Castillo Sotomayor: Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris

preceding text ...

back | | continue

CAPVT VIII.

Vſsusfructus purè, vel ad diem, vel ſsub conditione relicti dies quando cedat? quando etiam in aliis ſseruitutibus, annuis legatis, & cæteris relictis. Deinde, vtrùm hodie attenta diſspoſsitione leg. 1. titul 4. de los teſstamentos, lib. 5. nouæ collectionis Regiæ, vſsusfructus legatum debeatur, etſsi nullus fuerit hęres ex teſtamẽtotestamento, nec ab inteſstato, eleganter diſscutitur: Telli Fernandez, & Ioannis de Matienço contrarietas proponitur, & Matienci reſsolutio meliùs, quàm adhuc comprobatur, legatarióq;legatarióque vſsusfructus à quo tempore fructus debeantur de iure communi, & Regio, diſstinctè & breuiter explicatur. Demùm vſsufructu vxori, vel alteri relicto titulo legati, vel inſstitutionis, nullo alio hærede penitùs inſstituto, vel ſsolùm poſst ipſsius vxoris mortem, vtrùm diſspoſsitio va|

p. 55

leat, & quid relictum præſsumatur? vbi; quæ hucuſsque dicta ſsunt, breuiter narrantur; legibus huius Regni nouè applicantur quamplurima, quæ adnotata, per Authorem traduntur, quæ nullus hactenus ſsic diſstinctè explicauit.

SVMMARIVM.

1 Vſsusfructus purè relicti dies non cedit, niſsi ex die aditæ hæreditatis; ſsed cùm ad diem relinquitur, vel ſsub conditione, nullo modo cedit, etiam poſst aditam hæreditatem, niſsi die adueniente, vel conditione exiſstente, & de iure huius Regni, vtrùm hoc ſsit immutatum, & latiùs infrà à num. 11. & ſsequentibus.
2 Vſsusfructus legatum differt in hoc â legato in annos ſsingulos relicto: quòd legatum annuum cedit ſstatim à die mortis teſstatoris, non ex die aditæ hæreditatis, vt vſsusfructus, & vera diſscriminis ratio proponitur.
3 Vſsusfructus purè relictus ſsemel cedit; ſsed relictus per ſsingula tempora, ſsæpius cedit, ideſst, ex initio cuiuslibet temporis: & idem in legato in ſsingulos annos relicto, in quo cedendo cuiuſsque anni principia reputantur.
4 Legatum in annos ſsingulos relictum, ſsi legatarius viuo teſstatore deceſsſserit; eſst in cauſsa caduci, & idcircò pertinet ad fiſscum ex lege Iulia, & Papia; at legatum vſsusfructus non pertinet ad fiſscum à quo nunquam recederet, ſsi ſsemel fiſsco necteretur, ſsed remanet apud hæredem, à quo vſsusfructus legatus eſst, vel apud eum, cui fundi fructuarij proprietas legata eſst.
5 Leges Caducariæ non habent locum in vſsufructu.
6 Vſsusfructus legatum differt à cæteris legatis; cætera enim legata à morte teſstatoris cedunt, ideſst, incipiunt deberi, licèt ante aditam hæreditatem non petantur, quapropter ad hæredes ſsuos legatarij ea legata tranſsmittunt.
7 Vſsusfructus legati dies, quantum ad tranſsmiſsſsionem, nunquam cedit, quia cum perſsona fructuarij, extinguitur vſsusfructus; quantum ad acquiſsitionem, vel obligationem, cedit ab adita hæreditate.
8 Dies ſseruitutis purè legatæ, vel ex die certo, cedit ex morte teſstatoris, quantum ad tranſsmiſsſsionem; quantum verò ad debitionem, vel acquiſsitionem, ex die aditæ hæreditatis.
9 Dies appoſsitus, cùm legatur, vel promittitur vſsusfructus impedit naſsci obligationem, & actionem; at in promiſsſsione, ſsiue legato proprietatis, & in aliis rebus, contrà ſstatuitur.
10 L. ſseruum filij 46. §. fin. ff. de legat. 1. explicatur, & Cumani interpretatio recipitur.
11 Vſsusfructus legatum, vtrùm debeatur hodie, attenta diſspoſsitione leg. 1. tit. 4. de los teſstamentos, lib. 5. nouæ collectionis Regiæ, ſsi nullus fuerit hæres, ex teſstamento, nec ab inteſstato, & de opinione Telli Fernandez in hac quæſstionè.
12 Ioannis de Matienço reſsolutio in quæſstione ſsuperiori, proponitur quam contra Tellum probat Author, & pro ea nonnulla, & vrgentia fundamenta nouè conſsiderat, & numeris ſsequentibus.
13 Hæreditate non adita, de iure communi nihil in teſstamento ſscriptum valet, idque multorum allegatione exornatur, & pleniſsſsimè explicatur, remiſsſsiuè.
14 Aditio venientium ab inteſstato non requiritur hodie iure Regio ad valorem legatorum, eo caſsu, quo nullus hæres inſstitutus ſsit, vel inſstitutus repudiauerit.
15 Leg. 1. tit. 4. de los teſstamentos, lib. 5. nouæ recopilationis, verus ſsenſsus traditur, & Azeuedij, aliorùmque intellectus rejicitur.
16 Vſsufructuarius, cui titulo legati relictus eſst vſsusfructus, quo remedio conſsequatur legatum, ſsi poſst mortem eius, aut aliter, ſsic fuerit alius hæres institutus, vt viuente fructuario adire hæreditatem non poſsſsit; & vide infrà num. 32.
17 Telli Fernandez adnotatio noua in hac materia, & in praxi vtilis, recepta, & nouè comprobata per Authorem.
18 Vſsusfructus fundi, vel alterius rei ſsi legetur, & legatarius abſsens, ſseu ignorans, per aliquod tempus legatum non petierit, non poterit ipſse, nec hæres eius petere vſsumfructum pro tempore præterito; nec fructus etiam eius temporis conſsequetur, cùm fructuarius non poſsſsederit, nec ſsatiſsdederit, & non incipiat lucrari fructus, niſsi à die præſstitæ, ſseu realiter oblatæ ſsatiſsdationis, vel ex tempore adeptæ poſsſseſsſsionis ſsine vitio.
19 Vſsufructuarius paratus cauere, & ſsatiſsdare, volénſsque legatum conſsequi, ſsi id non fecerit, propter defectum hæredis, vel perſsonæ, cui ſsatiſsdationem præſstaret, vel quia hæres noluit illam accipere, aut malitiosè diſstulit hæreditatem adire, ab eo tempore fructus lucratur.
20 Vſsufructuario, â quo tempore debeantur fructus rei legatæ de iure communi?
21 Fructus rei legatæ, attenta deciſsione legis 1. tit. 4. de los teſstamentos, lib. 5. à tempore mortis teſstatoris debentur, quamuis iure communi ſsatis controuerſsum eſsſset, à quo tempore deberentur.
22 Vſsufructuario, à quo tempore debeantur fructus rei legatæ de iure Regio; vbi Ioannis de Matienço opinio nouè confutatur per Authorem, & ſsingularis declaratio traditur ad dict. l. 1. tit. 4. de los teſstamentos.
23 Vſsusfructus omnium bonorum legatum vxori, vel alteri relictum, alio hærede vniuerſsali poſst eius mortem inſstituto, vtrùm valeat. & numeris ſsequent.
24 Circa quæſstionem ſsuperiorem, quatuor opiniones fuiſsſse, ex ſsententia Iaſsonis, & aliorum.
25 In effectu tamen, duas eſsſse opiniones, primam negatiuam, ſsecundam affirmatiuam.
26 Vxorem, vel alium ſsic relictum vſsufructuarium, legatarium eſsſse dumtaxat, non hæredem.
27 Ioannis Andreæ, Dini, Alexandri, & aliorum opinio negatiua refertur.
28 Præcipua prædictorum fundamenta expenduntur.
29 Et illis nonnullis modis ſsatisfactum, remiſsſsuè, cum Menochio, ſsed melius infrà num. 30. & 31.
30 Secunda opinio affirmatiua proponitur, quæ verior eſst, magis communis, & omninò amplectenda, & quamplurimorum allegatione comprobatur.
31 Rationes, & fundamenta communis, ad vnam reduci debere, quæ cõcludensconcludens eſst; & hoc numero aſsſsignatur.
32 Doctores quamplures in hac materia ſscribentes fruſstrà, & inutiliter laborare, quærentes remedium; quo poſsſsit fructuarius conſsequi legatum in quæſstione propoſsita, ſsuprà num. 23. noua Authoris conſsideratio in hac materia.
33 Vſsusfructus omnium bonorum cùm alicui relinquitur, & alius hæres vniuerſsalis inſstituitur poſst mortem eius, hæres tenetur ad ſsolutionem æris alieni, nec neceſsſse eſst curatorem hæreditati dare, contra Matheſsilanum.
34 Vſsusfructus omnium bonorum cùm vxori relinquitur, & poſst mortem eius alius hæres vniuerſsalis inſstituitur; vxor poteſst propria authoritate vſsumfructum capere, ex ſsententia Caſstrenſsis, & aliorum, quæ per Authorem concludenti ratione confutatur.
35 Vſsufructuarius, cui relinquitur vſsusfructus omnium bonorum, alio hærede inſstituto poſst mortem eius, cauere tenetur, & Inuentarium conficere.
36 Quæ hucuſsque dicta ſsunt ex num. 23. procedere indubitanter de iure Regio, ex dipoſsitione legis 1. tit. 4. de los teſstamentos lib. 5. etiam poſsito, quòd de iure communi vera eſsſset Ioannis Andreæ opinio, (quæ communiter improbatur) noua Authoris conſsideratio in hac materia.
p. 56
37 Vxor, vel alius, ſsi in vſsufructu omnium bonorum inſstitutus ſsit, & poſst mortem eius, alius hæres vniuerſsalis inſstituatur, ſsine controuerſsia admittunt Doctores, teſstatoris diſspoſsìtionem valere.
38 Sed ſsolùm dubitant, vtrùm in hoc caſsu, ſsicut in ſsuperiori, de quo ſsuprà ex num. 23. inſstitutio ſsit quoque legatum, an verò fideicommiſsſsum induci debeat, ita quòd vxor ſsit hæres in vſsufructu, & proprietate, & grauata poſst mortem hæreditatem reſstituere.
39 Et huius controuerſsiæ effectus præcipuus adducitur.
40 Fideicommiſsſsum conditionale non tranſsmittitur ad hæredes, ſsi fideicommiſsſsarius pendente conditione ante grauatum decedat: quod latiſsſsimè, remiſsſsiuè tamen traditur explicatum.
41 Prima opinio refertur in quæſstione ſsuperiori, vxorem cenſseri inſstitutam, tam in proprietate, quàm in vſsufructu, & institutionem post mortem eius factam, ad Fideicommiſsſsariam ſsubstitutionem trahendam.
42 Imolæ opinio in præfata quæstione, in quo concordet, aut diſscordet cum opinione communi? remiſsſsiue.
43 Secunda opinio in eadem quæſstione adducitur, & probatur, vxorem ſsic inſstitutam in vſsufructu, meram legatariam vſsusfructus eſsſse, ſsicut in caſsu relato ſsuprà à num. 23.
44 Vſsusfructus omnium bonorum, titulo inſstitutionis, aut legati, ſsi vxori, vel alteri relinquatur, filio poſst mortem hærede vniuerſsali instituto; vtrum valeat diſspoſsitio? remiſsſsiuè, & noua Authoris declaratio in hac quæstione de iure huius Regni.
45 Vxor instituta in vſsufructu omnium bonorum donec vixerit, nullo alio hærede ſscripto poſst mortem eius, cenſsetur hæres instituta in totum, ſsiue detracta centæ rei mentione, totam ipſsam hæreditatem conſsequetur; poſst mortem tamen, tenebitur reſstituere illam venientibus ab intestato, quorum fauore fideicommiſsſsum inductum cenſsetur.
46 Et hanc reſsolutionem, de iure communi communiter receptam, de iure Regio immutatam non eſsſse, noua Authoris conſsideratio in hac materia.

PRo clara & diſstincta materiæ huius capitis explanatione, conſstituendum erit primò: Quòd vſsusfructus

* purè relicti dies, non cedit, niſsi ex die aditæ hæreditatis; ſsed cùm ad diem relinquitur, vel ſsub conditione, nullo modo cedit, etiãetiam poſst aditãaditam hæreditatẽhæreditatem, niſsi vel dies venerit vel conditio extiterit l. 1. §. die, ff. quando dies vſsusfructus legati cedat, l. 2. ff. quando dies legati cedat, l. vnica §. libertatibus, C. de caducis tollendis. Ex quibus iuribus ſsic adnotarunt Gloſsſsa, Bartolus, Albericus, Baldus, Angelus, Fulgoſsius & Florianus de Sancto Petro ibi. Idem Baldus in l. filius à patre, num. 3. ff. de liberis & poſsthumis. Paulus de Montepico in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cùm nuberet, ff. de legat. 2. quæſst. 26. num. 114. in princ. Vdalricus Zaſsius ad tit. quando dies vſsusfructus leg. cedat, in princ. fol. mihi 195. Cuiacius in paratitl. in lib. 15. Digeſstorum, ad eundem tit. fol. mihi 42. Petrus Coſstalius ad l. 1. eiuſsdem tit. in princ. Ioannes Cephalus in conſs. 429. num. 56. & in conſs. 450. num. 44. lib. 3. Menochius in conſs. 105. num 8. lib. 1. & præſsumptione. 169. n. 20. lib. 4. Graſsſsus §. legatum, quæſst. 23. num. 1. Marcus Antonius Eugenius in conſs. 29. num. 90. Pedroccha in conſs. 7. num. 46. & 47. Andreas Gaill. practicarum. obſseruat. lib. 2. obſseruat. 143. num. 1. Tellus Fernandez in l. 3. Tauri. 3. part. num. 10. verſs. Quo præmiſsſso. Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 93. in fine, verſs. quia dies, fol. 266. Ioannes de Macienço in l. 1. tit. 4. de los teſstamentos lib. 5. nouæ recopilationis. gloſsſs. 14. num. 35. & 36. qui tamen, de iure huius Regni exiſstimat id immutatum ex deciſsione dict. legis primæ. tit. 4. de los teſstamentos. Et diem vſsusfructus purè legati à die mortis teſstatoris cedere, cuius contrarium defendit Tellus vbi ſsuprà, & infrà latius aperietur. Et per hoc differt

* quamplurimum, vſsusfructus legatum, à legato in annos ſsingulos relicto; quòd legatum annuum cedit ſstatim à die mortis teſstatoris, non ex die aditæ hæreditatis: l. 12. ff. quando dies legati cedat. Legati vſsusfructus dies, non cedit, niſsi ex die aditæ hæreditatis, vt diximus. Et vera differentiæ ratio eſst, quia legatum annuum ſstatim à morte teſstatoris cõſiſtitconsistit; vſsusfructus legatũlegatum non ante conſsiſstit, quàm legatarius vtifrui poſsſsit: non poteſst autem continuò vtifrui à morte teſstatoris, quia non dicitur vſsusfructus conſstitutus, quouſsque ei via ad fruendum aperiatur, ideſst, ante aditam hæreditatem; ideò ante aditionem nulla eſst ſsuper vſsufructu actio, etiam ipſso iure. Sic procedit textus in dicta l. 1. §. dies, & §. final. ff. quando dies vſsusfructus legati cedat. Vti eleganter explicat Cuiacius recitationum ſsol. in libros Digeſstorum, ad l. in ſsingulos, 8. ff. de annuis legatis, verſsicul. addere licet. Elegantius Zaſsius ad dictum tit. quando dies vſsusfructus legati cedat, in fine, verſsic. nota in hoc tit. fol. 195

* differt etiam, quod vſsusfructus purè, aut ſsimpliciter relictus, ſsemel cedit, ſsed relictus per ſsingula tempora ſsæpius cedit, ideſst, ex initio cuiuslibet temporis; & idem in actione, quæ pro vſsufructu competit, & in legato in annos ſsingulos relicto; cùm enim in illo tot ſsint legata quot anni, l. in ſsingulos, ff. de annuis legatis: Conſsequens eſst, vt in eo cedendo, cuiuſslibet anni principia reputentur: l. à vobis, ff. de annuis legatis. Sed in vſsufructu contra vt dictum eſst; licèt enim factum fruendi ſsucceſsſsiuum ſsit, ita quod conſstitutus plene acquiri non poſsſsit, plene tamen cedit; ideſst, eius obligatio naſscitur. Sic procedit textus in l. 1. ff. quando dies vſsusfructus legati cedat, vbi Fulgoſsius, & Florianus de S. Petro, ſsic adnotarunt. Et eruditè explicantes Petrus Coſstalius in eadem l. 1. ad finem, Zaſsius vbi ſsupra, verſsic. vſsusfructus pure relictus. Deinde differt, quòd legatũlegatum in annos ſsingulos

* relictũrelictum, ſsi legatarius vino teſstatore deceſsſserit, eſst in cauſsa caduci, & idcirco pertinet ad fiſscum, ex lege Iulia & Papia quæ ſsunt leges caducariæ; at legatum vſsusfructus non item, hoc eſst, non pertinet ad fiſscum, à quo nunquam recederet, ſsi ſsemel fiſsco necteretur, ſsed remanet apud hæredem, à quo vſsusfructus legatus eſst, vel apud eum, cui fundi fructuarij proprietas legata eſst, quia le

*ges caducariæ non habent locum in vſsufructu: l. ſsi vitio fructus, ff. de vſsufructu. Cuiacius in dicta l. in ſsingulos, verſsic. & poſstremo. Denique differt vſsusfructus le

*gatum, à cæteris legatis purè aut ſsimpliciter relictis; cætera enim legata à morte teſstatoris cedunt, ideſst, incipiunt deberi, licet ante aditam hæreditatem non petantur, quapropter ad hæredes ſsuos, legatarij ea legata tranſsmittunt: l. à Titio, in fine, ff. de furtis, l. vnica. §. in nouiſsſsimo, & §. libertatibus, C. de caducis tollendis: quod non eſst in vſsufructu: vt Coſstalius, & Zaſsius aduertunt vbi ſsuprà. Enimverò, vſsusfructus legati dies, quantum

* ad tranſsmiſsſsionem, nunquam cedit; quia cum perſsona fructuarij extinguitur vſsufructus: l. vnica. § libertatibus, C. de caducis tollendis. Quantum ad acquiſsitionem, vel obligationem, cedit ab adita hæreditate, vt ſsuprà diximus. Et eleganter aduertit Cuiacius recitationum ſsolennium in lib. Digeſst. ad l. 3. ff. de ſseruitute legata. Et per hoc eſst in ceſsſsione legati, longè alia ratio vſsusfructus, quam proprietatis: vt idem Cuiacius tradit in paratitl. ad dictum tit. quando dies vſsusfructus legati cedat. fol. 42.

* & aliarum ſseruitutum etiam, nam ſseruitutis purè, vel ex die certo legatæ dies cedit ex die mortis teſstatoris, quãtumquantum ad tranſsmiſsſsionem, quantum verò ad debitionem, vel acquiſsitionem ex die aditæ hæreditatis: Cinus, & Bartolus, l. 3. ff. de ſseruitute legata, & Cuiacius ibidem optimè explicans; Petrus Coſstalius in dicta l. 1. ff. quando dies vſsusfructus legati cedat, in princ. Præterea dies appoſsitus cùm legatur, vel promittitur vſsusfructus, impedit naſsci obligationem & actionem; at in promiſs

*ſsione, ſsiue legato proprietatis, & in aliis rebus, contra ſstatuitur: vt dicunt Baldus, & Fulgoſsius, per illum textum in dicta l. 1. §. dies; ff. quando dies vſsusfructus legati cedat, Coſstalius, & Zazius vbi ſsupra. Idem Coſstalius in l. qui mandatum. 43. ff. mandati. & nouiſsſsimè Anto|

p. 57

nius Pichardus, in §. l. Institut. de verborum obligar num. 20. & 21. & num 27.

Secundò, & principaliter conſstituendum eſst, ex dictis adhuc inferri opportunè poſsſse ad explicationem, & reſsolutionem quamplurium, quæ neceſsſsaria & vtilia ſsunt, nec diſstinctè ſsatis per Scriptores declarantur. Et primò infertur ad interpretationem textus in l.

* ſseruum filij, 46. §. finali, ff. de legatis 1. Quatenus Iureconſsultus Paulus ſscribit: Si duos fundos habens reſstator alterius mihi, vſsumfructum, alterum Titio leget: aditum mihi legatarius non debebit, ſsed hæres cogetur redimere aditum, & præſstare. Nam vera & fundamentalis ratio illius textus in eo conſsiſstit, quòd cùm legatũlegatum vſsusfructus cedat, ab adita hæreditate, vt ſsuprà diximus; ſseruitus imponi non potuit in fundo legato, quia tempore, quo vſsusfructus legati dies ceſsſsit, iãiam fundus alienus erat, & ideò noui domini, hoc eſst legatarij conſsenſsus neceſsfarius fuit, nec ipſso iure conſstitui, aut deberi ſseruitus potuit: vnde legatarius aditum non debet, ſsed hæres cogitur illum præſstare. Vt cum indicio & ſsubtiliter declararunt Cumanus ibi, & Fulgoſsius in l. binas ædes, ff. de ſseruitutibus vrbanorum prædiorum, quidquid aliter interpretetur Bartolus in l. damnas, §. 1. ff. de vſsufructu legato.

Secundò infertur ad explicationem legis 1. titul 4.

* delos teſstamentos, lib. 5. nouæ, collectionis Regiæ. Vtrùm illius legis diſspoſsitio procedat in legato vſsusfructus, vt ſscilicet legatum vſsusfructus debeatur hodie, etſsi nullus fuerit hæres ex teſstamento nec ab inteſstato. Quam quæſstionem primus omnium excitauit in terminis Tellus Fernandez in l. 3. Tauri, 3. part. num. 9. 10. & 11. & in ea opinione eſst, vt exiſstimet, etiam ſstante deciſsione dictæ legis Regiæ, legatum vſsusfructus non deberi, nec poſsſse legatarium conſsequi vſsumfructum, niſsi verè & realiter hæreditas ex teſstamento, aut ab inteſstato adeatur, & impoſsſsibile eſsſse, legatum abſsque aditione ſsubſsiſstere: Et in hanc ſsententiam duobus principaliter mouetur fundamentis. Primum ex his deducitur, quæ numeris præcedentibus dicebamus, legatum vſsusfructus non poſsſse incipere ante aditionẽaditionem hæreditatis, & cedere diem illius, eodem inſstanti & concurſsu, quo aditur hæreditas, & conſsequenter ante aditionem, legatum vſsusfructus non dari, & inde dicit inferri, quòd dicta lex Regia minimè procedit, nec venit decidere aliquid in legato vſsusfructus, & differentiam patere inter alia legata, & legatum vſsusfructus; quia diſspoſsitio illius legis dumtaxat confirmat, etſsi nullus fuerit hæres, ea legata, quorum dies cedit à morte teſstatoris, etſsi de iure communi non valerent, ſsi hæreditas adita non eſsſset: non tamen illa, quorum eſsſse vltra validitatem eorum, dependet ab aditione hæreditatis, ad hoc quòd incipiant, vt in legato vſsusfructus diximus. Et hoc eſst primum fundamentum. Secundum verò deducitur ex eo, quòd vſsusfructus eſst ſseruitus perſsonalis, quæ creatur, & conſstituitur ex patientia domini prædij, nec incipere poteſst, donec ſsit dominus, qui vtifrui vſsufructuarium patiatur, l. 3. §. dare, ff. de vſsufructu. Sed antequam hæreditas adeatur, nemo eſst, qui prædictam patientiam præſstare, ſsiue pati ſseruitutem poſsſsit; ergo legatum vſsuſsfructus ſsubſsiſstere non poteſst. Vnde ſsecundùm eum, ſsi legatarius moreretur ante aditionem hæredis, etſsi aliquod tempus tranſsiſsſset fructus non deberentur, quia non ceſsſsit dies legati.

Verumenimvero, contrariam in hac re ſsententiam,

* imò quòd ex diſspoſsitione dictæ legis Regiæ legatum vſsusfructus debeatur, etſsi nullus fuerit hæres ex teſstamento, nec ab inteſstato, & rationem atque deciſsionem illius legis æquè milita e in legato vſsusfructus, ac in cæteris legatis, contra Tellum Fernandez conſstanter defendit Ioannes de Matienço in eadem l. 1. tit 4. de los teſstamentos lib. 5. gloſsſsa 14. à n. 35. vſsque ad n. 39. Vbi nonnullis rationibus cõprobatcomprobat iſstam partem, & fundamentis Telli Fernandez ſsatisfacit, & illius reſsolutionem probare videntur Azeuedius ibidem, num. 138. Ioannes Guttierrez practicarum. lib. 2. quæſst. 31. num. 3. in fin. Ille enim in quæſstione ibi propoſsita ad Maciençum ſse refert; iſste autem relata eiuſsdem opinione, contra Tellum, cum ea tranſsit, nec ampliùs dicit etiam in legato vſsusfructus.

Ego verò rectè perpenſsa intentione, ratione, & generalite dictæ legis 1. VeriorẽVeriorem arbitror Ioannis Matienęço opinionem, & in praxi (ſsi caſsus contingeret) omninò obſseruarem eam. Ad quod moueor principaliter rationibus ſsequentibus. Primò; nam quemadmodum vſsuſsfructus ſsimpliciter relicti dies, non cedit niſsi ex die aditæ hæreditatis, nec ante incipit ſsubſsiſstere, aut deberi legatum; ita etiam, quamuis aliorum legatorum purè relictorum cedat dies à morte teſstatoris, quantum ad tranſsmiſsſsionem, & alia; quoad effectum tamen conſsequendilegatum, ſsiue quoad petitionem, & acquiſsitionem illius, non cedit, nec incipit, antequam hæres adierit: ita vt dici poſsſsit, eorum eſsſse, & effectum, ab aditione hæreditatis pendere, (vt de legato vſsuſsfructus Tellus conſstituit:) nam vtique ſsi hæres hære

* ditatem non adierit, nihil in teſstamento ſscriptum valet, l. ſsi nemo, ff. de teſstamentaria tutela, cum aliis vulgatis, quæ de iure communi id expreſsſse probant, & multis exornant, atque pleniſsſsimè explicant Petrus de Peralta in l. omnia, per totam, ff. de legatis 2. folio 328. Couuarruuias in cap. 3. de teſstamentis, num. 3. Menchaca de ſsucceſsſsionum reſsolutione lib. 3. §. 27. num. 4. Antonius Gomez: tom. 1. variarum cap. 12. de legatis, num. 11. Bernardus Diaz. regula 411. Gratianus regula 218. Andreas de Beſsetis in repetitione legis 1. C. de ſsacroſsanctis Eccleſsijs. à n. 140. quæ habetur repetitionũrepetitionum iuris ciuilis, volum. 7. fol. 37. Tellus Fernandez in 3. Tauri, dicta. 3. part. à princ. Graſsſsus receptarum ſsententiarum. §. legatum, quæſst. 68. Matienço in dict. l. 1. tit. 4. gloſsſs. 14. à num. 1. vſsque ad num. 21. & Azeuedius ibi, num. 86. & ſseqq. Iacobus Cancerius variarum, cap. 4. num. 35. & ſseqq. Lex ergo, quæ, nullo hærede ſscripto, vel ſscripto nõnon adeunte, voluit expreſssè conſseruare cætera legata, quæ de iure communi, hæreditate non adita, non debebantur: ſsiue quæ ante hæredis aditionem non incipiebant effectum ſsortiri, potuit etiam & legatum vſsusfructus abſsque vlla hæredis aditione validate: quòd ſsi conſsiſstit dubium non in potentia, ſsed in voluntate ipſsius legis, ſsatis apertè conſstat de illa, cùm generaliter dixerit: Valga el teſstamento, en las mandas, y en las otras coſsas que en el ſse contienen, & ibi: y complaſsſse el teſstamento. Quibus verbis, ita generaliter, & indefinitè prolatis, contineri etiam legatum vſsusfructus, nemo negare poterit, nec probare prædictam reſstrictionem Telli Fernandez ad dictam legem, cùm in ea, non magis ſspecificè confirmentur legata. quorum dies cedit à morte teſstatoris, quàm ea, quorum dies cedit ab adita hæreditate; ſsed generaliter cautum fuerit, omnia legata, & cætera in teſstamento relicta, valere debere. Et per hoc excluditur fundamentum primum, quòd alia legata confirmentur in ea lege, non legatum vſsusfructus.

Secundò moueor, quoniam hodie, attenta diſspoſsi

*tione dict. l. 1. titul. 4. de los teſstamentos, aditio venientium ab inteſstato, non requiritur ad valorem legatorum eo caſsu, quo nullus hæres inſstitutus ſsit, vel inſstitutus repudiauerit, vt in terminis illius legis probarunt Greg. Lopez, Petrus de Peralta, Burgos de Pace, D. Antonius Padilla, Antonius Gomez, & Tellus Fernandez, quos in vnum congerit, & ſsic defendit Ioannes Guttierrez practicarum, lib. 2. quæſst. 31. per totam Ioannes de Matienço in eadem l. 1. gloſsſsa 14. num. 7. & 9. quicquid poſst alios dubitet Azeuedius ibidem, à n. 126. vſsque ad num. 138. & tamen eo caſsu, hæreditatis aditio non datur, quæ iuxta ius commune eſst teſstamenti perfectio, teſstamentóque, & cæteris in eo contentis vires, & robur tribuit: nec etiam hæres exiſstit, qui defunctum repræſsentare, dominium hæreditatis acquirere, teſstamentúmque implere, & res legatas legatariis tradere poſsſsit, quod de iure communi neceſsſsarium |

p. 58

erat: quare pari ratione dicendum eſst in noſstro caſsu legatum vſsusfructus conſseruari debere, etſsi nullus hæres fuerit, qui ſseruitutis patientiam præſstet, ſsicut vſsufructuarium vti & frui patiatur, cùm etſsi nullus eſsſset ex ſsucceſsſsoribus ab inteſstato, qui bona admitteret, vel alius, qui in eorum defectum vocatur, Curator eſsſset bonis dandus, qui legatariis ſsatis faceret, ipſsorum petitionibus reſsponderet, atque vſsufructuario patientiam præſstaret, vt rectè aduertunt Antonius Gomez in l. 24. Tauri, in fine. Ioannes de Matienço in dicta l. 1. gloſsſsa 14. num. 37. qui ſsecundæ argumentationi Telli Fernandez, aliter etiam & rectè ſsatisfacit.

Neque contrarium probant verba dict l. 1. in verſsic. Y entonces herede aquel, (vt falsò opinantur Azeuedius

* & alij, nec perfectè explicant Ioannes Guttierrez & ſsuperiores), quæ ſsolum euincunt, bona defuncti, cuius hæreditas per hæredem adita non eſst, ad eum pertinere debere, ad quem pertinerent, ſsi teſstator inteſstatus deceſsſsiſsſset: non tamen inde inferri poteſst, neceſsſsariam eſsſse aditionem, ob rationem prædictam, quòd deficiente omni hærede, lex ſsupplet defectum illius, curatorem hæreditati dando: id quod euidentiùs apparet ex recepta quamplurimorum ſsententia, qui in terminis

* iuris communis vnanimiter ſscripſserunt, quòd vbi vſsufructus titulo legati, vxori, vel alteri relictus eſst, poſst eius mortem, aut aliter, ſsic inſstituto hærede, vt viuente vſsufructuario ipſse hæres adire hæreditatem non poſsſsit, multis remediis eidem fructuario ſsuccurrendum, vt legatum conſsequatur. Quæ congeſsſserunt, & plenè explicarunt Paulus de Montepico in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cùm nuberet, ff. de legatis 2. n. 118. verſsic. aliquando & tertiò legatur vſsusfructus, Ioannes Cephalus in conſs. 450. n. 63. lib. 3. Pariſsius in conſs. 97. n. 7. & 8. lib. 2. Marcus Antonius Eugenius in conſs. 25. n. 91. & 94. Menochius in conſs. 105. n. 52. lib. 1. & in conſs. 273. n. 2. lib. 3. pleniùs præſsumption 141. n. 41. 42. & 43. lib. 4. vbi n. 44. probauit Baldi remedium ibi relatum, & eſsſse ſsatis consentaneum legibus, & æquitati dixit, vt hoc caſsu petat vſsufructuarius, Iudicis officio, legatum ſsibi præſstari; ergo in terminis & diſspoſsitione dictæ legis 1. quantò magis id habere locum poterit, vt voluntas teſstatoris ſsortiatur eſsſsectum, & legatarius vſumfructũvſumfructum habeat, cùm verba illius legis adeò generalia ſsint, & apta comprehendere omne legatum, cuiuſcũquecuiuscunque qualitatis, aut conditionis illud ſsit:

* quod attinet verò ad ſsecundam illationem Telli FernãddezFernandez; quatenus dixit, quòd ſsi legatarius vſsusfructus moreretur ante aditionẽaditionem hæredis, etſsi aliquod tempus tranſsiiſsſset, fructus aliquos non acquireret, quia nõnon ceſsſsit dies legati, & cõſequenterconsequenter quòd nulli deberentur illi: nihil dixit Ioann. de Matienço vbi ſsuprà, nec alij ſsuperius relati huius doctrinæ mentionem faciunt, eam tamen veram eſsſse, & iure procedere, probatur euiẽtereuidenter ex eo, quòd mortuo legatario, ſsiue ante, ſsiue poſst aditionem hæredis legatum vſsusfructus extingui, nec ad hæredes tranſsire, indubitatum eſst, per textum in § finitur, cum vulgatis, Inſstit. de vſsufructu. Fructus etiam, ſsi aliquod tempus tranſsiſsſset, non deberi hæredi, licèt aliter non probauerit Tellus vbi ſsuprà, manifeſstè comprobatur ex his, quæ ſscripſserunt Ruinus in conſs. 60. num. 8. & ſseqq. volum. 2. Franciſscus Marc. deciſs. 823. num. 1. in. 1. part. Corneus in conſs. 173. vol. 3. & poſst alios Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 90. & 91. fol. mihi 263. vbi affirmant, & latiùs comprobant, quod ſsi vſsusfructus fundi, vel alterius rei, alicui legetur, & legatarius abſsens, ſseu ignorans, per aliquod tempus legatum non petierit, non poterit ipſse, nec hæres eius petere vſsumfructum pro tempore præterito, nec frufus etiam eius temporis conſsequetur, cùm fructuarius non poſsſsederit, nec ſsatiſsdederit, & non incipiat lucrari fructus, niſsi á die præſstitæ, ſseu realiter oblatæ; ſsatisdationis, vel ex tempore adeptæ poſsſseſsſsionis ſsine vitio, hoc eſst, non vitiosè, nec clam, ſsed cum ſscientia & patientia proprietarij; cùm igitur in ſspecie propoſsita nec poſsſsederit, nec ſsatiſsdederit fructuarius, fructus eius tẽporistemporis non poterit ad hæredes tranſsmittere. Verùm id non procedet, ſsi vſsufructua

*rius paratus cauere, & ſsatiſsdare, volenſsque legatum conſsequi, id adimplere nequiuerit, propter defectum hæredis, vel perſsonæ. cui ſsatiſsdationem præſstaret, vel quia hæres noluit illam accipere, aut quia malitiosè diſstulit hæreditatem adire; tunc enim, cùm iuris ordini, & formæ ſsatisfacere voluerit legatarius, nec per eum ſsteterit, ab eo tempore fructus lucrari debebit, non minùs, ac ſsi realiter præſstita, & accepta fuiſsſset cautio, vt poſst alios, adnotarunt expreſssè Rolandus in conſs. 73. num. 34. & ſseqq. vol. 2. Franciſscus Marc, deciſs. 490. part. 2. Antonius Galeatius Maluaſsia in conſs. 52. num. 19. & 32. vol. 1. Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 49. fol. 266. & 267. Franciſsc. Burſsatus in conſs. 139. n. 64. & in conſs. 214. n. 28. lib. 2. Ex quibus deduci poteſst, ad reſsolutionem alte

*rius quæſstionis, vſsufructuario deberi fructus rei legatæ, de iure communi, adita iam hæreditate, vel non adita, dolo tamen hæredis dilata, dummodò poſsteà adeatur; aliàs nihil in teſstamento ſscriptum valeret, à die præſstitę, ſseu realiter oblatæ ſsatiſsdationis, vel à die adeptæ poſsſseſsſsionis abſsque vitio, etiam non præſstita ſsatiſsdatione, iuxta ea quæ ſsuperiùs diximus, & latiùs declarant Arias Pinellus 2 part. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 77. per totum. Borgninus Caluacanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 90. fol. 263. De iure verò Regio in aliis legatis cer

*tum eſst, fructus rei legatæ à tempore mortis teſstatoris deberi, attenta dict. l. 1. tit. 4. de los testamentos, quamuis iure communi ſsatis controuerſsum eſsſset, à quo tem

*pore deberentur; vt poſst alios ibi relatos, defendunt Tellus Fernandez in l. 20. Tauri, num. 9. Aluaradus de coniecturatamente defuncti, lib. 4. cap. 1. num. 43. Ioannes Gutierrez practicarum, lib. 2. quæst. 33. per totam. Matienço in dicta l. 1. tit. 4. gloſs. 14. num. 30. & Azeuedius ibi. num. 122. Petrus de Barboſsa 2. part. leg. diuortio, ff. ſsoluto matrimonio, num. 82. Idemque in legato vſsusfructus obſseruandum eſsſse, vt à tempore mortis teſstatoris legatario debeantur. Exiſstimat Matienço vbi ſsuprà, dicta gloſsſs. 14. à num. 35. cum ſseqq. & in hac quæſstione nihil ſscribit, ſsed ad eũeum ſsed remittit Azeuedius ibi n. 138. quod tamen non credo verum, imò quod attinet ad iſstum caſsum, ſecurẽsecurem defendendum proponerem, nihil de nouo induci poſsſse ex deciſsione dictæ legis regia 1. & conſsequenter ſuperiorẽsuperiorem reſsolutionem iuris communis, obſseruandam fore etiam de iure regio; nam licèt ex lege illa conſseruentur omnia legata, etſsi nullus hæres fuerit; non tamen remittitur cautio, & ſsatiſsdatio, quæ tot legibus ab vſsufructuario præſstari debet, nec eriam poſsſseſsſsionis non vitioſsæ requiſsitum, (vt fructuarius incipiat lucrari fructus in caſsu non præſstiræ, aut realiter oblatæ ſsatiſsdationis) adimitur: quæ: tamen in aliis legatis minimè neceſsſsaria ſsunt: nihil ergo interest, de iure communi aditam eſsſse hæreditatem. vel de iure regio conſseruari legata, etſsi hæreditem adita non ſsit, ſsi fructuarius non ſsatiſsdederit, aut ſsine vitio poſsſseſsſsionem adeptus ſsuerit, quoad effectum, vt illi incipiant deberi fructus. Debebuntur tamen eo caſsu, quo nullus hæres exiſsterer, vel à die adeptæ poſsſseſsſsionis ſsine vitio, vel ab eo tempore, quo ſsatiſsdare paratus propter deſsectum hæredis, vel perſsonæ, cui ſsatiſsdationem præſstaret, ſsatiſsdare omiſsit: Ex dictis ſsuprà, quæ ſsunt notanda, quia non reperientur alibi ſsic reſsoluta.

Tertiò, & principaliter infertur ad reſsolutionem al

*terius quæſstionis in hac materia, & in vſsu forenſsi omninò neceſsſsariæ. Nunquid valeat legatum vſsusfructus omnium bonorum, vxori, vel alteri relictum, alio hærede vniuerſsali poſst mortem eius inſstituto? In qua quæ

*ſstione quatuor Doctorum opiniones referunt poſst alios Iaſson in l. extraneum, num. 5. C. de hæredib. inſstituendis. Doctores in l. filius à patre, ff. liberis & poſsthum. Romanus in conſs. 71. incipit: Viſsis dubiis num. 5. In effectu ta

*men duas opiniones eſsſse, primam negatiuam; ſsecundam affirmatiuam, communiter probari ſsolet; vti ex communi teſstantur Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. legatum, quæſst. 23. num. 2. in princ. Menoch. in conſs. 273. |

p. 59

num. 1. lib. 3. Andreas Gaill. practicarum obſseruationum lib. 2. obſseruatione 143. in princ. qui, & alij quamplures,

* quos ſstatim referam, conueniunt in hoc (nec vllus contradicit,) Vxorem, vel alium, ſsic relictum vſsufructuarium legatarium eſsſse, dumtaxat non hæredem. Quod priùs docuerat Baldus in l. id quod pauperibus, quæſst. 14. C. de Epiſscop. & Clericis. & in dicta l. extraneum. num. 7. C. de hæredibus inſstituendis: Et rationem aſsſsignat Me

*noch. lib. 4. præſsumptione 141. num. 33. & 34. Partem itaque negatiuam, quod tale legatum non valeat, tenent Ioannes Andreas ad Speculatorem, tit. de pignorib. §. final. aliàs tit. de diuerſsis cautionibus, verſs. pono quod vſsusfructus, n. 16. Alexander in dicta l. extraneum, num. 8. in fine, & in conſs. 162. Circa 1. dubium. num. 2. vol. 2. Dinus in conſs. 3. Angelus, Imola, Benedictus de Pumblino, & Ancharan. quos recenſset Iaſson in dict. l. extraneum, colum. 3. verſsic. Quarta & vltima eſst opinio. Innocentius, & Petrus de Anchar. in c. fin. de pignoribus. Ea ratione principaliter moti ſsunt, quòd dies vſsusfructus le

*gati, non cedit niſsi à die aditæ hæreditatis per hæredem inſstitutum, vt ſsuperiùs diximus: ſsed hæres in propoſsito caſsu adire non poteſst hæreditatem viuente vxore, cùm ſsit inſstitutus poſst mortem illius, & ſsic ſsub die incerta, quæ conditionem facit, & hæreditatis aditionem impedit: l. ſsi cum hæres, ff. quando dies legati cedat: Ergo legatum vſsusfructus eſst inutile, nec confirmari poterit mortua vxore, cum eo tempore iam extinctus ſsit vſsusfructus: l. Titio cum morietur, ff. de vſsufructu. §. finitur, Institut. eodem tit. Mouentur etiam ex textu in l. qui filio, in princ. vbi gloſs. ff. de hæredibus inſstituendis, expendendo eum, vti poſst alios optimè expendit Menochius dicta præſsumptione. 141. num. 39. quo loco à n. 37.

* in fine, vſsque ad num. 40. his duobus fundamentis, nonnullis modis reſspondet, meliùs tamen reſsponderi poteſst ex his, quæ ſstatim in ſsecunda opinione adnotabimus.

Partem verò affirmatiuam, quòd tale legatum valeat

* (quæ verior eſst, magis communis, & omnino amplectenda) tuentur Baldus in l. id quod pauperibus, quæſst. 14. n. 27. C. de Epiſscopis & Clericis. Salicetus in dict. l. extraneum, in fin. & Iaſson ibi col. penul. verſs. Tertiò limita. Aretinus, Caſstrenſsis, Angelus, Berous, Decius, Bertrandus, Socinus vterque, Pariſsius, Natta, Barbacia, Odofredus, Crotus, Durandus, Pechius, & alij, quos ita tenendo, congeſsſserunt Cephalus in conſs. 607. n. 27. & in conſs. 472. num. 53. & ſseqq. lib. 4. Menochius in conſs. 105. num. 9. lib. 1. & in conſs. 273. num. 1. lib. 3. & lib. 4. præſsumptione. 141. num. 39. in fine, & n. 40. Addit. ad Alexandrum, dict. conſs. 192. num. 3. vbi dicit contrariam opinionem, tanquam iniquam contra teſstatoris voluntatem, & naturam materiæ ſsubiectæ rejiciendam: Hyppolitus Riminaldus in conſs. 590. num. 28. & 31. & ſseqq. lib. 5. & in conſs. 222. num. 24. lib. 3. & in conſs. 62. vbi latiùs declarat per totum conſsilium, lib. 6. Guillelmus Benedictus in cap. Rainuncius, de teſstamentis, verb. reliquit. num. 7. Couarruuias variarum lib. 2. cap. 2. num. 5. Viglius in §. hæres, num. 6. Inſstit. de hæredibus inſstituendis, Graſsſsus §. legatum, quæſst. 23. num. 2. Borgninus Caualcanus, de vſsufructu mulieri relicto, num. 69. fol. mihi 33. & 134. & numer. 224. in fine. fol. 436. Simon de Prætis de interpretatione vltimarum voluntatum, lib. 3. ſsolutione 1. numer. 35. fol. 6. Tellus Ferdinandez in l. 3. Tauri, 3. part. numer. 10. Sfortia Oddi in conſsil. 91. numer. 9. & 10. & numer. 24. & 25. lib. 1. Aldobrandinus in conſsil. 46. numer. 8. lib. 1. Paulus de Montepico in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cum nuberet, ff. de legatis. 2. quæſst. 26. num. 114. vſsque ad n. 118. Marcus Antonius Eugenius in conſs. 10. à num. 19. vſsque ad n. 39. Et quòd hæc ſsit benignior opinio, æquitati, materiæ ſsubiectæ, & menti teſstatoris magis conſsentanea, affirmat Andreas Gaill. lib. 2. obſseruatione 243. num. 2. 3. & 4. Quorum omnium, rationes & funda

*menta ad hoc reduci debent, quòd in hac ſspecie, tempus mortis vſsufructuarij non debet cenſseri adiectum inſstitutioni, vt aditionem impediat, ſsed tantùm differendi gratia vt hæres non habear commodum vſsusfructus, quandiu vixerit fructuarius, nec in eo perturbet illum & conſsequenter, ex mente & voluntate teſstatoris, ſsic inſstitutus ſstatim adire poteſst, & tranſsmittere hæreditatem, vt pote putè inſstitutus hæres: quia prædicta verba non ſsuſspendunt, vel limitant ſsuper inſstitutionem, ſsed oſstendunt enixam teſstatoris voluntatem ſsuper legati viribus, quæ manifeſstè colligitur ex eo, quòd cùm voluerit vxori, vel alteri relinquere vſsumfructum, quod eſst conſsequens, neceſsſsariò ſsequitur antecedens, hoc eſst, puram inſstitutionem voluiſsſse, ſsine quo conſsequens, hoc eſst, legatum ſsubſsiſstere non poſsſset: l. illud, ff. de acquir. hæred. Quod cæteris omnibus ſsuperiùs præcitatis, elegantiùs animaduertit Andreas Gaill. dicta obſseruatione 143. ex num. 2.

Ex his conſsiderabam, nonnulla adnotanda fore, quæ neceſsſsaria ſsunt, nec ita ſspeciſsice traduntur per aliquem, ex Scribentibus communiter in hac materia. Primò, fru

*ſstra, & inutiliter videri laboraſsſse quamplures, & maximi nominis Authores, qui inueſstigare ſsolent in quæſstione ſsuperiori, cùm vſsusfructus relinquitur vxori, alio hærede vniuerſsali poſst mortem eius inſstituto: qualiter, ſsiue quo remedio poſsſsit vxor conſsequi legatum, ex quo viuente ea nullus exiſstit hæres, qui hæreditatem adire poſsſsit; & plura excogitarunt remedia Baldus in l. extraneum, num. 4. C. de hæredibus inſstituendis, & Iaſson ibi columna, 3. Angelus in l. miles ita, ff. de militari tetamento. Et poſst alios Paulus de Montepico, Cephalus, Pariſsius, Marcus Antonius Eugenius, & Iacobus Menochius quorum mentionem fecimus ſsuprà, num. 16. Verum vana eſst, & inutilis eorum altercatio, quæ ita demum procederet, ſsi vera eſsſset Ioannis Andreæ, Dini, Alexandri, & aliorum opinio, quòd hæres poſst mortem fructuarij inſstitutus, ſsub conditione inſstitutus videretur, nec adire poſsſset hæreditatem ante mortem illius: ſsed cùm ſsuperior opinio improbata ſsit, & iuxta aliam, & veriorem opinionem, hæres dicatur purè inſstitutus, & ſstatim in vita vxoris adire hæreditatem poſsſsit; prædicta remedia neceſsſsaria non erunt legatario vſsusfructus, cùm ſsatis conſsultum ſsit illi per aditionem hæreditatis: id quod inter alia remedia rectè tradit Baldus in dicta l. id quod pauperibus, quæſst. 14. C. de Epiſscopis & clericis: & vt certiſsſsimum probarunt omnës, quos retuli ſsuprà num. 30. qui hæredem videri pure inſstitutum, & ſstatim poſsſse hæreditatem adire, vnanimiter dixerunt.

Secundò, errore manifeſsto lapſsum in hac materia

* Matheſsilanum, ſsingulari 4. num. 5. & 6. is enim in caſsu ſsuperiori, cum vſsusfructus alicui relictus eſst, alio poſst mortem eius hærede inſstituto: exiſstimauit hæredem conueniri non poſsſse ad ſsolutionem æris alieni; ideóque curatorẽcuratorem dandum hæreditati, aduerſsus quem creditores hæreditarij agere poſsſsint. Moueturque ſsuperiori ratione, quod hæres ſsic inſstitutus ante mortem vſsufructuarij adire non poſsſsit; quam tamen omnino falſsam eſsſse ex dictis adhuc conſstat apertè: idcirco talem hæredem conueniendum fore ad ſsolutionem æris alieni, nec eſsſse neceſsſsariam curatoris dationem rectiùs tradiderunt Socinus, Didacus Couatruuias, Paulus de Montepico, & alij, quos refert, & sequitur Graſsſsus §. legatum, quæſst. 35. n. 7. Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, n. 224. fol. 430. Rubeus, & Bellonus relati, & probati per Menochium lib. 4. præſsumptione 143. num. 15.

Tertiò, ſsuſstineri non poſsſse quorundam traditionem

* in hac materia Caſstrenſsis in conſs. 391. incipit: Viſsis dubiis. Romani in conſs. 71. Alexandri in conſs. 58. lib. 3. Saliceti in dict. l. extraneum, Ripæ in l. 1. n. 18. ff. quorum legatorum. Qui exiſstimabant in quæſstione adhuc propoſsita, cum vſsusfructus omnium bonorum vxori relictus eſst, & poſst mortem eius alius hæres vniuerſsalis inſstituitur: poſsſse vxorem propria authoritate vſsumfructum capere, tanquam poſsſseſsſsione bonorum vacante, nec hærede aliquo exiſstente, de cuius manu legatum ac|

p. 60

cipi poſsſsit: Quæ ſsententia nullo pacto vera eſsſse poteſst, vt pote cùm præcipuum, aut vnum tantum eius fundamentum, ex dictis adhuc deſstruatur omninò, nec hæredem aliquem exiſstere, falſsum ſsit. Ideò dubiam & obſscuram appellarunt eam Hyppolitus Riminaldus in princ. Inſstitut. de donationibus, num. 565. Petrus Pechius de teſstamentis coniugum, lib. 5. cap. nono. num. 2. fol. 169.

Quartò, rectè loquutum in hac materia Borgninum Caualcanum de vſsufructu mulieri relicto, num. 74. fol. 240.

* vbi contra Aretinum, Pariſsium, Portium, & alios, in caſsu ſsuperiori defendit, teneri vxorem, ſsic relictam vſsufructuariam, ſsatiſsdationem præſstare, inuentarium conficere, ac alia implere, ad quæ alij vſsufructuarij tenẽturtenentur ea ratione motus, quod à principio adeſst perſsona, hoc eſst, hæres purè inſstitutus, cui talis cautio debeat præſstari: id quod præfati, Ioannis Andreæ opinionem ſsequuti negabant verum; male tamen, vt dictum eſst. Vnde contrarium, rectiùs in terminis ſstatuit Ruinus in conſsil. 206. num. 23. & ſseqq. vol. 2.

Quintò, quæ hucuſsque dicta ſsunt ex n. 23. cum ſseqq.

* & de iure communi probantur, procedere etiam de iure regio abſsque dubio, ex diſspoſsitione l. 1. tit. 4. de los teſstamentos. cũcum ex illa lege ſsuſstineantur omnia, quæ in teſtamẽtotestamento relicta ſsunt, etſsi nullus fuerit hæres inſstitutus, vel inſstitutus non adierit: & conſsequenter omnia ſsuperiora obſseruanda fore, non ſolũſolum in terminis prædictis, quibus hæres purè inſstitutus videtur, & ſstatim adire hæreditatem poteſst; ſsed etiam in fortioribus, hoc eſst, cùm nullus hæres inſstitutus fuerit, vel inſstitutus non adierit, nec etiam legitimus; vel poſsito, quòd iure communi vera eſsſset Ioannis Andreæ opinio: vt quæ diximus ſsuprà in legato particulari vſsusfructus, cõtracontra Tellum Fernandez, procedant etiam in legato vſsusfructus omnium bonorum, cùm inter hæc legata, nulla differentiæ ratio reddi poſsſsit, & vtroque caſsu vſsufructuarius ſsit legatarius, vt ſsuprà ſscripſsi, & tradit Baldus in dicta l. id quod pauperibus, quæſst. 14. & in dict. l. extraneum, num. 7. Iacobus Menochius lib. 4. præſsumpt. 141. num. 33. quæ eſst noua, & ſsingularis declaratio in hac materia.

Sextò, prædicta procedere, quando vſsusfructus

* relinquitur titulo legati; ſsed ſsi titulo inſstitutionis relictus ſsuerit, tunc aperire neceſsſse eſst, vtrùm diuerſsum ius conſstituendum ſsit: & titulo inſstitutionis relictus dicitur vſsusfructus, cum teſstator inſstituit vxorem, vel alium, in vſsufructu omnium bonorum, & poſst eius mortem alium inſstituit hæredem vniuerſsalem, quo caſsu ſsine controuerſsia admittunt Doctores, (nec aliquis in hoc diſsſsentit) teſstatoris

* diſspoſsitionem valere; ſsed ſsolum dubitant, quomodo vxor hæres ſsit, an ſscilicet in ſsolo vſsufructu, vel etiam in proprietate? Id quod apertè deprehenditur ex ex omnibus ſstatim referendis, & expreſssè adnotauit Menochius in conſs. 273. num. 5. lib. 3. & præſsumpt. 141. num. 26. lib. 4. hoc eſst, vtrum in hoc caſsu, ſsicut in ſsuperiori, de quo ſsupra ex num. 23. inſstitutio illa ſsit quoque legatum, an verò fideicommiſsſsum inductum ſsit, ita quòd vxor ſsit hæres in vſsufructu, & proprietate, & grauata poſst mortem hæreditatem reſstituere. Effectus

* huius inueſstigationis maximus eſst; nãnam ſsi inſstitutio poſst mortem vxoris facta, ad fideicommiſsſsum trahitur: conſsequens eſst, quòd fideicommiſsſsario ante hæredem inſstitutum moriente, hæreditas ad hæredes ipſsius fideicommiſsſsarij non tranſsmittitur, quia fideicommiſsſsum con

*ditionale non tranſsmittitur ad hæredes, ſsi fideicommiſsſsarius pendente conditione ante grauatum decedat: per textum in l. vnica §. ſsin autem aliquid, C. de caducis toll. vbi Doctores communiter; & pleniſsſsimè declarant Michaël Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. fideicommiſsſsum, quæſst. 67. & 68. Andreas Gail. practicarum obſseruat. lib. 2. obſseruat. 132. per totam. Rolandus, Pariſsius, Cephalus, Menochius, Burſsatus, Decianus, Riminaldus Iunior, Surdus, Crotus, & alij in multis confiliis; quæ latiſsſsimè de hac quæſstione ſscribens, congeſsſsit in vnum Pedrocha in conſs. 40. quæſst. 5. à n. 295. vſsque ad num. 363. Ioannes Vincentius Hondedei in conſsil. 70. ex num. 10. & ex num. 31. cum ſsequentibus.

Prima tamen, & communior ſsententia eſst, vxorem

* in prædicto caſsu cenſseri inſstitutionem, tam in proprietate, quàm in vſsufructu, & inſstitutionem poſst mortem eius factam, ad fideicommiſsſsariam ſsubſstitutionem trahendam fore: Per textum in l. ſsi quis ita inſstituatur ex certo fundo: aliàs, ſsi ita quis hæres inſstitutus excepto fundo, ff. de hæredibus inſstituendis. Sic tenent Baldus in l. id quod pauperibus, quæſst. 14. C. de Epiſscopis, & clericis, & in l. 2. ff. ſsi pars hæreditatis petatur, & ibidem Angelus: idem Angelus in l. filius à patre, ff. de liberis & poſsthumis, & in conſsil. 151. Viſso themate, ad finem, Salicetus, & Iaſson, in l. extraneum, num. 6. C. de hæredibus inſstituendis. & ibidem Alexander, num. 8. idem in conſs. 162. num. 5. lib. 2. Decius, vterque Socinus, Cardinalis Zabarella, Corneus, Natta, Siluanus, Bellonus, Berous, Bertrandus, & alij relati per Menochium in conſs. vlt. num. 48. lib. 1. & in conſs. 273. num. 6. lib. 3. & præſsumpt. 141. num. 26. & 49. lib. 4. Qui ipſse communem hanc ſsententiam profitetur veram, Graſsſsus § legatum, quæſst. 23. num. 3. Durandus de arte teſstandi, titul. de legatis, cautela 39. num. 2. Crotus in l. re coniuncti, ff. de legat. 3. num. 179. & ſseqq. Peregrinus de fideicommiſsſsis. artic. 5. num. 21. poſst principium fol. 51. Andreas Gaill. qui dicit communem omnium opinionem, lib. 2. obſseruat. 143. num. 5. Simon de Prætis de interpretatione vltimarum voluntatum, lib. 3. ſsolut. 1. à num. 7. vſsque ad num. 17. fol. mihi 4. & 5. vbi refert Rolandum, Cephalum, Hyppolitum Riminaldum, & alios idem tenentes, & num. 8. & tribus ſseqq. Huius ſsentendæ rationes adducit Peregrinus etiam, dict. art. 5. num. 21. in princ. vbi refert Imolæ opinionem in hac

* quæſstione, & declarat, in quo concordet aut diſscordet cum opinione Baldi, & aliorum hactenus relata, vt ibi videri poterit: & per Menochium in conſs. 273. num. 9. lib. 3. Paulum de Montepico in l. Titia cum teſstamento, § Titia cum nuberet, de legat. 2. num. 102. & ſseqq.

Secunda verò, & præcedenti contraria opinio eſst,

* vxorem, vel alium in vſsufructu omnium bonorum inſstitutum, alio poſst mortem eius hærede vniuerſsali inſstituto, merum Legatarium vſsusfructus eſsſse, nec hæredem dici poſsſse, & conſsequenter non intereſsſse, an vſsusfructus vxori relinquatur, an ipſsa inſstitutum in eo, per rationem prædictam: ſsed vtroque caſsu, inſstitutum poſst mortem vxoris, purè inſstitutum videri, & hæreditatem ad hæredes ſsuos tranſsmittere; quoniam tempus inſstitutioni hæredis vniuerſsalis adiectum, non ſsuſspendit inſstitutionem, ſsed tantùm remouet hæredem à perceptione, & commodo vſsusfructus; Sic ſscripſsit Angelus in l. hæreditas ex die, ff. de hæredibus inſstituendis, & defendit conſstanter Modern. addit. ad Alexandrum, d. conſsil. 162. & hanc opinionem veriorem exiſstimat Andreas Gaill. dict. obſseruat. 143. num. 6. Paulus Caſstrenſsis in dicta l. ſsi filus à patre ad finem, & conſs. 440. col 2. lib. 2. Corneus in dict. l. extraneum, Petrus Pechius de teſstamentis coniugum, lib. 5. cap. 5.Couarruias variarum lib. 2. cap. 2. ſsub num. 5. Pariſsius in conſs. 97. à princ. lib. 2. Emmanuel Soarez receptarum ſsententiarum, littera. V.n. 114. Decius in conſsil. 278. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 55. num. 2. & 3. lib. 1. & eſsſse veriorem opinionem, mentique, & voluntati teſstatoris magis conuenientem. affirmat, & alios refert Simon de Prætis lib. 3. d. ſsolut. 1. n. 21. & 22. fol. 5. & n. 35. & 36. quo loco expendit nouè conſsilium Baldi 273. & conſsilia ſsequentia lib. 4. vbi nonnullis, & ſsubtilibus rationibus probauit Baldus. Vxorem ſsic inſstitutam in vſsufructu, legatariam tan

*tum in vſsufructu, & meram vſsufructuariam eſsſse. Huic etiam parti ego libentius accedo, contrariamque, defuncti voluntati valde aduerſsari exiſstimo: nec verba inſstitutionis aliquid facere, ex his quæ ſsuperiùs relati, latiùs in hac quæſstione adnotarunt.

Septimò, quæ adhuc dicta ſsunt, procedere, cùm

* extraneus poſst mortem vxoris hæres inſstituitur, idcirco opportunè & neceſsſsariò dubitari. Vtrum valeat diſspo|

p. 61

ſsitio, cum vſsusfructus omnium bonorum, titulo legati, vel inſstitutionis, vxori, aut alteri relinquitur per tempus vitæ, aut donec ipſsa vixerit, filio poſst mortem hærede vniuerſsali inſstituto: & poſsito, quòd valeat, quid vxor conſsequi debeat ex tali relicto. Cuius rei diſsputationem, ſsciens conſsultoque, duplici ratione prætermittendam duxi, tum quòd de hac quæſstione plenè, & diſstinctè ſscripſserint Paulus de Montepico in dict. §. Titia cum nuberet, ex num. 97. cum pluribus ſseqq. Menoch. lib. 4. dict. præſsumpt. 141. ex num. 8. vſsque ad num. 25. Simon de Prætis lib. 3. dict. ſsolut. 1. à num. 23. cum ſseqq. fol. 5. Tum etiam, quòd de iure huius Regni, procedere non poterit prædictum dubium, ſsiue communis Doctorum reſsolutio effectum ſsortiri; vtpote, cùm omnia bona parentis, excepta quinta parte eorum, ſsint legitima filiorum; ita quod ab illorum ſsucceſsſsione, niſsi certis de cauſsis ſsubmoueri non debeat, nec poſsſsit vxor, vltra vſsumfructum quintæ partis, titulo inſstitutionis, nec legati conſsequi; vt infrà alio capite, cùm de conſsuetudine vulgari tractabimus, plenius cõprobabimuscomprobabimus.

Octauò & vltimò, quòd ſsi teſstator inſstituerit vxo

*rem, vel alium in vſsufructu omnium bonorum, donec vixerit, aut ſsimpliciter, & poſst mortem eius nullum alium hæredem inſstituat, vxor cenſsetur inſstituta hæres in totum, ſsiue detracta certa rei. mentione, totam ipſsam hæreditatem conſsequetur: tenebitur tamen reſstituere illam poſst mortem eius venientibus ab inteſstato, quorum fauore inductum fideicommiſsſsum cenſsetur. Sic poſst Manticam, Petrum Pechium, Caſstrenſsem, Decium. Pariſsium, Cephalum, & alios reſsoluit, & bene fundat Menochius lib. 4. dicta præſsumpt. 141. ex num. 2. vſsque ad num. 8. Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 75. fol. 240. Sfortia Oddi in conſs. 91. n. 4. qui exiſstimant idem procedere, ſsi vxor relicta fuerit vſsufructuaria per verbum Relinquo, nullo alio cohærede dato: vt ibi videri poterit: & per Picum in dicto §. Titia cum nuberet, num. 26. & 27. His addo prædictam reſsolutionem

* (quæ. de iure communi indubitanter procedit, ex Menochio vbi ſsuprà,) procedere etiam de iure regio, nec in hoc aliquid immutatum ex deciſsione dictæ l. 1. tit. 4. de los teſstamentos, lib. 5. Intelligendo id iuxta ea, quæ alio cap. lib. 2. plenius adnotauimus ad explicationem leg. 1. §. ſsi ex fundo, ff. de hæredibus inſstituendis.

back | | continue

Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

CAPVT VIII.

SVMMARIVM.