Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal Information & Privacy

CAPVT X.

CAPVT X.

Vſsusfructus, quibus modis conſstituatur, & ipſsum quadrupliciter conſstitui probatur: deinde ſseruitutes reales an eiſsdem modis conſstituantur quibus vſsusfructus? vbi Ioannis Corraſsij opinio confutatur, atque gloſsſsæ, & aliorum ſsententiâ admiſsſsâ, nudis pactis conſstitui non poſsſse vſsumfructum, nec alias ſseruitutes, defenditur: nonnulla iura verè, & dilucidè explicantur, & hæc materia breuiter, & diſstinctè magis, quàm hactenùs reſsoluta proponitur.

p. 67
SVMMARIVM.

  • 1 Vſsusfructus quadrupliciter conſstituitur.
  • 2 Vſsusfructus legis auctoritate qualiter conſstituatur?
  • 3 Vſsusfructus à Iudice quando conſstituatur?
  • 4 Vſsusfructus in teſstamentis, quomodò conſstituatur iure legati?
  • 5 Vſsusfructus an conſstituatur iure fideicommiſsſsi?
  • 6 Vſsusfructum ſsine teſstamento ſsi quis velit conſstituere pactionibus & ſstipulationibus, id efficere debet.
  • 7 Seruitutes reales in teſstamentis, & inter viuos, conſstituuntur pactionibus, & ſstipulationibus.
  • 8 Et eiſsdem ferè modis, quibus vſsumfructum conſstitui poſsſse diximus.
  • 9 Seruitutis conſstituendi quamplures modi, remiſsſsiuè.
  • 10 Vſsumfructum, & alias ſseruitutes pactis nudis conſstitui non poteſsſse, probatur, & nonnulla iura expenduntur, quæ contrarium indicare videbantur, & num. ſseq. reſspondetur ad illa.
  • 11 Et prima ſsolutio Gloſsſsæ confutatur.
  • 12 Probatur tamen ſsententia eiuſsdem, dum ſsentit, pactum nudum de conſstituenda ſseruitute, vel vſsufructu, efficax non eſsſse ad producendam actionem: & conſsequenter vſsumfructum, & ſseruitutes, pactis nudis conſstitui non poſsſse.
  • 13 Cuiacij ſsententia, in quæſstione ſsuperiori, nouè expenditur per Authorem.
  • 14 Corraſsij ſsententia, vſsumfructum, & ſseruitutes pactis nudis conſstitui poſsſse, improbata per Authorem.
  • 15 Stipulationem nominatum contractum eſsſse.
  • 16 Pactionem nudam, actionem producere, quoties lege, vel Senatusconſsulto, illa adiuuatur.
  • 17 Textum in §. finali. Inſstitutionum de ſseruitutibus, Corraſsij ſsententiam non probare.
  • 18 Corraſsij argumentum nihil concludere, noua Authoris conſsideratio in hac materia.
  • 19 Promittere ſseruitutem, & conſstituere, diuerſsa; & de effectibus remiſsſsiuè.
  • 20 Seruitus promitti poteſst ab eo, qui prædium non habet, conſstitui verò non poteſst ſsine prædiis; & vera diſscriminis ratio aſsſsignatur.
  • 21 Seruitus futuro ædificio an acquiri, vel imponi poſsſsit?
  • 22 Seruitus quæcumque rectè conſstituitur pactionibus in traditione rerum adiectis, tempore, quo res traduntur.
  • 23 Dummodò pactiones in continenti non ex interuallo adiiciantur.
  • 24 Seruitute iam ex quocunque contractu promiſsſsia, quæ ſsolebat olim, tempore conſstitutionis, ſstipulatio interponi?
  • 25 Explicatur l. via. 5. ff. de ſseruitutibus & Fulgoſsij, Corraſsiique interpretationes referuntur.
  • 26 Petrus Auguſstinus Morla nouè confutatus.
  • 27 Vſsusfructus, & aliæ ſseruitutes, multùm intereſsſse, an conſstituantur inter viuos, vel ex teſstamento?
PRo diſstincta & clara huius Capitis explicatione,
1
* conſstituendum eſst inprimis, quòd vſsusfructus quadrupliciter conſstitui potui poteſst; à lege ſscilicet, à iudice, à teſstante, & à contrahentibus. Sic cæteris omnibus elegantiùs diſstinguit in hac materia Ioannes Corraſsius in l. via, 5. num. 1. ff. de ſseruitut. Legis authori
2
*tate conſstituitur patri vſsusfructus in bonis aduentitiis filij, l. cùm oportet, C. de bonis quæ liberis: & matri tranſseunti ad ſsecundas nuptias in bonis, quæ titulo lucratiuo à marito defuncto conſsequta erat, l. fœminæ, C. de ſsecundis nuptiis, & vtrumque pleniſsſsimè tractauimus ſsuprà, cap. 2. & 3. huius libri. A Iudice conſsti
3
*tuitur vſsusfructus in iudicio familiæ; herciſscundæ, & communi diuidundo, cùm proprietas vni, & alteri vſsuſsfructus adiudicatur, l. vſsusfructus plurib. ff. de vſsufructu, l. & puto, §. 1. ff. familiæ herciſscundæ, l. ſsi quis putans, §. idem Iulianus, ff. communi diuidundo. Teſstamento con
4
*ſstituitur vſsusfructus iure legati (vt capite præcedenti diximus) ſsi legatus ſsit vſsusfructus alicui, vel ſsi proprietas deducto vſsufructu legetur; quo caſsu legatarius proprietatem habebit, vſsufructu apud hæredem remanente: aut ſsi eiuſsdem fundi proprietas alteri relicta ſsit, alteri vſsusſsructus, l. vſsusfructus, 6. ff. de vſsufructu, §. 1. Inſstitionum, de vſsufructu, tradunt Corrasius in dicta l. via, ex num. 1. vſsque ad num. 7. Petrus Gregorius in Syntagmate iuris, lib. 4. cap. 5. de acquiſsitione, & extinctione vſsusfructus, num. 1. & nouiſsſsimé Petrus Auguſstinus Morla emporij, 1. part. titul. 6. ff. de ſseruitutibus, num. 69. in fine, & num. 70. cum ſseqq. Antonius Pichard. (qui non ita diſstinguit, nec ſsuperiores etiam) in §. 1. num. 1. Inſstiutionum, de vſsufructu, Cuiacius etiam recitationum ſsolemnium, in lib. Digeſstorum, ad l. via, 5. ff. de ſseruitutibus. Vbi in verſsic. Quæro, an iure fideicommiſsſsi, quærit vnum (quod nullus alius tangit
5
* ex multis, quos viderim) an fcilicet vſsusfructus conſstituatur iure fideicommiſsſsi, & reſspondet, quòd vſsuſsfructus per fideicommiſsſsium ipſso iure non conſstituitur, quoniam fideicommiſsia non ſsunt iuris, nec dominia transferunt, ſsed posseſsſsionem tantùm, l. qui, vſsumfructum 3. ff. ſsi vſsusfruct. petatur. Sed per Prætorem fideicommiſsſsarium, constituitur vſsusfructus fideicommiſsſsarius, dict. l. qui vſsumfructum 3. leg. 1. §. 1. & l. ſsi vſsusfructus mihi, 9. ff. vſsufructuarius quemadmodum caneat, addita l. ſsi quis vſsumfructum, 29. ff. de vſsufructu legato. Deinde quærit, quomodo conſstitui poſsſsit vſsus
6
*fructus per fideicommiſsſsum, & dicit id fieri hoc modo, ſsi hæres rogatus fuerit alteri vſsumfructum tradere, vel ſsi is, cui legatus eſst vſsusfructus, rogetur eum alteri cedere. Denique, ſsine Teſstamento, ſsi quis velit vſsumfructum alteri conſstituere, pactionibus, & ſstipulationibus id efficere debet, dicto §. 1. Inſstitutionum, de v
7
*ſsufruct. l. 3. ff. eodem titul. Idemque in ſseruitutibus, vt ſscilicet ſseruitutes reales ruſsticorum, & vrbanorum prædiorum, in teſstamentis conſstituantur, & per contractus, pactionibus, & ſstipulationibus, probat rectus in §. fin. Institution. de ſseruitutib. ruſstic. præd. & vrbanor.
8
* Et eiſsdem feré modis conſstitui, quibus vſsumfructum conſstitui poſsſse diximus, aſsſserit Caius Iureconſsultus in l. via, 5. ff. de ſseruitutibus. cuius eſst etiam, atque ex eodem lib. 1. vſsusfructus, 6. ff. de vſsufructu, vt aduertit Cuiacius in dicta l. via, 5. In princip. Seruitutis etiam
9
* conſstituendæ, & acquirendæ, alios quamplures modos congerunt Cæpola de ſseruitut. vrbanor. prædior. c. 19. Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 12. Coſstanus lib. 1. quæſstion. iuris, cap. 18. Goueanus lib. 1. variarum lectionum, cap. 14. Reuardus ad leg. Scriboniam, cap. 1. & 6. Minſsingerus in dict. §. 1. de vſsufructu, à num. 2. & Padilla in l. 1. & 2. C. de ſseruitut. & aqua. Verumenimuerò, prædictorum iurium deciſsio dubia
10
* redditur ex eo, quòd ex conſstitutione vſsusfructus, vel alterius ſseruitutis actio enaſscitur, l. 2. ff. ſsi ſseruitus vendicetur, & §. æquè ſsi agat; Inſstitutionum, de actionibus. Ergo videtur, quòd pacto nudo non conſstituatur, cùm non pariat actionem pactio nuda, l. iuris gentium, §. ſsed cùm nulla, cum vulgatis, ff. de pactis: quam difficultatem ſsentit Gloſsſs. in dict. §. 1. de vſsufructu, verb. pactionibus,
11
* & remittit ſse ad ea quæ dixit in dict. §. final. de ſseruitutibus, ſsub eodem verbo; quæ reperit etiam in l. 3. verb. pactionibus, ff. de vſsufructu. Et in his locis, primò intelligit, verba illa pactionibus & ſstipulationibus, exponenda eſsſse, id eſst, pactionalibus ſstipulationibus, & ſsic non nudis pactis. Quæ: tamen expoſsitio vera non eſst, & manifeſsté violat mentem, & verba illorum iurium, in quibus pactiones, & ſstipulationes non pro eodem, ſsed vt diuerſsa ponuntur; id quod ex contextura illorum, & natura dictionis, Et, facilé deprehenditur; illa enim ſsui natura inter diuerſsa poni ſsolet, vt ex Gloſsſsa, in rubr. ff. de iuris & facti ignorantia, adnotarunt Bartolus in l. 1. lectura 1. in princ. ff. de officio procuratoris Cæſsaris, & in l. 1. num. 2. ff. de pactis. Pariſsius in conſs. 36. num. 14. & |
p. 68
in conſs. 92. num. 3. lib. 1. Iacobus Menochius adipiſscendæ poſsſseſsſsionis, remedio 3. num. 20. Marcus Antonius Eugenius in conſs. 22. num. 23. & in conſs. 65. vbi optimè declarat, num. 30. & ſseqq. & ſsic gloſsſsam improbat nouiſsſsimè Petrus Auguſstinus Morla emporij, 1. parte, dicto
12
* tit. 6. ff. de ſseruitut. num. 70. Colligitur tamen ex illa vnum. quod eſst veriſsſsimum, pactum nudum de conſstituenda ſseruitute, vel vſsufructu, efficax non eſsſse ad producendam actionem, & conſsequenter, vſsumfructum, & ſseruitutes pactis nudis conſstitui non poſsſse: in quo ſsequutus eſst gloſsſsam Socinus in conſs. 44. num. 6. vol. 4. & idem probat apertè & nouiſsſsimè Antonius Pichardus in §. final. Inſstitut. de ſseruitutib. ruſsticorum prædiorum, & vrbanorum, in princip. & in §. 1. Inſstitution. de vſsufruct. num. 1. vbi poſst gloſsſsas ibidem, accipit verbum illud pactionibus, pro, conuentionibus, quaſsi ſsentiat expreſssè, pactiones nudas non ſsufficere, & vltra eum Auguſstinus Morla videtur idem præſsentire, vbi ſsuprà, dict. num 70. eleganter Cuiacius in dict. l. via, ff. de
13
* ſseruitutib. poſst princip. Vbi dicit, verbum illud ſstipulationibus poſsitum in dictis iuribus, ſsic accipiendum eſsſse, vt eo nomine omnes contractus intelligamus, quemadmodum, cùm dicimus traditionem, omnem intelligimus modum transferendi dominium. Deinde verbum illud pactionibus intelligendum eſsſse de pactis conuentis, quæ ex continenti contractibus adiiciuntur; nam non omnibus pactionibus conſstituitur vſsusfructus, ſsed his ſsolùm, quæ; ſsunt vtiles ad agendum; quales ſsunt, quæ: contractibus ex continenti adiiciuntur, vt pacto venditionis, permutationis, diuiſsionis, donationis, l. quiſsquis 28. C. de donationib. l. Seia. 42. ff. de donationibus cauſsa mortis. Hæ autem pactiones dicuntur leges, l. legem, C. de pactis. Non omnia pacta dicuntur leges, ſsed ea ſsola, quæ; adiiciuntur contractibus, quia legem dant contractibus, & formam, l. iuris gentium ff. de pactis. Et ita tenendum eſst, quicquid contrarium expreſs
14
*sè affirmet Corraſsius in l. 4. ff. de ſseruitutib. n 7. vbi pro ſsolutione difficultatis propoſsitæ ſsuprà n. 10. animaduertit, textum in d. §. fin. Inſstitut. de ſseruitutibus, quatenus de pactionibus loquitur, ad innominatos contractus ſse referre, cùm ſsecundùm eum, omnia pacta nuda ſsint contractus innominati: quatenùs verò de ſstipulationibus verba facit, ad contractus nominatos referendum, cùm
15
* ſstipulationis contractus, vt ipſse dicit, nominatiſsſsimus contractus ſsit. Quod firmat etiam D. Ferdinandus Mendoça diſsputationum iuris ciuilis, lib. 1. cap. 13. n. 2. fol. 329. ReſepõdetRespondet ergo Corraſsius pactionem illam nudam à lege fomentari, videlicet ex textu, in §. finali. Inſstitut. de ſseruitutib. in quo expreſsſsim cautum eſst, efficaciter conſstitui ſseruitutem pacto nudo; & ſsic non mirum, ſsi ex ea
16
* pactione licèt nuda, actio oriatur, ex regula l. legitima, ff. de pactis, cum vulgatis iuribus, de quibus plenè agit Mendoça vbi ſsupra, lib. 2. cap. 10. per totum, fol. 484. Verùm Corrſsaij ſsententia ſsuſstineri nullo pacto poteſst; tum quia vera non eſst, & communi reſsolutioni contraria:
17
* tum etiam, quia in dicto §. finali non probatur, vtpote cùm in eo textu non agatur expreſsſsim de pacto nudo, vt ipſse affirmat, ſsed dumtaxat dictum ſsit, pactionibus & ſstipulationibus conſstitui poſsſse ſseruitutes, vt de vſsufructu dicitur, in dict. §. 1. de vſsufructu Quod diuerſsum eſsſse, aut aliter intelligendũintelligendum, ex his conſstat, quos ſsuperiùs retulimus, ex ſsecunda etiam ſsolutione vel explicatione gloſsſsæ: in d. §. fina. quatenùs dicit, textum ibi, & in d. §. 1. de vſsufructu, non loqui de pactis nudis, ſsed de contractibus iurisgentium, quibus vſsusfructus, & cæteræ: ſseruitutes conſstitui poſsſsunt, cùm illi ſsolo conſsenſsu perficiantur, vt tenet etiam Aretinus in conſs. 70. num. 2. & ſsequutus explicationem gloſsſsæ, Antonius Pichardo in dict. §. finali, & in dicto §. 1. Et ſsic ille textus nullo modo probat pactum nudum de conſstituenda ſseruitute efficax eſsſse, vt falsò opinatur Corraſsius. Deinde, quo
18
*niam ex ipſsa conſstitutione ſseruitutis enaſscitur actio Confeſsſsoria, non verò ex promiſsſsione ipſsius ſseruitutis ex eiſsdem iuribus, quæ adducit Corraſsius l. 2. ff. ſsi ſseruitus vendicetur, §. æquè ſsi agat, de actionibus, & conſsequenter Corraſsij argumentum vbi ſsupra num. 7. nihil concludit.
Ideò ad clariorem diſsſsolutionem prædictæ difficultatis, & maiorem declarationem huius materiæ, vltra ea, quæ dicta ſsunt, quæ: & argumentum diluunt, & Corraſsij ſsententiam confundunt, conſstituendum erit
19
* primò, Seruitutem perſonalẽpersonalem vſsusfructus, cæteraſq,cæteraſque ſseruitutes reales, primò promitti ex contractu venditionis, donationis, diuiſsionis, vel alterius contractus, & deinde conſstitui vel tradi: & ſsic promittere ſseruitutem, & conſstituere, diuerſsa ſsunt; ex promiſsſsione namque perſsonalis dumtaxat naſscitur obligatio, vt vſsusfructus, vel alia ſseruitus conſstituatur: ex conſstitutione autem ſseruitutis, ius reale cauſsatur vt ex illo textu colligunt Gloſsſsa, Bartolus, Alexander, Caſstrenſsis, & omnes in l. ſsi ſsub vna, 136. §. 1. ff. de verborum obligationibus, idem Caſstrenſsis in l. 2. ex. his, in fine, verſsic. ſsed videtur, eodem tit. Antonius Gomez tom. 2. variar. cap. 15. de ſseruitutibus, num. 22. & num. 24. in fine. num 23. huius rei rationem aſsſsignat, & nonnullos effectus conſsiderat. Cæpola de ſseruitutibus vrbanorum, cap. 38. num 7. & Corraſsius in dicta l. 4. ff. de ſseruitutibus, num. 7. qui ex
20
* hac diſstinctione ſsumit occaſsionem inferendi ad interpretationem quorundam iurium, quæ alioquin viderentur inter ſse adinuicem pugnare. Nam ſsine prædiis ſseruitutem conſstitui non poſsſse, nec ſseruitutem acquirere, aut debere, niſsi qui prædium habet, docet Vlpianus in l. 1. ff. communia prædiorum: & tamen rectè promittere ſseruitutem eum, qui prædium non habet, probat textus in l. hæredes, §. an ea, ff. familiæ erciſscundæ. Sed ex præcedenti doctrina vera differentiæ ratio colligitur; ex promiſsſsione ſsiquidem, ſsola in perſsonam obligatio naſscitur, in qua nullus habetur ad rem reſspectus, ſsed perſsona tantùm conſsideratur: ideò promitti poteſst ſseruitus ab eo, qui prædium non habet, dict. l. hæredes, §. an ea, Ex conſstitutione autem ſseruitutis ius reale cauſsatur, quod ſsubſsiſstere non poteſst, niſsi ſsubſsit res, in qua reſsideat, idcircò ſseruitus conſstitui non poteſst ſsine prædiis, ex dicta l. 1. ff. communia prædiorum, in quibus, & aliis iuribus ſsic ſsolent etiam communiter explicare Doctores, vt conſstat ex ſsuperiùs relatis.
Deinde ipſse Corraſsius infert, ad ſsolutionem alterius
21
* difficultatis: an ſscilicet futuro ædificio ſseruitus acquiri, vel imponi poſsſsit; nam Iureconſsultus Pomponius in l. ſsi ſseruitus, 23. §. fin. ff. de ſseruitutibus vrbanor. expreſssè dicit, quòd futuro quoque ædificio, quod nondum eſst, vel imponi, vel acquiri ſseruitus poteſst: Iureconſsultus etiam Paulus idem probat in l. Labeo, 10. ff. de ſseruitutibus ruſsticorum, per totam legem, maximè ibi: Nam ſsi licet nodũnodum ædificato ædificio ſseruitutem conſstituere, &c. Tunc tamen obſstat, quòd ſsine prædiis ſseruitus conſstitui non poteſst, per textum in l. 1. ff. communia prædiorum. Sed reſspondet Corraſsius, conſsiderandum eſsſse, quòd cùm ſseruitus conſstituitur futuro ædificio, non conſstituitur ſsine fundo; eſst quippe fundus: licèt nondum exædificatus; & ſsic verificatur regula dicta leg. 1. & hæc ſsolutio ſsatis conformis videtur eſsſse verbis textus, in dict. §. futuro, dum dicit: Quod nondum eſst: & dictæ legis, Labeo, ibi: Nam ſsi licet, & c. Gloſsſsa tamen ibidem, & in capite, ad diſsſsoluendum, in verbo, legitimè accuſsari, de deſsponſsatione impuberum: quas ſsequuntur Doctores ibi. Abbas in cap. quia nonnulli, num. 8. de reſscriptis. Socinus in conſsil. 141. Conſsiderata, ſsub num. 3. lib. 1. & nouiſsſsimè Fuluius Pacianus tract. de probationibus, lib. 2. cap. 20. num. 14. & num. 16. fol. 65. exiſstimat, futuro ædificio ſseruitutem conſstitui non poſsſse propriè, quia qualitas non poteſst eſsſse ſsine ſsubiecto, poſsſse tamen perſsonam obligari ad conſstituendam ſseruitutem, cùm ædificium erit ædificatum, vel in rerum natura: & idem admittit Florianus de Sancto Petro in dicta l. ſsi ſseruitus, §. finali. Vbi notat ex illo textu, quòd licet futuræ rei non poſsſsit conſstitui ſseruitus, ſscilicet vt dicatur ſseruitus conſstituta, poteſst tamen quis ſse obligare, vt facto ædi|
p. 69
ficio conſstituatur. Quod verè repugnat verbis textus, in dicta l. Labeo, ff. de ſseruitutibus ruſsticorum; vbi nondum ædificato ædificio ſseruitutem conſstitui poſsſse dicitur generaliter. Secundò conſstituendum eſst, textum in dicto §. finali, Inſstitut. de ſseruitutibus, & in dicto §. 1. de vſsufructu, non tractare, vt ſsuperiùs dicebamus, de vſsufructu, vel ſseruitute nudis pactis promiſsſsa, quia talia pacta non poſsſsent efficacem actionem producere, vt ſseruitus conſstitui deberet; (quod probatum eſst ſsuprà), ſsed agere potiùs de ipſsa ſseruitute realiter conſstituenda; quod ex verbis eorum euidenter deducitur, nam in dicto §. finali, ſscriptum eſst: Si quis velit vicino aliquod ius conſstituere, pactionibus, atque ſstipulationibus, id efficere debet. Et in dicto §. 1. de vſsufructu, & l. 3. eiuſsdem tituli, dicitur: Si quis velit vſsumfructum alicui conſstituere. Quod plus eſst, quàm promittere, aut à ſsola promiſsſsione longè diſstat, vt de ſse patet. Seruitus ergo
22
* quæcunque realis, & perſsonalis vſsusfructus, conſstitui poteſst pactionibus in traditione rerum adiectis, tempore, quo res traduntur: vt pacto venditionis, permutacionis, diuiſsionis, & donationis, vt cum Cuiacio dicebamus, ſsuprà num. 13. Poſsſsum enim tibi vendere, donare, permutare, aut alio contractu tradere fundum, & in traditione, legem & conditionem adiicere, vt ſseruitus perſsonalis, aut realis conſstituatur, & eo ipſso, quòd traditio fiat prædicta lege, ſseruitus manet conſstituta, l. ei fundo 19. ff. de ſseruitutibus, l. cùm eſsſsent, 33. ff. de ſseruitutibus ruſsticorum, in illis verbis: Et in tradendo dictum eſst, vt alteri per alterum aquam ducere liceret: rectè eſsſse impoſsitam ſseruitutem, ait. Et confirmat l. 11. tit. 31. partit. 3. quæ: ad propoſsitum ſsingularis eſst, dum dicit: Otro ſsi dezimos, que comprando vn home de otro, caſsa, o otro edificio, o alguna heredad, ſsi el comprador y el vendedor ſse auinieren, que aquella caſsa que compra, que ſsirua en alguna manera en otra caſsa, o edificio, o heredad, que ſsea de aquel que la vende, o de otro qualquier, ſsi tal ſseruidumbre como eſsta otorga el comprador, magueria coſsa que compra, non ſsea aun paſsſsada a ſsu poder, vale tambien, como la ſsi la otorgaſsſse en otra coſsa qualquier ſsuya, de que fueſsſse y a ſseñor e tenedor. Dummodò tales pactiones
23
* incontinenti, non ex interuallo adjiciantur, vt docuit Cuiacius in dicta l. via, 5. ff. de ſseruitutibus, in princ. & aduertit Grégorius Lopez in relata lege partitæ, verbo; vale tambien. Vbi intelligit ſsuperiora, dummodò traditio facta ſsit ex continenti; nam ſsi ex interuallo fieret, non diceretur ſseruitus realiter conſstituta, ſsed poſsſset agi ex pacto, vt conſstitueretur, l. ſsi binas, vbi ſsic declarant Bartolus, & Caſstrenſsis, ff. de ſseruitutibus vrbanorum.
Tertiò conſstituendum, pro maiori declaratione præ
24
*dictorum iurium, quatenus dicunt, ſstipulationibus conſstitui poſsſse vſsumfructum, & ſseruitutes (id quod ex nonnullis iuribus deducitur) ſscilicet, olim ſseruitute iam ex quocunque contractu promiſsſsa, quòd ſsolebat tempore conſstitutionis interponi ſstipulatio quædam, cuius forma erat: Per te non fieri ſspondes, quominùs eo iure vti poſsſsim. Vt conſstat ex l. quoties, 20. ff. de ſseruitutibus l. cùm eſsſsent, 33. ff. de ſseruitutibus ruſsticorum, l. 3. §. ſsi. iter, ff. de actionibus empti: quæ ſstipulatio, cùm interponeretur, poſstquam ſseruitus erat iam promiſsſsa, & debita, firmandarum conuentionum cauſsa ſsubjici dicebatur, l. 5. § conuentionales, ff. de verborum obligationibus. Paulus lib. 5. ſsententiarum, tit. 7. vbi notat Cuiacius: Modernus in l. 1. §. . ſsi quis ſsimpliciter, num. 5. ff. de verborum obligationibus.
Quartò conſstituendum eſst, ex dictis in principio hu
25
*ius capitis, inferri interpretationem ad textum, in l. via, 5. ff. de ſseruitutibus, quatenus ſscribit Iureconſsultus: Via, iter, actus, hauſstus aquæ eiſsdem ferè modis conſstituuntur, quibus & vſsumfructum conſstitui diximus. Nam ſsicut vſsusfructus, ſsic & ſseruitus pluribus modis conſstituitur, vt docet idem Caius in l. poteſst, 17. ff. communia prædiorum, & Iuſstinianus in dicto §. finali, de ſseruitutibus; & tamen in contrarium vrget, quòd, vſsusfructus ab initio, pro parte diuiſsa, vel indiuiſsa, ex cerco tempore, & vſsque ad certum tempus conſstitui poteſst, l. 4. & l. 5. ff. de vſsufructu: quod non eſst invia, nec in aliis ſseruitutibus, quæ indiuiduæ ſsunt, nec diem, aut conditionem recipiunt, l. 1. §. ſsi vſsusfructus, ff. ad legem falcidiam, l. 4. ff. de ſseruitutibus. Denique vſsusfructus in iudicio familiæ erciſscundæ, & communi diuidundo conſstituitur, adiudicata proprietate nuda vni, & alteri vſsufructu, l. & puto, §. 1. ff. familiæ erciſscundæ, l. vſsusfructus, 5. ff. de vſsufructu, l. ſsi quis putans, idem Iulianus, ff. communi diuidundo: at ſseruitus prædialis à prædio ſseparari non poteſst, §. 1. ff. communia prædiorum, §. adeo, Inſstitut. de ſseruitutibus rusticorum. Quapropter Iureconſsultus Caius, non ſsine maximo myſsterio adiecit verbum ferè, in dicta l. via. In qua, vt propoſsitæ difficultati ſsatisfaciat Fulgoſsius, conſstituit, Iureconſsultum Caium ibi tractaſsſse de modo momentaneo conſstituendi ſseruitutem, veluti teſstamento, aut contractu, non de tempore, quo durat ſseruitus, quia tempus non pertinet ad modos conſstituendi ſseruitutem, ſsed ad quandam modificationem: quamuis Corraſsius in eadem l. via, num. 9. rectiſsſsimè præſsentire Accurſsium ibidem, dicendum arbitretur: quòd ſsuperiora, ſscilicet ex tempore, vel ad tempus, ſsub conditione, aut ad conditionem, pro parte diuiſsa, vel indiuiſsa, ſseruitus, vel vſsusfructus conſstituatur, ad modos conſstituendæ ſseruitutis; quicquid Fulgoſsius dicat pertinere, ex l. 4. ff. de ſseruitutibus, & l. vſsusfructus 3. & 4. ff. de vſsufructu. Sed quia circa eos modos differt ſseruitus prædij ab vſsufructu, non abſsolutè dixit Caius, eiſsdem modis conſstitui ſseruitutes ibi relatas: quibus vſsusfructus, ſsed vſsus eſst hoc temperamento ferè Quæ interpretatio probari poteſst, reiecta tamen nouiſsſsima reſstrictione Petri Auguſstini Morlæ Emporij, 1. part. tit. 6. ff. de ſseruitutibus num. 74. Exiſstimantis, ver
26
*bum illud ferè, propriùs referendum eſsſse ad modum conſstituendi ſseruitutem, in iudicio familiæ erciſscundæ: Vſsusfructus enim conſstituitur applicata vni proprietate nuda; alij verò vſsufructu: at verò ſseruitus prædialis à prædio non ſseparatur. Sed decipitur manifeſstè, nam licèt verbum illud, ad eum modum referatur etiam, non tamen reſstringendum eſst ad illum tantùm, cùm ad alios etiam referri poſsſsit, in quibus vſsusfructus,
27
* & aliæ ſseruitutes differunt, vt dicit Corraſsius vbi ſsupra. Vltimò tandem conſstituendum eſst, quòd licèt vſsusfructus, & aliæ ſseruitutes, teſstamento, & contractibus conſstitui poſsſsint, vt ſsæpe repetitum eſst; multùm tamen intereſsſse, an ex teſstamento conſstituantur, vel inter vinos, vt explicant, & nonnullos effectus conſsiderant Corraſsius in l. 4. ff. de ſseruitutibus, num. 7. verſsic. est porrò. Petrus Auguſstinus Morla vbi ſsupra num. 71.
Loading...