FAbule
ociosevł seculariũ
negociorum nō de
bent recitari in conuiuio cle
ricorum aut religiosoruʒz. vt
in. c. cōuiuia ⁊ in. c. pro reuerentia. xliiij. di. nec fabularum oblecta
mẽta excitantium mẽtem ad incentiua
libidinum. c. ideo. xxxvij. di.
Facilitas
venie incentiuum prebet
delinquẽdi. xxiij. q. iiij. est
iniusta de vj. ⁊ ho. cle. c. vt clericorum.
vnde Stephanus papa dicit. Ecclesia
stici vigoris ordo cōfunditur si aũt temere illicita presumantur aut non cō
cessa impugne tentẽtur proinde si negligẽter ea que male vsur pantur omit
timus excessus viaʒz proculdubio alijs
aperimus.
Facultas
dicitur quando sine difficultate pōt quis facere vt
no. Jnno. in. ca. in presentia. ⁊ in. c. romana de sen. excō. lib. vj.
Factum
legitime rectractari non de
bet lʒz casus postea eueniat
a quo non potuit inchoari. de reg. iur.
li. vj. Pa. in. c. discretionẽ. de eo qui co.
consan. vxo. sue dicit veram regulam
quando factum iam est perfectum puta matrimonium: lʒz superueniat affini
tas non retractatur et. l. si a me fuit. ff.
de iudi. cum alijs quevidentur contraria intelliguntur qñ factum non erat
perfectum sed solum inchoatum. quia
tunc retractatur.
¶ Vtrũ sit. dicẽdum factum q nō du
*rat. Rñ. glo. in. c. ad nostram. de regula
ꝙ quando ex facto volumus iudicare
animũ. tunc est verũ ꝙ non dicitur factu
ʒz. s. aĩo faci endi q non durat. ⁊ ibi
ponit multas cōcor. Adde tex. in. c. nā
et ego de verb. sig. cũ cōcor. in glo.
¶ Vtru
ʒz factũ illegitime censeat̃ fctm̃
*Rñ. ꝙ nō. vt ĩ. c. veniẽs de p̃sbi. nō bap.
sicut inutile ⁊ nullũ paria iudicātur. c.
inter corporalia. de trāsla. prela. sic etiā
dr̃ nō esse q̇ minus idoneꝰ ẽ vt in. l. j. ff.
q cuius. vni. facit tex. cũ gl. j. c. frater
nitatis de fri. ⁊ male. Vnde bar. ꝑ. d. l. j.
dicit ꝙ si ꝓcurator nō facit fidẽ de mādato. perinde est ac si nō cōparuisset et
dñs tā cōtumax debet puniri. ite
ʒz ex
cipere ⁊ nō probare idem est sicut non
excipere. c. cũ suꝑ cōces. p̃. et paria sũt
quo ad iuris effectũ nō eẽ. ⁊ nō appare
re. l. duo sunt ticij. ff. de te. tu. Jtẽ nō fieri ⁊ tarde fieri vel eo mō qͦ fieri non d
ʒz
ar. c. auditis. de ꝓcu. ff. qui satisda. cog.
l. quotiens ⁊ ibi glo.
¶ Vtrũ plꝰ sit fctō ↄsentire ꝟbo. Rñ.
ꝙ sic gl. est. in. c. ĩ. causis. de ele. vide gl.
*in. c. dilecti filij. el. ij. ap. vbiplus fctĩs
loquimur. Factũ alienu
ʒz promittens
qũo teneat̃. vide. j. spōsalia. §. xiiij. Factũ vbi ꝓmittit̃ venit quod interest in
obligatione. ff. si quis in ius. vocan. nō
ie. l. cum quis.
¶ Falcidia vide infra le
gitimam.
Falsarius
dr̃ quis diuersimode: vt
not. in cap. in memoriam
xix. di. ⁊. in ca. quisquis. xj. q. iij. ⁊ de cri.
fal. per to.
De ↄtẽtis in hoc. §. ⁊ ꝙ falsariꝰ nō
debeat absolui accusatore nō ꝓbāte ni
si purget se. l. vbi. C. fal. q est verũ ẽt
si ꝑ scr̃ʒz. vt ꝑ pet. Cy. ang. ⁊ do. ibi ⁊ an
possit falsariꝰ eẽ testis ↄtra falsariũ no.
Jnno. ꝙ nō in. c. j. de litiscōt. ⁊ bal. ĩ sua
marga. in ꝟsi. cōfessio. versi. ij.
¶ Vtrum sit falsarius qui absentium
*noĩa in instr̃o ponit veł qui sigillu
ʒz fur
tiue surripit Rñ. ꝙ sic. vt no. ĩ. c. to. et
c. ea. de his que fiunt a prela. Jtem
ẜm bal. in. l. presbyteri de epi. ⁊ cleri. falsitas non solum committitur in dicendo falsum sed etiam in tacendo verum
|
¶ Vtrũ aperiẽs lr̃am alterius vt legat
sit falsarius. Rñ. gl. in. c. cũ oli
ʒz. el. ij. de
off. dele. t
ʒz ꝙ d
ʒz puniri tan falsariꝰ al
legat. c. oli
ʒz de rescrip. ⁊. c. ad audiẽtiā
de cri. fal. Jnn. ꝟo t
ʒz ꝙ iste minus peccat ꝙ si falsificasset sigillum apponẽdo
adulteriũ tñ falsariꝰ est ꝓpter quod dicit Pe. anca. ꝙsolũ debet puniri pena
extraordĩatoria. c. de causis. de off. dele.
⁊ cōcurrũt cōiter doc. ⁊. c. allegata ꝑ gl.
loquũtur de falsario. q̇ facit rasurā viciādo lr̃a
ʒz. vt in. d. c. oli
ʒz vł a ponẽdo
sigillũ adulterinũ vt. d. c. ad a udiẽtiā.
Bar. dicit. ꝙ si aperit ostẽdendo aduer
sario mittẽtes: pōt puniri vt falsarius.
ar. bonũ ĩ. l. j. §. is q̇. ff. ad. l. cor. de fal. ꝟ.
is qui deposita instrumẽta ostẽdit aduersario. Jncidit in crimẽ falsi. Quod
no. cōtra notarios ⁊ aduocatos q̇ ostẽdũt iura patris aduersario. Sivero ap
perit. s
ʒz nō ostẽdit aduersario sic nō pu
nitur crimine falsi. ⁊ vr̃ tex. ĩ. d. c. cũ olĩ
⁊. ff. de cri. stelli. ꝑ totum. ⁊ ad. l. q̇ testm̃.
ff. de fal. dic. ꝙ est speciale in eo q̇ apperuit testamentũ clausum vt puniat̃ pe.
falsi. ex quo collige ꝙ peccat mortaliter aperiens lr̃as alterius vt legat nisi
spe
ʒz habeat in ratihabitione quod intelligo qñ aduertenter ⁊ studiose facit
cũveniat puniendus crimine stelliona
tus. Quod limito verũ nisi haberentur
pro derelictis: puta eas proiecit vel lacerauit ⁊ huiusmodi si tales legit ꝓ
aliquo bono fine lic
ʒz alias curiositas
est non tñ mortalis de se.
¶ Vtrũ lacerās vł cōburẽsvł celās scripturas publicasvł priuatas q̃ ad aliũ
spectāt ita ꝙ āplius nōappareāt sit fal
sarius. Rñ. ꝙ sic vt ẽ casus ⁊ ibi bar. ĩ. l.
paulus. ff. fal. vbi dicit tex. legis cor.
pena oẽs teneri q̇ ẽt extra testamẽta cetera falsa signassent. sʒz ⁊ ceteros q̇ ĩ rationibꝰ tabuł. lr̃is publicis aliaue qua
re sine assignatiōe falsumfecerint. vel
vt verũ non appareat quid celerauerint surripuerint deleuerint subiecerĩt
⁊ resignauerint eadem pena affici sole
re dubium nō est hic ibi gl. in. ꝟ. surripuerint. dicit sic vt nō esset cōburẽdo. ⁊
sic pʒz quid dicẽdum de falsantibus libros mercatoꝝ cōburẽtibus vel occul
tantibꝰ vel ałs scripturas. ⁊ vltra dictā
penā tenẽtur ad restitutiōeʒz totius in
teresse. tex. est in. l. q̇ tabulas. ff. de fur.
qͦ vide. j. restitutio. j. in ꝟbo scripturas.
¶ Vtrũ falsificās monetā sit falsariꝰ et
*peccet mortałr. Rñ. ꝙ sic ẜ
ʒz ho. Joā. an:
pa. ⁊ Jo. imo. ĩ. c. to de iureiu. ⁊ pat
ʒz
per tex. ibidẽ. vbi dicit̃ ꝙ seruans falsam monetā agit iniq̃. ergo fortiꝰ falsans. p
ʒz etiā ꝑ extraua. Jo. xxij. q̃ excōmunicat oẽs tales in regno frācie ⁊ te
nẽtur restituere omne dānũ datum illi ꝑsone. cōmunicati vel ppło dānificato. vt no. p̃fati doc. vbi. s̃. vel si nescitur
specialis ꝑsona saltẽ pauperibꝰ ar eorũ q̃ no. in. c. cũ tu. de vsuris. ⁊ in regula peccatũ. de re. iu. lib. vj. ⁊ vide Ho. in
sum ti. de cẽsi. §. ex quibꝰ. ꝟ. qͦd si mone
ta. idẽ dic ẜ
ʒz Gir. obdo. illo q̇ recipit
falsā ignorāter quā postea sciens expẽ
dit pro bona. q limito in pecunia alicuius importātie. secus ĩ denario vsua
li. sicut dico de furto. j. furto. §. xxxiiij.
*¶ Quot modis falsatur moneta. Rñ. ꝙ
tribꝰ modis ẜ
ʒz cōiter do. in. d. c. quāto.
Primo in forma. s. qñ imponitur signũ
illius q̇ ea
ʒz cudi nō facitvt in. l. falsi no
minis ⁊ in. l. q̇ nomine. ff. de fal. ⁊ in. d.
c. to. Secundo ex materia methalica
s. quādo fit de ere. vel de stagno. vel nō
de debita liga. vt in. l. paulus. ff. de solu. ẜm bar. vel cũ talis materia ĩmiscet̃
vbi non debet. vt in. l. quicũ nũmos.
et in. l. lege corne. ff. de fal. la. j. ¶ Tertio ex pondere. nam ista tria requiruntur de substantia monete. vt in. l. j. §. j.
ff. de cōtrahen. empt.
*¶ Sed quero q pōdus debet habere
Rñ. ẜ
ʒz glo. ⁊ do. ĩ. d. l. j. ⁊bar. ĩ. l. ij. §. j. ff. si
cer. pe. ꝙ de iure tātus debet esse valor
comate ⁊ tm̃ pōdus tu
ʒz erat prius in
materia nō deductis expẽsis nec labore que de iure debent fieri de publico.
Sed ẜm Jnn. quẽ communiter sequũt̃
doc. ⁊ seruatur ex cōsuetudine tantum
debet esse in pondere tũ erat in matertia ductis expẽsis⁊ labore. nemo
|
suis expensis tenetur ea
ʒz facere. ff. q̇. ex
ea ma. l. j. ⁊. c. qui sentit de reg. iur. li. vj.
Jmmo pluscredit. Jnn. ꝙ si prĩceps in
diget poterit inde sentire aliq lucrũ
⁊ sic minuere a p̃dicto pōdere. S
ʒz Pa.
in. d. c. quāto. de iureiu. limitat veꝝ: nisi spargatur extra regnũ. cũ damno
non subditorũ suorum non pōt. quam
credo verissimā. credit Jnn. etia
ʒz ꝙ ṗn
ceps cũ consensu populi possit minuere hoc est ꝙ sit minoris pōderis debeberet. ⁊ tamen expendatur ac si esset
iusti pōderis. Ratio quilibet potest
renũciare iuri suo. vij. q. j. periculosũ
⁊ dicit sufficere cōsensum maioris ꝑtis
magnatũ regni: negocium regni reputatur negociũ vniuersitatis ar. ĩ. l. ij.
§. sancimus. C. de iureiur. propter calũ.
S
ʒz pa. vbi. s̃. dubitat de hoc. cum tractetur de preiudicio singulorñ eorum.
ar. eorũ q̃ no. in. c. cum omnes de cōsti.
⁊ c. C. q̃ sit lō. ↄsue. in. Rub. Et ego credo
requiri consensum singulorũ nisi quādo ex alia causa propter hoc alleuiarẽt̃
puta ab angarijs ⁊ hmōi per ea q̃ not.
in dictis iuribus. Dicit tamẽ Jnno. nō
sufficere cōsensum populi vt expendatur extra regnum.
¶ Vtrũ princeps fraudet monetā quā
do reprobat valẽtem ⁊ minus valẽtem
*acceptat vt de probata habeat bonum
forũ ⁊ illā cōflari faciat ⁊ cudi. Rñ. Ho.
vt recitat pa. s̃. ꝙ sic facit tex. in. l. ele.
gāter. §. q̇ reprobos. ff. de pi. ac.
¶ Vtrum radentes vel tondentes sint
falsarij vel subtilius ex aq̃. particulā au
*ri vel argẽti tollẽdo ita ꝙ cognosci nō
potest. Rñ. ꝙ sic vt in glo. di. ca. to et
tenentur ad restitutionem dannificatis. vel si ip̃os ignorant pauperibus
de necessitate ca. fi. de iniurijs.
¶ Vtrũ illi qui singulos denarios pōderant ⁊ grauiores letinent ⁊ conflari
*taciũt sint falsarij. Rñ. vt colligoex hos.
Jo. an. pe. de an. ⁊ ĩmo. vbi. s̃. si illi q̇ cu
dũt pecuniā aliq̃ denarij sunt quando minus propterea dimittũt alios
plus in pōdere. non possunt equalit̃
omnes sculꝑe tũc tales sunt falsarij et
tenẽtur ad restitutionẽ cōmunitatis:
corpuspecunie dānificauerũt. si aũt
omnes denarij sunt iusti pōderis: sed
aliqui sunt amplioris ⁊ illos radũt: dũ
modo remaneāt iusti pōderis seu con
flant nō credo falsarios licet male faciāt ⁊ nullo modo sit eis cōsulendũ. q
si nolunt abstinere non credo eos fore
extra statum salutis propter hoc.
¶ Quid de falsario lr̃aꝝ apłicarum vi
*de. s̃. Excommunicatio. v. casu. iij.
¶ Vtrum falsificans mẽsuras. ⁊ pōde
*ra: teneatur. Rñ. ꝙ vltra mortale. tenetur ad restitutionem totius danni dati. vt p
ʒz ex. c. ij. de emp. ⁊ ven. ⁊ deberet.
xxx. diebus in pāe ⁊ aqua penitere. vt
ibi licet sit arbitraria hodie. Jdem dic
de vtẽte scienter falsis. Et falsans mẽsuras tenetur lege cor. de fal. ff. de excō.
cri. l. annonā circa fi. qui est pena publicationis omnium bonorum cũ deportatiōe si liber est. si seruꝰ vltimum
supplicium. vt. l. j. in fi. ff. de fal. Vtens
vero falsis potest puniri in duplum et
*relegari in insulam. vt. ff. de fal. l. pe.
¶ Vtrũ instrumẽta cōfecta per falsum
notariũ sint nulla. rñ. vt colligit pa. ĩ. c.
fraternitatis de here. ꝑ Jnn. ibidẽ aut
loquimur de instr̃is cōfectis post falsitatem commissam vel etiā ante tamen
nudum dannatum sed tolleratum in
officio ⁊ sic valent pretextu officij licet
postea damnetur facit. l. barbarius. ff.
de of. pre. Aut loquimur de instrumen
tis confectus post damnatione
ʒz notarij. ⁊ sic non valent vt. l. si aliquid. C. de
susce. p̃po. ⁊ archa. facit tex. in. l. si quis
ex argentarijs. §. fi. ff. de eden. Bar. ta
men in. l. j. ff. ad. l. iu. repe. limitat verũ
quando notarius fuit dānatus ꝓpter
falsitatẽ commissam in officio tabellio
natus. ⁊ sic loquitur. di. l. si aliquid. secus si ałs fuisset damnatus de falso cō
misso ex alia causa extra officiũ tabellionatus: sicut ĩ quodā cōsilio ip̃e bar.
cōsuluit pro quodam notario dānato:
extraxerat duas chartas de libro cō
munitatis valebāt eius instrumenta:
l
ʒz sit ĩ famis effectus. Et hoc verũ dum
|
ĩllud officiũ nō habeat in se dignitatẽ
vt est notarius prĩcipis. l. j. C. de mā.
ṗn. vel salarium de publico: vt quia est
notarius in bācho: quia tunc non vale
rent alias sic.
¶ Vtrum instrumentum factnm a no
*tario nō damnato quod habet diuersa
capła sit falsum si falsitatẽ habet ĩ vno
capło. Rñ. Pau. vbi. s̃. ꝙ aut falsitas ꝓ
uenit exvicio notarij. ⁊ tũc aut cōcernit
substātialia instrumẽti puta in indi
ctione aut die. ⁊ tũc totũ corruit. vt no.
in. c. inter de fi. instru. ⁊ ĩ auc. vt prepo.
no. im pera. circa prin. Aut cōcernit sub
stātialia negocij: tũc distingue aut capła sunt cōnexa: ⁊ tũc totum reprobat̃
Aut nō sunt connexa sed separata. ⁊ sic
solũ illud capł
ʒz falsum reprobatur. Et
sic limitat bar. ĩ. l. si ex falsis. C. trāsac.
qui tenet ꝙ qñ venit ex vicio notarij to
tum corruit q Jnno. etia
ʒz tenet. Si ve
ro falsitas est circa extrinseca vt scripsit cōtrahentes esse consanguineos:
vel aliquod aliud quod nō facit ad negocium l
ʒz hoc sit falsum non reprobat̃
propter hoc instrumẽtũ. hoc non est
viltium notarij. Et idem dic in teste. Et
ide
ʒz voluit Jnno. in. d. c. fraternitas. vi
de glo. in. d. l. si ex falsis.
Fama
est illese dignitatis status legibus ⁊ moribus comprobatus. l. cognitioneʒz. §. extimatio. ff. d. va.
⁊ extraor. co. ⁊ ĩ gl. c. vestra. de cocha. cle.
⁊ muli.
De notatis in. §. scilicet de fama et
an sit sufficiẽs iudiciuʒz ad torturā no.
Bar. ⁊ Alex. ⁊ communiter omnes in. l.
deminori. §. tormẽta ⁊ in. l. fi. ⁊ in. l. j. §.
item cornelio. ff. de quest. not. omnino
Hyppo. de marsil. sing. suo. xcvij. incip.
famam sola ⁊ qualiter probatur fama
⁊ per quos testes. no. Bar. in. l. ʒzenodo
rus. ibi in contrarium est veritas. C. ad
mac. ⁊ Roma. et Alex. in. le. j. ff. de no.
ope. nun.
¶ Vtrum fama sit defendenda. Rñ.
ẜm
*gl. in. c. senti. xj. q. iij. ꝙ aut sumꝰ ĩter ta
les qui parati sunt imitari. ⁊ sic peccat
mortaliter qui eam nō defendit ꝓ posse. Et sic intellige. c. nō sunt audiẽdi. c.
q. ⁊. c. nolo. xij. q. j. ⁊ de cōse. d. l. iubemꝰ
Aut sumus inter tales: qui solũ parati
sunt reprehẽdere non imitari. ⁊ sic sufficit nobis cōscientia nostra et non tenemur defendere. ⁊ sic intellige capitu.
quid obest homini. cũ. v. sequẽ. xj. q. iij.
¶ Quod modis leditur fama. Et quo
*mō sit restituẽda. vide supra detractio.
¶ Aquibus est abstinendum propter
*famam cōferandam. vide. j. Scandalum. §. iij.
¶ Famā propire est qñ tota ciuitas vł
*vicinavł maior pars acclamat aliquid
Vel dic ꝙ est communis locutio exveri
similibus coniecturis surgẽs vt collgi
tur ex no. in. c. si duo. xxxv. q. vj. ⁊ in. ca.
suꝑ eo. de eo qui co. cōsan. vxo. sue. ⁊ in
d. c. vestra. Vnde primo oportet ꝙ sit ex
verisimilibus coniecturis. quia alias
ꝓprie nō est fama quo ad iuris effectũ
sed sunt vane voces populi de quo per
Bar. in. l. de minore. §. tormẽta. ff. de q̃stio. per gl. ⁊ doc. in. c. inquisitiōis. ⁊ in
c. cũ oporteat. de accu. ⁊ nō sunt audien
de vt in. c. ij. de dilectio. ⁊ tex. in. l. decurionũ filij. C. de penis. l. diuo marcho.
C. ma. te. ⁊. l. si ṗuatꝰ. ff. q̇ ⁊ a qui. vnde
dicit Pau. in. c. veniẽs el. j. de testi. ꝙ te
stis deponẽs de fama reddere rōnem
seu cām sufficiẽtẽ sui testimonij.
¶ Secundo req̇rit̃ ꝙ sit saltẽ maior ꝑs
vt dicit pau. ĩ. c. cũ in tua de spō. ꝙ di
cta paucoꝝ nō infamāt. Et propterea
differt fama a rumore rumor est qñ
aliq̃ ꝑs vicinie aliq̇d asserit sed fama
qñ maior ꝑs. vñ se h
ʒz ĩ plus vt dicit gl.
in. d. c. suꝑ eo. Pro quo no. ꝙ nomĩe ꝑtis fiet media ꝑs. vt ĩ. c. j. §. j. de deci. li.
vj. ⁊. ĩ. l. nomẽ filiaꝝ. §. portiōis. ff. . ꝟ.
sig. S
ʒz qñ addit̃ aliq̃ tũc verificat̃ ĩ q̃li
bet minima ꝑticula. dictioaliq̃ restrĩgit. Attñ l
ʒz req̇rat̃ maior ꝑs ad famā fa
ciẽdā tñ ad ꝓbādũ sufficiũt duo testes
vtno. gl. ij. q. j. §. qñ el. ij. ⁊ ĩ. l. iij. ff. testi.
⁊ no. Bar. in. d. §. tormẽta. Et ↄtra ꝓba
tionẽ fame admittit̃ ↄ̃ria ꝓbatio. ⁊ si se
cũda est clarior offuscat̃ effectus ṗme.
Et ideo eo casu quo infamia sufficeret
|
Et ideo eo casu quo infamia sufficeret
ad torturā si ꝓbaret̃ ꝑ aliā partẽ bona
fama tolleret̃ p̃sumptio prima. ⁊ sic ꝓbat tex. in. d. c. cũ in tua ⁊ q no. Bar. in
l. fi. C. de questio.
Familia
quid cōprehẽdat. Rñ. Arc.
de priui. lʒz. li. vj. dicit ꝙ triplex est familia q̃dā ꝑpetua ⁊ religiosa
vt religiosi. clerici ⁊ consimiles et tales
gaudẽt priuilegio cōuẽtus vel collegij
de sta. mo. recollẽtes. C. loca. l. milites.
Aliter tenerent̃ duplici iure. cōtra. c. co
gnouimus cũ si. xij. q. ij. ⁊ de hac loquit̃
c. cuʒz olim de arbi. est ⁊ alia. s. q̃ non ecclesiasticos tātũ cōprehẽdit sʒz etiā laicos sicut sunt vxor filij nepotes serui fa
muli q̇ in eiꝰ domo eiꝰ sumptibꝰ viuũt
cōtinue. de q̃ intelligit̃. ff. de publ. l. j. §.
familie. C. ad. l. cor. de sic. l. si forte q̃ ponitur de pe. di. j. ⁊ de here. c. filij. li. vj. in
fi. ⁊ de testi. c. in literis vbi de hoc. ⁊. iij.
q. v. c. j. Et de tali intelligit̃ q dicit̃ in
d. c. licet de quo vide. j. interdictum. vj.
.§. iiij. est ⁊ alia familia que nec est perpetua nec mercenaria. sicut clerici ⁊ religiosi ⁊ alij ecclesiastici dicuntur de fa
milia ecclesie. de quibus. xvj. q. vj. de la
psis. est ⁊ alia de qua in. l. fi. C. de verb.
sig. vbi nomen familia comprehendit
parentes. liberos omnes. i. ꝓpinquos
⁊ substantiam ⁊ libertos etiam ⁊ patro
nos. nec non ⁊ seruos. ⁊ hec significatio
habet locum in fideicōmissis vt ibi pʒz.
Ad propositum eorum que hic dicuntur ⁊ quid veniat appellatione familie. no. Bolo. in apostil. ad tex. in. l. j.
.§. familie. in ver. tex §. familie. ff. de pu
bli. verum. s̃. commis. Bart. post glo. in
c. cum ita. §. fin. ff. de leg. ij. ⁊ in. l. is qui.
de leg. iij.
¶ Ad q̇d tenet̃ p̃fa. Rñ. ꝙ ad duo tenet̃
*de p̃cepto. s. ad administrationẽ necessarioꝝ ad vitā. ⁊ ad disciplinā tam ver
bo exẽplo morum vt colligitur. j. ad
thimo. v. ⁊ ad ephe. iij. ⁊ not. in. §. nece.
xlvij. di. ałr est pctm̃ mortale de sui natura nisi excuset aliqua circũstātia. puta necessitas huiusmodi. vel nisi sit famulꝰ de quo in se. iij §. dicam. vel sit cir
ca ea que non sunt necessaria ad salutẽ omissio correctionis. Et sic intellige
xxiij. q. iiij. duo ista. ⁊. q. v. non putes.
¶ S
ʒz nunq̇d infirmanti teneatur sub
*uenire qui ex mercede locauerat oꝑas
suas. Rñ. quo ad expẽsas ẜm Bar. ĩ. l. si
cũ dotem §. sui aũt. ff. so. ma. ⁊ in. l. in re
bus. ff. como. ꝙ ad magnas expensas
nō tenet̃ q limito veꝝ rōne famulatꝰ.
Secꝰ si tenet̃ vt pauperi. quo ꝟo ad salarium Jo. an. d. Ant. Jo. de imo. ⁊ pa. ĩ
c. j. de cle. egro. ⁊ cōmuniter doc. tenet ꝙ
non casus cōtingẽs in ꝑsona q̃loca
uit operas liberat conductorẽ a prestatione mercedis. l. si vno. §. itẽ cũ quida
ʒz
⁊ q ibi not. ff. loca. ⁊ q no. in. l. in rebꝰ
ff. como. ⁊ in gl. l. fi. §. idem iuris. el. ij. ff.
ad. l. Ro. de iac. hoc tamẽ limita pa. vbi
s̃. quando salariũ debetur solũ rōne ꝑsone. secus si daretur rōne aliorum etiā
vnde potestas qui h
ʒz famulos ⁊ iudices quibus h
ʒz soluere. licet ĩfirmet̃ vel
moriatur. tenet̃ nihilominꝰ heres ⁊ iō
ipse potest petere. ⁊ debitores debẽt eĩ
soluere tex. est ĩ. l. pecuniam in prin. ff.
de condi. ob cām. facit q no. in. l. diem
functo. ff. de of. asse. Jnn. vr̃ tenere ꝙ de
beatur salarium in. c. propter sterilitatem de loca. facit. c. j. de cle. non re. libr.
vj. ⁊ ibi. Ge. per illum text. dicit doctori
vel famulo non debet subtrahi salariũ
propter infirmitatem allegat quod habetur in spe. de cle. non re. §. post ver.
quid sit mercenarius. ⁊ istud tenet Sali. in. l. l
ʒz. C. loca. ⁊ pulchre. Aug. ĩ dispu
tatione. Exorta guerra. facit. l. quesitũ.
ff. de re iudi. Et hoc procedit indubitā
ter vbi consuetudo sic est. quia tunc de
betur. quia illud videtur actum q est
consuetum. l. quod si nolit. §. qui assidua. ff. de edi. edic. Sed vbi consuetudo non est tene quod nō debetur nisivt
dictu
ʒz est ⁊ in casu speciali. vt. C. de aduo. di. iudiciorũ. l. post duos. vbi aduocato debetur salarium ex publico cōsti
tutum. licet moriatur infra annu
ʒz. secꝰ
esset de salario promisso a parte non
debet̃ nisi ꝓ rata temporis scm Bar.
in. d. l. diẽ functo. simiłr in. l. cũ habens
|
.§. sticus. ff. de sta. li. vbi qñ ꝑ seruũ nō
stat quin seruiat. nihilominꝰ libertatẽ
legata
ʒz ꝓpter hoc cōsequit̃ de quo dic
vt. j. locatio. §. xv. vbi pulchre. tāgit̃ hec
materia.
¶ Vtrũ cũ dñs nō pōt corrigere suā fa
*miliā vel aliquẽ ip̃oꝝ teneat̃ ip̃
ʒz expellere. Rñ. ꝙ si nec ꝟba nec ꝟbera emendāt s
ʒz subtractio necessarioꝝ seu expul
sio corrigeret tenet̃ expellere. ar. eorum
q̃ no. in. c. nō omnis. v. q. v. si vero licẽtius peccaret expellẽdo faciat tũ pōt
⁊ licet ille non se corrigat excusatur vt
patet in. c. tũlibet et. c. se. xlvij. distin.
¶ Vtrũ possit causa correctionis verbe
*rare clericos vide. s̃. excommunicatio.
v. casu. in. §. iiij.
¶ Vtrũ paterfa. teneat̃ de furto fami
*lie vide. s̃. dominꝰ. §. iiij. ⁊. j. obligatio.
.§. pe. ⁊ vlti.
¶ Vtrum familia ep̃i gaudeat priuile
*gio fori. Rñ. Pa. in. c. nullus de foro cō
pe. communiter tenetur ꝙ sic.
¶ Vtrum familia vel aliquis eorum te
*neatur reuelare delictũ dñi sui requisitus per obediẽtiā superioris. Rñ. ꝙ nō
si criminaliter vult ꝓcedere vt. iiij. q. iij.
c. l. iulia. cl. ij. Si aũt ciuiliter sic credo
teneatur quia nulla. l. repellit̃ vt no. gl.
iij. q. v. c. j. quod credo verũ quādo nullũ malũ sibi immineret ex hoc alias se
cus nō teneor cũ malo meo facere bo
num proximi temporale.
¶ Vtrũ dño familie qui fecit iurare fa
*milia
ʒz de veritate dicẽda sit parendũ.
Rñ. ẜm Durā. aut iste dñs eũ truculen
tus ⁊ probabiliter habetur ferus ⁊ sic
nō tenet̃ illicitum fuit iuramẽtum.
Si vero est māsuetꝰ ⁊ ꝓbabiliter credi
tur ꝙ non procedet nisi rationabiliter
tũc distingue ꝙ aut res puta asportate
erāt ad custodiam suam deputate ⁊ sic
sicut potest ꝓsequi asportantẽ sic ⁊ dño
reuelare. Si vero non erant deputate
ad eius custodiam tunc si potest proba
re tenetur dicere veritatem si vero non
debet reuelare nisi tali q̇ possit ꝓdesse
⁊ non obesse ⁊ si alio modo iurauit non
fuit licitũ iuramẽtum nec obligatoriu
ʒz
Jdem dicit Hug. de testibus sinodalibus ꝙ nō tenetur denũciare ep̃o l
ʒz iurauit nisi crimina que possunt ꝓbare.
xxiij. q. iiij. quisquis alias esset ꝓditio.
ij. q. j. peccauerit nisi hoc faciat secrete
illi q̇ habet corrigere paternaliter. ar.
xxij. q. v. hoc videtur. de hoc vide. s̃. denunciatio. §. x.
¶ Vtrũ obligatus ꝓcurare ali fami
*liā vel fratres alicuius domus teneat̃
excrescẽ te familia vel fratribꝰ in nume
ro. Rñ. ẜm pau. ꝙ si familia vel fratres
habeant numerũ determinatũ tũc non
tenetur si aũt indeterminatum vt sunt
fratres minores alicuius cōuẽtꝰ sic tenetur. facit. c. ꝙto de cẽsi. si tamẽ nimis
grauaretur ꝑ iudicis officium sibi ꝓui
debitur ⁊ sic patet ꝙ quo ad cōsciẽtiam
non tenetur.
¶ Quid si famulus cũ domino nō con
*uenit de salario. Rñ. ꝙ si famulus consueuit locare operas suas ⁊ dominus
conducere operas ministrorum ꝙ tene
tur domino soluere vs ad summam
que alios fuisset conducturus ar. l. si
nō sortem. §. libertus. ff. de condi. inde.
no. arch. j. q. j. sunt nōnulli ꝙ si fuit con
dictus sub mercede taxanda ad arbitriũ domini sic iudicio boni viri taxabitur vt p
ʒz. s̃. arbiter. §. x. quasi in fine.
Familiaris.
quis dicat̃. Rñ. ẜm glo.
iij. q. v. in summa ꝙ lar
ge dicuntur omnes qui cohabitant cũ
aliquo vt in. c. in literis de testi. ⁊. c. insinuante de of. de. gl. in. d. c. in literis dicit familiares appellantur consanguinei colonus ascripticius mercenarius
filius in potestate libertꝰ. seruus ⁊. omnes habitantes in domo. Domestici ve
ro sunt quibus ratione patrie potestatis vel dominice imperari potest vide
gl. in. l. presenti. §. sane. C. de his qui ad
ecclesias confu. quando enim dicitur
familiares domestici intelligũtur omnes qui in expẽsis alicuius commensa
les continue existunt etiam si aliquan
do abesse pro eius negocijs gerendis
contingat vt no. in. c. fi. de verbo. sign.
libr. vj.
Famliaris quis dicatur ⁊ ĩ quo dif
ferat addmestico Bal. no. ĩ. l. ij. C. de testi. spe. in ti. de testi. §. j. ver. item excipit̃
ꝙ est domesticus.
Familiaritas
cum mulieribus pro
hibetur ecclesiasticis
xxxij. di. ĩterdixit ⁊ duobus. c. se. xxxiiij.
di. quorũdam. lxxxj. di. clericus. xviij. q.
ij. cognouimus de coha. cle. ⁊ mu. per
totum vide. s̃. clericus. v. immo vt dicit
Hiero. in. c. hospitiolum tuum. xxxij. di.
non potest digne cum deo habitare q̇
feminarum accessibus delectatur. Familiaritas nimia parit contemptuʒz de
iudeis ⁊. c. si indeos.
Fatum
qui credit mortaliter peccat.
xxvj. q. vij. non obseruetis.
Fauere
peruersis idem est ac si ipse
faceret. xj. q. iij. qui consentit.
lxxxiij. dis. nemo ⁊. c. seq. xxiij. q. iiij. si q̇s.
Fautor
quis dicatur vide. j. hereticꝰ.
.§. xxiiij.
Femina
non debet tonsurari etiā cā
religionis. c. vxoratus in fi.
de conue. coniu. Et intelligitur non solum de tonsura que dicitur clerica. sed
etiam de rasura que fit per abscissionẽ
capillorum vs ad aures facit. xxx. dis.
quecun mulier ⁊. xx. q. ij. c. j. ⁊ cle. attẽdentes de sta. regula. glo. tamẽ in. d. cle.
videtur tenere ꝙ consuetudo contraria
excusat. ⁊. ꝙ. c. quecun mulier intelligitur de illa que vult remanere in secu
lo nolens religioni deseruire sed mundialiterviuere ⁊ placet peccat ergo mor
taliter talis tonsurans se cum in. d. c.
quecun mulier sit excōmunicāda q
etiam intellige nisi ex necessitate hoc
faceret.
Femine apellatione quis veniat in
stituto an hermofrodia? Bal. ꝙ non in
l. omnes populi. col. xj. C. iust. ⁊ iur. licet Ang. teneat contrarium ⁊ male insti. de ac §. j. ⁊ Alex. in. l. ij. in princ. ff. de
verbo. obligatio. aut veniat appellatio
ne virorum. Bald. not. ꝙ non in. l. scripturas. ad fi. C. qui po. in pig. ha. ⁊ Bar
to. in. l. j. ff. deleg.
¶ Quare femina ciciꝰ pubescit. Rñ. gl.
*in. l. ij. C. de his qui ve. eta. ĩ pe. mala
herba cito crescit s
ʒz est alia rō quā reddũt doc. ĩ. c. literas de despō. ĩpu. s. quia
sexus mulieris ẽ debilior ⁊ citiꝰ deficit
⁊ ideo citiꝰ ꝑficit̃ sicut in alijs videmꝰ.
¶ Que sunt illa q̃ mulier. nō pōt exerce
re. Rñ. multa nō pōt p̃dicare nec docere
publice. xxxij. di. mulier. nec ↄfessiones
audire nec alijs benedicere vt ĩ. c. noua
de pe. ⁊ re. Jtem nec tangere sacra vasa
xxiij. di. sacratas nec sacratas pallas cō
tingere nec incẽsum circa altaria defer
re. vt ĩ. d. c. sacratas. itẽ nec actũ alicuiꝰ
ordinis exercere vt. ĩ. d. c. noua ⁊ in. c. tā
ta de ex. p̃. ⁊ no. ĩ. c. dilecta de ma. ⁊ obe.
item nec iudicis nec magistratus gere
tur officiũ nisi in casibꝰ de q̇bꝰ in glos.
xv. q. iij. §. j. nec postulare nec procurare
nisi ĩ ꝓpria cā ⁊ suoꝝ vt not. ĩ. l. femine.
ff. de re. iu. ⁊. iij. q. vij. §. tria. xv. q. iij. §. j.
Jtẽ nec testis esse de qͦ dic vt. j. testis. §.
v. nec personaliter posset trahi ad iudiciũ causa ferẽdi testimoniũ aut alia q̃li
bet causa q̃ iure nō exprimit̃ cōtra eius
voluntatẽ ⁊ si est religiosa nō pōt etiā si
vult trahi ad iudiciu
ʒz ex quauis causa
ꝑsonaliter. c. mulieres de iu. li. vj. Jtem
nec viri habitu vti sub pẽa anathematis. xxx. di. si qua mulier itẽ nec accusare
nisi in certis casibꝰ de q̇bꝰ. xv. q. iij. §. j.
in tex. ⁊ ĩ gl. itẽ nō pōt se obligare seu ꝓ
priā substātiā ꝓ debito viri nisi creditũ sit conuersum in suā vtilitatem. vt in
aut̃. vt nul. iu. §. ⁊ illud no. Jtẽ non debet incarcerari vel detrudi pro aliquo
debito vt ibidem.
Fenus
est vsura sed differt in hoc ab
vsura quia vsura est lucruʒz de
capitali acceptum. fenus vero est lucrũ
de vsura vnde grascimꝰ. est vsura suos
cum quis tradit mihi nummos. Spe.
lucri fenus duplex vsura vocatur quod
quidẽ fenus improbum exercẽtes sunt
infames. l. improbum. C. ex qui. cau. ĩfa.
ix. De quo dic vt. j. Vsura quia cōmuniter vnuʒz pro altera accipitur vt in. d.
l. improbum.
Ferie
dicuntur quia prestant vacatio
nem ad his que fiunt in foro iu
|
diciali ⁊ operibus seruilibꝰ quarũ alique sunt ob reuerẽtia dei ĩtroducte vt
in. c. cōquestus de ferijs ⁊. C. e. ti. l. dies
festos. Alie sunt ob reuerẽtiā principis
vel ciuitatis vt dies natiuitatis suevel
dies ṗncipij de imperio. C. eo. ti. l. oẽs.
alie sunt ad requiem laboris vt tẽpus
messium et vindemiarum de quibꝰ in
d. c. conquestus. ⁊. ff. eo. ti. l. j.
De multiplicibus ferijs Bal. no. in
l. ij. §. fi. C. de tempo. appel. ⁊ quibꝰ possit per partes renunciari. no. Bal. in. l.
a qui. de verb. sig. melius in. l. j. versi. se
cundo quero ibi ferijs renunciari. ⁊ ibi
Saly. in ver. querit gl. ibi ob necessitatem hominum. C. de fer.
¶ Vtrum partes possint renunciare di
*ctts ferijs. Rñ. ꝙ ṗmis ⁊ secũdis nō ter
tijs sic. vt ĩ. d. c. cōquestus. ⁊. xv. q. iiij. in
summa.
¶ Vtrũ nullo modo possit q̇s compelli
*ad iudiciũ in p̃fatis ferijs. Rñ. ꝙ nō ni
si in casibꝰ de q̇bꝰ. ff. eo. ti. l. j. ⁊ de quo ĩ
c. vl. de iu. ⁊ nisi necessitas vrgeat puta
quia res. erat peritura vt exẽpla habes
in. l. j. ij. ⁊. iij. ff. eo. ⁊. l. j. ff. de dā. infe. aut
pietas puta causa debilium vel misera
bilium ꝑsonaꝝ. d. c. cōquestus in ope
ribus misericordie nō est habẽda distĩ
ctio dierum ar. lxxvj. di. vtinam. de ↄse.
di. v. nun ⁊ summa ratio est q̃ pro reli
gione facit. ff. de relig. ⁊ sum. fu. l. sunt
persone.
¶ Festũ seu ferie solẽnes q̃ in honore
ʒz
*dei sunt introducte ⁊ in quibꝰ. abstinẽ
dũ est ab oꝑibꝰ seruilibus q̃ sunt. Rñ.
sunt infrascripta posita in. c. cōquestus
de ferijs Natiuitas dñi. S. Stephani.
S. Jo. euangeliste sanctoꝝ innocẽtiũ.
S. Siluestri circũcisiodomini. Epipha
nia domini. Septẽ dies dominice passionis resurrectio domini cũ. vij. diebꝰ
se. Pẽthecostes cũ duobus se. Natiuitas beati Jo. baptiste sanctorũ. xij. apo
stoloꝝ. s. Laurẽtij purificatio marievir.
Annunciatio eius Assumptio eiusdẽ ⁊
Natiuitas ipsiꝰ dedicatio. s. Michaelis archāgeli festũ oĩm sanctoru
ʒz dies
dominici. Oẽs alij dies quos ep̃i ĩ suis
diocesibꝰ cũ clero ⁊ populo duxerint ce
lebrādos. Jn. c. ꝓnunciandũ de conse.
di. xiij. vbi p̃fate solẽnitates ponunt̃.
adduntur etiā tres dies rogationũ de
dicatio cuiuscũ oratorij festũ. s. Martini pōtificis ⁊ cōfessoris. Jn. c. crucis.
d. nostri de conse. di. iij. ponitur festum
Jnuentionis sancte crucis in cle. si do
minum de reli. ⁊ ve. san. ponitur festu
ʒz
corporis xp̃i. Adde ẜm Jo. an. quem sequitur. d. Anto. ⁊ etiā Pa. in. d. c. cōquestus cum nō reprobet festa quatuor do
ctorum ecclesie sed in istis ⁊ omnibus
alijs predictis standum est consuetudi
ni ẜm Ho. ⁊ Pa. in. d. c. conquestus. similiter de festo. S. Bartholomei quo
ad diem. Jn quo fiat. c. Consiliu
ʒz de ob
ser. ieiu. vnde hodie dies passionis ⁊ se
ptimana resurrectiōis ⁊ dedicationis
oratorij ⁊ quatuor doctorum ⁊ euangelistaꝝ nō seruant̃. S
ʒz limita vt v
ʒz intel
ligamus ꝙ ↄsuetudo deroget p̃fatis fe
stiuitatibꝰ dummodo nō sit dominicꝰ
dies vel eo maior sicut est festũ natiui
tatis dñi resurrectiōis ascẽsiōis pẽthe.
⁊ epiphanie vt in. c. licet de ferijs dicit̃
in gl. quam sequunt̃ doc. vbi addit Jo.
an. assumptionẽ ꝟginis gloriose ar. c.
fi. de sen. ex. li. vj. quia non credo valere
cōsuetudinẽ in ↄ̃riũ cũ videant̃. quasi
iuris diuini vt patet in. d. c. licet.
¶ Vtrũ ↄsuetudo possit alias a prefa
*tis festiuitates ĩtroducere ita ꝙ de p̃ce
pto teneamur ad illa. Rñ. ꝙ sic sicut p̃t
facere aliā legẽ ⁊ qñ fit. vide supra con
suetudo. §. ij.
¶ Vtrũ ep̃s cũ clero solũ possit. indice
*re festũ. Rñ. ꝙ nō s
ʒz op
ʒz ꝙ faciat cũ po
pulo vt. s̃. patet.
¶ Festũ ĩmaculate cōceptiōis gloriose
*ꝟginis matris dei Marie licet ecclesia
romana antiquitꝰ non celebrauerit vt
patet ꝑ Tho. in. iij. ꝑte. q. xxvij. ⁊ ꝑ. S.
Bo. in. iij. di. iij. ⁊ per glo. de cōse. di. iij.
in. c. ꝓnũciandum eius puritas nũdum erat reuelata tamẽ hodie de ipsa
conceptione solẽne officium et festum
cum largitione indulgentiaru
ʒz que in
festo corporis christi sunt date illis qui
|
intersunt diuinis ⁊ hoc ꝓpter multa mi
racula per q̃ manifestũ est ꝙ sine pecca
to originali fuit ↄcepta. Et ideo hodie
ad euitāda scādala precipit̃ sub pena
excōicationis late snĩe a qua nō possint
absolui nisi a romano pōtifice preter
in mortis articulo oĩbus cuiuscũ status gradus ordinis ⁊ cōditionis fuerĩt
ne de cetero ausu temerario p̃sumāt in
sermōibꝰ ad populũ seu alias qũolibet
affirmare ꝙ tenẽtes virginẽ esse preser
uatā a peccato originali ĩ sua cōceptio
ne poluat̃ labe heresisvel mortalis pec
cati vel festũ eiusdẽ cōceptiōis celebrā
tes ne tenere libros vel legere aut ha
bere proverbis hoc cōtinentes simili
pena etiā ligant̃ qui ausi fuerint assere
re ꝙ cōtrariā opinionẽ tenẽtes. s. q sit
cōcepta ĩ peccato originali incurrāt heresim per mortale peccatum. hec haben
tur in extraua. Sixti quarti que incipit
graue nimis.
¶ Quid de istis festis sctĩ Antonij san
*cti Nicolai sancte katherine ⁊ hmōi q̃
ex cōsuetudine celebrant̃ ignorat̃ tñ an
ex tali cōsuetudine sint introducta q̃ ha
beat vim legis p̃ceptiue. Rñ. ꝙ nō credo peccare mortaliter nō seruātes nisi
essent scādalũ ratio nō introducta vt
de precepto sed ex deuotione vbi aute
ʒz
esset scandalũ sic ibi est cōsuetudo obli
gatoria ex quo tandiu est ꝙ est prescripta ⁊ reputatur obligatoria.
¶ Quando incipit dies festus vide. s̃.
*dies. in prin.
¶ A quibus est abstineñ. diebꝰ festiuis
*predictis. Rñ. ꝙ ab oĩ oꝑe seruili nō solũ peccati sed ẽt mechanicis vt agricul
tura vt r in. c. l
ʒz de ferijs. ¶ Pro cuiꝰ in
telligẽtia est notañ. ẜm Ric. in. iij. dist.
xxxvij. ar. iij. q. iiij. q opus seruile dicit̃
tripliciter aliqñ materiałr solũ sed formaliter liberu
ʒz vt verbi gratia scribere
nō ꝓpter tꝑale lucrũ sed ad edificationem animarũ propter diuinum cultu
ʒz
⁊ hmōi ⁊ isiud nō prohibet̃ imo concedit̃ vt p
ʒz in. d. c. cōquestꝰ vbi causa pietatis q̃ alias prohibent̃ permittunt̃ facit. l diuꝰ. ff. de ferijs vbi ea q̃ faciũt ad
disciplinā militarẽ pñt agi diebꝰ feria
tis. ¶ Sco r opus seruile formaliter
aũt solũ materialiter aũt liberu
ʒz est vt
puta cũ aduocatus cogitat de his q̃ die
crastina d
ʒz proponere propter lucrum
tꝑale rusticus de aratione terre ⁊ ordinatione bonũ ⁊ l
ʒz ab isto abstinere debeamus in diebꝰ festis nō tñ astringtmur de p̃cepto vnde nō peccat mortałr
talia faciẽs nisi ꝑ hoc opus excludat̃ il
lavacatio quā d
ʒz cultui diuino ex neces
sitate quā explicabo in se. q. q̃ fit. ¶ Ter
tio r opus seruile materialiter⁊ forma
liter seu finaliter de hoc est omne opus
corporale ordinatũ sicut ad propriũ ⁊ ꝓ
ximũ finẽ ad bonum corporis tꝑale seu
ad lucrũ ⁊ istud est illud q prohibetur
de precepto diebꝰ festiuis vnde semper
peccat mortaliter ipsum faciẽs nisi excuset̃ ꝓpter istoꝝ. iiij. vnũ ẜm F. de ma.
in tracta. de. x. preceptis. ¶ Primũ operis modicitas seu paucitas que nō impedit spũslibertatẽ. ¶ Sc
ʒz necessitas
operis q̃ nō possit p̃ueniri cōmode nec
differri vt decoctũ ciboꝝ pro illo dievel
necessitas coactionis quā faciũt dñi alĩ
ter eoꝝ bona prescriberent. facit. c. l
ʒz de
ferijs. ¶ Tertiũ cordis pietas. vt in. c.
conq̃stus de fer. vt. s̃. dictũ est. ¶ Quartum publica vtilitas. vt pote pro pace ⁊
concordia ꝓ ponte ⁊ hmōi q̃ etiā sunt
pia. quodlibet em̃ istoꝝ excusat ꝙ nō sit
mortale saltẽ laborare in diebꝰ festiuis.
Ex quibus patet quid tenendum sit de
multis questionibus que reducunt̃ ad
infrascriptas questiones. xxiiij.
¶ Prĩa de mulieribꝰ que aliq̃ pũcta po
*nũt vel scopāt domũ vel de illo q̇ vẽdit
vnā solā rẽ vel q̇ putat ramũ facit coq̇nā itinerat modicũ ⁊ hmōi ꝙ nō peccāt
mortałr ꝓpter modicitatẽ oꝑis. rō ẜ
ʒz
S. Bo. in. iij. dist. xxxvij. suꝑ literā ⁊ cōiter theolo. rō ꝓhibitiōis operũ est vtva
cemus deo ⁊ ista modica nō ĩpediũt
vacationẽ p̃dictā l
ʒz aliquałr minuant
ideo nō est pctm̃ mortale talia facere: ni
si quis talibus per notabile tp̃s occuparetur vel vs ad vltimam defatigationẽ q quidẽ arbitrio boniviri relin|
quẽdũ est vt attẽdat si rō legis euacuat̃
vel nō: sed solũ minuat̃. faciũt ad hec q̃
no. in. c. intelligẽtia. de ver. sig.
¶ Secũda de carnificibus qui ꝑ nota
*bile tẽpus occupantur si faciũt propter necessitatẽ qua
ʒz nec preuenire pñt
puta estas est vel sunt plura festa excusantur alias non.
¶ Tertia de taber narijs q̇ si faciũt pro
*pter necessttatẽ excusant̃ secꝰ si ad ebrietatẽ ad ludum ⁊ huiusmodi ⁊ idem dic
de hospitibus.
¶ Quarta de his qui panẽ herbas fru
*ctus ⁊ huiusmodi vendunt si faciũt
pro necessitate diei festi excusant̃ alias
non sicut q̇ vendunt multa q̃ sunt solu
ʒz
ad gulositatẽ nisi essent modicitas detractionis sicut est in his qui vendunt
candelas ⁊ canistria in
ʒzucherata ⁊ huiusmodi in quibꝰ nō op
ʒz facere p̃cia sed
quilibet scit ꝙ tantũ h
ʒz soluere ⁊ sic sol
uit ⁊ accipit pro quo soluit sine alio strepitu quia in modico distrahitur.
¶ Quinta de medicis minutoribꝰ aro
*matarijs ⁊ huiusmodi de quo dic q l
ʒz
quia medicinalia sunt necessaria.
¶ Sexta de cursoribus et mulionibus
*qui sine necessitate magna differre nō
possunt ⁊ alijs viatoribus ⁊ cōductoribus rerum ⁊ dic ꝙ excusantur. Jtineratio tamen non sic stricte prohibetur
pōt quis etiam itinerando intendere
deo ⁊ ideo nisi sit vs ad vltimam fatigationẽ non credo sit prohibita vel cu
ʒz
omissione diuinorum.
¶ Septima de ferratoribꝰ equoꝝ dic ꝙ
*excusant̃ sicut illi necesse habet ambulare sic istis l
ʒz principaliter ꝓpter ne
cessitatem eorũ quibus seruiunt uis
lucrum habeant.
¶ Octaua de faciẽtibus vitros simili
*ter de tinctoribus ⁊ coctoribus laterum
qui dicunt fornasarij ⁊ huiusmodi qui
sine magno dāno desistere nō possunt
dic quod licet.
¶ Nona de molẽdinis siue cũ iumẽtis
*sine ad aquā vel ad vẽtũ dic ꝙ si faciũt
propter necessitatẽ illoꝝ quibꝰ ĩseruiũt
excusant̃ uis etiā posset dici ꝙ molẽdina ad aquā ⁊ vẽtũ nō sint ꝓhibita la
borare cũ ex modico oꝑe hoĩs exerceri
possit non vident̃ euacuare rationẽ hu
ius precepti meliꝰ tñ est abstinere ⁊ securius nisi necessitas requirat.
¶ Decima de rusticis q̇ compelluntur
*a dñis laborare dic q si iusto metu faciunt est necessitas q̃ excusat alias nō.
Jdẽ dic de famłis filijsfa. vxore ⁊ hmōi.
¶ Vndecima de conducẽtibus labora
*tores in festis ⁊ exigũt debita a suis de
bitoribus. Dic q si alijs diebus nō inueniũt excusant̃ duminodo diuina non
dimittant.
¶ Duodecima de euntibꝰ ad mercata
*vel nundinas dic ꝙ si auditis diuinis
ꝓpter necessitatẽ faciũt puta nō alio
loco vel tꝑe talia possent vẽdere vł eme
re ꝓ bono cōitatis aut vt ex lucro prouideāt sibi ⁊ sue familie vel vt dẽt pauperibꝰ ẜm Pe. de pa. in. iiij. ex quo prelati
sciũt ⁊ tollerāt excusant̃ a mortali nisi
forte a prelatis locoꝝ esset ĩterdicta intelligo verũ in festis minoribꝰ dñica
talis tollerātia prelatoꝝ videt̃ derogare illi festo. secꝰ in maioribꝰ nō credo
liceat nisi pro necessitate vel pietate so
lũ uis p̃lati nō interdicāt tũc locũ
h
ʒz illud multa ꝑ patiẽtiā tollerant̃
⁊ c. Fide ma. in tractatu. x. p̃ceptoꝝ t
ʒz ꝙ so
lũ est pcim̃ mortale. Primo si dimittat
missam. Secũdo si ep̃s precepit ne fiāt.
Addo ⁊ tertiũ qñ sosum fit ex lucri cupiditate. c. j. de ferijs.
¶ Tertiadecima de bellatoribus dic ꝙ
*propter necessitatem licet.
¶ Quartadecima de habentibus sege
*tes vel fenũ in agro propter inũdantiā
aquarum ⁊ hmōi dic q licet colligere.
¶ Quintadecĩa de hñte domũ q̇ ruinā
*minat̃ dic ꝙ ꝑꝑ necessitatẽ reparare l
ʒz.
¶ Sextadecima de doct. q̇ vt expediat
*illũ q̇ de lōge venit facit ↄsiliũ dic ꝙ l
ʒz.
¶ Decimaseptima de venatoribꝰ. Rñ.
*ꝙ non licet si nō licet in quadragesima ⁊ diebus ieiunioꝝ ẜm gl. in. c. q̇ venatoribus. lxxxv. dist. tominus in die
festo nō credo tñ peccẽt mortaliter qui
diebꝰ festiuis ipsis ĩtẽdũt nisi id faciũt
|
causa lucri principaliter vel dimissis di
uinis.
¶ Decim aoctaua de citharistis ⁊ alijs
*senatoribꝰ. Rñ. si ad laudẽ dei ⁊ sanctorum pulsant vel propter recreationem
alicuius ⁊ hmōi pia vel necessaria excu
santur si principaliter ꝓpter hoc faciũt
licet secũdario propter lucrũ secus si ꝓ
pter causam nō piam vel necessariāvel
propter lucrũ principaliter nō excusantur nisi sicut alij ex quatuor p̃dictis.
¶ Decimanona de laborātibus agros
*pauperũ vel reficiẽtibꝰ domos eoꝝ vel
laborātibꝰ circa edificationẽ ecclesiaꝝ
aut monasterioꝝ ⁊ hmōi dic l
ʒz si fiat ꝓpter pietatẽ ⁊ deũ nō propter carnale
ʒz
amorẽ vel spẽ remuneratiōis future
opera pietatis ⁊ misericordie nō debẽt
cessare diebus festiuis. d. c. conquestus.
¶ Vigesimo de studẽtibus dic ꝙ si stu
*diũ fit prĩcipaliter ad illuminationẽ ꝓprij intellectus ⁊ alioꝝ licet ↄñr veniat
lucrũ nō erit pctm̃ vt i
ʒz pa. in. c. j. de fe.
ar. c. cũ ex eo. de elec. li. vj. studiũ tale
est ꝓpter publica
ʒz vtilitatẽ maxime in
theologia ⁊ iure canonico studere autẽ
principaliter propter lucrum non licet.
¶ Vigesimaprima de scolaribꝰ legenti
*bus in diebus festiuis potiꝰ vt doceant̃
doceāt ⁊ assuefaciāt se. dic ꝙ l
ʒz scm
pa. vbi. s̃. dũmodo principaliter nō faciant propter lucrũ sed si in cōsequẽtiā
nō nocet ar. l. j. ff. de aut̃. tu. ⁊ ĩ. l. rogasti
.§. j. ff. si cer. pe. ⁊ in. c. q̇d ꝓderit. lxj. dist.
¶ Vigesimasecũda de scriptiōibꝰ. Rñ.
*q scolaribꝰ lectiōes seu recollectas no
tare scribere. vel sermones aut legendo
libros corrigere nō est illicitũ dũmodo
nō nimis intendāt hmōi sicut de quinterno ad quinternũ scribũt vel non faciāt causa lucri habẽdi ⁊ de pictoribus
q̇ diebꝰ festiuis vt addiscāt stāt in eccle
sijs ad designandũ scribere tñ spũalia
⁊ ꝓpter spũalem causam nō est illicitũ
etiā in titate. d. c. conquestus.
¶ Vigesimatertia de laborātibus circa
*pōtes reficiẽdos viam aptandā portus
reparādos dic ꝙ l
ʒz dũmō nō ꝓpter lucrũ prĩcipaliter publica vtilitas sub
nomine pietatis comprehenditur.
¶ Vigesimaquarta de facientibus ser
*ta ⁊ alias vanitates dic ꝙ nō licet eo ꝙ
nulla publica vtilitas inest.
¶ Sed si q̃ras ꝓ ta necessitate predi
*cta liceant. Rñ. ꝙ l
ʒz quidā in. c. l
ʒz de fe.
dixerint licere ꝓ necessitate vite substẽtande solũ tñ hoc nō credo verũ cũ p̃fatũ. c. l
ʒz. q loquit̃ de allectibꝰ q̇ nō sunt
necessaria ad vitā sine ipsis viuere
possumꝰ sit cōtra eos. ⁊ xp̃s in Mat. xij.
c. cuius vestrũ bos vel asinꝰ cadat in so
ueā nō extrahet illũ ⁊ c. ꝓpterea d
ʒz
ẜm Tho. sca sce. ꝙ nō solũ ꝓ necessitate
ꝓuisionis q̇ ꝑtinet ad cōseruandũ ꝑsonā suā vel alioꝝ ⁊ rerũ sed etiā ad qcũ
dānũ vitandũ ⁊ satis confirmat̃ hoc
dictũ per. l. j. ij. ⁊. iij. ff. de ferijs et meliꝰ.
xv. q. iiij. in summa ⁊ q no. in. d. c. conquestꝰ. Jtẽ etiā necessitas excusat qua
laborat̃ pro acquirẽdo aliqua vtili q
alio tꝑe nullo modo haberi posset sicut
patet in. d. c. licet vbi piscari allectia cō
ceditur alio tꝑe non possent haberi.
Et idẽ de quocũ simili. Ratio est quia
nō est tā arcta obseruatio dñice quo ad
opera sicut fuit sabbati ⁊ l
ʒz ille q̇ laborat habeat lucrũ tñ si principałr fuit ꝓ
pter necessitatẽ illoꝝ ꝓ q̇bꝰ laborat excusat̃ sicut si illi laborarent excusarent̃.
¶ No. tñ ꝙ ad hoc vt necessitas vł pie
*tas excusent p̃fatos oẽs oportet ꝙ non
dimittāt diuina illa q̇bꝰ necessario est
insistẽdũ diebꝰ festiuis nisi forte eẽt tāta necessitas ꝙ arbitrio boni viri excusarent̃. ite
ʒz sco qñ inest necessitas pro
acquirẽdo aliquo vtili requirit̃ dispen
satio si pōt haberi commode ⁊ ab ep̃o si
pōt vel a ꝓprio sacerdote si ep̃m cōmode adire nō pōt. itẽ tertio ꝙ si prouenit
aliq lucꝝ ex ↄñtia l
ʒz principaliter fiat
propter necessitatẽ alioꝝ ꝙ faciat aliq̃s
eleemosynas in recōpẽsationẽ hoc not.
in. d. c. l
ʒz uis nō credā istũ secun dum
esse necessartũ securum tamen est.
¶ Vtꝝ opꝰ mortalis pctĩ sit ↄ̃istud p̃ce
*ptũ sabbata sanctifices. Rñ. ẜm Nic. de
lira suꝑ exo. xx. ꝙ sic cũ sit opꝰ totaliter
seruile vñ e.ũt duo pctā mortalia. sc
ʒz
|
fornicatꝰ est ⁊ opus seruile fecit in fe
stis ⁊ hoc verũ ẜm alex. in. iij. par. super
tra. de isto p̃cepto rōne reatus sed rōne
actus nō erit nisi vnũ solũ ⁊ sic erit circunstantia cadẽs sub speciali ꝓhibitio
ne ⁊ ideo necessario confitẽda pcm̃ aũt
veniale nō rũpit festũ ẜm. S. Tho. vbi
s̃. arti. iiij.
¶ Vtrũ citatio facta ad diẽ feriatā tene
*at. Rñ. gl. ĩ. c. vl. xv. q. iiij. ꝙ si citat vt rñ
deat die feriato est nulla ipso iure. ff. de
ferijs. l. j. ⁊ siocũ liq̃at ꝙ est nulla nō tenet̃ cōparere secꝰ si eẽt dubiũ an teneat
citatio vel ne. d
ʒz ire ad allegādũ priuilegiũ ferie. iij. q. ij. si ep̃s ⁊ ibi gl. si aũt
citet nō ad rñdẽdũ s
ʒz vt cōpareat die fe
riato bñ t
ʒz citatio. vt. ff. de ad. l. mi. §. lx.
¶ Vtrũ causa agitata in die feriato te
*neat. Rñ. q nō etiā si de cōsensu partiũ
processerit intelligo de ferijs ob reuerẽtiā dei statutis propterea oĩs ꝓcessus
iudictalis d
ʒz cessare de precepto vt in
c. j. de fer̃. nisi necessitas vel pietas ali
req̇rat vt not. xv. q. iiij. in summa. et in
d. c. conquestus.
¶ Vtrũ actus q̇ pertinẽt ad voluntariā
*iurisdictionẽ vt emācipare ↄ̃ctus inire
iusticiā facere scribere instr̃a cōficere ⁊
hmōi valeāt ĩ diebꝰ p̃dictis. Rñ. pa. ĩ. d.
c. conq̃stus q sic vt videt̃ exp̃ssum in. l.
actꝰ. C. de ferijs l
ʒz peccẽt mortaliter faciẽtes nisi excusent̃ propter aliquod de
quatuor de quibus. s̃. dictum est. §. lx.
¶ Quibus est insistendũ in prefatis fe
*stinitatibꝰ. Rñ. dicit tex. in. c. ieiunia. de
cōse. di. iij. die aũt dñica nihil aliud agẽ
dũ est nisi deo vocandũ nulla oꝑationi
die illa sancta agat̃ nisi tm̃ hymnis et
psalmis ⁊ canticis spiritualibꝰ dies illa transigat̃ hoc ibi. Et licet talibus sit
insistendum tñ non de precepto nisi. v.
¶ Primu
ʒz vt conterat̃ vel saltẽ atterat̃
*de peccato mortali cōmisso in quo iterũ
est ⁊ hoc probatur quia de precepto tenemur vacare deo ĩ aliqua hora diei fe
sti ẜm oẽs
sed hoc facere nō pōt q̇ est in
mortali nisi de eo conteratur vel atteratur ꝓpterea dicit̃ leui. xxiij. sabbatũ
re q̇etionis est affligetis aĩas vestras
et iterũ aĩa q̃ nō fuerit afflicta die hac
peribit ꝙ hoc fit de p̃cepto in eo q̇ se eẽ
in pctō mortali recognoscit hẽo ꝓ indu
bitato ꝑ ea q̃ dixi. s̃. cōtritio §. v. s
ʒz de eo
q̇ nō aduertit nec recogitat ẽ magis du
biũ sed credo potius eũ teneri saltẽ generaliter in asiqua hora dolere ⁊ eẽ ma
le contẽtũ de pctĩs oĩbus saltẽ ĩ genere
aliter non video qũo excuset̃ a mortali
ꝓpterea in missa p̃mittit̃ cōfessio vt sit
admonitio ad hoc faciũt q̃ dicā. j. Mora. §. j. ⁊ obligatio. §. viij.
¶ Scm vt audiat missam integrā de
*conse. dist. j. oẽs fideles ⁊. c. missas dicit
tñ Ric. in quolibet. j. q. xix. q si ex vero
contẽptu omittat̃ vł interpetratiuo est
mortale. Et vocat contẽptũ interpreta
tiuum qñ sine aliqua legitima cā ad nō
audiendu
ʒz missam in festis assuefacit.
Voco ego legitimā causa
ʒz corporalẽ in
firmitatem habere pueros tenellos vel
infirmos consuetudinẽ patrie q̃ habet
vt mortuo aliquo nō egrediant̃ per tp̃s
siłr ne puelle nobiles ducāt̃ ad missam
dũmodo nō ducant̃ correas ⁊ spectacu
la alias nō excusant̃ castellani et siłes
vel timor inimicoꝝ vel aliq̇d aliud q
ẜm rectũ iudiciũ legitima excusatio de
beat appellari si autẽ omittit ex aliqua
passione animi vel pigritia vel nō causa rationabili si tñ ad hoc nō est assuetꝰ
est veniale pctm̃ si vero ex legitima cā
erit nullũ pcm̃. Et ꝙ dico de tota dic de
parte notabili secꝰ de modica puta introitu ⁊ hmōi tex. vult vt totāvs ad
bñdictionẽ inclusiue audiat in. d. c. mis
sas itẽ dicit Arch. in. d. c. oẽs fideles
ẜm Hug. ꝙ istud p̃ceptũ nō remouet quin
causa necessitatis vel honestatis seu ex
causa minꝰ iusta nō possit ante finẽ mis
se q̇s discedere sine hac pena q limita
nisi ducat in cōsuetudinẽ. Jdẽ dic si nō
audit sacerdotẽ eā dicentẽ ꝙ excusant̃
qñ cōmodeaudire nō possunt dũmodo
existāt ibi presentialiter. Jdẽ dic ꝙ excusant̃ seculares q̇ nesciũt discernere in
ter missam de officio vel vonuam si audiunt votiuā in die festo sed non sacer
dotes publice eas dicentes ⁊ etiam se|
culares qui hoc sciũt discernere nisi au
diāt illā de officio de qͦ habes. j. missa.
.§. xxxiij. Si aũt audit̃ in parochia vel
alibi an sufficiat vide. j. missa. §. lix.
¶ Tertiũ est vt in or̃one ꝑsistat. Nā cũ
*or̃o sit de p̃cepto vt. j. Oratio vr̃ ꝙ dies
festus sit tẽpus determinatu
ʒz ⁊ hoc est
indubitatũ ꝙ hō tenet̃ in aliqua hora
orare vñ si stat ad missam illud sufficit
nisi volũtarie alijs intendat quia tunc
nō sufficeret cũ sit vacandũ deo in aliqua hora saltẽ de necessitate ẜm oẽs.
¶ Quartũ est vt audiat p̃dicationem si
*qui p̃dicet q verũ intelligo de illis q̇
nesciunt necessaria ad salutẽ ⁊ ẜm distinctionẽ quā supra posui de missa. §.
xlij. alios aũt nō credo teneri nisi rōne
scādali. Et. c. sacerdotes. ↄse. di. j. ĩtelligo eo q̇ egredit̃ ex ↄtẽptu vł cũ scāda
lo alioꝝ ꝙ tunc peccat mortałr ⁊ venit
excōmunicandus vt ibi dicit̃ alias nō.
¶ S
ʒz q̃ro q magis est p̃eligẽdũ in fe
*sto an auditio misse an p̃dicationis cũ
vtrũ nō pōt audiri. Rñ. ꝙ auditio p̃dicationis ratio legis in hoc magis
militat vt p
ʒz intuẽti iura de ↄsecratiōe
dist. j. in. c. oẽs fideles ⁊. c. sacerdote ⁊. c.
ep̃s nullũ q̃ magis rōne audiẽdi scripturas scās ⁊ ꝟbũ dei p̃cipiũt missam
audiri. alia rōne facit ad hoc. j. q. j. c.
interrogo vos.
¶ Vtrũ audiẽs missa
ʒz dicẽdo suas ora
*tiones satisfaciat. Rñ. ꝙ nō l
ʒz nō credā
ꝙ peccet mortałr qñ ex deuotione facit
s
ʒz meliꝰ esset omittere nisi qñ sacerdos
dicit secretas. aduerte tamẽ ꝙ nō excusarẽ a mortali illu
ʒz q̇ diceret aliqua ad
que tenet̃ puta officiũ qñ r missa ⁊ est
de p̃cepto vt audiat̃. arg. c. ex literris de
proba. cũ ibi no. in ver. vices duorũ secus si missa esset de cōsilio audienda.
¶ Quintũ ad q tenentur oẽs ẜm ali
*quos in diebꝰ festiis est oblatio quāq̇libet tenet̃ facere in predictis festis
de quo dic vt. j. oblatio. §. j.
¶ Sunt ⁊ alie ferie q̃ canonice dicũtur
*s. ij. iiij. ⁊. vj. de quibꝰ in. c. de illis. vj. q.
iij. in quibꝰ carnes nō debemꝰ comedere s
ʒz hodie cōsilium est ẜm Hosti. ⁊ Jnno. nisi. vj. feria vt in. c. ieiunia. de cōse.
di. iij. ⁊ addit̃ dies sabbati de quo in. c.
j. sabbato de conse. di. iij. ⁊ dist. v. in. c.
dies. dicit̃ in sabbato debet a carnibꝰ
abstinere qui ꝑticeps religionis xp̃iane desiderat esse nisi festũ. s. natiuitatis
vel infirmitas ĩpediat hec ibi. S
ʒz hoc
est p̃ceptũ vbi cōsuetudo est vt in. c. cōsilium de obserua. ie. Vbi autem cōsuetudo nō est ꝙ nō comedātur carnes in
sabbato consiliũ est scm glo. in. d. c.
dies. de conse conse. distin. v.
¶ Sed si natiuitas dñi veniat in. vj. fe
*ria vel sabbato nũq̇d carnibꝰ vti possu
mus. Rñ. ꝙ sic nisi q̇s se vota vel regula
ri obseruātia astrinxit ad nō comendẽdum vt in. c. fi. de obseruan. ieiu.
Feudum
est beneficiũ quod ex beni
uolentia conceditur alicui
ita ꝙ proprietas rei immobilis benefi
ciare penes dantem remaneat. Vsufructus autem illius rei ita ad recipienteʒz
transeat vt ad eum heredes suos masculos ⁊ feminas si de hoc nominatim
est dictum in perpetuum pertineat ad
hoc vt ille siue sui heredes fideliter do
mino seruiant siue illud seruitium sit
nominatim expressum quale debeat eẽ
siue non tex. est in. c. j. §. fi. sub Rubri. in
qui. cau. feu. amit. in lib. de consue. feu.
Vnde no. ꝙ si feudũ dat̃ vt ex eo p̃stat
seruitium reale non est proprie feuduʒz
sed ↄ̃ctus innominatus ẜm Cy. in aut̃.
ĩgressi. C. de sa san. ec. ⁊ exẽplificat bal.
in p̃fato li. in Rubrica de pace constan.
in ver. libellorũ. vbi dicit ꝙ in quibusdam partibꝰ lombardie pro feudis ecclesie soluitur par caponum vel spatula
porci ⁊ hmōi ẜm cũ equiparat̃ emphiteosi. Similiter si esset emptũ nō habet
naturaʒz feudi ẜm bal. vbi. s̃. de feu. da.
c. j. ⁊ in. l. qui se. C. vnde li. Sʒz qñ ponit̃
onus personale vt ire ad parlamẽtum
Regis vel exercitiũ vel caualcatā ⁊ huiusmodi tunc proprie est feuduʒz ⁊ regu
latur lege feudorum.
De notitia de qͦ ĩ hoc. §. ⁊. ꝙ req̇rat
q̃tuor. s. naturā aptitudinẽ actũ ⁊ ↄsue
tudinẽ no. Bal. ĩ. l. qͦtiẽs. C. suis ⁊ legi.
|
et est de gratia ideo faciliciter reuocat̃:
vt ꝑ Bal. in p̃lu. feu. ⁊ Alex. in. l. si mihi
⁊ titio. ff. de verbo. obli.
¶ Quotuplex est feudũ. Rñ. bal. in ꝓlo
*go p̃fati li. suꝑ prin. ꝙ multiplex. Aliud
regale. Aliud nō regale. Jtẽ aliud simplex. aliud cōditionatũ. i. nō sub condi
tione datũ sed sub qualificatione: vt cũ
cōcedit̃ feudũ habitationis. Jtẽ aliud
antiquũ seu paternũ. s. q fuit illiꝰ qui
fuit cōis parẽs agnationis. Aliud nouum. Jtẽ ali pr̃nũ cuiꝰ natura aspicit
tm̃ masculos descẽdẽtes vs ad quartũ gradũ ⁊ nō plꝰ s
ʒz si addit̃ ⁊ antiquũ
extẽdit̃ vltra vt no. bal. de suc. feu. §. hoc
quo in fi. Aliud maternũ: cuiꝰ natura
aspicit prĩo masculos. deinde feminas.
Jte
ʒz aliud habẽs ꝓpriā naturā feudi.
Aliud impropriā. Jtẽ aliud reale quod
transit ad heredẽ. Aliud ꝑsonale q solũ ad vitā alicuius cōcedit̃. Jtem aliud
ligiu
ʒz vbi iurat̃ fidelitas ↄ̃ oẽm hoĩe
ʒz.
Aliud nō ligiũ ĩ quo prior dñs excipit̃.
Jtẽ aliud francum. s. a seruitijs ⁊ operi
bus exhibẽdis. Aliud na
ʒz francũ. Jte
ʒz
aliud annale ⁊ est feudũ guardie ⁊ Castaldi ⁊ pro mercede alicuiꝰ rei. castaldus est is cui res dñi gubernanda mādatur. vt in. l. iubemus. C. de sa. san. ecc.
Aliud non annale. Jte
ʒz aliud nobile ꝙ
nobilitat possessorem Aliud burgẽse. s.
q nō nobilitat. Jtem aliud ecclesiasticũ. ⁊ hoc triplex. ¶ Primu
ʒz quod datur
ecclesie. ¶ Scm q recipitur ab eadẽ.
¶ Tertium q datur vel recipitur a cle
rico Aliud sacramentale. Et qñ quis in
uestitur de ducatu dicitur dux. de comitatu comes. de marchionatu marchio.
qui autem est a principe inuestitus vel
a ptāte: de aliqua plebe dicitur capitaneus. Qui aute
ʒz a capitaneis antiquo
iure r valuasor. Qui autem a maioribus valuasoribus sunt inuestiti dicuntur valuasini. s. minores valuasores hec
dicit bal. in. ca. quis dicatur dux: marchio in princ. in lib. de consue. feu.
¶ Quis pōt feudũ dare. Rñ. bal. de his
*qui feu. da. pos. §. abbatissa. ꝙ quilibet
tam masculꝰ quā femina tā nobilis
rusticꝰ: dũmodo habeat legitimā suoꝝ
bonorum administratione
ʒz. vt in. c. j. §.
noui per quos fi. inue. Host. t
ʒz ꝙ etiam
pōt minor. xiiij. an. si feudum sit vetus
si vero sit nouum oportet ꝙ sit pubes ⁊
iurauerit non contrauenire.
¶ Vtrũ p̃latꝰ possit rẽ eccłie ĩ feudare si
*sine alia solẽnitate vel licẽtia. Rñ. ꝙ sic
antiquũ. uis sit reuersum ad eccłiam
etiā nō obstāte iuramẽto q faciũt p̃lati de nō alienādo cum modificatiōe tñ
de qua. s̃. emphiteosis. §. xxj. nouo au
tem non potest. vt in. c. fi. de feu.
¶ Quis pōt inuestiri. Rñ. ẜm Ho. ꝙ q̇li
*bet etiā seruus. dũmodo sciente domino faciat. Et tam ꝑ se quā per procuratorem potest quilibet inuestiri.
¶ Quot modis req̇rit̃ feudũ. Rñ ho. ꝙ
*quatuor modis. ¶ Prĩo per inuestiturā
dādo sibi possessionẽ corꝑalẽ. ¶ Secun
do per aliq eq̇ualens inuestiture sicut
cũ dñs dicit. vade in possessione
ʒz talis
fundi ⁊ tene ꝓ feudo. ¶ Tertio ꝑ p̃scriptionẽ. vt si. xxx. annis tenuit feudum ⁊
dño seruiuit: licet inuestitus nō fuerit.
¶ Quarto per successionem.
¶ Quis succedet ĩ feudo. Rñ. bal. his
*q̇ feu. da. pos §. ⁊ ꝙ hec raꝑit̃ tale captm. Fideli abs liberis ex se descẽden
tibus ⁊ in feudũ succedẽtibꝰ si q̇dẽ feu
dũ fuit cōis parẽtis fratres defuncti cũ
filijs p̃mortuoꝝ fratrũ ĩ stirpẽ succedāt
his ꝟo nō extātibꝰ ad agnatos ꝓximio
res id volumus ꝑtinere ⁊ si q̇dẽ in pari
gradu sũt ꝑiter admittunt̃ si ꝟo ex vno
ẽ vnꝰ: ⁊ ex alio płes nō ĩ stirpẽ s
ʒz ĩ capita succedere debere ordinamus hic ibi.
¶ Vtrũ femina succedat. Rñ. bal. in. d.
*.§. ⁊ quia dicit gl. hic ꝙ non nisi in tribꝰ
casibus. ¶ Primo quādo nominata est
inuestitura. ¶ Secundo quando feudũ
redemit a dño. ¶ Tertio quando domi
nus ei dedit ꝓpter seruitium patris in
q̇bus casibꝰ ab aliquo ex parẽtibꝰ non
est ĩquietāda. vt in. c. si q̇s sine filio ma
sculo quẽad. feud. ad fi. ꝑ. ¶ Adde quar
tũ si feudũ sit datũ ad nullũ seruitiũ:
nō extantibus masculis succedet semina ẜm bald. in. d. §. ⁊ . ¶ Quintum qñ
|
feudũ erat quesitũ iure emptionis
ẜm Odo. in sum. sua potiꝰ ex natura cōtractus feudi.
¶ Vtrũ ↄcesso feudo ticio ꝓ se ⁊ descen
*dẽtibꝰ filijs masculis ⁊ feminis filiabꝰ
filia simul cũ masculo suꝑstite admittā
tur. Rñ. bald. in Rubr. ep̃m vel ab. aut
feu. da. nō pos. §. cũ etiā ꝙ nō s
ʒz masculꝰ
solũ: natura feudi ẽ vt p̃ferat̃ mascu
lus. Et si postea filiꝰ decedit sine filio
nō admitteret̃ femina soror premortui
fratris q̃ semel exclusa fuit ꝑ masculũ. ⁊
iō reuertit̃ ad dñm. Q verũ est ĩ feudo
simplici ⁊ recto. Secꝰ in feudo cōcesso
ad certũ seruitium q femina posset ex
plicare ꝑ se vel ꝑ aliũ tunc admittet̃
cũ masculo simul. ff. de vsufr. accre. l. si
q̇s ticio. ⁊. l. si mulier. ẜm Ja. de bel. q̃ di
cit ꝙ fuit in facto in regno apulie. Ex
qͦ infert Bal. ꝙ statutũ excludẽs feminā extāte masculo semel exclusam non
ampliꝰ succedere nisi vt fratri h
ʒz succe
dere. nō vt patri mortuo sine masculo.
¶ Vtrũ clericꝰ succedat in feudo. Rñ. vt
*colligo ex diuersitate opi. ꝓ cōcordia ꝙ
aut feudũ erat sibi apertũ. ⁊ tunc si pro
moueat̃ ad sacros ordines sic renũciare vr̃: trāsit ad statũ incōpatibilẽ facit. c. młta. de p̃bẽ. ⁊ cle. gr̃a rescrip.
Nec poterit isto casu seruire ꝑ substitu
tũ. nisi esset feudũ ex quo p̃staret̃ solu
ʒz
seruitiũ reale. q nō est ꝓprie fendũ vel
feudũ ex qͦ p̃staret̃ seruitiũq nō repugnat eiꝰ ordini: tũc succedet eo ꝙ ꝑ
clericatũ nō perdunt̃ iura successionis
xij. q. iij. c. j. cũ si. Si ꝟo ꝓmouet̃ solum
ad minores ordines succedet potest
seruire ꝑ substitutũ vt vult gl. in. c. j. de
bene. fe. Aut feudũ nō erat sibi apertũ:
puta erāt tres fratres ⁊ primogenitꝰ
possidebat feudũ ⁊ ip̃e erat vltimus q̇
effectꝰ ẽ cardinalis. Postea mortui sũt
alij fratres sine herede: ⁊ tũc succedit.
nō pōt dici: ꝙ habuerit aĩm renũciā
di. nec etiā facultatẽ. ⁊ tũc de equitate
iuris admittet̃ ꝙ possit seruire ꝑ substi
tutũ: l
ʒz secꝰ de iurisrigore nisi tale esset
seruitiũ q de sui natura posset ꝑ quẽlibet explicari: tũc etiā de iuris rigore
succedit. ar. l. cōtinuꝰ. §. si ab eo. ff. de ver
bo. ob. Et hec est determinatio Bal. in
l. quisquis. C. de epis. ⁊ cle.
¶ Quid si efficit̃ religiosus q̇s succedet
*Rñ. Odo. ⁊ Old. ĩ aut. ĩgressi. C. de sac.
san. ecc. ꝙ trāsit ad monasteriũ eo modo quo erat penes ingressum. l. si quis
presbyter. C. de epis. ⁊ cle. Jnno. in. c. in
pñ tia de ꝓba. limitat veꝝ si seruitium
ad q tenet̃ pōt p̃stari ab eccłia ałs ad
dñm reuertet̃. C. de ca. tol. l. vnica. §. ne
aũt. Albri. in. d. aut̃. t
ʒz ꝙ ẜm ius ↄsuetu
dinis feudoꝝ reuertit̃ ad dñm ĩdistincte. vt est casus. si de feu. cōtro. fue. c. q̇
clericus. ⁊ de va. mil. qui be. ar. de. c. j.
¶ S
ʒz q̇d si pater obtinuit pro se ⁊ suis
*heredibꝰ ⁊ successoribus quibuscun
trāsibit ne ad extraneũ vel legatariu
ʒz:
vel clericũ. Rñ. Bal. in. l. j. ff. dere. di. ⁊ se
quitur Ludo. de roma. in. l. id tempus.
.§. j. ff. de vsuca. ꝙ sic s
ʒz ipse Bal. in. c. j.
§. donare tit. qualiter olim feu. po. ali.
corrigit se ⁊ dicit ꝙ dictio quibuscũ
intelligitur de succedẽtibus ab itestato. ar. l. si quādo. C. de inoffi. testa. Vnde
dic ꝙ nō veniet extraneus. Ratio quia
res nō d
ʒz regulari ẜm naturā contractus s
ʒz cōtractꝰ ip̃e ẜm naturam rei de
ducte in eo. vt. l. stipulatio ista. §. q̃sitũ.
ff. de ꝟb. oblig. vbi l
ʒz stipulatio sit trāsmissibilis in heredẽ de sui natura. vt ĩ
l. veteris. C. de cōtrahẽ. stipu. tamẽ non
transmittitur quando res in ea deducta nō ẽ transmissibilis. vt est videre in
feudo nec legatariꝰ ẽt veniet nec clericus. Et sic dictio quibuscun restringitur ꝑ no. in. l. j. C. de sa. san. ec. ⁊ ꝑ Jo.
de are. in. l. j. §. itẽ nũciatio. ff. de no. op.
nun. limita tamẽ de clerico secundum
ꝙ dixi. s̃. in. q. ix.
¶ S
ʒz nũquid succedet frater vel filius
*fratris qñ q̇s fuit de nouo bñficio ĩuestitꝰ si decedit sine liberis. Rñ. ꝙ nō s
ʒz
ad dñm reuertet̃. vt in ti. de natura suc.
feu. Et q dictum est. s̃. ꝙ deficiẽtibus
filijs veniunt agnati ĩtelligitur de feu
do acquisito ab antiquo. i. ab eo q̇ fuit
communis parẽs totius cognationis.
¶ Vtrũ vasallꝰ possit vni ex filijs pre
* |
legare totum ius feudi. Rñ. bal. ĩ. tit. de
prohi. feu. alie. ꝙ nō vllo modo nisi de
volũtate ⁊ cōsensu filioꝝ: lex feudoꝝ
dictat ꝙ ad oẽs equaliter perueniat. vt
in ti. qui. feu. da. pos. §. s
ʒz cum hoc. Limitat nisi sit ducatus vel marchionatꝰ
⁊ hmōi qui debent̃ primo genito solu
ʒz.
Jo. an. lothariꝰ t
ʒz ꝙ illud. c. j. de suc. feu.
vbi r ꝙ vltima volũtas vasalli nihil
v
ʒz in feudis: limitat̃ ad eā dispositionẽ
q̃ est vltima voluntas. secus in stipulatione quia incoherẽtibꝰ persone pater
potest stipulari vni coheredu
ʒz. vt. ff. de
pac. l. auus. Et sic posset assignare in to
tum. arti. l. filio. §. fi. ff. de ritu nup. cum
multis alijs.
¶ Vtrum feudum possit dari in dotem
*Rñ. glos. in. c. fi. de feu. ꝙ sic ad tempus
vite feudatarij ⁊ non plus.
¶ Vtrũ vasallus valeat grauare filium
*herede
ʒz vt de vino q educit̃ de vinea
feudali det oĩ anno ꝓ aĩa sua. Rñ. bal. ĩ
ti. de suc. feu. ĩ. j. ꝙ sic. testatur de fructibus nō de feudo qui fructꝰ sunt res
ꝓprie heredis. vnde nō dicitur alienatio feudi quando alienāntur fructus se
parati. ff. de dona. l. ĩ edibꝰ. §. ex rebus.
¶ Ad quid obligatur vasallꝰ dño. Rñ.
*ꝙ ad. vj. q̃ no. de vsi. feu. in. c. de for. fi. ⁊
xxij. q. v. de forma. ⁊ de iureiur. ego.
¶ Primũ ne fit ei in aliq dānũ corporis sui ⁊ ꝙ impediat pro posse. ¶ Secũdum ne dānũ in tꝑalibꝰ faciat vel vtilitatẽ impediat. ¶ Tertiũ ne reddat ei
difficile vel impossibile q facere eum
velle videt. ¶ Quartũ ne reuelet eiꝰ secreta per que vel minꝰ tutus vel noceri
ei possit. ¶ Quintũ ne sit ↄ̃ eiꝰ iustitiā
vel honestatẽ. s. maculādo vxorẽ vel filiā eiꝰ vel famā dicto facto vel ↄsensu.
¶ Sextũ vt fideliter ei prebeat cōsiliũ:
auxiliũ ⁊ fauorẽ. ¶ Adde septimũ q te
net̃ iurare fidelitatẽ nisi ex pacto sit remissum formam autẽ iuramenti ponit
Ho. sic ego ad iuro suꝑ sctā deo euāgelia ꝙ ab hac hora in antea vs ad vltimum diem vite mee ero fidelis tibi. C.
dño meo ↄ̃ quẽcũ: excepto imperatore vel rege. intellige in cā iusta: ⁊ etiam
dʒz excipere si habet aliũ dñm antiquio
rem. ¶ Adde. viij. ꝙ tenetur ẜm ꝙ conuentũ est vel natura feudi regionis ipsius consuetudo requirit.
¶ Sed q̇d si dñs moriens reliquit plu
*res filios vtrũ iurabit oĩbus. Rñ. ꝙ sic
si oẽs equaliter succedunt. Host. tamen
t
ʒz ꝙ nō solũ vni: similiter iurabunt oẽs
filij seu heredes vasalli si feudũ indiui
sum habent. Si vero ad vnum peruenit: ille solus iurabit.
¶ Vtrum vasallus possit per aliũ serui
*re. Rñ. Bal. in. c. mutus. ep̃m. ab. vel abba. feu. da. non pos. ꝙ si seruitiu
ʒz debet
fieri principi: vel non pōt fieri per substitutum nisi de volũtate principis. vt
C. de murile. l. si quis ex corpore. Et iō
si incurritur talis infirmitas ꝙ seruitiũ
exhibere nō pōt perdet feudũ nisi esset
a casu fortuito sine culpa precedente. vt
puta quia a latronibus cecatus: tũc
nō perdet ne detur afflictio afflicto. ar.
C. de fur. aut̃. neui. ⁊. C. de epis. au. l. tam
dementis.
¶ Qũo amittit̃ feudum. Rñ. ꝙ. xij. mo
*dis. ¶ Primus si vasallus efficit̃ clericꝰ
vel religiosus de quo dic vt. s̃. in. q. ix. ⁊
facit. xxiij. q. viij. §. j. arma nō portat.
¶ Secũdus si heres vasalli steterit per
annũ ⁊ diẽ nō petierit a dño inuestiturā feudi. Jntellige hic in sequẽti si ẽ
maior. xiiij. annis. vel puella. xij. vt no. ĩ
c. veritatis de iureiur. ꝑ Pa. Tertius si
vasallꝰ mortuo dño ab eiꝰ heredibꝰ in
fra tp̃s predictũ inuestituram nō petierit. de quibꝰ duobꝰ hr̃ in ti. in qui. cau.
feu. amit. c. j. Sed predicta limita qñ iu
rauit ꝑsone solũ. vt cum dicit iuro tibi.
Secꝰ si iurasset sibi ⁊ successoribus. vel
sub noĩe dignitatis: nō tenet̃ ampliꝰ
iurare successoribꝰ nisi magna longinquitate ꝑiret memoria vt no. Pau. in. d.
c. veritatis. Jtẽ nisi esset miles quia h
ʒz
annũ. ⁊ mẽse
ʒz. Jtẽ nisi iusta causam eu
ʒz
ĩpedierit. vt hr̃ de ꝓhi. feu. ali. ꝑ lothariũ. c. qm̃ ĩter dñm. ¶ Quartꝰ cũ vasallꝰ
tribꝰ vicibꝰ req̇sitꝰ corā paribꝰ ⁊ hmōi
fidelitatẽ iurare noluerit: uis dominus sit paratus facere inuestituram.
|
¶ Quintus si vasallus interficit ꝓpriũ
germanũ suũ vel filiũ germani sui vel
ali ↄmiserit qͦ parricida nũcupari pos
set vt totā hereditatẽ haberet. ¶ Sextus si vasallus dimittit dominũ in p̃lio
nō mortuũ vel ad mortẽ vulneratuin.
¶ Septimus ꝓpter multas cās ingra
titu dĩs q̃ enumerāt̃. qui. mo. feu. amit.
c. j. ⁊. ij. ⁊ de feu. si. cul. nō amit. c. j. ⁊. ij.
puta cōcubuit cũvxore filia. vel sorore ⁊
hmōi. Octauus si sciẽter negauerit feu
dũ vł partẽ aut cōditionẽ eius secus si
igno: āter. ¶ Nonꝰ si infeudauerit feu
dũ alia lege ea quā h
ʒz ipse vel in talẽ vasallũ qui feudũ seruare nō pōt.
¶ Decimꝰ si dñʒz accusauerit aut testimoniũ ↄtra eũ tulerit ĩ cā criminali. et
q̇ddā dicũt ẽt ĩ cā ciuili.
¶ Vndecimꝰ si vocatꝰ a dño ꝙ secũ va
dat ĩexpeditiōe publica. puta vocatꝰ ab
ĩꝑatore vt secũ vadat ꝓ corda suscipiẽda ⁊ hmōi nō venerit nec aliũ acceptũ
dño. miseritvł stipẽdia militie nō dede.
rit. ¶ Duodecimꝰ si feudũ alienauerit
Jsti casus hñt̃ ĩ sum. Ho. ti. eo.
¶ S
ʒz q̃rit̃ an alienās feudũ sine ↄsẽsu
*dñi ip̃o fctō cadat. Rñ. Pa. ĩ. c. vl. feu.
ꝙ sic. ⁊ pōt sine alia snĩa expelli ⁊ alteri
cōferri ẽt si alienādo dixerat. Saluo iu
re dñi ẜ
ʒz bal. q̇ sit cā bñ amit. c. j. factũ sequẽs ẽ ↄ̃riũ. ar. c. ea te. de iureiu. ⁊
q no. ibi secꝰ si dixisset. Et ałr vel alio
mō nō intẽdo operāt̃ vt dño ↄ̃dicẽ
te nōvideat̃ facta alienatio. et hoc verũ
nisi aliqua captio dño posset interueni
re: puta daret castellũ tali quẽ dominꝰ
expellere postea nō posset.
¶ Quid si nō alienat nisi partem. Rñ
*Joā. an. quẽ sequit̃ Pa. vbi. s̃. ꝙ solũ ꝑdit illā partẽ quẽ alienauit: ẽtsi eẽt ma
ior pars ꝓhi. feu. alie. imperialẽ. §. j.
¶ An possit alienare ꝓ aĩa. Rñ. ꝙ nō ne
* legare ne disponere ꝓ aĩa. vt. in. c.
j. qualiter feu. ali. l
ʒz nec ẽt de iure cano
nico ẜ
ʒz Host. in sum. de immu. ec.
Additio
q̇uod intellige in feudo tẽ
porali. si seudũ est perpe
petuum pōt alienari ⁊ ecclesie donari
eundem Host. ⁊ sequitur Pau. vbi. s̃.
¶ Quid si alienat suas comoditates
ad tempꝰ longissimũ. Rñ. Bal. in. ti. de
pace ↄstā. iu. fir. in. viij. charta ꝙ nō cadit. dũmō actũ sit ꝙ dñiũ vtile nō tran
seat allegat gl. singularẽ ĩ. l. codicillꝰ. §.
instituto. ff. de. le. ij. Jtẽ dicit in emphi
teota. Jdẽ tenet bar. in. di. §. instituto.
vbi dicit ꝙ vẽdẽs fructꝰ domꝰ ad cẽtũ
ānos nō videt̃ alienare. sʒz nō plʒz. sʒz si
vult alienare faciat sic. vẽdo vł cōcedo
fructꝰ vel ip̃aʒz perceptionẽ fructũ. cuʒz
hoc si dño placuerit vł dñs nō reuocauerit. Et sic saluo ⁊ saluato honore ⁊ iu
risdictiōe ⁊ ↄsensu dñi: ⁊ sic iure possũ
nec ałr: nec alio mō. Si āt dño nō placu
erit. vel nō ↄsenserit vel reuocauerit vł
de iure nō possum res si inempta vel
vẽditio vel alienatio sit irrita. ⁊ ipso iu
re nulla ⁊ sic erit tutissima cautela nisi
sit captio domim. vt dixi.
¶ Vtꝝ possit pignori dare. Rñ. Pa. vbi
s̃. ꝙ nō: q̃ ꝓhibentur alienari generałria lege vel ꝑ testatorẽ aut a iudice.
vel ꝑ pactũ cōtrahentiũ ꝓhiben tur pi
gnori dari. l. fi. C. de re. ali. non alie. ⁊ ꝑ
bar. in. l. in quoꝝ. ff. de pig. Rō ꝑ ↄsti
tutionẽ pignoris de facili ꝑuenitur ad
distractionẽ rei. ff. de distra. pign. l. ij. ⁊
iij. C. de iure do. impe. l. ij. Et propterea
vno ꝓhibito ꝓhibetur oẽ per q ꝑuenitur ad ill. l. or̃o. ff. despō. cũ ↄcor. ibi
in glo. positis.
Additio
secus est quando q̇s ꝓhibetur emere potest in pi
gnus accipere nisi fieret in fraudẽ pro
tanta quantitate ꝙ uon est verisimile
dominum luiturũ ar. l. qui habebat. in
ṗn. ff. de le. iij. ẜ
ʒz bar. in. d. l. in quoru
ʒz.
¶ Ad quẽ reuertet̃ feudũ vasallo ṗua
*to. rñ. bal. q̇. mo. feu. amit. §. āt si libellario ꝙ si p̃uat̃ ex dolo ↄmissio ĩ ꝑso. dñi
ad dñ
ʒz reuertit̃ vt q̃ sit prĩa cā ami. bñ.
ca. j. §. deni qñ ꝟo delĩquitur ex̃ ꝑsonā. tunc veniũt agnati ⁊ nō dñs. qñ ve
ro ex cā alienationis tunc sunt opi. sed
bal. ibidẽ dicit ꝙ si fecit ĩ fraudẽ agnatoꝝ tũc ip̃i agna veniunt non dñs. Si
vero nō ĩ fraudẽ fecit. tunc reuertitur
ad dñ
ʒz tñ filijvł agnati imo ẽt filia ma
|
sculis nō existẽtibus debet redimere a
domino ⁊ cogitur dominus eos inuestre vt de his q̇ feu. da. pos. §. cũ ꝟo. q
intellige si feudum nō erat nouum
ẜm Ja. de belui. bar. tñvt recitat Pa. vbi. s̃.
ĩ. l. eũ. ff. de ĩter. ⁊ releg. ⁊ in. l. vt iureiur. §. si liberi. ff. de oper. li. dicit ꝙ si pa
ter cōmisit delictũ ꝓpter q directe ve
nit ṗuādus feudo: puta alienauit et
hmōi vel ↄmisit aliq̇d cōtra tenorẽ iuramẽti tũc no cet filio etiā si ꝓcessisset
ab anteriori gñatione. arti. in. l. j. ff. q̇s
ali. te pro. ⁊ in. l. cũ rō. §. fi. ff. de bo. ꝓscri. vbi pt
ʒz ꝙ si q̇s prohibuerit aliquẽ
testari: vel interfecit ↄsanguineũ cui
bebat succedere ab intestato fiscus occupat hereditatẽ nec veniũt aliq̇ cōsan
guinei qui sunt ꝓhibẽti vel occidenti
gradus inferioris. vt ibi. p
ʒz cu
ʒz no. Si
vero dilictũ nō est ꝓpter ꝙ d irecte sit
ṗuādus: sed ꝑ quādā ↄñtiā. puta dā
natur ꝓpter aliq maleficiũ: ita ꝙ eius
bona veniũt publicāda: tũc ꝓcedat distinctio Dy. in regula nō d
ʒz li. vj. q̇ distinguit ⁊ tenet ꝙ si feudũ a patris ꝑso
na habuit originẽ noceat filio. secus si
ẽ a genere vlteriori. tũc nō nocet. Cũ
qua distinctiōe transit Jo. an. ⁊. d. Ant.
in. di. c. fi. de feu. Distinctio tamẽ Bal.
mihi videtur eq̇or quo ad laicos.
Additio
sed in prelato ecclesiastico
tenet cum Ange. de are. in
sti. q̇. mo fini. tute. §. item finitur: lʒz
veniat priuādus feudo nō tñ nocet suc
cessioni: eo mortuo reuerteturad suũ
successorẽ. ⁊ hoc sequitur etiā gl ĩ. c. j. §.
fi. in ti. de capłis corradi.
¶ Vtrum vno feudatario deficiente ac
crescat feudũ alteri. Rñ. Pau. vbi. s̃. ꝙ
*nō nisi fuisset expressum. vide Bar. in
l. si mihi. ff. de verbo. obli.
¶ Vtrum vasallus vassalli mei sit meus vassallus. Rñ. ꝙ non sicut nec liber
*tus liberti mei est meus libertus. ff. ꝓ
sol. l. nam socij.
¶ Vtrũ filiꝰ repudiata hereditate pr̃is
possit feudũ tenere. Rñ. ẜ
ʒz Ho. ꝙ no. s
ʒz
*aut totũ debet retinere. aut totũ repudiare. nisi dñs de nouo bñficio ĩuestiat
agnatis cōsentiẽtibꝰ. Agnati vero bñ
pñt feudũ retinere repudiata heredita
tie. vt ĩ cōsti. Fe. an agna. vł fi. defũ. re.
he pos. seu. re. c. si contingeret.
*¶ Vtrũ vasallus inuito dño possit re su
tare feudũ. Rñ. Joā. de imol. in. c. j. de
feu. ꝙ nō allegat gl. singularẽ ĩ. c. fi. de
capi. q̇ cu. vẽ. ⁊ pau. in. di. c. j. idẽ tenet
gl. in. c. q̇ ĩ ecclesiarũ de cōsti. bar. vero
in. l. is. cũ qͦ. ff. a qua plu. ar. ⁊ Dy. ↄsi.
xliiij. ⁊ Ja de belui. ĩ. d. c. fi. sic cōcludũt
ꝙ si est datũ ad certũ ẜuitiũ nō pōt. Si
vero ad seruitiũ incertũ tũc pōt ante
ill seru itiũ sit ĩdiciũ nudũ est puri
ficata obligatio: fac it in siłi gl. in. l. incola. ff. ad mũici. nisi iurasset specifice
nō posse refutare ẜm bal. in preludijs
feu. Fallit si dñs esset in prelio: ⁊ tũc vel
let refutare. dñs tũc nō posset sibi ꝓnidere de equali vasallo. ar. l. filie mee.
ff. solu. ma. Nam cedere feud. est quidẽ
diuortium ⁊ nonvalet nisi possit consu
li idennitati dñi Host. in. c. vno. de va.
qui cōtra consti. lo. feu. alie. t
ʒz ꝙ pōt. s
ʒz
tu teñ opi. bar.
*¶ Vtrũ dñs teneat̃ vicẽ repẽdere vasallo fidei. Rñ. ꝙ sic ałs cẽsebit̃ malefidꝰ vt ĩ li. fẽu. do. for. fi. c. j. in fi. facit. xxij.
q. v. de forma. xcv. dist. esto subsectus ⁊
d
ʒz ṗuari feudo ꝑ superiorẽ si ꝑfide se
h
ʒz cōtra vasallum suum.
*¶ Vtrũ ecclesia possit sine vsura recipe
re in pignus feudũ ⁊ facere sructꝰ suos
Rñ. ẜ
ʒz. c. j. de feu. ꝙ sic dũmō interĩ nō
recipiat seruitiũ a vasallo. ⁊ istud h
ʒz lo
cum etiā in feudo laicali ẜ
ʒz cōiter doc.
⁊. l
ʒz gl. ibi sit cōtraria nō curabis de ea.
dicit tamẽ Car. ibidẽ quẽ sequit̃. d. An.
⁊ cōiter alij ꝙ si feudũ esset liberu
ʒz nō
posset retinere fructus. prefatũ. ca. j.
intelligit̃ qñ nō est liberum. Sed iudi
cio meo nō habuit respectũ ad seruitiũ
cōiter seruitiũ nō tm̃ valet quantu
ʒz
fructꝰ feuditałr nō esset bñficiũ feudũ
Et iō mi hi vr̃ saluo meliori iudicio ꝙ
tex. fundauerit se suꝑ naturam feudi: q̃
est vt dñium rectũ remaneat ap dñm
⁊ vti le penes vasallũ: s
ʒz cũ obligatiōe
saltẽ fidelitatis: licet nullũ seruitium
|
sit debitũ. ⁊ ideo dimissa obligatione
de cōsensu ipsiꝰ vasalli cōsolidat̃ ipsu
ʒz
dominiũ vtile cũdirecto nō ex alienare
sed ꝓṗa ⁊ sic nō oportet attẽdere an sit
liberũ vel ne. s
ʒz ꝙ nullo mō retineat eũ
obligatũ ad aliq. ⁊ sic declaret ꝙ ĩterĩ
est absolutꝰ ab oĩbꝰ rōne feudi bitis.
¶ Quid si dñs recipit ĩteri
ʒz seruitiũ a
*vasallo. Rñ. ꝙ si vasallꝰ facit tan ex
bito: tũc fructus teneret̃ restituere nisi
protestet̃. ar. ĩ. l. ij. C. iure dñico ĩpetr.
⁊ in. c. cũ. M. de ↄsti. Secus esset si ex li
beralitate sciẽs se non teneri vasallus
exhibet cōsueta seruitia.
¶ Vtrũ idem sit ĩ emphiteosi ⁊ locatio
*ne. Rñ. ꝙ sic vñ dicit spe. in ti. sẽ. §. qñ
ver. xl. ꝙ feudũ ⁊ ↄtractus emphiteoticus ⁊ libellarius sunt eiusdẽ nature. ⁊
dicit Bal. in prefata. viij. char. in ti. de
pa. cōstan. veꝝ in feudis in quibꝰ nō de
bet̃ seruitiũ sed certa quātitas pecunie
vini ⁊ hmōi: alias nō. Sed quo ad hoc
nō video quin liceat recipere fructꝰ liberando a seruitio ratione iā dicta. l
ʒz
Joā. ⁊ host. ⁊ alij dixerint ĩdigere decla
ratiōe papali s
ʒz nō placet. ⁊ dico ꝙ vbi
cũ lex feudalis nō est cōtra iuris ci
uilis aut naturalis rationẽ habet locũ
in emphiteosi. ałs nō. vt tenet bar. in. l.
si mihi ⁊ titio. ff. de ver. ob. ⁊ Bal. ĩ. c. j.
de inue. de re alie. fac. Aduerte etiā in
ↄsciẽtia ꝙ melioratiōes q̇ cōiter ĩ ↄ̃ctu
emphiteotico fiunt nō posset rōne mutui tenere ideo prefata omnia limito tā
in hoc dubio quam ante precedẽti de
feudo ⁊ emphiteosi vbi melioratio nō
ẽ facta ꝙ tũc l
ʒz. Jtẽ quādo est a causa li
bera si exbursasset quātitatẽ pecunie
vel quid ali dño pro ipso habẽdo sic
nō liceret quādo fructus disproportio
naretur a seruitio siue a fictu quodbñ
nota. pauci aduertũt.
¶ Vtrũ ide
ʒz sit in vsufructuario obli
*gāte proprietario. Rñ. ẜ
ʒz Ho. in sum. ꝙ
sic si habet a cā libera a proprietario
alias non. vbi fructꝰ disproportionantur a seruitio.
Fictio
vide. j. simulatio. ⁊ quomodo
fictio iuris valet. ⁊ quādo vide. s̃. consensus. §. iiij.
Fideicommissum
⁊ mortis cā do
natio legatorũ
appellatione continentur. ff. de. le. iij. l.
⁊ fideicommissum. sed sideicōmissum
ideo factum est fideicōmissa olim pe
tebantur ex fide heredũ. sed hodie fere
exequata sunt fideicommissa ⁊ legata
habent tñ aliquas dr̃ias de q̇bus vide
in gl. d. l. ⁊ si fideicōmissum. ⁊ quod ibi
no. ⁊ est tex. in. l. j. ff. dele. j.
De contentis in hoc versi. ⁊ an fideicōmissuʒz. vniuersale cōprehẽdat ea
q̃ heres nō habuit iudicio testatoris ⁊
quid sit fideicōmissum vniuersale. not.
Bar. in. l. si quis. seruũ. §. fi. ff. de leg. ij.
⁊ nō trahitur ad ꝑticularia ⁊ ẽ tex. sin.
ẜm Dy. ĩ. l. cogi. §. gñaliter. ff. ad trebel.
⁊ ange. in. l. j. §. j. ff. de heredi. insti.
Fideiussor
est qui pro alienis debi
tis intercedit ⁊ differt a
mandatore mandator interuenit a
principio: fideiussor vero potest accede
re tam ante factum post vt habet̃ in
auc. pñte. C. de fideius. propterea tā in
ff. quam in. C. eo. tit. additur et manda
toribus.
*¶ Fideiussio non tenet quando est accessoria ei quod nō tenet gl. ĩ. c. grauis
de censi. cũ concor. ibi. positis.
*¶ Quis pōt fideiubere. Rñ. ꝙ q̇libet q̇
h
ʒz liberā admĩstrationẽ suoꝝ bonoꝝ.
*¶ Vtrum mulier possit fideiubere ꝓvi
ro. Rñ. ꝙ nō. ⁊ si fecit nō tenetur ip̃o iure. l. ij. in gl. ff. dad se. consul. vellei.
¶ Vtrum mulier possit fideiubere ꝓ al
*tero. Rñ. ꝙ non ẜ
ʒz q no. in. l. uis
ff. ad velleia. Et ẜm ꝙ ibi distinguitur
ponuntur sex casus in quibus mulier
potest fideiubere.
¶ Primus quando fideiubet pro p̃cio
dando vt quis manumittat seruum.
¶ Secundus quando pro dotealicuius mulieris. ¶ Tertius quando renũ
ciauit beneneficio velleiano certiorata de eo. ¶ Quartus quando accepit p̃
cium pro fideiubẽdo vel aliquid loco
precij. ¶ Quintus quando in fraudẽ si
deiussit vt deciperet. ¶ Sextus quādo
|
pignus vel fideiussore
ʒz pro alio dedit.
⁊ post bienniũ a dicta cautiōe numerā
dũ iterũ ad idẽ se obligauit vel pignꝰ
vel fideiussorẽ dedit. Secus si infra biẽnium consensit: quia nō valetet.
¶ Vtrũ clericus possit esset fideiussor.
*Rñ. ꝙ ꝓ laico nullo mō pōt: ⁊ si facit est
abijciẽdus. vt ĩ. c. j. de fideiuss. S
ʒz aliq̇
limitāt in frequentia fideiussionis pro
pter verbũ inseruiẽs. in. d. c. positum ꝙ
no. frequẽtiā. i. valde seruiens sicut et
ponit̃ ĩ. l. gallꝰ. §. ille casus indifficił. i.
valde difficił. ff. . li. ⁊ post. s
ʒz mihi vide
tur ꝙ nullo mō debeat fideiussor esse ꝓ
laicis. vt. xj. q. j. c. quidẽ in tex. ⁊ in gl. ni
si in casu necessitatis in qͦ sicut obligat̃
subuenire indigẽti. vt. xij. q. j. videntes
sic ⁊ fideiubere. ⁊ hoc tenet gl. in. d. c. te
quidẽ. ⁊ gl. in. c. pe. eo. ti. s
ʒz ꝓ ecclesia vł
ꝓ alioclerico bñ pōt fideiubere. vt in. c.
ij. eo. ti. ⁊ in. d. gl. d. c. te quidem
¶ Sed nunq̇d obligatur si fideiusserit
*Rñ. ꝙ sic. vt. in. c. peruenit ⁊ in. c. cōstitutus. eo. ti. limitat tñ Host. ꝙ solũ tene
tur de patrimonio suo vel de redditibꝰ
beneficij quos facit suos. nō aũt in pre
iudiciũ ecclesie. archi. in. c. statutum de
rescrip. li. vj. tenet ꝙ nec etiam de fructibus beneficij. S
ʒz cōis opi. est in con
trariũ ⁊ cum opi. Ho. ⁊ sic tene.
¶ Vtrum religiosus possit fideiubere.
*Rñ. ꝙ non. vt in ca. pe. eo. ti. nec etiam
si esset abbas nisi hoc fiat de maioris
partis conuentus capłi ⁊ abbatis licẽ
tia. vt ibidem.
¶ Vtrum heres fideiussoris obligetur
*sicut fideiussor. Rñ. ꝙ sic. l. potest accipi. ff. de fideius.
¶ Vtrũ fideiussor q̇ promiserat aliquẽ
*pñtare liberetur si talia ꝓ quo fideiussit post fideiussionẽ ↄmisit capitale cri
mẽ propter q fuit cōdẽnatus ad mortẽ vel bannitꝰ ⁊ fugit. Rñ. ꝙ sic. vt ẽ casus in. l. sed ⁊ si quis rei. ff. si quis cau.
in ṗn. ⁊ no. in. l. si decesserit. ff. q̇ satisd.
cog. ⁊ ibi dicit̃ ꝙ. d. Albri. cũ fideiussisset ꝓ quodā scholari bononie accusato
quodā maleficio eo presentādo sub
pena mille librarũ post fideiussione
ʒz
accusatus fuit p̃fatꝰ scholaris ab alio:
de alio maleficio q̇ fugit ⁊ nō cōparẽs
citatus fuit bānitus ⁊ diffidatus ẜ
ʒz cō
suetudinẽ bononie ⁊ cōdemnatus ad
mortẽ post condemnationem obtinuit ꝙ nō erat obligatus sue fideiussio
ni ⁊ hoc verũ nisi fideiussor esset in do
lo vel lata culpa respectu maleficij postea perpetrati: in cōscientia tenere
tur ad rationẽ dāni ꝓximi. alias nō
¶ Vtru
ʒz fideiussor rei decapitādi cui
*dictus reus fuerat assignatus ⁊ fugit
sit ipse decapitandus. Rñ. Cy. in. l. ad
cōmẽtariensem. C. de custo. re. ⁊ bar. et
ibi tex. in. l. si quis reum. ff. de custo. re.
ꝙ nō. s
ʒz pecuniarit̃ punietur. Rō nemo potest se obligare ex cōtractu ad pe
nā capitalẽ. nemo est dominꝰ mẽbro
rũ suoꝝ. xxiij. q. v. si nō l
ʒz ⁊ in. l. liber hō
ff. ad. l. aq̇l. Si tamen fuerit in dolo punietur pena arbitraria. vt no. in dictis
locis. ⁊ in gl. c. cũ hō. xxiij. q. v. Nec ob.
di. l ad cōmentariensem. loquitur de
illo qui habet ex officio custodiā q̇ punitur eadẽ pena qua erat puniendus
incarceratꝰ si est in dolo fuge vel in ne
gligentia nimia. vt ibi no.
¶ Vtrũ possit quis interponere fide
*iussorẽ in cā criminali. Rñ. Pau. ĩ Ru.
de fideius. ꝙ si nō venit imponẽda corporalis pena pōt: ałs nō. ⁊ sic intellige.
c. si clericos de sen. excom. li. vj. facit. d.
l. si quis seruũ iuncta. l. diuus pius. ff.
de custo. re. est bonus tex. ĩ. d. c. cũ homo
⁊ ibi etiam gl. Fallit in muliere. de quo
dic in aut̃. vt nulli in. §. necessariũ.
¶ Vtrũ cũ plures ĩsolidũ sũt fideiusso
*res debeat diuidi bitũ inter eos. Rñ.
pau. in. c. ꝑuenit. e. ti. ꝙ sic si sunt om̃s
pñtes ⁊ soluẽdo ⁊ hoc postulẽt ante li.
cōtestatam. ff. de fideius. l. si dubitet. §.
j. et istud est beneficiũ diui adriani po
sitũ. C. de consti. pecu. l. diui Adriani. ⁊
habens in effectu. insti. eo. tit. §. si plures. ⁊ hoc verum nisi huic beneficio re
nunciassent.
*¶ Vtrũ pñte debitore ṗncipali ⁊ ĩdiscusso possit cōueniri fideius. Rñ. ꝙ non
vt aut̃. presente. C. eo. ti. etiā ẜm pau. in
|
d. c. ꝑuenit si cōstituerit se ṗncipalem
debitorẽ: vt fit cōiter hodie. ⁊ hoc veru
ʒz
est nisi renũciauerit huic beneficio. C.
de duo. re. sti. aut̃. hoc ita. et nisi debitor
notorie sit nō soluẽdo: vel nō possit cōueniri vt in. d. aut̃. presente.
¶ Vtrũ creditor teneat̃ cedere actiōes
*suas fideiussori. Rñ. ꝙ sic. Jntellige q̃s
h
ʒz ↄ̃ eũ ꝓ quo fideiussit aliter pōt ei de
negare solutionẽ debiti vt. l. modestinus. ff. de solu. ⁊. l. fideiussoribus. ff. eo.
¶ Vtrũ debitor teneat̃ satisfacere fide
*iussori de oĩ dāno. Rñ. ꝙ sic. Jntellige.
ꝙ ei euenit ex sua culpa ꝓpter fideiussionẽ. c. ij. ⁊. iij. eo. tit. de fo. cōpe. c. fi.
officiũ suũ nulli d
ʒz esse dānosum. ff. de
fur. l. si seruus communis. §. q vero. ff.
ad velle. l. ij. §. j. ff. quemad. test. appe. l.
sed si q̇s. ff. qui. ex cau. ma. l. videlicet:
iiij. q. iij. §. venturus ⁊ in glo. d. c. ij.
¶ Vtrũ repetere possit vsuras quas sol
*uit fideiussor ꝓ creditore. Rñ. Jo. an. in
regula dānũ li. vj. in mercu. ⁊ sequitur
pa. in. d. c. ij. ꝙ aut simpłr erat solũ obli
gatꝰ ad debitũ soluẽdũ. ⁊ sic nō repetet
s
ʒz sibi ĩputet si soluit: nō erat obliga
tus facit. l. centũ. ff. de eo q cer. lo. nisi
soluisset vsuras vt interesse. Et hoc verũ quādo fideiussor obligasset se nō solũ simpłr: s
ʒz etiā in oẽm casum veniẽtẽ
ex debitoṗncipali: teneret̃ de augmẽ
to debiti vt. d. l. cẽtũ. ⁊. l. q̃ro. §. j. ff. loca.
⁊. l. mora. ff. de ꝟb. ob. ałs simpłr fideiu
bẽs nō tenet̃ ad ĩteresse nec ad augmẽ
tũ debiti. vt no. glo. in. d. c. iij. ⁊ sequunt̃
doc. ⁊ iō sibi imputabit si soluet iure fo
ri l
ʒz iure poli debitor teneat̃ si ip̃e erat
obligatꝰ in ꝟo ad interesse seu augmẽ
tũ creditori. ałs nō aut obligauerat se
fideiussor ad vsuras soluendas. Et sic
ẜm legistas ⁊ canonistas distinguit̃
si soluit spōte nō repetet ẜm gl. in. d. c.
ij. indebite erāt vt in. c. debitores de
iureiurādo. Si ꝟo soluit coacte sed nō
opposuit exceptionẽ nō repetet. si aũt
opposuit s
ʒz per iniquitatẽ iudicis fuit
coactus soluere ⁊ sic nō posset repetere
nec debitor tenet̃ ꝑ. l. exceptionẽ. ff. eo.
ti. ff. de euic. l. si ꝑ ĩprudẽtiā. S
ʒz in ↄ̃riũ
ẜm theologos ⁊ in ↄscĩa tene firmiter
ꝙ tā in isto casu qñ soluit coacte etiā
qñ sponte soluit eo ꝙ sic ꝓmisit eas soluere ꝙ possit repetere ⁊ ꝙ debitor sibi
teneat̃ sic ĩtelligit̃ mādasse vt soluat
debitũ vt. l. si ꝓcurator. ff. de cōdi. inde.
⁊ sic sibi imputet debitor q̇ eũ fideiube
re fecit ꝓ vsuris nisi soluerit in fraudẽ
vt faueret vsurario quia sic nō repetet:
aut nō solũ fideiussit soluere vsuras s
ʒz
etiā iurauit ⁊ sic repe. ẜm oẽs l
ʒz pos
set petere absolutionẽ a iuramẽto non
tamẽ tenet̃ ẜm Gof. licet teneat̃ fide
iussor excipere vt no. in gl. d. c. ij. ꝑ mul
ta iura non tamen tenetur agere.
¶ Vtrũ fideiussor remaneat obligatus
*ꝓrogato termino a creditore. Rñ. scm
Pau. in. c. cōstitutus. eo. ti. cōiter tenet̃
ꝙ aut fideiussor erat obligatus ad tp̃s
solũ puta vs ad annũ ⁊ sic non tenet̃
post annum ꝓrogato termino per. l. itẽ
queritur. §. qui impleto. ff. loca. vbi p
ʒzꝙ
si locaui tibi domum vs ad annũ dato fideiussore: si cōducis postea tacite
ad aliud tp̃s fideiussor nō tenetur nisi
de nouo promittat. Aut obligatio erat
pura. s. solutio dilatata sit ad tp̃s et sic
l
ʒz solutio sit ꝓrogata nō tamẽ liberat̃.
Rō nulla facta ꝓrogatione termini
tenetur fideiussor etiam post terminu
ʒz
sicut ⁊ reus prĩcipalis. ar. c. cum dilecti
de dolo. ⁊. l. celsus. ff. de arbit.
¶ Vtrũ fideiussor ante tp̃s possit agere
ↄ̃ debitorẽ vt liberet. Rñ. ꝙ sic intribꝰ
*casibꝰ. Primus si diu in debiti solutione stetit. ¶ Scs si dissipare bona sua
debitor incepit. ¶ Tertius si cōdemna
tus fuit suꝑ fideiussiōe de q̇bus habes
in. c. fi. eo. ti. ⁊ vide quod ibi nota.
¶ Vtrũ fideiussor ꝓ alienatiōe rei dota
lis vel donatiōis ꝓpter nuptias cōstā
*te matrimonio teneat̃ de euictiōe. Rñ.
Pa. in. c. cũ cōtingat de iureiur. Bar. in
l. cum lex. ff. eo. tit. Joan. an. post multas opi. vident̃ cōcludere quod si mulier vendit nō tenetur nec ipse nec ip̃a
mulier. d. l. cum lex. sed si vendit maritus vel alius tenentur vẽdẽs ⁊ fideiussor vel ad rẽ tradẽdam vel ad interesse
|
ẜm ꝙ no. in. l. rem alienā. ff. de cōtrahẽ.
emp. ar. l. et si is. C. de pre. mi. Ratio
lex nō resistit vẽditioni ⁊ actioni personali s
ʒz alienationi. i. trāslatiōi dñij vnde vxor nō obligat̃ teneret̃ ad trāsla
tionẽ dñij. l. exẽpto in prin. ff. de actio.
em. ⁊ vẽ. nec fideiussor quia haberet re
gressum ↄ̃ mulierẽ. Et hoc veꝝ nisi mu
lier iurasset: si iurasset teneret̃ tā ip̃a
fideiussor. Et hec opinio placet omis
sis alijs multis in. d. c. cũ cōtingat per
Jo. ⁊. d. Anto. tactis.
¶ Vtrũ fideiussor possit aliquid recipe
*re sine vsura a debitore. quidam tenẽt
ꝙ nō eẽt vsura. rō videt̃ ꝙ fideiussor sit quoddā mutuũ interp̃tatũ. Sed
ego credo ꝙ nō sit vsura aliq̇d accipere. dũmodo fraus ne dolꝰ ĩterueniat
puta cōuenit cũ aliquo ne credat de
bitori nisi fideiubeat vt sic lucrari possit tũc nō liceret alias sic hoc non
est mutuũ veꝝ ne etiā interpretatũ.
sed si rōne facti aliq̇d acciꝑe bene esset
iniustitia ⁊ ↄtra charitatẽ quādo nullũ
periculũ h
ʒz vel laborẽ in fideiubẽdo s
ʒz
quādo aliq̇d accipit rōne periculũ cui
se exponit vel forte laborũ ⁊ ceteroꝝ q̃
faciliter incurrunt̃ in talibꝰ fideiussio
nibꝰ esset oĩno licitũ aliquid accipere
moderate tamẽ ⁊ sic est cōtractꝰ innominatus. non mutui.
Fides
dicit̃ dupłr. s. pactiōis ⁊ cōsen
sus vt ĩ. c. j. de spo. duo. omnis
pactio tũcũ simplex dicit̃ fides. Vñ
veniẽs cōtra ꝓmissionẽ dicit̃ venire cō
tra fidẽ p̃stitā. Et sic capitur in. l. j. ff. de
pact. ⁊. ff. de cōsti. pecu. l. j. Vnde dicitur
fides quasi fiet ⁊ hec respectu ꝓmissionis de futuro. alia est que est cōsensus
de presenti ⁊ hec facit matrimoniuʒz vt
no. in. d. c. j. de hoc habes etiam. iuramentum. §. v.
De notatis ĩ hoc. §. ⁊ ꝙ sit seruāda
sicut iuramẽtũ alias periuriũ cōmittit̃
no. Bal. in. l. pactũ q dotale. ibi: fides
nō scripta. C. de pa. vt in hoste vt a quo
Bar. no. in. l. cōuẽtionũ. ff. de pac. ⁊ in. l.
fin. ad. l. iul. maie. vbi etiam ꝙ est seruanda bannito. no. ideʒz iu. l. quid ergo
.§. si seruus. ⁊ ibi Ang. de leg. i. ⁊ Bal. in
l. j. C. quando li. sine iudi. se vindi.
¶ Vtrũ fides sit frangẽti seruāda. vide
*l. iuramentum. v. §. xvij.
¶ Est ⁊ alia fides q̃ dicit̃ substātia spe
*rādaꝝ reꝝ argumẽtũ nō apparẽtiũ ad
hebre. xj. c. Et de ista intellige que. j. dicam in toto isto capitulo.
¶ Jn quo differt fides ab opiniōe. Rñ.
*vt. j. opinio.
¶ Que ꝑtinẽt ad fidẽ. Rñ. Tho. ij. ij. q.
*xj. ar. ij. ꝙ directe ⁊ ṗncipaliter articuli
fidei. Jndirecte vero ⁊ secũdario ea ex
q̇bꝰ si nō crederent̃ sequeret̃ alicuiꝰ articuli corruptio ⁊ circa vtra pōt esse
heresis eo modo quo ⁊ fides.
¶ Quot sunt articuli fidei. Rñ. cōiter
*dicit̃ ꝙ sunt. xij. q̇libet apłoꝝ q̇ fuerũt. xij. suũ posuit. ⁊ oẽs insimul oẽs articulos approbauerũt. S
ʒzveriꝰ dicẽdũ
ẽ ꝙ sunt. xiiij. septẽ ꝑtinẽs ad diuinitatẽ. vij. ad hũanitatẽ xp̃i q̇ oẽs ponunt̃ ĩ
simbolo minori q̇ sũt ĩfrascripti. ¶ Pri
musquẽ posuit petrꝰ ẽ. credo ĩ deũ pr̃e
ʒz
oĩpotẽtẽ creatorẽ celi ⁊ terre. ĩ qͦ tria cōtinent̃. Primũ vnitas deitatis ibi credo ĩ deũ nō deos. Sc
ʒz distĩctio ꝑsone
pr̃is ibi patrẽ oĩpotẽtẽ. Et vt dicit Ri. ĩ
iij. sen. hic oĩpotẽtia includit oẽm scĩa
ʒz
summā bonitatẽ ꝓuidẽtiā respectu oĩ
ʒz
⁊ oẽm ꝑfectionẽ. ¶ Tertiũ creatio oĩm
ibi creatorẽ celi ⁊ terre. i. visibiliũ ꝑ ter
rā ⁊ ĩuisibiliũ ꝑ celũ significās. ¶ Secũdus articulus quẽ posuit beatꝰ Andreas est ⁊ in iesu
ʒz xp̃m filiũ eiꝰ vnicũ
dñm nr̃m. eiꝰ dicit. i. patris ⁊ vnicũ
solus vnus est filius. ⁊ dñm nr̃m. s. iure
creatiōis gubernatiōis ⁊ redẽptionis.
¶ Tertiꝰ articulꝰ quẽ posuit Joannes
est. Qui cōceptꝰ est de spũsctō natus ex
Maria virgine. ¶ Quartꝰ quẽ posuit.
Jacobus maior est. Passus sub pontio
pilato crucifixus mortuus ⁊ sepultus.
Quintus articulus quem posuit Tho
mas est. Descẽdit ad inferos tertia die
resurrexit a mortuis. in quo continent̃
duo articuli. ¶ Primꝰ descẽdit ad infe
ros. s. ẜm animam. ¶ Secũdus resurre
xit a mortuis. s. gloriosus et ĩmortalis:
|
Sextꝰ articulꝰ quẽ posuit. Jacobus minor est. Ascẽdit ad celos sedet ad dexterā dei pr̃is. Ascẽdit em̃ nō solũ suꝑ oẽs
celos. i. suꝑ oẽm creaturā corporalẽ sed
etiā suꝑ oẽm spũalẽ ꝓpter dignitatẽ
vnionis oẽs excellit ephe. j. ꝓpterea ad
dit̃ sedet ad dexterā dei pr̃is. i. in potio
ribus bonis patris. ¶ Septimus articulus quem posuit philippus est. Jnde
vẽturus est iudicare viuos ⁊ mortuos.
i. eos q̇ in eiꝰ aduẽtu viui reperient̃ ⁊ ĩ
momẽto morientur ⁊ postea resurgent
cũ eis q̇ primo erāt mortui. ¶ Octauus
articulus quẽ posuit Bartholomeꝰ est.
Credo in spm̃ sctm̃ q̇. s. est tertia ꝑsona ĩ
trinitate. ¶ Nonꝰ articulus quẽ posuit
Mattheus est. Sanctam ecclesiā catholicā. i. cōgregationẽ fideliũ. ¶ Decimꝰ
articulus quẽ posuit Simō cananeꝰ ẽ.
sctōꝝ cōionẽ. remissionẽ pctōꝝ. Et iste
articulus cũ illo quẽ posuit beatꝰ Matheus est vnꝰ articulꝰ ⁊ ad vnũ ⁊ eũde
ʒz
articulũ ꝑtinet q̇ est de oꝑatiōe dei per
quā dat nobis esse gr̃e. ⁊ est sensus credo in spm̃sctm̃ faciẽtẽ sctām ecclesiā ca
tholicā. i. vłem in qua est cōio sctōrũ et
remissio pctōꝝ. ⁊ ideo nō d
ʒz dici. Jn san
ctā. s
ʒz sctā vel est sensuscredo catholicā
ecclesia
ʒz esse sctā
ʒz. s. ꝑ operationẽ dei ec
clesiā in quā habẽtẽ cōionem sanctoru
ʒz
⁊ remissionẽ peccatoꝝ tñ ad hũc articu
lũ reducit̃ fides de sacramẽtis in eis
cōmunicāt fideles. ⁊ sunt instr̃a sanctificādi. ⁊ ex ↄsequẽti peccata remittẽdi.
¶ Vndecimus articulus quẽ posuit Ju
das tadeus est carnis resurrectionem.
¶ Duodecimus articulꝰ est quẽ posuit
Mathias. vitam eterna
ʒz. Et est sensus
istoꝝ duoꝝ. Credo ꝙ deus resuscitabit
nos ⁊ dabit nobis vitā eternā. s. bonis
⁊ ex cōsequẽti sequit̃ ꝙ dabit malis penam eternā hec ex Ri. in. iij. dis. xxv.
¶ Vtrũ simplices q̇ ĩ subtilitatibꝰ fidei
*errāt peccẽt. Rñ. Tho. ij. ij. q. ij. ar. vj. ꝙ
nō si nō ꝑtinaciter ꝑuerse doctrine inherent in ꝑticulari ↄ̃ vnuiuersalis eccłie
fidẽ. spe. ꝟo ti. de hereti. ⁊ aluarus. vt re
fert Jo. de li. tenẽt ꝙ peccāt mortaliter
et sunt heretici. specu. allegat. xxiiij. q. j.
schisma. C. de hereti. l. ij. ⁊ de ĩ ius vocā
do. l. venia. xxxvij. dis. c. fi. aluarus vero
allegat. vj. q. j. q̃ro. xvj. q. j. si cupis. xxij.
q. ij. in ipsarum. sed ego credo verā opi.
san. Tho. immo plus dico ꝙ aliquādo
talis error posset esse meritorius. vtputa aliquis audit aliquem predicatorem
famosum vel ep̃m predicasse aliquẽ errorem ⁊ simplex credit animo obediẽdi
fidei paratus tamen corrigi. nā ex intẽtione opera iudicātur. c. cũ volũtate de
sen. ex. aliqñ cũ pctō veniali. vtputa ve
tula credit trinitatẽ eẽ vnā feminā. ⁊
credit ecclesiā sic tenere sic credit. et tñ
nō est heretica cōditionaliter credit
si ecclesia sic tenet ⁊ credit. aliquādo est
cũ mortali vt est quādo hō scienter credit aliquid q est cōtra articulos fidei
vel determinationem ecclesie ⁊ hoc patet ex. c. dānamus in fi. de sum. trinita.
ad iura q̃ adducit spe. l. ij. cũ sua glo. est
contra ipsum. l. venia. nihil facit ad ma
teriā. c. schisma loquit̃ de hereticis paratis se non corrigere. ad iura aluari q̃
videntur velle ꝙ ignorantia non excuset. loquunt̃ de ignorantia iuris naturalis q̃ non excusat. Et hoc tene. sicut t
ʒz
etiā Jnn. in Rub. de sum. tri. ⁊ car. ĩ cle.
vnica de sum. trini. vide etiam ꝙ infra
dicam. Hereticus in prin.
¶ Vtrũ oẽs teneant̃ habere fidẽ expli
*citā. Rñ. ẜm. s. Bo. in. iij. di. xxv. ar. j. ⁊ cō
uenit cũ eo. Ri. ibidẽ ꝙ credere explicite ⁊ distincte est fidei prouecte ⁊ nō est
necessariũ nisi illis qui fidẽ necessario
alijs habẽt māifestare. s. officiũ docẽdi
⁊ predicādi sumsperunt. credere vero
implicite est fidei diminute. ⁊ nō sufficit habẽti vsum rationis: cũ quedam
sint notorie diuulgata nō posset quis il
la ignorare sine contẽptu ⁊ totali negli
gentia sua salutis. credere vero partim
implicite. s. quosdā articulos ⁊ quosda
ʒz
alios explicite est necessariũ ad salute
ʒz
tenentur em̃ etiā simplices ad illos articulos explicite credendos quos eis
manifestat nō tantũ predicatio s
ʒz ẽt ecclesiastica cōsuetudo. vtẽ de vnitate et
trinitate quam ex signatiōe noscere pñt
|
cũ dicũt. Jn noĩe patris ⁊ filij ⁊ c. Jtem
de natiuitate passiōe ⁊ resurrectiōe q̃ fe
sta predicāt ⁊ remissionẽ pctōꝝ quā ex
actu p̃sbyteroꝝ noscere pñt. Jō ab igno
rātia taliũ nullꝰ excusat̃ vtens rōne.
nō pōt esse sine negligẽtia ⁊ cōtẽptu. ni
si ẜ
ʒz Ri. vbi. s̃. illi q̇bus xp̃s nec ꝑ se nec
ꝑ alium. nec ꝑ inspirationẽ interiorem
locutus est: talis nō tenet̃ credere ex
plicite nisi id q credebat̃ in lege natu
re. Tenet etiā alexā. de ale. sca sce. titulo de ꝑplexitate cōsciẽtie ꝙ puer ĩ car
cere sarracenoꝝ ĩclusus ab infantia ẜ
ʒz
aug. de qōnibus noui ⁊ veteris testis.
si nō fuerit a qͦ deciderit ne eum rumor
doctrine fidei ꝑuenerit ĩmunis erit. et
cũ nō habeat ĩpotẽtiā oĩo credẽdi dicit
alex. ꝙ si faciet q in se est deꝰ illuminabit eũ vel ꝑ occultā inspirationem vel
per angelum aut per hominem.
¶ Vtrũ sit necessariũ ad salutẽ cōfiteri
*ea q̃ sunt fidei. Rñ. ꝙ sic ꝓ loco ⁊ tꝑe ẜ
ʒz
Tho. ij. ij. q. iij. ar. ij. puta qñ si aliq̇s ĩter
rogaret̃ de fide ⁊ taceret ⁊ ex hoc crede
ret̃ vel ꝙ nō haberet fidẽ vel ꝙ nō esset
vera: vel alij ꝑ eius taciturnitatẽ a fide
auerterent̃ ⁊ hmōi in casibus in quibꝰ
honor debitꝰ deo ⁊ vtilitas ꝓximis im
pẽdẽda subtrahit̃ nisi cōfessio fiat: ẽ necessaria de p̃cepto. Jn alijs aũt casibus
nō est necessaria de p̃cepto sed de cōsilio si mō vtilitas fidei sperat̃. Vitupera
bilis est cōfessio fidei qñ solũ est ad per
turbationẽ infideliũ. dicente dño Mat.
vij. Nolite sctm̃ dare canibus. facit. c. in
mandatis. xliij. distin.
¶ Quid de illo q̇ l
ʒz interiꝰ credat: tñ ꝓ
*pter timorẽ facit aliquẽ actũ ĩfidelitatis puta exhibet reuerẽtia idolo. portat
aliquā vestẽ designatā ad aliq determinatũ signũ ĩfidelitatis ⁊ hmōi. Rñ.
ꝙ peccat mortaliter: ẜm aug. xxxij. q.
iiij. sicut sanctius est mori vti idolati
co. hec ille. Se cus esset si nō designaret
determinatā infidelitatẽ sicut legimus
in btō Sebastiano q̇ vtebatur clamide
militari ex bono
ʒzelo: vt lucraretur ani
mas christo: ⁊ huiusmodi.
¶ Vtrũ liceat p̃ce vel p̃cio aliquẽ addu
*cere ad fidẽ: vide. j. iudeꝰ. §. xxxiij.
*¶ Vtrum liceat disputare de fide. vide
s̃. disputatio. de hac materia. vide. j. in
fidelitas.
Filius
q̇dā r spuriꝰ ⁊ ꝓprie est natꝰ
ex mr̃e nobili ⁊ pr̃e ignobili.
vel pr̃e ĩcerto ⁊ mr̃e vidua. Sed in iure
spuriꝰ r oĩs natꝰ ex illicito coitu preter de cōcubina in domo retẽta ab eo
q̇ nō ẽ ↄiugatꝰ. vt no. in. c. tāta. q̇ fi. sint
le. ⁊ no. bar. ĩ. l. si gener. ff. de his q̇. vt ĩdi. uis natꝰ de adulterio ꝓprio noĩe
vocet̃ māʒzer. deutro. xxiij. ⁊ in. c. nisi cuʒz
pridẽ. §. ꝑsone de renũ. Et oĩs talis spurius ĩ nihilo succedit patri vel ↄiũctis
ꝑ lineā pr̃nā nō r agnatꝰ de qͦ text. ĩ
c. dicat aliq̇s. xxiij. q. iiij. ⁊ gl. in. c. ꝑ vene
rabilẽ q̇ fi. sint le. ⁊ ꝙ no. ĩ aut̃. ex ↄplexu.
C. de ĩce. ⁊ inuti. nup. ⁊ insti. de suc. cog.
§. vulgo. ⁊ insti. ad orphi. C. nouissime.
ĩmo nec pr̃ pōt talẽ ĩstituere heredem.
aut̃. lʒz. C. de na. li. ⁊. d. c. dicat aliq̇s. Vñ
dicit pa. ĩ. d. c. ꝑ venerabilẽ. ꝙ bastardi
nobiliũ nō dñr de parẽtela parentũ.
sordes non cōputant̃ inter p̃cipuos. C.
ad orphi. l. si qua illustris. nec arma parentũ portare pñt. ⁊ est snĩa bal. in. l. cũ
legitime nuptie. ff. de sta. ho. et sequit̃.
d. Ant. in. d. c. per venerabilem.
Ad ꝓpositu eoꝝ q̃ hic dñr ⁊ q̃łr ꝓbet̃ q̇s esse filiꝰ. vide gl. ĩ. l. luciꝰ. in ꝟsi.
nullꝰ. ibi ꝑ ↄiecturas ⁊ ibi Bar. ĩ ꝟsi. filiatio nō pōt pene ꝓbare. ff. de condi. et
de. Bal. not. ĩ. l. ne natales. ꝟ. filiatio.
C. de ꝓba. ⁊ Sali. in. l. si vicinꝰ. ꝟ. quero.
nũc qualiter filiatio habet̃. C. de nup.
¶ An talessuccedāt mr̃i. distĩgue ꝙ aut
*ẽ vulgo q̃sitꝰ ⁊ ꝓṗe solũ spuriꝰ ⁊ sic suc
cedit cũ legitĩs filijsnisi mr̃ sit illustris
femina. vt ĩ. d. l. si q̃ illustris. ⁊ ibi ꝑ gl. ⁊
Bar. ⁊ ĩsti. de succes. cogna. §. vulgo q̇situs. Jdẽ dic de notis aut sunt ẽt mā
ʒzeres sicut nati de ea q̃ nō poterat esse legitima vxor siue alteri nupta vel ip̃e
siue ↄsanguineꝰ vł affinis. ⁊ sic in ni
hilo succedũt vt in. d. aut̃. ex complexu.
pōt tñ heredes eos ĩstituere ẜm Mat. ⁊
Mo. ⁊ videt̃ tenere glo. in. d. c. tanta.
¶ Querit̃ an parẽtes succedant p̃fatis
* |
spurijs. Rñ. pa in. d. c. tāta ꝙ nō in eo ca
su quo ipsi nō succedũt parẽtibꝰ. Et hoc
verũ de quibuscũ filijs illegitimis.
¶ Quero an prefati spurij possint insti
*tui heredes ab alijs extraneis. Rñ. pa. ĩ
c. cũ haberet de eo qui du. ĩ ma. quā po.
per adul. ꝙ sic. nō prohibent̃ nisi pa
rẽtes vt no. glo. in aut̃. qui mo. na. effi.
sui. §. vltimo.
Additio.
Et ẜm bar. in. l. si is qui ex
bonis. ff. de vulga. ⁊ pupil subst. nō prohibet̃ succedere fratri
suo pupillo etiā ex iudicio patris. facit
glo. in aut̃. q̃. mo. na. effi. sui ĩ fi. q̃ dicit
ꝙ licet pater nō possit talem vulgariter
substituere pōt tñ pupillariter q̃si pupilli sit heres.
¶ Vtrũ parentes possint p̃fatis spurijs
*aliquid relinq̇re rōne alimẽtorũ. Rñ. ꝙ
sic vt no. bar. in. d. aut̃. ex cōplexu immo
tenent̃ de eq̇tate canonica eos alere ẜ
ʒz
facultates eorũ: ⁊ tā pater mater tu
ʒz
tales nō sunt in ptāte nec patris nec
matris. insti. de nup. §. sunt ⁊ alie ꝑsone
⁊. l. vulgo ↄcepti. ff. de sta. ho. tum quia
alimẽta debẽtur ĩstinctu nature que sic
matrẽ obligat sicut patrẽ vt no. Jnno. ĩ
c. ij. de regula. ⁊ pa. in. d. c. cũ haberet se
cus de iure ciuili vt in. d. auc. ex ↄplexu.
Vnde dicit bal. in. l. fi. §. si a socero. ff. de
his que in frau. cre. ꝙ de equitate cano
nica pōt pr̃ donare spurio. vt habeat ꝓ
alimẽtis ⁊ siłr legare pro alimẽtis not.
bar. in. l. fi. ff. de his q̇ vt indi. ⁊ Cy. in. l.
nō oĩtitulo. C. de admi. tutoꝝ. dicit ꝙ ẽt
spuria d
ʒz dotari. vt no. Jmola. in. l. lucius la. ij. §. j. ff. dele. ij. Limita predicta
nisi esset in nimia quātitate in fraudẽ
legata. ⁊ conclude ꝙ prefati cōtra predicta a patre recipiendo de eius bonis
tenetur restituere etiam in conscientia.
¶ Filius alius dicitur nothus. vt not.
*in. d. §. snnt ⁊ alie ꝑsone. qui aliqñ dicitur naturalis tantum: uis spurij ẽt
sũt naturales tm̃ ⁊ talis est ille q̇ ẽ natꝰ
ex coitu ne dānatone approbato de
iure ciuili. vt est filius cōcubine solute
in domo retente a soluto que posset esse eius vxor legitima: puta non est cō
sanguinea nec affinis. vt in. l. in concu
binatu. ff. de ↄcubi. ⁊ iste succedit patri
ab intestato in duabꝰ vncijs totiꝰ here
ditatis dũmō nō existant filij legitimi
vel vxor legitima. vt ĩ auc. liceat pr̃i. C.
na. li. filijs legitimis existẽtibꝰ vel ne
potibꝰ nō pōt nisivnā vnciā relinq̃re ei
et mr̃i ⁊ nō vltra vt. l. mr̃e. C. de na. li. S
ʒz
si nihil reliq̃rit ei ĩ nullo succedet s
ʒz tamen debet alimẽtari a legitimis.
¶ Sed nũq̇d si nō h
ʒz filios legitimos
*poterit tales heredes ĩstituere. Rñ. ꝙ sic
etiā in totũ legitima tñ reseruata parẽ
tibus si h
ʒz vt no. in d. aut̃. liceat pr̃i. ⁊ l
ʒz
Goffre. teneat ꝙ nō succedat cu
ʒz hodie
talis coitus sit reprobatus vt in aut̃. de
leno. col. iij. ⁊ in aut̃. scenicas. colla. v. et
C. de cōcubi. l. vnica tñ ego teneo cũ gl.
in. d. c. tanta ⁊ in. c. nisi cũ ṗdẽ de renũ.
ꝙ succedunt etiā de iure canonico ex
quo ius canonicum non statuit oppm̃
nō debemus in hereditatibus recedere
a dispositione iuris ciutlis. facit. c. per
venerabilẽ q̇ fi. sint le. ⁊ sequitur Pa. in
d. c. tanta.
¶ Filius aliꝰ r legitimus tm̃ ⁊ iste est
*adoptatꝰ vel arrogatꝰ. Et dñr legitimi
tm̃ nō natura s
ʒz legis institutiōe sũt
filij vt de cog. le. ĩ rubro ⁊ nigro. Et isti
si nō sunt legitime emācipatia pr̃e ado
ptāte succedũt patri legitimo simul cũ
filijs legitimis naturalibꝰ: vt no. C. de
ado. l. fi. ⁊ institu. de here. que ab intest.
def. §. item adoptiuos. ⁊ in. l. si pater. ff.
de adop. vide. s̃. ado. §. j. ⁊. ij.
¶ Filius aliꝰ r spũalis ⁊ legitimus si
*cui est susceptꝰ de baptismo vel crisma
te. Et iste in nihilo succedit quia cũ sit
spiritualis nō extẽdit se ad tꝑalia.
¶ Filius alius dicitur spiritualis tan
*tum sicut sunt omnes christiani pape ⁊
de diocesi ep̃i ⁊ de parochia presbyteri
vt in. c. oẽs. xxx. q. j. ⁊ isti similiter ĩ nihĩ
lo succedunt parẽtibꝰ suis isto modo.
¶ Filius alius naturalis ⁊ legitimus.
*naturalis dicitur quia naturaliter ẽ ge
neratus legitimus quia ex legitima pa
rentũ coniunctione approbata ꝑ leges
isti succedũt ab intestato parẽtibꝰ oĩb|
alijs exclusis. vt in aut̃. de here. q̃ ab inte. limita nisi in casu in quo aliqui specialiter admittunt̃ vt dictũ est in filijs
adoptiuis ⁊ sunt quasi dñi viuẽtibꝰ pa
rentibus solu
ʒz eisdẽ est administratio.
vt insti. de here. q̃. ⁊ dif. §. sed sui. Vñ ex
ↄsuetudine lege iuuata filij comitũ appellant̃ comites vt filij regũ reges etiā
in vita parẽtũ. vt. xxiiij. q. j. c. fi. ⁊ ꝑ bar.
in. l. fi. C. de dig.
¶ Vtrũ filius naturalis tantu
ʒz efficiat̃
*legitimꝰ per sequẽs matrimoniũ inter
patrẽ ⁊ matrẽ eiꝰ. Rñ. pa. in. d. c. tāta q
sic quicũ sit filiꝰ naturalis sit tꝑe quo
genitus fuit poterāt esse legitime vir ⁊
vxor in matrimonio parẽtes eiꝰ. ⁊ licet
Bar. in. l. pe. ff. de ↄcu. velit solũ hoc esse
verũ in cōcubina ĩ donio retẽta postea
ꝓ vxore capta tñ canoniste cōiter tenẽt
cōtrariũ ⁊ hoc teneas. secꝰ esset si tẽpore
generatiōis nō potuisset esse matrimoniũ inter parẽtes l
ʒz ꝑ dispensationẽ
vel alio modo sit postea cōtractũ matri
moniũ nō tm̃ erũt legitimi ẜm Joā. an.
ĩ quadā apostilla bal. li. feu. ti. si de feu.
cōtro. fue. vult ꝙ nisi interueniat instru
mentũ dotale vt volũt iura ĩsti. de nup.
.§. aliqñ insti. de here. q̃ ab intest. defe.
post prin. ⁊ in aut̃. q̇. mo. na. effi. sui. §. fi.
uis sequat̃ matrimoniũ nō legitimāt
sed ego teneo contrariũ sicut tenẽt moderniores canoniste cōiter ⁊ in pratica
sequunt̃ legiste imo plus dico ꝙ l
ʒz tꝑe
cōceptus non potuisset essevxor eiꝰ si tñ
tꝑe partꝰ cōtrahit legitime cũ ea filius
erit legitimꝰ ẜm cōem opi. in. d. c. tanta.
siłr nō nocebit filiꝰ natis ex concubina
quin sint legitimi licet pater inter medio tꝑe habuitvxorem aliā ⁊ ea mortua
post ea accepit cōcubinā in vxorẽ scm
Bar. in. l. cũ mihi decẽ. de solu. ⁊ bal. in
l. pe. ff. soluto matrimo.
¶ Vtrũ filij nati ex clandestino matri
*monio sint legitimi. Rñ. glo. in. c. q no
bis qui fi. sint leg. ꝙ si nullũ est impedi
mentũ post approbationẽ matrimonij
erũt legitimi siue sint nati ante approbationẽ matrimonij siue post ⁊ hoc sequunt̃ oẽs ⁊ probat̃ ĩ. c. ij. de clā. despō.
Nā approbatio retrotrahit̃ et perinde
est ac si a principio fuisset cōtractũ in fa
ciẽ ecclesie imo plus dicit Alanus ꝙ l
ʒz
clādestine contrahẽtes nō presumātur
coniuges. vt dicit glo. in. c. lator qui fi.
sint le. tñ hoc procedit respectu nubẽtiũ
sed respectu filioꝝ presumuntur coniu
ges q est notādum. ex quo infert Pa.
in. d. c. lator q natꝰ ex viro ⁊ muliere si
mul cohabitā tibus presumitur legitimus fauore legitimationis presumi
tur inter eos matrimoniũ. pro quo facit
l. in libere mulieris. ff. de ri. nup. ⁊ maxi
me procedit si vocabāt se coniuges. vt
no. Jnn. in. c. ex parte de resti. spol. dicit
etiā host. ꝙ si multo tẽpore simul tan
cōiuges cohabitarũt presumẽdum est
esse matrimoniũ facit q not. ipse in. c.
illud. de presum. si aũt erat impedimẽtum tunc sunt opi. Jo. an. ⁊. d. Anto. tenent ꝙ post approbationẽ legitimant̃
l
ʒz postea separent̃. glos. tenet q hoc est
verum in natis post approbationẽ. sed
non ante natis. Joan. cal. tenet ꝙ nullo
modo legitimant̃ ⁊ hoc putat pa. verũ
de rigore iuris. facit. c. fi. ĩ. §. si q̇s de clā.
despō. Et hāc teneo propter prefatũ. c.
fi. vbi est tex. apertus vide de hoc. s̃. clā
destinũ qñ dicatur. in prin.
¶ Vtrũ natus de sponsa de futuro sit le
*gitimꝰ. Rñ. pa. in. c. ꝑ tuas q̇ fi. sint le. ꝙ
sic si nullũ sit impedimẽtũ alias secus
secundũ ꝙ dictum est in precedenti. q.
¶ Vtrũ filius q̇ cōiter reputat̃ filius vi
*ri ⁊ vxoris teneat̃credere vxori dicẽti eũ
ille gitimum. vide. s̃. adulterium. §. v.
¶ Vtrũ ex tractatu parentũ quis consti
*tuatur filius. Rñ. Pa. vbi. s̃. q ex nomi
natione filij ⁊ tractatu vt filij constituit̃
quis in possessione filiationis etiā si sit
natus extra domũ. Vnde ibidẽ dicit. d.
Anto. quẽ sequit̃ Pa. vbi. s̃. ⁊ no. Bart.
in. l. quidā. ff. de ꝓba. q tractatus parentũ puta illi tractabāt eum vt filiũ
⁊ ipse eos vt parentes probat aliquẽ filium alterius imo plus vult gloss. in. c.
trasmisse. q̇ fi. sint leg. q probatio huiꝰ
tractatus prefertur negatiōi parentũ.
Jtẽ do. Anto. in. d. c. vult q etiā sola fa
|
ma ꝓbet filiũ si nihil ꝓbet̃ in cōtrariũ.
¶ Quid si probet̃ ꝙ vxor. eo tꝑe cōmisit
*adulteriũ quo talis conceptus est. Rñ.
pa. in. d. c. trāsmisse. ⁊. c. ꝑ tuas. eo. ti. q
si pater seu maritꝰ cohabitabat eo tꝑe
cũ vxore reputabitur legitimus. cum
possit esse filius vtrius debemus fauo
re filiorũ presumere q sit filius mariti
potius adulteri pro hoc est tex. ĩ. l. mi
les. §. defuncto. ff. de adul. facit. l. q̇ semper. ff. de in ius vo. Jtẽ dic de filio nato
de cōcubina retẽta in domo. vt semper
presumat̃ filiꝰ ↄcubinarij. vt habes gl.
singularẽ in. c. michael. de fi. presby. secus si fuisset absens tanto tꝑe ꝙ nō po
tuisset eu
ʒz generare. vt. ff. de his q̇ sunt
sui vel alie. iu. l. filium.
¶ Vtrũ filius natꝰ ex illis qui post ma
*trimoniũ contractũ de cōi cōsensu fecerunt votũ vel qñ alter intrauit religionẽ ⁊ repertꝰ fuit sit legitimꝰ. vide. j. ma
trimo. iij. Jmpedimentũ. v. §. v.
¶ Vtrũ appellatione filioꝝ veniāt na
*turales tm̃. Rñ. Paul. in. c. in pñtia. de
ꝓba. ꝙ aut apparet de tacitavoluntate
disponentis siue ex verbis positis ĩ dispositione siue est eadẽ ratio de legitimo sicut de naturali. ⁊ tũc veniũt etiā
naturales siue tractet̃ de pena siue de
cōmodo siue in legibus: siue in statutis
vel testamentis ⁊ hmōi. si vero nō apparet de mẽte tũc si tractat̃ de cōmodo
veniũt etiā naturales. xxxv. q. vij. c. vni
co ⁊ hoc ex benigna interpretatione po
tius ex significatione propria: ex ꝓpria significatione noĩe liberoꝝ vel filioꝝ veniunt solummodo naturales le
gitimi non adoptiui vel naturales tātum vt in. l. si ita q̇s §. fi. ff. de leg. ij. nō
veniũt etiā vbi tractat̃ de cōmodo spu
*rij ex coitu damnato nati.
¶ Vtrũ filiꝰ denoĩet̃ a patre. Rñ. q sic
de iure. vt in. c. ij. de cōuer. infi. ⁊ instit.
de le. ag. tu. §. j. ⁊ hoc sequit̃ familiaʒz
⁊ agnationẽ patris nec ob. c. Raynu. de
testa. scm Jo. an. illud erat ꝑ superbiā: mater erat nobilior. vnde filiꝰ se
quit̃ priuilegiũ patris in tribꝰ. ¶ Primo quo ad honores. ¶ Sco quo ad cu
rialẽ cōditionẽ. C. de decu. l. eos. l. exem
plo. ⁊. l. nullꝰ. ¶ Tertio quo ad originẽ
ff. ad munic. l. j. vide gl. in. c. dicat. xxxij.
q. iiij. ⁊ gl. in. l. cũ legitime. ff. de sta. ho.
de illegitimis dic vt in. §. seq.
¶ Vtrũ illegitimꝰ filius sequat̃ cōditio
*nẽ siłr patris. Rñ. ꝙ nō de iure. sed matris ẜm gl. quā sequunt̃ cōiter doc. in. c.
j. de ↄiu. ser. q̃ vult ꝙ partus ancille erit
penes dñm ancille. l. ⁊ seruoꝝ. ĩ prin. ff.
de sta. ho. ꝓ quo facit tex. in. l. partũ. C.
de rei vẽ. ⁊ no. in. c. vnico de na. ex li. vẽ.
⁊ in. c. fi. de ser. nō or. ⁊ insti. de iu. ꝑso §.
fi. nec ob. c. lib. xxxij. q. iiij. vbi r sempex
qui nascit̃ deteriorẽ partẽ sumit. sed expone deteriorẽ. s. matris q̇ fragilior est
hoc tñ limitat pa. in. c. l
ʒz de ↄiu. ser. veꝝ
nisi ↄsuetudo vel statutũ habeat aliud
sicut hodie est ꝙ natꝰ ex ancilla non est
seruus si pater est liber. Quod no.
¶ Vtꝝ pr̃ ⁊ mr̃ teneāt̃ alere filios. Rñ.
ꝙ sic de qͦ vi. s̃. alimẽta. §. j. nisi ĩ. v. casi
bꝰ qͦs no. pa. ĩ. c. cũ hẽret eo q̇ du. ĩ ma.
quā po. ꝑ adu. ¶ Primꝰ si filiꝰ eũ accusauitvt. l. si q̇s a liberis §. itẽiuder. ff. de
li. agno. ¶ Scs si pr̃ eget ip̃e. ñ tene
tur vltra p̃t. d. l. si q̇s §. sʒz si filiꝰ. Tertius si filiꝰ cōmisit crimẽ ingratitudĩs
cōtra patrẽ in gl. l. cũ partẽ. C. de alẽ. li.
¶ Quartꝰ si filius hʒz artẽ vel aliud vñ
viuat. d. §. sʒz si filius ⁊. §. alimẽta ibidẽ
lĩta tñ hoc ẜʒz bar. in tractatu alimẽtorũ nisi sit filiꝰ nobilis ꝙ eũ dedeceat in
tali arte oꝑari. ¶ Quintꝰ sunt oẽs cau
se ex quibꝰ pater pōt exheredare filiũ:
ita ⁊ denegare alimẽta. q̇bus vide. s̃.
exheredatio. ⁊ infra ĩgratitudo. §. iij.
¶ S
ʒz si diuortiũ fiat ap quẽ d
ʒz ali ⁊ q̇
bꝰ expẽsis. Rñ. ꝙ extimabit iudex pẽsatis circũstātijs. puta minor triẽnio
ap matrẽ ⁊ hmōi: vt no. ĩ. l. vnica. C.
diuor. fac. apud quẽ li. edu. ⁊ ĩ aut̃. si pa
ter ibi posita vbi r ꝙ si pr̃ fuit causa
diuortij nutriet̃ apud mr̃em expẽsis
pr̃is si mō mr̃ nō cōuolauit ad scasnu
ptias si ꝟo mr̃ dedit causa
ʒz ap patrẽ
expẽsis mr̃is locupletis nisi pr̃ minus
ideoneꝰ sit tũc ap matrem locuple
tem nisi alter eoꝝ esset infidelis quia
|
apud fidelẽ sunt alẽdi. vt patet per ea
que dixi supra batismus. vj. §. xj.
¶ Vtrũ filius magis teneat̃ subuenire
*pr̃i extraneo. Rñ. pr̃i ẽt ĩfideli ex̃neo fideli ceteris ꝑibꝰ. vt no. gl. xxx. di.
c. j. ⁊. xlij. di. q̇escamꝰ. ⁊. lxxxvj. di. nō satis.
¶ Est filius q̇ nō h
ʒz nisi vnũ panẽ ⁊ h
ʒz
*patrẽ q̇ fame ꝑit ⁊ filiũ siłr cui d
ʒz subuenire. Rñ. Cy. ĩ. l. ij. C de pa. q̇ fi. di. ꝙ potius pr̃i posset eũ vedere. ego addo
ius diuinũ sic eũ obligat q t. Honora patrẽ ⁊ c. ⁊ qñ dicit̃ ꝙ amor magis
descendit ascendat. l. isti quidem.
.§. fi. ff. q me. cā. l. liberoꝝ. ff. de ver. sig.
⁊. l. liberi. ⁊ ibi gl. ff. de ĩoffi. test. Rñ. Ja.
ibidẽ ꝙ veꝝ ẽ quo ad ordinẽ dilectiōisr
nō tñ quo ad effectũ obligatiōis nā per
natiuitatẽ filiorũ nō d
ʒz cōditio aut fieri deterior iā h
ʒz filiũ obligatũ. Sed
in cōtrariũ facit q no. bar. in. l. si q̇s ali
beris in §. si vel parens. ff. de li. agno.
vbi dicit post gl. ꝙ pr̃ tenet̃ alere filiu
ʒz
de iure naturali ⁊ filiꝰ tenet̃ alere patrẽ
de iure getiũ ⁊ sic videt̃ fortiꝰ vinculũ
quo tenet̃ pr̃ filio quo tenet̃ filiꝰ pr̃i.
cōtrariũ tñ determinat in. l. j. in fi. ff. de
iu. ⁊iure facit ẽt cōtra q no. bar. in. l. nō
quẽadmodũ. ff. de li. ag. vbi vult ꝙ si
quis h
ʒz patrẽ ⁊ filiũ diuites ⁊ĩdiget ali
mentis ꝙ potius debet petere a patre
suo a filio ratione p̃dicta.
¶ Vtrũ filiꝰ possit nubere sine licentia
*patris. Rñ. ꝙ sic tam masculꝰ femi
na uis non expediat vide. s̃. Dos. Et
quomodo tenet̃ ea
ʒz dotare que nupsit
sine scitu patris. in. §. iiij.
¶ Vtꝝ possit vouere vide. j. votũ. ij. §. v.
*¶ Filiulfa. viuẽte patre emancipatus
*acquirit vsumfructũ ĩ mr̃nis bōis ꝓvi
rili. i. pro media parte si ẽ vnꝰ filiꝰ. ⁊ pr̃
pro alia post mortẽ mr̃is. casus est. C. de
bo ma. l. siviua mr̃e. Jdẽ dic nepotibꝰ
⁊ ꝓ nepotibus. Jdem dic si sunt plures
filij ꝓ virili parte simul cũ patre: sed
si aliqui sunt emācipati aliq̇ i patria po
testate pro virilibꝰ partibꝰ venient oẽs
sed vsusfructus emancipatorũ remanebit apud patrẽ vt in. d. l. si viua.
¶ Sed nũquid ide
ʒz erit in alijs bonis
*aduenticijs. Rñ. ꝙ nō sed solum in maternis vt no. glo. in. d. l. viua.
¶ Vtrũ filiꝰ possit agere cōtra patrem.
*Rñ. pa. in. c. nō est. de spō. ꝙ sic ratione
pctĩ ałs nō est admittẽdus vt no. gl. in
c. si ecclesia. xxiij. q. iiij. S
ʒz glo. in. c. que
ritur. ij. q. vij. t
ʒz. ꝙ pōt ẜm canones con
queri ta
ʒz in ciuili in criminali nego
cio s
ʒz ẜm leges nō pōt nisi in castrensi
causa ciuiliter nō ĩ alia. ff. de iu. l. is nul
la. ⁊ ẽt in quasi castrẽsi vt. ff. fur. l. si q̇s
vxori primo rñso. nō tñ de furto s
ʒz actio
ne in factũ. C. de dolo ma. l. superstite. ⁊
hoc nō existens emācipatus s
ʒz emancipatus bñ potest agere petita venia ⁊
impetrata. C. de in ius vo. l. vlt. sed ĩ cri
minali causa nō audit̃. ij. q. j. prohibent̃
nisi iniuriam in ipsum ↄmiserit. vt. C.
pa. pote. l. cōgruẽtius.
¶ Ad quid tenẽt̃ filij parẽtibus. Rñ. vt
*colligo ex Alex. de ales ĩ. iij. par. sum. in
tractatu de. iiij. p̃cepto ꝙ ad tria de pre
cepto. ¶ Primum est ꝙ tenent̃ eos dili
gere. Ratio cũ filiꝰ sit obligatꝰ aĩe pa
tris ⁊ matris ex cuius operatioĩs virtu
te generatꝰ est tenet̃ ei repẽdere q nō
pōt in alio nisi amando sic cōsolatur
eos cũ hoc perpendũt ⁊ hoc est q dicit
Hie. li. hono. ꝑarentũ. redde amorisvi
cem ⁊ Jo. xiiij. Vt cognoscat mũdus
⁊ c. q. d. exẽplũ capiẽdo ꝙ diligo patrẽ ⁊ nō
sufficit ꝙ cōssstat in corde: sed op
ʒz ostẽdatur in signo. nec d
ʒz eẽ amor quo obli
gamur oẽs diligere. sed specialis ⁊ pre
cipuus. ⁊ propterea nō excuĩo a mortali filios qui nun signa amoris oñdũt
parẽtibus. immo semꝑ loquunt̃ dure ⁊
videntur eos habere exosos. ¶ Scm
ad q tenẽt̃ est obedire in his q̃ ꝑtinẽt
ad dispositionẽ rei familiaris ⁊ multo
magis ĩ necessarijs ad salutẽ. vt sunt ea
q̃ ꝑtinent ad bonos mores. Jn his sciẽ
ter cōtẽnẽs obedire mortaliter peccat.
Secus si ex inaduertẽtia vel raro sine
cōtẽptu: vr̃veniale. Ad alia autẽ obe
dire est de cōsilio solũ. ¶ Tertiu
ʒz est ꝙ
debent eis ĩ necessarijs subuenire siue
sint infirmi vel ĩ alia necessitate. vnde
mortaliter ꝓeccant qui cu
ʒz possint eoꝝ
|
necessitatibus non subueniunt nisi for
te esset quid minimum.
¶ Vtru
ʒz malitia pr̃is noceat filijs. Rñ.
*ꝙ sic quantũ ad penā tꝑalem. vt p
ʒz. C.
ad. l. iul. ma. l. q̇squis. ⁊ in. c. cũ scm. de
here. li. vj. ⁊ ĩ. c. nisi cũ pridẽ. §. j. de renũ
ci. lvj. di. nun. ⁊. c. nasci. Jtẽ etiam ad
penā eternam ꝓpter malũ exemplum
vel malā curam. vt de Heli. j. Rñ. j. facit. c. si gẽs. lvj. di. Similiter malitia filij inducit p̃sumptionem cōtra patrem.
vj. q. j. qui crimẽ. xxxvij. dis. legant.
¶ Vtrũ possit filius intrare relig ionẽ: ⁊
*an teneat̃ ad eius ministrationẽ ĩgressus. vide. j. religiosus. §. xj. ⁊. §. xxxj.
¶ De filijs illegitimis ordinādis. vide
*j. ordo. iij. §. xiiij.
¶ Quomō filij acquirũt sibi ⁊ non alijs
*fratribus. vide. j. peculium.
Finis
aliquādo inspiciẽdus est aliqñ
medium aliquando principiũ.
vide multas allegationes. j. c. scientes
de censi. ⁊ est que stio brocardica.
Adde de hoc ⁊ ꝙ finis declarat qua
lis sit res cẽsenda. l. sʒz ⁊ si q̇s. §. interdũ
⁊ ibi Flor. ff. de vsuf. ⁊ Spe. in ti. de fru.
⁊ interesse. §. j. ꝟ. sed q̇d si debitor. et in
epi. Quid Exitus acta ꝓbat: careat successibus opto. Quisquis ab euentu facta notanda puta.
Fiscus
est bursa cesaris vel prĩcipis.
xvj. q. vij. maiores. vel potest
dici ꝙ fiscus hodie est saccus sine consciẽtia qui imbursat omnia quesita ma
le. ff. de calũ. l. in heredẽ. ⁊. ff. de inof. te.
l. papi. meminisse.
De fisco ⁊ quid sit ⁊ an ciuitas habeat hodie fiscum si superiorẽ nō recognoscat. ⁊ an ip̃m cōe superiorẽ nō recognoscẽs. Bal. no. in. l. itẽ veniunt. §. ait
senatus. ff. de peti. here. et melius per
Bal. in. l. j. C. de here. vel act. vendi.
¶ Vtrum fiscus p̃feratur alijs credito
*ribus. vide. j. restitutio. ij. §. xvj.
¶ Fiscus turpia lucra etiā ab heredi
*bus extorquet: licet crimina sint extincta. d. l. in heredem. in principio.
Flagella
quō sũt satisfactoria. vide. j.
satisfactio. §. viij.
Fletus
de mortis ĩprobatur. xiij. q. ij.
preposterum.
Fomes
est langor nature qui carnis
concupiscentia appellat̃. xv.
q. j. §. vt ita. Qui quidem non est peccatum: sed pena peccati ibibem. §. j.
Forma
est que dat esse rei ẜm Jnno.
in Rubrica de conse. ec. vł al.
¶ Quid si omittat̃ forma in sacramẽtis.
Rñ. ꝙ nihil fit. j. q. j. q̇ ꝑfectionẽ. in glo.
Fornicatio
est omnis illicitꝰ coitus
vt. xxxij. q. ij. §. qui ergo. ⁊
in. c. meretrices ea causa. q. iiij. Sed ꝓprie fornicatio est inordinatus concubĩ
tus naturalis quo solutus solutam naturali vsu cognoscit. Et intelligit̃ solutus quolibet vinculo. s. ↄiugij: ↄsanguinitatis. affinitatis: ordinis: religionis
seu voti. etiā r naturalis ad differẽtiā
illiꝰ vsus q̇ dicit̃ cōtra naturā vt no. in
d. c. meretrices. ⁊ sic est ꝓpria species lu
xurie. vide. j. luxuria. §. ij.
De no. in hoc. §. ⁊ inter quos fiat for
nicatio ⁊ an sit crimen ecclesiasticum.
no. Alexan in. l. si adulterium cum ince
stu. ff. de adul. ꝙ sic. et ꝙ fit inter solutos. et quelibet excepta concubinaria
punitur ⁊ de iure ciuili. no. Bar. in. l. j.
de concubi. ⁊ Alexand. vbi. s̃ §. j. ⁊ an ꝑ
eam contrahatur affinitas no. glo. ꝙ sic
in. l. j. §. pe. de concu. ⁊ in. l. non facile. §.
affines. de gradi.
¶ Quid de clerico fornicatore. vide. s̃.
*clericus. v. ⁊. viij. §. iiij.
¶ Vtrũ accedẽtes ad meretrices excu
*sent̃ ꝓpter ignorātiā nesciẽtesesse ꝓhi
bitũ. Rñ. ꝙ nō. ĩmo peccāt mortałr accedẽdo. ⁊ totiẽs qͦtiẽs. ignorātia iuris naturalis ⁊ diuini in tali casu claro
neminẽ excusat. j. q. iiij. per totum. Jte
ʒz
peccat mortaliter si quis ĩduxit aliquẽ
ad eas qui hoc non intendebat. de pe.
di. j. noli. ⁊. ij. q. j. notum.
¶ Que dr̃ia est ĩter fornicationẽ ꝓprie
*incestum stuprũ ⁊ c. vide. j. luxuria. §. ij.
Fortitudo vera
est per quam quis
mediocriter timet
et audet ad hoc inclinatus ex habitu
propter bonum finem q̇ est conseruatio
|
boni cōis in periculis mortis vt elicit̃
a philosopho. iij. ethi. est aũt fortitudo
vt ibidẽ dicit̃ circa timores ⁊ audacias
quasi cohibitiua timorum: ⁊ moderatiua audaciarũ ⁊ quide
ʒz circa timores
periculorũ mortis est fortitudo simpłr.
circa ꝟo alia est fortitudo ẜm q̇d Actꝰ
em̃ fortitudinis principalior est sustine
re. i. immobiliter sistere in periculis
aggredi: quia. iij. ethi. in sustinendo tristia maxime dicuntur aliqui fortes.
¶ Vtrum homo teneat̃ sustinere mor
*tem. vide. s̃. Charitas. §. v.
Forus
est exercendarum litium locꝰ
a fando dictus. c. forus. de ver
bo. signi.
De notatis in hoc ꝟsi. vide Bar. ĩ. l.
in cōtractibus. §. in oĩbus. C. de nō nu.
pec. ⁊ Alex. in. l. heres absens. §. si quis
tutelam. ff. de iudi.
¶ Quomodo sortit̃ q̇s forũ. Rñ. gl. in. c.
*j. iij. q. vj. ꝑ istos ꝟsus. Cōtractus crimẽ
reus res religio. Vir iō similis vel ꝓuocat at recusat. Excedit iussus vel cō
sentit vter. et ibi vide expositionem
cum alleg.
Fratres
quomodo diuidunt acquisi
ta per aliquẽ ipsorum. vide
j. peculium.
Fraus
non pōt esse sine dolo sed bene dolus sine fraude. Jō fraudi inest dolꝰ sicut species generi. ita dicit Pa. in. c. ex tenore. de rescrip.
¶ Fraus ⁊ dolꝰ nemini d
ʒz patrocinari
*tex. est in. d. c. ex tenore. facit. xvj. q. vj. c.
j. xx. q. iij. constituit. xxx. q. j. dictũ est.
¶ Fraus legi fit aliqñ de ꝑsona ad ꝑso
*nā sicut qñ mulier vult donare viro ecōuerso cũ nō possit. vt de donati. ĩter vi. ⁊
vxo. c. vl. supponit iā ꝑsonā: puta ꝙ soluat eiꝰ creditori vt. ff. de do. inter vi. et
vxo. l. hec ratio. §. vl. Siłr tutor qui non
pōt emere rẽ pupilli interponit aliā ꝑsonā que emat. Aliqñ fit rei ad re
ʒz sicut
cum quis dat frumẽtum filiofa. vel simile vt vẽdat ꝓ eo ꝙ pecunia
ʒz mutuo
dare nō pōt. l. iiij. §. j. ff. ad mace. ide
ʒz
est ac si mutuaret ar. xiiij. q. iij. pleri. j.
q. j. sũt nōnulli. Aliqñ fit vnꝰ ↄ̃ctus ad
aliũ ↄ̃ctũ ↄ̃riũ: vt cũ vxor vẽdit viro q
donare intẽdit. l. si spōsus. ff. de do. ĩter
vj. ⁊ vxo. ar. xvj. q. iij. si sacerdotes. Aliquādo fit vnus ↄ̃ctus ad aliũ ↄ̃ctum si
milẽ: vt cũ mulier q̃ fideiubere non pōt
facit se principale
ʒz debitricẽ. l. uis. §.
si cũ esse
ʒz. ff. ad velł. ⁊. l. se. Et oẽs tales
preuaricant̃ legẽ ⁊ in conspectu dei nō
excusant̃. facit q no. in. c. intelligentia
de ꝟbo. signi. ⁊ in. c. quanto. de priui. et
in. c. constitutus. de conces. preben.
¶ Fraudare nemo videt̃ eos qui sciunt
*⁊ consentiunt. ff. de reg. iur. l. nemo.
¶ Fraudem videt̃ facere etiā is q̇ non
*facit ꝙ debet facere. ff. de his q̇ in frau.
credi. l. in fraudem.
Frigiditas
qũo impediat matrimonium vide. j. matrimonium. iij. impedimento. xvj.
Fructus
ẜm Bar. in. l. ex diuerso. ff.
rei ven. Quidam sunt natu
rales vt poma ⁊ hmōi que natura ꝓdu
cit ⁊ sicut ꝓducit vtimur. Alij sunt par
tim naturales partim industriales. vt
lac. lana segetes: vinum ⁊ hmōi. q̇ natu
rales sunt inquātum a natura. ⁊ industriales inquātũ in aliā spẽm ex industria ipsis vtimur in. d. l. ex diuerso. ⁊. l.
certũ. C. de rei. vẽ. cōiter r ꝙ relinq̇tur
arbitrio boni viri an sint naturales vel
industriales vt si plꝰ ꝟsat̃ de industria
hoĩm dicant̃ industriales: vt de vino:
caseo ⁊ hmōi. ar. l. querit̃. ff. de sta. hoĩm.
⁊. iiij. q. iij. hermafroditꝰ. Si ꝟo magis
de natura dicantur naturales Alij solum sunt industriales: sicut fructꝰ q̇ acquirunt̃ ex artificio vel negociatione ⁊
hmōi: q̇ alio modo dñr ciuiles eo ꝙ nō
ꝓueniat ex re sʒz ex prouisione hoĩs ꝑcipiunt̃ propter rẽ. vt est pensio domus ⁊
hmōi. vt in. l. si naues. ff. de rei ven. ⁊. l.
domũ. C. eo. ti. ⁊ istorũ quidā sunt hone
ste perceptorũ quidā inhoneste. vt si lo
cauit domũ ad exercendum questũ inhonestum. l. ancillarum. ff. de pe. he.
*¶ Vtrũ bonefidei possessor faciat fructꝰ rei quā bonafide possidet suos. Rñ.
vt colligo ex. c. grauis res. spo. ⁊. d. l. ex
diuerso cũ ibi no. longa est distĩctio
|
doc. quo ad foꝝ cōtẽtiosum eā omitto ⁊
solũ dico quo ad obligationẽ restitutio
nis in cōscĩa ꝙ oẽs fructus naturales
quā ĩdustriales: siue possideat cũ titulo: siue sine titulo tenet̃ restituere si extāt. si vero cōsumpsit tenet̃ solũ restitue
re ĩquātũ factꝰ est locupletior puta
in ea rẽ expẽdit. in quā oportuisset expẽdere tm̃ vel aliq̃ emit. ex q̇bꝰ ampliauit pr̃imoniu
ʒz suũ. facit. d. l. certũ. ⁊. l. si
me ⁊ titiũ. ff. cer. si pe. Verũtñ diminuet
de fructibus industrialibus rei lucrose
tũ industria sua est extimāda ĩ dicto
negocio exercitata in vtilitatẽ seu augmẽtũ dictoꝝ fructuũ accipiẽdoru
ʒz:
nemo militat stipẽdijs suis. lucro au
tẽ facto ex re q̃ de se non est lucrosa. dic
vt. j. restitutio primo in ꝟ. possessor. §. j.
Si ꝟo nō est factꝰ locupletior nō tenet̃
cōsumptis. ff. de pe. he. l. vtrũ. ex quo do
lo non sit possidere.
¶ Vtrũ p̃fati bonefidei possessores pos
*sint vsuca pere fructus p̃dictos. Rñ. pa.
in. d. c. grauis. ꝙ fructꝰ naturales indu
bitabiłr vsucapiũt ꝑ triẽniũ vt no. ĩ. l.
sequit̃. §. j. ff. de vsuca. facit. l. ĩ bello. §. si
q̇s seruũ. ff. de capti. Alios aũt cũ fece
rit suos nō pōt vsucapere. q meũ ẽ
vsucaꝑe nō possum. d. l. ĩ bello. ⁊ vr̃ tex.
in. d. l. sequit̃. §. lana. S
ʒz bene vsucapit
aduersus iudicis officiũ ꝑ q tenebat̃
restituere: possum p̃scribere rẽ mea
ʒz
aduersus actionẽ qua poterā cogi ad
restitutionẽ eiꝰ. vt est tex. in. d. §. si quis
seruũ. ⁊ hoc voluerunt gl. ⁊ Bar. in. d. l.
sequit̃ in §. fructꝰ. Et sic p
ʒz ꝙ in cōscĩa
post triẽniũ bona fide trāsactũ erũt sui
omnes qualitercun: nec tenetur resti
tuere. De possessore malefidei quomodo teneatur. vide. j. restitutio. j. in ver.
possessor.
¶ S
ʒz no. ꝙ fructꝰ sunt illi q̇ suꝑsunt de
*dnctis expẽsis q̃ fiũt gr̃a fructuũ q̃rendoꝝ cōgregādoꝝ ⁊ cōseruādorũ. ff. de
peti. here. l. si a dño vel pr̃e. §. fructus. ⁊
l. plane. in fi. ⁊. C. de fruc. ⁊. li. expen. l. j.
vbi dicitur hoc fructuũ noĩe ↄtinet̃ q
iustis sumptibus deductis suꝑest. Nā
nullus casus interuenire pōt q̇ hoc genus deductiōis ĩpedire possit. ff. fami.
her. l. fundꝰ qui. j. rñso. ff. sol. mat. l. fructus. Vnde fructus intelligit̃ deductis
necessarijs impensis. ff. de ope. ser. l. fru
ctus. ff. de vsur. l. quod in fructus. et. ff.
man. l. qui mutuam. in fi. ⁊ in glo. d. c.
grauis. ⁊ vide. s̃. expẽse. §. iij. Vnde dicit
tex. in. d. §. fructus intelliguntur deductis expẽsis que querẽdoꝝ colocandoꝝ
⁊ cōseruādorũ eoꝝ gratia fiunt. ⁊ nō solũ in bonefidei possessoribꝰ naturalis
ratio expostulat. veꝝ etiā in predonibus: hec ille.
Fugere
an possit prelatꝰ ꝓ persecutione. vide. s̃. ep̃s. §. xxiij.
De hic notatis ⁊ an fuga cōstituit
in malafide no. Bar. in. l. impuberibus
.§. preterea. ff. de suspe. tuto. in ꝟ. nota
ꝙ per fugam ⁊ quotuplex est fuga. not.
Bal. ꝙ triplex. ĩ. l. j. C. de edil. act. s. volũ
taria. causaria ⁊ ignominiosa.
¶ Vtrum incarceratus pro delicto suo
*possit fugere. Rñ. si tenet̃ iniuste. est cla
rũ ꝙ sic. si vero tenet̃ legitime. tũc distĩguo ꝙ aut tenetur non propter morte
ʒz
inferẽdam vel aliq membrum absciẽ
dẽdum: sed propter aliud puta ad punitionem ⁊ hmōi. ⁊ sic nō licet: facit ad
q no. gl. in. c. iusgentium di. j. si ꝟo tenetur ad mortem vel abscissionẽ membri: tũc ẜm. d. Ant. si pactum est manifestum peccat fugiẽdo: si fugit vt ĩ pec
cato perseueret. Si vero vt peniteat nō
tamẽ si fugit non tenetur se restituere
secus si occultũ quis potest fugere. na
ʒz
nullo iure cauetur ꝙ debeam expectare mortẽ nisi violẽtia alicui fieret in fu
giẽdo: tunc haberet iniustum bellũ.
Jdẽ dico de concordantibus cũ eo vel
auxiliantibus. dummodo fiāt sine vio
lẽtia alicuius: ⁊ animo cōpassionis nō
aĩo fouẽdi tales in peccatis ⁊ sine scandalo alicuiꝰ maxime custodis. nec distĩ
guo vtrum sentẽtia vel non quia quali
tercun sit credo fugere possit si bono
modo vt dixi potest facere. facit gl. in. c.
ĩter cetera. §. sed cum hijs. xxij. q. iiij. in
fi. que dicit ꝙ licet reo corrumpere aliquẽ ꝓ vita ↄseruāda. facit. ij. q. iij. §. no
|
tandum in fi. facit. l. j. ff. de boñ. eorum
qui mor. sibi consci. vbi dicit tex. Jgnoscendum censuerunt ei qui sanguinem
suum qualitercun redemptum voluit. ⁊ sanctus Thom̃. ij. ij. q. lxix. dicit
ꝙ si quis esset damnatus vt fame peri
ret posset cibum sumere. immo videtur
tenere ꝙ tenetur si potest ipsum sumere. Similiter dic de fuga: sed ꝙ teneat̃
non credo ne comedere vltra cōdemnationẽ vel fugere. s
ʒz posset patienter
ferre pro peccati sui satisfactione.
¶ Quid de eo qui queritur vt capiatur
*an possit fugere. Rñ. ꝙ siue sentẽtia cōtra eum data sit vel non potest fugere
non tamen cum violentia officialium
qui vellent eum capere. quia ipsi habent iustum bellum contra eum. iij. q.
v. non putes. xj. q. iij. qui resistit et sic
eos impugnando mortaliter peccaret:
similiter auxiliantes.
Funus
debet fieri in sumptibꝰ secũdum dignitatem vel faculta
teʒz defuncti. l. si quis sepulchrũ. §. sum
ptus. ff. de reli. ⁊ sum. fu.
¶ Funeris impensa semper ex heredi
*tate deducitur: que etiam omne creditum solet precedere cum bona soluendo non sunt. l. funeris. cum duabus. ll.
se. ff. de reli. ⁊ sum. fu. hoc limita in sum
ptibus necessarijs nō ad pompam vel
statum: quia non liceret ex alijs debito
in conscientia.
¶ De suo expedit mortuum funerari:
*ideo mulier de dote quasi de ꝓprio pa
trimonio funeretur. l. in eum. ff. de reli.
et sum. fu.
Furiosus an possit
in aliquo casu se obligare. Rñ. in. c. sicut tenor de regula. ꝙ non
cum non consentiat. vnde nota. ꝙ etiā
bene faciendo nō presumitur sane mẽ
tis. Ex quo infero ꝙ licet facĩat testamentum tan quilibet mentis cōpos
non valet. Jdem videtur si daret bona
sua pro anima. facit. cap. si de succes. ab
intesta.
Dicitur auteʒz furiosus voce carere
ex quo cũ loquit̃ nō intelligit quid lo
quit̃ sicut dormiens. l. sancimus in patre. C. ad trebel. ⁊ cui competit de reliquis in hoc. §. cōtẽtis no. gl. in. l. j. ⁊ ibi
Nic. de neapo. de cura. fu.
¶ Vtrũ possit baptisari. vide. s̃. baptis
*mus. vj. §. x.
¶ Vtrũ debeat ei dare corpus xp̃i. vide
*s̃. eucharistia. iij. §. xiiij.
¶ Vtrũ ĩputet̃ sibi illud q facit ad pe
*nā vel culpā. Rñ. ꝙ nō. facit cle. si furio
sus de homici. nā satis suo furore puni
tur. ff. ad. l. pō. de pari. l. pe. ĩ fi. ff. de offi.
presi. l. diuus. j. rñso. Pati etiā potest in
iuriam sed non facere. ff. de ĩiur. l. illud
relatus. que lex ponitur. in. c. illud. xv.
q. j. vnde quod facit perinde est ac si sine facto persone accidisset. ff. de admi.
tu. l. vl. in fi.
Furtum
proprie est ↄ̃ctio rei aliene
mobilis corꝑalis: fraudulo
sa ĩuito dño facta aĩo lucrādi: siue ipsiꝰ
rei siue vsus rei siue possessiōis. ff. e. l. j.
Adde hic r ꝙ ẽ ↄ̃ctio rei aliene
quasi volẽs inferre ꝙ nō fiat sine cōtra
ctiōe vt ibi. ⁊ ĩsti. de obli. q̃ ex delic. nas.
.§. furtũ. ⁊ doc. ⁊ Alex. ĩ. l. iij. §. si rẽ. ff. de
acquirẽ. pos. q est verũ in gl. ⁊ Alexan.
ibi nisi quādo aliq̇s prestat opẽ vel cō
siliuʒz furti ⁊ est delictum iure naturali
prohibitum: insti. vbi. s̃. ⁊ Bal. in rub.
C. de ser. fugi. ⁊ est triplex. Bar. ĩ. l. si ti.
C. de infa. ⁊ est minus derobatio vel
rapina q̃ fit per vim. l. si cum exceptiōe.
.§. qui vim ff. quod metus causa.
¶ Jn quo differt fur a latrone. Rñ. pa.
*in. c. ij. de fur. ꝙ fur proprie dicitur qui
de nocte furatur. Latro autem qui de
die. facit. d. l. j. que dicit ꝙ fur dicitur a
furno. i. nigro eo ꝙ obscure et de nocte
plerũ fit. Bart. vero in aut̃. sed nouo
iure. C. de ser. fu. dicit ꝙ fur dicitur qui
furatur clam sine aggressura. Latro ve
ro cum aggressura: siue cum armis. siue sinevt in. d. aut̃. sed nouo. capiuntur
tamen sepe equiuoce. vt in. c. tua de ho
micidijs.
¶ Vtrũ sola volũtas ↄstituat aliquẽ fu
*rẽ. Rñ. ꝙ. nō qͦ ad hoĩes. vt p
ʒz in. d. l. j. §.
j. ⁊ iō op
ʒz ꝙ sit cōtractio: secus qͦ ad deũ
|
de pe. d. j. vulgaris. ⁊. c. si ꝓpterea xiiij.
q. vl. c. vl. cōtra preceptũ. Non ↄcupi
sces rem ꝓximi tui ⁊ est mortale pecca
tñ
cũ limitatione secundũ ꝙ. j. dico fur
tũ mortale esse. §. xxxiiij.
¶ Vtrũ in re ꝓpria possit eẽ furtũ. Rñ.
*ꝙ nō nisi aliꝰ haberet in ea aliq ius
puta impignorata vel cōmodata et
hmōi vt. ff. e. l. cũ es pignori. §. j. ⁊. l. si is
q̇ rẽ. la prima ĩ fi. propterea dr̃ rei aliene. S
ʒz quo ad peccatũ bñ cōmittitur ꝓ
pter ↄscĩam erroneā qua credit alienā.
Jdẽ dic si credebat suā l
ʒz nō esset ꝙ nō
cōmitit furtũ institu. vibo. rap. §. tñ.
¶ Vtrũ in re ĩmobili: puta in agro ⁊ hu
*iusmodi: vel nō corporali vt sũt actiōes
⁊ ẜuitutes ↄmittat̃ furtũ. Rñ. ꝙ nō. ff.
eo. l. verũ. la. prima. j. rñso propterea r
mobile corporale.
¶ Vtrũ sine aĩo furādi cōmittat̃ furtũ.
*Rñ. ꝙ nō. vt. l. furtũ. ff. de vsuca. in prĩ.
⁊ insti. de ob q̃ ex quasi delic. nas. §. fur
tũ aũt fit. xiiij. q. vj. c. vl. ⁊. d. §. tñ pro
pterea dicitur frandulosa.
¶ Sed q̇d si credebat propria autorita
*taterẽ suā posse accipere. rñ. ꝙ furtũ nō
cōmittit s
ʒz ꝑdi
t ius q hẽbat ĩ re. d. §.
quia tamen ⁊. §. se. ⁊ hoc de iure fori. secus de iure poli.
¶ Quid si credit dñ
ʒz ꝑmissuꝝ. rñ. ꝙ nō
*cōmittit furtũ. ff. eo. l. si is q̇ rẽ. la. ij. intellige si suberat cā. ltĩa credẽdiałs nō.
¶ Quid si dñs videt ⁊ nō ↄ̃dicit. Rñ.
*ꝙ si nō cōtradicit ex timore vel verecũdia: perinde est ac. si cōtradiceret. l. pe.
ff. e. ałs vr̃ cōsentire. lxxxiij. d. error fallit hoc ĩ isto casu: hic expressus cōsen
sus exigitur. vt. ff. e. l. q̇ vas. §. vetare ⁊ ĩ
casu. l. si q̇s seruo. C. de fur. vbi ꝑsuadẽs
seruo vt tollat rẽ a dño. licet seruus eā
tollat dño sciẽte: tamen talis tenetur
furti ⁊ serui corrupti.
¶ Vtrũ rapiẽs ancillā aĩo fornicandi
*sit fur. Rñ. ꝙ nō. l. veꝝ la. ij. ałs incipit
certũ. ff. e. ꝓpterea dicit̃ aĩo lucrandi.
¶ Vtrũ ille q̇ solũ vsu
ʒz vel possessionẽ
vsurpat sit fur. Rñ. ꝙ sic. 50. di. q̇ factũ
ff. eo. l. q̇ iumẽta. sicut vtẽs re deposita
*vłre comodata ad aliũ vsũ ⁊ hmōi ⁊ te
net̃ ad restōnẽ extĩatiōis ipsius vsus.
¶ Quot sunt spẽs furti. Rñ. ꝙ multe.
*¶ Prima dr̃ sacrilegiũ. vt. j. sacrilegiũ.
¶ Secũda dr̃ peculatꝰ. s. de religiosa:
vel publica. ff. ad. l. iul. pec. l. j. xxiij. q.
iiij. q̇d ergo. ¶ Tertia abigeatus. s. dispergẽdo gregẽ ⁊ inde furādo. ff. de abi
ge. l. j. §. j. ¶ Quarta dr̃ plagiatus. s. ho
minis liberi vẽditi vel empti sciẽter. ff.
de plagia. l. j. ⁊. iiij. Et eodẽ mō si seruũ
ali enu
ʒz sollicitauerit. vel asportauerit
vel ad aliam regionem furtiue duxerit. C. de plagia. l. j.
¶ Nota etiā ꝙ furtum aliquādo dicit̃
*manifestum. s. cum fur deprehendit̃ cũ
reprius veniat ad locũ destinatũ: siue
deprehẽditur ab eo cuiꝰ est res siue ab
alio. ff. e. l. iij. Aliqñ dicit̃ nō manifestũ.
s. cũ nō dep̃hendit̃ cũ re furtiua: vel si
deprehẽdit̃ cũ re furtiua ia
ʒz delata ad
locũ destinatũ erat. l. siue igit̃. ff. eo.
¶ Ouot modis participat q̇s in furto
*⁊ tenet̃ ad restitutionẽ prĩcipalis si nō
restituit. Rñ. x. modis. ¶ Prĩo coopera
tiōe sicut faciens ferramina pro furtis
faciẽdis vel scalas vel faciens scorta
ʒz
vel alio modo prestans opem vel cōsiliũ nam tales tenentur furti. Jnsti. de
obli. que ex quasi delict. nas. §. interdũ.
⁊. ff. eo. l. is qui opẽ. ⁊. ff. de sicca. l. nihil
interest. ⁊ tenet̃ insolidũ. ⁊ si nihil habuit qñ sine sua cooperatiōe nō fuisiet
furatũ: ałs nō nisi de peccato mortali.
¶ Vtrũ dātes signũ: puta fumi qͦ parati ad furtũ vel rapinā vadāt tenean
*tur. Rñ. ẜ
ʒz. Jnn. ⁊ Ho. ꝙ sic similiter illi qui verbis aĩatiuis aut instrumẽtis
bellicis: vt sunt tibicines. Jtẽ qui ignẽ
ponũt ĩ vna domo vt illuc alij currẽtes
ałs domos p̃dẽtur ⁊ cōsiłes ẜ
ʒz eosdẽ ⁊
isolidũ restituere tenẽt̃ si ałs nō fuiss
ʒz
factũ sine eoꝝ opere ꝙ si factũ fuisset si
ne ipsis etiā tenentur ẜm ꝙ magis vel
minus fuerũt efficaces in hoc.
¶ Vtrũ illi q̇ cũ raptoribꝰ vel furibꝰ ⁊
hmōi vadũt vt ipsos defendant ab il
*lis qͦs dānificare volũt ĩdebite teneāt̃
Rñ. Jnno. ⁊ Hosti. in ca. sicut dignum
de homici. ꝙ sic siue associauerint eos
|
vt retraherẽt a rapina siue non: dũmō
raptores siue fures nō iuissẽt si ip̃i eos
nō associassent. vñ ẜm predictos tenẽt̃
restituere ĩ cōscientia id q predicti ra
puerũt. vel q̃ eoꝝ auxilio rapta fuerũt:
puta cui rapiebat̃ se defendissent si
ipsi non fuissent vel tales non iuissent si eos non associassent vel nō tātũ
rapuissent. Similiter tenẽtur qui paci
ficādi aĩo cũ eis vadunt tamẽ aduersarijs timorẽ incutiũt quo res suas nō
audẽt defendere nisi eisdẽ hoc significent quia dant causam efficacem concor. Di. ti. restit.
¶ Vtrum si multi concurrunt ad furā
*dum vel rapiendũ nec habẽt aliquem
capitaneum seu dñ
ʒz super se. nec vnus
magis aĩauit aliũ alius ipsu
ʒz tenea
tur quilibet ĩ solidũ. rñ. Jnn. ĩ. d. c. sicut
dignũ. ⁊ sequitur ibidẽ. Pa. distinguit
sic aut vnꝰ fuit in culpa in subtractiōe
facta ꝑ aliũ aut nō. Si sic aut dedit cōsiliũ. ⁊ sic tenet̃ insolidũ in consciẽtia: si
ue principalis inueniatur siue nō: siue
dānum passus cōtra principalẽ velit a
gere siue nō. Si tamẽ principalis esset
absolutus a dānum passo tũc etiā libe
ratur qui dedit cōsiliũ nisi ad eũ aliq̇d
ꝑuenisset id tenetur restituere. Ecōtrario tamẽ si absoluatur cōsultor non
liberatur pricipalis per regulā accessorũ conuenit sequi naturam principa
lis sui. de reg. iur. li. vj. Aut nō dedit cō
siliũ sed auxiliũ: puta associauit et
hmōi: ⁊ sic tenetur inquātũ dānum est
plus datũ ex auxilio suo. Et si in totũ
puta res erat pōderosa ⁊ vnus sine
alio portare non poterat vel vnꝰ sine a
lio non iuisset: vel nisi eũ associasset tenetur in totũ. ff. de fur. l. sed si quis. sur
ripiat. §. si duo. Et ratio diuersitatis est
inter dantẽ consiliũ ⁊ auxiliũ cōsiliũ
vagat̃ suꝑ totũ furtũ auxiliũ vero non:
sed ad id suꝑ quo p̃statur. aut nō fuit ĩ
culpa subtractiōis rei alterius. ⁊ sic nō
tenet̃ restituere nisi inquātũ ip̃e asportauit Ho. tñ indistĩcte t
ʒz ꝙ oẽs tenẽtur
ĩsolidũ ẽt uis vnus ꝑ se potuisset allegat. l. ita vulneratꝰ. §. fi. ff. ad. l. acq̇. ⁊
l. si plures. ff. ar. fur. ce. ⁊. l. j. §. fi. ff. si q̇s
te. li. eẽ ius fue. S
ʒz iste leges loquũtur
quo ad penā oẽs tenent̃ insolidũ vt
no. gl. in. d. l. si plures. S
ʒz in cōscientia
tene cũ Jnno. ⁊ Pa. vbi nō habet locũ
pena nisi post cōdẽnationẽ ꝙ solũ tenẽ
tur ad restitutionẽ. vt dictũ est. Aduerte tamen ꝙ qñ plures dolo malo dederũt damnũ alicui si vnꝰ restituat alij li
berati sũt. l. si plures. ff. de dolo nec cre
do inconscientia etiā de necessilate teneantur primo satisfacienti. ob. sibi
turpitudo sua nisi iste fuisset cā sine q̃
nō ĩduxisset eũ ad tale quid faciendũ.
sed de bono consilio debet dari pauperibus si q̇d habuit.
¶ Secũdo participat iussione seu mā
*dato ⁊ tenetur insolidum ad restitutio
nem deomni damno etiam si nihil habuit vtilitatis ⁊ similiter exequẽs. ar.
c. iulianus. xj. q. iij.
*¶ Tertio consilio de qͦ dic vt. s̃. ↄsi. §. j.
¶ Quarto cōsensu. Jntellige. vt tenea
*tur ad restitutionẽ si cōsensit expresso
cōsensu ẜm Ri. in. iiij. d. xv. sine quo fur
tũ nō fuisset factũ. ałs cōsentiens. solũ
mortaliter peccatur: sed restituere non
tenetur ⁊ sic intellige ⁊ limita. ij. q. j. no
tum. c. cũ notatis in gl. q̇ volũt vt cōsentiens ligetur eadem pena de hoc. vide. s̃. ↄsensus. §. ij.
*¶ Vtrũ ille q̇ audiẽs aliquẽ suo nomine ĩtulisset bānũ ꝓximo h
ʒz ratũ teneat̃
ad rōnẽ. Rñ. Mo. ti. testi. ꝙ sic ĩsolidũ
xj. q. iij. qui consentit cũ duobus ca. se.
⁊ de resti. spo. c. cũ ad sedẽ. ẜm. S. ta
lis ẽ cōsensus ĩterpetratꝰ. Limitat tñ
Mo. veꝝ quādo ex tali ratihabitionẽ
dānificati impediũtur recuperare dāna credo ego etiā ꝙ tenet̃ uis nō im
pedirentur recuperare dummodo tale
dānũ non fuisset datũ si nō presumpsis
set talis dānificans eũ ratum habere.
V. palpādo. s. adulādo eũ vel laudādo
*eũ subtilẽ strenuũ ⁊ hmōi ⁊ tenet̃ ĩsolidũ ẜ
ʒz Ri. vbi. s̃. si ꝓbabiliter credit ꝙ
ex hac adulatiōe sũt moti ad dānifican
dũ ꝓximũ: talis adulatio ẽ q̇dā ↄsen
sus. lxxxvj. d. c. faciẽtis ⁊. ff. de ser. cor. l.
|
j. §. persuadere. uis mo. vbi. s̃. teneāt
hoc verũ in particulari adulatore non
in generali: tñ tu tene idem secundum
ꝙ Ri. dicit. idem de detractore qui est
cā sine qua non.
¶ Sexto recursu. s. qñ dānificātes ha
*bẽt ad eum recursum sicut ad patroci
niũ prestātes ẜm Ric. vbi. s̃. xj. q. iij.
consentit peccantibus.
¶ Septimo receptatione. Nam sciẽter
*receptās rẽ furtiuā ⁊ furẽ tenet̃ furti.
vt ẽ tex. in. l. eos. ⁊ ibi bal. C. fur. nō tñ
punietur ac si furtũ fecisset: s
ʒz sicut qui
furto operā p̃stitit. ⁊ ita intelligit bar. ĩ
l. furtũ. ff. de fur. d. l. eos. s. quo ad resti
tutionẽ tenet̃ ẜ
ʒz Jnn. ⁊ ho. in. c. sicut di
gnũ de hōi. de oĩ dāno q ex receptatio
ne aut defensione factũ est q factũ nō
fuisset. Receptatiōe vero rerũ furataꝝ
tenetur si ex sua receptatiōe res q̃ fura
ta est habita nō est a vero dño. d. l. eos.
ar. l. quivas. §. ij. ff. de fur. ⁊ hoc si sciẽter
fecit. l. quo naufragiũ. ff. de incen. ru. ⁊
nau. §. nō tm̃. Secus si ignoranter: vel
vt rẽ adderet dño tũc nō teneretur.
vt in. d. §. nō tantum.
¶ Sed quid si taʒz receptauit an teneat̃
eas res restituere dño. Rñ. mo. restit. v.
ꝙ sic nisi ĩmineat periculũ in restituen
do: ves latroni vel alteri persone.
¶ Octauo participatione. s. rei furtiue
*comedẽdo vel alio mō sciẽter recipiendo nisi in casu extreme necessitatis. ⁊te
net̃ ad restōnẽ ĩquātũ ꝑticipauit. ⁊ hoc
verũ nisi res furata trāsisset in dñiũ fu
ris puta pecunia ⁊ ẽ mixta cũ alia:
vel granũ vel vinũ: ⁊ ẽ cũ alio mixtũ ta
lit̃ ꝙ nullo mō pōt discerni ab illo cũ qͦ
mixtũ tũc trāsit ĩ dñiũ furis. l. si alieni nũ mi. ff. de sol. ⁊. l. nā ⁊ si fur. ff. si cer.
pe. ⁊ in. l. st frumentũ in ṗn. ff. de rei vẽ.
⁊ recipiẽs nō tenet̃ restituere nec peccat si fur. est soluẽdo. ałs sic secꝰ si igno
rātis ⁊ in bona fide ↄsumpsisset nec fa
ctus eẽt locupletior: ałs si extat vel factus ẽ locupletior post scit tenet̃ r̃stituere: nisi ẜ
ʒz ꝙ dixi. s̃. fru. §. j. ⁊. ij.
¶ Nono nō obuiādo ẜ
ʒz Ri. vbi. s̃. s. qui
clamādo vł alio modo posset prohibe
*re ne furtũ fiat ⁊ nō facit. intelligo ꝙ te
netur qñ dolose nō prohibet qñ nō h
ʒz
ex officio. ar. eoꝝ q̃ no. ĩ. c. quāte de sen.
ex. ⁊ sic limita Ri. vbi. s̃. secus qñ nō ꝓhibet ex negligẽtia vel nō vult se im
miscere rumoribꝰ vel alteri ꝑiculo ⁊ sic
ĩtelligo. ⁊ limito gl. ĩ. c. nō ĩferẽda. xxiij.
q. iij. ⁊ in. c. dilecto de sen. ex. li. vj. vel qñ
h
ʒz ex offō vt sunt prelati officiales tuto
res ⁊ hmōi tenẽt̃ ar. c. faciẽtis. lxxxvj.
d. cũ si. ⁊ q no. ĩ. d. c. sicut dignũ. ⁊ tenet
bal. ĩ. l. qm̃ iudices. C. de ap. ⁊ dy. ĩ. l. qm̃
młta facinora. C. ad. l. iul. vi. pu. ⁊ bal.
in. l. mācipia in prin. C. ser. fu. q̇ plus
dicit ꝙ nō faciẽs restituere cum possit
ex negligẽtia iudex tenet̃ ipse. ⁊ Sco. si
militer dicit ꝙ nō faciẽs restituere cu
ʒz
possit ex offō ⁊ debeat ꝙ tenet̃ insolidũ
⁊ hoc. Jntellige ẜ
ʒz eundẽ Scot. qñ hoc
faciẽdo nō vergit ꝑiculũ reipublice seu
malũ euidẽsvł ꝓprie ĩ ꝑsone si sic nō
peccaret: nec teneret̃ ad restitutionẽ nō
faciẽdo dũmodo proponeret his cessātibus obuiare.
¶ Decimo nō manifestās. s. req̇sitꝰ ĩ iu
*dicio vel extra tali mō ꝙ res restitueret̃
si diceretveritatẽ quā sine ꝑiculo ꝓprie
ꝑsone pōt dicere ⁊ ẽt alteriꝰ ꝑsone: te
net̃ insolidũ. Vñ si in iudicio req̇sitꝰ ta
cet vel non vult respōdere et dicere veritate
ʒz quam scit ẜ
ʒz bal. ĩ. l. p̃sbyteri. C.
de epis. et cleri. efficitur testis falsus: et
tenet̃ ad restitutionẽ insolidũ facit q
no. Pa. ĩ. c. q̇ cũ fure. de fur. ⁊ bar. in. l. ci
uile est. C. eo. fallit hoc si sciret in cōfessione. c. dilectꝰ. de exces. prela.
¶ S
ʒz q̃rovtrũ teneat̃ siłr reuelare furẽ.
*gl. in. d. c. q̇ cũ fure. ꝙ iure ciuili nō te
net̃: pōt aliq̇d accipere vt ĩdicet. ff.
p̃scrip. ꝟ. l. solẽt. ff. de condi. ob tur. cau.
l. iiij. §. vl. s
ʒz de iure canonico sic. S
ʒz mi
hi videt̃ dicendũ ẜm Jnno. in. d. c. dilectꝰ: ⁊ ĩ. di. c. qui cum fure. ⁊ desimo. ca.
nemo ⁊ bart. ange. Raph. in. di. l. ciuile
est ꝙ tam de iure canonico ciuili ad
instantiā partis non tenetur nisi reuelare furtũ non furem ad penā s
ʒz iudex
vel ex officio ĩ plorādo vel du
ʒz procedit
per inquisitionẽ generalẽ pōt ↄpellere
|
ad iudicādum furem ar. l. iij. congruũt
ff. de off. presi. ⁊ sic recte ep̃i pñt ad monẽre ⁊ excōicare nō iudicantes nō solũ
furtum. s
ʒz etiā fures: superiores tenẽtur expurgare ꝓuinciam malis hominibus Limito hoc qñ nō ĩminet periculũ mortis in fure ẜm Hosti. ⁊ multo magis sibi. Et etiā limito ẜ
ʒz ea q̃ dicam. j. Jnquisitio. §. j. ⁊. ij. ⁊. s̃ denũciatio. §. xij Nec ob. ṗdictis si dicat̃ ꝙ ad
instañ. ꝑtis tenetur q̇s ꝑhibere testimo
niũ ↄtra furem ar. l. nullũ. C. de testi.
aliud ẽ ĩdicare: aliud ꝑhibere testimonũ quādo q̇s testificatur iam fur est
detectus ꝑ accusationẽ: s
ʒznō sicqñ indi
cat. ⁊ iō nō tenetur ad instātiā partis.
¶ Vtrũ in ueniẽs rem alienā cōmittat
*furtũ accipiẽdo cā. Rñ. pa. ĩ. c. ex literis
e. ti. ꝙ aut habebat̃ ꝓ derelicta ⁊ sic nō
cōmittit. aut nō habebat̃ ꝓ de relicta: ⁊
sic cōmittit. l. falsus. §. q̇ alienũ. ff. eo. ti.
xiiij. q. v. c. si quid inuenisti⁊. c. multi. ni
si acciperet aĩo reddẽdi dñovt no. gl. in
d. c. si quid. Fallit hoc ĩ thesauro occul
to. de qͦ dic vt no. gl. in. d. c. si quid ⁊ vi
de. s̃. ẽptio. §. xxiiij. ⁊. j. Jnuẽta ꝑ totũ.
¶ Quid si nō ĩuenitur dñs cuius erat
*Rñ. Pa. vbi. s̃. dabitur pauperibꝰ ar. c.
cum tu de vsur. ⁊ in auten. omnes peregrini. C. eo. de suc.
¶ Vtrũ inueniẽs aĩal dans sibi dānũ
*in sua possessione q̇ ipsu
ʒz accipit ⁊ ducit ad domũ suam cōmittat furtũ. Rñ.
vr̃ ꝙ sic vt in. l. iij. ff. eo. Sed dic ꝙ si aĩo
celādi eũ dño furtũ cōmittit. Si ꝟo nō
animo celādi. Sed ignorat cuius sit
includit donec sciat. l
ʒz. vt no. ĩ. l. q̇ntus
ałs ĩcipit uis. ff. ad. l. aq̇l. nā nō licet
in eo agere aliquid malised dñ
ʒz admonere vt suũ recipiat. ⁊ de dāno satisfaciat vt ibidem.
¶ Vtrũ emẽs rẽ furatā teneat̃ restitue
re. vide. j. Restitutio prĩo in ver. emẽs.
¶ Vtrũ quis possit vsucapere in re fur
*tiua vel vi ablata cōtra dñm rei. Rñ. ꝙ
nō tā qͦ ad furẽ qͦ ad eius heredes ⁊
etiā quo ad eũ qui emit quātũcũ bona fide emerit seu qͦ ad quẽcũ quocũ
titulo habuerit instĩ. vsuc. §. q autem dictum est. de quo tamen dic. vt. j.
Prescriptio. §. ix.
¶ Vtru
ʒz furtũ sit peccatũ mortale. Rñ.
*ꝙ sic: cōtra preceptũ. Exo. xx. Nō fur
tũ facies. in quo p̃cepto nō solũ prohibetur furtũ ꝓprie acceptũ. vt. s̃. diffinitu
ʒz est. sed etiā omnis illicitavsurpatio
rei aliene. xiiij. q. v. penale. xxxij. q. iij.
meretrices. ⁊ quantũcun modica vt
xiiij. q. vlti. c. vlti. ⁊ instit. de re. d. §. gallinarũ vbi dicit gl. ꝙ etiam in vno ono
q limita qͦ ad peccatũ mortale quando. s. volũtas etiam maiora subtraheret vel qñ intẽdit dare notabile nocumẽtũ ꝓximo ałs minima accipere non
erit pctm̃ mortale facit. ⁊. c. si qōnes si
mo. vbi nō cōmittit̃ simonia in modico ⁊ in. l. elegāter. §. vlt. ⁊ ff. de dolo dr̃.
Nā nisi ex magna re ⁊euidenti callidi
tate nō debet actio dari dolo ⁊ ibi gl.
dicit magna. i. vltra duos aureos: q li
mito verum circa magnum dñm secus
circa cōes ꝑsonas vr̃ magnũ facit ad
hoc de cōse. d. ij. c. reuera in prin. vbi dr̃
ꝙ oẽs in deserto mortui sunt cũ tñ Caleph. ⁊ iosue superuixerint.
¶ Vtru
ʒz vxor q̃ habẽs virũ ꝓdigu
ʒz ce
*lat de bonis eiꝰ cōtra eius ꝓhibitionẽ
vt sibi ⁊ viro ꝓuideat tꝑe necessario cō
mittat furtũ. Rñ. Rod. ꝙ nō nec peccat
nec tenetur obedire viro precipienti si
bi ꝙ ei omnia tradat quia sic esset dare
gladium furiosum.
¶ Vtrũ furās exnecessitate peccat mor
taliter. Rñ. pau. in. c. quoniā de simo. ꝙ
*q̃dā sunt mala in se vt adulterare ꝑiurare ⁊ hmōi ⁊ illa p̃textu paupertatis
nō sunt cōmittẽda: vnde in ipsis h
ʒz locũ ill. c. ita ne. xxxij. q. v. ⁊. ca. sacris de
his q̃ vi. me. cā. fi. ꝙ potius d
ʒz q̇s quelibet mala tolerare malo consentire
nec ignoscitur p̃textu. paupertatis si
talia cōmittant̃. l. palā. §. nō est. ff. de ri.
nup. vbi dr̃. Nō est ignoscẽdũ eiq̇ obtẽ
tu paupertatis turpissimam vitā egit
q̃dā sũt malo q̃ tñ necessitas excusatvt
furtũ. tꝑe necessitatis om̃ia sũt cōia.
xlvij. d. sicut hi. Et iō nō ↄmittit furtũ:
nec peccat morta. q̇ tꝑe extreme necessi|
tatis cibũ vel vestitum ⁊ hmōi furatur
vt nō pereat eo ꝙ nō cōtractat rẽ inuito dño. facit. c. discipulos de conse. di. v.
Si ꝟo nō est necessitas extrema. s
ʒz magna excusat̃ a tanto s
ʒz nō a toto. Et sic
intellige. c. si quis eo. ti. Posset etiā excusari a toto quando ille a quo accepit
abundat. vt dicam in se. §.
¶ Sed nunq̇d tenet̃ restituere talis si
*venerit ad pinguiorẽ fortunā. Rñ. ꝙ si
necessitas fuit magna solũ sic nō tenet̃
p̃cise restituere s
ʒz vł restituere si pōt co
mode sine magna inedia vel qñ nō excusat a toto penitere tres hebdomadas
vt ĩ. d. c. si q̇s. Et ista extimatio relinqui
tur arbitrio boni viri qñ debeat dici
magna vel nō. si ꝟo est extrema non tenet̃ restituere de iure suũ factum est.
Posset etiā dici ꝙ l
ʒz aliq̇s nō sit in extrema necessitate ꝙ sine peccato ⁊ obligatiōe ad restituẽdũ pōt occulte⁊ bono
modo accipere rẽ alterius qñ. s. ille ita
abũdat ⁊ iste taliter necessitat̃ ꝙ de pre
cepto sibi tenet̃ subuenire q qñ sit vide. s̃. eleemosyna. §. j. Q no. Et q dixi
licere exũti in extrema necessitate dic
etiā licere alteri pro eo faciẽti qui alio
modo ꝓuidere nō pōt ẜm sctm̃ Tho. li
mita tamẽ ista vera nisi ille cui furatꝰ
est esse in equali necessitate sic nō liceret ⁊ restituere tenet̃ si abstulit. quo
vide. j. restitutio. iij. §. iij.
¶ Vtrũ cōmittat furtũ ⁊ peccet q̇ xp̃ia
*nos captos ab infidelibꝰ furatur ⁊ libe
rat. Rñ. ꝙ nō nullo modo poterant
eos habere captiuos. C. ne xp̃i materia
ha. vel pa. in rubro ⁊ nigro. Et ideo cũ
iniuriose eos teneāt nō peccat q̇ eos liberat. Siłr dicẽdum esset de eo qui libe
rat detentum iniusto a xp̃iano facit ꝙ
no. xxiij. q. ij. dominus.
¶ S
ʒz nunq̇d liceat res ĩfideliũ capere.
*Rñ. ꝙ si esset indictũ bellũ ↄ̃ eos liceret
d. c. dominus ałs nō: sicutnec a xp̃iano.
¶ Vtrũ ille q̇ nō pōt habere sibi debitũ
*possit furtiue sibi satisfacere. Rñ. ꝙ sic.
l. si nō sortẽ in prin. ff. de ↄdi. ide. arg. de
or. cog. c. cũ dilectus. immo dolus cum
dolo compẽsari debet. l. si duo. ff. de dolo. ⁊ paria delicta mutua compensatiōe
tollunt̃. c. intelleximus. de adul. cũ cōcor. suis. Et hoc veꝝ credo si nullũ isto
rũ. iiij. ↄcurrit. ¶ Primũꝙ possit iudice
snĩante suũ rehabere: nemo d
ʒz sibi
ius dicere. ¶ Scm scādalũ sui vel ꝓxi
mi ĩnocẽtis cuiꝰ forte custodie erat res
cōmẽdata. ¶ Tertiũ periculum mortis
corporalis vel alterius lesiōis magne.
¶ Quartũ ꝑiculũmortalis pctĩ. s. ꝑiurij
et hmōi aliquo istoꝝ ĩterueniẽte nō
licet immo si accepit ⁊ imminet ꝑiculũ
aliq istorũ triũ postremo dictoꝝ tenet̃
restituere. ar. c. cũ ex iniũcto. §. suꝑ qͦ
de no. oꝑ. nũ ci. cōcordat Pa. ĩ. c. olim. el.
j. de resti. spo. vbi addit ẜm Jnn. ꝙ quā
do. quis non habet copiam superioris
potest propria autoritate sibi ius dicere. arg. c. ꝑ venerabilẽ. qui fi. sint legiti.
et bona glo. in §. ius gentiũ dist. j.
¶ S
ʒz q̇d si ep̃s vel alius prelatus p̃ci
*pit sub pena excōicatiōis ꝙ qui habuit
aliquid de rebus talis teneat̃ restituere ⁊ c. Nũquid talis qui sibi furtiue satisfecit teneat̃. Rñ. ꝙ nō. ex quo licite
pōt sibi in recōpensationẽ detinere ia
ʒz
suum est factũ nec amplius est alteriꝰ.
nec etiā si diceret ĩ snĩa ꝙ etiā q̇ aĩo recōpẽsandi vel qualitercũ: tũc snĩa
cōtinet exp̃sse ĩtollerabilẽ errorẽ. Et iō
nō t
ʒz nec siłr ligat̃ q̇ nō reuelat qñ scit
talẽ restituere aĩo recōpẽsandi certꝰ de
debito q talis d
ʒz habere. secus si non
sit certꝰ ꝙ talis debeat habere: l
ʒz ip̃e
dicat: nō credo excusaret̃ nō reuelando
quia multe fraudes aliter possent fieri.
qũo teneat̃ reuelare ⁊ quādo vide. s̃. de
nunciatio. §. xij.
¶ Vtrũ liceat accipere rem meā apud
*aliũ depositā. Rñ. ꝙ nō. l. si q̇s. C. de po.
nec etiā si esset cōmodata. l. pretextu. C.
como. in cōscĩa tamen licet si comodatario vel depositario nullũ dānu
ʒz pōt
euenire ẜm Vldericũ ⁊ host. allegat. l.
bona fides. §. j. ff. deposi.
¶ Vtrũ liceat furari vt faciat eleemo
*synas. Rñ. ꝙ non. xiiij. q. v. c. forte aliq̇s
cogitat immo tenetur restituere si fecit
et uis sit vsurarius cui furatur: tamẽ
|
nō licet nisi faceret pro existẽti in neces
sitate ẜm ꝙ dictum est. s̃. §. xxxvij.
¶ Vtrũ si res furata ꝑeat liberet̃ fur a
*restitutiōe. Rñ. ꝙ nō: fur sicut ⁊ quilibet aliꝰ malefidei possessor semꝑ ẽ ĩ mo
ra. vñ si deteriorat̃ etiā tenet̃ ẜm eā extimationẽ in qua meliꝰ valuisset apud
dñ
ʒz a tꝑe post eā accepit. facit. c. gra
uis. ⁊ q ibi no. in gl. de resti. spo. ⁊. l. in
re furtiua. ff. ↄdi. fur. ⁊ ĩ. l. nauis. §. ge
neraliter. ff. de rei vẽ. excipit̃ casus qñ
rem dño loco ⁊ tꝑe obtulit: ⁊ ip̃e recipe
re recusauit: purgauit moram. d. l. in
re furtiua. nec tenet̃ si perierit vel dete
riorata fuerit. l. vl. C. de condi. fur.
¶ Vtrũ teneatur fur ad restitutionem
*fructuũ rei. Rñ. ꝙ sic nō solũ ꝑceptos
s
ʒz etiā ꝑcipiẽdos a vero dño seu quos
ꝑcepisset. d. c. grauis. ⁊. d. l. in re furtiua
.§. si ex causa.
¶ Vtrũ fur possit repetere seu retinere
*expẽsas quas fecit in re furtiua. Rñ. ꝙ
non nisi vt dictum est. s̃. expense. §. iij.
¶ Vtrum filiusfa. vel vxor religiosus ⁊
*hmōi possint ↄ̃ volũtatem patrisfa. vel
mariti ⁊ hmōi restituere rem furatā ab
eis. Rñ. ꝙ si res extat apud eos ꝙ tenẽtur. l. in ciuilẽ rẽ. C. de fur. Q intellige
ẜm ꝙ dictũ est. s̃. §. xxiiij. si sine periculo fieri pōt si ꝟo nō extat sed est cōsumpta vel alienata: tũc si p̃ciũ vel res ẽ ver
sum inutilitatẽ dñi vel mariti pōt bono modo de bonis dñi vel mariti restituere etiā eo ↄ̃dicẽte. Et voco hic vtilitatẽ dñi etiā si se vestituit vel calciauit
ẜm cōuemẽtiā sui statꝰ ⁊ hmōi. Si vero
expẽdit inutiliter. vt puta in vanitatibus ⁊ hmōi nō pōt ↄ̃ volũtatẽ dñi restituere nisi habeat vltra dotẽ vel peculiũ
castrẽse vel quasi. cōcor. monał. restō. ij.
¶ Sed si quid maritꝰ ipse furatꝰ est vel
*pater poterit ne vxor vel filiꝰ restituere
cōtra suā volũtatẽ. Rñ. ꝙ sic si res est in
eius potestate. d. l. in ciuilẽ rẽ: sed si est
in potestate patris vel mariti non: si tñ
facerent bona fide nō peccarent morta
liter quia nō cōmittunt furtu
ʒz cũ nō sit
fraudulosa nec animo lucrandi. cōcor.
ro. ⁊ Jo. xiiij. q. v. c. vl.
¶ Vtrũ actio furti det̃ ↄ̃ quẽcũ fure
ʒz.
*Rñ. ꝙ sic. facit. l. impuberẽ. ff. eo. intellige si est doli capax. Jtem non solum cōtra furem sed contra eum qui dedit opẽ
vel consilium. l. is qui rem pignori. §. si
tu. ff. eo. fallit in patre contra filium et
econtrario et in vxorem contra maritum et econtrario constante matrimonio: sed datur eis actio reru
ʒz ammotarum. l. si quis vxor. ff. eo. ⁊. l. fin. C. eo. tit.
¶ Que pena furis. Rñ. ꝙ si agat̃ crĩali
*ter pena est vt fustigetur vel vt exulet
vel alio mō puniat̃ arbitrio iudicis nō
tñ vt occidat̃ vel demẽbret̃. C. de ser. fu
gi. aut̃ sed nouo iure. Et hoc verũ si est
simplex latro: secus si cũ armis siue vio
lenter aggredit̃ in domibꝰ: vel ĩ itinere
vel in mari vel si palāsurripit tũc su
spẽditur. l. capitaliũ. §. crassatores. ⁊. §.
famosos. ff. de penis. Sed quid de cōsuetudine qua suspẽdunt̃ oẽs latrones
tũcun simplices si vltra certā summā furati fue rũt. Ray. tenet ꝙ necessitas pacis cōis ⁊ frequẽs ĩcorrigibilitas
huius malitie hoĩm facit rōnabile
ʒz dictā cōsuetudinẽ. Si vero agat̃ ciuiliter
tũc si est manifestũ pena quadrupli. Si
vero nō est manifestũ pena dupli vt insti. de obli. q̃ ex delic. na. §. pena. ⁊. §. fi.
Et potest hec pena poni etiā post annũ
⁊ ĩperpetuũ ĩsti. de ꝑpe. ⁊ tꝑa. ac. §. furti ⁊ l
ʒz primo egerit criminaliter poterit
iteꝝ agere ciuiliter ⁊ ecōtrario. C. quādo ciui. ac. preiu. cri. l. vnica ⁊. l. fi. ff. e. ti.
an autem hec pena in cōscientia sit sol
uenda dic ꝙ non. vide. j. lex. §. iiij.
¶ Vtrum fur possit occidia priuato. vi
*de homicidium. j. §. v.
¶ Vtrũ fur sit excōicatꝰ q̇ furatu cali
*ces paramẽta ⁊ hmōi sacra. Rñ. Pa. ĩ. c.
exliteris. eo. ti. ꝙ nō nisi cũ furtosimul
fregerit hostia ecclesie vel armaria vel
fenestras ⁊ hmōi. facit. c. ↄquestꝰ de foro ↄpe. ⁊. c. cōq̃sti. de sen. exc. ⁊ q ibi no.
vide. Excōicatio. v. casus. vj.
¶ Vtrũ fur q̇ suspẽdit̃ sit sepeliẽdꝰ ĩ ci
*miterio. Rñ. pa. ĩ. c. ij. eo. titu. ꝙ sic ⁊ oẽs
alij q̇ ꝓpter sua delicta vita priuāt̃ ⁊ ẽt
oĩa alia sacr̃a ministrāda si peniteāt de
|
peccato vt est tex. in. c. fi. xiij. q. ij. nec va
let ↄsuetudo in cōtrarium cle. j. de pe. ⁊
re. gl. tamẽ in. d. c. fi. dicit veꝝ quo ad se
pulturā dũmō fiat de autoritate princi
pis allegat. ff. de cadaue. puni. l. j. ⁊ bene nec cle. loquit̃ nisi de sacramẽtis reprobans contrariam consuetudinem.