CAPVT XI.

CAPVT XI.

Vſsusfructus, qui ſseruitus perſsonalis eſst, cur vel præſsens, vel ex die, & conditione, ad diem, & conditionem conſstitui valeat? ſseruitutes verò prædiorum ipſso iure, ideſst, ciuili & mero iure, nec à die, vel conditione incipere, neque die, vel conditione finiri poſsſsint? vbi plenè, breuiter tamen, & diſstinctè, quæ hucuſsque ſscripta ſsunt explicantur, nonnulla nouiter confutantur, Cuiacijque ſsententia expenditur, & probatur per Authorem. Deinde dubitatur, quare ſseruitus quocunque modo habeat intermiſsſsionem, vna ſsit, & continua; vſsusfructus autem diuiſsus temporibus non vnus eſst vſsusfructus, ſsed plures ſsunt? & eiuſsdem Cuiacij ratio recipitur.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsusfructus vel præſsens, vel ex die, vel ſsub conditione dari poteſst.
  • 2 Seruitutes verò, nec ex tempore, nec ad tempus, nec ſsub conditione, nec ad certam conditionem dari poſsſsunt, & de ratione differentiæ per totum caput agitur, & vera ratio redditur infrà, ex num. 13. maximé num. 18.
  • 3 Contractus quicunque, & puré, & ſsub conditione, & in diem celebrari poteſst.
  • 4 Poſsſseſsſsio, & dominium ſsub conditione transferuntur.
  • 5 Legem 4. ff. de ſseruitutibus, ex ſsententia Corraſsij, cæteris aliis, in materia ſseruitutum, ſsubtiliorem eſsſse, & in ea tractari, quæ ſsunt de apicibus iuris, & quæ magis animo concipi, quàm verbis exprimi poſsſsunt.
  • 6 Quorundam ſsolutio ad difficultatem propoſsitam ſsuprà num. 1. 2. & 3. taxatur.
  • 7 L. 4. ff. de ſseruitutibus, de conditione extinctiua, & inchoatiua intelligendam, contra nonnullos, cum Fulgoſsio, & aliis defenditur.
  • 8 Gloſsſsæ interpretationes duæ, ad textum in dict. l. 4. ff. de ſseruitutibus, confutantur.
  • 9 Fulgoſsij interpretatio nouè arguta, & improbata per Authorem.
  • 10 Antonium de Leon. Canonicum Segobienſsem, deceptum in explicatione dict. l. 4. nouiter oſstenſsum per Authorem.
  • 11 Communis Doctorum interpretatio in difficultate ſsuperiori refertur, & num. ſseq. confutatur.
  • 12 Connani rationem, ad text. in dict. l. 4. ff. de ſseruitutib. nouam non eſsſse, ſsed in communem rationem incidere, noua Authoris conſsideratio in hac materia.
  • 13 Seruitutes ipſso iure, ideſst, ciuili & mero iure; nec à die, vel conditione incipere, neque die, vel conditione finiri poſsſse; iure Prætorio poſsſse, & quæſstionis adhuc diſscuſsſsæ reſsolutio traditur, & num. ſseqq.
  • 14 Vſsusfructus finitur tempore, ſsi ad certum tempus conſstitutus ſsit.
  • 15 Seruitutes prædiales, eſsſse qualitates prædiorum, quæ ipſsis prædiis adeò cohærent, vt ratione ſseruitutum dicantur prædia qualiter ſse habere.
  • 16 Vſsusfructus non ita cohæret fundo, vt eius qualitas dici poſsſsit, ſsed perſsonæ debetur, èſstque ius percipiendorum fructum, ſsaluâ rerum ſsubſstantiâ.
  • 17 Cuiacium, lecturâ, intellectu, & reſsolutione huius materiæ alios antecellere.
  • 18 Cuiacij interpretatio, ad textum in dict. l. 4. ff. de ſseruitutibus, relata, & probata per Authorem.
  • 19 Seruitus, aut vſsus ſseruitutis habet intermiſsſsionem dupliciter, ex conuentione, & ex ſsui natura, vt hoc num. declaratur.
  • 20 Seruitus quocumque modo habeat intermiſsſsionem, vna est, & continua: ſsic vt prædium non deſsinat ſseruire, nec liberum ſsit, etiam eo tempore, quo non licet vti ſseruitute.
  • 21 Diuerſsum tamen est in vſsufructu; nam ſsi diuiſsus est temporibus vſsusfructus, non vnus eſst vſsusfructus, ſsed plures ſsunt, & ideò eo tempore, quo non licet vtifrui, proprietas plena pertinet ad proprietarium.
  • 22 Et vera diſscriminis ratio aſsſsignatur.
  • 23 Vſsusfructus non potest eſsſse ſsine perſsona, quæ vti, & frui poſsſsit, etiamſsi non vtatur.
  • 24 Vſsumfructum acquirere ante aditam hæreditatem ſseruus hæreditarius non potest, & vera ratio redditur.
VSusfructus qui pluribus modis conſstitui valet, vt
1
* capite præcedenti dictum eſst, vel præſsens, vel ex die, vel ſsub conditione, ad diem, & conditionem dari, & conſstitui poteſst, l. 4. ff. de vſsufructu. l. & puto, §. vſsusfructus, ff. familiæ erciſscundæ: ſseruitutes verò prædio
2
*rum, diſstinguuntur in hoc ab vſsufructu; ex tempore enim, nec ad tempus, nec ſsub conditione, nec ad certam conditionem dari poſsſsunt, l. ſseruitutes 4. ff. de ſseruitutib. Quod dubium videtur, cum vſsusfructus etiam, etſsi perſsonalis, ſseruitus tamen ſsit: cùm etiam quicumque contractus, & purè, & ſsub conditione, & in diem
3
* celebrari poſsſsit, l. quod in diem, ff. obligationib. & actionib. l. in diẽdiem ff. de condictione indebiti, l. 2. ff. de in diem addictione, l. ſsub conditione, ff. de obligat. & actionib. l. hoc iure, l. ante Kalendas, l. eum qui Kalendis, & l. hoc anno, ff. de verborum obligation. §. omnis ſstipulatio, Inſstitut. eodem tit. §. emptio, Inſstitut. de emptione & vendition. Poſsſseſsſsio etiam, & dominium ſsub conditione transferuntur, & ex tempore, l. qui abſsenti, 38. §. 1. ff. de acquirenda poſsſseſsſsione, l. vltim. C. de legatis. Verùm pro hu
4
*ius difficultatis explicatione: nonnulla repetere ex his, quæ: ab aliis dicta ſsunt, vt vel probentur, vel improbentur à nobis, non tranſscribendi occaſsione tantùm, & ſsequentia conſstituere, omninò neceſsſsarium erit. Inprimis igitur conſstituo, ſsuperiorem difficultatem valdè difficilem eſsſse, & diuerſsis modis explicatam per Doctores, vt ex infrà dicendis apparebit, & firmat expreſssè Ioannes Corraſsius in princ. d.l. 4. ff. de ſseruitutib. dicens,
5
* non eſsſse legem ſsubtiliorem illâ in materia ſseruitutum, quoniam tractantur in ea, quæ: ſsunt de apicibus iuris, & quæ magis animo concipi, quàm verbis exprimi poſsſsunt; & eſsſse ſsubtilem & difficilem fatetur Bartolus ibidem, & meritò dixiſsſse eum, aſsſserit Connanus commentarior. iuris ciuilis, lib. 4. cap. 8. in princ. tanta enim fuit ipſsi quidem certè, & ſsui ſsimilibus difficultas, vt de ea ſse expedire quantumuis verboſsis ſsuis commentariis non potuerint. Deinde minimè ſsatisfacere ſsolutionem
6
* eorum, qui dicunt, non obeſsſse, quod dicitur de vſsufructu; nam ille, ſseruitus eſst, perſsonalis tamen, non realis ſseruitus: ſsed in d.l. 4. ff. de ſseruitutib. agitur de ſseruitutibus realibus; id enim eſst quod quærimus, nec ſsufficit inter eas diuerſsitatem conſstituere, niſsi congrua diſscriminis ratio aſsſsignetur. Prætereà, quoniam iura quoque realia, ſsub die & conditione dari poſsſse, probatur eiſsdem iuribus, quæ: ſsuperius adduximus, & rectè aduertit Corraſsius in dict. l. 4. num. 10. ſsimiliter textum in dict. l. 4. ff. de ſseruitutib. non ſsolùm intelligi debere, de conditione extinctiua, vt voluerit Iureconſsultus, ſserui
7
*tutis conſstitutionem non valere, vt ſseruitus extinguatur in futurum euentum, veluti ſsi itineris, aut viæ ſseruitutem conſstituam, ea tamen adiecta lege, vt finiatur, & extinguatur, ſsi nauis ex Aſsia venerit, quo caſsu inutilis & inefficax erit conſstitutio ipſso iure: ſsed etiam intelligendum eſsſse de conditione inchoatiua, vt ſsimiliter ſsub ea conditione, ſseruitus conſstitui ipſso iure non poſsſsit, veluti ſsi dixero; Conſstituo tibi itineris ſseruitutem, ſsub conditione, ſsi nauis ex Aſsia venerit; talis enim conſstitutio inefficax etiam erit, & inutilis ipſso iure. Sic rectè in vtraque conditione intelligit illum textum Fulgoſsius ibi num. 4. vbi ſsequuntur, & optimè comprobant Eguinarius, & Corraſsius num. 12. & 13. Antonius de Leon, num. 2. Longoualius in l. Imperium, de iuriſsdictione omnium iudicum, num. 208. Connanus commentarior. iuris ciuilis, lib. 4. cap. 8. in princ. Goueanus lib. 1. variarum lectionum, cap. 9. Vdalricus Zaſsius lib. 1. ſsingularium, cap. 30. Et ita tenendum eſst, quicquid inter vnam, & alteram conditionem malè diſstinguant Accurſsius, Bartolus, Angelus & Florianus, in dicta l. 4. Cœpola de ſseruitutibus vrbanorum, cap. 16. numer. 2. Socinus in conſs. 141. num. 4. volum. 1. quorum diſstinctio euidenter deſstruitur ex textu, in dict. l. 4. & his quæ ſsubtiliter conſsiderat Corraſsius vbi ſsuprà.
Secundò conſstituendum eſst, falſsas eſsſse, nec probari
8
* poſsſse alias duas ſsolutiones gloſsſsæ, & antiquorum, in dicta l. 4. ff. de ſseruitutibus, dum exiſstimarunt rationem eius legis in eo conſsiſstere, vel quia tempus non eſst modus tollendæ: , aut inducendæ: obligationis, l. obligationum ferè. §. Placet, ff. de obligat. & action. vel quoniam ſseruitus eſst actus legitimus; atqui actus legitimi neque diem recipiunt, neque conditionem, l. actus legitimi, ff. de reg iur. nam præfatæ interpretationes apertè | conuincuntur, ex adnotatis per Corraſsium ibi, ex num. 9. vſsque ad num. 24. & illas in terminis improbat Antonius de Leon ibidem, num. 2. & 3. Deinde admittendam non eſsſse Fulgoſsij interpretationem, (ad quem
9
* omnes ſsuperiores non aduertunt.) Is enim in eadem l. 4. num. 4. & 5. interpretatur illam legem, ideò ſseruitutes ipſso iure, neque ex tempore, neque ad tempus, neque ſsub conditione, neque ad certam conditionem conſstitui poſsſse. Quoniam ad acquiſsitionem ſseruitutis neceſsſsaria eſst traditio, quæ tamen momento fieri non poteſst, ſsicut in rebus corporalibus, ſsed habet tractum ſsucceſsſsiuum, ſscilicet per patientiam, l. quoties, ff. de ſseruitutibus, l. 2. in fine, ff. de ſseruitutibus ruſsticorum; hæc autem patientia, ſsi ante conditionis euentum præſstetur, nihil prodeſst ad acquiſitionẽacquisitionem ſseruitutis; ſsi verò poſst, ex eodem tempore acquirititur. hæc enim ratio ſsuſstineri non poteſst, ex eo, quòd ſsi vera eſsſset, ſsequeretur inde, quòd nec vſsusfructus ad tempus, vel ſsub conditione, dari poſsſset, cùm per patientiam conſstituatur etiam, & acquiratur, l. 3. §. dare, ff. de vſsufructu: & tamen expreſssè dicitur contrarium in dicta l. 4. ff. de vſsufructu. Nec procedere poſsſset, cùm ſseruitus teſstamento relicta fuiſsſset; tunc enim patientia neceſsſsaria non eſst, ſsed ipſso iure quæritur, adeò vt ignorans etiam ſsibi legatam ſseruitutem, non vtendo amittat illam legatarius, l. ſsi partem, ff. quemadmodum ſseruitutes amittantur. Vbi Gloſsſsa, Bartolus, & omnes communiter ſsic adnotarunt, Iaſson in l. 2. §. & harum, num. 2. circa finem, & in l. 4. §. Cato, num. 51. de verborum obligationibus. Modernus Pariſsienſsis in l. corruptionem, num. 83. C. de vſsufructu, Antonius Gomez tom. 2. variarum, cap. 15. num. 23. & tandem, ſsi aliud non obſstaret huiuſsmodi conſstitutioni ſseruitutis, ſsuperior ratio non ſsufficeret, vt ex infrà dicendis conſstabit.
Tertiò conſstituendum eſst, deceptum fuiſsſse in hac
10
* materia (quod nullus hactenus animaduertit) Antonium de Leon Canonicum Segobienſsem in dicta l. 4. ff. de ſseruitutibus, num. 3. verſsic. ego autem, quo loco, nouam & veram rationem illius legis in eo conſsiſstere affirmat, quòd ſseruitus, nullo modo admittere poſsſsit diuiſsionem; & ſsic, quòd Papinianus in ea lege, verſsetur in eo articulo, an ſscilicet ius conſstituendæ ſseruitutis, ſsua natura ſsit diuiduum, vt latiùs ibi probat: falſso tamen, cùm reuera diuerſsa quæſstio agitata, & propoſsita ſsit per Papinianum, vt ex verbis illius textus patet expreſsse: nec ſsequitur, etiamſsi prædicta interpretatio admitti poſsſset, ſseruitutem ipſsam diuidi, cùm ex tempore conſstituta fuerit illa, quo caſsu ex eo tempore perpetua erit, nec anteà incipere poterit. Denique, vt alia prætermittam, conuincitur manifeſstè, quoniam ſsicut vſsusfructus, ſsic & vſsus ex die, & conditione, ad diem, & conditionem conſstituntur. Quod in hac materia ſsecurè tradit Cuiacius recitationum ſsolemnium, in libros Digestorum, ad dictam l. 4. ff. de ſseruitutibus, in princ. vbi allegat ad hoc, l. 4. ff. de vſsufructu, quæ tamen de vſsufructu tantùm loquitur: potuiſsſset tamen allegare textum in l. 3. in fine, ff. de vſsufructu. quatenus dicitur ibi, per Caium Iureconſsultum: Quibus autem modis vſsusfructus constituitur & finitur iiſsdem modis etiam nudus vſsus & conſstitui & finiri ſsolet. At vſsus, ſseruitus indiuidua eſst, quamuis vſsusfructus diuiduus ſsit, l. 1. §. ſsi vſsusfructus, cum aliis vulgatis, ff. ad legem falcidiam: ergo prædicta ratione nullo modo moueri potuit Papinianus.
Quartò conſstituendum eſst, alios quam plures, aliâ,
11
* & diuersâ via interpretari prædicta iura, diuerſsàmque aſsſsignare rationem; Seruitutes ſscilicet ipſso iure, ex tempore, vel ad tempus, vel ſsub conditione, vel ad certam conditionem imponi non poſsſse: quòd voluerit lex, ſseruitutes prædiorum perpetuam cauſsam habere debere, hoc eſst, eius eſsſse naturæ, vt eis aſsſsiduè perpetuò, & omni tempore, vti poſsſsimus, ſsi volumus, l. foramen, ff. de ſseruitutibus vrbanorum, l. 1. §. 1. ff. de aqua quotidiana & æſstiua, l. 1. §. hoc inter dictum ff. de fonte, l. certo generi, in princ. ff. de ſseruitutibus ruſsticor. l. eum debere columnam, ff. de ſseruitutibus vrbanorum: quam rationẽrationem expreſsſsim præſsentit Accurſsius in dicta l. 4. ff. de ſseruitutibus, dum dicit, ideò traditum, ne ſseruitutes diem, aut conditionem recipiant, quòd lex voluerit, eas conſstitui cum quadam perpetuitate, propter vtilitatem prædiorum. Quem ſsequutus eſst Bartolus in l. Caius ff. de annuis legat, quamuis in dicta l. 4. num. 3. improbet: Sequuntur etiãetiam Longouallius in l. Imperium, num. 202. de iuriſsdictione omnium iudicum. Eguinarius, & Duarenus in eadem l. 4. vbi Corraſsius num. 25. verſsic. conſstitui planè. cum hac ratione permanet; Connanus etiam commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 8. n. 1.
12
* in eadem rationem incidit, quamuis communiter, nec hucuſsque per aliquem expendatur ſsic: dicit enim, ſseruitutes prædiales, non perſsonis deberi, ſsed prædiis, quibus naturâ ſsuâ hærent, & perpetuò coniunctæ ſsunt; ideò non poſsſse pacto mutari, quod in eis naturale eſst, & ingenitum: id autem eſst, vt ſstatim debeantur, & perpetuò; quare ſsi ex tempore, vel ad tempus, vel ſsub conditione, vel ad certam conditionem imponantur, tamen ipſso iure, ideſst, vi, naturaque ſsua, & ſstatim debentur, & perpetuò, ſsed exceptione pacti occurritur ei, qui contrà quàm eſst conuentum, cas ſsibi conatur vendicare. Verùm huic rationi, & communi num. præcedenti relatæ, fortiter obſstat argumentum, & ratiocinatio Bartoli, in dict. l. 4. ff. de ſseruitutibus, num. 3. quod attenta prædicta ratione non deberet impediri conſstitui ſseruitutem ex tempore perpetuam: ſsiquidem poſsteà perpetuò remaneret ſseruitus, exemplo eius, quæ purè conſstituitur: & tantùm procederet, quoad ſseruitutem ad certum tempus conſstitutam, vel ad certam conditionem.
Quintò deniq;denique & vltimò (vt quid verius mihi videa
13
*tur, exponam;) conſstituendum erit primò, veriſsſsimum eſsſse, ipſso iure, ideſst ciuili & mero iure, nec à die, vel cõditioneconditione incipere, neque à die, vel conditione finiri ſseruitutes poſsſse; iure autem prætorio poſsſse, per textum, indict. l. 4. . ff. de ſseruitutibus: diuersũdiuersum tamen eſsſse in vſsufructu: nam hæ ſseruitutes rectè conſstituuntur ex die, & cõditioneconditione, ad diem, & condicionem, l. 4. ff. de vſsufructu, iuncta l. 3. in finalibus verbis, eiuſsdem tituli. Vnde ſsi vſsus
14
*fructus ſsit conſstitutus ad diem, finietur eo ipſso die, l. & puto, 16. §. vſsusfructus, ff. familiæ erciſscundæ, l. 1. §. vltimo, ff. quando dies vſsusfructus legati cedat, & Paulus lib. 4. ſsententiarum, tit. De vſsufruct. Vſsusfructus, inquit, finitur tempore, ſsi ad certum tempus conſstitutus ſsit. Secun
15
*dò, ſseruitutes prædiales eſsſse qualitates prædiorum, quæ ipſsis prædiis adeò cohærent, vt ratione ſseruitutum dicãturdicantur prædia qualiter ſse habere. Audiamus Celſsum Iureconſsultum, in l. quid aliud 80. ff. de verbor. ſsigniſsication. ita dicentem, : Quid aliud ſsunt iura prædiorum, quàm prædia ipſsa qualiter ſse habentia, vt bonitas, ſsalubritas, amplitudo. Sic aduertunt Gloſsſs. Alciatus, & Rebuſsſsus ibi &c optimè explicant Connanus commentariorum iuris lib. 4. cap. 7. num. 8. Goueanus lib. 1. variarum lectionum cap. 9. In hoc autem valdè differt vſsuſs
16
*fructus ab aliis ſseruitutibus; non enim ita cohæret fundo, vt eius qualitas dicit poſsſsit, ſsed perſsonæ debetur, éſstque ius percipiendorum fructuum ſsalua rerum ſsubſstantia, vt cap. 4. & 5. huius libri, latiùs explicauimus.
Tertiò, Cuiacium lectura, intellectu, & reſsolutione
17
* huius materæ cæteros alios antecellere, atque eruditè & verè explicare textum in dicta l. 4. ff. de vſsufructu, & in dict. l. 4. ff. de ſseruitutibus, in lectura eiuſsdem l. quæ habetur recitationum ſsolemnium. in lib. Digeſstorum, ſsub titulo, ff. de ſseruitutibus: ibi enim ſsingula eiuſsdem legis verba & rationes, ſsingulariter explicat: poſst principium autem, in verſsic. Quæ ſsit ratio differentiæ, eam
18
* eſsſse dicit diſscriminis rationem inter vſsumfructum, & ſseruitutes; quia vſsus, & vſsusfructus ſsunt iura hominum. nihil autem vetat, homini dari hæc iura ex tempore, vel ad tempus: Seruitutes autem ſsunt qualitates rerum, vel prædiorum vt diximus: qualitates autem rebus imprimi non poſsſsunt, quia in ſsubiecto exiſstunt, | & apparẽtapparent. Rursùs impreſsſsæ qualitates vix auelli queũtqueunt niſsi certis præſscriptiſsque modis: igitur ſsi ex die ſsint conſstitutæ ſseruitutes, ipſso iure ſstatim exiſstunt, nec expectatur dies, vel conditio; quòd ſsi ſsint conſstitutæ ad diem, vel conditionem, ipſso iure tempore, vel conditione non finiuntur, quia inhærent prædiis, nec temerè auelli poſsſsunt.
Quartò ex prædicta reſsolutione inferri, ſseruitutes, & vſsumfructum in alio differre: Nam ſseruitus, aut
19
* vſsus ſseruitutis, habet intermiſsſsionem dupliciter, ex conuentione, & ex ſsui natura. Ex conuentione, ſsi conuenerit, vt vtatur alternis menſsibus, vel annis, vel vtatur ab hora tertia in decimam, quia interualla dierum & horarum, non ad temporis cauſsam, ſsed ad modum pertinent, iure conſstitutæ ſseruitutis, l. 4. §. interualla, ff. de ſseruitutibus: modus autem adiici poteſst ſseruitutibus, l. 5. §. modum, eiuſsdem tituli, ex ſsui natura, vt ſseruitutes ruſsticorum prædiorum, iter, & ſsimilia. Nec enim ſsemper quis ire poteſst: , aut agere, l. ſseruitutes, 14. ff. de ſseruitutibus, l. vſsusfructus, 13. ff. de vſsufructu legato. Seruitus ergo quocunque modo habeat intermiſsſsio
20
*nem, vna eſst, & continua: ſsic vt prædium non deſsinat ſseruire, nec liberum ſsit, etiam eo tempore, quo non licet vti ſseruitute, quia continua eſst ſseruitus, l. 1. §. 1. ff. de aqua quotidiana & æſstiua. Diuerſsum tamen eſst in vſsu
21
*fructu: nam ſsi diuiſsus eſst temporibus vſsusfructus, non vnus eſst vſsusfructus ſsed plures ſsunt: & ideò eo tempore, quo non licet vtifrui, proprietas plena pertinet ad proprietarium, l. ſsi duobus 2. ff. quibus modis vſsusfructus amittatur, l. 1. ff. quando dies vſsusfructus legati cedat, l. cùm vſsusfructus, 13. ff. de vſsufructu legato, vt aduertit Cuiacius in dict. l. 4. §. interualla, verſsic. notandum, vbi ex præcedentibus rationem differentiæ aſs
22
*ſsignat, nam ſseruitutes inhærent prædiis, etiamſsi eis vti non poſsſsimus per quædam interualla, nam hæ ſsunt inſsitæ, & impreſsſsæ prædiis, ſsunt enim prædiorum qualitates: vſsusfructus autem cohæret perſsonæ. Denique non
23
* poteſst eſsſse ſsine perſsona, quæ vti & frui poſsſsit, etiamſsi non vtatur, vt latiùs ibi declarat, & alia ad propoſsitum dicit, infertque ad explicationem textus, in l. vſsusfructus, 26. ff. de ſstipulatione ſseruorum, ſseruum hæredita
24
*rium, ante aditam, ideò acquirere non poſsſse vſsumfructum, quia ipſse ſseruus frui non poteſst; ipſsa autem hæreditas in hac cauſsa non ſsuſstinet cauſsam, & perſsonam defuncti, ex eodem textu, & l. hæreditas, 61. ff. de acquirendo rer. dominio.

Loading...