In qua ſsi defecerint vti conuictos puniri.

Capvt cxli.

VT autem curæ ſsit clericis prouidere bona coram Deo & hominibus, & habere bonũ bonum teſtimoniũ teſtimonium ab his quæ foris sunt, ſtatuerũt statuerunt canonica iura hac lege indicẽ dam indicendam purgationem, quòd ſsi quis in illa defecerit, puniatur vt conuictus: vt probatur in c. De hoc. de ſsimon. quod intellige ſsecundùm modum agendi qui præceſssit, probat tex. & ibi notat Abb. in iij. nota. in c. Accedẽs Accedens . de accuſs. cuius bonam diſstinctionem vide ad intellectum huius concluſsionis, licet ſsic deficiens dicatur interpretatiuè non verè & conuictus, vt eſst gloſs. notabilis in c. Inter ſsollicitudines. de purgat. cano. Nota inſsuper in hoc propoſsito quòd ſsi infamatus non poteſst habere compurgatores, quia te ſstes non confidunt de eo, ſseu quia fides non in aliis de eo, quòd tunc habetur pro conuicto & deficiente in purgatione, notat Abb. referendo Hoſstien. in d. c. Inter. quaſsi in fin. de purga. cano. Et adde alium ſsingularem caſsum, in quo quis habetur pro conuicto, propter non præ ſstitam purgationem, videlicet quando aliquis abſsens eſst infamatus de crimine, vel vehementer ſsuſspectus, & citatur peremptorio præ fixo ad ſse purgandum: quia ſsi non præ ſstiterit purgationem intra illum terminum, habetur pro conuicto, notat Abba. in c. Cum P. verſsic. & ex hoc. de purgat. cano. Rationem autem quare deficiens in purgatione puniatur vt conuictus, colligit Abba. ex gloſs. ibi in c. Inſsinuatum. de ſsimon. quam etiam | allegat ad id in d. c. Accedens. de accuſsa. in col. ij. videlicet quòd prę ſsumptio probabilis orta ex infamia tranſsit in violentam, cùm reus deficit in ſse purgãdo purgando , & violenta ſsufficit ad condemnationem, vt in c. Afferte. de præ ſsumptio. & in l. Indicia. de rei vendic. C. Sed ſsalua tanti patrispace, hæc ratio non videtur bona: quia violenta præ ſsumptio non ſsufficit ad imponendam pœnam ordinariam delicti: nec hoc probãt probant iura per eum adducta. Vnde crederem quòd ratio vera eſst, quia conditores canonum voluerunt hunc rigorẽ rigorem ſseruare, vt clerici non minus ſstuderent in vitanda infamia, & ſsuſspitione vehementi, quàm culpa propter ſsalutem Chriſstiani populi, qui nimis inficitur ex pernicioſso exemplo à clericis habito, conſsiderantes quòd cùm pœna ordinaria canonis contra conuictum legitima probatione non ſsit pœna mortis vel mutilationis membri, non erat tanti rigoris clericum deficientem in purgatione haberi pro conuicto, & ęquali pœna puniri. Ex qua ratione pro vera recepta, crederem vnum ſsingulare & non paruipendendum poſs ſse inferri, quòd in delictis quibus clericus venit degradandus, & curiæ ſseculari tradendus, ſsi Iudex ſsecularis videat clericum fuiſs ſse degradatum, & ſsibi traditum propter defectum in purgatione, quòd non poteſst eum punire pœna ordinaria, qua laicus cõuictus conuictus de illo delicto puniretur, cùm ſsit verum quòd ſsibi traditur non verè, ſsed interpretatiuè conuictus de delicto, & non liceat iure ciuili vel regio aliquem pœna ordinaria punire, niſsi claris probationibus ſseu confeſssione propria conuincatur, niſsi in caſsu hæreſsis, in quo non licet Iudici ſseculari examinare proceſs ſsum inquiſitorũ inquiſitorum , vt in c. Vt inqui| ſsitionis. in §. prohibemus. de hæreti. in v j. & ibi per Doct. & in c. j. de offi. ord. reprobata opinione Bar. in l. Diuus. ff. de cuſsto. reo. vbi contrarium tenuit: licet legiſstæ communiter teneant ſsuam opinionem, vt teſstatur Imo. in c. j. de offi. ordin. & refert Præpo. in c. Statuimus. xj. quæ ſst. j. quam etiam opinionem Bar. nititur defendere Barba. in d. c. j. in col. xvij. non pertinaciter, ſsed ſubiiciẽdo subiiciendo ſse eccleſsiæ. Et licet poſssit aliquis dicere quòd etiam hoc procederet in crimine hæreſsis, ex ratione, quia licet iudici ſseculari non liceat examinare proceſs ſsum inquiſsitorum, quia non poteſst cognoſscere, an traditus ſsuæ curiæ commiſserit vel non crimen hæreſsis, non tamen negatur ſsibi quin inſspiciat tenorem ſsententiæ inquiſsitorum: & ſsi con ſstat ex ea quòd aliquis ſsibi traditur non verè conuictus, ſsed interpretatiuè, quia deficit in purgatione, temperet mortis pœnam: cùm nulla lex ciuilis nec regia dicat quòd deficiens in ea puniatur pœna mortis, tanquã tanquam hæreticus: nec videatur ſsequi neceſs ſsariò, relaxatur ab inquiſsitoribus, ergo damnandus eſst pœ na ignis per ſsecularem iuidicem: cùm vtriq; vtrique iudices tam inquiſsitores quàm ſseculares debeant iura ſsui fori attendere & illa ſseruare. Sed hoc argumentum facilè ſsoluitur ex cõmuni communi ſstylo inquiſsitorum, qui, vt intellexi, talis eſst quòd ex tenore ſsententiæ ſsuæ colligi non poteſst, quòd aliquis dãnatur damnatur eo quòd in purgatione defecerit: quia ſsententia fertur contra deficientem, ſsicut contra conuictũ conuictum , & ſsolùm remanet in actis proceſs ſsus qualiter in purgatione defecerit, quẽ quem cùm videre non poſssit ſsecularis Iudex, meritò excipi debet materia hæreſsis ab hac mea noua inueſstigatione, quam in aliis criminibus veram exiſstimo. Hodie | tamen ſsicut rarò indicitur ab eccleſsiaſsticis iudicibus purgatio canonica, ſsic rarò accidit quòd iuxta rigorem canonicũ canonicum deficiens, vt conuictus damnetur. At quòd iudices temporibus iſstis rariſssimè purgationem indicent, quàmuis partim hoc referri poſssit ad eorum tepiditatẽ tepiditatem (quibus minima cura eſst purgare clericos ab infamiis & ſsuſspitionibus vehemẽtibus vehementibus , & ſsatagere vt Chriſsti bonus odor ſsint) nonnihil tamen prudentis cõ ſiderationis considerationis habere videtur, ſsi perpendunt facilitatẽ facilitatem qua vulgus hodie infamiã infamiam ſsuſscitat & ſsuſstinet: & quàm difficilè hodiernis temporibus compurgatores inueniantur, hac vt exiſstimo ratione: quia ſsi nominati ad alios compurgandum peccatores & fragiles ſsunt, faciliter credunt infamatos commiſsiſs ſse crimina quorum inculpantur eadem fragilitate qua ipſsi ſsolent in alia vel ſsimilia labi crimina. Si verò probi viri ſsunt, cùm videant corruptionem morũ morum huius tempeſstatis, & clericalis ſstatus deformationẽ deformationem (eo quòd ſsine delectu ad illam vndecũ que vndecunque ſsolent venientes admitti) niſsi bene notam habeant vitam purgãdi purgandi clerici, compurgatorum onus refugiunt. Vnde ne antiquus ille & pius patrũ patrum zelus omnino pereat, aut ſsi his tẽporibus temporibus ſseruetur ad vnguem, innocentes lædat, conſsulerem omnibus præ latis, ac eorum vicariis, quòd ſsynodali conſstitutione, ſsiue publicis edictis moneant clericos ſsuæ diœceſsis, vt non ſsolùm puritatis curæ vacarent: ſsed inquantum vires ſsufficiant, infamiæ aut ſsuſspitioni vehementi anſsam non præberent, ſscituri pro certo quòd poſst monitionis tempora, in omnibus de nouo emergentibus caſsibus iuris ordo, & rigor ſseruari debebit: poſst quam monitionem à iuris | diſspoſsitione non debent iudices recedere, dum tamẽ tamen ſsemper adſsit Epicheia virtus, qua qualitatem perſsonæ purgandæ, & ſscandali, aut ſsuſspitionis, & defectus in purgatione, & alia conſsiderantes, rigorem antiquorum canonum temperent.
Loading...