Castillo Sotomayor: Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris

back | | continue

CAPVT II.

Vſsumfructum alium conuentionalem eſsſse, alium legalem, cum ſsententia communi; neutrum verò facti, ſsed omnem iuris; contra Florianum de Sancto Petro, noua Authoris conſsideratio, vbi nouè etiam ad Leges per ipſsum allegatas reſspondetur. Quibus caſsibus mulier, vel maritus tranſsiens ad ſsecundas nuptias, vſsumfructum dumtaxat habere debeat eorum, quæ inter viuos, vel in vltima voluntate habuit à priori marito, vel ex ſsubſstantia illius ex ſsucceſsſsione filiorum; proprietatem verò filiis prioris matrimonij reſseruare tenetur, & de materia legis, fœminæ. C. de ſsecundis nuptiis. latiſsſsimè tractatur: Infinitæ quæſstiones in hac materia congeruntur, & multa adnotantur nouè, quæ huc vſsque ſsic reſsoluta non ſsunt. Deinde, vtrùm conſsenſsus mariti, vel filiorum tacitus, ſsiue expreſsſsus circa ſsecundas nuptias præiudicet illis, vt amittant beneficium legis, plenè diſscutitur: communis ſsententia defenditur; ad rationes, quæ in contrarium per Sarmientum conſsiderantur, nonè reſspondetur, & nonnulli caſsus plenius, & diſstinctè magis quàm adhuc diſstinguuntur. Demùm vtrùm mulier ſsecundò nubendo vſsumfructum à marito ſsibi relictum amittat, & legatum vſsusfructus vxori relictum, ſsi caſstè, & honeſstè vixerit, an etiam ſsecundo nubenti debeatur, breuiter, & diſstinctè explicatur.

SVMMARIVM.

1 Vſsusfructus alter conuentionalis, alter legalis.
2 Vſsusfructus alius iuris, alius facti, ex ſsententia Floriani de Sancto Petro, quæ improbatur; infrà num. 7.
3 Florianus de Sancto Petro nonè notatus per Authorem, quod leges nonnullas expendat, quæ ſsuperiorem distinctionem probare non poſsſsunt: & illis nouè etiam ſsatisfactum ab Authore.
4 Legatum in annos ſsingulos relictum, legato vſsusfructus ſsimile eſsſse in eo, quod vtrumque morte legatarij finitur.
5 Sed non eſsſse idem, quod legatum vſsusfructus, alias non diceretur ſsimile eſsſse.
6 Et in pleriſsque diſsſsimile eſsſse à legato vſsusfructus: quæ remiſsſsiuè traduntur.
7 Vſsumfructum omnem iuris eſsſse, ſsiue à iure conſstitutum; aduerſsus Florianum de Sancto Petro, noua Authoris conſsideratio in hac materia, provt hoc numero, & ſsequenti declaratur.
8 Vſsusfructus conuentionalis, & legalis exempla.
9 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias, liberis extantibus, tenetur reſseruare filiis prioris matrimonij, non ſsolum omnia bona, quæ habuit à priori marito, titulo quocunque lucratiuo; ſsed etiam quidquid per ſsucceſsſsionem ab inteſstato filiorum primi matrimonij conſsequuta eſst: ſsolo vſsufructu iſstorum penes ipſsam remanente.
10 Proprietatem verò, quam amittit ſsecundò nubendo, ita tenetur reſseruare filiis prioris matrimonij ſsuperſstitibus, vt non poſsſsit illam alienare, nec vllo modo in fraudem, aut præiudicium filiorum diſsponere de ſsi|
p. 8
milibus bonis ex paterna ſsubſstantia prouonientibus, quæ reſseruari debent.
11 Mulier ſsecundo nubendo non perdit ea, quæ titulo lucratiuo habuit à priori marito, vel ex ſsucceſsſsione filiorum ex ſsubſstantia illius, cùm filij prioris matrimonij non exiſstunt.
12 Poena ſsupradicta, coniugi ad ſsecundas nuptias tranſseunti impoſsita, & fauore filliorum introducta, ad nepotes quoque ſsiue in fauorem illorum dirigitur: & ſstatutum in hac materia in parentibus, habet quoque locum in auo, & auia, & cæteris aſscendentibus.
13 Quod qualiter, & reſspectu quorum bonorum intelligi debeat; plenè & diſstinctè declaratum traditur remiſsſsiuè.
14 Maritus tranſsiens ad ſsecundas nuptias, tenetur reſseruare proprietatem bonorum, filiis prioriis matrimonij, in quibus caſsibus vxor reſseruare tenetur: & diſspoſsitum in vxore in hac materia, habet quoque locum in marito, idque ex identitate rationis.
15 Mulier, vel maritus tranſsiens ad ſsecundas nuptias, priuatur proprietate bonorum paternorum, vel maternorum quæ ſsibi prouenerunt per mortem filij, & hoc ſsiue mulier, aut maritus tranſsierit ad ſsecunda vota, ante ſsucceſsſsionem vel poſst, quod latiùs tractatur remiſsſsiuè.
16 Pœnæ impoſsitæ ſsecundo nubenti, in odium ſsecundarum nuptiarum quamuis de iure Canonico ſsint ſsublatæ; poenæ tamen, quæ in fauorem filiorum primi matrimonij apponuntur, & reſseruationem proprietatis prædictorum bonorum inducunt, correctæ non ſsunt.
17 Circa ea, quæ ſsuperiùs dicta ſsunt à num. 9. & materiam l. fœminæ. C. de ſsecundis nuptiis. Tot ſsolere dubia proponi, quæſstioneſsque excitari, vt infinitus fere ſsit illarum numerus; nihilominus tamen, diſstinctè, & plenè omnibus ſsatisfieri poſsſse, ſsi authores plures, qui hoc numero præcitantur, attentè & originaliter prælegantur.
18 Andreæ Gaill, & Ioachimi Minſsingerij practicæ obſseruationes, eruditæ multùm, & vtiles, & ab Authore commendatæ.
19 Lectori non abſsque vtilitate maxima futurum, quod quæſstiones, quæ in hac materia frequentius contingunt, hoc capite breuiter, & diſstinctè congerantur in vunmvnum; & qualiter Author circa earum reſsolutionem ſse habiturus ſsit.
20 Parentes ſsecundò nubentes, de iure communi, & regio, qualiter filiis ſsuccedant ab inteſstato, atque ex teſstamento; & quæ teneantur reſseruare filiis prioris matrimonij, ex his, quæ habuerunt ab eiſsdem ab inteſstato, vel ex donatione, vel ex teſstamento; & qualiter diſstingui debeat inter bona, quæ filij habuerunt à patre, vel à matre, vel aſscendentibus vel aliunde qnæſiueruntquæſiuerunt, remiſsſsiuè: plenè tamen tractatum proponitur.
21 Bartol. in conſsil. 54. in fin. lib. 1. in q. ſsuperiori, rectè diſstinxiſsſse tria iura.
22 Liberi diuerſsarum nuptiarum ſsi extent, qui diuerſsas matres, aut patres diuerſsos habuerunt, qualiter inter ſse ſsuccedant.
23 Mater, vel pater, ante quàm tranſsiret ad ſsecundas nuptias, ſsi alienauerit aliqua bona habita ex priori matrimonio titulo lucratiuo, vel ex ſsucceſsſsione alicuius filij ex ſsubſstantia coniugis præmortui, & poſstea ſsecundò nupſserit: an filij prioris matrimonij prædicta bona poſsſsint à poſsſseſsſsoribus vendicare.
24 Donata vxori contemplatione mariti, & è contra, an debeant reſseruari, quo ad proprietatem filiis prioris matrimonij, ſsi ſsecundæ contrahantur nuptiæ.
25 Tranſsiens ad ſsecunda vota, an amittat lucrum à lege, ſseu conſsuetudine coniugi delatum, & illud vtrum reſseruari debeat filiis prioris matrimonij.
26 Filij prioris matrimonij, an habeant partem in lucris habitis ex ſsecundo matrimonio per patrem, aut matrem, quæ ſsecundò nupſsit.
27 Mater pupillariter ſsubſstituta filio ſsuo, ſsecundò nubendo, vtrum teneatur reſseruare filiis prioris matrimonij bona, quæ habuit ex ſsubſstitutione.
28 Mater, quæ ſsecundò nupſsit, vtrum poſsſsit filiis ſsuis exemplariter ſsubſstituere.
29 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias, an teneatur reſseruare arrhas filiis prioris matrimonij, à quo proceſsſserunt, & in illis, vel in bonis, quæ reſseruari debent filiis prioris matrimonij, vtrùm poſsſsit alique ex illis meliorare, vel abſsque regia facultate maioratum inſstituere.
30 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias, vtrum poſsſsit relinquere plus filiis ſsecundi matrimonij, quàm primi.
31 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias, vtrum amittat proprietatem donationis remuneratoriæ à marito ſsibi factæ, teneaturque reſseruare illam filiis prioris matrimonij.
32 Diſspoſsitionem legis, fœminæ. C. de ſsecundis nuptiis. locum ſsibi non vindicare, quando res peruenit ex bonis mariti ad mulierem titulo oneroſso, vt emptionis, permutationis, vel alio ſsimili titulo.
33 Donatio remuneratoria titulum oneroſsum continere videtur.
34 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias, an amittat legatum in remunerationem ſseruitiorum à marito ſsibi relictum, & ſsic teneatur reſseruare proprietatem filiis prioris matrimonij.
35 Maritus ſsi relinquat aliquid vxori, vel è contra vxor marito, in teſstamento, vtrum teneatur reſseruare illud filiis prioris matrimonij, ſsi ad ſsecundas conuolauerit nuptias, idque de iure communi, & regio reſsolutum remiſsſsiuè.
36 Pater habens filios ex primo matrimonio vtrum poſsſsit ſsecundæ vxori vltra Quintum ex cauſsa remunerationis donare.
37 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias, an teneatur reſseruare filiis prioris matrimonij simul cum proprietate fructus, qui ex paterna ſsubſstantia prouenerunt, in ſspecie hic propoſsita; ad quam in terminis expenditur, & commendatur deciſsio 18. Vincent. de Franch. 1. part.
38 Pater ſsi moriatur ante perceptos fructus bonorum filij demortui, quorum proprietatem tenebatur reſstituere filiis prioris matrimonij, vtrùm fructus, qui nondum percepti erant, pertinere debeant tantum ad filios prioris matrimonij, quibus proprietas reſseruari debuit, an etiam ad alios hæredes patris, hoc eſsi, filios, vel deſscendentes alterius matrimonij: vbi Guidonis Papæ reſsolutio probatur, & nouè comprobatur.
39 Fructus pendentes partem rei eſsſse, tritum dogma, & multis declaratum, atque exornatum remiſsſsiuè.
40 De fructibus pendentibus idem iudicandum eſsſse, quod de ipſsa proprietate rei.
41 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias quantum poſsſsit dare in dotem marito, & maritus ſsecundò nubens vxori.
42 Maritus ſsi dotet filiam quam habuit ex prima vxore, de lucris acquiſsitis conſstante ſsecundo matrimonio, qualiter succurrendum ſsit ſsecundæ vxori.
43 Maritus, qui ſsecundò nupſsit, ſsi alat filios prioris matrimonij ex bonis conſstante ſsecundo matrimonio ſsuperlucratis, mulier ac hæredes eius, an repetere poſsſsint dimidiam partem alimentorum.
44 Alimenta vtrùm præftari debeant filiis prioris matrimonij ex dote matris, quæ contraxit ſsecundas nuptias.
45 Filia prioris matrimonij, à patre, qui ſsecundò nupſsit, dotata, qualiter debeat dotem conferre; cum aliis multùm ad propoſsitum neceſsſsariis remiſsſsiuè.
46 Datum ſseu promiſsſsum nomine arrharum à marito ſsecundò nubente, exiſstentibus filiis prioris matrimonij vtrùm imputari debeat in Quintum bonorum, an |
p. 9
tanquam æs alienum deducendum ſsit de corpore hæreditatis.
47 Ioannes Gutierrez laudatur.
48 Pater ſsi ex rebus, aut pecuniis filiorum primi matrimonij, maioratum inſstituerit in perſsona alicuius filij ex ſsecundo matrimonio, quid fieri debeat; remiſsſsiuè.
49 Petrus de Peralta notatus, quod nimis indiſstinctè, & generaliter conſstituerit, videri patrem, qui exiſstentibus filiis prioris matrimonij, meliorauit filium communem ſsecundi matrimonij, propter deceptiones, & blanditias vxoris potius quàm ex mera voluntate feciſsſse: cum contingere poſsſsit, quod talis melioratio ex voluntate abſsoluta proceſsſserit.
50 Parentes qui ſsecundas contraxerunt nuptias, vtrum teneantur reſstituere filiis prioris matrimonij nubentibus, vſsumfructum, quem habent in bonis quæ propter ſsecundas nuptias reſseruari debent: an vero vſsque ad mortem illo fruantur? melius quàm adhuc explicatur: & dubia Alphonſsi Azeuedo opinio redditur certa.
51 Quatuor fundamenta in quæſstione ſsuperiori expenduntur in fauorem parentum, & num. ſsequent.
52 Diſspoſsitio noua & correctoria non extenditur.
53 Lex vbi enumerat aliquem caſsum ſspecificè, non licet illam ad alios caſsus extendere; ſsed illi cenſsentur ſsub diſspoſsitione iuris communis remanere.
54 Legum correctio euitanda eſst, & lex quæ deuiat à iure communi, reſstringenda eſst, vt quanto minus fieri poſsſsit recedatur à iure communi.
55 Lex noua in dubio non præſsumitur corrigere velle legem antiquam.
56 Renuntiatio filiæ iurata, vtrùm extendatur ad bona, quæ acquiruntur filiis prioris matrimonij in pœnam ſsecundarum nuptiarum.
57 Filia statuto excluſsa, odio ſsecundarum nuptiarum, quando ſsuccedat.
58 Filia prioris matrimonij acceptando legatum factum à parente cum onere plus non petendi, an poſsſsit petere lucrum, quod ſsibi à lege reſeruatũreſeruatum eſst per tranſsitum parentum ad ſsecundas nuptias, vbi in terminis expenditur conſsilium Petri Surdi. & ad filium in Tertio bonorum, cum tali onere melioratum, nouè infertur.
59 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias vtrum teneatur reſseruare filiis prioris matrimonij quartam partem, quam habuit ex bonis mariti diuitis, quia pauper erat.
60 Filius poſstquam ſsucceſsſsit patri, ſsi inſstituta matre in legitima, reliquerit in teſstamento tertiam partem bonorum ſsuorum alicui fratri, & poſstea frater iſste ab inteſstato decedat, & mater illi ſsuccedat, vtrum illam tertiam partem, in qua frater primò defuncto fratri ſsucceſsſsit, teneatur mater, quæ ſsecundò nupſsit, aliis fratribus prædictorum, tanquam ex paterna ſsubſstantia prouenientem reſseruare; pleniùs quàm adhuc explicatur, & num. ſsequentibus.
61 Dictio, ex, cauſsam proximam, & immediatam de notat.
62 In fauorem matris duo iura ponderata.
63 Renuncians cum iuramento ſsucceſsſsioni patris, vel matris, non excluditur à ſsucceſsſsione fratris, nec cenſsetur illi renunciaſsſse, tametſsi frater parentibus ſsucceſsſserit, & illorum bona poſsſsideat.
64 Hæreditas poſstquam eſst adita, efficitur proprium patrimonium adeuntis, nec dicitur amplius hæreditas, id quod latiùs declaratur remiſsſsiuè.
65 Leges, quæ propter tranſsitum ad ſsecundas nuptias, mulierem priuant proprietate eorum bonorum, quæ habuit à priori marito, vel à filiis ex paternis bonis, pœnales ſsunt, & odioſsæ, ac per conſsequens ftrictam admittunt interpretationem, & reſstringi debent.
66 Pro reſsolutione quæſstionis propoſsitæ ſsupra num. 60. Cornei conſs. 286. col. 2. lib. 1. expenditur. & verba illius referuntur.
67 Alphonſsum de Azeuedo in quæſstione ſsuperiori lapſsum euidenter nouèque adnotandum ab Authore.
68 Baldi doctrinam, Authoris reſsolutioni contrariam videri.
69 Sed illi optimè ſsatisfactum, conſstitutumque, in materia pœnali cauſsam immediatam attendendam, & non mediatam.
70 Pater, & mater ſsi in vita dotauerint aliquam filiam communem, & hæc ſsine deſscendentibus mortua ſsit, mortua iam matre, & ſsic ſsolus pater eidem ſsucceſsſserit, qui ante, vel poſst ſsucceſsſsionem, ſsecundas contraxit nuptias, & in Tertio, & Quinto bonorum ſsuorum meliorauit vnum ex filiis, prioris, ſsiue ſsecundi matrimonij: vtrùm Tertium, & Quintum deduci poſsſsit ex bonis habitis à filia: an verò ex reliquis bonis tantum parentis deducendum ſsit: vbi Alphonſsi de Azeuedo opinio nouè taxatur & contraria concludenti ratione comprobatur.
71 Tertium bonorum ſsuorum ſsi filius alicui reliquerit, vtrùm illud deduci debeat de portionibus fratrum prioris matrimonij, quæ filio reſseruari debent, ſsi pater ſsecundò nupſserit.
72 Conceſsſsio, ſsiue diſspoſsitio taxatiuè concepta in fauorem alicuius, & filiorum eius, vtrùm intelligatur tantum de filiis exiſstentibus ex primo matrimonio, vt vel conceſsſsio extinguatur filiis ex illo matrimonio finitis, vel pater non poſsſsit in fauorem filiorum ſsecundi matrimonij diſspoſsitione, vel conceſsſsione vti, & de hac re, & multis ad propoſsitum neceſsſsariis commendatur Menoch. in conſs. 40. & Petrus Surdus, in conſs. 72. lib. 1.
73 Teſstator ſsi legauerit alicui centum ſsi non habuerit, vel non habendo filios, & ſsi eos habuerit, ducenta; Vtrùm videatur ſsentire de filiis etiam ſsecundi matrimonij.
74 Etſsi ſsimpliciter filiis alicuius legatum factum ſsit, an intelligi debeat, tam de filiis ſsecundi, quàm primi matrimonij.
75 Vſsusfructus legatum vxori ſsimpliciter relictum, an secundæ vxori debeatur; & de contrarietate Bald. & Alexand.
76 Borgnini Caualcani opinio in quæſstione ſsuperiori traditur.
77 Didaci Couarruuiæ, & aliorum ſsententia contraria refertur & probatur.
78 Mulier, quæ poſst mortem mariti luxuriosè, & parum pudicè viuit, vtrùm incurrat pœnas ſsecundò nubentis, quoad reſseruationem proprietatis bonorum prouenientium ex ſsubſstantia mariti; & alia ſsimilia.
79 Pater meliorare poteſst vnum ex filiis ſsuis quem vxor elegerit, ſsiue dare facultatem vxori meliorandi filium, quem voluerit, & melioratio, ſsiue electio ab vxore facta omnino ſseruanda eſst.
80 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias, facultatem teſstandi ſsibi conceſsſsam à marito, ſsiue ius exequendi teſstamentum, aut eligendi ad maioratum, aut meliorationem, non amittit.
81 Secus tamen ſsi poſst mortem mariti luxuriosè, & parum pudicè viuat.
82 Mulierem poſst mortem mariti luxurioſse viuentem, variis pœnis à iure affectam fuiſsſse, multiſsque iam acquiſsitis ob impudicitiam priuari; de quibus latiſsſsimè actum in mille locis remiſsſsiuè proponitur.
83 Maritus, vxori in teſstamento licentiam dare poteſst impunè tranſseundi ad ſsecundas nuptias, & diſsponere, ne illa ſsecundò nubendo incidat in pœnam ſsecundarum nuptiarum.
84 Filij inter viuos, vel in vltima voluntate, ſsicut pater, prædictam licentiam dare poſsſsunt.
85 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias de voluntate expreſsſsa, ſsiue tacita mariti defuncti, vel è contra ma|
p. 10
ritus, euitat pœnas ſsecundarum nuptiarum, & numeris ſsequentibus.
86 Mulier ſsecundò nubendo infert iniuriam priori marito, cuius anima nuptiis repetitis contriſstatur.
87 Mulierem nuptias repetentem tria negligere, videlicet Deum, defuncti memoriam, & dilectionem filiorum.
88 D. Franciſsci Sarmienti contra communem, opinio noua relata.
89 Bertrandum, & Ripam, ſsuperiorem ſsententiam contra communem tentaſsſse prius, ultra Sarmientum ab Authore adnotatum.
90 A communi ſsententia recedendum non eſsſse.
91 Præcipuum fundamentum adducitur, quod D. Franciſscus Sarmientus contra communem ponderauit.
92 Et adhuc militare rationem communem demonſstratur; & ad illud nouè & verè reſspondetur.
93 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias de voluntate filiorum primi matrimonij, euitat pœnas ſsecundarum nuptiarum; & magis diſstinctè infr. num. 110.
94 Conſsenſsus filiorum tacitus, idem operatur, quod expreſsſsus in hac materia.
95 Et communis ratio refertur.
96 Domini Franciſsici Sarmienti contra communem opinio adducitur.
97 Et ad rationes, & fundamenta illius nouè, & ſsubtiliter reſspondetur.
98 Filij ſsecundis nuptiis parentum, ex multis videntur tacitè conſsentire, & plures coniecturæ adductæ remiſsſsiuè.
99 Filij ſsi præſsentes ſsint, dum ſsecundum contrahitur matrimonium, & nihil dicant, conſsentire cenſsentur, & ratificare ſsecundas nuptias, vt beneficio legum de ſsecundis nuptiis vti non poſsſsint, ex ſsententia Grati, & aliorum.
100 Præſsentiam ſsolam filiorum non inducere ratificationem ſsecundarum nuptiarum parentum, cum Ioanne de Garronib. & aliis defenditur; & vide infr. num. 114.
101 Præſsens, & tacens tunc videtur conſsentire actui, qui geritur, quoties ille reſspicit merum fauorem, & commodum tacentis.
102 Præſsens, & tacens in actu ſsibi præiudiciali non videtur conſsentire, ſsed potius diſsſsentire.
103 Præſsens actui, ex quo iniuria ſsibi irrogatur conſsentire non videtur, ſsed potius diſsſsentire.
104 Præſsens, & tacens nunquam videtur conſsentire, quoties debet reuerentiam actum facienti, ſsed potius præſsumitur propter metum reuerentialem tacuiſsſse.
105 Præſsens & tacens, qui non potuit impedire, ne actus, qui gerebatur fieret, conſsentire non videtur, nec etiam ſsi actum impedire potuit, ex ſsententia Baldi, quæ probatur.
106 Præſsens, & tacens ſsibi non præiudicat, quando ſscit ius ſsuum durare.
107 Præſsens, & tacens, an & quando videatur conſsentire, vel diſsſsentire actui coram ſse geſsto, remiſsſsiuè, plena tamen manu ab aliis tractatum proponitur.
108 Pro reſsolutione, & perfecta declaratione quæſstonis propoſsitæ ſsuprà num. 99. & conſsultationum Grati, & aliorum, nonnullos caſsus diſstinguendos eſsſse, pleniùs & diſstinctè magis quàm adhuc ex ſentẽtiaſententia Authoris.
109 Menoch. conſsil. 237. lib. 3. commendatum in hac materia, & illi plura addita per Authorem numeris ſsequentibus.
110 Matri tranſseunti ad ſsecundas nuptias, ſsi filij ætate maiores expreſssè conſsenſserunt, remittendo ei expreſssè omnem iniuriam, vel omne ius ſsuum, mater ſsecundo nubendo nihil amittit, ſsed retinet proprietatem, quam morte mariti, vel filij iam acquiſsierat.
111 Et quid ſsi matrimonio ſsimpliciter, expreſssè tamen conſsentiunt, ſsed non renuntiant expreſssè iuri à lege ſsibi tributo.
112 Matri ſsecundo nubenti vtrùm proſsit conſsenſsus filij pupilli, vel minoris, tutoris authoritate adhibita, & cauſsa legitima interueniente: & quid ſsi cauſsa legitima non interueniat.
113 Andreæ Gaill. reſsolutio declarata.
114 Mulier ſsi contrahat ſsecundas nuptias filiis præſsentibus, & tacentibus, nec expreſssè, aut aliter conſsentientibus, vtrùm ex ſsola præſsentia excuſsetur à pœnis ſsecundarum nuptiarum.
115 Dominum Franciſscum Sarmientum, ratione quadam impugnantem communem, lapſsum fuiſsſse, nouè detectum ab Authore.
116 Mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias euitat pœnas ſsecundò nubentium, ſsi filij ætate maiores præſsentes fuerint dum contrahebatur ſsecundum matrimonium, & quamuis expreſssè non conſsenſserint, aut iura ſsua remiſserint: actu tamen aliquo poſsitiuo exteriori vltra præſsentiam, ſsuum conſsenſsum oſstenderint.
117 Voluntas ex facto, æquè declaratur ac ex verbis.
118 Voluntas melius, ac expeditiùs datur intelligi rebus ipſsis, ſseu factis, quàm verbis;
119 Cùm facta effectium ipſsum oſstendant: verba verò aliquando contra voluntatem proferentis ſsint.
120 Præſsens, & tacens etiam in merè præiudicialibus conſsentire videtur, quoties vltra præſsentiam, ex parte ipſsius poſsitiuus actus exterior interuenit.
121 Præſsentia inter coniunctos habetur pro conſsenſsu, quando coniunctus vltra præſsentiam aliquid faceret, quod conſsenſsum argueret.
122 Filij præſsentes, qui nec expreſssè, nec tacitè cõſenſeruntconſenſerunt, dum ſsecundæ contrahebantur nuptiæ per parentes, poſstmodùm tamen expreſssè, aut tacite ratificarunt illas, ſsic amittunt beneficium legis, ac ſsi à principio ſsecundo matrimonio conſsenſsum adhibuiſsſsent.
123 Quoad effectum huius materiæ paria eſsſse, filios ab initio expreſssè conſsentire, vel approbare ſsecundas nuptias, vel ex poſst facto ratificare illas.
124 Ratificationem non ſsolum expreſsſsam, ſsed etiam tacitam filiis præiudicare; & tacitæ ratificationis plura exempla adducta, remiſsſsiuè.
125 Facta fortiorem ratiſsicationem inducunt quàm verba.
126 Filij abſsentes tempore, quo ſsecunda contrahebantur nuptiæ ſsi poſstmodùm expreſsè, vel tacitè ratificent illas, beneficium legis amittunt.
127 Vxor ſsecundò nubendo non amittit vſsumfructum bonorum mariti ſsimpliciter ſsibi relictum.
128 Vxor tranſsiens ad ſsecundas nuptias, non amittit vſsumfructum non ſsimpliciter, ſsed donec, quandiu, & quouſsque ipſsa vixerit, ſsibi relictum.
129 Legatum vſsusfructus omnium bonorum vxori relictum, ſsub conditione, ſsi caſstè & honeſstè vixerit; an perdatur per ſsecundas nuptias, vbi duæ communes contrariæ referuntur; earum concordia reiicitur, & Bartoli ſsententia probatur.
130 Vxor vſsufructuaria bonorum mariti relicta, donec quouſsque & quandiu caſstè, & honeſstè vixerit, & non nupſserit, aut vitam vidualem ſseruauerit, an per tranſsitum ad ſsecundas nuptias vſsumfructum perceptum teneatur reſstituere, & à quo tempore fructus percipiens non faciat eos ſsuos remiſsſsiuè, plenè tamen & diſstinctè tractatum.

VSumfructum alium eſsſse cauſsalem, alium formalem, ſsuperiori capite plenè demonſstrauimus. Nunc vero vlterius conſstituendum eſst, alium eſsſse Conuentionalem, alium vero Legalem vſsumfructum, id quod

* ex antiquioribus agnouerunt expreſssè Guillelmus de Cuneo, Baldus, Angelus, in l. 1. §. ſsi vſsusfructus ff. ad l. falcidiam. Gozadinus in conſs. 94. num. 37. quos ſsequuti ſsunt communem opinionem profitentes, & nonnullis iuribus comprobantes, Paulus de Montepico, in l. Titia cum teſstamento. §. Titia cum nuberet. quæſst. 58. ff. de legatis 2. Arias Pinellus 2. part. l. 1. C. de bonis maternis. num. 68. Antonius Gomezius tom. 2. variar. cap. 15. de ſseruitutibus. num. 1. in finalibus verbis. Ludouicus Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 1. cap. 27. num. 11. Ioannes Gar|

p. 11

ſsia. de expenſsis & melioration cap. 11. num. 1. verſs. quod quidem de vſsufructuario dato. & num. 7. Florianus de ſsancto Petro. in rubrica ff. de vſsufructu, & quemadmodum quis vtatur. num. 4. vbi num. 6. materiam vſsusfru

*ctus tractaturus, præmittit, quòd vſsusfructus alius iuris eſst, & alius facti: & ad id probandum tres leges expendit, quæ re vera, vt vltra alios animaduerto, nullo

* modo præfatam diſstinctionem probare poſsſsunt. Nam in primis ex l. ſspecies. ff. de auro & argento legato, ad propoſsitum nihil congruè deduci poteſst, vtpote cùm Scæuola Iureconſsultus dumtaxat dixerit, in caſsu ſsibi conſsulto, & in illa lege propoſsito, proprietatem legatam videri, addito onere fideicommiſsſsi non tantum vſsumfructum, nec verbum aliquod adiecerit, quod præfatæ vſsusfructus diuiſsioni conuenire poſsſsit. Deinde in l. vſsusfructus. 26. ff. de ſstipulatione ſseruorum, tantum docet Iureconſsultus Paulus, ſseruum hæreditarium inutiliter vſsumfructum ſstipulari, legari autem ei vſsumfructum poſsſse: & reddit diſscriminis rationem elegantem, ex qua etiam nihil deduci valet, quo poſsſsit probari illius textus inductio. Denique in l. legatum 10. ff. de capitis diminutione, dum ſscribitur: Quia tale legatum in facto potius quam in iure conſsiſstit: quæ verba videantur aliquo modo induci poſsſse, aut prædictum aſsſsumptum probare: non tractabatur de vſsufructu, ſsiue vſsusfructus legato, ſsed de legato annuo, ſsiue in annos ſsingulos, aut menſses relicto, quod quidem legatarij morte intercidit, capitis tamen diminutione interueniente perseuerat, vt ibi dicitur. Quamuis autem legatum in annos ſsingulos

* relictum, vſsusfructus legato ſsimile ſsit in eo, quod vtrumque legatum finitur morte legatarij: tamen non

* eſst idem, quod legatum vſsusfructus, alias non diceretur ſsimile eſsſse, in l. in ſsingulos, 8. cum ſsimilibus. ff. de annuis

* legatis. & in aliis pleriſsque diſsſsimile eſst à legato vſsusfructus, ac primum in eo, quod vſsusfructus capitis diminutione finitur. §. finitur, cum vulgatis, Inſstitut. de vſsufructu. Sed legatum annuum capitis diminutione perſseuerat, vti in dicta l. legatum, ſscriptum eſst, ſsecundo, tertio, quarto, quinto, ac ſsexto; in aliis diſsſsimile eſst, quæ inferius ſsuo loco dicemus, & eruditè congeſsſsit in vnum Iacobus Cuiacius, in recitationibus ſsolemnibus ad libros Digeſstorum ad l. in ſsingulos, per totam legem, ff. de annuis legatis. verius igitur eſst aduerſsus Florianum, vſsumfructum omnem iuris eſsſse, ſsiue à iure conſstitutum fuiſsſse, vt colligi poteſst ex §. 1. & ſsequentibus. Inſstitut. de

* vſsufructu; & modis omnibus, quibus vſsusfructus incipit, & conſstituitur, progreditur, & durat, atque finitur, quos à iure ipſso conſstitutos fuiſsſse nullus vnquam negauit: enimuerò id ex eiſsdem iuribus apertè colligitur. Differentia autem dumtaxat conſsiſstit in hoc, quòd vſsusfructus, quem Conuentionalem vocant Doctores, conſstituitur à iure certis modis inter viuos, vel in vltima voluntate, facto tamen hominis interueniente ſsimul, quod ad conſstitutionem neceſsſsarium eſst. Alter verò vſsusfructus, quem Legalem nominarunt Scribentes, ſsola legis diſspoſsitione, & voluntate, abſsque facto aliquo hominis inducitur: quod euidentius conſstabit redeundo ad ea, quæ ſsuperius incæpimus in initio huius capitis,

* quatenus dicebamus vſsumfructum, alium Conuentionalem eſsſse, alium Legalem. Vſsusfructus conuentionalis eſst ille, qui ſsumit initium ex hominis diſspoſsitione, & conſstitutione facta inter viuos, vel in vltima voluntate: à iure tamen ipſso originem, & conſstitutionem trahit, id quod contingit, quoties fundi, vel alterius rei dominus, in eo vſsumfructum alteri concedit, & nudam proprietatem penes ſse retinet, vt colligitur expreſssè ex l. 3. cum ſsequentibus. ff. de vſsufructu. & § 1. Inſstitut. eodem tit. L. regia 20. tit. 31. p. 3. & ita intelligunt omnes Authores ſsuprà in principio præcitati. Legalis vſsusfructus dicitur ille, qui iuris poteſstate, & diſspoſsitione inducitur, & abſsque aliquo facto ſseu diſspoſsitione hominis defertur, vt anteà dixi. De quo duplex exemplum; primum, in coniuge tranſseunte ad ſsecundas nuptias, ſsecundum in patre bonorum aduentitiorum filij legitimo adminiſstratore, & vſsufructuario; proponit Antonius Gomezius dict. cap. 15. de ſseruitutibus, num. 1. in fine. licèt poſsſsit etiam legalis hic vſsusfructus, appellari Formalis, habito reſspectu ad proprietatem, quæ eſst penes filios, vel eiſsdem filiis reſseruari debet: vt cap. ſsequenti, in initio, adnotabimus: vbi de ſsecundo exemplo agendum eſst. & ſsic hunc vſsumfructum formalem nuncupauit Ioannes de Monte Sperello, in conſs. 97. num. 9. lib. 1. Nunc verò de primo exemplo tractabitur, & pro abſsoluta, & clara eius explicatione conſstituendum eſst in primis: quòd mulier

* tranſsiens ad ſsecundas nuptias, liberis extantibus, tenetur reſseruare filiis prioris matrimonij non ſsolum omnia bona, quæ habuit à priori marito, titulo quocunque lucratiuo, ſsed etiam quicquid per ſsucceſsſsionem ab inteſstato filiorum primi matrimonij conſsequuta eſst, ſsolo vſsufructu iſstorum bonorum penes ipſsam remanente, per textum in l. fœminæ. C. de ſsecundis nuptiis. in §. illud. l. generaliter, l. hac edictali. authent. in donatione eodem tit. textus in §. ſsi vero expectet. in authent. de nuptiis. & in l. mater. C. ad Senatuſsconſsultum Tertyllianum textus in §. proſspeximus in authent. de non eligend. ſsecund. nubent. mulier. textus in §. ſsed quod ſsancitum. & in §. venient in in authent. de nuptiis. l. 1. tit. 6. lib. 3. fori. l. 26. tit. 13. part. 5. & poſst gloſsſsas, & ordinarios in dictis iuribus, ex communi omnium ſsententia ſsic adnotarunt Decius, in conſs. 87. num. 3. incipit Pro reſsolutione. Capra. in conſs. 46. n. 5. Ruinus in conſs. 113. in fine vol. 2. Rolandus in conſs. 95. num. 8. volum. 1. & in conſs. 81. num. 2. & 5. volum. 3. Iacobus Mendellus de Alba. in conſs. 349. in princ. lib. 2. Afflictis, deciſs. 75. Ioannes Cephalus, in conſs. 288. num. 2. & ſsequentibus. lib. 2. Iacobus Menochius, in conſs. 237. num. 7. lib. 3. Franciſscus Burſsatus, in conſs. 12. à principio. lib. 1. Hyppolitus Riminaldus, in conſs. 251. in fine. lib. 2. Antonius Gomez, in l. 15. Tauri. in princ. Ioannes Gutierrez, (qui nullum ex prædictis refert) practicarum. lib. 2. quæſst. 95. num. 2. & lib. 3. quæſst. 43. num. 23. Andreas Gaill. practic. obſseru. lib. 2. obſs. 98. n. 1. Ioachimus Minſsingerus. ſsingularum obſseruationum centuria 5. obſseruat. 24. num. 1. Proprietatem verò, quam amittit mulier ſsecundò nu

*bendo, ita tenetur reſseruare filiis prioris matrimonij ſsuperſstitibus, vt non poſsſsit illam alienare, nec vllo modo in fraudẽfraudem, aut præiudicium filiorum diſsponere de ſsimilibus bonis ex paterna ſsubſstantia prouenientibus, quæ reſseruari debent. textus eſst in dict. l. fœminæ, & in dictis iuribus. & in dict. l. 26. part. & tradunt omnes Doctores, quos nunc retuleram. Bertachinus in repertorio, 3. Part. lit. V. verbo, Vxor ſsecundò nubit. verſs. finali. Pinellus 2. p. leg. 1. C. de bonis maternis num. 37. & in l. vltima, num. 2. eodem tit. Decius dict. conſs. 87. num. 3. Boërius, deciſs. 185. in princ. 1. part. Dionyſsius Pontanus conſsuet. Bleſsenſs. tit. 1. art. 9. Sed cum filij prioris matrimonij non exiſstunt,

* mulier ſsecundò nubendo non perdit ea, quæ titulo lucratiuo habuit à priori marito, vel ex ſsucceſsſsione filiorum ex ſsubſstantia illius: ceſsſsante ratione dictorum iurium, textus eſst in dict. l. fœminæ. in fine, C. de ſsecundis nupti is. & in authent. de nuptiis, §. ſsi vero expectet. Alex. in conſs. 111. in princ. vol. 2. Minſsingerus. dicta obſseru. 24. num. 6. & pro certo tradunt alij ſsuperius præcitati; atque ita fuiſsſse indicatum in conſsilio Neapolitano, teſstatur Afflictis, deciſs. 61. num. 6. & conſsequenter in vſsufructu, & proprietate pleno iure ſsuccedit, vt cum communi, contra aliam communem nouiſsſsimè defendit, ſsic tenendum dicit, & rationem reddit Cæuallos, practicarum quæſstionum, ſsiue communium contra communes quæſst. 671. fol. mihi 267. vol. 2. & vltra eum, Ioannes Franciſscus de Ponte. in conſs. 19. num. 64. lib. 1. Tellus etiam Fernan

*dez. in l. 6. Tauri. num. 19. perdit tamen illa, cum nepotes ex filiis exiſstunt, licèt ipſsi filij deficiant; nam pœna ſsupradicta, coniugi ad ſsecundas nuptias tranſseunti impoſsita, & fauore filiorum introducta, ad nepotes quoque, ſsine in fauorem illorum dirigitur, & ſstatutum in hac materia in parentibus, habet quoque locum in auo, & auia, & cæteris aſscendentibus, eſst enim eadem ratio nepotum, & filiorum, aut parentum, & aſscenden|

p. 12

tium, & ſsic debet idem ius obſseruari ex textu in dict. l. fœminæ. §. Illud. in verſs. Nullam. l. generaliter. l. in quibus, l. hac edictali, & in authen. lucrum. C. de ſsecundis nuptiis. & in ſspecie ſsic ſscribunt Ripa in dicta l. fœminæ. num. 10 Bertrandus in conſs. 92. in princ. num. 5. & in conſsil. 166. in princ. num. 2. vol. 1. Antonius Gabriel. communium concluſsionum titulo de ſsecundis nuptiis. concluſs. 1. num. 8. Minſsingerus centuria 5. obſseruat. 24. num. 4. Tellus Fernandez in l. 6. Tauri. num. 20. Burſsatus dict. conſs. 12. n. 9. lib. 1. Michaël Graſsſsus, receptarum ſsententiarum §. ſsucceſsſsio ab inteſstato. quæſst. 17. num. 8. Menochius in conſs. 155. num. 22. lib. 2. quod tamen qualiter, & reſspectu quorum

* bonorũbonorum intelligi debeat, declarat Magiſstraliter eruditiſsſsimus Gregorius Lopez, in dict. l. 26. part. 5. tit. 13. verbo, Fincan a ſsus hijos. Et eo non relato Ioannes de Matienço. in l. 3. tit. 1. gloſs. 2. num. 45. lib. 5. nouæ recopilationis. Alphonſsus de Azeuedo in l. 4. eodem tit. & lib. num. 58. videndus etiam in l. 6. tit. 9. lib. 5. num. 2.

Ex his apparet, ſsuperiùs dicta procedere non ſsolum

* in vxore, verum etiam in marito; & conſsequenter, quod maritus tranſsiens ad ſsecundas nuptias, tenetur reſseruare proprietatem bonorum filiis prioris matrimonij, in quibus caſsibus vxor reſseruare tenetur; & diſspoſsitum in vxore in hac materia, habet quoque locum in marito, idque ex identitate rationis, per textum in dict. §. ſsi vero expectet, in authent. de nuptiis, ibi: Et hæc communis mulieris, & viri mulcta ſsit poſsita. l. generaliter. C. de ſsecundis nuptiis. gloſs. dict. l. fœminæ. §. illud. verbo poſsſseſsſsio. Bartolus ibidem. & Baldus. num. 3. idem Baldus, Boërius, Paulus, Pariſsius, Oldradus, Decius, Capra, Socinus ſsenior, & Cæpola, in locis relatis ab Andrea Gaill, qui communem ſsententiam profitetur. lib. 2. dict. obſseru. 98. num. 3. Gomez Arias. num. 25. & Tellus Fernandez. n. 1. in dict. L. 15. Tauri. Villalobos, Antonius Gabriel. Alfanus, & Alciatus, quos cum communi congeſsſsit in vnum Burſsatus dict. conſs. 12. num. 1. in fine. Rolandus optimè probans, in conſs. 95. à num. 8. vſsque ad num. 14. & num. 44. & 50. lib. 1. Antonius Galeatius Maluaſsſsia, in conſs. 51. num. 13. lib. 1. Ioannes Cephalus in conſs. 561. n. 1. & n. 6. lib. 4. & de iure huius regni expreſssè cauetur in dict. l. 15. Tauri. quæ hodie eſst L. 4. tit. 1. lib. 5. nouæ collectionis.

Apparet etiam, concluſsionem in initio propoſsitam

* ſsic intelligendam fore, vt ſscilicet mulier, vel maritus tranſsiens ad ſsecundas nuptias, priuetur proprietate bonorum paternorum, vel maternorum, quæ ſsibi prouenerunt per mortem filij; ſsiue mulier, aut maritus trans ſsierit ad ſsecunda vota ante ſsucceſsſsionem, vel poſst: ſsic poſst Socinum, Aretinum, Ruinum & alios, reſsoluit Rolandus, dict. conſs. 95. num. 10. lib. 1. poſst Boërium, & alios plures, Gaill. dict. obſseruat. 98. num. 7. in fine. Iacobus Mandellus de Alba. in conſs. 346. num. 2. lib. 1. Afflictis deciſs. 75. num. 4. Palacios Rubios, in l. 14. Tauri. n. 9. & in l. 15. eodem num. vbi Didacus del Caſstillo, in princ. verſs. item ſsi quis. & Cifuentes melius diſstinguens, n. 2. Alphonſsus de Azeuedo, in l. 4. tit. 1. lib. 5. nouæ recopilationis num. 27. & 28. Et quamuis pœnæ impoſsitæ ſse

*cundò nubenti, in odium ſsecundarum nuptiarum, de Iure Canonico ſsint ſsublatæ; per textum in cap. penult. & in cap. finali, de ſsecundis nuptiis. & latè comprobat Antonius Gabriel. Communium concluſsionum titulo de ſsecundis nuptiis. concluſs. 5. Rolandus, dict. conſs. 95. num. 6. vol. 1. Ioannes de Matienço. in l. 3. tit. 1. gloſs. 1. & ſseqq. lib. 5. nouæ recopilationis. Et Alphonſsus de Azeuedo. ibi. num. 1. Afflictis. deciſs. 75. in principio. Pœnæ tamen, quæ in fauorem filiorum primi matrimonij apponuntur, & reſseruationem proprietatis prædictum bonorum inducunt, correctæ non ſsunt: vt docent Innocentius, in dict. cap. finali. per totum. Antonius de Butrio. num. 2. & communiter Doctores. Antonius Gabriel vbi ſsuprà. Couarruuias. in 4. 2. part. cap. 3. §. 9. num. 4. & ſseqq. Rolandus vbi ſsuprà, num. 14. Andreas Gaill. dict. obſseru. 98. num. 8. Ioannes Gutierrez. practicarum lib. 2. quæſst. 45. num. 5. & in repetitione leg. Nemo poteſst. ff. de legat. 1. num. 20. Matienço. vbi ſsupr. gloſs. 2. num. 2. Ceruantes in dict. l. 15. Tauri, in princ. Ioannes Franciſscus de Ponte, conſs. 19. num. 62. & 63. & nouiſsſsimè cum hac communi contra aliam communem defendit Cæuallos practicarum quæſst. ſsiue communium contra communes. quæſst. 742. vol. 2. fol. 429.

Secundò & principaliter conſstituendum eſst, quòd

* circa ea, quæ ſsuperius dicta ſsunt à num. 9. & materiam dict. l. fœminæ, C. de ſsecundis nuptiis. tot ſsolent dubia proponi, quæſstionèſsque excitari, vt infinitus ferè ſsit illarum numerus, nihilominus tamẽtamen, diſstinctè & plenè omnibus ſsatisfieri poſsſse, ſsi Authores plures, qui in vnum à me congeſsti ſsunt, atque non mediocri labore euoluti, attentè & originaliter prælegãturprælegantur. Sunt igitur de hac materia omninò videndi, Antonius Gabriel. comm. concluſs. tit. de ſsecundis nuptiis, concl. 1. & ſsequentibus. Chaſsſsaneus in conſsuetud. Burgundiæ rub. 6. Des enfans, §. 1. Boërius, deciſs. 185. per totam 186. 187. & 199. & deciſs. 200. 201. & 203. 1. part. Latiſsſsime Ioannes de Garronibus, in repetit. rubr. l. 1. auth. eiſsdem pœnis, & auth. ex teſstamento, C. de ſsecundis nuptiis; quæ habentur Repetitionum Iuris Ciuilis, vol. 7. fol. mihi 534. vſsque ad 562. & ſsol. 567. vſsque ad 577. optimè Ripa, in repetit. dict. l. fœminæ. eod. vol. fol. 562. Ioannes Nicolaus, in repetit. l. generaliter, C. de ſsecundis nuptiis, eod. vol. 7. fol. 577. & ibid. Stephanus Bertrandus, in repetit. l. hac edictali, C. eod. tit. & ſsub eod. vol. 7. fol. 587. Guillelmus Benedictus, in cap. Rainuntius, de teſstamentis, verbo, & vxorem nomine Adelaſsiam, deciſs. 5. à num. 80. cum ſseqq. & verbo, qui cum alia matrimonium contrahens, à num. 205. Viuius comm. opinionum lit. M. concluſs. 5. per totam, fol. mihi.... lit. B. à num. 13. vſsque ad num. 33. optime Rolandus, in conſs. 95. per totum lib. 1. & in conſs. 81. per totum lib. 3. Menochius, in conſs. 155. per totum lib. 2. & conſs. 237. per totum lib. 3. Franciſscus Burſsatus, in conſs. 12. per totum, lib. 1. Tiberius Decianus, reſsp. 44. à princ. vol. 5. Iacobus Mandellus de Alba, in conſs. 349. per totum, lib. 2. Hippolitus Riminaldus, in conſs. 569. per totum, lib. 4. & in conſs. 284. per totum, lib. 3. Petrus Gregorius, in Syntagmate Iuris part. 2. lib. 9. cap. 26. per totum. Ioannes Gutierrez, pact. lib. 2. q. 95. & lib. 3. quæſst. 43. & in repetit. l. nemo poteſst, ff. de legatis primo, à num. 17. cum ſsequentibus. Michaël Graſsſsus, receptar. ſsentent. §. ſsucceſsſsio ab inteſstato, quæſst. 17. à n. 4. & quæſst. 25. per totam, Iacobus Cancerius, variar. reſsol. cap. 5. à num. 19. cum ſsequentibus. nouiſsſsimè Additio ad deciſsiones Gamæ, in addit. deciſs. 105. 1. part. & commendo Andream Gail, & Ioachimum Minſsingerum, quorum practicas obſseruationes, eruditas multùm, & valde

* vtiles exiſstimo; ilium, practic. obſseruat. lib. 2. quæſst. 98. per totam. iſstum, eod. lib. Centuria 5. obſseruat. 24. per totam. Tertiò & principaliter conſstituendum eſst, quòd et ſsi prædicta materia trita ſsit, & multum tractata, vt patet

* lectori: non abſsque vtilitate maxima futurum, ſsi hoc capite (breuiter tamen & diſstinctè,) eas quęſstiones proponamus, quæ in hac materia frequentius contingunt; illud continuò obſseruando, vt quæ ab aliis plenè reſsoluta ſsint, non tranſscribamus: id enim à propoſsito noſstro valde alienum eſst, ſsed ad eos nos remittendo: in his duntaxat inſsiſstamus, quæ aut diſstinctè tradita non ſsunt, ſsiue ratione iuris accuratiùs perpenſsa procedere non poſsſse arbitramur. Sic enim eueniet, vt lectori in aliquibus profuturi ſsimus, in aliis vero quærendi alibi, & inueniendi neceſsſsitate eum excutiamus.

Primò igitur videndum eſst; quòd in hac materia quotidie dubitari contingit. Qualiter de iure communi & regio, parentes ſsecundò nubentes, filiis ſsuccedant ab inteſstato, atque ex teſstamento, & quæ teneantur reſseruare filiis prioris matrimonij ex his, quæ habuerunt ab eiſsdem ab inteſstato, vel ex donatione, vel ex teſstamento; & qualiter diſstingui debeat inter bona, quæ filij habuerunt à patre, vel à matre, vel ab aſscendentibus, vel aliunde quæſsiuerunt; quam quæſstionem tractarunt, & plenè reſsoluunt Guillelmus Benedict. in cap. Rainuntius, de teſst. verbo, & vxorem nomine Adelaſsiam 5. num. 80. & |

p. 13

81. vſsque ad num. 92. Boërius deciſs. 185. num. 5. & 6. & num. 17. & ſseqq. & deciſs. 190. & 192. Palatios Rubios in l. 15. Tauri, num. 9. Tellus Ferdinandez omnino videndus in l. 6. Tauri, num. 17. 18. & ſseqq. Ioannes de Matienço in l. 3. tit. 1. lib. 5. nouæ recopil. gloſs. 2. num. 15. & 41. & 42. Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris 2. part. lib. 9. cap. 26. num. 46. & 47. Ioannes Cephalus in conſs. 288. num. 6. lib. 2. Burſsatus in conſs. 12. num. 2. lib. 1. & in hac quaeſstione, tria iura magiſstraliter diſstinxit Bartol.

* in conſs. 54. in fin. lib. 1. & ſsequutus eſst illum Menochius, in conſs. 237. num. 11. lib. 3. & cùm exeant liberi diuerſsa

*rum nuptiarum, qui diuerſsas matres, aut patres diuerſsos habuerunt, qualiter inter ſse ſsuccedant tradit Graſsſsus & ſsucceſsſsio ab inteſstato, quæſst. 17. num. 1. 2. & 3.

Secundò quæritur, ſsi mater, vel pater, antequam tran

*ſsiret ad ſsecundas nuptias, alienauerit aliqua bona, habita ex priori matrimonio titulo lucratiuo, vel ex ſsucceſsſsione alicuius filij ex ſsubſstantia coniugis præmortui, & poſstea ſsecundò nupſserit, vtrùm filij prædicta bona, quæ reſseruari debebant ex deciſsione dictorum iurium, poſsſsint á poſsſseſsſsoribus vendicare: de qua quæſstione, quæ frequenter occurrere poteſst. vide Antonium Gomez in l. 15. Tauri, num. 5. verſsic. finali. & iunge illi, quæ in ſsimili adnotarunt Ruinus in conſs. 58. col. 2. lib. 5. Boërius deciſs. 191. 1. part. deciſs. Peruſsin. 13. num. 18. verſs. Quintó & aliter reſspondetur.

Tertiò quæritur, vtrùm donata vxori contemplatione

* mariti, & è contra, reſseruari debeant quoad proprietatem filiis prioris matrimonij, ſsi ſsecundae contrahantur nuptiæ? Quam quæſstionem (alios plures, qui ab eiſsdem præcitantur, conſsulto prætermitto) tractant plene Palacios Rubios num. 12. Caſstillo verſsic. veruntamen nota. Antonius Gomez num. 7. in l. 15. Tauri, Guillelmus Benedictus in cap. Rainuntius de teſstam. verbo qui cum alia matrimonium contrahens, num. 198. verſsic. quod ſsane intelligatis. Menochius in conſs. 155. num. 30. lib. 2. Michael Graſsſsus dict. §. ſsucceſsſsio ab inteſstat. quæſst. 17. num. 2. Vincentius de Franchis deciſs. 18. num. 7. 1. part. & his non relatis, Alphonſsus de Azeuedo in l. 4. tit. 1. num. 42. lib. 5. nouæ recopilationis.

Quartò quæritur, vtrum mulier tranſsiens ad ſsecunda

* vota amittat lucrum à lege, ſseu conſsuetudine coniugi delatum, & an illud reſseruari debeat filiis prioris matrimonij? Quod poſst alios ibi relatos abũdèabunde reſsoluunt Boërius deciſs. 185. num. 7. Antonius Gabriel de ſsecundis nuptiis, concl. 1. num. 15. Guillelmus Benedictus dicto verbo qui cum alia matrimonium contrahens, num. 205. & verbo & vxorem nomine Adelaſsiam 5. num. 87. eleganter & ſsubtiliter Arias Pinellus in l. vlt. num. 1. & ſseqq. C. de bonis maternis. Burſsatus in conſs. 12. num. 6. lib. 1. Ioannes Gutierrez pract. lib. 2. quæſst. 95. n. 12. & 14. & quæſst. 123. num. 2. Matienço in l. 6. tit. 9. lib. 5. gloſs. 2. num. 1. in fine, & num. 3. Graſsſsus dict. §. ſsucceſsſsio ab inteſstato. quæſst. 17. num. 5. Petrus de Barboſsa, in l. ſsi ab hoſstibus. § finali, n. 71. in fine, & num. 72. fol. 139. ff. ſsoluto matrimonio.

Quintò quæritur, vtrùm filij prioris matrimonij ha

*beant partem in lucris habitis ex ſsecundo matrimonio per patrem, aut matrem, quæ ſsecundo nupſsit? Quæ quidem neceſsſsaria eſst, & frequens quæſstio, & omnes huius regni Authores intactam eam relinquunt: ſsolus Alphonſsus de Azeuedo tangit in l. 9. tit. 9. lib. 5. nouæ collectionis regiæ, num. 5. & nihil reſsoluit, ſsed remittit ſse ad Boërium, deciſs. 203. num. 2. vltra quem eſst videndus Michaël Graſsſsus dict. §. ſsucceſsſsio ab inteſstato. quæſst. 17. n. 3. verſs. in lucris vero habitis: vbi communem reſsolutionem tradit.

Sextò quæritur, vtrùm mulier, quæ filio ſsuo impu

*beri pupillariter fuit ſsubſstituta per maritum, ſsecundò nubendo teneatur reſseruare filiis prioris matrimonij bona, quæ habuit ex ſsubſstitutione; filio pupillo prædefuncto, & ſsic caſsu ſsubſstitutione pupillaris eueniente? In qua quæſstione contrarij extant Baldus, in conſs. 42. & in conſs. 216. lib. 3. & Aretinus in conſs. 40. vnde pro perfecta declaratione eſst videndus Emmanuël Coſsta, in cap. ſsi pater, de teſstamentis in 6. 3. part. verbo. Cenſsendum. vbi eruditè loquitur, & nonnullos caſsus diſstinguit:

* Et an ipſsa mater, quæ fecundò nupſsit, poſsſsit filiis ſsuis exemplariter ſsubſstiuere? tradit Angulo, ad leges meliorationum. l. 3. tit. 5. lib. 5. gloſs. 7. num. 6.

Septimò quæritur, vtrùm mulier tranſsiens ad ſsecun

*das nuptias, teneatur reſseruare arrhas filiis prioris matrimonij, à quo proceſsſserunt: & in illis, vel in bonis, quæ reſseruari debent prædictis filiis prioris matrimonij, an ipſsa, vel maritus ſsuperſstes poſsſsit aliquẽaliquem ex illis meliorare, vel abſsque regia facultate maioratũmaioratum inſstituere? de quibus omnibus poſst Rodericum Suarez, Tellum Fernandez, Couarruuiam & alios, ſsunt videndi Ludouicus Molina, de Hiſspanorum primogeniis. lib. 2 cap. 10. num. 59 & ſseqq. Mieres de maioratu. part. 1. quæſst. 54. Ioannes de Matienço. in l. 3. tit. 1. gloſs. 2. num. 42. Alphonſsus de Azeuedo in l. 4. eiuſsd. titul. & lib. num. 4. vſsque ad num. 9. Menochius, in conſs. 161. num. 8. lib. 2. Aluarus Valaſscus. conſsultat. 16. per totam. Ioannes Gutierrez. practicarum lib. 2 quæſst. 18. & lib. 3. quæſst. 43. num. 24. & 25. Angulo ad. leges meliorationum. l. 2. tit. 5. gloſs. 1. num. 11.

Octauò quæritur, vtrùm mulier tranſsiens ad ſsecun

*das nuptias, poſsſsit relinquere plus filiis ſsecundi matrimonij, quàm primi? In qua quæſst. Scriptores noſstri cõtrarijcontrarij nimis exiſstunt; nam partem affirmatiuam quòd poſsſsit, tenuerunt Baldus in l. 1. quæſst. 2. C. de inofficioſsis dotibus, & in conſs. 22. lib. 4. Decius in conſs. 246. num. 3. & in conſs. 557. Aimon. Craueta, in conſs. 40. & conſs. 193. num. 10. Tiberius Decianus, reſsp. 35. num. 24. lib. 1. Guillelmus Benedictus, in cap. Rainuntius, de teſstamentis. verbo. qui cum alia matrimonium contrahens. num. 80. Borgninus Caualcanus, de vſsufructu mulieri relicto. n. 85. Sed negatiuam, quòd non poſsſsit, tenent idem Baldus ſsibi contrarius, in conſs. 161. lib. 1. Bertrandus, l. hac edictali, num. 44. C. de ſsecundis nuptiis. Boërius, deciſs. 201. Antonius Gabriel, tit. de ſsecundis nuptiis, concluſs. 4. num. 44. Hyppolitus Riminaldus. in conſs. 241. num. 38 lib. 2. Sed pro vera reſsolutione, & vtriuſsque partis ratione, vide omninò Antonium Theſsaurum. deciſs. Pedemont. 170. per totam, vbi iſstam quæſstionem plenius, ac elegantius inuenies tractatam & reſsolutam, & multis modis declaratam & limitatam: idcircò in ea amplius inſsiſstere neceſsſse non eſst.

Nonò quæritur, vtrùm mulier tranſsiens ad ſsecundas

* nuptias, amittat proprietatem donationis remuneratoriæ à marito ſsibi factæ, teneatùrque reſseruare illãillam filiis prioris matrimonij? In qua non teneri; poſst alios multos reſspondent Palatios Rubios in repetit. rub. de donat, inter. § 50. num. 35. verſs. pro complemento. & in l. 14. Tauri, num. 8. & Didacus del Caſstillo. ibi. num. 2. Couarru. in 4. 2. p. c. 3. §. 3. n. 3. Antonius Gabriel, de ſsecundis nuptiis, concluſs. 2. num. 39. Baëça. de non meliorandis dotis ratione filiabus. c. 17. n. 5. fol. 119. Menoch. in conſs. 155. à n. 6. lib. 2. Alphonſsus de Azeuedo. in l. 4. tit. 1. num. 23. lib. 5. nouæ recopilat. Et ratio eſst, quia diſspoſsitio dict. l. fœminæ, lo

*cum ſsibi vindicare non poteſst, quando res peruenit ex bonis mariti ad mulierem titulo oneroſso, v.g. emptionis, permutationis, vel alio ſsimili titulo: vt docuit Baldus. in l. fœminæ, 2. lect. & in authent. in donat, in fine. C. de ſsecundis nuptiis. & ſsequuntur Romanus, in conſs. 219. Bertrand. in conſs. 212. vol. 2. & alios referens Antonius Gabriel, vbi ſsupra. num. 40. eruditè Menoch. dict. conſs. 155. à num. 6. vſsque ad num. 11. At donatio remune

*ratoria titulum oneroſsum continere videtur, vt poſst Tiraquellum, & alios fundat Menochius vbi ſsuprà, num. 8. Baëça. de non meliorandis, cap. 17. num. 15. Tho

*mas Grammaticus, conſs. ciuili 153. vbi probat, quòd mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias; non amittit legatum in remunerationem ſseruitiorum, à marito ſsibi relictam; & ſsic non tenetur reſseruare proprietatem eius, filiis prioris matrimonij: Antonius Gabriel, dict. num. 40. Simon de Prætis videndus omninò de interpretatione vlt. voluntatum. lib. 4. dubit. 10. num. 12. fol. 350. Aliàs tamen ſsi maritus relinquat aliquid vxori in teſsta

* |

p. 14

mento, vel è contra vxor marito, vtrùm teneatur reſseruare illud filiis prioris matrimonij, ſsi ad ſsecundas conuolauerit nuptias? Optime & breuiter tractat, & reſsoluit de iure communi, & regio, Ioannes Gutierrez. practicarum lib. 2. quæſst. 95. num. 4. per totum, cui iunge Ioannem de Matienço. in l. 3. tit. 1. gloſs. 2. num. 15. lib. 5. nouæ recopilat. Et ſsimiliter, vtrùm pater habens filios

* ex primo matrimonio, poſsſsit ſsecundæ vxori ex cauſsa remunerationis, vltra Quintum donare? Diſsputat nouiſsſsimè Cæuallos practicarum quæſstionum; ſsiue communium contra communes. quæſst. 273. per totam. fol. 376. & 377. vbi latè agit, & dicit: hanc quæſstionem ſsæpè & ſsæpiſsſsimè contingere de facto; & pluries de ea fuiſsſse interrogatum: & tandem non poſsſse patrem, vltra Quintum donare, etiam ſsi ipſse valde ſsenex eſsſset, & mulier, cum qua contrahebat nobilis, vel pulcherrima vxor.

Decimò quæritur, vtrùm mulier tranſsiens ad ſsecun

*das nuptias, teneatur reſseruare filiis prioris matrimonij ſsimul cum proprietate fructus, qui ex paterna ſsubſstantia prouenerunt; & ſsic an hi fructus dicantur etiam paterna ſsucceſsſsio, vt putà cùm mater, quæ ſsecundò nupſsit: mortuo filio, aliis fratribus ſsuperſstitibus, ſsucceſsſsit illi in vſsufructu tantùm eorum bonorum, quæ ex paterna ſsubſstantia prouenerunt; quamuis in aliis bonis, aliunde quæſsitis pleno iure ſsuccedat? vti ex communi ſscriptum relinquunt in hac materia Viuius communium opinionum, lib. 1. verb. mulier ad ſsecundas. num. 10. Ripa. in dict. l. fœminæ. num. 52. & cum aliis adnotarunt Franciſscus Burſsatus. in conſs. 2. num. 2. lib. 1. Vincentius de Franchis. deciſs. 8. in princ. 1. part. Michaël Graſsſsus, receptarum ſsententiarum. §. ſsucceſsſsio ab inteſstato. quæſst. 17. num. 4. & quæſst. 25. eod. num. Ponamus ergo, quòd remanſserunt filij ſsub tutela probi & diligentis viri, vel eiuſsdem matris, quæ etiam diligens fuit, atque ex fructibus paternæ ſsubſstantiæ fecit multas emptiones annuorum introituum, cenſsuum, & aliarum rerum; mortuus deinde fuit vnus ex filiis, & mater, quæ ſsecundò nupſsit, venit ad ſsucceſsſsionem filij mortui, de iure communi cum filiis eiſsdemque fratribus ſsuperſstitibus (vt inquit Vincentius de Franchis) ſsed de iure huius Regni ipſsa ſsola ſsine aliis filiis. ex l. 7. Tauri. quæ hodie eſst l. 4. tit. 8. lib. 5. nouæ recopilat. Dubitatur tunc, an mater in prædictis rebus emptis ex fructibus pateræ ſsubſstantiæ ſsuccedat tantum in vſsufructu, quemadmodum in obuentis filio principaliter ex paterna ſsubſstantia, ſsic vt proprietatem etiam eorum reſseruare teneatur filiis prioris matrimonij: an verò in vſsufructu, & proprietate ſsimul pleno iure ſsuccedat, nec ad reſseruationem proprietatis adſstringi debeat? Quam quæſstionem in terminis diſsputae ad vtramque partem Vincentius de Franchis, deciſs. 8. à princ. 1. part. tandem num. 10. (& merito quidem ſstricta iuris ratione rectè cõſiderataconsiderata) dicit, quòd Regium conſsilium Neapolitanum in fauorem matris iudicauit: vt ibi latiùs videri poterit.

Vndecimò quæritur, & iſsta eſst neceſsſsaria, & vtilis

* quæſstio, quæ frequenter euenire poteſst, & per omnes omiſsſsa; ſsi pater, qui ſsecundas contraxerat nuptias filio ſsucceſsſserit, & mortuus ſsit ante perceptos fructus bonorum prædicti filij demortui, quorum proprietatem tenebatur reſstituere, ſsine reſseruare aliis filiis prioris matrimonij: vtrùm fructus, qui nondum percepti erant, pertinere debeant ad filios tantùm prioris matrimonij, quibus proprietas reſseruari debuit, an etiam ad alios, hæredes patris, hoc eſst, filios, vel deſscendentes alterius matrimonij? In quo dubio fructus nondum perceptos pertinere tantùm ad filios prioris matrimonij, quibus earum rerum ex quibus fructus percipiuntur, proprietas reſseruari debuit; nec habere partem alios filios, ſsiue hæredes patris, conſsuluit Guido Papæ. in conſs. 170. 3. part. & ſsequutus eſst illum Chaſsſsaneus in conſsuetudinibus Burgundiæ. rubrica 6. §. 7. in fine. fol. mihi. 224. vbi dicit hæc verba. Ex quo dixi in caſsu emergenti, quod ſsecunda vxor, aut filij ſsecundæ vxoris mortuo patre eorum non poterant aliquid querelare in arreragiis redituum prouenientium ex bonis maternis filiorum primi matrimonij nondum perceptis, & leuatis, aut ſsolutis tempore mortis eorum patris. Idem etiam tenet Auendañus reſsp. 5. n. 5. verſs. ex iſsta concluſsione infero. Idque veriſsſsimum mihi videtur, & comprobari poteſst ex ſsequentibus. Primò, quia tritum, & omnibus compertum dogma eſst, fructus pendentes partem rei eſsſse, l. fructus pendentes. ff. de rei

* vendicatione l. vltima §. fructus ff. quæ in fraudem creditorum. cum infinitis congeſstis de hac regula per Tiraquellum, de retractu lignagier. §. 1. gloſs. 7. num. 37. & ſseqq. & de retractu conuentionali. §. 5. gloſs. 4. Couarruuias variarum. lib. 1. cap. 15. & cap. 3. num. 1. & 2. eodem lib. Antonium Gomez. tom. 2. reſsol. cap. 2. num. 11. Molinam de Hiſspanorum primogeniis lib. 3. cap. 11. Mieres de Maioratu. 4. part. quæſst. 24. D. Franciſscum Sarmientum qui omnino videndus eſst, Selectarum. lib. 6. cap. 15. per totum. Ioſsephum Ludouicum deciſs. Peruſsina. 79. & 83. part. 2. Antonium Theſsaurum deciſs. Pedemontana 55. per totam. Barboſsam, in l. diuortio. 2. part. num. 81. & ſseqq. fol. 972. ff. ſsoluto matrimonio. Ex quibus apparet euidenter, & quamplurimis comprobatur, de his fructibus pen

*dentibus idem dicendum, aut indicandum eſsſse, quod de ipſsa proprietate rei; & conſsequenter, quod pertinent tantum ad filios prioris matrimonij, quibus proprietas reſseruari debuit: ex dictis etiam per Tiraquellum, vbi ſsuprà, num. 37. Secundo comprobatur ex eo, quod certum eſst, & ſsæpiſsſsimè in hac materia repetitum, parentes tranſseuntes ad ſsecundas nuptias, frui duntaxat vſsufructu bonorum prouenientium ex ſsubſstantia coniugis præmortui, proprietatem vero filiis reſseruandam eſsſse illæſsam; vnde neceſsſsarium eſst dicere, vt mortuis ipſsis parentibus, fructus, qui eo tempore pendentes remanſserint, ad eos dumtaxat pertineant, ad quos proprietas pertinebat, non ad alios patris hæredes: per textum, in l. defuncta. ff. de vſsufruct. & in l. ſsi vſsufructuarius meſsſsem. ff. quibus modis vſsusfructus amittatur. § is vero. Inſstitut. de rerum diuiſsione. l. 3. tit. 8. part. 5. & ſsuo loco plenius probauimus.

Duodecimò quæritur, mulier tranſsiens ad ſsecundas

* nuptias, quantum poſsſsit dare in dotem marito; & maritus ſsecundò nubens, vxori? Quod aperire neceſsſsarium erit propter ea, quæ infra dicentur: & dubitationem diluit textus in l. hac edictali. C. de ſsecundis nuptiis. Vbi deciditur, quòd coniux non poteſst quocunque titulo in ſsecundum coniugem transferre plus, quàm reliquerit vni ex filiis prioris matrimonij, cui minus reliquerit: & quod vltra dederit non valet. Et illa deciſsio procedit tam in fœminis, quàm in maſsculis. Petrus de Ancharano, in cap. ſsuper. de ſsecundis nuptiis, Antonius Gabriel, referens plures, communium concluſs. tit. de ſsecundis nuptiis. concluſs. 4. num. 3. vbi de hac quæſstione latiùs tractat. Guillelmus Benedictus in cap. Rainuntius, de teſstam. Verb. qui cum alia matrimonium contrahens. n. 80. Petrus Pechius. tractat. De teſstam. coniugum, lib. 2. cap. 10. Ioannes de Matienço. in l. 3. tit. 1. gloſs. 2. num. 6. lib. 5. nouæ recopilat. Hyppolitus Riminaldus, latè agens de materia text. dict. l. hac edictali. in conſsil. 406. per totum. lib. 4. Ioannes Franciſscus de Ponte. in conſsil. 35. per totum lib. 1. Id tamen intelligendum eſst, cum mulier, quæ ſsecundò nupſsit, liberos habeat, & pactum apponat vt vir lucretur dotem: quòd ſsi tale pactum non appoſsuerit, liberè poteſst omnia bona in dotem dare, & valebit conſstitutio, ſsiue datio dotis omnium bonorum in vita mulieris, nec reuocabitur per diſspoſsitionem dictæ legis hac edictali: nec filiis prioris matrimonij competet aliquod remedium ante mortem matris; illâ tamen mortuâ, incipiet competere remedium, & prouiſsio legis illius. Vt docent gloſsſsa ibi. Verbo. diuidi. Baldus, & Bartolus in ſsecunda lectura. in princ. idem Bald. in l. ea lege. C. de condictione ex lege. Angelus, in §. Optime. in authent. de nuptiis. Bertrand. in dict. l. hac edictali. num. 28. Craueta, in conſs. 142. & multis relatis Antonius Gabriel, de ſsecundis nuptiis. conclu. 4. num. 52. 53. & 54. Baëça de non meliorandis dotis ratione filiabus. cap. 10. |

p. 15

num. 62. fol. 69. & cap. 16. num. 39. & 40. & vide Riminaldum, & Ioannem Franciſscum de Ponte vbi ſsuprà.

Decimotertiò quæritur, ſsi maritus dotet filiam, quam

* habuit ex prima vxore, de lucris, aut bonis acquiſsitis conſstante ſsecundo matrimonio; qualiter ſsuccurrendum ſsit ſsecundæ vxori? Et vera reſsolutio ſsit, quòd talis conſstitutio dotis non valebit quoad partem vxoris, quaſsi data de bonis alienis; & ſsic dimidia pars dotis, ſsecundæ vxori debebitur, vel habebũthabebunt ipſsa, aut hæredes eius tantundem de bonis ſsuperlucratis, & ſsic tenebitur pater in ſsuam partem, torum illud imputare, quod in dotem dedit, ita vt dos non defraudetur, nec ſsecundæ vxori præiudicium fiat. Sic reſsoluunt, & plenius confirmant Palacios Rubios, in repetit. rubr. de donati. inter. §. 62. num. vlt. & §. 66. num. 18. Antonius Gomez. in l. 50. Tauri n. 25. Ioannes de Matienço. in l. 3. tit. 9. gloſs. 7. num. 7. lib. 5. nouæ recopilat. Alphonſsus de Azeuedo in l. 9. eiuſsd. tit. & lib. num. 22. Ioannes Gutierrez. practicarum lib. 2. quæſst. 127. num. 4. Eruditè, & plenè Barboſsa. 4. part. leg. primæ. ff. ſsoluto matrimonio num. 39. fol. 385. Idemque dicendum

* eſst, ſsi maritus, qui ſsecundò nupſsit, alat filios prioris matrimonij, ex bonis ſsuperlucratis conſstante ſsecundo matrimonio: poſsſsunt enim mulier, ac hæredes eius repetere dimidiam partem talium alimentorum, quia liberi prioris matrimonij ſsunt alendi ex bonis mariti, non ex bonis ſecũdęsecundę vxoris, nec onus alimentãdialimentandi imputari debet in ſsocietate particulari, quæ eſst inter virum, & vxorem, vt poſst Baldum, Socinum, & BertrandũBertrandum, recte adnotauit Burgos de Pace. ciuilium. q. 8. n. 18. cui iunge Petrum Surdum, tract. de alim. tit. 4. quæſst. 12. fol. mihi 149. vbi plenè

* diſsputat, vtrum filiis prioris matrimonij præſstari debeant alimenta ex dote matris, quæ: contraxit ſsecundas nuptias. Vide etiam Ayoram, de partit. 3. part. quæſst. 12. & 13. Vbi dicit nonnulla ad propoſsitum; & plenè agit, ſsi filia prioris matrimonij dotata fuerit à patre, qui ſsecundò nupſsit, qualiter debeat dotem conferre; cum

* aliis in idem neceſsſsariis, & quæ frequenter occurrunt in praxi. Similiter an datum, ſseu promiſsſsum nomine

* arrharum, à marito ſsecundò nubente, exiſstentibus filiis prioris matrimonij; imputari debeat in Quintum bonorum, vel tanquam æs alienum deducendum ſsit

* de corpore hæreditatis, tractat optime Hiſspanus noſster Ioannes Gurierrez, vir quidem, & eruditus multùm, & virtute ſsumma condecoratus, practicarum lib. 3. quæſst. 43. vbi affirmat de hac quæſstione ſsæpe ſse interrogatum ita conſsuluiſsſse.

Decimoquartò quæritur, ſsi pater ex rebus, aut pe

*cuniis filiorum prioris matrimonij maioratum inſstituerit in perſsona alicuius filij ex ſsecundo matrimonio, quid fieri debeat. Et pro vera reſsolutione, eſst videndus poſst Gregorium Lopez, ibi relatum, Aluaradus de coniecturata mente defuncti lib. 2. cap. 4. num. 21. fol. mihi 11. cui iunge Petrum de Peralta. in l. ſsi quis, in princ. teſstam.

* num. 219. ff. de leg. 3. Vbi inter alia dixit vnum mirandum, videri patrem, qui exiſstentibus filiis prioris matrimonij, meliorauit filium communem ſsecundi matrimonij, propter deceptiones, & blanditias vxoris, potius quam ex mera voluntate feciſsſse, & quod hæc ſsit præſsumptio iuris & de iure. Sed contra eum meritò inſsurgit Aluaradus, dict. tract. de coniecturata mente defuncti. lib. 2. cap. 3. num. 44. 45. & 46. fol. mihi 68. paſsſsim enim contingit, tales meliorationes aſsſsidua potius importunitate, & blanditiis vxoris, quam ex voluntate fieri; non tamen ita generaliter ea præſsumptio accipienda eſst, vt inde regulariter conſstituendum ſsit, omnes meliorationes ob prædictam rationem irritandas fore; cum frequenter etiam ex mera voluntate procedant. Id quod pendet ex reſsolutione eorum, quæ ad explicationem tituli, & legum, ff. & C. ſsi quis aliquem teſstari prohibuerit. Tradunt Scribentes in mille locis, quæ infrà lib. 2. à me congerentur in vnum. Pro nunc tamen non erit prætermittendum, in dubio præſsumendum non eſsſse, blanditiis, aut calliditate mulieris, maritum ad meliorandum filium secundi matrimonij motum fuiſsſse, ſsed ſsua potius voluntate talem filium melioraſsſse: nec etiam criminoſsum eſsſse, iudicium poſstremum mariti in ſse prouocare mulierem, aut blanditiis mouere illum ad meliorandum: Vt vtrumque & iurium, & Authorum relatione comprobarunt Franciſscus Mantica, de coniecturis vltimarum voluntatum. lib. 2. tit. 7. fol. 33. Petrus Pechius, de teſstam. coniug. lib. 1. cap. 3. fol. 12.

Decimoquintò quæritur, vtrum parentes, qui ſsecun

*das cõtraxeruntcontraxerunt nuptias, teneantur reſstituere filiis prioris matrimonij, ſstatim quòd ipſsi filij nupſserint, vſsumfructum, quem habent in bonis, quæ propter ſsecundas nuptias reſseruari debent, vt ſsic ad iſstum etiam caſsum, & ad hæc bona extendatur diſspoſsitio legis 48. Tauri: an verò vſsque ad mortem illo fruantur? Quam quæſstionem mouet ſsolus Alphonſsus de Azeuedo in l. 4. t. 1. num. 34. lib. 5. nouæ recopilat. atque in ea nimis dubiè, & trepidanter procedit, cogitandum relinquit, nec certum quid auſsus eſst affirmare. Ego autem ſsecurè dicendum exiſstimo, patrem, ſseu matrem ſsecundò nubentes, non teneri reſstituere huiuſsmodi vſsumfructum etiam poſst deſsponſsationes, & velationes filiorum, nec priuari illo quouſsque mortui ſsint. Id quod euidenter probari poteſst ex ſsequentibus. Primo, quia deciſsio legis 48. Tauri.

* quæ hodie eſst l. 9. tit. 1. de los caſsamientos, l.b. 5. nouæ recopilat. dumtaxat venit decidere id, quod in ea lege continetur, in vſsufructu aduentitiorum, qui patri competit: nec eius intentio eſst aliquid ſstatuere in vſsufructu parentibus competenti in prædictis bonis, quæ propter tranſsitum ad ſsecundas nuptias reſseruari debent, eò magis quòd ille vſsusfructus finitur, ſsine cum proprietate (quæ eſst penes filios ex noua conſstitutione Imperatorum) conſsolidatur per matrimonium filiorum; licèt pater ſsecundò non nupſserit, ita quod cauſsa immediata prædictæ conſsolidationis, eſst matrimonium filiorum. Nam per matrimonium ipſsius parentis vſsusfructus aduentitiorum non ſseparatur ab eo: vt eſst text. in l. vltim. C. de bonis maternis. & ex communi adnotauit Ioannes Guttierez practicar. lib. 2. quæſst. 95. n. 12. Hic verò vſsusfructus incipit patri competere per tranſsitum ad ſsecundas nuptias, ita quòd cauſsa immediata productionis eius, ſsit ſsecundum matrimonium parentum; aliàs enim ſsi ipſsi ſsecundo non nupſsiſsſsent, non ſsolum fruerentur vſsufructu, ſsed integrè rebus omnibus, quamuis filij matrimonio ſse copulaſsſsent. Deniq;Denique vſsusfructus aduentitiorum conceditur patri per legem, in præmium, aut prærogatiuam patriæ poteſstatis, vt cap. ſseq. dicemus: alter verò vſsusfructus, de quo tractamus, in pœnam datur ſsecundo coniugi, propter ſsecundas nuptias, propter quas ipſse proprietate venit priuandus, & ſsic inter vnum & alterum vſsumfructum, & deciſsionem dictæ legis Regiæ ad noſstrum caſsum, eſst maxima differentia. Secundò probatur ex textu, (ad quem mirandum eſst non attendiſsſse Azeuedium) in dicta l. fœminæ. C. de ſsecundis nuptiis. decidit enim præſsentem dubitationem, dum inquit: Atque habeant poteſstatem poſsſsidendi tantum, atque fruendi in diem vitæ. Et confirmatur in l. 26. tit. 31. partita. 5. ibi: En ſsaluo fincan a ſsus fijos del primer marido, e deuenlas cobrare auer despues de la muerte de ſsu madre. Tertiò dato, quòd prædictorum iurium deciſsio deficeret; ex eo probari poſsſset, quòd cùm regulariter lucra nuptialia, ſsiue ea, quæ ex ſsucceſsſsione filiorum proueniebant, acquirerentur parentibus, iure ſspeciali, & in pœnam ſsecundarum nuptiarum inducta fuit reſseruatio proprietatis remanente ſsolo vſsufructu penes parentes. ex dicta l. fœminæ. cum aliis eiuſsdem tituli. vnde conſsequens eſst, in perpetuum debere remanere illum vſsque ad mortem, nec regulari debere ad ſsimilitudinem alterius vſsusfructus aduentitiorum. Quartò denique, & vltimò probatur. quia deciſsio dict. l. 48. & leg. 47. Tauri. correctoria eſst iuris communis, vt putà cùm de iure communi non liberaretur filius à patris poteſstate per matrimonium, nec deberet illi reſstitui vſsusfructus, vt cap. ſseq. adnotauimus, cùm de vſsufructu aduentitiorum tractamus: ergo dicta |

p. 16

dicta l. 48. Tauri. cùm ſsit diſspoſsitio noua, & correcto

*ria, non debet extendi ad alios caſsus, nec ad alia bona, quàm ad ea, de quibus ibi nominatim ſsit mentio: l. ius ſsingulare. l. quod vera contra, ff. de leg. l. ſsi vero. §. de viro. ff. ſsoluto matrim. vbi late notant Doctores. cap. constitut. vbi aduertit gloſsſs. de regul. lib. 6. & plene agit Tiraquellus in l. ſsi vnquam. Verbo, libertis. C. de reuocandis donation. num. 23. Mieres, de maior. in initio 1. part. n. 11. Barboſsa, in l. ſsi conſstante. in princ. ff. ſsoluto matrim. n. 101.

* fol. 561. & vbi lex ennumerat aliquem caſsum ſspeciſsicè, non licet illam ad alios caſsus extendere, ſsed illi cenſsentur ſsub diſspoſsitione iuris communis remanere: vt poſst Baldum, & alios ſscribit Thomas Grammaticus conſsil. cini li 76. num. 1. quia legum correctio euitanda eſst, & lex quæ deuiat à iure communi, reſstringenda eſst, vt quan

*to minus fieri poſsſsit, recedatur à iure communi: per textum in cap cum dilectus. vbi notant Doctores, de conſsuetudine, Corneus, in conſs. 1. col. 4. in fine libr. 2. & conſsilio 180. num. 3. lib. 3. Craueta, latè comprobans, de antiq. temp. in princ. num. 42. & in conſs. 307. num. 4. Menoch. de recuper. poſsſseſs. remedio. 9. num. 385. & n. 387.

* nec in dubio præſsumi debet legem nouam corrigere velle legem antiquam: Cephalus, qui refert alios, in conſs. 343. num. 19. & in conſst. 431. num. 30. & 31. lib. 3.

Decimoſsextò quæritur, vtrùm renuntiatio filiæ iu

*rata iuxta formam cap. quamuis pactum. de pactis. lib. 6. extendatur ad illa bona, quæ acquiruntur, ſsiue reſseruantur filiis prioris matrimonij, in pœnam patris, vel matris, tranſseuntis ad ſsecundas nuptias? De qua quæſstione ſsunt videndi Oldradus, in conſs. 294. incipit, Vltra dict. Guido Papæ, quæſst. 228. Decius, in conſs. 205. num. 2. Roland. in conſs. 95. num. 36. & num. 40. & 41. Guillemus Benedict. in cap. Rainuntius, de teſstament. verb. duas habens filias. n. 288. Couarru. in cap quamuis pactum, de pactis, in 6. 3. part. §. 3. num. 1. Ioannes Cephalus, in conſs. 288. num. 25. lib. 2. Franciſscus Burſsatus, in conſs. 12. num. 13. lib. 1. Ioannes Guttierrez, practicar. lib. 3. quæſst. 80. num. 4. Ioachimus Minſsingerus, qui poſst Paulum Caſstrenſsem, & Decium, communem ſsententiam vtiliter declarat, ſsingularium obſseruation. cent. 5. obſseru. 24. num. 3. Andreas Gaill, pract. obſseru. lib. 2. obſseru. 98. num. 10. vbi num. 9. poſst Salicetum, Decium, Pariſsium, & alios tractat, an, & quando filia ſstatuto

* excluſsa odio ſsecundarum nuptiarum ſsuccedat.

Decimoſseptimò quæritur, vtrùm filia prioris matri

*monij, acceptando legatum factum à parente, cum onere plus non petendi, petere poſsſsit lucrum, quod à lege ſsibi reſseruatum eſst, ex deciſsione dictæ legis fœminæ: an verò per dictam acceptationem præiudicet ſsibi in illo? In qua quæſstione Bertrandus, in l. hac edictali. verſs. ſsi vero plus. num. 6. C. de ſsecundis nuptiis. poſst Baldum ibi relatum affirmat, poſsſse nihilominus filiam petere lucrum, quod ſsibi à lege reſseruatum eſst per tranſsitum parentis ad ſsecunda vota: & ſsequutus eſst illos, & latius comprobat Petrus Surdus, in conſs. 45. numer. 54. lib. 1. Vbi declarat hoc eſsſse verum, quamuis pater adiecerit, quod ſsi plus petat priuat filiam relicto. Et reddit rationem, quòd vbi onus à iure rejicitur, perinde eſst, ac ſsi legatum eſsſset ſsimplex, & factum ſsine onere: quod eſst ſsingulare, & extraordinarium in hac materia, potèſstque ex eo inferri ad filium melioratum in Tertio bonorum parentis, iuxta diſspoſsitionem legum huius regni cum tali onere, & explicari iuxta ea, quæ prædicti adducunt.

Decimooctauò quæritur, vtrùm mulier tranſsiens ad

* ſsecundas nuptias, teneatur reſseruare filiis prioris matrimonij quartam partem, quam habuit ex bonis mariti diuitis prædefuncti, quia pauper erat; iuxta deciſsionem textus in authent. præterea. C. vnde vir, & vxor. Quam quæſstionem mouet, & reſsoluit in terminis Hyppolitus Riminaldus, in conſs. 542. n. 18. & 19. lib. 1.

Decimononò quæritur, ſsi ſsilius poſstquam ſsucceſsſsit

* patri ſsuo, inſstituta matre in legitima, reliquerit in teſstamento tertiam partem bonorum ſsuorum alicui fratri, & poſstea frater iſste ab inteſstato decedat, & mater illi ſsuccedat, vtrùm illam tertiam partem, in qua frater, primo defuncto fratri ſsucceſsſsit, teneatur mater, quæ ſsecundò nupſsit, aliis fratribus prædictorum, tanquam ex paterna ſsubſstantia prouenientem reſseruare? Et in hac quæſstione, quæ revera difficilis eſst, ego in ea opinione ſsum, vt exiſstimem quòd mater ad huiuſsmodi reſseruationem non teneatur: id quod ex ſsequentibus non obſscurè comprob ari poteſst. Et in primis ex eo, quòd cùm hæc tertia pars, non prouenerit ex ſsubſstantia patris, ſsed ex patrimonio fratris dimanauerit, reſseruari non debet, tametſsi mater ad ſsecundas conuolauerit nuptias. Ex dictis ſsup. num. 37. & his, quæ ſscribunt Ripa, in l. fœmin. num. 52. C. de ſsecundis nuptiis. Graſsſsus, §. ſsucceſsſs. ab inteſstato. quæſst 25. num. 4. Vincentius de Franchis, deciſs. 18. in princ. 1. part. Quod autem ex paterna ſsubſstantia non videatur prouenire, ſsuadet na

*tura dictionis, ex, quæ cauſsam proximam, & immediatam denotat. l. 1. vbi aduertit Baldus, C. ſsi ſseruus extero. l. eo tempore. ff. de pecul. l. 1. §. ex incend. & ibi adnotauit Bartol. num. 1. ff. de incendio, ruina, naufragio. Baldus, in l. ex hoc iure. col. 6. & ibi Iaſson, in princ. ff. de iuſst. & iure: idem Iaſson per illum textum. l. non dubium num. 23. C. de leg. Corneus, in conſs. 286. col. 1. verſs. & inſsuper & col. 2. in princ. vol. 1. Petrus de Peralta, in l. ſsi cui certam. num. 3. in fin. & in l. hæredẽhæredem, num. 10. ff. de leg. 2. Thomas Doccius, in conſs. 52. num. 5. Ioannes de Monteſsperello, in conſs. 152. num. 2. Antonius Galeatius Maluaſsſsia, in conſs. 100. n. 29. & 36. Cephalus, in conſs. 379. n. 33. lib. 3.Menoch. in conſs. 152. n. 42. lib. 2. at in authent. ex te

*ſstamento C. de ſsecund nuptiis. & in §. hinc nos. in authent. de nuptiis. ſtatutũſtatutum eſst, vt mater ſsuccedendo ab inceſstato filiis, ſsolum ea bona reneatur reſseruare aliis filiis prioris matrimonij, quæ ipſsi ex paterna ſsubſstantia habuerunt; ergo conſsequens eſst, quod cùm prædictus filius, tertiam illam partem à fratre potius, atque ex teſstamento illius, quàm à patre, vel ex diſspoſsitione eiuſsdem acquiſsierit; non tam ex paterna ſsubſstantia, quàm ex fraterna dicatur prouenire: & inde fit quòd mater non teneatur reſseruare illam ex ſsuperiori ratione.

Secundò probatur ex eo, quòd filius renuntians e

*tiam cum iuramento ſsucceſsſsioni patris, vel matris, non excluditur à ſsucceſsſsioni patris, nec cenſsetur illi renunciaſsſse: tametſsi frater parentibus ſsucceſsſserit, & illorum bona poſsſsideat: vti infinita antiquorum allegatione probantes, animaduertunt, & latiùs fundant Antonius Gomez. in l. 22. Tauri. num. 13. per totum. Couarruuias, in c. quamuis pactum, de pact. in 6. 3. part. §. 3. n. 2. & Ioannes Gutierrez, ibi. verbo, omnino ſseruari debet. num. 7. & 8. & pract. lib. 3. quæſst. 80. num. 5. Menchaca, de ſsucceſsſsion. creat. lib. 3. §. 18. num. 176. Mieres, de maioratu. 4. part. quæſst. 19. num. 12. Graſsſsus, receptar. ſsentent. §. ſsucceſs. ab inteſstato. quæſst. 10. num. 16. qui reddunt communi

*ter eam rationem, quòd hæreditas poſstquam eſst adita, efficitur proprium patrimonium adeuntis, nec dicitur amplius hæreditas: per textum in l. ſsed ſsi plures, § ſsilio impuberi, ff. de vulg. & pupill. ſsubſstitut. l. eius qui in prouincia, §. finali. ff. ſsi certum petatur. §. 1. Inſstitut. de hæredum qualitate, & differentia. per quæ iura, ſsic docuit gloſsſsa ordinaria in l. 1. §. veteres verb. per vnum. verſs. at poſst aditam. ff. de acquirenda poſsſseſsſs. quam ſsequuntur infiniti relati à ſsuperioribus: Menoch. in conſs. 124. num. 5. lib. 2. & conſs. 50. num. 16. & conſs. 77. num. 7. lib. 1. Cephalus, in conſs. 493. num. 41. & 42. & conſs. 489. num. 73. & 74. lib. 4. Petrus de Peralta, in l. 3. §. qui fideicommiſsſsam, ff. de hæredib. inſstit. n. 110. fol. 235. Graſsſsus, §. hæreditas, quæſst. 2. num. 1. Barboſsa, videndus omnino de hac re, 4. part. rubr. ff. ſsol. matrim. num. 19. & 20. fol. 156. vnde in ſspecie propoſsita, poſtquãpoſtquam illa tertia pars confuſsa fuit cum patrimonio vnius fratris ex teſstamento, & diſspoſsitione alterius, iam definit eſsſse ex bonis patris; & ad matrem, tanquam ex bonis filij mortui peruenit, ex ſsupradictis, & his, quæ multum ad propoſsitum ſscripſserunt Menoch. in conſs. 160. num. 3. lib. 2. Ioannes Ce|

p. 17

phalus, in conſsil. 145. num. 18. lib. 1. ac per conſsequens reſseruari non debet.

Tertiò probatur, quoniam leges, quæ propter tran

*ſsitum ad ſsecundas nuptias, mulierem priuant proprietate eorum bonorum, quæ habuit à priori marito, vel à filiis ex paternis bonis: pœnales ſsunt, & odioſsæ, ac per conſsequens ſstrictam admittunt interpretationem, & reſstringi debent. Sic ſscripſsit Ripa. in dict. l. fœminæ. n. 34. & Ioannes de Garronibus in authent. ex teſstam. num. 29. C. de ſsecundis nuptiis. Romanus, in conſsil. 405. n. 2. Corneus, in conſsil. 286. col. 2. in princ. lib. 1. Ioannes CephaIus, in conſsil. 288. num. 9. lib. 2. Menochius, in conſs. 155. num. 7. lib. 2. Vincentius de Franchis deciſs. 8. num. 6. 1. p. Cùm ergo prædictæ leges, loquantur ſsolum in acquiſsitis, ſsiue habitis à filiis ex paterna ſsubſstantia, intelligi debent dumtaxat in illis, non autem in acquiſsitis, ſsiue habitis ab aliquo fratre, ſsiue ex ſsucceſsſsione illius.

Vltimò pro hac opinione venit ponderandus textus in authent. de non eligend ſsecundo nubent. mulier. in §. antenuptiali. vbi per argumentum ab ſspeciali donationis ante nuptias, conſstat, non teneri matrem ſsuccedentem in cæteris bonis, quæ filius habuit ab alio fratre, ad reſseruandum ea aliis filiis, cum non ex paterna ſsubſstantia, ſsed fraterna potius acquiſsita dicantur. Vnde in terminis noſstris, licèt non ita fundent, iſstam opinionem tenuerunt Ioannes de Garronibus, in dict. authent. ex teſstam. num. 25. & poſst Imolam, & Florianum ibi relatos, Cor

*neus in conſsil. 286. colum. 2. lib. 1. vbi dicit ſsingularia verba, & quæ adeo expreſsſsa ſsunt, vt hoc loco inſserere ea voluerim. Et in ſsimili conſsuluit Imola, quod ſsi ex primo matrimonio remanſserunt tres filij, qui ſsucceſsſserunt patri, deceſsſsit vnus, ſsucceſsſserunt & alij duo cum matre, vel ſsine non refert; deceſsſsit alter, cui ſsucceſsſsit pro dimidia eius mater, quæ prius, vel poſstea, ad ſsecunda vota tranſsiuerat, inuenit in hæreditate filij partem tertiam hæreditatis paternæ ex ſsua immediata ſsucceſsſsione; item inuenit partem alterius tertiæ partis bonorum paternorum, in qua ſsucceſsſserat filius prædefunctus: mater ipſsa ſsecundis nuptiis inuoluta, non perdit proprietatem illius partis bonorum, olim partis, quam filius ſsecundo loco mortuus quæſsiuerat ex ſsucceſsſsione, quam fecerat filio prædefuncto, quia non dicitur prouenire ex paterna ſsubſstantia.

Nec huic reſsolutioni obſstat l. 15. Tauri. quæ hodie eſst l. 4. tit. 1. lib. 5. collect. regiæ. Quatenus probatur ibi, teneri parentes ſsecundò nubentes reſseruare omnia, quæ ex ſsucceſsſsione à filiis habuerint: Quia reſspondendum eſst, quod prædictæ leges regiæ in nihilo alterarunt, ſseu mutarunt ius commune, ſsolum enim determinant id, quod erat dubium, an pater tranſsiens ad ſsecundas nuptias, deberet reſseruare filiis, quod ex succeſsſsione alicuius acquiſsierat, ſsicut mater tenebatur; nihil tamen decreuerunt in contrarium iu is antea ſstatuti. Provt expreſssè adnotauit Palacios Rubios, legis illius conſsultor. ibid. & in l. 14. Tauri, vnde cum attento iure communi concludenter ſsatis probatum fuerit, non teneri matrem ad reſseruationem prædictæ partis; idem etiam & de iure regio dicendum erit. Ex his apparet, in noſstra quæſstione errore manifeſsto lapſsum fuiſsſse Alphonſs. de Azeuedo, qui Cornei nulla facta mentione, nec contraria opinio

*ne aliter comprobata, debere matrem in caſsu ſsuperiori reſseruare prædictam partem aliis fratribus, ſsiue filiis communibus illius matrimonij, affirmauit in l. 4. tit. 1. num. 55. lib. 5. nouæ recopilat. Fallitur namque apertè ex adhuc dictis, cùm prædicta pars ex paterna ſsubſstantia non dicatur prouenire, effectaque fuerit iam proprium

* patrimonium alterius filij. Potuiſsſset tamen ipſse quod ſsilentio prætermittit, pro ſsua opinione ponderare ſsingularem doctrinam Bald. in authent. ex teſstamento, C. de ſsecundis nuptiis. Vbi docuit originem bonorum attendendam eſsſse in hac materia, quoad obligationem incumbentem parentibus, reſseruandi, vel non reseruandi illa; quæ ſsi vera eſst, videretur alicui dicendum in caſsu noſstro; ex paterna ſsubſstantia, origine conſsiderata, partem illam proueniſsſse; quamuis ex vno fratre, atque diſspoſsitione illius ad alterum, & poſstmodum ex illo ab inteſstato ad matrem peruenerit. Sed pro vera reſsolutione conſsti

*tuendum erit, originem conſsiderari mediatè, & immediatè: quamuis igitur in materia fauorabili largè intelligi poſsſsit, vt mediata, & immediata cauſsa comprehendatur; in materia tamen pœnali & ſstricta, qualis eſst iſsta, ſsola immediata cauſsa attendenda eſst: quod in materia, & terminis dict. leg. fœminæ. ſsic explicauit Vincentius de Franchis, deciſs. 18. num. 8. & 9. 1. part. Corneus, dict. conſsil. 286. colum. 2. lib. 1. & generaliter, quod cauſsa immediata attendi debeat, tradit Oldradus, in conſsil. 27. Aimon. Craueta, in conſsil. 43. Cerbantes in l. 16. Tauri. num. 13.

Vigeſsimo loco quæritur ſsi pater & mater in vita do

*tauerint aliquam filiam communem, & hæc ſsine deſscendentibus mortua ſsit, mortua iam matre, & ſsic ſsolus pater eidem ſsucceſsſserit, qui ante, vel poſst ſsucceſsſsionem ſsecundas contraxit nuptias, & in Tertio & Quinto bonorum ſsuorum meliorauit vnum ex filiis prioris, ſsiue ſsecundi matrimonij, vtrùm Tertium, & Quintum deduci poſsſsit ex bonis habitis à filia; an verò ex reliquis bonis tantum parentis deducendum ſsit. In qua quæſstione Alphonſsus de Azeuedo in l. 4. tit. 1. num. 57. lib. 5. nouæ recopilat. In ea fuit opinione, vt ſsecurè crediderit, quòd cùm bona, quæ in dotem data fuerunt filiæ, eſsſsecta fuerint vnum patrimonium ipſsius cum aliis bonis, neque poſsſsit pars à parte ſseparari, cùm reſseruetur proprietas illorum filiis prioris matrimonij, & vſsusfructus conſsolidetur poſst mortem patris, quod non poſsſsit Tertium & Quintum ab illis ſseparari, & conſsequenter ex reliquis bonis parentis deducenda erit melioratio. In quo etiam manifeſstè deceptus eſst Azeuedius; idque concludenti ratione oſstendi poteſst, (vt alia conſsultò atque ex propoſsito prætermittam.) nam dimidia pars huiuſsmodi dotis, à principio, ex bonis, & ſsubſstantia patris profecta fuit, vnde cùm pater poſstea ſsuccedit in illa, pleno iure, & abſsque aliqua obligatione reſseruationis ſsuccedere debet. Enimverò pater ſsuccedens filio, id dumtaxat reſseruare tenetur, ſsi ſsecundò nupſserit, quod à filiis ex ſsubſstantia coniugis præmortuæ acquiſsierit, per textum in dict. l. fœminæ, & in auth. ex teſstam. C. de ſsecundis nupt. & ſsic declarant Ripa, ibi. num. 52. Gratus, in conſsil. 35. num. 10. vol. 1. Viuius communium opinion. lib. 1. verb. mulier ad ſsecundas nuptias, num. 10. Burſsatus in conſsil. 12. num. 2. lib. 1. Graſsſsus §. ſsucceſsſsio ab inteſst. q. 17. num. 4. ergo ſsolum partem dimidiam ex bonis vxoris profectam, tenebitur pater reſseruare, non verò ſsuam partem, ex qua etiam Tertium & Quintum deduci debet. Quòd ſsi filius Tertium bonorum ſsuorum alicui reliquerit, de portionibus fratrum prioris matrimonij, quæ illi filio reſseruari debent, ſsi pater ad ſsecundas conuolauerit nuptias, vtrùm Tertium deduci debeat. Poſst

* Tellum Fernandez, tractat in terminis, & dicit de facto fuiſsſse ſsemel controuerſsum Velaſsquez de Auendaño in l. 6. Tauri, gloſs 10. num. 3. qui latiùs videri poterit, cùm neceſsſse fuerit.

Vigeſsimoprimò quæritur, vtrùm conceſsſsio, ſsiue diſs

*poſsitio taxatiuè concepta, in fauorem alicuius, & filiorum eius, intelligenda ſsit de filiis tantum exiſstentibus ex primo matrimonio, vt vel conceſsſsio extinguatur filiis ex illo mattrimonio finitis, vel parer non possit in fauorẽfauorem filiorum ſsecundi matrimonij diſspoſsitione, vel conceſsſsione vti? De qua quæſstione, & multis ad propoſsitum valde neceſsſsariis, & quæ frequenter occurrere poſsſsunt, commendo lectori Menochium conſsil. 40. per totum, lib. 1. Petrum Surdum conſs. 72. per totum eod. lib. 1. vbi latè & eruditè loquitur de prædictis: diſsputat etiam, An legatum factum alicui conditionaliter, comprehendat filios tam ſsecundi quàm primi matrimonij? vt putà ſsi teſstator legauerit alicui centum, ſsi non habuerit, vel

* non habendo filios; & ſsi eos habuerit, ducenta; an teſstator videatur ſsentire de filiis ex ea vxore, quam tunc legatarius habebat in matrimonio, an etiam de filiis ſsuſsceptis ex vxore, quam defuncta prima ſsuperinduxit? si

* |

p. 18

militer vtrùm legatum ſsimpliciter factum filiis alicuius intelligendum ſsit, tam de filiis ſsecundi, quàm primi matrimonij, vt ibi videri poterit: quibus iunge Borgninum caualcanum de vſsufructu mulieri relicto. à num. 195. vſsque ad num. 198. fol. mihi 387. vbi dicit nonnulla ad propoſsitum præcedentium: diſsputat etiam, vtrùm vſsusfructus legatum factum vxori ſsimpliciter, debeatur ſsecundæ vxori, vt putà ſsi teſstator ſsub nomine appellatiuo, & non proprio, vxori reliquerit vſsumfru

*ctum omnium bonorum, & poſstmodùm aliam duxerit vxorem, & non mutato teſstamento decedat, & refert Baldi, & Alexandri, contrarietatem; demum ſsuam ſsententiam interponit, verba legati diligenter attendenda eſsſse, & conſsiderandum, an magis primæ vxori, quam

* ſsecundæ: conueniant; in dubio autem vbi de mente teſstatoris aliter non conſstiterit, an de prima tantũtantum vxore, vel de ſsecunda cogitauerit, ſsecundæ etiam vxori legatũlegatum deberi. Contrarium tamen, imo in dubio tale legatum ſsecundæ vxori non deberi, niſsi aliam fuiſsſse mentem teſstaoris aliunde conſstare poſsſsit, cum Baldo defendunt Couarruuias, Petrus Pechius, & alij (quos ipſse Caual

*canus non refert) Couarruuias inquam in cap. requiſsiſsti de teſst. n. 3. verſs. Quartò eadẽeadem. & diſsputatione præhabita huic ſsententiæ ſsubſscripſsit Petrus Pechius, tr. de teſstam. coniugum lib. 1. c. 16. in fine. videndus per totum fol. 56. & vltra eos, in hanc partem, & opinionem Baldi clare inclinat, & eruditè loquitur Paulus de Montepico, in l. Titia cum teſstam. §. Titia cum nuberet. n. 109. verſs. ego ſsalua pace. ff. de leg. 2. vbi diſstinguendo in ſsuperiori quæſstione egregiè docuit, quòd ſsi is teſstator tunc habebat vxorem, cùm teſstamentum fecit; de ea ſsolum credatur intellexiſsſse, & ad eam ſsermonem ſsuum reſstrinxiſsſse, cum fortè eius benemerita conſsiderauerit, quæ benemerita vxoris futuræ, quam nondum duxerat, nec cognouerat conſsiderare non potuit, nec ad illam affectionem aliquam habere, vt in ſsimili caſsu conſsiderauit Albanus, conſs. 85. num. 9. & in noſstro ſsequutus Picum, ſsic declarat Menochius conſs. 40. num. 13. & num. 37. verſs. non etiam repugnat illa doctrina lib. 1. In dubio ergo non cenſsentur de ſsecunda vxore cogitaſsſse, quam nondum cognouerat; niſsi verba teſstamenti talia ſsint, quòd ſsecundæ: etiam vxori accommodari poſsſsint, vt infra latiùs in annotationibus ad finem libri dicetur.

Vigeſsimoſsecundò quæritur, vtrum mulier poſst mor

*tem mariti luxuriosè, & parum pudicè viuens, incurrat pœnas ſsecundò nubentis; quoad reſseruationem proprietatis bonorum prouenientium ex ſsubſstantia mariti, & alia ſsimilia Et Bartolus, in l. his ſsolis. in fine. C. de reuocandis donat, per illum textum: docuit omnes pœnas impoſsitas ſsecundò nubentibus etiam locum habere in his, quæ: inhoueſstè viuunt. Panormitanus, in cap. vxoratus, num. 2. de conuerſsione coniugatorum. Brunus in tract. ſstatutorum. art. 7. n. 304. & conſsequenter, quæ: ſsuperius dicta ſsunt à num. 9. de reſseruatione proprietatis, quæ: fieri debet filiis prioris matrimonij per tranſsitum ad ſsecundas nuptias, circa materiam textus in dict l. fœminæ. etiam locum habent in muliere non tranſseunte ad ſsecundas nuptias, ſsed aliàs luxuriosè viuente poſst mortem mariti. Quod etiam voluit Ioannes de Garronibus in authent. ex teſstamento, n. 30. C. de ſsecundis nuptiis. & Alexan. in apoſst. ad Bartolum in dict. l. fœminæ. & ſsequuntur Ioach. Minſsingerus, cent. 5. obſseruat. 24. num. 5. Andreas Gaill. praticarum obſseruat. lib. 2. obſseruat. 68. num. 15. 16. & 17. Similiter ſsi pater, aut maritus dederit facultatem vxori meliorandi vnum ex filiis, quem voluerit, quod facere poteſst; & melioratio ſsiue electio ab vxore facta omnino obſseruanda eſst: Vt poſst Rodericum Suarez, & alios affirmant Couar.

* in cap. cum tibi, de teſstam. n. 11. verſs. ſsecundò poteſst. Aluaradus de Coniecturata mente defuncti lib. 2. cap. 2. num. 38. Ioannes Guttierrez practicarum lib. 2. quæſst. 42. num. 2. idque veriſsſsimum eſst, ex his, quæ: ſscripſserunt Molina, de Hiſspanorum primogeniis, lib. 2. cap. 4. num. 3. & multis

* ſseqq. Mieres de Maioratu. 1. part. quæſst. 48. & poſst mortem viri vxor ipſsa ad ſsecundas tranſseat nuptias facultatem teſstandi à marito ſsibi conceſsſsam, ſsiue ius exequendi teſstamentum, aut eligendi ad maioratum, aut meliorationem non amittit: Cifuentes in l. 30. Tauri, num. 4. Gregorius Lopez, in 1. 2. tit. 10. part. 6. gloſs. penult. in fine. Aluaradus, dict. cap. 2. n. 40. Ioannes Guttierrez

* canon. qq. lib. 2. cap. 12. n. 12. Angulo ad leg. meliorat. l. 3. gloſs. 7. num. 5. ſsi tamen poſst mortem mariti luxuriosè, & inhoneſstè viuat, facultatem teſstandi, ſsiue ius eligendi amittit. Cifuentes dict. num. 4. Petrus de Peralta, in l. cum quidam. num. 8. ff. de leg. 2. Aluaradus dict. cap. 2. n. 39. Mieres de Maioratu, 1. part. quæſst. 48. num. 43. & 44. Ioannes Guttierrez num. 12. dict. cap. 12. canon. lib. 2. Nec

* nouum eſst in iure, multieſsque poſst mortem mariti luxuriosè viuentem, variis multieſsque pœnis priuari, & iuribus iam acquiſsitis ob impudicitiam priuari, de quibus pleniſsſsima manu ſscribunt Palacios Rubios, de donat. inter. in rub. §. 67. 68. & 83. Couarruuias in 4. 2. part. cap. 7. §. 6. Auiles in capitulis PrætorũPrætorum, in proœmio gloſs. 1. à n. 36. cum multis ſseqq. Antonius Gabriel lib. 3. tit. de ſsecundis nuptiis, concluſs. 8. Antonius Gomez in l. 53. Tauri, num. 80. & in l. 80. num. 70. Guillelmus Benedictus, in cap. Rainuntius de teſstam verbo qui cum alia matrimonium contrahens, à num. 200. Tellus Fernandez in l. 6. Tauri à n. 21. Coſsta. in cap. ſsi pater, de teſstam. in 6. à num. 32. cum multis. ſseqq in verbo legauit, 1. p. Molina, de primogeniis lib. 1. cap. 9. à num 48. Mieres de Maioratu. 1. part. quæſst 48. à num. 40. Pinellus, in l. vlt. num. 9. & ſseqq. C. de bonis maternis. Padilla, in l. fideicommiſsſsum per totam legem. C. de fideicommiſsſsis. Graſsſsus §. ſsucceſsſsio ab inteſstato, quæſst. 26. Matienço in. l. 5. tit. gloſs 4. per totam lib. 5. & ibi. Azeuedius, & in l. 4. tit. 1. eod. lib. 5. à num. 11. vſsque ad num. 20. Sfortia Oddi, conſs. 85. per totum. Barboſsa, 1. part. leg. 2. ff. ſsoluto matrimonio, num. 65. fol. 609. Angulo ad leg. meliorat. l. 2. tit. 5. gloſs. 1. num. 12. & gloſs. 7. num. 5. Ioannes Guttierrez. Canonicarum lib. 2. cap. 12. per totum. Iacobus Cancerius, variarum reſsol. cap. 9. de dote, & donatione propter nuptias, num. 69. & num 74. & ſseqq. Petrus Surdus, tract. de alim. tit. 7. quæſst. 24. per totam. & his non relatis, nouiſsſsimè Cæuallos, practicarum quæſstionum, ſsiue communium contra communes, quæſst. 708. volumine 2. fol. 349.

Vigeſsimotertiò quæritur, vtrùm mulier contrahens ſsecundas nuptias de conſsenſsu mariti prædefuncti, aut filiorum, excuſsetur à poena ſsecundò nubentibus impoſsita, præſsertim reſseruationis proprietatis, quæ filiis prioris matrimonij fieri debet? Et pro clara abſsolutàque explicatione conſstituendum duxi primò, quòd mari

*tus poteſst in teſstamento licentiam dare vxori impunè tranſseundi ad ſsecundas nuptias, & efficere, atque diſsponere, ne illa ſsecundò nubendo, incidat in pœnam ſsecundarum nuptiarum. Vt de hoc eſst gloſsſs. Iuncto text, in verſs. ſsiue vir. in §. duo igitur in authent. de nuptiis, & docuit Baldus, per illum textum, in l. filium quem habentem, n. 4. C. familiæ erciſscundæ. vbi ſsequuntur Paulus, & Iaſson. col. 6. & Ioannes Corraſsius, num. 63. Ioannes de Garronibus, in l. 1. num 78. cum ſseqq. C. de ſsecundis, nuptiis. Ripa, in l. fœminæ, num. 25. eod. tit. Rolandus, referens alios plures, conſs. 81. num. 12. lib. 3. & vltra eum Cremenſsis ſsingul. 74. Si maritus. Socinus, in regul. 331. Mulier quæ. in ſsecunda fallentia. Gualdenſsis, de arte teſstandi. tit. 6. cautela. 18. num. 2. Simon de Prætis, de interpretatione vltimarum voluntatum. lib. 4. dubit. 10. num. 118. 119. & 120. fol. mihi 350. & in conſs. num. 117. num. 31. & num 74. lib. 1. Ioannes Cephalus, conſs. 59. num. 7. lib. 1. Nec in hoc diſscrepat vllus, omnes verò vt indubitatum ſsupponunt quorum faciam ſstatim mentionem. Similiter filij

* prædictam licentiam dare poſsſsunt expreſssè, ſsicut pater inter viuos, vel in vltima voluntate ex mille authoribus, qui congeruntur à ſsuperioribus, & per Menochium, conſs. 237. num. 16. & 19. lib. 3. Burſsatum, conſs. 12. num. 41. lib. 1. Hyppolitum Riminaldum, conſs. 569. à num 102. lib. 5. Pancirolum, conſs. 99. num. 3. & 5. lib. 1. de quo

* etiam nullus vnquam dubitauit. Hoc ſsuppoſsito, quòd |

p. 19

mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias de voluntate expreſsſsa ſsiue tacita mariti defuncti, vel è contrà, maritus; euitet pœnas ſsecundarum nuptiarum, nec proprietatem reſseruare teneatur, pleno potiùs iure ſsuccedat, & acquiſsita à coniuge præmortuo, ſsiue à filiis ex ſsubſstantia illius, quoad proprietatem & vſsumfructum conſseruet, tenent Baldus, in l. 1. col. 3. verſs. ſsed pone. C. de ſsecundis nuptiis, & in l. 2. col. finali. in princ. C. de indicta viduitat. tollenda. Decius in rub. C. de ſsecundis nuptiis, colum. penult. & in cap. Eccleſsia ſsanctæ Mariæ, de conſstitut. num. 35. & per plures rationes defendunt Romanus conſs. 219. num. 2. & 5. incipit, Ex themate conſsultationis. Decius in conſs. 620. num. 4. Natta, conſs. 466. num. 2. Cremenſsis, ſsingul. 75. Cæpola, cautela. 336. Romanus, ſsingul. 251. incipit, Tu ſscis quod ſsi mulier, vbi diſstinguit, vtrum vxor intra annum luctus, an verò poſstea nubat: vt primo caſsu non euitet pœnas iuris communis propter conſsenſsum mariti; altero verò impunita maneat. Quod tenet etiam, & huius diſstinctionis rationem reddit Guil lelmus Benedictus, in cap. Rainuntius. de teſstam. verbo, qui cum alia matrimonium contrahens, num. 207. 208. & 209. Andreas Gaill. lib. 2. obſseruat. 98. num 18. Minſsing. ſsingularium obſseruationum cent. 5. obſseruat. 24. num. 7. Rolandus conſs. 95. num. 20. & 21. lib. 1. & conſs. 83. num. 12. & 13. lib 3. Corraſsius Miſscellaneor. lib. 3. cap. 1. num. 12. Simon de Prætis lib. 4. dubit. 10. num. 118. fol. 35. Graſsſsus §. ſsucceſsſsio ab inteſstato, quæſst. 17. num. 6. Burſsatus dict. conſs. 12. num. 41. lib. 1. Ioannes de Matienço in l. 3. tit. 1. gloſs. 2. num. 43. lib. 5. nouæ recopilat. qui omnes huius reſsolutionis eam rationem aſsſsignant, quòd mulier ſsecun

*dò nubendo, infert iniuriam priori marito, cuius anima nuptiis repetitis contriſstatur. §. quæ vero nunc. verſs. nos igitur, in authent. de nuptiis. & in §. ſsin autem tute

*lam, ibidem. vbi dicitur, mulierem nuptias repetentem, tria negligere; videlicet Deum, defuncti memoriam, & dilectionem filiorum; & propter hoc eſst impoſsita pœna mulieri ſsecundò nubenti: quæ ratio ceſsſsat, quando de voluntate viri vel ècõtraècontra, maritus de volũtatevoluntate vxoris, ſecúdosecundo loco ſse cõnubioconnubio coniungit, quia marito volenti & cõſentienticonsentienti nulla fit iniuria, l. cũcum donationis; , C. de tranſsact. l. 1. §. vſq;vsque adeo ff. de iniur. c. ſscient. de reg. iur. li. 6. VerũVerum cõtracontra hanc communem & receptam omnium ſsententiam

* conſstanter: inſsurgit, & ſsubtiliter impugnat eam, Dominus Franciſsc. Sarmientus, ſselectarum interpret. lib. 1. cap. 4. num. 3. quo loco ſsecurè tradit, conſsenſsum mariti, vt mulier ſsecundò nubat, non præiudicare filiis, nec excuſsare mulierem, nec mutare ius; & quamuis ipſse

* non referat illos, idem ante eum tentarunt etiam Bertrand. in conſs. 280. volum. 2. & Ripa, in l. fœminæ. quæſst. 11. C. de ſsecundis nuptiis, quorum ad hoc meminit Ioachimus Minſsingerus ſsingularium obſseruat. cent. 5. obſseru. 24. n. 7. in fin. qui tamen à communi opinione recedendum

* nò eſsſse dicit. quod etiam ego libenter aſsſsererem, præſsertim cùm videam, ſsuperiorem ſsententiam ita communem eſsſse, vt mille authores eam ſsequuti ſsint, nec vllus in effectu firmiter (excepto Sarmiento) ab ea diſsſsentiat: eo etiam, quòd dato, quòd verum eſsſset præcipuum fundamentum, quo vtebatur contra communem Sar

*mientus dict. num. 3. quod prædictum ſstatutum non fuerit in poenam ob iniuriam; ſsed quia æquitati naturali, & rationi conſsonum eſst, vt bona laboribus prioris viri quæſsita, non cedant in vtilitatem vitrici, vel eius filiorum, ſsed reſseruentur aliis filiis alterius matrimonij: adhuc militat ſsuperior ratio, quæ pro communi adduci ſsolet: quæ negari non poteſst ex dictis iuribus, & tex

*tu in §. proſspeximus. in authent. de non eligend. ſsecund. nubend. mulier. & in §. ſsed quod ſsancitum, & in §. venient. in authent. de nuptiis. Et cõtrariacontraria procedit interim, dum in dubio ſsumus, nec aliter nobis conſstat de voluntate mariti prædefuncti; tunc enim iniquum eſsſset, bona laboribus illius quæſsita, in aliorum vtilitatem cedere: vbi verò maritus ipſse aliter voluerit ſsic exprimendo verbis expreſsſsis, aut alia ſsimilia apponendo, ex quibus legitimè de voluntate ipſsius conſstare poſsſsit, prædicta ratio contraria omninò ceſsſsat. Quis enim iniquum iudicabit voluntatem teſstatoris obſseruari, ſsiue mulierem nubentem de voluntate eiuſsdem, poenas prædictas euitare? aut quæ: iniquitas conſsiderari poterit in hoc, quod bona prioris viri laboribus quæſsita, pleno iure vxori reſseruentur, vel ab illa in alios filios tranſseant, ſsi totum hoc non præter, aut contra voluntatem acquirentis, ſsed ex voluntate potius illius contingit? Hoc plane iniquitas non eſst; maximè (ad quod nunquam aduertit D. Franciſs. Sarmientus vbi ſsup.) cùm alia via ſsuccurſsum ſsit filiis prioris matrimonij à iure ipſso, quo manus & poteſstas ſsecundò nubentis reſstricta eſst ex deciſsione leg. hac edictali. C. de ſsecundis nuptiis. vbi ſscriptum, & ſstatutum fuit, quòd coniux ſsuperſstes non poſsſsit quocumque titulo, in ſsecundum coniugem transferre plus, quàm reliquerit vni ex filiis prioris matrimonij, cui minus reliquerit: quemadmodum cum Antonio Gabriele, Craueta, Benedicto, Riminaldo, Baëça, & aliis ſsuperiùs diximus: & legibus huius regni, donationibus propter nuptias, arrharum promiſsſsioni, & inter viuos, atque in vltima voluntate diſspoſsitioni certus modus diſsponendi & procedendi præfixus ſsit, quo filij ſsuis legitimis defraudari minime poſsſsunt. Deinde ſsimiliter, cum non poſsſsit mulier, quæ: ſsecundò nupſsit, relinquere plus filiis ſsecundi matrimonij quàm primi, vt cum vna communi, contra aliam communem infinitos referens defendit Antonius Theſsaurus, deciſs. Pedemontana. 170. num. 4. & tribus ſseqq. & num. 11. vbi & multis ſseqq. argumentis, quæ: pro contraria parte expendi poſsſsunt, pleniſsſsime ſsatisfacit, & plures ampliationes tradit à num. 25. Vel ſsaltem de iure regio, certus ordo datus ſsit, & de iure etiam communi ſstatutum fuerit, qualiter ſsuccedere debeant liberi diuerſsarum nuptiarum, qui diuerſsos patres, aut matres diuerſsas habuerunt, & quo ordine bona diſstingui debeant, vt omnibus ius ſsuum remaneat illæſsum: ſsicuti cum Graſsſso, §. ſsucceſsſsio ab inteſstato, quæſst. 17. à n. 1. ſsuperiùs diximus & hactenus, de licentia mariti, ſsiue vxoris defunctæ.

Quoad filios verò ſsimiliter conſstituendum eſst, quòd

* mulier tranſsiens ad ſsecundas nuptias de voluntate filiorum primi matrimonij, euitat pænas ſsecundarum nuptiarum: nec eſst locus tunc deciſsioni textus in dict. l. fœminæ. cum ſsimilibus Quod probatur authoritate gl. in §. 1. in verb. copulantur, in auth. de non elig. ſsecund. nub. mulier, quam ſsequuntur Angelus, & Bald. ibi. Idem Angelus, Roman. Nicolaus de Vbaldis, Barbatia, Cæpola, Ludouicus Bologninus, Matheſsilanus, Iaſson, Præpoſsitus, Decius, Socinus, Ioannes de Amicis, Ripa, Ioannes de Garronibus, Pariſsius, Corraſsius, Socinus Iunior, Mandoſsius, Boërius, Gratus, & Alexander de Næuo: quos ita tenendo congeſsſserunt in vnum Menoch. conſs. 155. num. 13. lib. 2. Burſsatus conſs. 12. num. 41. & 42. lib. 1. & vltra eos, Rolandus conſs. 95. num. 16. lib. 1. & conſs. 81. à num. 10. lib. 3. Guilielmus Benedictus, in cap. Rainuntius, de teſstament. verbo. qui cum alia matrim. contrahens, num. 202. Antonius Gabriel, lib. 3. tit. de ſsecund nuptiis, concl. 1. num. 29. & 33. Simon de Prætis, de interpret. vlt. voluntatum, lib. 4. dubitat. 10. num. 120. fol. 350. Cifuentes, in. l. 14. Tauri. limitatione . Antonius Gomez, in l. 15. Tauri num. 6. in fine. Padilla, in l. cum donationis, num. 5. C. de tranſsactionibus. Matienço, in l. 3. tit 1. gloſs. 2. n. 43. lib. 5. nouæ recopilationis. Alphonſsus de Azeuedo, in l. 4. eodem tit. & lib. num. 36. & 37. Ioannes Guttierrez, in repetit l. nemo poteſst, ff. de legatis, primo, num. 18. Pancirolus, conſs. 99. num. 3. & n. 5. lib 1. Hippolitus Riminaldus, conſs. 569. n. 170. lib. 5. Petrus Gregorius, in ſsyntag. iuris, lib. 9. cap. 26. num. 56. part. 2. Petrus Surdus, conſs. 91. à num. 20. lib. 1. Graſsſsus §. ſsucceſsſsio ab inteſstato, quæſst. 17. num. 7. & quæſst. 25. num. 8. Plaça in epitome delictorum cap. 45. num. 1. verſs. quæ reor intelligenda fore. Ioachimus Minſsingerus ſsingular. obſseruat. centuria 5. obſser. 24. n. 8. Andreas Gail. pract. obſser. lib. 2. obſseruat. 98. n. 19. & 20. Qui omnes in hoc conueniunt, |

p. 20

quòd in propoſsita ſspecie, & in hac materia, idem operetur conſsenſsus tacitus filiorum, quod expreſsſsus. Vt in

* terminis poſst Baldum, Gratum, Decium, Pariſsium & Boërium, adnotarunt Menochius dict. conſs. 165. n. 16. lib. 2. Burſsatus dict. conſs. 12. n. 41. lib. 1. Rolandus, Riminaldus, Pancirolus, Surdus, Prætis, Benedictus, Graſsſsus, & reliqui vbi ſsupra. Et huius reſsolutionis rationẽrationem ſsimi

*lem præcedenti reddunt, quòd iniuria, quæ irrogatur filiis propter ſsecundas nuptias, propter quam ſsecundò nubens pœnas illas incurrit, §. ſsoluto. in authent. de nuptiis. §. proſspeximus. in auth. de non eligend. ſsecund. nubent. mulier, tollitur conſsenſsu liberorum, per regulam quòd conſsentientibus, & volentibus non fit iniuria: cap. ſscienti. de regulis iuris. in 6. Sed in hoc caſsu, ſsicut in præcedenti de conſsenſsu mariti, contra communem inſsurgit etiam Sarmientus, dict. cap. 4. num 1. & 2. num. 3. verſs. non obſstat. & num. 4. & filium, qui conſsentit ſsecundis

* nuptiis matris, vel patris, expreſssè ſsiue tacitè, non amittere legis beneficium, conſstanter affirmat, per nonnullas rationes ibi propoſsitas, quæ licèt grauiter vrgere videantur, non debebit tamen propter eas à communi opinione recedi: cùm tanta ſsit authoritas, & tantus numèrus eorum, qui receptam & communem ſsententiam tuentur; maximè cùm satisfieri poſsſsit rationibus in contrarium ponderatis ab eo, ex his, quæ ipſse eod. cap. ſscripſsit contra communem, quæ contra eum retorqueri

* poterunt. Nam ſsi verum eſst, quod ipſse affirmauit ibi, dict. num. 3. verſs. non obſstat ratio. rationem legum loquendum de ſsecundis nuptiis, non fundari in pœnam ob iniuriam; ſsed quia æquitati naturali, & rationi conſsonum eſst, vt bona laboribus prioris viri quæſsita, non cedant in vtilitatem vitrici, vel filiorum eius, ſsed reſseruentur filiis alterius matrimonij prioris ſsequitur inde, quòd cum obligatio prædictæ reſseruationis, & cauſsa incurrendarum aliarum pœnarum (vtcunque ſsit) contingat propter culpam, ſsiue ingratitudinem, aut iniuriam in contrahendis ſsecundis nuptiis commiſsſsam, (quod negari non poteſst) recte ac communiter Doctores conſstitucrint, mulierem ipſsam, pœnam aliquam pati non debere, ex his nuptiis, quibus filij expreſssè, aut tacitè conſsenſsum adhibuerunt. Nec rationi naturali, aut æquitati repugnat, vt bona alterius matrimonij, filiis eiuſsdem non reſseruentur, ex voluntate ipſsorum contracto matrimonio; quòd ſsi non contraheretur, reſseruari non deberent, aut quibus ipſsi, & iuri in proprium fauorem introducto, iure ipſso non contradicente, nec ratione aliqua repugnante, rectè renunciare potuerunt: & per conſsenſsum adhibitum ſsic renunciare voluiſsſse viſsi ſsunt, vt aliam interpretationem ſsumere iniquum eſsſset, & ab omni ratione alienum; vt statim dicam. Ex quo reſsponderi poteſst ad alias rationes eiuſsdem contra communem; quia verum eſst filios, qui nuptiis matris conſsenſserunt, feciſsſse id, quod iure diuino & humano facere debuerunt, ſsuo honori conſsuluiſsſse, & opera miſsericordiæ in eo exercuiſsſse; non tamen inde ſsequitur, quòd dici poſsſsit, temerè ipſsos filios à lucro legis ex eo repelli, cùm non temerè, ſsed iuſstè potius, atque ex voluntate & conſsenſsu ſsuo repellantur: & magis temerarium videri poſsſset, quod mater ſsic contrahendo de conſsenſsu filiorum, pœnas incurreret, quas ſsi incurrere exiſstimaret, forſsitan matrimonium non contraxiſsſset; & ſsic matrimonio ipſso decipi illam contingeret, quæ, de conſsenſsu filiorum contrahendo, quod nullam pœnam ſsubi

*tura eſsſset, probabiliter credere potuit. Et ſsic tenèdotenendo cum communi, aduertendum erit, quòd filij vbi expreſssè non conſsentirent ſsecundis nuptiis parentum, tacite conſsentire videntur ex multis coniecturis; quas eruditè conſsiderarunt, & congeſsſserunt in vnum Rolandus dict. conſs. 81. n. 20. & ſseqq. lib. 3. & dict. conſs. 95. n. 13. & ſseqq. lib. 1. Petrus Paulus Pariſsius conſs. 29. n. 84. & ſseqq. & n. 91. lib. 3. Menochius, conſs. 155. à n. 16. vſsque ad n. 22. num. 31. & 33. lib. 2. & conſs. 237. num. 4. 5. & 6. & à num. 24. vſsque ad num. 33. lib. 3. Simon de Prætis, Surdus, & Burſsatus, vbi ſsuprà. Hyppolitus Riminaldus, in conſs. 569. à n. 102. cum ſseqq. lib. 5. inter alias tamen, Gratus conſs. 83. n. 18. lib. 2. reſspondit, quòd ſsi filii præſsentes ſsint, dum ſse

*cundum contrahitur matrimonium per parentes, & nihil dicant, conſsentire videntur, & ratificare ſsecundas nuptias, vt beneficio de ſsecundis nuptiis dictæ legis, fœminæ. cum ſsimilibus, vti non poſsſsint & ſsufficere hoc tenuerunt etiam Decius, in rub. C. de ſsecundis nuptiis. colum, vltima, verſs. & in tali caſsu & in conſs. 206. num. 7. verſs. & non eundo. Angelus, in conſs. 396. Doctor inſsignis, colum. 2. Cum quibus tranſseunt ferè omnes Authores, quos ſsuprà num. 93. præcitauimus. & in terminis ſsequuntur illos Rolandus, dict. conſs. 95. num. 23. & 24. Menochius, dict. conſs. 155. num. 21. Burſsatus, conſs. 12. n. 41. lib. 1. Cæterum Dominus Franciſscus Sarmientus, dict.

100

* cap. 4. num. 1. in fine, miratur (& meritò quidem) voluiſsſse Doctores communiter, præſsentiam ſsolam filiorum in dicto matrimonio ſsibi præiudicare, aut illam inducere poſsſse ratiſsicationem ſsecundarum nuptiarum, vt beneficio de ſsecundis nuptiis vti non poſsſsint: & contrarium rectius tentauit Ioannes de Garronibus; ſsed illum nó retulit Sarmientus, in rub C. de ſsecundis nuptiis. num. 118. cui acceſsſsit expreſssè Menochius ſsibi contrarius, conſs. 237. num. 25. & 26. lib. 3. Hyppolitus Riminaldus, conſs. 569. num. 177. 178. & 179. lib. 5. quorum opinio veriſsſsima mihi videtur ex ſsequentibus. Primò,

101

* nam & ſsi præſsens & tacens conſsentire videatur actui, qui geritur, quoties ille reſspicit merum fauorem, & commodum ipſsius, vt latius probat Bartolus in l. quæ dotis. num 21. ff. ſsoluto matrimonio, receptus communiter ſsecundum Iaſsonem ibi. num. 70. & Claudium. num. 20. Andream ab Exea de pactis à n. 15. Cephalum, conſs. 235. num. 29. lib. 2. Burſsatum, conſs. 32. num. 38. lib. 1. Tamen

102

* in actu ſsibi præiudiciali, non videtur conſsentire, ſsed potius diſsſsentire. l. filius familias § inuitus. vbi gloſsſsa ff. de procuratoribus. Bartolus, in dict. l. quæ dotis, num. 25. receptus communiter ſsecundum Iaſsonem ibi. num. 94. Panormitanus, in cap. non iniuſste. Num 7. de procuratoribus. Mantua ſsingul. 130. num. 1. Baldus, Salicetus, Paulus, Alexander, Tiraquellus, Corneus, Curtius Iunior, Crotus, Ruinus, Suarez, Guido Papa, Caſsſsadorus, Bellonius, Afflictis, Curtius Senior Cornelius, Benincaſsſsius, & Achilles Perſsonalis, quos ſsic tenendo, in multis locis, congeſsſsit in vnum Vincentius Carrocius, tract. de locato & conducto, de præſsente locationi, & tacente, quæſst. 3. num. 2. fol. mihi 49. colum. 3. Guillelmus de Peruſsio, inter conſs. vltim volunt conſs. 79. num. 12. & 13. lib. 1. Decianus, reſsponſs. 117. num. 64. lib. 3. Menochius, lib. 3. præſsumpt. 42. num. 24. Petrus Surdus, conſs. 45. num. 45. lib 1. ergo filij etſsi præſsentes fuerint ſsecundis nuptiis parentum, non ex hoc videntur illis conſsentire, vt beneficium legis amittant, quod in eorum fauorem introductum eſst Et huius opinionis hanc eſsſse veram & ſsolidam rationem dicit Menochius, dict. conſs. 237. num. 26. lib. 3. præter ea, & vltra eum, quia mater ſsecundò nubendo, infert iniuriam marito defuncto, & filiis prioris matrimonij, vt ſsuprà diximus. Et probant Decius, conſsil. 205. n. 4. Rolandus, conſs. 81. num. 12. lib. 3. Menochius conſs. 155. num. 14. lib. 2. Burſsatus, dict. conſs. 12.. Antonius Galeatius Maluaſsſsia, conſs. 11. num. 6. & 7. volum. 1. vnde filij, etſsi præſsentes fuerint ſsecundis nuptiis; tacendo non videntur illas approbare, aut ratificare, ex alia Doctorum theorica in hac materia; quòd præſsens actui,

103

* ex quo iniuria ſsibi irrogatur & tacens, conſsentire non videatur, ſsed potius diſsſsentire. Felinus, in cap. nonne num. 13. de præſsumpt. Ancharanus, conſs. 169. in princ. Decius, conſs. 661. num. 10. Deinde filij, ex alio conſsentire non videntur etſsi præſsentes & tacentes exiſstant, quòd patri aut matri ſsecundò nubenti, reuerentiam debeant:

104

* at præſsens & tacens nunquam videtur conſsentire quoties debet reuerentiam actum facienti: ſsed potius præſsumitur propter metum reuerentialem tacuiſsſse. vt communem eſsſse omnium ſsententiam profitentur Felin. in cap. cauſsam matrimonij, num 4. de officio delegati. Crotus, in l. non ſsolum §. morte, num. 101. ff. de noui operis nuntia|

p. 21

tione. Barboſsa, in l. quæ, dotis num. 169. ff. ſsoluto matrimonio. & vltra eos Afflictis deciſs. 58. num. 3. Hyppolitus Riminaldus (qui in terminis noſstris ſsic argumentatur) dict. conſs. 569. à num. 177. lib. 5. idem Barboſsa, in l. 2. eiuſsd. tit. §. finali. num. 8. Denique cùm matrimonium conſsenſsu contrahentium, & forma á iure requiſsita perficiatur, nec poſsſsint filij præſsentes illud impedire, nullo modo videntur conſsentire: vt in caſsu noſstro conſsiderabat Gaſspar Baëtius, de non meliorandis dotis ratione filiabus. capit. 10. num. 79. quia præſsens & tacens, qui non potuit

105

* impedire, ne actus, qui gerebatur, fieret; conſsentire non videtur in præiudicium iuris ſsibi competentis: vt tenet Bartolus in, dict. l. quæ dotis. n. 23. vbi dicit communiter receptum, Iaſson n. 76. Alex. in l. liberta n. 9. ff. ſsoluto matrimonio. Caualcanus, deciſs. 33. n. 15. 1. part. Ioannes Cephalus, conſs. 589. n. vlt. lib. 4. Padilla, in l. quoties ab omnibus, num. 6. C. de fideicommiſsſsis. Petrus Surdus, conſsil. 45. num. 47. lib. 1. Ioannes Vincentius Hondedei. conſs. 91. num. 91. lib. 1. imò, quod magis eſst, ſsiue agatur de præiudicio perſsonali, ſsiue reali, præſsens & tacens, etiam ſsi potuit actum impedire, in præiudicialibus non videtur conſsentire: ex doctrina Baldi in l. ſsi ſsciens, colum. finali. C. ad Velleianum: quam eſsſse magis communiter receptam teſstatur Bolognetus, in dict. l. quæ dotis, num. 125. vbi eleganter comprobat eam Barboſsa, num. 160. verſs.

106

* nihilominus circa prædicta. fol. 744. Maximè quando ſscit ius ſsuum durare, quo caſsu præſsens & tacens conſsentire non videtur, nec ſsibi tacendo præiudicat: vt multis probant Maſscardus, de probationibus, tom. 2. concluſs 1224. num. 51. Petrus Surdus, tract. de alimentis tit. 1. quæſst. 42. num. 102. Camillus Gallinius, de verbor. ſsignificat. lib. 5. cap. 19. num. 181. & num. 22. & Barboſsa, in dict. l. quæ dotis, qui à num. 51. verſs. vlterius quærit Bartolus, & multis num. ſseqq. pleniſsſsimè agit, an, & quando præſsens &

107

* tacens videatur conſsentire, vel diſsſsentire actui coram ſse geſsto, cui iunge, vltra relatos ibi, Petrum Cenedum, in Collectianeis ad ius Canonic. collectaneo 9. ad decret. n. 4. Menochium, lib. 6. præſsumpt. 99. per totam. Fuluium Pacianum Mutinenſsem tract. de probationibus lib. 1. cap. 29. & 30. D. Franciſscum Sarmiento in l. Titia cum teſstam. §. Lucia Titia, per totum §. ff. de leg. 2. fol. mihi 120. Hieronymum Albanum, in additione Bartoli ad l. quæ dotis, ff. ſsoluto matrimonio, per totam legem. Iacobum Concenatium, ſsingularium quæſst. iuris lib. 1. quæſst. 9. & lib. 2. quæſst. 19. D. Ferdinandum de Mendoça. diſsputat. iuris ciuilis. lib. 2. cap. 4. . num. 37. & ſseqq. Ioannem Marcum Aquilinum in rub. ff. de verb. obligat. à num. 37. vſsque ad num. 46. vbi latè agit de prædictis, & de intellectu l. qui patitur. ff. mandati. l. ſsi remunerandi, §. ſsi paſsſsus. eod. tit. & l. donati. §. ſspecies. ff. de donat. Ioannes Garſsia, de nobil. gloſs. 8. num. 5. ex quibus conſstat apertè, ſsuperiorem ſsen

108

*tentiam Grati, & aliorum, ſsuſstineri minimè poſsſse, provt infrà latiùs probabitur. Vnde mihi de hac re aſsſsiduè cogitanti, & ſstrictam iuris rationem attentè conſsideranti, videbatur in hac quæſstione diſstinguendum eſsſse, ſsequentibus concluſsionibus adhibitis, ſsiue nonnullis caſsibus diſstinctis, quibus tota difficultas ceſsſsabit, & maiori diſstinctione, quam adhuc, præſsens controuerſsia explanabitur. Deinde multo pòſst prælegi Menoch. conſs. 237.

109

* à num. 17. vſsque ad num. 34. lib. 3. vbi eruditè, & notanter loquitur, & nonnullos etiam caſsus diſstinguit, ſsed non ita plenè, vt num. ſseqq. adnotabitur.

Primus igitur caſsus ſsit, quando filij ætate maiores,

110

* expreſssè conſsenſserint matri tranſseunti ad ſsecundas nuptias, & ei remiſserint expreſssè iniuriaro omnem, vel omne ius ſsuum; hoc enim caſsu, mater ſsecundò nubendo nihil amittit, ſsed retinet in proprietate & vſsufructu omnia bona, qui ex priori marito, vel ex fucceffione filiorum ex paterna ſsubſstantia iam acquiſsierat, & hoc virtute expreſsſsæ renuntiationis, vel remiſsſsionis: Ita in terminis huius caſsus docuit Angelus, in conſsil. 396. Doctor inſsignis colum. 4. num. 4. verſsic. hæc autem regula fallit. & ſsequutus est illum Decius in conſsil. 209. num. 7. verſsic. & non eundo. Menochius etiam, qui duplici ratione comprobat, dict. conſs. 237. num. 16. 17. & 18. lib. 3. & in hoc caſsu omnes vtriuſsque iuris Interpretes conueniunt, tam in lecturis, quàm in reſsponſsis, & conſsultationibus, nec vllus diſsſsentit: vt conſstat ex omnibus relatis ſsupra num. 93. & 94. qui in fortioribus terminis, à pœnis ſsecundarum nuptiarum parentes liberant; idque propter conſsenſsum filiorum tacitum, vel expreſsſsum, nuptiis adhibitum, etiam iure competenti non remiſsſso, vel iniuria: Et quamuis in hoc contra communem tenuerit Sarmientus, vt ſsuprà vidimus, tamen in noſstro caſsu, cùm filius expreſssè dicit, quod remittit matri ius fibi competens, ex dictis legibus, matrem impunè contrahere secundas nuptias admiſsit expreſsse, ſselectarum, dicto capit. 4. num. 4. verſsic. denique niſsi filius expreſssè dicat.

Secundus caſsus ſsit, quando filij ætate maiores matri

111

*monio ſsimpliciter, expreſssè tamen, conſsentiunt, ſsed non renuntiant expreſssè iuri a lege ſsibi tributo. Et in hoc caſsu dicendum eſst idem, quod in ſsuperiori; eo enim

Petrus Surd. deciſsion. 99. à princip.

ipſso, quòd conſsentiunt expreſssè, parentes ad ſseundas conuolare nuptias, ius ſsuum remiſsiſsſse videntur, ideo talis conſsenſsus expreſsſsus filiorum efficit, vt mater ſsecundò nubens liberetur ab obligatione reſseruandi proprietatem eorum, quæ aliàs reſseruare teneretur, ſsi abſsque conſsenſsu & voluntate filiorum nupſsiſsſset; & in hoc caſsu ſsic verè præſsentit gloſsſs. in §. 1. in verbo copulantur in authent. de non eligend. 2. nubent. & apertiùs Romanus, Iaſson, Nicolaus de Vbaldis, Decius, Cremenſsis, Boërius. Ioannes de Garronibus, Ripa, & alij, quos in terminis noſstris loquendo adduxit Menoch. dict. conſs. 237. num. 19. lib. 3. vbi, & num. ſseqq. veram & concludentem rationem aſsſsignat, vt ibi videri poterit: ne in his inſsiſstamus, quæ per alium rectè fcriptaſsunt. Hunc etiam caſsum indiſstinctè probarunt omnes Authores, qui hucuſsque de hac materia tractarunt, vt conſstat ex infinitis relatis ſsuprà num. 93. & 94. ſsolus impugnat Sarmientus, dict. cap. 4. num. 1. & 2. & num. 4. cui ſsatisfactum fuit ſsuprà num. 97. Et quod duobus caſsibus ſsuperioribus, in fi

112

*liis maioribus dictum eſst, dicendum eſst etiam in filiis pupillis, vel minoribus, quando ſscilicet filij pupilli ſsunt, vel minores; & expreſsse conſsentiunt, ſsolemniter adhibita tutoris, vel curatoris authoritate; & id quidem fiat iuſstis omninò de cauſsis: Tunc enim renunciando expreſssè iuri ſsuo, vel matrimonio expreſssè conſsentiendo, mater nihil amittit, ex quo nupſsit ex legitimo filiorum conſsenſsu, vnde ſsecus erit quando nulla vrgente cauſsa legitima, nec vtili pupillo, aut minori, conſsenſsus prædictus adhibeatur, vel ex preſsſsa renuntiatio iuris competentis fiat, etiam cum auctoritate tutoris vel curatoris. Sic poſst Angelum, baldum Nouellum, & Ioannem de Garronibus, tradit Menochius; & iure fundat dict. conſs. 237. num. 21. 22. & 23. & vltra eum idem admittit,

113

* ſsed nullum refert Andreas Gaill, pract. obſseruat. obſser. 98. num. 22. lib. 2. vbi dicit ceſsſsare etiam pœnas ſsecundò nubentium, ſsi liberis in pupillari ætate adhuc exiſstenti

Et vide omnino Petrum Surdum, deciſs. 100. pertotam.

bus, mulier ex conſsenſsu propinquorum, & tutoris, nuptias repetat: & mouetur argumento textus in l. 2. & in l. finali. C. de adoptionibus, l. nec hi. §. & primum. l. quod nec curatoris, ff. eodem tit. id tamen intelligi debet (vt ſsu per iùs declaratum eſst) ſsi iuſstis & vtilibus cauſsis interuenientibus fiat; aliàs enim ſsolus propinquorum conſsenſsus, & tutoris auctoritas non ſsufficeret. Sufficere etiam tutoris filij impuberis conſsenſsum, dixit Ioachimus Minſsingerus, ſsingul. obſseruat. cent. 5. obſseruat. 24. n. 9. qui ſse remittit ad declarationem Bertrandi conſs. 58. col. finali. lib. 1.

Tertius caſsus ſsit (de quo plene actum eſst ſsupra à num. 99. cum ſseqq.) quando filij, etiam ætate maiores, etſsi

114

* præſsentes fuerint tempore, quo matrimonium ſsecundum celebratur, expreſssè non conſsenſserunt ſsecundis nuptiis, tacuerunt potiùs, & nihil dixerunt, aut egerunt, quo eorum animus, & voluntas elici valeat: tunc enim ex ſsola præſsentia ſsibi non præiudicant, nec matrimonio conſsentire videntur; idcirco parentes ex ſsola |

p. 22

præſsentia filiorum, à pœnis ſsecundarum nuptiarum non excuſsantur: ex dictis ſsuprà à num. 99. 100. & ſseqq. & his, quæ ſscripſsit Menochius lib. 3. præſsumpt. 29. num. 90. Maſscardus, de probat, tom. 2. Concluſs. 1224. à num. 29. Item etiam, quia aliud eſst honorare matrem, & ſsecundas eius nuptias, illíſsque aſsſsiſstere: aliud iuri ſsuo renunciare: vt recte adnotauit Pariſsienſsis, in annotat. ad Decium, in conſs. 205. verb. volente. & in rub. C. de ſsecundis nuptiis. col vlt. quod in dubio præſsumendum non eſst, Ripa, in l. ſsi vnquam. C. de reuocandis donat. quæſst. 42. num. 108. in fine. Cephalus, conſs. 445. num. 29. lib. 3. nec proteſstatio in contrarium, ex parte filiorum fuit neceſsſsaria, vt ius suum reseruaretur illæſsum. Aretinus in conſs. 241. Factum ita proponitur, col. finali. Rubeus, in conſs. 125. Præſsens caſsus. num. 5. & ita argumentatur Baëça. de non meliorandis dotis ratione filiabus, cap. 10. n. 59. & multis eleganter comprobat Ioannes Cephalus; conſs. 590. num. 12. & quatuor ſseqq. lib. 4. & faciunt reſsoluta per Vincentium Carrocium, tract. de locato & conducto. Quæſst. 3. de præſsente locationi & tacente, fol. mihi 49. col. 3. in quo deceptus fuit manifeſste D. Franciſscus Sar

115

*mientus, dict. cap. 4. num. 2. qui arguens contra communem, & contendens probare, quod tacitus conſsenſsus filiorum non præiudicet illis: ex eo probabat, quòd ſsi Conſsenſsus tacitus filiorum noceret, nunquam legibus de ſsecundis nuptiis locus eſsſset; niſsi vbi filius expreſssè & impiè contradixiſsſset, cùm tamen vbi filij ſsecundis nuptiis expreſssè nõnon conſsenſserint, aut alio legitimo modo conſsenſsum non oſstenderint, nulla proteſstatio neceſsſsaria ſsit, vt legibus de ſsecundis nuptiis locus eſsſse poſsſsit, ex relatis ſsuprà; & quia in terminis noſstris, ſsolam præſsentiam filiorum, & taciturnitatem minimè ſsufficere in præiudicium filiorum, &, tametſsi nulla contradictio interuenerit, probarunt expreſssè Ioannes de Garronibus; & alij relati ſsuprà num. 100. Boërius deciſs. 185. num. 23. verſs. & ſsi eſsſsent maiores, & verſs. aliàs præſsentia & taciturnitas. Pariſs. in annotat, ad Decium, in dict. conſs. 205. Fulgoſsius, in conſs. 63. Baëça dict. cap. 10. n. 78. Hyppolitus Riminaldus, in conſs. 569. num. 177. & duobus ſseqq. lib. 5. & ita tenendum eſst, quicquid Gratus, Rolandus, Burſsatus, & alij in contrarium conſsuluerint.

Quartus caſsus ſsit, quando filij ætate maiores, præ

116

*ſsentes fuerint, dum contrahitur ſsecundum matrimonium, & quamuis expreſssè non conſsenſserint, aut iura ſsua non remiſserint expreſssè, aliquo tamen facto, ſseu actu poſsitiuo exteriori vltra præſsentiam, ſsuam voluntatem & conſsenſsum oſstendant: tunc enim tacitè conſsentire videbuntur, & ſsibi præiudicabunt, ex quo gerunt actum, ex quo voluntas eorum arguitur, & qui geri ab eis non potuiſsſset, nec debuiſsſsent, ſsi ſsecundis nuptiis conſsenſsum non præſstitiſsſsent. Id quod efficaciter probatur ratione ſsequenti, nam ſsi filij ſsecundis nuptiis expreſssè conſsentirent verbis, nullus ambigit, quin ſsibi præiudicarent, vt ſsuprà dictum eſst: ergo idem dicendum eſst ſsi factis conſsenſsum oſstendant, quia voluntas ex facto, æquè declaratur ac ex verbis: l. Paulus. ff. rem ratam

117

* haberi; & latiùs probant Tiraquellus, in tract. de iure Conſstituti. 3. part. limit. 30. num. 12. Craueta, conſs. 159. n. 5. Cephalus, conſs. 153. num. 3. lib. 2. & conſs. 352. num. 6. lib. 3. Thomas Grammaticus, conſs. crimin. 13. num. 3. Menochius, conſsil. 110. num. 1. & conſsil. 121. num. 90. lib. 2. Imò meliùs, ac expeditius, voluntas viuentis aut mo

118

*rientis, datur intelligi, rebus ipſsis ſseu factis, quàm verbis: l. ſsi tamen & ei qui. ff. de ædilitio editio, & notat gloſsſsa, vbi allegat multa iura, in l. reuſsari. ff. de adquirenda hæreditate. & pleniùs declarant Petrus de Peralta, in l. cum fundus. num. 5. fol. 138. & in l. Lucius. La prima, num. 11. fol. 140. & in l. cum ita legatur. §. ſspecies n. 4. fol. 348. ff. de leg. 2. Aymon Craueta, in rub. ff. de leg. 1. num. 139. & num. 168. cùm facta effectum ipſsum oſsten

119

*dant; verba verò aliquando contra voluntatem proferentis ſsint: vt egregiè probat textus, in cap. dilecti filij, el. 2. & ibi notat Decius in ſsecundo notabili, de appellat. Socinus Iunior, in conſs. 38. num. 13. lib. 1. Gozadinus in conſs. 101. num 3. Menochius conſsil 5. num 16. lib 1. De

120

*inde quia præſsens & tacens, etiam in merè præiudicialibus conſsentire videtur, quoties vltra præſsentiam, ex parte ipſsius, poſsitiuus aliquis actus exterior interuenit: l. filius familias, ff. ad Macedonianum, Clem. 1. de procuratoribus. Abbas, in cap. cum virum, in tertio notabili, de regular. & in cap. non iniuſstè. col. penult. de procur. Iaſson in l. quæ dotis, num. 90. & 99. ff. ſsolut. matrim. Corſsetus in ſsingularibus ſsuis, in verb. taciturnitas. Craueta de antiquitate temporum 1. part. quæſst. 5. n. 23. fol. 41. Galiaula in rub. de verb. obligat. num. 62. & ibi Alciatus, num. 6. ad fin.Maſscardus de probat. tom. 3. concl. 1219. num. 51. & latè confirmat Exea de pactis, à num. 50. Forcatulus dialog. 52. num. 3. ad fin. & præſsentia inter coniunctos ha

121

*betur pro conſsenſsu, quando coniunctus vltra præſsentiam aliquid faceret, quod conſsenſsum argueret, ſsecundum Iaſsonem, & Alciatum, in l. cum proponas, filios. C. de pactis, eundem Iaſsonem, in conſsil. 3. circa primum, col. 4. verſsic. & dum succeſsſsiuè lib. 1. & plenius comprobat Tiraquellus, de retractu lignagier. gloſs. 9. num. 158. fol. 140. Denique ex his, quæ in terminis huius caſsus adnotarunt Boërius, deciſs. 185. num. 20. & Decius in

Petrus Surd. deciſs. 99. ex num. 12.

conſs. 206. col. 2. Pariſsius conſs. 29. num. 84. lib. 3.

Quintus caſsus ſsit, quando filij præſsentes fuerunt, dum

122

* ſsecundæ contrahebantur nuptiæ per parentes, nec expreſsſse aut tacitè conſsenſserunt illis, poſstmodùm tamè expreſssè, aut tacitè ratificarunt eas: tunc enim ſsic amittunt beneficium legis, ac ſsi à principio ſsecundo matrimonio conſsenſsum adhibuiſsſsent. Paria enim ſsunt, quoad effectũeffectum

123

* huius materiæ, & quæſstionis noſstræ, vel ab initio expreſssè conſsentire, & approbare ſsecundas nuptias, vel ex poſstfacto ratificare illas, vtroque enim caſsu beneficio legis priuantur filij ſsic ratificantes: Angelus dict. conſs. 396. Doctor inſsignis Ioan, de Garronibus in rubr. C. de ſsecundis nuptiis n. 116. Boër. deciſs. 185. n. 23. in princ. Anton. Gabriel referens alios com. opin. lib. 3. tit. de ſsecundis nuptiis, concl. 1. n. 36. Modernus Pariſsienſs. de inoffic. donat, n. 77. Baëza de non meliorandis dotis ratione filiabus, cap. 10. num. 96.

124

* Et hoc præiudicium ſsic eueniet filiis, ſsi ipſsi expreſsſse ratificent ſsecundas nuptias, aut ſsi aliquid gerant, ex quo illas approbare & ratificare tacitè videantur: vt putà quia dum viuunt de iſstis ſsecundis nuptiis non conqueruntur, vel quia familiariter cum matre viuunt, & cohabitant, vel quia diligunt matrem, & vitricum, vel eis in vita aliquid donant, vel in teſstamento relinquunt, & aliis ſsimilibus coniecturis, quas cumularunt Roland, conſs. 81. num. 13. & ſseqq. lib. 3. & conſs. 95. num. 20. & ſseqq. lib. 1. Decius conſs. 205. num. 5. 6. & 7. Pariſsius conſs. 29. à n. 82. lib. 3. Menochius conſs. 155. à num. 16. lib. 2. & conſs. 237. n. 27. lib. 3. Burſsatus conſs. 12. n. 42. lib. 1. Surdus conſs. 91. n. 21. & 22. lib. 1. Et ratio eſst in promptu, quia ſsi ra

125

*tificatio verbis expreſsſsis facta ſsufficiens eſst, ſsufficere etiam debet ratificatio, quæ ex factis colligatur, quia facta fortiorem ratificationem inducunt, quàm verba; Abbas, in conſs. 116. in 2. part. & ex Iaſsone, Tiraquello, & aliis, Burſsatus conſs. 40. n. 18. & conſs. 118. num. 14. lib. 1. Menochius, conſs. 507. num. 15. lib. 6.

Sextus & vltimus caſsus ſsit, quando filij præſsentes

126

* non fuerint dum contrahitur ſsecundum matrimonium, imò abſsentes, ſsic vt nec expreſssè nec tacitè ſsecundis nuptiis conſsentire potuerint; nam ſsi poſstea de illis facti certiores, iniuriam omninò clara, aut ius ſsuum expreſssè remiſserint, res erit omninò clara, Cùm ex ſsua renuntiatione ſsibi præiudicent, & ratificatio ſsequens idem operari potens ſsit, ſsicut conſsenſsus praecedens operaretur, ex dictis ſsuprà. Enimuerò abſsentia, vel præſsentia in hoc nihil mutat; conſsenſsus, aut ratificatio totum efficit. Idèmque dicendum eſst, ſsi tacitæ ratificationis ſsigna & & coniecturæ probabiles interueniant, de quibus caſsu præcedenti actum fuit; alias, his deficientibus, cum filij abſsentes fuerint tempore nuptiarum, nec aliquis conſsenſsus allegari poſsſsit, deciſsio dict. l. fœmina. remanebit intacta; & coniux tranſsiens ad ſsecundas nuptias |

p. 23

incurret pœnas illius legis, & ſsimilium iurium. Id quod certum eſst ex omnibus Authoribus, quos in hac quæſstione ab initio præcitauimus, qui vnanimiter, vt filij amittant beneficium legis, aliquem conſsenſsum requirunt. Et confirmari poteſst ex dictis per Menochium, dict. conſs. 237. num. 27. & 28. lib 3. Et de his hactenus, quæ non ſsunt contemnenda, ſsed notanda potius; nam vt vides plenius, & diſstincte magis, quàm adhuc remanent declarata.

Quod ad aliud verò, vtrùm vxor ſsecundo nubendò,

127

* amittat vſsumfructum bonorum ſsimpliciter ſsibi relictum? Dicendum eſst; legatum vſsusfructus omnium bonorum á marito vxori relictum, perpetuum eſsſse pro tèpore vitæ, nec per tranſsitum ad ſsecundas nuptias amitti: quando non adiecta conditione aliqua viduitatis, ſsed ſsimpliciter, vt dictum eſst, relinquitur: per textum in §. ſsi verbo ſsolum vſsumfructum, in authent. de nuptiis vbi gloſs. in verbo. manere, rationem aſsſsignat: textus in authent. hoc locũlocum. C. ſsi mulier ſsecundò nupſserit. Boërius deciſs. 193. num. 2. & 3. Craueta conſs. 36. Pariſsius conſs. 95. num. 17. & ſseqq. vol. 1. Ioannes de Garronibus, in l. 1. num. 16. C. de fecundis nuptiis. Octauianus Amadæus, & alij quos ſsic tenendo retulit Borgninus Caualcanus, de vſsufructu mulieri relicto. num. 113. fol. 297. vbi dicit, quòd per adulterium & inceſstum, cum proprietate conſsolidabitur ſstatim vſsusfructus, exiſstens penes mulierem. Quod confirmari poteſst ex infinitis, quæ remiſsſsiuè congeſsſsimus ſsuprà num. 82. Idem etiam, quòd per ſsecundas nuptias legatum ſsic ſsimpliciter relictum non amittatur, tenet Hyppolitus, ſsingulari 577. incipit, Mulier contrahendo, num. 9. Guillielmus Benedictus, in cap. Rainuntius, de testament. verbo, qui cum alia matrimonium contrahens. num. 198. Andreas Gaill. lib. 2: obſser. 24. Num 24. Antonius Galeatius Maluſsſsia, in conſs. 51. num. 9. vbi rectè probat, vxorem tranſseuntem ad ſsecundas nuptias, vſsumfructum à marito præmortuo ſsibi relictum non amittere; nec pariter obuentum ſsibi in bonis filij prædefuncti: & idem in marito di

128

*cendum eſsſse. Quod procedit etiam ſsi non ſsimpliciter vſsumfructum reliquerit maritus, ſsed donec, quandiu, & quouſsque vxor vixerit, adhuc enim per tranſsitum ad ſsecundas nuptias, mulier non amittet illum, ex quo teſstator de vita viduali mentionem non fecit, vt per Federicum de Senis. in conſsil. 36. Caſsus. ad finem. Ioannem de Garronibus in dict. l. 1. num. 26. verſs. ſsed pulchrum dubium est. quos ſsequutus eſst Caualcanus, dict. num. 113. in fin. fol. 298.

Quoad vltimum denique, conſstituendum eſst, lega

129

*tum vſsusfructus omnium bonorum vxori relictum, ſsub conditione, Si castè & honestè vixerit non adiecto, ſsi in viduitate permanſserit: non amitti per tranſsitum ad ſsecundas nuptias, quia mulier ſsecundo nubendo, non dicitur inhoneſstè viuere: textus in l. 2. C. de indicta viduitate tollenda. & ita tenet Bartolus in l. mulier. & cum proponeretur, argumento illius textus, ff. ad Trebellianum. & ſsequuntur plures relati per Hyppolitum, qui ipſse Bartoli ſsententiam probat, ſsingulari. 577. Euerardus, loco 91. col. 5. Felinus, in cap. cum ſsit. num. 13. de foro competenti. Palacios Rubios, in rubr. de donation. inter. §. 12. in princip. & communem opinionem dicit Claudius, in dict. §. cum proponeretur. Expreſssè etiam probarunt hanc partem Corſsetus in repertorio ad Abbatem. in verb. vſsumfructum bonorum meorum. Borgninus Caualcanus, de vſsufructu mulieri relicto. num. 104. fol. 298. Andreas Gaill. pract. obſseruat. lib. 2. Obſseru. 98. num. 25. Guillielmus Benedictus, in dict. cap. Rainuntius. verbo. qui cum alia matrimonium contrahens. n. 212. & ita tenendum eſst, quicquid contrarium, ſsecundò nubendo amittere vxorem tale legatum, tenuerint alij, quos ſsequuti de communi opinione teſstantur Gualdenſsis, de arte testandi tit. 6. cautela 39. num. 4. Bermundus de publicis concubinis, col. 193. Nec placere poteſst Angeli, & Alexandri concordia, in dict. §. cum proponeretur. Quòd ſsi prædicta conditio adiecta fuerit à marito defuncto, vel filio eius; procedat hæc ſsecunda opinio: ſsi verò à patre, vel alio extraneo prioris viri non conſsanguineo, tunc Bartoli ſsententia procedat Nam re vera huiuſsmodi diſstinctio ex capite deſscendit, non ex iuris ratione: nec fundamentum habet; quamuis probauerint eam Couarruuias, Graſsſsus, Menchaca, Decius, Ioannes de Garronibus, Palacios Rubios, Padilla, Baëça, Doctor eſspino, & alij, quos ita diſstinguens congeſsſsit in vnum nouiſsſsime Cæuallos, pract. quæſst. ſsiue communium contra communes. quæst. 151. num. 3. & 4. tom. 1. fol. mihi 238. Et quamuis in prædicta contrarietate, ſsic concordandas opiniones dixerit Menchaca, de ſsucceſs. progreſs. lib. 3. §. 27. De legatis num. 29. fol. mihi 179. Poſstmodum tamen, ſsub eodem num. in verſs. & nostra ſsententia retenta; Bartoli opinionem indiſstinctè videtur admittere. Pro qua, concludenter verget ratio conſsiderata per eundem ibi. in verſs. nam communis opinio est. Quòd ſsi vxor vſsufructuaria bonorum mariti relicta ſsit, Donec, quouſsque, & quandiu caſstè, & honestè vixerit, & non nupſserit, aut

130

* vitam vidualem ſseruauerit: an per tranſsitum ad ſsecundas nuptias, vſsumfructum perceptum teneatur reſstituere, & à quo tempore fructus percipiens non faciat ſsuos. Tractat plene, & vtiliter Borgninus Caualcanus, de vſsufructu mulieri relicto. à num. 115. fol. 299. vſsque ad num. 124. vbi tres caſsus diſstinguit, vt ibi videri poterit, ne, quæ ab eodem in hac materia rectè ſscripta ſsunt, repetamus.

back | | continue

Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

CAPVT II.

SVMMARIVM.