru. trac. can. por. episcopi. c. ix. tenet
ꝙ medietas d
ʒz dari pauperibus ⁊ medietas pijs locis. nihil tamẽ allegat. ⁊ ẽ
satis equa.
¶ Vtrum executor etiam cum consensu
*episcopi possit immutare vsum destina
tum per testatorem meliorẽ vide. j. lega
tum. ij. §. xj.
¶ Vtrũ religiosus exẽptꝰ deputatꝰ exe
*cutor si in exequẽdo deliq̇t possit puniri ab ordinario. Rñ. ꝙ sic. tex. ẽ incle. vni
ca dicit. est vbi etiā eis religiose ĩponit̃
vt reddāt rationẽ de executiōe ordinarijs ⁊ similiter ordinarijs vt exigāt limitat ri. in. iiij. di. xlv. ar. v. q. ij. verũ in religiosis qui habẽt exceptionẽ cōmunẽ
qui tamẽ possent cōueniri ratiōe cōtra
ctus vel delicti seu rei vt in. c. j. de ṗuil.
li. vj. Secus ĩ alijs q̇ etiā ex p̃dictis cō|
ueniri non possunt nō postunt tales
puniri ab ordinarijs. ⁊ placet.
¶ Vtrũ prelatus religiosi qui dedit le
*gitimam acceptādi executionẽ religioso possit eā reuocare re etiā nō integra.
Rñ. glo. in. d. c. cl. vnica. ꝙ sic cũ religiosus non habeat velle nec nolle ⁊ executio fit per collegā aut si alius deputatꝰ
non est per episcopum.
¶ Vtrũ executor possit distribuere in fi
*lios vel consanguineos proprios vide
s̃. eleemosyna §. iij.
¶ Vtrũ dilatio executioni pie preiudi
*cet aĩe testatoris. Rñ. ẜm ri. vbi. s̃. q. iiij.
q sic cuiꝰ ratio est duplex. ¶ Prima
ecclesia ⁊ pauperes nō excitant̃ ad orādum sicut facerẽt si eis daret̃ legatũ ac
celeratio aũt feruẽtiũ orationũ pro aĩa
defuncti multũ v
ʒz ad eiꝰ alleuiationẽ
⁊ celeriorem expeditionem.
¶ Secunda ratio sicut anima in cha
ritate decedẽs ⁊ aliquid purgabile secum portans in hac vita meruit vt elemosyne si pro ea dentur prosint non ad
augumentum gratie sed ad alleuiationem ⁊ breuiationẽ pene ⁊ ideo to citius impletur tanto citius alleuiatur ⁊
ecōuerso. to tardius impletur tāto tardius liberat̃ non tñ propter hoc si nun implerent̃ perpetuo staret in penis:
sed solũ multo tardiꝰ liberaret̃. Ex quo
patet q grauissime peccāt ⁊ magnam
proditionẽ faciũt qui citius possunt
non exequunt̃. vnde vocant̃ necatores
egentium in. c. qui oblationes. el. j. cum
duobus. c. se. xxiij. q. ij. ⁊ in. c. q̇ oblationes el. ij. ⁊ dicuntur venire ad exinanitioneʒz fidei ⁊ q habẽdi sunt sicut q̇ nō
credunt iudicium dei. Jdem dicendum
de restitutione quam statuerũt fieri vn
de in cronicis minorum legitur q qui
dam impediebatur intrare paradisum
quous facta fuit restitutio quia nisi
fiet luet in penis facit ad hoc. c. in literis. de rap.
¶ Sed nunq̇d excusant̃ prefati execu
*tores si propterea tardāt vt res defuncti melius vẽdant̃. Rñ. ẜm sctm̃ Tho. in
quoł. ꝙ mora modici tꝑis nō videt̃ esse
magnũ periculũ. Vñ si executor ꝑ modicũ tp̃s differat vt rebus defuncti me
lius vẽditis ampliores elemosynas facere possit licite facit. Quod intelligove
rum qñ tm̃ est augmẽtũ q p̃ualet tarditati puta eleemosyna illa quā habuisset de illis rebus cito vẽditis ⁊ tp̃s
tardationis in quo penā sustinuit non
iudicant̃ tm̃ satisfactoria tũ est eleemosyna q̇ elicit̃ ex tardatione ałs non
liceret nō est fiendũ malũ mihi ꝓ bo
no alterius. Et hoc patet ex eo q subiungit. Si vero inquit sctũs Tho. per
multũ tp̃s differat. vt ĩ modico ampliores eleemosynas faciat nō excusatur a
culpa forte defunctꝰ a purgatorio liberatur interim ⁊ sic frustrat̃ remedio
quo multu
ʒz indigebat. Faciat ergo q
magis rationabiliter videtur expedire
anime defuncti.
*¶ Quid si q̇s deputauit execurorem cũ
ista cōditione. vt exequat̃ cũ consilio ta
lis. Rñ. q aut dixit cũ cōsilio ⁊ sic execu
tor licet teneatur petere cōsiliũ tñ non
tenet̃ sequi. Si vero dixit q exequatur
ẜm consiliũ sic tenet̃ sequi ip̃m vt tenet
Albe. in. l. nulli. Cde epi. ⁊ cle. vide. s̃. cō
silium. §. iiij.
¶ Quid si sit frater minor ille cuius cō
*silio exeq̇ debet. Rñ. q diuersa est opi.
inter doc. Sed tu dic ꝙ frater: minor licet nō possit esse executor pōt tñ esse cōsultor executor oportet ꝙ sit cōtracta
tor pecuniarũ ⁊ vẽditor rerũ ⁊ huiusmo
di que nullo modo cōueniũt fratri minori sed dare consiliũ in nullo derogat
sue professioni. Et sic per hoc euacuat̃
ratio Ge. in. c. fi. de te. li. vj. qui tenet q
nō pōt esse cōsiliarius tali modo ꝙ aliter nō possit fieri dispẽsatio nisi ẜm suũ
cōsiliũ. Et sic ẜm predicta limita na
ʒz si
testator reliquit citāda pauperibus de
declarādis per fratrem minorẽ hoc nō
derogat sue pro fessioni ⁊ licet de hoc ꝑ
Bar. expresse in trac. minoricarum.
Exemptus
dicitur qui non subest
iurisditioni ordinarij.
vt patet et notat in capitulo cum perso
ne. de priuilegijs libro sexto. solus er|
go papa vel legatus de latere p̃t cogno
scere de cāis cōtra exẽptum vt no in ca.
q trāslattonẽ de offi. leg. Secꝰ in alijs
legatisvt sibi vñ eximere ꝓprie est apo
stolice sedis. xvj. q. j. fr̃. vj. q. iij. nũc. ꝟo.
not. Jo. an. in gl. d. c. j. de priuil. li. vj.
Ad proposstũ eorum hic dicunt̃
⁊ an exẽpti delinquẽtes in loco nō exẽpto puniant̃ ⁊ per quẽ not. Bal. in. l. C.
vbi sena. vel cla. ⁊ ĩ stilo parla. Pari. iij.
arresto. lxiij. ⁊ non veniunt in generali
sermone. vt per Bal. in. l. j. colũ. pe. C. de
fur. per. l. legatoꝝ §. si plures. ff. de leg.
ij. ⁊ an exemptus a iurisditione ordina
rij censeat̃ exẽptus quo ad delictũ. not.
Bar. q nō nec quo ad cōtractũ in. l. beneficium. de cōsti. patri. ⁊ an debeat citatus cōparere ostẽsurus priuilegium
exẽptionis Bal. ꝙ non in. l. generaliter
col. ij. C. de epis. ⁊ cle. ⁊ Ro. idem in. l. ex
quacũ. ff. si quis in ius voc. non ierit.
¶ Quot modis dat̃ exẽptio. Rñ. vt not.
*Pa. ĩ. c. tuaꝝ. de priuil. ꝙ duobꝰ modis.
¶ Primo rōne loci. puta monasterij vel
ecclesie ⁊ hmōi ⁊ in istis habet locum. c.
j. de priuil. li. vj. q ratione delicti commissi extra locũ exemptũ vel ratione cō
tractus alibi initi vel rōne rei alibi site
pñt coram ordinario conueniri et ab eo
puniri ⁊ exẽpta ecclesia vel monasteriũ
intelligent̃ exẽpti etiā ipsius monachi
vel canonici clerici etiā ⁊ cōuersi perpe
tuo oblati nō aũt eiusdẽ ecclesie presbyter q̇ parochianorũ curā habet quo
ad ea que ad eandẽ curā pertinent nec
ipsi parochiani. vt in. c. per exẽptiona
ʒz.
de priui. li. vj. Eximit̃ etiā exempto mo
nasterio ẜm glo. in. d. c. ecclesia ⁊ ipsius
cimiteriũ ⁊ domus ⁊ theatrũ cũ ortis ⁊
areis q̃ sunt iuxta ecclesiā. ar. xij. q. j. necessaria. ⁊. c. nulla. xvij. q. iiij. diffiniuit.
Jdẽ dic in dormitorio ⁊ domibus clericorum que sunt iuxta ecclesiam cum eo
rum ortis arg. d. c. necessaria ⁊ diffinit.
¶ Secundo datur exẽptio ratione persone ⁊ non loci. vt in priuilegio concesso capellanis ⁊ familiaribus pape ⁊ de
talibus nō habet locum. d. c. j. quia nec
etiārōne delicti pñt puniri ab ordinarijs aliter eorum priuilegiũ esset inutile ꝙ esse nō debet. vt in. c. si papa. de pri
ui. li. vj. ex quibus omnibus cōclude ꝙ
exẽptus rōne alicuius loci vel rei nō cẽ
setur exẽptus rōne alterius rei vel loci.
Vnde priuilegiũ cōcessum personis respectu certi loci non extẽdit. vltra locu
ʒz
vnde censet̃ priuilegiũ potius reale
personale. vt no. Pa. in. c. cũ capella. de
priuile. Secusin exemptione respectu
persone. vt patet aduerte ꝙ si canonici
alicuius ecclesie eximātur ipsi soli sunt
exempti nō autem ecclesia vel alij eius
clerici. Si autem clerici cuiusuis ecclesie eximantur tunc tam canonici alij
clerici sunt exempti. non autem ecclesia
nisi aliud exprimatur vt in. d. c. per exẽptionem nec etiā conuersi vel oblati vt
dicit glo. ibidem.
¶ Quibꝰ verbis probat̃ exẽptio. Rñ. q
multipliciter vt probat̃ in. d. c. si papa
*puta si dicat̃ ĩ priuilegio a papa vel sen
tentiando ecclesiā iuris beati Petri exi
stere siue ad ius ⁊ proprietatẽ romane
ecclesie pertinere. vel ad romanā ecclesiam specialiter aut sine medio ⁊ simpli
citer pertinere vel si dicat ꝙ ecclesia sit
libera seu ꝙ potiat̃ romane eccłie liber
tate siue ꝙ ep̃s non audeat illic cathedrā collocare seu aliq imperiũ exercere vel potestatem aut q eximit a ptāte
ep̃i. Jtẽ si recipiātur in proprios subiectos per hmōi ⁊ similia cognoscitur exẽ
ptio. vt ibi patet secus si reperient̃ sub
defensiōevt in. c. ex parte. el. ij. de priui.
vel in proprios filios non essent exẽpti vt ibi r ⁊ ibi vide ⁊ q ibi not.
¶ Vtrũ exẽptus teneat̃ citatus ab ordi
*nario cōparere. Rñ. Pa. ĩ. c. cũ ordinẽ de
rescrip. ꝙ aut est notorie exemptus ⁊ tā
diu tolleratus priuilegio exẽptionis sicut sunt mẽdicates ⁊ sic nō tenetur nec
valebit snĩa super principali est a nō
suo iudice ne tan cōtra cōtumace
ʒz.
Ad hoc tex. in. l. non videt̃ la. j. ff. de iur.
⁊ bonꝰ text. in cle. pastoralis. §. pisana. ⁊
ibi bona glo. ff. de re iud. ⁊ glo. in. c. veniens de accu. ⁊. ij. q. iij. si ep̃s ⁊ ꝑ Jnno.
in. c. ij. de dila. ⁊ Bar. in. l. ij. ff. si q̇s ĩ ius
|
vo. non ie. licet in alijs terminis. Si ve
ro nō cōstat ita notorie tũc tenetur cōparere ⁊ allegare priuilegium. ⁊ in loco
cōgruo ⁊ securo infra terminũ competentem ordinario ostẽdere ẜm q r in
c. cum persone de priuil. lib. vj.
¶ Vtrũ pẽdẽte lite suꝑ validitate pri
*uilegij seu an fuerit cōcessumvel nō debeat quis priuari vel interdici vsu pos
sessionis vel quasi etiam si possessio sit
cōtra ius. Rñ. Pau. in. c. j. vt li. pen. inn.
ꝙ nō. tex. est in. d. c. cũ persone in. §. ꝙ si
tales. cũ §. se. ⁊ hoc idẽ tenẽt ibi doc. vbi
dicit Jo. mo. vt ibi no. Ge. ꝙ pẽdente li
te non est turbandus in possessione sua
etiā si possideat cōtra ius cōe dũmodo
ex aliqua probatione licet nō sufficiẽti
ad finalẽ intẽtũ ipse iustificet possessionẽ ⁊ ita videt̃ sonare ibi tex. vnde Joā.
an. in gl. vlt. ibidẽ dicit no. tus fauor
priuilegio debet̃ est enim ex se priuilegiũ fauorabile s
ʒz prescriptio odiosa de
deci. c. ex parte. ⁊. c. tua de reg. iur. odia.
hec Joan. andree.
¶ Quid si exẽptus litigat coram ordi
*nario. ⁊ nō allegat exceptionẽ an perdat ea
ʒz. ꝑ hoc. Rñ. Pa. in. c. j. de sen. ⁊ re
iu. ꝙ nō nec tenet snĩa. Nec ob. taciturnitas etiam si voluisset non potuisset in illum consentire vt in iudicem. de
arbi. cum tempore ⁊ hoc tenet Jo. an. in
regula. scienti lib. vj. in mercurialibus
facit q no. in. l. j. C. vbi de cri. agi oportet. Ratio est ẜm Pa. in. d. c. cum tempo
re. quia exemptus non potest renuncia
re exceptioni quia tangitur. nedum fauor exẽpti sed etiā superioris qui ipsu
ʒz
exemit vt in. c. ad apostolicā de regula.
⁊ in. l. si quis in cōscribendo. C. de episc.
⁊ cleri. albri. tñ in. d. l. si quis tenet quod
exẽptus pōt renunciare priuilegio exce
ptionis per. d. l. si quis. Et ad leges con
trarias respondit quod loquuntur de
priuilegio iuris communis introducto
in fauorem ordinis clericalis cui renũciari non pōt sed suo priuilegio speciali bene potest ⁊ verius credo quādo ipse
impetrauit. Et prima opin. est vera qñ
superior proprio motu aliquem exemit
quod not. bene.
¶ Vtrum exem ptus possit absolui ab
*episcopo ab excommunicatiōe inflicta
a canone quam sibi conditor canonis
non reseruanit. Rñ. Pa. in. c. significasti
de fo. compe. Fed. cōsi. xiiij. ⁊ Jo. de lig.
in cle. ne in agro de sta. regul. tenentq
sic. sed Jo. an. in regula scienti prealle.
dicit quod non Pau. hic sequitur quia
non est sue iurisdictionis nec potest se
submittere sine licẽtia pape ratione dicta in precedenti. q. in fi. excipere tñ videtur Joan. an. in. c. religioso de sentẽ.
excommunica. lib. vj. excommunicatos
pro iniectione manuũ violenta per rationẽ tex. ibidẽ. s. ne detur materia euagandi cum tñ cōtrarium teneat in cle.
cum ex eo. de sen. ex. in glo. fina. Et propterea teneo quod nec in illo casu. c. religioso nec in alio exemptus possit absolui ab ep̃o nisi vbi specialiter ei committitur a papa. ⁊. d. c. religioso loquit̃
de non exẽptis quos antea nō poterat
absoluere propter. c. cum illoru
ʒz de sen.
excōi. ⁊ hoc tene si de exẽptis intellexisset sic dixisset sicut dicit. in. d. cle. cu
ʒz
ex eo in fine.
¶ Quid pōt exercere archiepiscopꝰ vel
*episcopus in loco exẽpto vide. s̃. archiepiscopus. §. iij.
¶ Vtrum exemptus ratione loci si deli
*querit alibi vel cōtrahat aut res ipsa cō
sistat possit in loco domicilij conueniri
aut puniri per ordinariũ. Rñ. q nō nec
habet potestatem remittendi eum si cōueniat̃. vt in. d. c. j. de priui. li. vj. Simili
ter si delictũ vel contractus vel res ipsa
litigiosa sit in loco exẽpto nō poterit se
impedire intelligitur ergo. d. c. j. q ratione delicti vel contractus pñt per ordinarios cōueniri. s. si ĩueniant̃ extra lo
cum exemptũ vel remittent̃ vt no. in. d.
c. j. Sunt tñ quidā exempti ratione loco
rum ⁊ persone qui etiam ratione delicti
aut contractus vel rei nullo modo pñt
cōueniri vt fratres minores predicatores ⁊ cistercieñ. ⁊ multi alij.
¶ Vtrũ delinquẽs in loco exẽpto. liget̃
*statuto ep̃i. vide. j. statutum. §. ij.
¶ Vtrũ cũ statuto ep̃i cauetur ne quis
*accedat ad q̃libet monasteria monialiũ
sub pena excōicationis quam incurrat
ip̃o facto sint excōicati q̇ accedũt ad mo
nasteria et cepta monaliũ. Rñ. q sic. si
sine snĩa illius ad quẽ ꝑtinet accedunt.
Ratio sine p̃fata licetia accessus est
prohibitꝰ. vt in. c. periculoso de sta. mo.
lib. vj. Et ideo si ep̃i vt compescāt tales
accessus addũt penā licite faciũt⁊ ideo
ligant̃ nec dicẽdũ q delictũ committa
tur in loco exẽpto solũ sed etiam in nō
exẽpto vc
ʒz cũ accedunt ante peruene
rint. Jtẽ patet per hoc q not. Bar. in. l.
relegatoꝝ. ff. de interdic. qui dicit quod
ciuitas propter cōmodum ciuitatis vel
odium eorũ ad quos non vult vadāt: ꝓ
hibere pōt ciuibus suis nevadāt ad ta
lem terram. hic not. Pa. in. c. postulasti.
de fo. compe. ergo similiter in casu predicto. Et hoc t
ʒz do. Phi. de peru. in. c. vt
animarũ. de consti. li. vj. secus si prohiberent ne quoquo modo sine eoꝝ licentia quis accederet quia nisi presidẽtes
monasterijs essent culpabiles in admit
tendo non valeret eorum statutum cu
ʒz
essent contra ius cōe. vt in. d. c. periculo
so contra ꝙ ep̃s non pōt statuere nisiex
iuxta causa vt t
ʒz Bal. in. l. oẽs populi.
ff. de iust. ⁊ iu. ⁊ do. Anto. in. c. vestra. de
loca. pñt imo obligāt̃ ṗmates archiep̃i
⁊ ep̃i vniuersi sub pena eterne maledictionis in propria diocesi monasteria
exẽpta qͦ immediate subsunt romane ec
clesie autoritate apostolica cogerevt ser
uẽt clausuram. vt in. d. c. periculose simi
liter debent ea visitare eadẽ autoritate
singulis annis. vt in cle. attendẽtes. de
sta. re. ⁊ hoc de p̃cepto scm glo. ibidem
propter ver. debeant quod est p̃ceptiuũ
vt in. c. oblate. de app. ⁊ in. c. vt fame. de
sen. ex. l
ʒz in. c. j. de despon. impu. sapiat
honestatem.
¶ Vtrum exẽpti possint originalia vel
*capellas in locis non exẽptis edificare.
Rñ. q nō nec in sic cōstructis celebrare vel celebrari facere nisi de legitima
diocesani loci. vt in. c. autoritate de priui. lib. vj. Jntellige nisi ex licẽtia pape
hoc fa cerẽt aliter diocesani eos cōpesce
re possunt. vt in. d. c. autoritate. Et intellige de oratorijs publicis quia in priua
tis possunt. vt no. glo. ibidẽ. Hec intelligo in publicis factis oratorijs q non
possunt celebrare verum qñ episcopi
prohibitionẽ fecissent ne in eis celebra
retur alias quando communiter in eis
celebraretur si fiat de cōsensu illius qui
curam eorum habet sufficit sine alia licentia episcopi.
¶ Vtrum in locis exẽptis p̃dicta in pre
*cedenti. q. facere possint. Rñ. q nō nisi
licentiamvel priuilegiũ sedi apostolice
habeant speciale. vt in. d. c. autoriate. §.
inhibemus.
¶ Vtrũ causas ⁊ lites suoꝝ hoĩm ac li
*beroꝝ seu censualiũ possint exẽpti assu
mere. Rñ. ꝙ nō vt in. d. c. auↄ̃tate. §. cās.
Exemplum
malum dantes precipue prelati. ⁊ q̇ habẽt
alios regere mortaliter peccant ⁊ vt di
citur. xj. q. iij. precipue tot mortibꝰdigni
sunt quot perditionis exẽpla ad alios
trāsmittunt ar. lxxxj. di. nemo. xciij. dist.
peruenit ad nos in fi. ij. q. vij. paulꝰ. ⁊. c.
cũ pastoris. xvij. q. j. q̇ bona. de hac materia no. j. scandalum.
Exequie
Pompatice curatio funeris
conditio sepulture potius
sunt viuorum solatia mortuorũ subsidia. xiij. qō. ij. c. anime. §. curato. Hic
tex. in. c. nō extimemꝰ ea. dicit corpori
humano quicquid impendit̃ nō est pre
sidiũ salutis sed humanitatis officium
ẜm affectuʒz qui nemo carnẽ suam odio
hʒz. Vñ dʒz vt diu potest pro carne pro
ximi curam gerat cum ille inde recesserit qui gerebat hec ibi. Et de hocvide. j.
sepultura.
Exheredatio
filiorũ hodie nō potest fieri nisi pater ha
beat iustam causam quam debet descri
bere in testamento. vt. C. de inoffi. testa.
aut̃. sed hodie.
Not. de hic positis Bart. in. l. si pater. ⁊ ibi Bal. q. vj. C. de institu. ⁊ substi.
Bar. in. l. liberi. de inoffi. testa. ⁊ in aut̃.
non licet. et ibi docto. C. de liber. prete.
|
et in corꝑe. ⁊ an exheredatus compute
tur in numero filiorum in ratione legitime computande. Bal. ꝙ non in. l. pater filium. ad fi. C. de inof. test.
¶ Sed que sunt iuste cause. Rñ. xiij. que
*ponũt in aut̃. vt cu
ʒz de ap. co. §. causas.
¶ Prima si filius parẽtibus manus in
tulerit. ¶ Sca si grauẽ iniuriā eis fecerit. ¶ Tertia si eos criminaliter accu
sauerit de causa q̃ nō sit aduersus principẽ vel rẽpublicam. ¶ Quarta si cũ ma
leficijs conuertatur. ¶ Quinta si maleficus efficiat̃. ¶ Sexta si vite parẽtum
insidiatur. ¶ Septima si cum nouerca
sua aut ↄcubina patris se immiscuerit.
¶ Octaua si pro ꝑsona ipsius vel debito eius incarcerati inquātũ pōt fideiubere noluerit. Et hec octaua causa intelligitur solu
ʒz de masculis. ¶ Nona si
prohibuerit eos facere testm̃. ¶ Decima si cōtra parẽtum voluntatẽ ĩter arenarios et mimos perseuerauerit cum
pater illius ꝓfessionis nō fuerit. ¶ De
decima si filia vitam luxuriosam elege
rit cum parẽtes eā vellent ꝓ posse nubere ⁊ dotare nisi neglexerint eā nube
re vs ad. xxv. annũ. ¶ Duodecĩa si parẽtibus furiosis debitam curā non impẽderit. ¶ Tertiadecima si de carcere
parẽtes deducere neglexerit. ¶ Adde.
xiiij. si voluntatẽ vltimā executioni demādare noluerit vt. s̃. executor. §. x. ⁊. j.
testamentum. §. xij. ¶ Et. xv. si filius est
hereticus cũ pater sit catholicus vt. d.
.§. causas.
¶ Siłr filius potest patrẽ exheredare.
*¶ Primo si de crimine eum accusauerit
excepto crimine lese maiestatis. ¶ Secũdo si vite filij insidiatꝰ fuerit. ¶ Ter
tio si vxor sue vel cōcubine se cōmiscue
rit. ¶ Quarto si testari ĩ quo poterat ꝓhibuit. ¶ Quinto si nō egit curam eius
cu
ʒz esset furiosus. ¶ Sexto si captus a
sarracenis nō redemit ⁊ si moritur inte
statꝰ ibi nō succedet sed ecclesia ⁊ dabũ
tur bona eius pro redẽptione captiuorum vt in. d. aut̃. cum de ap. eo.
¶ Vtrũ in istis casibꝰ ĩ quibꝰ pōt exhe
*redare possit alimẽta similiter denegare. Rñ. Joan. an. ⁊ Pa. sequitur in. c. q̇utauallis de iureiu. vbi etiam in glo. po
nuntur predicti casus ꝙ ⁊ idem tenet
Barto. in. l. diuus adrianus. ff. de parici. per. l. si quis a liberis. ff. de lib. ag. et
idem t
ʒz Pa. in. c. ex literarũ de eo q̇ du.
in ma. quam po. per adul. de patre ĩgra
to contra filiũ que limita nisi ipsos peniteat. pro quo facit gl. ĩ. l. fi. C. de epis.
⁊ cle. ⁊ tex. in. c. non liceat. xix. q. iij. vbi
dicitur ꝙ per religionis ingressu
ʒz purgatur omnis ĩgratitudo ⁊ ꝙ no. Spec.
in titu. qui fi. sunt le. ver. quid si filia et
sequit̃ Pa. vbi. s̃. qui dicit ꝙ si filia fornicatrix vult penitere de peccato pater
tenetur eam alere ar. c. seruu
ʒz. l. d. ⁊ per
consequens dicit Pa. vbi. s̃. ꝙ etiam tenetur eam dotare: quia eam dotis non
minus est fauorabilis causa alimen
torũ vt no. Cy. in. l. non omni. C. de admi. tu. Bar. ĩ aut̃. ex complexu. C. de ince. inuti. nup.
¶ Vtrũ liceat exheredare filium vt he
*redẽ faciat ecclesiam. Rñ. Aug. in. c. qui
cũ. xvij. q. iiij. quicũ exheredato filio
heredẽ vult facere ecclesiā querat aliu
ʒz
qui suscipiat non augustinum.
¶ Vtrum frater exheredet̃ a fratre. Rñ.
*ꝙ sic in tribus casibꝰ. ¶ Primus si insidiatꝰ est vice ipsius. ¶ Scs si de crimi
ne inscripsit cōtra eum. ¶ Tertius si in
bonis eiꝰ notabiliter le sit. Et hoc etiā
habet locum quando morit̃ ab intestato frater vt non succedat ei frater vt in
aut̃. de nup. §. ingratitudinem.
Additio
ꝙ limita verum si ignorauit quia si sciuisset ingratitudinem videretur remisisse non deter
minando ꝙ nō succedat vt in. l. fi. in fi.
C. de reuo. dona. iuncta. l. conficiunt̃. in
prin. ff. de tu. eod.
¶ Vtrum vir vxorem ⁊ econtra vxor vi
*rum possit exheredare. Rñ. ꝙ sic vt not.
in. d. §. causas.
Exorbitantia
a iure communi non
debent trahi ad sequelam de reg. iur. lib. vj. que a iure cōmuni exorbitant nequa ad conscientiam sunt trahenda.
ex greco in latinũ adiurā
tes siue increpātes vocan
tur dicit tex. ĩ. c. clericos circa fi. xxj. dist.
Spe. aliter in ti. de his qui alie. no.
in iudi. ĩter. Jtem r incontator vt not. ĩ
l. j. §. medicus. ff. de var. cog.
¶ Quid ꝑtinet ad eorũ officiũ. Rñ. tex.
*ĩ. c. perlectis. xxv. di. ad exorcistam perti
net exorcismos memoriter tenere manus suꝑ energuminos. s. lunaticos et
obsessos a demonibꝰ ⁊ cathecuminos ĩ
exorci
ʒzando imponere hec ibi.
¶ Cũ ordinat̃ d
ʒz acciꝑe de manu ep̃i li
*bellum in quo exorcismi sunt scripti cũ
istis verbis accipe ⁊ cōmẽda memorie
⁊ c. vt in. c. exorcista. xxiij. di.
Exorcismus
est adiuratio ↄtra dia
bolum vt de conse. di.
iiij. in. c. ante. xx. dies.
¶ Quid v
ʒz exorcismus ante baptismũ.
*Rñ. Ri. in. iiij. di. vj. ar. vlt. q. j. per ipsu
ʒz
virtute diuina artatur potestas diaboli ne possit de cetero tantum tum ceteris paribus posset si non esset exorcis
ʒza
tus ⁊ maxime ĩpediendo ne baptismu
ʒz
suscipiat. facit ad hoc. c. sicut nostris de
conse. di. iiij.
¶ Quid si aliq̇s bapti
ʒzetur sine exorcis
*mo. Rñ. Ri. vbi. s̃. ꝙ d
ʒz post baptismu
ʒz
exorci
ʒzari. facit. d. c. sicut nostris. Rō
licet im bapti
ʒzato paruulo nō sit pecca
tũ in eo remanet actuałr fomes peccati. Et ideo etiā post baptismi habet effi
caciam reprimendi diabolum.
¶ Per quem debet quis exorci
ʒzari. Rñ.
*ꝙ per sacerdotem de conse. di. iiij. sacerdotes. ⁊ de hoc vide. s̃. Cathecismus.
idem est.
Expense
tam in cibarijs ĩ vestibꝰ
debẽt fieri ẜm dignitatem
illius cui sunt prestande et facultates
illius qui dʒz prestare. hoc colligit̃ in. l.
habitatio. ff. de ven. in pos. mis. ⁊ in. l. sʒz
⁊ si quidem. §. j. in ver. vestiri. ff. de vsufru. Et ꝓpterea dicit Bal in. d. §. j. ꝙ ab
bas debet melius vestiri monachus
magr̃ ĩ theologia alij fratres. doctor
scholaris. Et idẽ dic de cibarijs ꝑ ele
gantem. doc. bal. in. l. j. C. de epi. audi.
De notatis in hoc §. ⁊ de expẽsis in
rem ⁊ in ꝑsonā ⁊ qualiter illoꝝ ꝓbatio
fiat no. Bar. in. l. non ignorat. C. de fru.
⁊ lit. expen. ⁊ in. l. cum seruus. de verb.
obl. Bart. ⁊ Sali. in. l. in restituenda. C.
de per. her.
*¶ Vtrũ ille qui aliũ vulnerauit teneatur ad expẽsas. Rñ. ꝙ sic ad oẽs quas ꝓ
curatiōe fecit vt. ff. si qua. pau. fe. di. l. ex
hac. ⁊. ff. de his qui dele. vel effu. l. vltima vide glo. in. c. si q̇s mẽbrorum. xxiij.
q. vlti. ⁊ in. c. j. de iniurijs.
¶ Vtrum in extimandis facultatibꝰ sit
*habẽda rō expensarũ. Rñ. ꝙ sic. vt not.
glo. in. c. qm̃. de vi. ⁊ ho. cle. vnde illi fru
ctus extimandi sunt qui super sunt deductis expẽsis. C. de fruc. ⁊ lit. ex. ex. l. j.
¶ Vtrũ expẽse facte in re aliena sint attendende. Rñ. ꝙ aut erat possessor ma
*le fidei ⁊ sic de rigore iuris non poterit
hr̃e nisi solum necessarias vt puta illas
quas facit gratia fructuũ querẽdo ↄgre
gandorum aut cōseruandorum ⁊ hmōi
necessarias que etiam a malefidei possessore deducũtur. vt. in. l. si a dño vel a
patre. §. fructꝰ. ff. de peti. here. ⁊. l. plane.
in fi. ibidẽ. ⁊ ĩ. d. l. j. ałs si q̃s fecit amittit. vt. l. ex argento. ff. de cōdi. ⁊ insti. de
re. di. §. ex diuerso.
Additio
vtiles ꝟo ⁊ volũtarias solũ
poterit auferre. quādo sine
lesione prioris statꝰ rei id fieri pōt. l. do
mũ. C. de rei vendi. Sed in foro ↄsciẽtie
ẜm Mo. ti. Vsura. v. poterit etiam repetere eas quas fecit ad conseruationem
rei vt pascẽdo equũ ⁊ hmōi vel ad opor
tunam meliorationem. vt curando aĩal
morbosum nutriendo porcum ⁊ hmōi ⁊
placet ꝑ rationẽ dictaꝝ. ll. Similiter dic
de eo q̇ scripsit vel pinxit ĩ te aliena seu
edificauit ꝙ ĩ ↄscĩa poterit petere ⁊ ille
in cuius re expẽsas fecit tenetur et non
inquantũ expensa v
ʒz sed solum inquātum sibi dicta res est plꝰ vtilis arbitrio
boni vir. Si autem erat possessor bone
fidei sic poterit oẽs expensas quas fecit tollere si sine lesione rei potest fieri. l.
iulianus. la. iij. ff. de rei vẽ. vel si nō possunt tolli: dominꝰ rei soluet eas. l. ĩ fun|
do. eo. ti. aut vẽdere ei rẽ in qua expensasfecit . ff. de pet. he. l. si q̇d possessor
.§. sicut añ dicitur ꝙ q̇s nō debet culpa
ri de administratiōe rei. quẽ t
ʒz vt suam
bonafide. Jdẽ dic quādo fecit credens
vtiliter gerere negociũ ꝓximi sui. ff. de
ne. ge. per totum.
¶ Expẽse nō veniũt noĩe damnorũ vel
*interesse: expẽsa est quā q̇s facit eun
do redeũdo vel maiorẽ familiā. tenẽdo
aut aduocatus soluẽdo. ⁊ hmōi damna
vero vel interesse sunt in re vel circa rẽ.
⁊ ideo qui remittit vnũ nō videt̃ remittere aliud vt de iniurijs. c. in nostra in
tex. ⁊ in glo.
¶ Expense dicunt̃ necessarie q̇ si facte
*nō fuissent ꝑisset: aut facte fuissent dete
riores circa quā sunt facte: vtiles sunt
q̃ rẽ meliorẽ faciũt ⁊ deteriorẽ fieri nō si
nũt. Volũtarie ꝟo si q̇ rẽ tātũ ornant.
s
ʒz fructũ nō augẽt. l. ĩpẽsas. ff. de. ver. si.
Qũo aũt debeantur qñ sunt facte in re
aliena: sciẽter ⁊ bona fide. vt puta in re
locata. habes. j. locatio. §. xxj. ⁊. s̃. comodatu
ʒz. §. xiij. ⁊. s̃. Dos. §. xv. ⁊. j. Peculiũ.
.§. xxij. ⁊ edificans in prin.
Experientia
facit artem. Jn experientia casuʒz. i. metaphisice. vnde in. c. sit. de elec. li. vj. in
prin. dicitur magistra rerũ ⁊. ff. de le. iij.
l. legatis. §. ornatricibus dicit̃ ꝙ prebet
cuilibet artificio nutrimentũ ⁊ in. c. vt
cōstituerent̃. l. di. dicitur cogunt̃ enim
multas inuenire medicinas multoꝝ ex
perimenta morborum.
Expositio
sacre scripture ⁊ canonũ
ex causa ꝑsona. loco. ⁊ tẽpore debet fieri vt. xxix. di. c. sciendum.
⁊. c. se quorũ modi. medulitus nō indagantur in erroris laberintum nonnulli intrudendo impinguntur cũ ante iudicant intelligāt ante inculpāt
iterādo lecta perquirāt hec Jsi. ⁊ habetur in. d. c. sciendum.
Ego dixi de notatis in hoc. §. j. ĩ ver
si. interpretatio.
¶ Vtrum liceat varijs modis sacrā scri
*pturā vel iura exponere. Rñ. gl. in. c. q̇d
hoc. est. l. distin. ꝙ aduocatus potest va
rijs modis iura exponere. Quod limita
veꝝ qñ eadẽ rō legi hec requirit. aliter
nō excusant̃ vt dicit̃ in. c. ĩtelligẽtia
de versi. intelligẽtia dictoꝝ excusis est
assummenda dicẽdi. nō sermoni res:
sed rei d
ʒz sermo esse subiectus. ⁊. ĩ. c. in
his. eo. ti. dicitur. verba intentioni debent deseruire. cũ suis cōcor. ibi not. in
gl. Jdẽ dic de sacra scriptura q̃ exponit̃
iiij. modis. ¶ Primo h
ʒz historiā. historia est rei geste narratio. ab histrion. ꝙ
est videre vel cognoscere. apud vete
res nemo scribebat historia
ʒz nisi inter
fuisset. ¶ Secũdo allegorice a leon q
est aliud ⁊ gore q est dicere vel locutio
et est quando per vnum factum datur
intelligi aliquod quod est credendum.
¶ Tertio. anagorice ab ana. quod est
sursum. ⁊ goge quod est ductio. ⁊ est qñ
per vnum factum datur intelligi desiderādum. scilicet gloria. ¶ Quarto tro
pologice. a tropos quod est conuersio
⁊ logos quod est sermo ⁊ est quando ꝑ
vnum sactum datur intelligi faciẽdu
ʒz.
Et propterea dicit Hie. in. c. si heresis.
lxxiiij. q. iij. qui aliter scripturā intelligit sensus spiritus sancti flagitata
quo scriptura est licet ab ecclesia ante
recesserit tamen hereticus potest appel
lari. ⁊ de carnis operibus omne eligẽs
que peiora sunt. hec ille. facit ad hoc. c.
relatum. xxvij. distin. Quod bene not.
Expositus
filius infans a patre
siue ab alio eo sciente
vel ratum habente eo ipso liberatur a
patria potestate. Jdem in seruo ⁊ liber
to expositis qui liberantur a dominica
potestate. Jdem in languidis cuiuscũquam etatis sint expositis. vel si alimenta negari contingerit im pie. vt in
c. vnico. de infa. expo. si vero eo ignorante vel inuito sit expositus poterit eum repetere. sed retinet expensas.
j. x. dies post epistolam contestationis
factam. vt ibidem nota. et in. c. final.
lxxxvij. di.
Ad propositum eorũ q̃ in hoc. §. dicuntur et ꝙ expositi ad hospitale sunt
de foro vbi est hospitale Ang. not. in. l.
|
heres absens. §. i. ff. de iudi. ⁊ no. in. l. j.
ff. ad munici. ⁊ illis succedit hospitale
et vltĩo fiscꝰ. Bal. no. ĩ. l. si qua illustris.
C. ad orfi. sed exponẽs partium in loco
vt moriatur. l. corne. de sicca. Bar. not.
in. l. necare. ff. de li. agno.
¶ Vtrũ recoligẽs tale
ʒz expo sitũ acqui
*rat aliquod ius in eo. Rñ. ꝙ non. vt in
dictis iuribus.
¶ Vtrũ expẽsas factas possit repetere
*Rñ. ꝙ si sunt alimẽta vel causa alimẽtorũ facte nō repetet. nisi in duobꝰ casi
bus ẜm gl. in. d. c. fi. ¶ Primus si prote
status est ꝙ volebat repetere. vt. ff. de
ne. ge. l. nẽsenius. Hoc limito nisi esset
persona q̃ ad hoc teneretur. sicut eccłia
que tenetur alere pauperes quia quali
tercũ protestatur nō repetet. v. c. sacro
rũ. xij. q. ij. ⁊. l. alimẽta. C. de ne. ge. ⁊ q
ibi no. Limito sco ꝙ in cōsciẽtia pote
rit repetere ꝑsona que ad hoc nō tenebatur licet nō fecerit ꝓtestationẽ qñ a
principio habuit aĩm repetẽdi. ar. eorũ
q̃ no. j. Lex. §. iiij. ¶ Scs casus est qñ
expositꝰ ⁊ collectꝰ nō vult ducere filia
ʒz
collectoris in vxorẽ. C. de nu. l. patrem.
Si vero sunt alia ab alimentis que expendit puta in erudiendo puero in ali
qua arte ⁊ hmōi repetere poterit. C. de
infa. ex. l. j.
¶ Sed nunq̇d excusentur predicti ex
*ponentes si ex necessitate. puta eos
alere nō poterāt exposuerũt. Rñ. gl. in
d. c. fi. ꝙ nō. debuit eũ mittere ĩ xenonẽ. s. hospitale. vt. C. de ca. tol. l. vnica. §.
s
ʒz scimꝰ. ꝙ si talis locus nō erat tũc videtur gl. dicere ꝙ excusat̃ de filio s
ʒz de
seruo nō ꝑ. d. l. vnicā. ⁊ in ant̃. de nupt.
§. ⁊ multo potius. s
ʒz ego credo verum
quo ad penā p̃dictā in. §. j. sed nō quo
ad deũ tũ ĩ ipso est occidit nisi forte expositio tali modo fieret ꝙ nullum
periculum exposito immineret.
Expressio
qñ nocet. vñ. l. nō nũ.
ff. de cōdi. ⁊ de. dicit. Nō
nun cōtingit vt quedā nominatim
expressa officiāt uis omissa tacite intelligi potuissent nec essent obfutura.
inde dictũ est expressa nocent. nō exp̃ssa. non nocent. hec ibi. facit ad hoc. l. si
q̇s. ff. de here. insti. ⁊ gl. in. c. cōsulti. de
proc. ff. de re. iu. expressa.
Extimatio
rei qñ debeat fieri. Rñ:
ꝙ tꝑe ↄ̃ctꝰ. vt. in. c. cũ di
lecti de emp. ⁊ vẽ. ĩ. l. ij. C. de rescin. vẽ.
Ad hoc ꝓpositũ ꝑ quẽ debeāt eligi
estimatores. Bar. no. in. l. hac edictali.
.§. his illud. C. de secũ. nup. ꝙ ꝑ partes
Jtẽ a iudice suꝑ valore rei cũ iuramẽto⁊ timẽdo cũ q̃litate fructuũ. s. ꝑtibus
discordātibꝰ nō aliter vt ꝑ Bal. in. l. pe.
col. ij. C. de rescin. vẽ. ⁊ debẽt oẽ ad minus duo vt in aut̃. de nō alie. §. q aut̃.
¶ Quātũ fieri debeat. Rñ. gl. in aut̃. de
*ali. ⁊ emphi. §. sanctissimas ꝙ d
ʒz fieri
ẜm redditꝰ quos res extimāda affert.
facit tex. ibidem. ⁊ in aut̃. de ecc. tit. §. si
aute
ʒz annale. ⁊ tex. in. l. si quos. C. de rescin. ven.
¶ Quałr fiet ẜm redditꝰ. Rñ. ꝙ tm̃ d
ʒz
*valere res quot fructꝰ ꝓducit in annis
xx. vt in aut̃ de nō alie. §. vero leonis
vel si est res q̃ debet̃ eccłie ĩ. xxxv. annis
vt in. d. §. si aũt annale. vbi est text. de
xxxv. annis. ⁊ ibi nota.
¶ Quid si res est non fructuosa. Rñ. ꝙ
extimabit̃ ẜ
ʒz ꝙ cōiter appreciat̃. l. p̃cia
*ĩ prin. ff. ad leg. fal. ⁊ hoc h
ʒz locũ hodie
cōiter in oĩbus rebꝰ ⁊ ꝙ dicitur res tm̃
valet quātũvendi pōt ꝑ. l. j. §. si heres.
ff. ad treb. ⁊. l. querebatur. ff. ad leg. fal.
⁊. l. si q̇s vxori. §. vlt. ff. de fur. d
ʒz intelligl verum non habito respectu affectio
nem singularium personarum sed com
munium vt in. d. l. precia nisi affectio es
set rationabilis respectu extimantis.
de quo dic vt. s̃. emptio. §. vij. ⁊. ix.
¶ Vtrum extimatio faciat venditionẽ.
*Rñ. ꝙ sic in duobus casibus. ¶ Primꝰ
cum eo animo fit extimatio vt ipsa p̃ste
tur. secus si fiat vt appareat ti res sit
facta deterior vt. l. si inter virũ. C. de iu.
do. quod tunc apparet quādo in pacto
est vt transacto certo tempore res q̃ extimata data est reddat̃. tunc nō facit
vẽditionẽ. vt. d. l. si ĩter. ¶ Scs casus ẽ
qñ res simpliciter dat̃ extimata in ↄtra
ctu de cuiꝰ natura est vt trāsferat̃ dñiũ
|
vt ĩ. l. quotiẽs ⁊. l. plerũ. ff. de iure do.
⁊. l. extimatio. ff. so. ma. Exemplum mu
lier dedit rẽ extimatā. c. viro suo censebitur vir emisse. fallit hoc quādo natura cōtractus repugnatvt faciat vẽditio
nẽ. vt in. l. seruos. ff. fa. her. Exemplum
ego ⁊ tu sumus heredes ⁊ facimus extimationẽ de hereditate tunc non facit
venditionem.
¶ Vtrũ extimatio faciat transire peri
*culũ in accipiẽtẽ vide. s̃. casus. §. vj.
Extrema
vnctio. vide. j. vnctio extrema.