Castillo Sotomayor: Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris

back | | continue

CAPVT III.

Vſsumfructum in bonis aduentitiis filiorum ex legis diſspoſsitione parentibus competentem, legalem nuncupari communiter, formalem etiam & proprium vſsumfructum dici poſsſse, vbi recepta Doctorum ſsententia probatur, & Neoterici cuiuſsdam argumentis contra communem, nouè, & concludenter reſspondetur: de vſsufructu aduentitiorum, & deciſsione leg. 47. & 48. Tauri, nonnulla diſstinctè, & dilucidè magis, quàm adhuc traduntur. Pater legitimus adminiſstrator filij in poteſstate, aut tutor, vel curator filij emancipati, vtrùm inuentarium conficere, ac ſsatiſsdationem præſstare teneatur, in iudicio, vel extra, virtute legalis adminiſstrationis, quæ poſsſsit exerceri: & an bona immobilia abſsque decreto alienare, plena, & diſstincta manu tractatur. Demum ſsocietas tacita quando, ſsiue ex quibus coniecturis tacitè cenſseatur contracta, aut continuata, remiſsſsiuè, pleniſsſsimè tamen ab aliis actum proponitur.

SVMMARIVM.

1 Patri, de iure antiquo, in ſsolidum acquirebantur bona aduentitia filiorum, tam quoad dominium, quàm ad vſsumfructum.
2 Hodie tamen ex noua Iuſstiniani conſstitutione, vſsusfructus dumtaxat eorum acquiritur, quorum antea plenum dominium acquirebatur.
3 Arias Pinellus laudatur.
4 Pinellum rectè improbaſsſse eos, qui de iure Digeſstorum crediderunt, in ſsolidum non acquiri parentibus bona aduentitia filiorum.
5 Communem allegationem legis, placet, ff. de acquirenda hæreditate, falſsam eſsſse; nec probare id, ad quod præcitatur communiter.
6 Patri de iure antiquo ante nouam Imperatorum con|
p. 24
ſstitutionem, bona materna in ſsolidum acquiri, ſsicut aduentitia; hodie vero vſsumfructum dumtaxat eorum bonorum
7 Ioannes de Matienço lapſsus in allegatione Pinelli, nouè notatus per Authorem.
8 Patria poteſstas baſsis eſst, ac fundamentum acquiſsitionis vſsusfructus aduentitiorum.
9 De patria poteſstate, & infinitis effectibus illius, remiſsſsiuè, pleniſsſsimè tamen actum proponitur.
10 Pater in omnibus caſsibus, in quibus habet vſsumfructum, efficitur per legem legitimus adminiſstrator bonorum filij; & tam in iudicio, quàm extra, omnia poteſst gerere, nec ad ſsuſscipiendam, & gerendam adminiſstrationem, decretum, aut facultatem iudicis tenetur requirere.
11 Pater legitimus adminiſstrator bonorum filij, expedit pro filio omnia, etiam ſspeciale mandatum exigentia.
12 Habet enim à lege maiorem authoritatem, quàm cæteri alij adminiſstratores.
13 Filiusfamilias ſsine conſsenſsu & voluntate patris ſstare non poteſst in iudicio, quando patri quæritur vſsusfructus. & de materia legis finalis. §. neceſsſsitate. C. de bonis quæ liberis, remiſsſsiue.
14 Filius familias ſsine conſsenſsu & voluntate patris, vtrùm in iudicio ſstare poſsſsit in aduentitiis, in quibus pater ipſse non habet vſsumfructum, nec adminiſstrationem: vbi duæ communes contraria referuntur, & Bart. ſsententia probatur.
15 Verus traditur, & communis ſsenſsus leg. fin. & neceſsſsitate. C. de bonis quæ liberis.
16 Vt filiusfamilias in iudicio eſsſse poſsſsit, vtrum conſsenſsus patris à principio interuenire debeat ad validitatem iudicij an verò ſsufficiat, quòd ex pòſst facto ante finitum iudicium accedat, vbi duæ opiniones referuntur; & ſsententia gloſsſse recipitur.
17 Patris conſsenſsus an ſsufficiat, quòd tempore litis conteſstatæ accedat.
18 Pater vbi agit nomine filij, vel filius de conſsenſsu patris, qualiter libellus formari debeat, remiſsſsiuè.
19 Pater legitimus adminiſstrator bonorum filij, vtrùm poſsſsit citra conſsenſsum filij in iudicio agere, & actiones mouere; & ſsi filius ſsit abſsens, an cautio de rato ab eo exigatur? remiſsſsiuè.
20 Filius vtrùm citari debeat, quando agitur cauſsa ad eum ſspectans ſsuper bonis aduentitiis? remiſsſsiuè.
21 Pater legitimus adminiſstrator honorũhonorum filij, vtrùm abſsque conſsenſsu illius poſsſsit ante, & poſst litem conteſstatam procuratorem conſstituere? remiſsſsiuè.
22 Pater legitimus adminiſstrator, vtrùm iura filiorum remittere poſsſsit, ſsiue inſstrumentum publicum in eorum præiudicium approbare? Et hac de re commendatum Menoch. conſsil. 279. lib. 3.
23 Pater vtrùm poſsſsit diuidere bona aduentitia, ex hæreditate matris inter ipſsos filios? remiſsſsiuè.
24 Vſsusfructus in bonis aduentitiis filiorum patri competens, legalis communiter nuncupatur.
25 Et formalis etiam dici poteſst: & num. 27. & ſsequentibus.
26 Vſsusfructus competens parentibus ad ſsecundas nuptias tranſseuntibus ſsuper bonis reſseruandus, formalis dici poteſst, & qua ratione?
27 Vſsusfructus, qui olim acquirebatur patri in bonis aduentitiis filiorum, erat cauſsalis; hodie tamen factus eſst formalis: Vera ratio redditur; & Ioann. de Monte Sperel, conſsil. nouè expenditur.
28 Vſsumfructum aduentitiorum patri competentem cauſsalem eſsſse, & non formalem, ex ſsententia Emmanuelis de Caſstro.
29 Quæ per Authorem improbatur, & illius argumentationibus nouè, & concludenter reſspondetur.
30 Emmanuelem de Caſstro arguentem contra communem lapſsum fuiſsſse, noua Authoris conſsideratio.
31 Nec illius argumentum præualere contra communem, nouè etiam ab Authore adnotatum.
32 Legem, Ius publicum, ff. de pactis. ex mente communi ſsingulariter declaratam per Menchacam.
33 Vſsumfructum aduentitiorum, verum & formalem vſsumfructum eſsſse, contra Emmanuelem Mendez cum ſsententia communi, meliùs quàm adhuc probatum, & numeris ſsequentibus.
34 De alio vſsufructu, ad vſsumfructum aduentitiorum regulariter arguendum non eſsſse.
35 Sunt enim inter vnum & alterum vſsumfructum nonnullæ, & notabiles differentiæ.
36 Vſsusfructus aduentitiorum, quem pater habet; potentior eſst alio vſsufructu in multis.
37 Negari tamen non poteſst, quin vſsusfructus ipſse aduentitiorum, verus vſsusfructus, & formalis dici poſsſsit; & ratio redditur.
38 Vſsusfructus aduentitiorum ſsæpè, & ſsimpliciter vocatur vſsusfructus in multis iuribus.
39 Emmanuelis de Caſstro, ſsolutio ad nonnullas leges concludenter, & noue confutata per Authorem.
40 Inter vſsumfructum, aut ius vſsusfructus, & commoditatem, maximam differentiam eſsſse.
41 Verba, quæ in lege, ſstatuto, aut alia diſspoſsitione, proferuntur, non ſsunt improprianda; ſsed propriè & ſstrictè, atque in potiori ſsignificatu accipienda.
42 Verbum vſsusfructus, in quacunque diſspoſsitione, propriè ſsignificat plenum, verum, & integrum vſsumfructum.
43 Patria poteſstas morte diſsſsoluitur.
44 Vſsusfructus patri quæſsitus in bonis aduentitiis, durat etiam mortuo filio.
45 Patria poteſst as, quæ ad acquiſsitionem vſsusfructus aduentitiorum requiritur, ſsufficit, ſsi tempore acquiſsitionis interueniat, & poſstquam ſsemel eſst operata effectum, quamuis ceſsſset, & finiatur, non extinguitur vſsusfructus ſsemel quæſsitus.
46 Pro communi ſstrictum argumentum expenditur.
47 Emmanuelis de Caſstro ſsolutio, in hac materia, nouè impugnatur, & num. ſseq.
48 Legis 4. C. de bonis quæ liberis, deciſsionem (quantumuis illa nona ſsit) fortiter vrgere pro communi; acuta Authoris conſsideratio.
49 Vſsusfructus aduentitiorum materiam latiſsſsimam eſsſse, & infinitas continere quæſstiones, & de illis plene actum à multis; remiſsſsiuè.
50 Nicolai Boërij deciſsiones duodecim expenduntur quibus tota fere vſsusfructus aduentitiorum mater comprehenditur.
51 Petri Surdi conſsil. 116. lib. 1. commendatum in hac materia.
52 Hieronymi Gabriel. conſsil. 162. lib. 2. notandumeſsſse in hac materia.
53 Borgninum Caualcanum, de vſsufructu aduentitiorum, inuoluta atque confuſsa manu tractaſsſse.
54 Vſsusfructus aduentitiorum patri non quæritur, quoties bona ea lege, & cõditioneconditione filio donantur, aut in teſstamento relinquuntur, ne patri quæratur vſsusfructus, & de hoc latius actum remiſsſsiuè proponitur.
55 Vſsusfructus aduentitiorum acquiſsitionem prohibitam fuiſsſse patri; ex quibus coniecturis conſstare poſsſsit vbi expreſsſsa prohibitio facta non eſst.
56 Vſsusfructus aduentitiorum non quæritur patri, quando conſstat quoquo modo, etiam ex coniecturis de voluntate relinquentis.
57 Dummodò verba talia ſsint, ex quibus nihil aliud quãquam perceptionis vſsusfructus prohibitio deduci poſsſsit.
58 Vſsusfructus aduentitiorum acquiſsitione prohibita, nec commoditatem pater habebit.
59 Vſsufructus acquiſsitione prohibita patri per teſstatorem, vtrùm etiam facultas adminiſstrandi prohibita cenſseatur? & numeris ſsequentibus.
60 Pater, quamuis in bonis aduentitiis filij non ſsit conſstitutus vſsufructuarius: attamen quando non eſst ſsuſspectus à teſstatore, vel à lege, erit in ipſsis datiuus, non legitimus adminiſstrator.
p. 25
61 Patri volenti, magis concedendam adminiſstrationem, quàm curatori datiuo, in rebus, in quibus patri non quæritur vſsusfructus.
62 Caldas Luſsitani opinio, in quæſstione propoſsita, ſsuprà num. 59.
63 Franciſsci Burſsati, & Caldas Pereiræ reſsolutiones in quæſstione ſsuperiori, nouiter conciliatæ, & declaratæ.
64 Ioannis Franciſsci de Ponte ſsententia in hac materia expenditur, & nouè per Authorem declaratur.
65 Pater legitimus administrator filijfamilias minoris, & in poteſstate exiſstentis, vtrùm bona ipſsius abſsque decreto alienare poſsſsit: vbi infiniti congeruntur, qui de hac quæſstione tractarunt.
66 Plena & diſstincta reſsolutio quæſstionis ſsuperioris vt haberi poſsſsit (ex mente omnium, qui hucuſsque ſscripſserunt) nonnullos caſsus diſstinguendos eſsſse.
67 Octauius Simoncellus, in reſsolutione, & tractatu quæſstionis præcedentis, cæteros omnes antecellit.
68 Pater legitimus filijfamilias minoris adminiſstrator, bona mobilia abſsque decreto alienare poteſst.
69 Pater legitimus adminiſstrator filij exiſstentis in poteſstate, ratione vſsusfructus ſsibi competentis, & nulla ſsubſsiſstente cauſsa neceſsſsaria & legitima, bona ipſsius immobilia non alienat.
70 Is, in quem pater alienauit bona immobilia filij, non poterit condemnationem euitare, niſsi probet alienationem ex legitima & neceſsſsaria cauſsa factam fuiſsſse.
71 Pater legitimus adminiſstrator filij in poteſstate exiſstentis, neceſsſsaria aliqua ex cauſsa ipſsius filij, vtrùm alienare poſsſsit bona immobilia abſsque decreto: vbi Azonis opinio contra Salicetum defenditur.
72 Pater tutor, aut curator filij emancipati, ſsi res immobiles filij alienare velit, requiritur neceſsſsariò iudicis decretum cum debita cauſsæ cognitione.
73 Filius viuo patre, vtrùm poſsſsit reſscindere alienationem aduentitiorum à patre factam, & agere etiam contra tertios poſsſseſsſsores, & an in bonis alienatis concedatur hypotheca contra bona patris? remiſsſsiùe.
74 Pater legitimus adminiſstrator filijfamilias, vtrùm poſsſsit bona aduentitia illius abſsque decreto locare? remiſsſsiuè.
75 Filius, aut filia de iure communi, per matrimonium à poteſstate patris non liberatur.
76 Vſsusfructus aduentitiorum, de iure communi conſseruatur patri, etiam filius, vel filia ſsit coniugatus, vel coniugata.
77 Filius, vel filia de iure huius regni, per matrimonium & velationem à poteſstate patris liberatur, & pro emancipato habetur.
78 Et huius deciſsionis regiæ, maximos effectus, & quæſstiones nonnullas congeſstas in vnum, remiſsſsiuè.
79 Filio vxorato & velato ſstatim tenetur pater vſsumfructum aduentitiorum liberum dimittere, nec aliquid retinere poteſst.
80 Filius etiam ſsi contraxerit matrimonium abſsque conſsenſsu patris, pater non habebit vſsumfructum bonorum eius ex deciſsione legis 48. Tauri: ſsed tenebitur liberum, & integrum illum dimittere. & numeris ſsequentibus.
81 Lex generaliter loquens generaliter debet intelligi, & omnes caſsus comprehendit, etiam ſsi maior ratio militaret in vno, quàm in altero. & de hac regula plene actum, remiſsſsiuè.
82 Lex, quod non dicit, videtur ſsupponere non eſsſse neceſsſsarium.
83 Matrimonium contractum abſsque conſsenſsu patris de Iure Canonico validum & legitimum eſst etiam in foro ſseculari, nec licentia patris requiritur, licet aliud eſsſset de Iure Ciuili.
84 Legis permiſsſsione, qui vtitur, non debet in aliquo grauari.
85 Pater legitimus adminiſstrator, & vſsufructuarius bonorum aduentitiorum filij ſsatiſsdare non tenetur, nec de vtendo, & fruendo arbitrio boni viri, nec de reſstituendis rebus finito vſsufructu, nec adminiſstrationis rationem reddere debet, nec aliis oneribus grauari.
86 Lex enim, quæ de patre erga filios maximam confidentiam habet, & præſsumit illum magis diligere filios, quàm ſse ipſsum, & ſsemper capere bonum conſsilium pro filiis, hoc onus ei remittit.
87 Pater legitimus adminiſstrator, vtrum inuentarium conficere debeat de bonis filij, vbi duæ communes contrariæ referuntur.
88 Doctores nonnullos (qui inuentarium, cum bonorum deſscriptione confundunt) rectè notatos per Molinam, idque concludenter oſstenſsum per Authorem, & numer. ſsequenti.
89 Inuentarium tutoris, hæredis, vſsufructuarij, & alterius cuiuſscunque adminiſstratoris qua ſsolemnitate confici debeat? remiſsſsiuè.
90 Pater legitimus adminiſstrator, dato quòd verum ſsit, quòd inuentarium conficere non teneatur de bonis filij, tenetur ad minus deſscriptionem bonorum facere, & de effectu & forma illius.
91 Pater legitimus adminiſstrator tenetur in conſscientia deſscriptionem facere de bonis filij.
92 Pater tranſsiens ad ſsecundas nuptias, non amittit vſsumfructum ſsibi quæſsitum in bonis aduentitiis filiorum, nec legitimam adminiſstrationem.
93 Pater tranſsiens ad ſsecundas nuptias, vtrum teneatur inuentarium conficere, & de conſseruandis, ac reſstituendis bonis ſsatiſsdationem præſstare, plenius, & distinctè magis quàm adhuc explicatur, & numeris ſsequentibus.
94 Arias Pinellus & Ioannes de Matienço notati per Authorem, quod in quæstione ſsuperiori, nimis indistinctè & generaliter locuti ſsint.
95 Alphonſsi de Azeuedo reſsolutio, in quæſstione propoſsita, ſsuprà num. 93. probata, & nouè declarata per Authorem, & numer. ſsequentibus.
96 Pater tranſsiens ac ſsecundas nuptias, compelli poteſst, vt bonorum etiam immobilium filiorum, deſscriptionem quandam fieri patiatur.
97 Satiſsdationem qui exigere non poteſst bonorum deſscriptionem fieri petere potest.
98 Pater tranſsiens ad ſsecundas nuptias, vtrum de bonis mobilibus ſsatiſsdare, ac inuentarium conficere debeat.
99 Patri diſsſsipanti, ſsiue dilapidanti bona filij, vtrùm bonorum adminiſstratio auferenda ſsit? vbi Alphonſsus de Azeuedo nouè notatur per Authorem.
100 Pater vſsufructu aduentitiorum, vtrùm priuari debeat, quando illi aduentitiorum adminiſstratio bonorum.
101 Vſsufructuarius ſsi non vtatur, & fruatur arbitrio boni viri, aut diſsſsipet res, in quibus vſsumfructum habet, aufertur ei ius vſsusfructus, & per proprietarium expelli poteſst.
102 Habens vtile dominium alicuius rei, priuatur illo, ſsi male ſse geſsſserit circa rem.
103 Vaſsallus, qui male vtitur re feudali, & malè tractat feudum, priuatur illo.
104 Conductor, qui malè verſsatus fuerit circa rem conductam, priuatur illa.
105 Iure ſsibi competenti, qui abutitur, priuatur eo, idque multis exornatum & declaratum, remiſsſsiuè.
106 Mater tranſsiens ad ſsecundas nuptias, vtrùm teneatur inuentarium conficere, ac ſsatidationem præstare de bonis, quæ filiis reſseruari debent.
107 Pater adminiſstrans bona filij emancipati, aut filij in poteſstate, quorum vſsumfructum non habet, tenetur rationem administrationis reddere, cauere, ac alia onera ſsubire, prout quilibet alius adminiſstrator.
108 Inuentarium etiam conficere debet.
109 Inuentarij confectio eos tangit, qui rationem reddere tenentur.
p. 26
110 Pater ex legis diſspoſsitione legitimus eſst tutor filij emancipati, filij autem in poteſstate conſstituti, legitimus adminiſstrator.
111 Pater non definit eſsſse tutor filij emancipati, licèt ad ſsecundas conuolauerit nuptias.
112 Pater tutor, vel curator filij emancipati, inuentarium conficere, adminiſstrationis rationem reddere, & reliqua facere tenetur, ad quæ alij tutores, vel curatores adſstringuntur, & bona eiuſsdem pro adminiſstratione tacitè obligantur.
113 Mater tutrix filiorum, inuentarium conficere, ſsatiſsdare, rationem adminiſstrationis reddere, & reliqua facere tenetur, quibus alij tutores grauantur.
114 Legitimus tutor ſsatiſsdare tenetur.
115 Pater legitimus tutor filij emancipati, vtrum ſsatisdare teneatur? latiùs, quàm adhuc explicatur, & numeris ſsequentibus, vbi Alberici de Roſsate diſstinctio probatur.
116 Referens aliquid ſsimpliciter, nec approbans, nec reprobans, videtur illud approbare.
117 Doctor Spino, in quæstione ſsuperiori, nouè & rectè argutus, & notatus per Authorem.
118 Pater cùm ex legis diſspoſsitione filiorum bona adminiſstrat, non cenſsetur cum illis in ſsocietate viuere, aut durare, & conſsequenter, non tenetur lucra cum illis communicare, & ſsi bona ſsimul poſsſsederit, & magna lucra acquiſsiuerit, & num. ſsequent.
119 Societas non ſsolum expreſssè contrahitur, per pactum, vel ſstipulationem, ſsed etiam tacitè, tacito conſsenſsu ſsignis, factis, vel aliter declarato.
120 Societas tacitè contracta cenſsetur inter fratres, vel nepotem & patruum, qui diu ſsimul habitant, nulla vnquam inter ſse reddita ratione, omnia bona retinent communia.
121 Societas tacita, vtrùm contracta videatur inter hæredes coniugis præmortui, & coniugem ſsuperſstitem, bonis ſsimul remanentibus, & non diuiſsis.
122 Societas tacita, quando, ſsiue ex quibus coniecturis contracta, aut continuata cenſseatur, tam inter minores, quam inter maiores, vt lucrorum & damnorum communicatio fieri debeat? remiſsſsiuè, pleniſsſsimè tamen actum proponitur.
123 Societas tacita, vt contracta, ſseu continuata cenſseatur, tria copulatiuè requiruntur.
124 Societas tacitè contracta non cenſsetur, vbi potest alia ratio, quàm ſsocietatis contractæ conſsiderari.

SEcundum exemplum vſsusfructus legalis, (quod huic capiti in initio præcedentis reſseruatù fuit) proponit Antonius Gomez tom. 2. variarum, cap. 15. de ſseruit. n. 1. in fin. in patre legitimo adminiſstratore, & vſsufructuario bonorum aduentitiorum filij. Et licet hæc materia trita ſsit, & vulgata; vtilis tamen eſst, & neceſsſsaria: idcirco hoc loco omnino prætermitti non poteſst: breuiter tamen de ipſsa agendum erit, vt quæ in mille locis traduntur ab. aliis, in vnum congeſsta inueniri poſsſsint, illiſsque ſsimul nonnulla nouè adnotata, ſsiue diſstinctè magis, & clariùs quàm adhuc reſsoluta adiungantur. Atque vt de hac re cognitio, & reſsolutio radicitùs percipiatur, conſstituendum eſst primò; quod olim de iure

* antiquo, ante nouiorum Cæſsarum deciſsiones, patri in ſsolidum, ſsiue pleno iure acquirebantur bona aduentitia filiorum, tam quoad dominium, aut proprietatem, quàm ad vſsumfructum: poſstmodùm verò Iuſstinianus ſstatuit, quòd ſsi quis filiusfamilias, aliquid ſsibi acquiſsierit, qui

*buſscunque de cauſsis, dummodo non ſsit ex ſsubſstantia eius, cuius in poteſstate ſsit; id ſsuis parentibus non in plenum. ſsicut antea ſsancitum erat; ſsed vſsque ad vſsumfructum tantum acquirat, ſsic vt hodie vſsusfructus dumtaxat eorum acquiratur parenti, quorum antea plenum dominium acquirebatur, Vtramque concluſsionem probat textus in l. cum oportet. & in lege finali. C. de bonis qua liberis, in l. 1. ff. ſsi quis à parente fuerit manumiſsſsus. l. filiæ licet. C. de collat. l. quæritur. ff. de bonis libertorum, in §. 1. Inſstitut. per quas perſsonas nobis acquiritur. cum aliis in idem ponderatis per. Eruditiſsſsimum, & ſsubtiliſsſsimum Pinellum 1. par. l. 1. C. de bonis mater

*nis. à num. 9. vſsque ad num. 19. quo loco plura & nouè, & doctè animaduertit. Primò enim, rectè improbat

* nonnullos Authores, & illorum rationibus ſsatisfacit, qui de iure Digeſstorum, falsò, decepti crediderunt, in ſsolidum non acquiri parentibus bona aduentitia filiorum: cum contrarium & communi Doctorum sententia receptum ſsic, & expreſsſsa multorum iurium deciſsione probetur. Secundo, cum Polito meritò improbat communem, & vulgatam allegationem l. placet. ff. de

* acquirenda hæreditate, cum qua nouiſsſsimè (male tamen) tranſsiuit etiam Antonius Pichardo. in §. igitur liberi veſstri, num. 1. Inſstitut. per quas perſsonas nobis acquiritur. & ante eum Caldas Pereira in l. ſsi curatorem habens. verbo læſsis, n. 120. & 121. (alios plures conſsultò prætermitto, qui in eodem errore fuerunt) nam lex illa non probat regulam, ad quam citatur communiter, nec dicit omnia per filium patri acquiri, ſsed dumtaxat, quod vbi fit ea acquiſsitio fit ſsine vllo interuallo, vt nec momento ius ſsit penes filium: vt etiam docuerunt Bartolus, Albericus, & Cumanus, quos retulit Pinellus vbi ſsuprà, & vltra eum eleganter Marianus Socinus, in repet. l. cum filio familias, num. 1. ff. de leg. 1. quæ habetur Repetitionum iuris ciuilis, vol 4. fol. mihi 87. & ſsic ſsuperiorem reſsolutionem, quod olim parentibus in ſsolidum aduentitia acquirerentur, hodie vero vſsusfructus dumtaxat eorum, & proprietas filiis reſseruetur; vt certam & indubitatam tradiderunt poſst alios multos ibi relatos, Caldas dict. verb. læſsis, n. 121. verſs. quæ eſst communis ſsententia. Menochius, Antonius Gomez, & Ioannes de Matienço, in locis relatis per Antonium Picardo, in dict. §. igitur liberi veſstri, num. 2. in fin. Alphonſsus de Azeuedo in l. 9. tit. 1. n. 8. lib. 5. nouæ recopil. & vltra eos Gregorius Lopez, per illum textum (qui ius commune confirmat) in l. 5. tit. 17. partit. 4. verbo, el vſsufructu Bertachinus in repertor. 3. part. litt. P. verſs. pater vſsufructuarius. fol. mihi 12. in antiquis. Viuius commun. opinion. litt. F. verſs. filio quæritur dominium in aduentitiis. fol. 55. & litt. P. concl. 3. verſs. pater habet vſsumfructum. fol. 99. Iacobus Mandellus de Alba, in conſs. 241. n. 22. lib. 2. in conſs. 112. n. 4. lib. 1. Ioannes Cephalus in conſs. 467. n. 82. lib. 4. Antonius Galeatius Maluſsſsia in conſs. 51. n. 2. vol. 1. Cerbantes in l. 5. Tauri, n. 3. 4. & 5. Mendez de Caſstro in repet, dict. legis, cum oportet. C. de bonis quæ liberis, 1. part. n. 1. & 2. part. num. 74. Quod Iuſstinianus introduxit, excitatus exẽploexemplo

* aliorum Imperatorum, qui in bonis maternis, & materni genetis ius nouum ſstatuerunt in l. 1. & 2. C. de bonis maternis. Nam cum parti de iure antiquo bona materna omnino, ſsiue in ſsolidum acquirerentur, quoad dominium, & vſsumfructum: quòd vſsusfructus tantum eorũeorum bonorum patri acquireretur, & proprietas filiorum eſsſset, in dictis iuribus decreuerunt: vt communem ſsententiam probans defendit conſstanter Arias Pinellus, & contrariæ partis argumentis plenè ſsatisfacit, dict. 1. part. l. 1. C. de bonis maternis ex n. 19. vſsque ad n. 34. & ſsequuntur Menchaca de ſsucceſs. creatione, lib. 1. §. 1. n. 9. latè Pereira, in repet. dict. legis, ſsi curatorem habens, verbo læſsis, à n. 122. fol. mihi 350. vſsque ad num. 126. Vnde adnotandum erit, Ioannem de Matienço in l. 9. tit. 1. gloſs. 1. n. 2. lib. 5. lapſsum fuiſsſse, aſsſserendo tenuiſsſse Pinellum contra communem in caſsu ſsuperiori acquiſsitionis bonorum maternorum non ſsolum enim communem improbauit, immò illam amplectitur, & ab aliorum calumniis, & impugnationibus defendit. Vt conſstat apertè ex dicto num. 19. (quo loco citatur per Matiençum) & dicit, Nos communem vt veriſsſsimam amplectimur.

Eſst autem prædictæ acquiſsitionis vſsusfructus aduen

*titiorum, baſsis ac fundamentum patria poteſstas, l. 1. C. de bonis maternis, l. cum oportet. C. de bonis quæ liberis, §. igitur liberi veſstri: per quas perſsonas nobis acquiritur, l. patre furioſso, in fin. ff. de his qui ſsunt ſsui vel alieni iuris. ex quibus, & aliis iuribus ſsic obſseruant, poſst ordinarios ibi |

p. 27

Antonius Gomez in l. 48. Tauri n. 5. Ioannes Gutierrez in repet, ad text, in §. ſsui, Inſstitut. de hæred. qualitate & differentia, n. 26. Alphonſsus de Azeuedo in dict. 9. tit. 1. lib. 5. n. 1. & 8. Iacobus Menochius in conſs. 279. n. 33. & 34. lib. 3. Ioannes de Monteſsperello in conſs. 5. n. 10. in fin. & in conſs. 124. n. 5. Petrus Surdus in conſs. 116. n. 2. lib. 1 & hoc modo loquendi vſsus eſst Pinellus 2. part. rubr. C. de bonis matern. in princ. ante num. 1. vbi à n. 1. cum multis ſseqq. de patria poteſstate, & infinitis effectibus illius,

* multa notanda dicit. & iunge illi Caldas dict. verbo læſsis, n. 121. & verbo ſsine curatore, num. 38. 39. & 40. Vaconium à Vacuna, declaration, iuris lib. 1. declarat 8. de patria poteſstate. Connanum commentar. iuris ciuilis lib. 2. cap. 13. de patria poteſstate, per totum. Petrum Gregorium in Syntag. iuris lib. 11. cap. 5. & 6. & pleniùs cap. 8. per totum, part. 2. Ioannem Corraſsium (qui patriæ poteſstatis effectus decem congerit) in l. qui liberos, ff. de ritu nuptiar. à n. 7. vſsque ad n. 17. Cuiacium in recitat. ſsolemn. ad libros Codicis, ad tit. C. de patria poteſstate, in rubr. & in l. vlt. per totum, fol. mihi 994. Sebaſstianum Monticulum, qui 34. effectus patriæ poteſstatis adducit, tract. de patria poteſst. cap. 1. cum ſseqq. qui habetur 8. vol. tractatuum fol. mihi 133. part. 2. Aſscanium Clementium (qui cumulat etiam infinitos) eod. tract. cap. 6. effectu 1. 2. 3. 4. 5. 6. & ſseqq. qui habetur eod. vol. 8. part. 2. fol. 104. & propter hanc patriam poteſstatem, propter quam pa

*ter vſsumfructum conſsequitur, in omnibus caſsibus, in quibus illum habet; efficitur per legem, legitimus adminiſstrator bonorum filij, & tãtam in iudicio, quàm extra, omnia poteſst gerere, nec ad ſsuſscipiendam & gerendam adminiſstrationem, decretum, aut facultatem iudicis tenetur requirere. Per textum in l. 1. C. de bonis maternis, & in l. cum oportet, §. vlt. C. de bonis quae liberis. Bartolus in l. pater qui Caſstrenſse, num. 2. ff. de caſstrenſsi peculio. & poſst alios plures Bertachinus in repert. 3. part. littera P. verſs. pater adminiſstrator. Tiraquellus de leg. connub. gloſs. 5. num. 4. Chaſsſsaneus in conſsuetud. Burgund. rubr. 6. Des enfans. §. 5. n. 2. Antonius Gomez in l. 48. Tauri, n. 14. Arias Pinellus 2. part. l. 1. C. de bonis maternis, num. 63. Cal das in dict. l. ſsi curatorem habens, verbo, contractum feciſsti, n. 5. verſs. ſsi autem pater tutor non ſsit, in fin. fol. 136. & verbo læſsis, n. 133. Paulus Pariſsius in conſs. 157. n. 21. lib. 4. Craueta in conſs. 74. n. 1. Mendez de Caſstro in repet. dict. l. cum oportet, 2. part. n. 121. Menochius in conſs. 179. n. 41. & 45. lib. 3. Barboſsa in l. 3. n. 7. ff. ſsoluto matrimonio. Ioannes Franciſscus de Ponte in conſs. 31. num. 3. & expedit pro filio omnia, etiam ſspeciale mandatum

* exigentia: vt ex multis probat Burſsatus in conſs. 21. n. 4. lib. 1. habet enim à lege maiorem authoritatem, quàm

* cæteri alij adminiſstratores: vt ex aliis adnotauit Iacobus Mandellus de Alba. in conſs. 286. n. 6. lib. 2. vnde filiusfa

*milias, ſsine conſsenſsu, & voluntate patris ſstare non poteſst in iudicio, quoties patri quæritur vſsusfructus. Per textum in l. fin. §. neceſsſsitate. C. de bonis quæ liberis. l. 7. tit. 2. partit. 3. & Gregorius Lopez ibi. gloſs. 1. Speculator, tit. de actore. §. expedit. col. 10. verſs. ex his infertur. Aretinus in conſs. 72. Socinus regula 195. Menochius recuperandae. poſsſseſsſsionis remed. 15. n. 305. Viuius communium. litt. F. opin. 7. verſs. filius, fol. mihi 48. Ioſsephus Ludouicus deciſs. Peruſsina 13. in princ. 1. part. Doctor Paz in praxi 1. part 1. tom. 2. temp. num. 15. Mendez in dict. l. cum oportet. 2. part. num. 133. Barboſsa in l. 2. §. quod ſsi in patris, n. 91. ff. ſsoluto matrimonio. Fabius Turretus in conſs. 20. n. 1. latè Caballinus Milleloquio 146. per totum. part. 2. & hoc eſst certiſsſsimum. Sed in aduentitiis, in quibus pa

*ter ipſse non habet vſsumfructum nec adminiſstrationem, vtrùm filiusfamilias ſsine conſsenſsu, & voluntate eiuſdẽeiusdem patris, in iudicio ſstare poſsſsit, totum dubium eſst: gloſsſsa tamen in dict. l. final. verſsic. neceſsſsitate. verbo, imponenda. etiam in hoc caſsu conſsenſsum patris requirit: & illam ſsequuti ſsunt infiniti, quos in vnum congeſsſserunt Ioſsephus Ludouicus, dict. deciſs. 13. num. 6. Doctor Paz, vbi ſsupra. num. 16. & 17. Menochius, dict. num. 305. Mendez, in dict. l. cum oportet. num. 134. Et ratio huius communis colligitur ex his, quæ in hac quæſstione eruditè tradit Barboſsa, in dict. §. quod ſsi in patris. l. 2. ff. ſsoluto matrimonio. num. 3. 4. & 5. Verum contraria ſsententia verior eſst, & tenenda, imò, quòd in his in quibus patri non quæritur vſsusfructus, poſsſsit filiusfamilias in patris poteſstate conſstitutus, in iudicio, & extra iudicium agere abſsque patris conſsenſsu, & de eis rebus ad libitum diſsponere, iuxta textum in authent. vt liceat matri, & auiæ, in princ. collat. 8. & in cap. fin. ad fin. de iudiciis, in 6. defendunt Bartolus in dict. §. neceſsſsitate, num. 2. Gomezius in §. actiones. num. 17. Inſstitut. de actionibus. Palacios Rubios in repetit. rubr. de donat. inter. §. 49. num. 9. Afflictis deciſs. 180. num. 3. & alij relati per Mendez in dict. l. cum oportet. 2. part. n. 134. Petrum de Barboſsa (qui in hac opinione firmiter reſsidet) in dict. §. quod ſsi in patris. num. 19. & in l. 3. n. 4. & ſseqq. & num. 7. & 8. ff. ſsolut. matrim. & tenent etiam Beccius in conſsil. 97. num. 12. lib. 1. Petrus Surdus in conſs. 216. num. 21. lib. 1.

Nec obſstat textus in dict. §. neceſsſsitate. vbi etiam in

* his, in quibus pater non habet vſsumfructum, non admittitur filiusfamilias ad agendum citra patris conſsenſsum. Quia reſspondendum eſst, quòd ſsuperior reſsolutio & opinio Bartoli procedit, vbi à principio vſsusfructus non fuit quæſsitus patri, nec potuit quæri: tunc enim ſsine conſsenſsu patris filius agere poteſst: cæterùm in aduentitiis, in quibus pater potuiſsſset habere vſsumfructum ſsi voluiſsſset, & priuatur eo ſsua voluntate, vel ex diſspoſsitione legis, tunc filius agere non poterit citra conſsenſsum patris, ſsed ipſsius voluntas, & conſsenſsus in ſsignum repudiationis requiritur: & ita declarat Otto, gloſsſsator antiquus relatus per gloſsſsam in dict. §. neceſsſsitate: vbi ſsequuntur Bartolus num. 2. & 11. & alij plures: & eſst recepta interpretatio, ſsecundùm Ripam in l. 1. § fuit quæſsitum, n. 3. ff. ad Trebellianum. & eleganter comprobat eam Barboſsa in dict. §. quod ſsi in patris, num. 19. & latiùs in l. 3. n. 7. & 8. ff. ſsoluto matrimonio. & ante ipſsum Mendez in

* dict. l. cum oportet. 2. part. n. 134. & ad validitatem iudicij, vtrùm conſsenſsus patris à principio interuenire debeat, vt filiusfamilias in iudicio eſsſse poſsſsit: an verò ſsufficiat, quod ex pòſst facto ante finitum iudicium accedat? Tractant Bartolus in dicto §. neceſsſsitate, n. 11. Rota deciſs. 175. n. 2. in nouis. Capreolus in l. 1. n. 22. ff. de iuriſsdict. omnium iudicum. Ancharanus conſs. 337. in fine: Afflictis deciſs. 180. ad fin. qui poſst alios in ea fuerunt opinione, vt voluerint quòd ſsufficiat conſsenſsus poſstmodum accedens, atque ex illo confirmari iudicium aſsſseruerint. Gloſsſsa tamen in dict. § neceſsſsitate. Sentit prædictum conſsenſsum à principio interuenire debere, aliàs irritari iudicium ſsine ſspe reconualeſscentiæ. Et eam ſsequuti ſsunt Baldus ibi. & Paulus num. 11. & eſsſse receptam, & communem opinionem teſstatur Iaſson in l. ſsi quis mihi bona, §. iuſsſsum, num. 20. ff. de acquir. hæred Vantius de nullitat. Pag. 327. num. 44. & veriorem exiſstimat, & fortiſsſsimis fundamentis comprobat eam Petrus de Barboſsa in l. 3. num. 8. & 9. ff. ſsoluto matrimonio. fol. 779. Idèmque cum aliis ibi relatis tenet Ioſsephus Ludouicus deciſs. 13. num. 2. Vbi ex mente Aretini, Alexandri, Angeli, Alciati, & aliorum exiſstimat, quòd

* patris conſsenſsus, & authoritas ſsaltem tempore litis cõteſtatæcontestatæ interuenire debet, aliàs proceſsſsus irritabitur, etiam ſsi pater poſst litis conteſstationem acta per filium ratificauerit. Libellus autem, qualiter formari debeat,

* vbi pater agit nomine filij, vel filius de conſsenſsu patris in aduentitiis: tradit Doctor Paz. in praxi, 1. part. 1. tom. 2. temp. num. 19. Sed elegantius, atque vtilius Arias Pinellus (quem ipſse non refert) 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 64. & 65. per totum, & an pa

*ter legitimus adminiſstrator bonorum filij, citra conſsenſsum ipſsius, poſsſsit in iudicio agere, & actiones mouere: & ſsi filius ſsit abſsens, cautio de rato ab eo exigatur; & de intellectu leg. fin, §. vbi autem in vnum. C. de bonis quæ liberis, poſst alios agunt idem Pinellus; dict. 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 66. per totum. Barboſsa, |

p. 28

in dict. l. 3. ff. ſsoluto matrimonio. num. 40. & 41. & vltra relatos ibi. Menchaca de ſsucceſsſs. creat. lib. 1. §. 6. num. 53. verſs. redeundo ad illum articulum de poteſstate teſstatoris. Menochius, in conſs. 279. n. 37. lib. 3. Burſsatus in conſs. 357. num. 18. lib. 4. quibus iunge nouiſsſsime Additionatorem deciſsionum Gammæ in addit. ad deciſsion. 77. vbi

* tractat & multos alios refert in idem, vtrùm filius citari debeat, quando agitur cauſsa ad eum ſspectans, ſsuper bonis aduentitiis, vel ſsufficiat cum ſsolo patre agi.

* Similiter vtrùm pater legitimus adminiſstrator bonorum filij abſsque conſsenſsu illius poſsſsit ante & poſst litem conteſstatam procuratorem conſstituere? Tradunt Bertachinus in repertorio, 3. part. lit. P. verſs. pater adminiſstrator, in fine. verſs. pater adminiſstrator poteſst conſstituere procuratorem. Pinellus, 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 65. Menchaca de ſsucceſsſs. creat. lib. 1. & 6. in fin. Ioſsephus Ludouicus dict. deciſs. 13. n. 6. Chaſsſsaneus in conſsuetud. Burgund. rubr. 6. §. 8. gloſsſsa. & auſsſsi le, &c. in fine. Villalobos commur. opin. verbo, pater n. 49. & 50. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 286. num. 6. lib. 2. Burſsatus in conſs. 133. num. 61. lib. 2. Plene

* Aſscanius Clementius tract. de patria poteſst. cap. 6. eſsſsectu 12. n. 18. verſs. vltimò quæro. Et an poſsſsit iura filiorum remittere, vel ſsuper illis tranſsigere, aut inſstrumentum publicum in eorum præiudicium approbare? Eſst ſsingularis, & non vulgata quæſstio, in qua ſsingulariter, atque ex propoſsito loquutus eſst Menochius in conſs. 279. lib. 3. cui iunge IacobũIacobum Mandellum de Alba (qui in terminis loquitur) in conſs. 286. num. 15. lib. 2. Ioannem Cephalum in conſs. 24. num. 22. & ſseqq. & n. 26. & 29. lib. 1. Additionatorem ad deciſsionem Gammæ 373. 2. part. fol. 433. Denique vtrum poſsſsit diuidere bona ad

*uentitia ex hæreditate matris ſsua voluntate inter ipſsos filios? tractat idem Menochius in conſs. 279. ſsupra relato. n 43. cui iunge Tiraquellum in præfat. leg. ſsi vnquam. C. de reuocand. donat. num. 31.

Hic ergo vſsusfructus, qui ratione & virtute patriæ poteſstatis, in bonis aduentitiis filiorum patri competit;

* quòd legalis ſsit, adnotarunt expreſssè in hac materia, & ſsic communiter nominarunt eum Baldus, & Angelus, in l. 1. §. ſsi vſsusfructus, ff. ad legem falcidiam. Paulus de Montepico in l. Titia. cum teſstamento. §. Titia cum nuberet. quæſst. 58. ff. de legatis ſsecundo. & poſst alios plures Anton. Gomez, tom. 2. variar cap. 15. de ſseruitut. n. 1. in fine. Arias Pinellus l. part. leg. 1. C. de bonis maternis. in princ. Molina de Hispanorum primogeniis, lib. 1. c. 27. num. 11. Ioannes Garſsia de expenſs. & meliorat. cap. 10. num. 2. & cap. 11. in princ. Qui tamen formalis vſsusfru

*ctus dici poteſst, & ſsic nuncupari ſsolet à multis, habito reſspectu ad proprietatem, quæ penes filios remanet, & quia ab ipſsa proprietate vel dominio ſseparatus, defertur à lege parentibus. Id quod communi conſsenſsu videntur omnes Doctores admittere: Et poſst Baldum, Corneum, Nouellum, Palacios Rubios, & Didacum del Caſstillo, ſsic aduertit Pinellus 2. part. dict. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 16. vbi poſst Picum, Ripam, & alios relatos conſstituit idem in parentibus tranſseun

*tibus ad ſsecundas nuptias, vt dicatur vſsusfructus formalis, quem ipſsi habent ſsuper bonis, quæ filiis prioris matrimonij reſseruari debent. Idem etiam, quod vſsusfructus aduentitiorum dici poſsſsit formalis, animaduertunt Antonius Gomez, in l. 48. Tauri num. 2. Ioannes Garſsia. dict. cap. 10. num. 2. & alij referendi infrà à n. 33. Ioannes de Monteſsperello (quem hucuſsque nullus præcitauit) in conſs. 97. num. 9. lib. 1. vbi rectè adnotauit, quòd vſsusfructus, qui olim acquirebatur patri in bo

*nis aduentitiis filiorum, erat cauſsalis: quia ſsimul cum dominio aut proprietate quærebatur; hodie tamen factus eſst formalis, quia ſsine dominio, aut proprietate acquiritur. Enimverò proprietas ſsiue dominium, ex noua Imperatorum conſstitutione penes filios remanet, & ſsolus vſsusfructus parentibus defertur. Vnde conſsiderabam, & nouè, & verè, Emmanuelis Mendez de

* Caſstro opinionem omninò contrariam in hac materia, nulla iuris ratione ſsuſstineri poſsſse: Is enim in repetit. leg. cum oportet. C. de bonis quæ liberis. 2. part. ex n. 107. vſsque ad num. 112. non ſsolùm tentare, ſsed & aſsſserere duo contendit: quæ mihi nullo pacto probari poſsſsunt. Primum enim credit vnum, quod eſst omnino falſsum, ſscilicet vſsumfructum aduentitiorum parentibus competentem, cauſsalem eſsſse, & non formalem. Idque a

*pertè conſstat ex his, quæ communi omnium reſsolutione, in cap. 1. huius libri adnotauimus. Si enim vſsusfructus cauſsalis vocatur, qui cum dominio, & proprietate coniungitur, & illius occaſsione cauſsatur, vt ibi diximus; quomodo hic vſsusfructus parentibus conceſsſsus, cauſsalis dici poterit, qui non dominij, aut proprietatis filiorum occaſsione cauſsatur, ſsed patriæ poteſstatis virtute & iure, conſstituitur per legem: aliàs ſsi patria poteſstas deficeret, quid proprietas filiorum cauſsaret. Nec aliquid vrget ratio, qua ſsuadetur ipſse principaliter: Quòd cùm vſsusfructus aduentitiorum acquiratur ratione patriæ poteſstatis, remanente in hoc diſspoſsitione iuris antiqui: conſsequens erit, vt prius filio, deinde patri acquiratur. Quemadmodum & olim proprietas ipſsa acquirebatur; ac propterea penes patrem non ſsit verus vſsusfructus formalis, ſsed ſsolùm cauſsalis, nam is tantum ad filium ſspectat cum ſsit dominus rei. Sed quid ad rem prædicta ratio, quæ (vt dixi) nihil adſstringit, dato enim pro vero, quod bona aduentitia priùs filiis, & deinde parentibus acquirantur: non Lib. ſsequitur inde, quòd vſsusfructus (qui à perſsona filij ex legis diſspoſsitione tranſsit in patrem) cauſsalis dici poſsſsit, cùm penes patrem non ſsit proprietas, cuius ratione cauſsari poſsſsit, illa potius penes filios ex eiuſsdem legis præcepto; & voluntate remanſserit: & quamuis à principio, cauſsalis ſsolus vsusfructus penes filium eſsſset, vtpote dominum rei, non ſsequitur etiam cauſsalem vſsumfructum fuiſsſse tranſslatum in patrem; non enim nouum eſst in iure, vt quod non habemus, aliis tradendo transferamus in ipſsos, vt probauimus ſsuprà cap. 1. huius libri. Nam & dominus rei pleno iure transferendo vſsumfructum in alium, transfert formalem vſsumfructum, quem non habebat; vt inquit textus in l. quod noſstrum. ff. de vſsufructu. Habebat tamen cauſsalem, qui ſseparatus à proprietate factus eſst formalis, vt dict. cap. 1. cum gloſsſsa ibi. latiùs oſstendimus. Et hæc eſst concludens ratio contra prædictum Authorem, aut aliàs fatendum erit omnem vſsumfructum cauſsalem eſsſse, (quod tentari non poteſst) cum ab initio vſsusfructus cum proprietate ſsit penes dominum, quo tempore cauſsalis eſst: poſstmodùm verò à proprietate ſseparetur, & certis, à iureque conſstitutis modis in alios transferatur, & conſstituatur, quo tempore vſsusfructus formalis efficitur, iùſsque alienis rebus vtendi, & fruendi dicitur. Nec attenditur, quod ab initio penes dominum cum proprietate, aut dominio fuerit, Lib. ſsed quod nunc à proprietate ſseparatus, certíſsque modis conſstitutus, penes alium ſsit. Vt certum eſst, & ita aperta iurium deciſsione probatum, vt de hoc amplius hallucinari non debeat. In quo de

*cipitur iterum idem Mendez dict. 2. part. num. 111. arguit enim contra communem, quod ſsi hic vſsusfructus formalis eſsſset, verè, & propriè diſstingueretur à proprietate, & eſsſset res maxime diuerſsa, quod vtrumque fatendum erat potiùs; cùm certum ſsit, talem vſsumfructum diſstingui à proprietate, quæ penes filios remanet, & eſsſse rem diuerſsam vt de ſse patet. Nec præuale

*re poteſst illius argumentum contra communem, quod ex l. ius publicum, ff. de pactis, deducitur. Nam reſsponderi, & ſsatisfieri poteſst ex his, quæ docuerunt Bartolus, & omnes Doctores communiter ibi. & reſsolutis per Menchacam, de ſsucceſsſs. creat. lib. 1. §. 3. num. 7. ex verſs.

* pro reſsolutione ergo harum rationum, vſsque ad numer. 11. quo loco latè, & vtiliter declarat regulam dict. leg. Ius publicum, atque ex his, quæ adducit, ibidem, num. 8. in fine verſs. quoddam enim eſst inductum. & num. 9. Omnino diluitur argumentum prædicti Moderni.

Deinde & ſsecundo, credit ipſse Mendez, vſsumfructum

* |

p. 29

aduentitiorum, non eſsſse verum vſsumfructum formalem, nec ita nuncupari poſsſse: quod etiam admitti non poteſst. Nam etſsi verum ſsit, de alio vſsufructu, ad hunc,

* quem pater habet in bonis aduentitiis filiorum, regulariter arguendum non eſsſse; vt cum iudicio aduertit Pinellus 2. part. l. 1. C. de bonis maternis, n. 16. ſsunt enim in

*ter vnum, & alterum vſsumfructum, nonnullæ, & notabiles differentiæ, quas proſsequuntur ij Authores, quos ſstatim referam, & latiùs Pinellus ex dict. n. 16. & vſsus

*fructus aduentitiorum, quem pater habet, potentior eſst alio vſsufructu in multis, vt conſstat apertè ex l. cum oportet, §. non autem, ibi: pleniſsſsimam poteſstatem, l. fin. §. vlt. C. de bonis quæ liberis. Pinellus omninò videndus, dicta 2. part. l. 1. ex num. 16. cum multis ſseqq. Molina de Hiſspanorum primogeniis lib. 1. cap. 27. num. 11. Ioannes Garſsia tract. de expenſs. & meliorat, cap. 10. num. 1. in fin. & num. 2. & cap. 11. in princ. & num. ſseqq. Negari tamen

* non poteſst, quin vſsusfructus ipſse aduentitiorum verus vſsusfructus, & formalis dici poſsſsit: tum quia alteri vſsufructui aſsſsimilatur in multis, & ab ipſsa proprietate diſstinctus, & ſseparatus eſst, & eſst: ius alienis rebus vtendi, & fruendi propter patriam poteſstatem, ſsalua rerum ſsubſstantia, quæ conſseruari indemnis debet, vt certum eſst. Tum etiam, quia vſsusfructus ſsimpliciter vocatur in multis iuribus; quod non contingeret, ſsi verus vſsusfru

*ctus non eſsſset, aut aliter exprimeretur à iure: & tamen ſsæpè, & ſsimpliciter vſsusfructus vocatur is, qui in bonis aduẽtitiisaduentiis filiorum, à lege parètibusparentibus defertur: l. cum oportet. C. de bonis quæ liberis. l. 1. & 2. C. de bonis maternis. §. igitur liberi veſstri. Inſstitut. per quas perſsonas nobis acquiritur. l. 5. 6. & 7. tit. 17. part. 4. ex quibus iuribus, vt indubitatum id admittunt Pinellus, Molina, & Ioannes Garſsia vbi ſsuprà. Antonius Gomez, in l. 6. Tauri, n. 12. & 13. Matienço in l. 9. tit. 1. gloſs. 1. in fin. & in l. 4. tit. 3. gloſs. 3. & 4. lib. 5. nouæ recopil. Rojas in epitome ſsucceſsſsionum, cap. 29. num. 23. & ſseq.Ioannes Guttierrez. practic. lib. 2. quæſst. 40. Antonius Theſsaurus deciſs. Pedemontana. 156. Aluarus Valaſscus conſsultat. 69. Caldas Pereira in l. ſsi curatorem habẽshabens verbo, læſsis. n. 110. & ſseqq. Cephalus in conſs. 467. num. 82. lib. 4. Hieronymus Gabriel, in conſs. 162. per totum, lib. 2. Burſsatus in conſs. 133. num. 61. lib. 2. Petrus Surdus in conſs. 116. num. 3. & ſseqq. lib. 1. Antonius Galeatius Maluaſsſsia in conſs. 51. num. 2. vol. 1.

Nec ſsuſstineri poteſst ſsolutio, quam ad dictas leges ad

*ducit Mendez. vbi ſsuprà, dict. 2. par. num. 110. quòd intelligi debeant, non de vero & proprio vſsufructu, ſsed de commoditate tantum, quæ lato modo vſsusfructus appellari ſsolet. Nam id falſsum eſsſse, ſsatis conſstat ex eo, quod inter vſsumfructum, ſseu ius vſsusfructus, & com

*moditatem, maximam eſsſse differentiam aperte probauimus ad finem huius libri, in explicat. l. vlt. C. de vſsufructu. vbi adnotauimus alia, quibus communis (quam defendimus) non mediocriter comprobatur; & in explicat. ad text. in § finitur. Inſstitut. de vſsufructu. & pro nunc, ſsic in terminis obſseruauit (vbi refert alios) IoãnesIoannes Cephal. in conſs. 157. num. 6. in fin. & num. 7. lib. 2. & quia verbum vſsusfructus, quod in iuribus ſsuperiùs adductis sæpè repetitum eſst, intelligendum eſst potius, & accipiendum verè & propriè pro vſsufructu vero competenti patri in bonis aduentitiis filiorũfiliorum, quàm impropriè, pro commoditate, ſsiue facultate fructuum perci

*piendorum. Verba enim, quæ in lege, ſstatuto, aut alia diſspoſsitione proferuntur, non ſsunt improprianda, ſsed propriè & ſstrictè, atque in potiori ſsignificatu accipiẽdaaccipienda: vti ſscribunt, & latiùs comprobant Decius in conſs. 276. In cauſsa quæ Lucæ. num. 9. Rolandus in conſs. 44. num. 13. & in conſs. 68. num. 15. vol. 3. Cephalus in conſs. 82. num. 12. lib. 1. & in conſs. 303. num. 66. & in conſs. 405. num. 24. lib. 3. Hyppolitus Riminaldus in conſs. 454. num. 22. lib. 4. Marcus Antonius Eugenius in conſs. 18. num. 15. & in conſs. 48. num. 2. Ioannes Franciſscus de Ponte in conſs.

* 30. num. 42. & in terminis noſstris, quod verbum vſsusfructus, in quacumque diſspoſsitione, propriè ſsignificet plenum, verum, & integrum vſsumfructum, nonnullis fundamentis oſstendit Antonius Galeatius Maluaſsſsia in conſs. 49. num. 7. in fine. & num. 8. & 9. lib. 1.

Denique, nam licèt verum ſsit, quod patria poteſstas

* morte diſsſsoluitur, per textum in princ. Inſstitut. Quibus modis ius patriæ poteſstatis ſsoluitur. l. ſsi ita, ff. quando dies legati cedat, Caius, lib. 1. Inſstit. tit. 6. Vlpianus in fragmentis. tit. 10. verſs. morte. & tit. 23. Iulius Paulus lib. 2. ſsententiarum, tit. 25. Menochius in conſs. 151. num. 10. lib 2. Antonius Pichardus. in dict. princ. quibus modis ius patriæ poteſstatis ſsoluitur. num. 1. tamen vſsusfructus patri quæſsitus viuo filio in bonis aduentitiis, non finitur mortuo illo, ſsed durat in ita patris, etiam poſst mortem filij.

* l. 4. C. de bonis quæ liberis. l. vlt. C. ad Tertyllianum. l. vlt. in fin. C. communia de ſsucceſsſs. Quia patria poteſstas,

* quæ ad adquiſsitionem vſsusfructus aduentitiorum requiritur, ſsufficit ſsi tempore acquiſsitionis interueniat, & poſstquam ſsemel eſst operata effectum, quamuis ceſsſset, & finiatur, non extinguitur vſsusfructus ſsemel quæſsitus: vt vtrumque poſst gloſsſsam, Baldum, & alios antiquos ibi relatos, probarunt Antonius Gomez, in l. 6. Tauri n. 11. & in l. 48. num. 5. verſs. nec obſstat prædictis. Pinellus 1. part. l. 1. C. de bonis maternis, num. 39. & 42. Menchaca de ſsucceſsſs. progreſsſs. lib. 1. §. 1. num. 38. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 1. cap. 19. num. 20. & lib. 2. cap. 9. num. 24. Ioannes Guttierrez. pract. lib. 3. quæſst 78. n. 3. & in repet, ad text, in §. ſsui, de hæredum qualitate & differentia. num. 24. & 26. Matienco, in l. 9. tit. 1. lib. 5. nouæ collect. regiæ, gloſsſs. 1. num. 6. & his non relatis, Azeuedius ibi num. 1. in fin. Sfortia Oddi in conſs. 51. num. 4. lib. 1. Petrus Surdus in conſs. 116. num. 46. & 47.

* lib. 1. hoc autem proprium eſst, & peculiare proprij & veri vſsusfructus formalis, quòd morte finiatur, iuxta textum. in §. finitur. de vſsufructu, cum aliis vulgatis. Non autem ſsolius commoditatis, quæ reſspicit perſsonam illius, qui habet ius ipſsum principale, l. neceſsſsario. §. finali. ff. de periculo, & commodo rei venditæ, & infrà alio capite pleniùs dicetur: ergo ſsi pater haberet ſsolam commoditatem, extingui deberet illa mortuo filio, & penes ipſsum patrem non duraret.

Nec ſsatisfacit ſsolutio Mendez Luſsitani dict. 2. part.

* leg. cum oportet, num. 109. nam dato pro vero, quòd in d.l. 4. C. de bonis quæ liberis, nouiter conceſsſsus fuerit patri vſsusfructus, quandiu pater ipſse viuat: videbatur enim ceſsſsante patria poteſstate, quòd ceſsſsare deberet etiam vſsusfructus, qui ratione patriæ poteſstatis conceditur, vt ipſse dicit, & tamen contrarium nouiter deciditur in eo textu. Adhuc tamen ſsi verum amamus, fa

*tendum erit, militare, & fortiter adſstringere illius legis, & ſsimilium iurium deciſsionem, (quantumuis illa noua ſsit) lex enim illa, quæ patri per tempus vitæ vſsumfructum aduentitiorum concedit, non tantum pro vita filij; certa eſst alia lege, verum vſsumfructum conceſsſsum fuiſsſse patri, non ſsolam commoditatem; alias enim non decideret id, quod commoditati tantum vſsusfructus repugnaret, aut decidendi contrarium, aliquam rationem exprimeret. Ex quibus communis ſsententia fortius, & melius, quàm adhuc, remanet comprobata.

Secundò & principaliter conſstituendum eſst, vſsusfru

*ctus aduentitiorum materiam latiſsſsimam eſsſse, & infinitas continere quæſstiones, quæ cum ex propoſsito hoc loco tractari non debeant: non inutile futurum erit, ſsi lectorem fidelitate, & veritate, (omnia enim originaliter prælegimus) ad eos remittamus, qui plenius, aut diſstincte magis tractarunt. Idcirco de hoc vſsufructu legali, & quibus caſsibus patri competat, vel non, aut in quibus bonis, quo tempore duret, quibus ex cauſsis finiatur, & qualiter parentes ſse habere debeant circa curam & adminiſstrationem bonorum, & qualiter filiis obligati remaneant; ſsunt videndi ex propoſsito, atque originaliter, Arias Pinellus (qui cæteris omnibus elegantius atque ſsubtilius tractat,) 1. 2. & 3. part. leg. 1. C. de bonis maternis, Antonius Gomez. in l. 48. Tauri, |

p. 30

per totam. Matiençus, & Azeuedius, in l. 9. tit. 1. lib. 3. nouæ recopil. Chaſsſsaneus in conſsuetud. Burgund. rub. 6. Des enfans. §. 5. per totum. Menchaca, de ſsucceſsſs. creat, lib. 1. §. 10. ad l. quoniam in prioribus. num. 234. & 235. latiùs de ſsucceſsſsi. progreſsſs. lib. 1. §. 1. à num. 8. cum multis ſseqq. Molina de Hiſspanorum primogeniis. lib. 1. cap. 19. à num. 18. vſsque ad n. 37. Mieres, de maioratu. part. 2. quæſst. 3. num. 14. Caldas Pereira, qui latiſsſsimè agit, in l. ſsi curatorem habens. verbo, læſsis. ex num. 121. vſsque ad num. 153. Ioannes Guttierrez. de iuramento confirmatorio. 1. part. cap. 41. à n. 10. & in repet. cap. quamuis pactum de pact. in 6. verbo, nullum ad bona paterna regreſsſsum. per totum. Ioannes Garſsia tract. de expenſsis. cap. 10. à n. 2. & num. 45. & 46. & cap. 11. num. 11. & numer. 24. Aluarus Valaſscus conſsult. 69. per totam. Rolandus. conſs. 95. à num. 43. lib. 1. Caballinus milleloquio 551. per totum. part. 2. Aldobrandinus in conſs. 24. à princ. & in conſs. 52. num. 15. & in conſs. 65. lib. 1. Emmanuel Mendez de Caſstro in repetit. dict. leg. cum oportet. C. de bonis quæ liberis. 2. part. de bonis aduentitiis per totam. à num. 73. vſsque ad num. 140. Ludouicus Molina, è ſsocietate Ieſsu religioſsus de iuſstitia & iure, tract. 2. diſsp. 8. Doctor Spino, in ſspeculo, gloſsſs. rubr. 4. part. à num. 14. ſsunt etiam videndæ deciſsiones duodecim Nicolai Boë

*rij, quibus tota ferè vſsusfructus aduentitiorum materia comprehenditur, deciſs. inquam 25. & 61. per totam, & deciſs. 85. 190. 193. 194. 195. 196. 197. 198. & 199. & deciſs. 172. Petrus Surdus, qui eruditè, & vtiliter

* loquitur in hac materia in conſsil. 116. fere per totum. lib. 1. Hieronym. Gabriel, in conſs. 162. per totum lib. 2.

* quod eſst ſsingulare conſsilium, & notandum in hac materia; Borgninus Caualcanus (qui parum diſstinctè lo

*quitur, & inuoluta atque confuſsa manu de hac materia tractat) de vſsufructu mulieri relicto, à numer. 179. fol. 370. vſsque ad num 195. Inter alia tamen notandum

* eſst, quòd vſsusfructus aduentitiorum patri non quæritur, quoties bona ea lege & conditione filio donantur, aut in teſstamento relinquuntur, ne patri quæratur vſsusfructus eorum; nam ex prohibitione perceptionis vſsusfructus, ceſsſsant omnia, quæ adhuc dicta ſsunt: per textum in authent. excipitur. C. de bonis quæ liberis. & in authent. vt liceat matri & auiæ. verſs. 1. collat. 8. per quæ iura ſsic tenent gloſsſsa, & communiter omnes Doctores, ibi. & alibi ſsæpè, quos in vnum congeſsſserunt, & latiùs declararunt eorum materiam Antonius Gomez. in l. 48. Tauri, num. 10. verſs. Tertiò principaliter. Molina de Hiſspanorum primogeniis lib. 1. cap. 19. à num. 30. Mieres, de maiorat. part. 2. quæſst. 3. num. 14. Menchaca de ſsucceſsſs. creat lib. 1. §. 10. ad l. quoniam in prioribus, numer. 234. & 235. & de ſsucceſsſs. progreſsſs. lib. 3. §. 26. numer. 32. Ioannes Guttierrez in dict. cap. quamuis pactum. verbo, nullum ad bona paterna regreſsſsum. à num. 18. cum ſseqq. Caldas Pereira, qui latè agit, dict. verbo, læſsis. à num. 144. vſsque ad num. 148. Et vbi

* expreſsſsa prohibitio facta non eſst, ex quibus coniecturis deduci, aut conſstare poſsſsit, vſsusfructus aduentitiorum acquiſsitionem prohibitam fuiſsſse patri; tradit notanter Petrus Surdus dict. conſs. 116. lib. 1. num. 11. & 12. & numer. 23. & 38. & num. 54. 55. & 56. & num. 64. & 70. qui conſs. 143. num. 21. lib. 1. poſst Hieronymum Gabrielem in conſs. 118. num. 12. Beccium in conſs. 97. num. 6. rectè probauit, quòd vſsusfructus aduentitio

*rum non quęritur patri, quando conſstat quoquemodo, etiam ex coniecturis, de voluntate relinquentis: nedum quomodo prohibitio ſspecifice facta fuit. Id quod

* intelligi debet, dummodò verba talia ſsint, ex quibus nihil aliud, quàm perceptionis vſsusfructus prohibitio deduci poſsſsit; vt poſst Cumanum, Caſstrenſsem, Aretinum. SocinũSocinum, & alios, anteà adnotauerat Molina, de primogeniis. lib. 1. cap. 19. num. 31. & ipſsum non referens, Caldas dict. verbo læſsis, num. 145. & alias coniecturas prohibitionis conſsiderarunt Menchaca de ſsucceſsſs. progreſsſs. lib. 3. dict. §. 26. num. 32. Aluaradus, de coniecturata mente defuncti, lib. 2. cap. 3. num. 106. fol. mihi. 79. videndus etiam lib. 4. cap. 3. num. 6. fol. 167. nec com

*moditatem habebit pater, vſsusfructus perceptione prohibita: vt cum aliis contra Angelum, rectè defendit Molina, lib. 1. cap. 19. num. 33. & latiùs fundans Caldas dict. verbo, læſsis. num. 145. verſs. licet autem huiuſsmodi prohibitio, vſsque ad num. 146. vbi argumentis contrariæ; partis ſsatisfacit: & iunge illis idem tenentes Petrum Surdum in dict. conſs. 116. num. 73. lib. 1. Hieronymum Gabrielem in conſs. 118. num. 12. in fin. & n. 13. lib. 1. & conſs. 162. à n. 16. vſsque ad n. 22. & n. 31. lib. 2. Licèt autem prohibita ſsit patri vſsusfructus acquiſsitio

* per teſstatorem in bonis filij, non cenſsetur ei prohibita facultas adminiſstrandi prædicta bona, etiam ex præſsumpta mente teſstantis, quoties nulla legis, vel teſstatoris ſsuſspicio concurrit: & ſsic quoties patri vſsusfructus acquiſsitio prohibeatur, non quia teſstatori, vel legi ſsit ſsuſspectus, ſsed potius pro vtilitate filij, vt filio plenius conſsulatur, non ſsolum in proprietate, ſsed etiam in. vſsufructu bonorum adminiſstratio non tollitur, quamuis vſsusfructus acquiſsitio ſsit prohibita. Ita eleganter explicat Corneus in l. cum non ſsolum. §. ſsin autem, in ſsecunda. num. 3. C. de bonis quæ liberis. & ſsequitur Cagnolus referens alios, in l. frater à fratre, num. 161. ff. de condictione indebiti. Beroius in conſs. 139. vol. 2. & latius comprobans, cum aliis eruditè conſsoluit in terminis Franciſscus Burſsatus in conſs. 133. num. 39. & 40. & n. 56. & 57. lib. 1. vbi poſst Azonem, Bartolum, Baldum, Ange

*lum, Corneum & alios, rectè conſstituit num. 31. quòd pater, quamuis in bonis filij aduentitiis non ſsit conſstitutus vſsufructuarius: Attamen quando non eſst ſsuſspectus à teſstatore, vel à lege, erit in ipſsis datiuus, non legitimus adminiſstrator, & ſsic omnia adminiſstrabit, licèt ex lege, vel ex pacto, nullus ei vſsusfructus quæratur. Et confirmatur ex ſsingulari doctrina Aretini in §. pupillus, num. 6. Inſstitut. de inutilibus ſstipulationibus. vbi ſscripſsit: quòd in rebus, in quibus patri non quæ

*ritur vſsusfructus, ipſsi volenti, magis adminiſstratio concedenda eſst, quam curatori datiuo: quem refert idem Burſsatus, vbi ſsup. numer. 57. & num. 53. & ſseqq. nonnullis comprobat rationibus. Contrarium tamen, prædictis non relatis, imò quod in caſsu, quo ex pro

*hibitione relinquentis non acquiritur vſsusfructus patri, curator dari debeat huiuſsmodi bonis, filio minore exiſstente, nec pater eſsſse poſsſsit legitimus adminiſstrator, ex Gloſsſsa, Caſstrenſsi, & Saliceto, credit verius, & plenius fundat Caldas Pereira dict. verbo læſsis. n. 147. fol. 372. vbi in verſs. nec in contrarium vrget textus, ſsic diſstinguit: vti colligi poteſst ex ſsolutione per eundem tradita, ſsi rectè perpendatur: Quòd regulariter, vbi vſsusfructus acquiſsitio patri prohibetur per teſstatorem lex illum ſsuſspectum iudicat, ideò adminiſstratorem eum eſsſse ipſsi legi repugnat; cæterùm quando non prohibetur illi vſsusfructus acquiſsitio, ſsed ipſse ſsponte recuſsat vſsumfructum habere, vt in caſsu leg. vlt. §. ſsin autem in ſsecunda. C. de bonis quæ liberis. tunc neque legi, neque teſstatori eſst ſsuſspectus, & legitimam adminiſstrationem conſsequitur.

Vnde pro vera reſsolutione cogitabam dici poſsſse, inter

* Burſsatum, & Caldas nullam contrarietatem eſsſse, eorum potius reſsolutiones ſsic declarari, & conciliari poſsſse; Quòd Caldas loquutus fuerit in terminis Saliceti, & Caſstrenſsis, hoc eſst, quod regulariter, cùm pater priuatur vſsufructu per teſstatorem, aufertur eidem adminiſstratio bonorum ob præſsumptam ſsuſspicionem, vt per Ruinum in conſs. 24. num. 8. vol. 5. & tenet etiam idem Burſsatus dict. conſs. 133. num. 96. qui eod. num. & num. ſsequenti, limitat in caſsu, quo loquuti ſsumus ſsuprà, in principio, vt non procedat, quoties patri vſsusfructus acquiſsitio prohibetur, non quia legi, vel teſstatori ſsuſspectus ſsit, ſsed potius in fauorem filij, vt pleniùs illi conſsulatur non ſsolum in proprietate, ſsed etiam in vſsufructu: quia iſsto caſsu, licèt patri vſsusfructus auferatur, non tamen bonorum adminiſstratio; quia nulla legis vel teſstatoris ſsoſspicio concurrit; de quo duplex proponit exemplum. |

p. 31

Primum, quando expreſssè dixit teſstator velle prædictam acquiſsitionem prohibere, vt pleniùs conſsultum ſsit filio in proprietate, & in vſsufructu. Secundum, quoties pater erat incertus, vel incognitus teſstatori, & vſsusfructus acquiſsitionem prohibuit, tunc enim non potuit per teſstatorem ſsuſspectus iudicari, & conſsequenter nec adminiſstratio ei debet auferri, argumento legis ſsecundæ §. voluntatem ff. ſsoluto matrimonio, aliàs regulariter, adminiſstratio patri non competit, vſsusfructus acquiſsitione prohibita. Quamuis in hoc contrà tenuerit Crotus in l. frater à fratre. ff. de condictione indebiti. num. 50. ſsed malè quidem, vti vltra relatos ſsupra, conſstat ex his, quæ nouiſsſsimè ſscripſsit Ioannes Franciſscus de Ponte in conſsil. 19. num. 29. & in conſsil. 31. num. 3. & 4. vbi poſst alios ſsecurè

* tradit: quod pater, ſsi velit, ſsemper erit legitimus adminiſstrator, etiam in his, in quibus ipſsi non quæritur vſsusfructus, quando vſsusfructus non acquiritur ex diſspoſsitione legis, ſsecus tamen quando ex diſspoſsitione hominis; quia dum homo prohibet, videtur de patre diffidere, & durius agitur cum lege, quàm cum homine, vt apud ipſsum latiùs videri poterit. Sic tamen explicari debet, vt cum Burſsato (qui ab eodem non citatur) conſsentiat, vt ſsuperiùs conſstituimus; niſsi teſstator vt conſsuleret filio, non propter aliquam diffidentiam, aut ſsuſspicionem patris, ipſsi vſsusfructus acquiſsitionem prohiberet.

Et cùm vſsusfructus acquiſsitio prohibita non eſst,

* vtrùm pater legitimus adminiſstrator filijfamilias minoris, & in poteſstate exiſstentis, bona ipſsius abſsque decreto alienare poſsſsit. Diſsputarunt pleniſsſsimè Salicetus, Curtius, Iaſson, & alij, in l. præſses. C. de tranſsactionibus. & poſst alios antiquos Tiraquel. in præfatione legis, ſsi vnquam. C. de reuocandis donationibus. num. 28. verſsicul. ſsic quoque. Chaſsſsaneus in conſsuetudinibus Burgundiæ. rub. 6. §. 5. gloſsſsa 1. num. 14. Guillielmus Benedictus in cap. Rainuntius, de teſstament. verb. duas habens filias, num. 255. Natta in conſsil. 179. num 7. lib. 1. Couarruuias variarum. lib. 1. cap. 8. num. 5. Antonius Gomez. in l. 48. Tauri, num. 18. Pinellus 3. part. legis. 1. C. de bonis maternis. num. 21. verſs. ex hac autem regula. & num. 22. & 24. & num. 30. Menchaca de ſsucceſsſsionum creatione. lib. 1. §. 10. num 80. & num. 418. & de ſsucceſsſsionum reſsolutione. lib. 2. §. 12. num. 17. Loriotus de conſsanguin. axiomate 40. Queſsada diuerſsarum quæſstionum iuris. cap. 11. num. 11. verſsicul. qui tamen ære alieno. Pariſsius in conſsilio. 101. num. 38. lib. 1. Rolandus in conſsilio 99. num. 39. lib. 1. Alciatus in reſsponſso 358. per totum. Nicol. Vigel. ff. lib. 18. par. 2. cap. 6. regula. 1. exceptione. 6. Hieronymus Gabriel in conſsil. 36. num. 31. lib. 1. Ioannes de Arno. in ſsuis dialogis. dialogo 31. incipit, Pater. Ioannes Antonius Trigona ſsingulari. 22. Villalobos, communium opinionum. litera. P. num. 63. Simoncellus. de decretis, lib. 3. titul. 8. prima inſspectione. â principio, fol. mihi. 372. & 373. Maſscardus. de probationibus, tomo 3. concluſs. 1149. num. 18. Cephalus. in conſsil. 467. num. 41. lib. 4. Menochius. de arbitrariis. lib. 2. centuria. 2. caſsu. 171. num. 54. & in conſs. 279. num. 45. libro 3. & in conſsilio. 442. num. 3. lib. 5. Andreas Gaill. practicarum obſseruationum. lib. 2. obſseruatione. 72. num. 14. Minſsingerus ſsingularium obſseruationum centur 5. obſseruatione 61. per totam. Ioſsephus Ludouicus deciſsione Peruſsina. 13. n. 11. 1. parte. Caldas Pereira in l. ſsi curatorem habens. verbo. contractũcontractum feciſsti. n. 5. verſs. qui tamen ære alieno. & verbo, læſsis, n. 139. Mendez de Caſstro in repetitione d. leg. cum oportet; 2. part. num 121. quibus omnibus attentè, atque originaliter prælectis, vt de hac re plena, & clara reſsolutio haberi poſsſsit: ex

* mente ſsuperiorum ſsequentes caſsus conſstituendi ſsunt; vti nonnullos diſstinguit Octauius Simoncellus dicto

* tractatu de decret. lib. 3. titulo 6. inſspectione 1. à principio. qui tractatu, & reſsolutione huius quæſstionis, cæteros omnes antecellit.

Sit igitur primus caſsus, qui communi omnium conſsenſsu probatur, (ſsed à Simoncello loco relato præter

*mittitur) quando pater legitimus filijfamilias minoris adminiſstrator, intendit alienare bona mobilia illius: quo caſsu decretum iudicis neceſsſsarium non eſst, ſsed liberè illa alienare poteſst: vt teſstatur Iaſson in l. præſses. num. 5. C. de tranſsactionibus. & tenuit Azo in ſsumma. C. de bonis quæ liberis, verſsic. nec puto quod in alienatione mobilium. quos ſsequutus eſst Ioachimus Minſsingerus ſsingularium obſseruationum centuria 5. dicta obſseruatione 61. num. 1. & vt indubitatum ſsupponunt omnes Authores, quos ſsuperius retulimus: dumtaxat enim proponunt dubium in bonis immobilibus, nec de mobilibus aliquid dubitarunt.

Secundus caſsus ſsit, quando pater legitimus admini

*ſstrator filij exiſstentis in poteſstate, ratione vſsusfructus ſsibi competentis, & nulla ſsubſsiſstente cauſsa neceſsſsaria & legitima, intendit alienare bona immobilia ipſsius: & tunc non poteſst; per textum in l. 1. & 2. & in l. vlt. C. de bonis matern. & in l. finali. §. ipſsum autem. verſs non autem. & §. ſsin autem æs alienum. C. de bonis quæ liberis. Baldus in l. 1. ſsub num. 1. ff. de rebus eorum. & pleniùs confirmant Pinellus 3. part. leg. 1. C. de bonis maternis. ex numer. 21. vſsque ad num. 25. Simoncellus vbi ſsuprà num. 2. & 3. vbi poſst Bartolum, Alexandrum, & Pinellum vbi ſsup. num. 23. rectè probauit, quòd is,

* in quem pater alienauit immobilia, non poterit vitare condemnationem, niſsi probet alienationem ex legitima & neceſsſsaria cauſsa factam fuiſsſse: & in dubio fundata erit intentio filij vendicantis rem alienatam, ex ratione adducta per Pinellum, dict. num. 13. Et in hoc ſsecundo caſsu nullus Scribentium diſsſsentit; omnes potius vnanimiter probarunt eum. Id quod ex relatis ſsuprà num. 65. & caſsu ſsequenti referendis, conſstat aperte. Hunc etiam caſsum probauit expreſsſse Azo. in ſsumma. C. de bonis quæ liberis, num. 9. nec dixit patrem libere alienare aduentitia bona filiorum, (prout nonnulli putant) immò abſsque legitima cauſsa non poſsſse ſscripſsit, vt ſstarim dicemus; & cum iudicio aduertit Pinellus dict. 3. part. num. 21.

Tertius caſsus ſsit, quando pater legitimus adminiſstra

*tor filij in poteſstate exiſstentis, neceſsſsaria aliqua ex causa, vt putà æris alieni, aut ſsimili alia legitima cauſsa, bona immobilia filij abſsque decreto alienare contendit. Quo caſsu duæ ſsunt contrariæ, aut inuicem repugnantes opiniones. Salicetus enim in dict. l. præſses. C. de tranſsactionibus: quem ſsequuntur nonnulli, (qui à ſsuperioribus præcitantur) quod etiam in terminis huius caſsus decretum iudicis neceſsſsarium ſsit, conſstanter aſsſseruit, & eius opinionem legendo, & diſsputando teneri poſsſse dixi Iaſson in eadem l. præſses num. 5. & Curtius Iunior, num. 15. Crotus in l. frater à fratre, num. 31. Azo verò in ſsumma rubr. C. de bonis quæ liberis, num. 9. & 11. verſs. & pro conſseruatione contrariũcontrarium docuit, & non eſsſse neceſsſsarium decretum, quando pater ſsic alienat ex neceſsſsaria cauſsa, dixit apertè: & hanc patrem eſsſse veriorem & magis communem, conſstat ex infinitis Authoribus, quos tenendo eam congeſsſserunt Pinellus, vbi ſsup. n. 21. Maſscardus tom. 3. dict. concluſs 1149. num. 18. Aſscanius Clementius tract. de patria potestate cap. 6. effectu 12. num. 6. & 10. Gaill. dict. obſseruat. 72. num. 14. Minſsingerus. dict. obſseruat. 61. num. 2. & 3. Simoncellus dict. inſspectione 1. num. 6. Ioſsephus Ludouicus, Rolandus, Menochius, Cephalus, Couaruuias, Caldas Pereira, & alij relati ſsup. num. 65. Ioannes Antonius Trigona ſsingulari 22. vbi iuribus & rationibus contrariæ partis ſsatisfacit, Pinellus etiam loco ſsæpè relato, num. 22. & 23. & ſsic hæc opinio ita communi Scribentium placito recepta eſst, vt contraria obtinere non poſsſsit.

Quartus caſsus ſsit, quando pater tutor aut curator eſst

* filij emancipati; quo caſsu ſsi res immobiles filij alienare velit, requiritur neceſsſsariò iudicis decretum cum debita cauſsæ cognitione, & alias ſsolennitates tenetur ipſse obſseruare, quibus alij tutores, aut curatores adſstringuntur: per textum in l. ſsi pupillorum. §. ſsi pater, ff. de rebus eorum. & in l. cum emancipatis. C. de prædiis minorum. & ſsic obſseruant Bartolus, Baldus, Alexander, Paulus |

p. 32

Ioannes Baptiſsta Caccialupus, & Menochius, quos ita tenendo congeſsſsit Simoncellus, dicta inſspectione prima. num. 1. & vltra eum latius comprobant Queſsada, diuerſsarum quæſstionum Iuris cap. 11. num. 11. verſsiculo, quod ſsi pater tutor ſsit. Rolandus dicto conſs. 99. num. 39. Caldas Pereira in dicta l. ſsi curatorem habens. verbo. læſsis, num. 139. verſs. cæterum ſsi pater non legitimam. Caualcanus de tutore & curatore, num. 29. Andreas Gaill. dicta obſseruatione 72. num. 14. & 15. libro ſsecundo.

Quintus caſsus eſst ad declarationem præcedentium

* neceſsſsarius, ſscilicet, cum alienatio ritè facta non fuerit, & iuxta ea, quæ; caſsibus præcedentibus reſsoluta ſsunt; vtrùm filius viuo patre reſscindere poſsſsit alienationem aduentitiorum ab ipſso patre factam, & agere etiam contra tertios poſsſseſsſsores, & an in bonis alienatis concedatur hypotheca contra bona patris? In quo amplius non inſsiſsto, ſscio enim hac de re plene actum & diſstinctè reſsolutum per Hyppolitum ſsingulari finali. Nattam in conſsilio 214. lib. 1. Couarruu. reſsolutionum lib. 1. cap. 8. numer. 5. Pinellum 3. parte leg. primæ. C. de bonis maternis, num. 74. & in authent. niſsi tricennale. num. 44. & 45. eiuſsdem tituli. Aluarus Valaſscus conſsultatione 69. num. 16. & num. 23. Ioſsephus Ludouicus deciſs. 13. n. 15. & ſseqq. Menochius in conſs. 279. num. 34. lib. 3. & commendo Iacobum Mandellum de Alba in conſs. 144. à princ. lib. 1.

Sextus & vltimus caſsus ſsit, cum quæritur, vtrùm ea,

* quæ ſsuperius dicta ſsunt, de neceſsſsaria cauſsa, aut decreto in alienatione aduentitiorum, procedat etiam in locatione; & ſsic an pater legitimus adminiſstrator filij familias, poſsſsit bona illius, abſsque decreto locare, vel abſsque cauſsa legitima? Quod tractat plenè Pinellus 3. part. leg. 1. C. de bonis maternis. num. 63. & 64. & illius reſsolutionem ſsequutus eſst Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto. num. 176. verſs. & hoc niſsi eſsſset pater qui locauit. & latius diſsputat Vincentius Carrocius, tractato de locato & cond. 2. gradu perſsonarum quæst. 4. per totam fol. mihi. 65.

Tertiò principaliter conſtituẽdumconstituendum eſst in hac ma

*teria, quod de iure communi, filius aut filia per matrimonium à poteſstate patris non liberatur, l. inter, §. filius familias. l. marito. §. cæterum. ff. ad leg. Iuliam de adulteriis. l. 1. tit. 17. partita 4. Quod latiùs probantes, ſsic adnotarunt Tiraquellus, de legib. Connubialibus, leg. 1. num 1. & ſseqq. Boëtius deciſs. 197. in princ. Palacios Rubios, Gomez Arias, Caſstillo, & Antonius Gomez. in l. 47. Tauri. Matienço in l. 8. tit. 1. lib. 5. gloſs 1. n. 1. & ibi Azeuedius num. 9. Rolandus in conſs. 95. num. 47. lib. 1. Ioannes Gutierrez. in §. ſsui. de hæredum qualitate, num. 118. Barboſsa in l. 2. §. quod ſsi in patris, n. 1. & in l. 3. num. 6. ff. ſsoluto matrim. Et conſsequenter duran

*te patria poteſstate, & effectu acquirendi patri, procedit hæc acquiſsitio vſsusfructus aduentitiorum ſsecundum ius commune: ſsiue conſseruatur vſsusfructus ipſsi patri, etiamſsi filius vel filia, ſsit coniugatus, vel coniugata: vt in l. 1. & 2. C. de bonis quæ liberis. & per Boërium deciſsion. 197. n. 5. & ſseqq. Cephalum in conſs. 423. num. 55. lib. 3. Antonium Gomez. & alios vbi ſsup. Pinellum 1. part. l. 1. C. de bonis maternis, num. 34. in fine. Sed vtrumque de iure huius Regni mutatum, atque innouatum eſst. Primùm enim, filius, vel filia per matrimonium &

* velationem, à poteſstate patris liberatur, & pro emancipato habetur, ex l. 47. Tauri, quæ: hodie eſst, l. 8. tit. 1. de los caſsamientos. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ. Ex

* quarum legum deciſsione maximi effectus reſsultant, & plures quæſstiones excitari ſsolent communiter, de quibus, & præſsenti materia, ſsunt videndi omninò Palacios Rubios, Gomez Arias, Didacus del Caſstillo, Antonius Gomez, Ioannes de Matienço; & Alphonſsus de Azcuedo in eiſsdem legibus. idem Palacios Rubios. in repet. rubr. de donat. inter. §. 43. Couarruuias in 4. de ſsponſsalibus. 2. part. cap. 7. §. 1. num. 13. Menchac. de ſsucceſs. creatione. lib. 2. § 19. num. 70. & de ſsucceſsſs. progreſsſsu. lib. 1. §. 1. à num. 25. Mieres de maiorat. 4. part. quæſst. 23. n. 56. Pinellus 1. part. legis 1. C. de bonis maternis, num. 39. ad finem. Ioannes Gutierrez. in dicto §. ſsui. de hæredum qualitate. num. 118. & ſseqq. & pract. lib. 2. quæſst. 9. & 10. & de iur amento confirmatorio, 1. part. cap. 41. num. 14. Villalobos, communium: litera. F. numer. 27. fol. mihi 21. Caldas Pereira in l. ſsi curatorẽcuratorem habens, verbo læſsis n. 138. verſs. quod hodie in praxi vtiliſsſsimum eſst. Angulo ad leges meliorationum in l. 1. tit. 5. gloſsſs. 5. num. 3. Ludouicus Molin. de iuſstitia & iure. tractat. 2. diſsput. 9. verſsic. ab hac regula excipitur. & in fine disput. verſs. eſst tamen intelligendum. & disput. 227. verſs. de iure vero. Chaſsſsaneus in conſsuetudinibus Burgundiæ. rubr. 6. §. 3. gloſsſs. le fils ou. & gloſsſs. ſsequenti. Deinde & ſsecundò, de iure

* huius Regni, filio vxorato & velato, ſstatim tenetur pater vſsumfructum aduentitiorum liberum dimittere, nec aliquid retinere poteſst: ex l. 48. Tauri, quæ: hodie eſst l. nona. tit. primo. de los caſsamientos. lib. 5. nouæ recop. Vbi latius declarant Authores huius Regni ſscribentes communiter: & ij qui numero præcedenti præcitati ſsunt, Menchaca de ſsucceſsſs. progreſsſsu. lib. 1. §. 1. n. 37. & 43. Molina de Hiſspanorum primogeniis. lib. 1. cap. 19. à n. 25. Mendez de Caſstro in repetitione legis, cum oportet. C. de bonis quæ liberis. à n. 114. cum ſseqq. par. 2. & 4. part. n. 163. & 164. Didacus Perez. in l. 1. titul. 3. lib. 1. ordinamenti. Simon de Prætis. de interpretat, vltim. volunt. lib. 1. in

*terpret. prima, ſsolut. 4. à num. 79. folio. 142. Inter alia tamen, Cifuentes & Antonius Gomez in dicta l. 48. Tauri. num. 6. verſsiculo. quàm legem intellige. vt certum tradiderunt, illius legis deciſsionem procedere etiam ſsi filius abſsque conſsenſsu patris matrimonium contraxerit, & veletur: adhuc enim pater ipſse tenebitur vſsumfructum liberum, & integrum filio dimittere, nec aliquid habebit. Quod etiam ſsecurè admittunt Bernardus Diaz, de Luco, Alphonſsus de Azeuedo, & Ioannes Gutierrez, (quorum ſstatim mentionem faciam.) & ita tenendũtenendum erit, quicquid dubitet Palacios Rub. à ſsuperioribus relatus, & ſsine aliqua lege aut fundamento aduerſsus Antonium Gomez, & Cifuentes, immeritò contrarium aſsſserat Mendez de Caſstro in repetitione dictæ legis. cum oportet. prima parte num. 36. fol. mihi 12. id, quod vltra omnes huius Regni ſscriptores, ex ſsequentibus apertè conuinci poteſst. Primò, Quia lex illa regia non requirit conſsenſsum patris, nec de hoc aliquod verbum loquitur; ſsed vt pater teneatur vſsumfructum aduentitiorum liberum filio reddere, duntaxat vult, quòd filius matrimonium contraxerit, & benedictiones Eccleſsiæ ſsuſsceperit, vt intelligunt communiter omnes ibi. & conſstat ex illis verbis: (Mandamos que dea qui a delante el hijo, o hija, caſsandoſse y velandoſse, ſse ayan para fiel vſsufructo de todos ſsus bienes. & cum non diſstinguat iſstum caſsum, nec nos debemus diſstinguere illum: ex vulgata regula leg. de pretio. ff. de pu

*bliciana in rem actione. maximè cum generaliter loquatur, quo caſsu generaliter debet intelligi, & omnes caſsus comprehendit, etiam ſsi maior ratio militaret in vno quàm in altero: l. 1. §. quod autem ff. de aleatoribus. l. 1. §. & generaliter, ff. de legatis præſstandis. l. in fraudem, ff. de militari teſstamento. Decius in cap. ſsedes. num. 11. & 12. de reſscrip. & in conſs. 20. num. 3. Mieres, de maioratu. 1. part. quæſst. 1. num. 30. & 31. vbi refert Tiraquellum & alios plures. Cephal. in conſs. 93. vbi in ſsimili caſsu ſsic argumentatur, à num. 101. vſsque ad num. 105. & in conſs. 397. num. 18. lib. 3. Surdus in conſs. 34. num. 3. & in conſs. 132. num. 15. lib. 1. & de hac regula videndus eſst omnino Camill. Gallinius. de verborum ſsignificatione. lib. 10. cap. 2. per totum. & cap. 3. & 4. Deinde quia cum dicta lex

* Regia non dicat, quòd matrimonium contrahendum ſsit cum conſsenſsu & voluntate patris, vt vſsusfructus reddi debeat per parentes filio: videtur ſsupponere talem conſsenſsum neceſsſsarium non eſsſse; & ſsi neceſsſsarius foret, ſsine dubio id diceret: vti in alio propoſsito argumentantur Decius in conſs. 445. 15. num. 1. Cephalus in conſs. 445. num. 37. lib. 3. Tandem & vltimò, quia matrimo

*nium contractum abſsque conſsenſsu patris, de iure canonico validum, & legitimum eſst, etiam in foro ſseculari: |

p. 33

nec licentia patris requiritur, licet aliud eſsſset de iure ciuili: vt plene comprobantes ſsic adnotarunt ex aliis, Couarruuias de ſsponſsalibus, ſsecunda parte cap. 6. in princ. num. 17. & 22. Viuius communium opinionum lit. F. fol. 49. num. 2. & ſsequentibus. Petrus Cenedus collectaneo 58. ad Decretales. num. 7. Ioanne Guttierrez. practicarum lib. 2. quæſst. 1. num. 3. Cephalus in conſs. 712. num. 2. lib. 5. Barboſsa quarta part. legis. primæ ff. ſsoluto matrimonio. num. 32. & 36. & nouiſsſsimè Antonius Pichardo, in principio.

* Inſstit. de nuptiis, num. 6. & 11. vnde filius qui contrahendo matrimonium, vtitur permiſsſsione canonica, non debet in eo grauari: vt vſsuſsfructus ſsibi non reſstituatur ſstatim: argumento leg. Gracchus, C. ad leg. Iuliam de adult. & in ſsimili, ex Abbatis & aliorum doctrina, ſsic argumentatur Gomez Arias in l. 49. Tauri, n. 52. & iſstam opinionem amplecti videtur expreſssè, licèt quæſstionem non moueat in terminis, Alph. de Azeuedo, in l. 9. tit. 1. num. 2. lib. 5. nouæ recopil. dum dicit, quòd hodie ex illa lege, ſsiue pater conſsentiat, ſsiue non, filius vel filia contrahendo matrimonium, totum vſsumfructum habebit: & conſstanter tuetur eam. ſsed non ita fundat, Ioannes Gutierrez practicar. lib. 2. quæſst. 10. num. 5. per totum. vbi refert Bernardum Diaz de Luco idem tenentem.

Quartò & principaliter conſstituendum eſst in hac materia, (ſsic enim aperiemus, in quo pater legitimus vſsufructuarius ab aliis fructuariis diſstet) quòd pater legiti

*mus adminiſstrator, & vſsufructuarius bonorum aduentitiorum filij, ſsatiſsdare non tenetur, nec de vtendo & fruendo arbitrio boni viri, nec de reſstituendis rebus finito vſsufructu, nec adminiſstrationis rationem reddere debet, nec aliis oneribus grauari: per textum in l. cum oportet. §. non autem. & in l. fin. §. ſsin autem. C. de bonis quæ liberis. & latè comprobant Aſscanius Clementius tract. de patria poteſstate. cap. 6. effectu 12. à num. 8. cum. ſseq. 8. vol. tractatuum, part. 2. fol. mihi 115. Ioannes de Monteſsperello. in conſs. 97. à princ. & num. 9. & 11. & conſs. 124. num. 4. lib. 1. (alios plures num. ſseq. præcitabo) lex enim, quæ de patre erga filios maximam confidentiam habet,

* & præſsumit illum magis diligere filios quàm ſseipſsum, & ſsemper capere bonum conſsilium pro filiis, vt multis probant Tiraquellus, in præfat. ſsi vnquam. C. de reuocandis donationibus, num. 25. Maſscardus de probat. tom. 2. concl. 1154. per totam. Aſscanius Clementius vbi ſsuprà, cap. 4. num. 2. & ſseqq. Menoch. in conſs. 145. num. 50. & conſs. 152. num. 63. lib. 2. Cephalus in conſs. 702. n. 37. lib. 5. Burſsatus in conſs. 133. n. 54. 55. & 53. lib. 1. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 125. n. 12. lib. 1. & 286. n. 17. lib. 2. hoc onus ei remitti: quod ex dictis iuribus adnotarunt communiter gloſsſsa, Albericus, Bartolus, Baldus, Caſstrenſsis, Alexander, Corneus, & alij. & ſsequuntur infiniti relati per Tiraquellum vbi ſsuprâ n. 19. Pinellus 2. part. l. 1. C. de bonis maternis n. 20. & 21. Menchaca de ſsucceſs. creat. lib. 1. §. 6. num. 46. Caldas Pereira, in dict. l. ſsi curatorem habens. verbo, læſsis. num. 134. Iacobus Mandellus de Alba, in conſs. 186. num. 6. lib. 2. Mendez de Caſstro in dict. l. cum oportet. 2. part. num. 121. & ſsecurè admittunt Antonius Gomez. in l. 48. Tauri num. 6. in fin. & n. 17. Queſsada diuerſsarum quæſst. iuris. cap. 11. num. 11. Si

*militer, patrem legitimum adminiſstratorem, non teneri inuentarium conficere de bonis filij; vt certum, aut magis verum omnes ſsuperiùs adducti aſsſseuerarunt: & Azeuedius in l. 4. tit. 1. lib. 5. nouæ recopil. num. 51. Matienço in l. 2. tit. 1. eod. lib. gloſsſs. 2. num. 10. Iacobus Cancerius variar. ſsol. cap. 7. de tutoribus, â num. 154. Andreas Gaill. practic. lib. 2. obſseruat. 145. num. 13. & obſseruat. 72. num. 15. & 16. & apud Gallos ita obſseruari teſstatur Rupellanus, in Enchiridio iuris Galliæ, pag. 365. & eſsſse veriorem opinionem teſstatur Minſsingerus, ſsingul. obſseruat, centur. 2. obſseru. 93. Rolandus tract. de confectione inuentarij. quæſst 26. num. 1. in fin. & num. 2. fol. mihi 32. vbi refert Cinum, & Baldum, huius opinionis authores; & reddit præcipuam eius rationem. Contrariam tamen ſsententiam, imò teneri patrem legitimum adminiſstratorem inuentarium conficere de bonis filij, & ad id compelli poſsſse, nec rectè appellari onus, inuentarij confectionem, defendunt Pinellus, vbi ſsup. dict. 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 23. Menchaca de ſsucceſsſsionum creat lib. 1. §. 6. num. 46. Mendez in dict. l. cum oportet. num. 121. & cum Pinello, indiſstinctè, & ſsimpliciter tranſseunt Ioannes Garſsia. de expenſs. & meliorat. cap. 11. num. 65. Spino in ſspeculo. gloſsſs. 35. de confectione inuentarij. num. 13. Borgninus Caualcanus, de vſsufructu mulieri relicto, num. 155. fol. mihi. 351. Vbi poſstquàm retulit Pinelli opinionem, dicit in hæc verba. Quod mihi placet, maximè officio iudicis, ſsi iudici videbitur vtile eſsſse, & redundare in fauorem & vtilitatem filij. Iacob. Cancerius vbi ſsup. num. 56. qui dicit id maxime procedere, ſsi iudici conſstet aliquem ſsubeſsſse timorem alienationis, aut diſsſsipationis: quo caſsu idem admittit Minſsingerus dict. obſseruat. 93. num. 3. Molina verò, de Hiſspanorum primogeniis, lib. 1. cap. 15. num. 34. in hac contrarietate, mediam viam eligit, & rectè quidem: & primò numer. 33. cum iudicio reprehendit nonnullos, qui inuentarium cum bonorum deſscriptione confundunt, quaſsi idem ſsint. In quo errore, vltra relatos ab eo,

* fuerunt etiam Rolandus in conſs. 92. num. 20. & 21. lib. 1. Ioannes Garſsia vbi ſsup. dict. num. 65. deinde ſsequutus eſst Cumanum, Socinum, Bertrandum, & alios, qui inuentarium, & bonorum deſscriptionem, vt diuerſsa conſsiderant. Id quod veriſsſsimum eſst ex ſsequentibus: Pri

*mò, quia regulariter inuentarium tutoris, hæredis, vſsufructuarij, & alterius cuiuſscunque adminiſstratoris, magna cum ſsolennitate fieri debet? & multa neceſsſsaria ſsunt, quæ in deſscriptione minimè requiruntur: vt conſstat ex his, quæ plenè ſscripſserunt Baëça de decima tutori præſstanda. cap. 2. num. 41. & ſseqq. Aluarus Valaſscus conſsult. 52. per totam. Caualcanus de tutore & curatore. à num. 58. cum ſseqq. & num. 79. & num. 106. Minſsingerus, dict. obſseruat. 93. numer. 3. Rolandus de confect. inuentarij. quæſst. Inuentarium tutoris, fol. mihi 144. & quæſst. Poſstquàm viſsum eſst ſsupra. fol. 94. Spino dict. gloſsſs. 35. de confect. inuentarij. Ludouicus Moli

Latißime & nouiſsſsimè IoãnesIoannes Guttierrez tr. de tutelis & curis. 2. par. cap. 1. per totũtotum folio. 249. cum ſseq.

na, è ſsocietate Ieſsu religioſsus, de institia & iure. tract. 2. diſsp. 223. & 228. Præterea ſsi idem eſsſsent, cur diuerſsis nominibus nuncuparentur; aut quare inter ea, differentia aliqua conſstitueretur: iuxta textum in l. ſsi idem. C. de codicillis, ſsiue qualiter procedere poſsſset reſsolutio Doctorum quàmplurium, qui dixerunt communiter, quòd tutor, hæres, vel vſsufructuarius, cui remiſsſsa fuit confectio inuentarij, tenetur ſsaltem bonorum deſscriptionem aliquàm pati: vt conſstat ex Baëça, de decima tutori præſstanda. cap. 2. ex numer. 50. Rolando, dict. conſs. 92. num. 20. lib. 1. Ioanne Gutierrez in repet, leg. nemo poteſst. ff. de legatis 1. num. 416. vbi ex aliis reſsoluit,

Et dicto tractatu. de tutelis 2. par. d.c. 1. n. 38.

bonorum deſscriptionem non debere fieri cum ſsolemnitate legis vltimæ, §. ſsin autem. C. de iure deliberandi: ergo non ſsunt idem; planè ſsi idem eſsſsent, præfata doctrina fruſstratoria redderetur, vt de ſse patet apertè. Tan

*dem & vltimò inquit Molina, quòd ad minus tenebitur pater deſscriptionem aliquàm bonorum pati, poſsito, quòd inuentarium ſsolemne conficere non debeat. ſsic enim filio poterit eſsſse conſsultum, nec bona eius occultari, aut tempore minui, & conſsumi continget. Et hanc diſstinctionem, Molina non relato tenuit etiam Caldas Pereira in dict. l. ſsi curatorem habens, verb. læſsis. num. 134. verſs. ex quibus cum Speculatore: & verior atque honeſstior viſsa eſst Baëtio, de decima tutori præſstanda. cap. 4. num. 6. in fin. & videtur eam probare Minſsingerus dict. obſseruat. 93. num. 3. vbi dicit, quòd tali caſsu per Notarium, in præſsentia patris, & filij, & duorum amicorum, fiet deſscriptio bonorum filij, & hoc pro iuris & bonorum conſseruatione filij: iuxta textum in l. 1. § ſsi ſseruus. ff. de ventre in poſsſseſsſsionem mittendo, Boërius etiam, & Rolandus expreſssè hanc concordiam probarunt: ille, in deciſs. 61. num. 7. iſste, tract. de confect. inuentarij, quæſst, 26. numer. 3. ad fin. fol. 33. vbi ſscripſsit, quòd licèt verius ſsit, quòd pater inuentarium |

p. 34

conficere non teneatur de bonis filij, cogetur tamen pati, quòd deſscribantur bona, & de eis inſstrumentum publicum conficiatur: argu. l. 1. §. recte. ff. vſsufructuarius quemadmodũquemadmodum caueat, vt eueniente caſsu mortis patris, vel aui, facilior ſsit probatio & refert alios idem tenentes: &

* teneri patrem in conſscientia, facere talem deſscriptionem de bonis filij, vt poſst mortem eius conſstet: quæ fuerint bona filij, & illi tradi poſsſsint, affirmat Ludouicus Molina, de iuſstitia & iure. tract. 2. diſs. 219. ante finem.

Sed cum pater tranſsit ad ſsecundas nuptias, quo caſsu non amittit vſsumfructum, ſsibi quæſsitum in bonis ad

*uentitiis filiorum, nec legitimam adminiſstrationem, quam habet â lege in bonis filij, per textum in l. vlt. C. de bonis maternis. & in l. generaliter. in fin. l. fœminæ. §. illud. C. de 2. nuptiis. ex quibus ſsic adnotarunt communiter Doctores, ibi. Bertachinus, in repertorio. 3. part. lit. P. verbo pater adminiſstrator verſs. 30. incipit: Pater adminiſstrator eſsſse non definit, Anton. Gomez. in l. 15. Tauri, num. 15. Boërius deciſs. 198. in princ. Pinellus in dict. l. vlt. num. 15. Pariſsius in conſs. 29. num. 74. & 93. & 94. volum. 3. Baëça. de decima Tutori præſstanda. cap. 4. num. 51. Menchaca de ſsucceſsſs. creat. lib. 2. §. 12. num. 36. Ioannes Guttierrez practic. lib. 2. quæſst. 95. num. 12. Dubium eſst, vtrùm teneatur inuentarium con

*ficere, & de vtendo & fruendo arbitrio boni viri, & conſseruandis, ac reſstituendis bonis, ſsatisdationem præſstare? & Pinellus 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis. n. 75. verſs. ampliatur nono. regulam generalem conſstituit; vt ſscilicet parentes tranſseuntes ad ſsecundas nuptias, ſsatiſsdare teneantur, ac inuentarium conficere: & allegat nonnulla iura, præcipuè textum in l. hac edictali. §. is illud. C. de 2. nuptiis, quæ in matre, non in patre lo

*quuntur, ſsed & ſsi in matre loquantur, adhuc Pinelli reſsolutio maiori diſstinctione, & declaratione indiget, nimis enim indiſstinctè loquitur; provt etiam ſsequutus illum, nimis abſsolutè eſst loquutus Ioan. de Matienço in l. 2. tit. 1. gloſsſs. 2. num. 16. lib. 5. affirmans teneri patrem, cautionem & ſatisdationẽsatisdationem præſstare de vtendo & fruendo arbitrio boni viri, ac reddita ratione bonis omnibus reſstituendis: Vnde Alphonſsus de Azeuedo (qui

* prædictorum nullam mentionem facit) in l. 4. tit. 1. lib. 5. nouæ collect. regiæ. à num. 48. vſsq; ad num. 55. præſsentem quæſstionem diſsputat; & tandem in contraria ſsententia remanet; Nec teneri patrem ad ſsecundas nuptias tranſseuntem, prædictam ſsatiſsdationem præſstare, aut inuentarium conficere, ſsecure defendit, & eſsſse communem opinionem affirmat. Sicuti affirmarunt etiam, Ioannes Nicol. in l. generaliter, num. 163. C. de 2. nupt. Villalobos in ærario communium opinionum, lit. B. num. 47. Id quod intelligi debet, duntaxat procedere in bonis immobilibus, in quibus pater à prædictis oneribus liberatur, (vt ipſse dicit (in quibus etiam, vltra eum & omnes animaduerto, admittendam eſsſse declarationem tra

*ditam ſsuprà à num. 90. vt quamuis pater non teneatur ſsatisdare, nec inuentarium conficere, poſsſsit tamen ad inſstantiam filiorum, ſsiue ex officio iudicis compelli, vt deſscriptionem bonorum faciat etiam immobilium; ex ratione adducta in præcedenti quæſstione. Vt poſst mortem patris conſstare poſsſsit apertiùs, quæ fuerint bona filij, vel aduentitia, vel ex priori matrimonio prouenientia, quæ reſseruari debuerunt. Idque ex regula generali, quãquam ex Bald. in conſs. 137. vol. 1. Cumano in conſs. 88. & aliis, Colligit Molina de Hiſspan. primog. lib. 1. cap. 15. n. 28. quòd is qui ſsatiſsdationem non poteſst exigere, bonorum

* deſscriptionem petere poteſst. Quæ fortius debet habere locum in noſstro caſsu, vbi pater tranſsit ad ſsecundas nuptias, quàm in præcedenti, quo loquuti ſsumus in patre legitimo adminiſstratore, & vſsufructuario bonorum aduentitiorum filij, qui ſsecundò non nupſsit, & tamen tenetur bonorum deſscriptionem pati, etſsi inuentarium conficere non debeat.

Quòd ſsi bona ſsint mobilia, quæ reſseruari debent filiis prioris matrimonij, tunc pater ad ſsecundas tranſsiens

* nuptias, prædictam cautionem, & ſsatiſsdationem præſstare, inuentarium conficere, & cætera facere debet, ad quæ mater adſstringitur in dict. l. hac edictali. §. is illud. C. de ſsecundis nuptiis. & ſsic, quoad bona mobilia æquiparantur maritus, & vxor ſsecundò nubentes. Quod ſsentit expreſssè Alphonſsus de Azeuedo in dict. l. 4. tit. 1. lib. 5. num. 52. dum dicit bonorum mobilium, ſsaltem memoriam, & æſstimationem fieri debere; vt ſsciatur quæ bona erant, & cuius æſstimationis & valoris: & in terminis admittit Anton. Gomez in l. 15. Tauri num. 5. in princ. quatenus rectè intelligit, deciſsionem textus, in dict. §. is illud. dum loquitur de bonis mobilibus, ſsic procedere in patre, ſsicut in matre: & poſst Bartolum & alios priùs docuit Gregorius Lopez, (quem ipſsi non referunt) in l. 26. tit. 13. partu. 5. verb. fincan à ſsus hijos. in fine gloſs. verſsic. & adde ad prædicta.

Tenebitur etiam pater legitimus adminiſstrator, vel

* qui ſsecundò nupſsit, inuentarium conficere ſsolenne de bonis filij, ſsi ipſsius filij bona dilapidaret. Secundum Azeuedium, vbi ſsup. dict. num. 52. vbi allegat ſsolum Boërium, deciſs. 61. qui re vera malè allegatur ad id, dicit enim totum contrarium, atque ex ſsententia Bartoli, Alexandri, Caſstrenſsis, Angeli & aliorum reſsoluit, verius & æquius eſsſse, vt patri alienanti, diſsſsipanti, aut malè adminiſstranti bona filij, eorumdem bonorum adminiſstratio auferatur: & conſsequenter, quòd talis pater dilapidans bona filij ab adminiſstratione remoueri debeat, nec audiendus ſsit, etiam ſsi velit cauere, aut inuentarium conficere, quia cautio, ſsiue inuentarium, ius liberorum non redderet tutum. Vt poſst Alexandrum, & alios, rectiùs conſsiderarunt (ſsed illorum nullam mentionem facit Azeuedius) Arias Pinellus. 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis. num. 36. & num. 38. Aſscanius Clementius. tract. de patria poteſstate. cap. 6. effectu. 12. num. 14. Franciſscus Burſsatus in conſs. 133. num. 56. lib. 2. Petrus Surdus eruditè comprobans in conſs. 116. num. 24. & num. 48. lib. 1. Quòd autem patri diſsſsipanti bona filij, eorum adminiſstratio auferẽdaauferenda ſsit; Recepta eſst, & communis Doctorum ſsententia: vti vltra prædictos ex multis aliis tenent Chaſsſsaneus in conſsuetudin. Burgund. rubric. 6. Des enfans. §. 5. gloſsſs. & legitime adminiſstratur. num. 1. fol. mihi. 218. Pinellus. dict. 2. part. num. 33. verſs. ſsed etiam ceſsſsante dolo ſsi pater diſsſsipet; & 3. part. n. 74. Rodericus Iuarez. allegatione. 4. Boëça, de decima tutori præſstanda: cap. 4. num. 8. Molina de Hiſspanorum primogeniis. lib. 1. cap. 16. num. 7. Mendez de Caſstro, in repetitione dictæ leg. cùm oportet. 2. part. num. 131. verſs. Cui addatis caſsum alium. Barboſsa in l. ſsi conſstante. in princ. num. 41. ff. ſsoluto matrimonio. Molina de iuſstitia & iure tract. 2. diſsputatione 228. verſs. item ſsi pater dilapadet bona aduentitia filij. Imo & vſsufructu priuari debet pater, quando illi

100

* aufertur adminiſstratio bonorum, ſsecundum Caſstrenſsem, num. 4. & Alexandrum, num. 6. in l. Imperator. ff. ad Trebellianum. quos alios referentes, ſsequuti ſsunt Boërius deciſsione 61. num. 17. Mendez vbi ſsup. dict. num. 131.Molina dict. diſsput. 228. ac verè pro illis conſsiderari poteſst primò, id quod in aliis vſsufructuariis ſstatutum eſsſse, capitibus ſseqq. huius libri, latiùs demonſstrauimus. Quate

101

*nus communi Doctorum ſsententia receptum eſst, quòd vſsufructuarius, ſsi non vtatur, & fruatur arbitrio boni viri, aut diſsſsipet res, in quibus vſsumfructum habet, aufertur ei ius vſsusfructus, & expelli poteſst per proprietarium. Et habens vtile dominium alicuius rei, non

102

* vſsumfructum ſsolum, ſsicut pater, priuatur illa, ſsi malè ſse geſsſserit circa rem. Vaſsſsallus etiam, qui malè vtitur

103

* re feudali, & malè tractat feudum, priuatur illo: & conductor, qui malè verſsatus fuerit circa rem conductam, priuatur ea. Et vt generaliter dicam, qui iure ſsibi com

104

*petenti abutitur, priuatur illo: vt dicta omnia, multis comprobantes, ſsic anotarunt. & infinita congeſsſserunt

105

* Chaſsſsaneus in conſsuetudinibus Burgundiæ. rubric. 4. §. 6. gloſsſsa vltim. à num. 6. fol. mihi. 156. Barbatia in conſs. 36. à num. 12. lib. 2. Afflictis deciſs. 265. à num. 72. Rolandus in conſs. 49. num. 19. & num. 21. lib. 2. Baëça de inope debitore. cap. 15. à num. 26. & de decima tutori præſstanda. |

p. 35

cap. 13. à num. 1. cum multis ſseqq. Menochius de arbitrariis lib. 2. centuria. 1. cæſsu. 78. per totum.

Quòd attinet verò ad matrem, vtrum ipſsa prædictam

106

* ſsatiſsdationem præſstare teneatur, ac inuentarium conficere, cùm ad ſsecundas tranſsit nuptias? tractat Azeuedius in dict. l. 4. tit. 1. lib. 5. nouæ recopilationis. num. 53. & 54. & dubitationem diluit textus in dict. l. hac edictali. §. is illud. C. de 2. nupt. Dicit enim, quòd ſsi lucra ex priori matrimonio prouenientia, quæ reſseruari debent, conſsiſstunt in bonis immobilibus, non eſst opus cautione: quod declarat Azeuedus vbi ſsup. ſsi modò mulier ſsoluendo ſsit, & idonea, ita vt filiorum ius ſsecurum eſsſse poſsſsit. Cui addo; quod etiam in hoc caſsu, ad petitionem filiorum, vel ex officio iudicis, tenetur mater bonorum deſscriptionem facere, ne bona aliquando occultari poſsſsint: Ex his, quæ in parte ſsuperiùs reſsoluimus, & dictis per Boërium deciſs. 61. num. 22. Quòd ſsi in rebus mobilibus lucra conſsiſstant, cautionem idoneam tenetur mater præſstare, de ipſsis rebus, aut earum æſstimatione, aut ſsi non poteſst cauere, poſsſseſsſsio conceditur liberis cauentibus de præſstando vſsufructu matri, qui interim ex rebus percipietur, & neutro cauente, potior eſst conditio matris, vt declarant communiter gloſsſsa, Bartolus, Salicetus, & omnes; & ex communi Antonius Gomez. in l. 15. Tauri. num. 5. in princ.

Procedunt autem, quæ: huc vſsque dicta ſsunt, vt pater non teneatur ſsatiſsdare, nec inuentarium conficere, nec adminiſstrationis rationem reddere, quando pater bona filij, tanquam pater & legitimus adminiſstrator ratione patriæ poteſstatis adminiſstrat: ſsecùs tamen dicendum

107

* erit, cùm pater adminiſstrat bona filij emancipati, aut filij in poteſstate, quorum vſsumfructum non habet, tunc enim tenetur filio rationem de geſstis, & adminiſstratis reddere, cauere, ac alia onera ſsubire, provt quilibet alius adminiſstrator. vt poſst Bartolum, Caſstrenſsem, Socinum, Aretinum, & alios, plene probarunt Craueta in conſsil. 218. num. 3. Decius in conſsil. 110. col. final. Rolandus in conſs. 49. num. 13. lib. 1. Pariſsius in conſs. 89. col. 3. vol. 1. Cephal. in conſsil. 363. num. 9. lib. 3. & in conſsil. 466. num. 11. lib. 4. & in conſs. 678. num. 26. lib. 5. Burſsatus in conſs. 133. num. 32. lib. 2. & his non relatis, Pinellus 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 27. & 29. Ioannes Guttierrez, qui ad propoſsitum dicit nonnulla vtilia, de iuramento confirmatorio 1. part. cap. 4. num. 19. & ſseqq. & cap. 41. num. 12. Caldas in l. ſsi curatorem habens, verbo, læſsis, num. 134. quibus conſsequens eſst dicere, quòd in

108

* hac ſspecie, inuentarium etiam conficere pater compellatur: quod tacitè præſsentiunt ſsuperiùs relati: & expreſssè Caldas Pereira (qui vtiliter loquitur, & hanc reſsolutionem legibus huius Regni applicat) dicto verbo, læſsis, num. 138. per totum. Probatúrque efficaci ratione, quia cùm pater teneatur rationem adminiſstrationis reddere, & inuentarium etiam conficere debebit: Nam in

109

*uentarij confectio eos tangit, qui rationem reddere tenentur; vt ex l. tutor qui repertorium ff. de adminiſstratione tutorum, adnotauit Bartolus ibi. & ex l. cum tale, §. 1. ff. de conditionibus & demonſstrationibus. Paulus ibidem, & ex aliis, Plotus de in litem iurando, §. 4. num. 85. Pinellus dict. 2. part. num. 21. Queſsada diuerſsarum quæſstionum iuris, cap. 11. num. 11. verſs. & valet argumentum. Rolandus dict. conſs. 49. num. 13. procedunt etiam ſsuperiora (vt diximus) in patre legitimo adminiſstratore filij in poteſstate conſstituti, nec habebunt locum in patre nudo adminiſstratore, vel vt loquar magis ſspecificè, in patre tutore, vel curatore filij emancipati. Quod vt diſstinctione & claritate percipiatur, animaduerto; Quòd pater ex

110

* legis diſspoſsitione, legitimus eſst tutor filij emancipati: filij autem in poteſstate conſstituti eſst legitimus adminiſstrator: l. ſsi ſsuperſstite, vbi ſsic notarunt Doctores communiter, C. de dolo. §. 1. Inſstitut. de legitima parentum tutela. §. 1. de fiduciaria tutela. l. 10. tit. 16. partit. 6. & communem reſsolutionem agnoſscunt Iaſson in l. ſsi infanti. n. 8. C. de iure deliberandi. & in l. præſses, num. 3. C. de tranſsact. Bertachin. In repert. 3. part. litera. P. verb. pater tutor. Tiraquel. in præfatione leg. ſsi vnquam. C. de reuocandis donationibus, num. 30. Baëça. de decima tutori præſstanda, cap. 4. num. 17. & 28. & 79. Burſsatus in conſs. 133. num. 27. lib. 2. Caldas Pereira, qui non refert prædictos, in dict. l. ſsi curatorem habens verbo. læſsis, num. 138. verſs. pater

111

* autem. Nec definit eſsſse tutor filij emancipati pater, licèt ad ſsecundas conuolauerit nuptias, l. generaliter, & ibi notat Angelus C. de ſsecund. nupt. l. 4. tit. 7. lib. 3. fori. Baldus in authentic. eiſsdem pœnis, num. 8. C. de 2. nuptiis. Boërius, deciſs. 266. num. 2. Chaſsſsaneus, & alij relati per Baëçam de decima tutori præſstanda, cap. 4. num. 51. Bertachinus, vbi ſsupra, dicta litera P. verſs. pater tutor. Pater

112

* igitur, qui tutor, aut curator ſsit filij emancipati, quod inuentarium conficere, adminiſstrationis rationem reddere, & reliqua facere teneatur: ad quæ alij tutores, vel curatores adſstringuntur, ac bona eiuſsdem pro adminiſstratione tacitè obligentur, docuerunt Baldus, & alij Doctores in dict. l. ſsi ſsuperſstite. C. de dolo. Iaſson in dicta l. præſses. num. 3. C. de tranſsactionibus, & aliis relatis, Tiraquellus in præfatione legis, ſsi vnquam, C. de reuocandis donationibus, num. 29. Bertachinus dicta 3. part. verbo, pater tutor. verſs. 3. Baëça de decima tutori præſstanda, cap. 4. n. 6. 7. & 8. Caldas Pereira dict. verb. læſsis, num. 138. Queſsada diuerſsarum quæstionum iuris, cap. 11. num. 11. Ioannes Guttierrez de iuramento confirmatorio 1. part. cap. 41. n. 13. Aufrerius, in apoſstilla ad Capellam Tholoſsanam deciſs. 105. in fine, Emmanuel Soarez in communibus, verbo, pater, num. 41. Caualcanus de tutore & curatore, num. 291. fol. mihi 162. Burſsatus in conſs. 133. num. 31. lib. 2. Caballinus milleloquio. 552. num. 1. part. 2. Aſscanius Clementius tract. de patria poteſstate cap. 6. effect. 14. num. 23. & 24. per totum. qui habetur 8. vol. tract. part. 2. fol. mihi 117. Sed quia prædicti Doctores non ſsatis explicarunt, vtrùm pater ipſse, qui ita generaliter cæteris tutoribus æquiparatur, & eorum oneribus grauatur, (vt ipſsi vnanimiter agnoſscunt) ſsi tutor ſsit, vel curator filij emancipati, aut nepotis eius, ſsatiſsdare teneatur, idque neceſsſsarium eſst. Latius aliquantulum, & diſstinctè magis, quàm ipſsi tradunt explicare ſstudui, & pro vera reſsolutione præmitto, quòd mater tutrix filiorum, inuenta

113

*rium conficere, ſsatiſsdare, rationem adminiſstrationis reddere, & reliqua facere tenetur, quibus alij tutores grauantur. Id quod ex aliis multis reſsoluunt Pinellus, 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis num. 28. Buëça de decima tutori præſstanda, cap. 4. num. 41. Caldas in dict. l. ſsi curatorem habens, verbo, læſsis, num. 139. Queſsada dict. cap. 11. num. 11. in fine. Caualcanus de tutore & curatore, num. 24. Spino in ſspeculo gloſs. 29. de tutoribus, num. 35. & expreſssè probatur in l. 9. titul. 16. part. 6. in illis verbis: Mas ſsi los huerfanos, ſsolo que ſsea buena muger e de recabdo, pero deue dar e facer a los moços primeramente tal ſsegurança: &

114

* iterum verbis ſsequentibus. Legitimus etiam tutor, ſsatiſsdare tenetur, l. legitimos ff. de legitimis tutoribus, §. 1. Inſstitut. de ſsatiſsdatione tutorũtutorum. dict. l. 9. tit. 16. partit. 6. vbi Gregorius Lopez, verbo, fiadores, & Pinel. & reliqui

115

* ſsuperiùs præcitati. Pater tamen legitimus tutor filij emancipati, aut nepotis eius, an teneatur ſsatiſsdare, nulla lege deciſsum extat. Corneus autem in l. cum oportet, §. ſsed cum tacitas, C. de bonis quæ liberis, Crotus in l. frater à fratre, num. 56. ff. de condictione indebiti. Pinel. dict. 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 27. Caldas, Tiraquellus, Emmanuel Soarez, Caualcanus, Aufrerius, Burſsatus, & alij relati ſsuprà num. 112. velut expreſssè ſsentiunt, patrem tutorem ſsatiſsdare teneri. Dicunt enim, quòd pater filiorum tutor cauet, & alia onera tutorum ſsubit. Quod idem, ſsolo Pinello relato ſscribit Ioannes Guttierrez de iuramento confirmatorio. 1. part. cap. 41. n. 13. Baëça de decima tutori præſstanda. cap. 4. num. 6. qui cap. 2. num. 78. eiuſsdem tractatus, in hac quæſstione nihil reſsoluit; ſsed dumtaxat ſse remittit ad Salicetum in l. 3. cap. de tutore, & curatore qui ſsatis non dedit. Albericum in rubr. eiuſsdem tit. & gloſsſsam in l. 9. tit. 16. partit. 6. quo loco Gregorius Lopez, verbo, fiadores, refert Salicetum vbi ſsuprà dicentem, quòd pater causâ cognitâ ſsatiſsdat, non |

p. 36

aliàs: & Albericum in dict. rubr. num. 1. vbi pro, & contra argumentatur; & tandem reſsoluit quæſstionem in hæc verba: Puto conſsiderandum, quòd ſsi patrimonium filij ſsit amplum, & perſsona patris indigens, & ſsuſspecta teneatur ſsatiſsdare, alias non; vt colligitur ex dict. l. legitimos, §. 1. & 2. Et hanc doctrinam videtur approbare Gregorius

116

* Lopez vbi ſsuprà. dum ſsimpliciter vlterius progreditur, nec aliquid amplius dicit. ReferẽsReferens enim aliquid ſsimpliciter, nec approbãsapprobans, nec reprobans, approbare videtur illud: vt ex gloſsſsa & Tiraquello adnotauit Ioann. Guttier. in repetitione legis, nemo poteſst. ff. de legatis 1. num. 270. & confirmatur ex his, quæ ſscripſserunt Peralta in l. ſsi quis in principio teſstam. num. 56. fol. mihi 391. Tiberius Decianus, tractatuum criminalium lib. 3. cap. 9. in fine. & eſsſse tutiorem Alberici, & Saliceti opinionem, vt pater nonniſsi cauſsa cognita ſsatiſsdet, agnoſscit expreſssè Queſsada, quem nullus refert, diuerſsarum quæſstionum iuris cap. 11. num. 11. quam etiam ego veriſsſsimam exiſstimo; ſsi modò iudex in cognitione cauſsæ multa inquirat, & perſscrutetur, ex quibus ſscire poſsſsit, qua via magis consultum poſsſsit, & debeat eſsſse filio: quod inſspectis moribus, conditione patris, & eius ſsubſstantia, amplitudine patrimonij filij, & aliis ſsimilibus, facile ſsibi conſstare poterit: vt iuxta neceſsſsitatem caſsus occurrentis, patrem ab onere ſsatiſsdationis excuſset, vel adſstringat: Nam cum certum quid in hoc ſstatui non poſsſsit, arbitrio iudicis totum relinquendum eſst: ex dictis per Tiraquel. in l. ſsi vnquam. C. de reuocand. donation. verb. omnia, vel partem aliquam, num. 27. 28. & ſseqq. & ſsic debent intelligi, quæ in noſstro caſsu reſsoluunt Emmanuel Suarez. in theſsauro receptarum ſsententiar. in verb. pater, ſsub num. 41. Aſscanius Clement. tract. de patria potestate cap. 6. effectu 14. num. 24. in ſsi. qui dicunt communem eſsſse ſsententiam, vt pater cauere teneatur. Vnde non poſsſsum non mirari, Doctorem Spino, in ſspeculo teſstament. gloſsſsa. 29. de tutoribus. num. 35. primum in hac

117

* quæſstione, eorum authorum, quos ſsuperius retulimus, nullam mentionem feciſsſse. Cum tamen de hac re diſsputationem inſstituerit. Secundò ita generaliter, & abſsque aliqua lege aut ratione conſstituiſsſse, patrem tutorem, etiam diuitem, à ſsatiſsdatione non excuſsari, cum hoc caſsu Alberici, & Saliceti authoritate contrarium probari poſsſsit, vt ſsupra vidimus. De aliis autem vſsufructuariis circa cautionem quid ſstatuendum ſsit, capitibus ſsequentibus huius libri plenè demonſstrabimus. Sufficiat nunc, de patre legitimo adminiſstratore, & vſsufructuario bonorum aduentitiorum filij, pleniùs, & diſstinctè magis quàm adhuc egiſsſse. His tamen addendum cenſsemus vnum, quod ex ſsuperioribus deduci valea, & in

118

* praxi vtiliſsſsimum eſsſse poteſst. Quòd cùm pater ex legis diſspoſsitione legitimus ſsit adminiſstrator bonorum filij, & eorum vſsumfructum habeat, nec inuentarium ſsolenne conficere debeat, vt dictum eſst, non cenſsetur cum illis in ſsocietate viuere, aut durare, & conſsequenter non tenetur lucra cum illis communicare, etſsi non facto inuentario bona ſsimul poſsſsederit: & magna lucra acquiſsierit. Quod in terminis rectè adnotauit Palacios Rubios in repetitione rubricæ de donationibus inter. §. 62. num. 31. qui commendat, & in facti contingentia ſsic iudicaſsſse dicit. Et confirmari poteſst ex eo, quod quamuis

119

* ſsocietas non ſsolum contrahatur expreſssè per pactũpactum, aut ſstipulationem: iuxta textum in l. 4. ff. pro ſsocio. cum concordantibus adductis per Rolandum in conſsil. 91. num. 24. lib. 1. Hyppolitum Riminaldum in conſsil. 280. num. 1. & 2. volum. tertio. Tiberium Decianum in conſs. 97. num. 3. volumin. ſsecundo. Sed etiam tacitè, tacito conſsenſsu, ſsignis, factis, vel aliter declarato: vt contendit Franciſscus Connanus commentariorum iuris lib. 7. cap. 13. num. 1. Rolandus dicto conſs. 91. num. 26. Craueta in conſs. 26. num. 5. Cephalus in conſs. 340. num. 6. li. 3. Riminaldus Senior in conſs. 605. n. 13. volumin. 4. Tiberius Decianus in conſs. 36. num. 4. & num. 25. & 26. volumin. 1. vt putà cùm ſsociorum hæredes durant in opera

120

* ſsocietatis, & fratres, aut nepos cum patruo, diu ſsimul habitant, & nulla vnquam inter ſse reddita ratione, omnia bona retinent communia, Quo caſsu tacita ſsocietas cenſsetur inter eos contracta: vt poſst Bartolum, Alexandrum, Baldum, & alios multos, latè probant Tobias Nonius in conſs. 64. num. 10. Cephalus in conſs. 247. n. 2. lib. 2. Menochius in conſs. 12. num. 1. lib. 1. & in conſs. 121. num. 103. lib. 2. Hyppolitus Riminaldus in conſs. 280. n. 19. volumin. 3. Et in hoc Regno, quo inter coniuges, omnia bona conſstante matrimonio acquiſsita communicantur: Et altero eorum mortuo, bonis ſsimul remanentibus, &

121

* non diuiſsis, inter hæredes coniugis præmortui, & coniugem ſsuperſstitem tacita ſsocietas contracta cenſsetur, vt lucrorum & damnorum cõmunicatiocommunicatio fieri debeat: provt latiùs fundantes ſsic tenent Palacios Rubios in repetitione rubricæ. de donationibus inter. §. 62. num. 25.. Gregorius Lopez. in l. 20. tit. 8. partit. 5. gloſsſsa magna, prope finem. Aluarus Valaſscus conſsultatione 63. n. 11. Aquibus tamen diſsſsentit Matienço in l. 2. tit. 9. lib. 5. nouæ recopilationis. gloſsſs. 1. num. 13. & ſseqq. qui latiùs videndus eſst:

122

* & Alphonſsus de Azeuedo ibi num. 15. & ſsocietas tacita, quando, ſsiue ex quibus coniecturis contracta, aut continuata videatur, tam inter minores, quàm inter maiores, vt lucrorum & damnorum communicatio fieri debeat, pleniſsſsimè tractant, nec aliquid intactum relinquunt, Aluarus Valaſscus conſsultatione. 63. à num. 8. Rolandus in conſs. 91. lib. 1. Menochius videndus omnino in conſs. 12. per totum lib. 1. & in conſs. 121. per totum lib. 2. & præſsumptionum lib. 3. præſsumptione 57. per totam. & vide præſsumption. 56. Cephalus in conſs. 247. per totum. lib. 2. & in conſs. 483. per totum, lib. 4. Hyppolitus Riminald. in conſs. 280. volumine 3. Tiberius Decianus in conſs. 36. volum. 1. & in conſs. 85. volum. 2. Vbi num. 5. & dicto conſs. 36. num. 35. Tria copulatiuè requirit, vt ſsocie

123

*tas tacitè contracta, ſseu continuata cenſseatur: Menoch. etiam dicto conſs. 121. num. 103. lib. 2. & Riminaldus dict. conſs. 280. num. 19. volum. 3. Pedrocha Brixenſsis in conſs. 27. num. 42. lib. 1. qui per totum conſs. multa congerit in hac materia neceſsſsaria; & Aldobrandinus in conſs. 116. à n. 2. lib. 1. Ad rem igitur deueniendo, quamuis ſsocietas tacitè contrahatur, & continuetur (vt dictum eſst) in patre legitimo adminiſstratore bonorum filij, hæc tacita ſsocietas conſstitui aut conſsiderari non debet: nam cùm

124

* ſsubſsit alia ratio, quàm ſsocietatis contractæ, nempe legalis adminiſstrationis, illa attendenda eſst, vt ſsocietas contracta ſseu continuata non cenſseatur: vt aduertit Palacios Rubios vbi ſsuprà, & poſst alios Cephal. in conſs. 247. n. 21. lib. 2. & faciunt adducta per Decium in conſs. 446. num. 2. Alexandrum in conſs. 132. num. 8. lib. 5. Socinum in conſs. 113. lib. 4.

back | | continue

Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

CAPVT III.

SVMMARIVM.