Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal Information & Privacy

CAPVT XV.

CAPVT XV.

Teſstator vtrùm poſsſsit cautionem prætoriam de vtendo, & fruendo arbitrio boni viri, ſsalua rerum ſsubſstantia, & confectionem Inuentarij vſsufructuario remittere? quid ſsi pœnam adjiciat, vel vſsufructuarium moleſstari prohibeat, & an ipſse hæres prædictam cautionem remittere valeat? vbi hæc materia breui, abſsoluta tamen, & diſstincta manu tractatur; quæ hactenus ſscripta ſsunt per Doctores in medium proponuntur: & nonnulla nouè adnotata per Authorem traduntur.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsufructuario remitti non poteſst per teſstatorem cautio prætoria de vtendo & fruendo arbitrio boni viri, quæ ab illo hæredi præſstanda eſst.
  • 2 Nec etiam ex licentia Principis.
  • 3 Siue tacitè, aut per indirectum.
  • 4 Hæres non tenetur pro fideiuſsſsore vſsufructuarij pauperem, ſsiue deploratæ fortunæ hominem recipere, etiam ex mandato teſstatoris.
  • 5 Vſsufructuario remitti non poteſst per teſtatorẽtestatorem cautio prætoria de vtendo, & fruendo arbitrio boni viri: etiam per viam conditionis, pœnæ, vel tranſslationis.
  • 6 Hæredes non prohibentur ab vſsufructuario cautiones. vſsusfructus petere, etiamſsi teſstator diſspoſsuerit, vt ipſsi hæredes vſsufructuarium nullâ moleſstiâ afficiant.
  • p. 80
    7 Vſsufructuarius cauere tenetur, non obſstante hæredis vel proprietarij promiſsſsione, quòd liberè illum vtifrui patientur, nec aliquam moleſstiam inferent.
  • 8 Prohibitio teſstatoris, aut promiſsſsio hæredum, quòd hæredes ipſsi non inferant moleſstiam aliquam vſsufructuario, intelligitur de moleſstia iniuſsta, non autem de iuſsta, & legitima.
  • 9 Et etiam de moleſstia, quæ venit præter naturam rei; non autem de illa, quæ ex ipſsa proficiſscitur.
  • 10 Barbatiæ conſsil. 56. vol. 3. ſsuperiori reſsolutioni minimè contrariari, & eiuſsdem diſstinctionem veram eſsſse.
  • 11 Decij reſsolutio adducta, & intellecta per Authorem.
  • 12 Vſsufructuario ſsicut remitti non poteſst cautio in rebus immobilibus, in quibus propriè cadit vſsusfructus; ita nec in rebus propriè non conſstituitur vſsusfructus.
  • 13 Et Petri opinio contraria relata, & probata per Authorem, iuxta declarationem traditam infrà, n. 30.
  • 14 Vſsumſsructum inter viuos conſstituens, cautionem prædictam remittere poteſst.
  • 15 Teſstator per viam contractus in teſstamento celebrati cautionem remittere poteſst vſsufructuario, vt hoc numero declaratur.
  • 16 Hæres poſstquam ſsucceſsſsit, remittere poteſst vſsufructuario cautionem, ex recepta & veriori ſsententia.
  • 17 Vſsufructuario remitti non poteſst per teſstatorem confectio Inuentarij, quæ dicitur antecedens neceſsſsarium ad ipſsam cautionem, quia niſsi de rebus fieret inuentarium, de illis conſstare non poſsſset, perirétque proprietas, & illius iurium probatio.
  • 18 Idque procedit etiamſsi pœna ad iciatur.
  • 19 Vſsufructuarius non debet conficere Inuentarium ſsecundùm formam legis finalis, C. de iure deliberandi, ſsed ſsufficit aliqua deſscriptio, cùm remiſsſsa eſst per teſstatorem confectio Inuentarij.
  • 20 Et etiamſsi remiſsſsa non fuerit ex ſsententia aliorum, quæ probatur, & explicatur per Authorem.
  • 21 Vſsufructuarius recuſsare non poteſst, quin rerum, quarum vſsusfructus ei relictus eſst, deſscriptionem, ſseu inſstrumentum faciat ſsecundùm earum qualitates.
  • 22 Cautio de vtendo, & fruendo arbitrio boni viri, de reſstituendis rebus finito vſsufructu, atque inuentarij confectio, quare per teſstatorem remitti non poſsſsit? & num. ſseqq.
  • 23 Et nonnullæ rationes improbatæ remiſsſsiuè.
  • 24 Communis Doctorum ratio proponitur.
  • 25 Et contra illam nonnullæ debitandi rationes expenduntur, & num. ſseqq.
  • 26 Dolus, aut delictum præſsumi non debet, & de hac regula plenè actum, remiſsſsiuè.
  • 27 Cautionem de ſsubſstantia vſsusfructus eſsſse, ideò per teſstatorem remitti non poſsſse, ex ſsententia quorundam, quæ euidenter deſstruitur.
  • 28 Nec argumentis contrariæ partis integrè ſsatisfactum per Bolognetum.
  • 29 Communem Doctorum rationem, quòd cautio ideò remitti non poſsſsit, ne delinquendi occaſsio detur, ſsi quis velit tueri, qualiter debeat ad argumenta contraria reſspondere, remiſsſsiuè.
  • 30 Cautionis remiſsſsionem non valere, ſsubtili, & noua ratione, cum ſsingulari declaratione legis penultimæ, C. vt in poſsſseſsſsionem legatorum.
  • 31 L. 1. C. de vſsufructu, meliùs quàm adhuc explicata, & Petri opinio, de qua ſsuprà num. 13. contra communem probata cum Menchaca.
QVoniam capite præcedenti reſsoluimus, qualiter vſsufructuarius teneatur cauere, & de cautione, quæ tunc neceſsſsaria fuerunt, explicauimus; videndum eſst nunc: Vtrùm vſsufructuario remitti poſsſsit per teſsta
1
*torem, cautio prætoria de vtendo, & fruendo arbitrio boni viri, ſsaluâ rerum ſsubſstantiâ, quæ ab illo hæredi præſstanda eſst; & textus in l. 1. C. de vſsufructu, & in l. penultim. C. vt in poſsſseſsſsionem legatorum, & in l. ſsi pecuniæ, in principio, ff. eodem tit. apertè videntur præfatam quæſstionem decidere, conſstitueréque, prædictam cautionẽcautionem remitti non poſsſse. Quod ex illis iuribus deduxerunt, & probarunt communiter Gloſsſsa, Bartolus, & omnes Doctores ibi. idem Bartolus in l. nemo poteſst. ff. de legat. 1. oppoſsit. 5. n. 3. & ibidem communiter Doctores, & poſst alios quamplurimos, Paulus de Montepico in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cùm nuberet, de legat. 2. quæſst. 50. num. 158. Antonius Gabriel communium concluſsionum, lib 5. tit. de vſsufructu, concluſs. 1. num. 3. Iulius Clarus §. teſstamentum, quæſst. 64. ante finem. Petrus Pechius de teſstamentis coniugum, lib. 5. cap. 9. num. 3. Paulus Pariſsius in conſsil. 95. & 96. vol. 2. Rolandus in conſsil. 92. lib. 1. & de confectione inuentarij, quæſst. vlt. num. 4. & 5. Iacobus Mandellus de Alba in conſsil. 55. lib. 1. Portius communium opinionum, lib. 3. concluſs. 18. Pinellus 2. part. l. 1. C. de bonis maternis, num. 75. verſsic. ampliatur 10. Menchaca de ſsucceſsſsionum creatione, lib. 1. §. 7. num. 22. Simon de Prætis de interpretatione vltimarum voluntatum, lib. 4. interpretat. 1. ſsolut. 5. dubitat. 10. n. 74.
2
* fol. 342. Ioannes Guttierrez in repetit. dict. l. nemo potest, num. 276. Ioſsephus Ludouicus deciſs. Peruſsina 61. num. 13. Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, n. 148. fol. 342. Antonius Galeatius Maluaſsſsia in conſs. 38. num. 2. lib. 1. Ferrantes Garguiarei (quem hactenus nullus allegauit)
3
* patrocinio 11. per totum lib. 2. Pedroccha Brixienſsis in conſsil. 7. num. 40. Ioannes Sichardus in dict. l. 1. C. de vſsufruct. ex num. 6. Hippolitus Riminaldus in conſs. 321. n. 1. lib. 3. & in conſsil. 620. num. 47. lib. 6. Ludouicus Molina è Societate Ieſsu religioſsus, de iuſstitia & iure, tract. 2. diſsp. 7. verſsic. vſsufructuarius, fol. mihi 75. & ſsicut teſstator non poteſst de iure communi cautionem prædictam vſsufructuario remittere, nec etiam poteſst ex licentia à Principe ſsibi conceſsſsa, vt ex aliis tradit Rolandus dict. conſsil. 92. num. 3. ſsequitur Pechius dict. cap. 9. num. 4. & comprobat Simon de Prætis dicta dubitat. 10. num. 77. & 78. fol. 342. nec etiam tacitè, aut per indirectum, ſsicut expreſssé non poteſst. Paulus Caſstrenſsis in conſs. 191. col. 1. Decius in conſs. 607. colum. 2. in princ. Barbacia in cap.
4
* vltim. de pignorib. Rolandus de confectione inuentarij. quæſst. vltim. num. 5. & contra Iaſsonem, & Ripam, optimè defendit Menchaca dicto. §. 7. num. 30. Hinc eſst, quód hæres, etiam ex mandato teſstatoris, non tenetur in fideiuſsſsorem vſsufructuarij, pauperem, ſsiue deploratæ fortunæ hominem accipere; teſstator enim, cui à iure negatur poteſstas tollendi hanc cautionem, non poteſst compellere hæredem, vt inopem, vel aliter non idoneum fideiuſsſsorem accipiat, ne per indirectum ei concedatur, quod à iure prohibitum eſst. Sic contra Baldum, Angelum, Salicetum & alios, quos malè ſsequutus eſst Simon de Prætis, vbi ſsuprà, num. 74. in principio, rectè defendunt Annibal in dicta l. nemo poteſst. n. 184. Pinellus dicta 2. parte legis. 1. C. de bonis maternis, vbi optimè fundat num. 76. Petrus Surdus deciſs. 119. num. 2. & 6. vbi agit, an hæres grauari poſsſsit per teſstatorem, vt fideiubeat pro vſsufructuario: & agit de intellectu l. tribus, ff. de vſsufructu earum. Menchaca dict. §. 7. n. 31. & concludenter comprobat Molina de Hiſspanorum primogeniis lib. 1. c. 15. num. 28. & eum non referens, Ioannes Gutierrez in dicta l. nemo poteſst, num. 289. Si
5
*militer cautio prædicta remitti non poteſst vſsufructuario per teſstatorem, etiam per viam conditionis, pœnæ, vel tranſslationis: vtputà ſsi prohibuit teſstator, ne hæres prædictam cautionem exigeret, & pœnam adiiceret ſsuperiorem, ſsi cautio petita fuerit, nam talis adiectio pœnæ nullius erit momenti, poterítque impunè hæres cautionem ab vſsufructuario exigere, ac ſsi vlla pœna adiecta non fuiſsſset: ſsic eleganter ſscripſsit Iaſson in conſs. 40. Redemptoris noſstri, num. 3. lib. 1. quem ſsequuntur & optimè comprobant Menchaca dicto §. 7. num. 33. Pinellus dicta 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 76. Ioannes Gutierrez in dict. l. nemo poteſst, num. 277. Socinus Iunior in conſs. 115. num. 27. cum ſseqq. volum. 1. Anto|
p. 81
nius Gabriel dicta concluſsione 1. de vſsufructu num. 23. Achilles Pedroccha in conſs. 7. n. 70. volum. 1. Simon de Prætis lib. 4. dicta dubitatione 10. ex num. 83. fol. 344.
6
* Vnde infertur dicendum, quòd hæredes non prohibentur ab vſsufructuario cautiones vſsusfructus petere, etiãſietiamsi teſstator diſspoſsuerit, quòd ipſsi hæredes vſsufructuarium nullâ molestiâ afficiant, ſsiue nullo modo inquirent; quemadmodum poſst Caſstrenſsem, Decium, Felinum, Purpuratum, Baldum, Alexandrum, Barbaciam, & Ruinum, concludit Antonius Gabr. in dictis concluſsion. lib. 5. tit. de vſsufructu, concluſsione. 1. num. 23. cum concordantibus cumulatis à Portio Imol. lib. 3. regula 18. verſsicul. 4. Amplia. & alios reſserunt, & ſsic affirmant verum Rolandus in conſs. 92. num. 9. lib. 1. & de confectione inuentarij, quæſst. vltima, num. 6. Simon de Prætis dicta dubitatione. 10. num. 84. Pedroccha dicto conſs. 7. num. 23. Guillelmus de Peruſsio in conſs. 79. num. 18. & 19. inter conſsilia
7
* vltimarum voluntatum, volumine 1. & eadem ratione, vſsufructuarius cauere tenebitur, non obſstante, quòd hæres, ſsiue proprietarius promiſserit ei, quòd liberè vtifrui poſsſsit, & quod nullam moleſstiam inſseret; ſsic poſst Baldum, Decium, Iaſsonem, Alexandrum, Crauetam, & alios, reſsoluunt Rolandus dicta quæſst. vltima.
8
* numer. 7. Antonius Gabriel, & Simon de Prætis vbi ſsuprà; nam prohibitio teſstatoris, aut promiſsſsio hæredis, quòd hæredes ipſsi non inſserant moleſstiam aliquam vſsufructuario, intelligitur de moleſstia iniuſsta, non autem de iuſsta & legitima, vt in terminis declarat Baldus in l. vnica. num. 7. C. de his quæ pœnæ nomine, & in l. 1. num. 13. C. de vſsufructu, cum pluribus concordantibus, adductis ab Andrea Barbatia, & aliis in additionibus ad eundem Baldum, in dicta l. vnica, eodem n. 7. ſsic etiam adnotarunt Decius in conſs. 581. num. 11. Alexander in l. quod de bonis, §. ſsi frater, ff. ad Trebellianum. Craueta in conſs. 187. columna finali. Pedroccha dicto conſs. 7. num. 24. & Rolandus dicta quæſst. vltima. num. 7. & etiam intelligitur de moleſstia, quæ veniat præter na
9
*turam rei, non autem de illa, quæ ex ipſsa proficiſscitur, quemadmodum declarat Baldus in loco, de quo ſsuprà: Iaſson dicto conſs. 40. col. 1. volumine 1. Rolandus dicto n. 7. & in conſs. 92. num. 9. lib. 1. & Craueta vbi ſsuprà, per textum, in l. quæro, §. inter locatorem, ff. locati.
Nec prædictis contrariatur Barbacia conſs. 56. colum. 8.
10
* verſsic. prætereà facit, & colum. ſseq. vol. 3. dum dicit; quòd quando teſstator mandat, ne hæredes quoquemodo vſsufructuarium moleſstent, tunc, ſsi hæredes ipſsi etiãetiam ex iuxta cauſsa, illi moueant controuerſsiam, erunt hæreditate priuandi: id enim declarat, & limitat ſstatim, nisi iuſsta cauſsa moleſstiæ publicum fauorem concernit, vt eſst cautio de vtendo & fruendo arbitrio boni viri in vſsufructu; ſsecùs tamen, quando priuatum commodum
11
* teſspiceret: & concordat Decius in conſs. 633. in princ. ibi enim ſscribit quòd hæredes prohibiti à teſstatore moleſstare vſsufructuarium, de iure, vel de facto, directè, vel per indirectum, non poſsſsunt etiam viâ iuris, & ex iuſsta cauſsa illum moleſstare: vt putà ſsi dicant, quòd teſstator aliqua ratione non potuit de aliquibus bonis diſsponere, aliàs priuabuntur hæreditate, vt probat etiam Petrus Surdus in conſs. 143. num. 28. lib. 1, non tamen negat Decius, ſsiue nullo modo tangit, propter prædicta verba, cautiones vſsusfructus exigi non poſsſse per hæredes, quod aliis locis dixerat, vt vidimus ſsuperiùs,
12
* num. præcedent. ſsicut autem prædicta vſsufructuario remitti non poteſst in vſsufructu proprio, ſsiue in rebus immobilibus, in quibus propriè cadit vſsusfructus: ita nec in vſsufructu improprio, ſsiue in rebus, in quibus propriè conſstituitur vſsusfructus: ſsic poſst Bartolum, Baldum, Salicetum, & alios Doctores, in l. 1. C. de vſsufructu, Iaſsonem, Decium, Alexandrum, Abbatem, & Paulum de Montepico, reſsoluit Rolandus de conſsectione inuentarij, quæſstione vltima num. 8. & ex multis probarunt Iulius Clarus §. teſstamentum, quæſst. 64. num. 2. Arias Pinellus 2. part. legis 1. C. de bonis maternis, n. 74. verſsic. ampliatur etiam vt teſstator hanc cautionem. Simon de Prætis lib. 4. dicta dubitatione 10. num 79. fol. 342.
13
* Contrarium tamen, imò in vſsufructu improprio, prædictam cautionem remitti poſsſse per teſstatorem, tentarunt Petrus, & Cinus in l. 1. C. de vſsufructu. Ancharanus & Panormitanus num. 4. Collectan. num. 6. in cap. fin. de pignoribus. Barbacia in conſs. 64. num. 8. lib. 2. & hanc opinionem longè veriorem eſsſse, quàm communem, conſstare defendit Menchaca de ſsucceſsſsionum creatione, lib. 1. §, 7. num. 24. qui quidem non decipitur, (quicquid aliter affirmet de Authoribus huius partis Pinellus vbi ſsuprà) intelligendo, & declarando Petri ſsententiam iuxta ea, quæ dicentur ſstatim, num. 31. ad explicationem l. 1. C. de vſsufructu, hoc eſst, cautionem de reſstituendo remitti non poſsſse; cautionem autem de vtendo & fruendo arbitrio boni viri, non ſsolùm neceſs. ſsariam non eſsſse, ſsed etiam contrariam naturæ vſsusfructus huiuſsmodi videri, vt loco relato apertiùs explanauimus.
Si verò vſsusfructus inter viuos conſstituatur, conſsti
14
*tuens illum, prædictam cautionem remittere poteſst. Id quod ſsecurè ſscripſserunt Guill. Petrus, Cinus, Baldus, Salicetus, Paulus, & Fulgoſsius in dict. l. 1. C. de vſsufructu, & ante alios Bartolus ibi num. 13. communiter approbatus, ex Sichardo ibidem num. 6. Menchaca (qui argumentis contrariæ partis optime ſsatisfacit) de ſsucceſsſsionum creatione, lib. 1. §. 7. n. 34. & Bartoli opinionem eſsſse communem, & magis veriorem affirmant Pinellus vbi ſsuprà, dicta 2. part. num. 75. verſsic. at illa iura quæ rigide diſsponunt; & Ioannes Guttierrez in repetitione dictæ. l. nemo poteſst, num. 287. & 290. vbi reſspondet ad textum, in l. 1. C. de vſsufructu,qui aliquibus videbatur contrarium probare Et vltra eos in fortioribus terminis, quòd poſsſsit teſstator per viam contractus in teſsta
15
*mento celebrati, remittere cautionem prædictam vxori, ſsiue alteri vſsufructuario præſsenti, & acceptanti, probauit Alciatus in conſs. 38. num. 23. lib. 9. idemque ſsi faceret teſstator, & perſse, & ſsuos hæredes promitteret Notario ſstipulanti, & acceptanti pro, & nomine vxoris, vel alterius vſsufructuarij, ex aliis animaduertit Simon de Prætis lib. 4. dicta dubitatione. 10. num. 74. fol. 342.
Hæres autem poſstquam ſsucceſsſsit, & cautionem præ
16
*dictam, & inuentarij confectionem vſsufructuatio remittere poteſst: Ita gloſsſsa, & Bartol. num. 11. Baldus num. 12. & communiter omnes in dicta 1. C. de vſsufructu. vt teſstatur Iaſson in dicta l. nemo poteſst, in vtraque lectura, col. vltima, Ripa num. 41. Ioannes Guttierrez num. 280. & num. 285. Ruinus in conſs. 115. num. 5. lib. 5. Decius conſs. 565. Craueta conſs. 187. ad finem. Oroſscus in l. pactum inter hæredem, num. 12. ff. de pactis Simon de Prætis vbi ſsuprà Borgninus Caualcan. de vſsufructu mulieri relicto, num. 149. fol. 243. & ita tenendum eſst cum communi, quicquid Annibal in dicta l. nemo poteſst, ex num. 178. cum Iaſsone contradicere videatur: quibus, & aliis plenè ſsatisfacit Menchaca de ſsucceſsſsionum creætione, lib. 1. §. 7. num. 23. Et cùm remitti non poſsſsit di
17
*cta cautio per teſstatorem, nec etiam confectio Inuentarij poterit remitti i quæ dicitur antecedens neceſsſsarium ad ipſsam cautionem, quia niſsi de rebus fieret inuentarium, de illis conſstare non poſsſset, periretque proprietas, & illius iurium probatio. Sic poſst Caſstrenſsem, Alexandrum, Iaſsonem, Socinum Iuniorem, Picum, Pariſsium, & Ruinum, reſsoluit Rolandus de confectione inuentarij, quæſst. vltima num. 9. poſst Barbaciam, Baldum, & Ananiam, Pinellus 2. part. l. 1. C. de bonis maternis, num. 75. verſsic. ea autem dura, & ex communi tanquam certum probarunt Iulius Clarus §. teſstamentum, quæſst. 64. & quæſst. 66. n. 3. Boërius deciſsione 61. n. 12. Craueta in conſs. 187. n. 7. Ioſsephus Ludouicus deciſs. 61. n. 16. Menchaca de ſsucceſsſsionum creatione, lib 1. §. 10. n. 668. Caualcanus de vſsufruct. mulieri relicto, n. 148. folio mihi 342. & 343. Molina de primogeniis lib. 1. cap. 28. num. 13. 15. & 16. Purpuratus in conſs. 94. num. 3. lib. 1. Caldas Pereira in l. ſsi curatorem habens, verbo, læſsis, num. 136. Ioannes Guttierez in dicta l. nemo poteſst, n. 445. & 416. |
p. 82
Riminaldus Iunior in conſs. 620. num 46. lib. 6. & in conſs. 321. num 2. lib. 3. Brunor. à Sole in compendio reſsolutorio propoſsitionum iuris, verbo, Vſsusfructus primò. folio. 208. etiamſsi hæredi inuentarium petenti, pœnam
18
* adiiciat reſstator, Simon de Prætis in conſs. 96. num. 6. Bellonus in conſs. 54. num. 4. & alios referens Achilles Pedrocha in conſs. 7. à num. 56. vſsque ad num. 65. lib. 1. Remiſsſsio tamen confectionis Inuentarij per teſstatorem
19
* facta, operabitur vnum; nempe, quòd vſsufructuarius non debebit conficere Inuentarium, ſsecundùm formam, & ſsolemnitatem l. finalis. §. ſsin autem, C. de iure deliberandi; ſsed ſsufficit ei facere aliquam deſscriptionem, vt poſst alios à ſse relatos probat Rolandus in conſs. 92. num. 20. lib. 1. Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 337. & vltra eum idem tenet Antonius Gabriel communium concluſsionum, lib. 5. titul. de vſsufructu concluſsione 1. num. 35. Ioſsephus Ludouicus dicta deciſsione 61. num. 37. Ioannes Guttierrez in dicta l. nemo poteſst, num. 416. Antonius Theſsaurus deciſsion. Pedemontana. 80. num. 3. qui in verſsic. ſsed ego crederem, idem
20
* obſseruandum exiſstimat, etiamſsi confectio inuentarij per teſstatorem remiſsſsa non fuerit, vt tunc ſsuſsſsiciat ſsimplex deſscriptio bonorum coram Iudice facta, cum teſstibus, & iuramento vſsufructuarij. Quod etiam vltra aliquam remiſsſsionem inuentarij, docuerunt Caſstrenſsis, Alexander Corneus, Picus, & Pariſsius, quos ſsequutus eſst Rolandus de confectione inuentarij, quæſst. vltima, numer. 11. & hanc partem ego credo veriſsſsimam: dummodò præfata deſscriptio bonorum coram Iudice taliter fiat, quòd in futurum hæredi, ſsiue proprietario conſsultum ſsit, ita vt bona occultari non poſsſsint, plenaque & integra reſstitutio finito vſsufructu fiat: quod minimè continget, niſsi ſscriptura publica fiat, ne aliàs iudice vel teſstibus iam mortuis, copia probationis deficeret. Quod ex aliis non malè probauit Rolandus dicto conſsil. 92. num. 15. 16. & ſseqq. & ad hæc reduci debent, quæ ex Alexandro in conſs. 58. num. 8. vol. 3. & aliis ibi relatis, reſsoluit Pedroccha dict. conſs. 7. num. 38. & n. 56. quòd
21
* vſsufructuarius recuſsare non poteſst, quin rerum, quarum vſsusfructus ei relictus eſst, deſscriptionem, ſseu inſstrumentum faciat ſsecundùm earum qualitates. Et hactenùs de his.
Nunc verò videamus, quanam ratione, cautio hæc
22
* de vtendo, & fruendo arbitrio boni viri ſsalua rerum ſsubſstantia & confectio inuentarij per teſtarorẽtestatorem remitti non poſsſsit? Et plures rationes aſsſsignari ſsolent, quas remiſsſsiuè tamen congeſsſsit in vnum, nec illas probauit
23
* Arias Pinellus 2. part. l. 1. C. de bonis maternis, num. 75. verſsic. Ampliatur decimò, vbi etiam improbauit rationem Gloſsſsæ in l. penultima. C. vt in poſsſseſsſsionem legatorum, quam etiam improbat Ioannes Guttierrez in dict. l. nemo poteſst, num. 277. Communior autem ratio eſst,
24
* cautionem prædictam, non ſsolùm in fauorem hæredis; ſsed ideò fuiſsſse inductam, ne quis inuitetur ad delinquendum; vnde per teſstatorem non poteſst remitti l. conuenire, ff. de pactis dotalib. l. ſsi vnus, §. illud, ff. de pactis. Sic poſst Bartolum, & alios antiquos magis communiter probarunt alij, vt teſstantur Alciatus num. 28. Ioannes Annibal num. 164. Ioannes Guttierrez n. 279. in dicta l. nemo poteſst, ff. de legatis 1. Gualdenſsis de arte teſstandi, titul. 8. cautela 1. col. 2. Rolandus in conſs. 92. num. 2. lib. 1. & de confectione inuentarij, quæſst. 36. n. 1. & quæſst. vltima, num. 7.vbi refert Caſstrenſsem, Decium, Pariſsium, Crauetam, Alciatum, Ruinum, Socinum, & alios idem tenentes ex eo, quòd remiſsſsio talis ſsatiſsdationis inuitaret vſsufructuarium ad delinquendum, ad malè vtendum, & ſsic ad diſsſsipandum, & ſsonaret id quoddam vitium, & quandam turpitudinem, quia ſsonat, quod ipſse vſsufructuarius debeat malè vti pro libito voluntatis. Menchaca de ſsucceſsſsionum creatione, lib. 1. §. 7. num. 22. & 23. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 1. cap. 15. Simon de Prætis lib. 4. dubitatione 10. num. 75. & 76. folio 342. Ioannes Sichardus in dicta l. 1. C. de vſsufructu, num. 6. Pedroccha in conſs. 7. ex n. 39. cum ſseqq. & alij infiniti de hac quæſstione tractantes, quorum ſsuprà mentionem fecimus. Sed impugnant hanc rationem Iaſson in dict. l. nemo poteſst, tam in pri
25
*ma, quàm in ſsecunda lectura, maximè num. 93. & n. 125. Crotus num. 26. Ripa num. 41. in dicta l. nemo poteſst, Ioannes Oroſscus in l. pactum inter hæredem, num. 11. ff. de pactis, ea ratione, quòd ſsi propter futurum dolum non poſsſset remitti cautio, nec hæredi eſsſse permittendum eam remittere, cùm non magis illi, quàm teſstatori concedatur futuri doli remiſsſsio, & tamen hæres poteſst hanc cautionem remittere, vt cum communi ſscripſsimus ſsuprà num. 16. Deinde, nam in contrarium vrgent nonnullæ rationes, quas non malè conſsiderærunt Iulius Clarus §. teſstamentum, quæſst. 64. in fine. Ioannes Guttierrez in dicta l. nemo poteſst, num. 281. & tribus ſseqq. & quamuis illis ſsatisfacere conetur Menchaca dict. §. 7. num. 22. & 23. adhuc non poteſst animus conquieſscere: ex eo, quòd durum ſsatis videatur, vt teſstator, qui rerum ſsuarum abſsolutus eſst moderator & arbiter, & de ipſsis ad libitum diſsponere poteſst, & cuius voluntas omninò obſseruari debeat, non poſsſsit vſsufructuario cautionem prædictam remittere, cui potuit in ſsolidum, ſsiue pleno iure rem legare. Maximè, quia ex eo, quòd reſstator cautionem vſsufructuario remitteret, dolum futurum remittere non videretur, nec occaſsionem delinquendi tribuiſsſse, ſsed adhuc legatarius teneretur re legata vti & frui arbitrio boni viri, quemadmodum tenetur, cùm poſsſsidet res ante ſsatiſsdationem, ſsiue cautionem præſstitam; aliàs expelli poſsſset, & iure vſsusfructus priuaretur, vt rectè aduertit Ioannes Guttierrez vbi ſsuprà. Nec etiam præſsumi deberet do
26
*lus futurus, ſsiue delictum vſsufructuarij; imò quòd vteretur, & frueretur arbitrio boni viri, ex vulgata regula legis, merito, ff. pro ſscio, quam multis exornarunt Antonius Gabriel communium lib. 7. concl. 2. Alciatus regul. 3. præſsumptione 1. Iacobus Menoch. lib. 5. præſsumptione 2. & 3. Fuluius Pacianus tract. de probationibus, lib. 2. cap. 16. ex num. 5.
Nec ſsatisfaciunt alij Authores exiſstimantes, cautio
27
*nem eſsſse de ſsubſstantia vſsusfructus; ideò remitti non poſsſse per teſstatorem: quo in errore fuerunt quamplures relati per Pinellum, 2. part. l. 1. C. de bonis maternis, n. 77. & 78. prout cap. ſseq. latiùs oſstendam, quia iuxta hanc rationem, nec ab hærede remitti poſsſset. Deinde, quia de ſsubſstantia vſsusfructus cautionem non eſsſse, ſsaltem in immobilibus, ſsiue in his, in quibus propriè vſsusfructus conſstituitur, indifferenter admittunt omnes, qui hac de re hucuſsque tractarunt: imò in illis etiam in quibus vſsusfructus propriè conſstitui non valet, cautionem non eſsſse de ſsubſstantia, ex aliis ſsecnrè probauit Pinellus vbi ſsup. & cap. ſseq. latiùs explicabitur. Et tamen in omnibus cautio remitti prohibetur in dicta l. penultima, C. vt in poſsſseſs. legatorum. Tandem quia prædicta cautio aliquando neceſsſsaria non eſst, vt in fiſsco, in patre, & in vſsufructuario habente proprietatem ſsub conditione, probauit Gloſsſsa in l. ſsi vſsuſsfructus C. de vſsufructu, & latiùs Pinell. vbi ſsup. quibus
28
* fundamentis, nec concludenter, nec integrè ſsatisfacit Bolognetus, licèt hanc rationem tueri conetur in dicta l. nemo poteſst, ex num. 106.
Quòd ſsi velis communem rationem defendere, cau
29
*tionem ideò remitti non poſsſse, ne delinquendi occaſsio detur; ad rationes in contrarium adductas, & alias reſspondere poteris, vti plenè reſspondent Menchaca de ſsucceſsſsionum creatione, lib. 1. §. 7. num. 22. & 23. Florianus de ſsancto Petro in l. 2. ex num. 5. vſsque in finem legis, ff. de vſsufructu. Sichardus in l. 1. C. de vſsufructu, n. 6. Rolandus de confectione inuentarij, quæſst. vltim. num. 9. verſs. Superest vt ad argumenta.
Subtiliùs tamen intelligendo iſstam materiam, tentari poteſst, deciſsionem textus, in dict. l. penult. C. vt in poſsſseſs
30
*ſsionem legatorum, alia & ſsubtili ratione procedere, quâ moti Imperatores, cautionis remiſsſsionem non valere reſspondent) nam cùm teſstator iubet, cautionem de |
p. 83
vtendo, & fruendo arbitrio boni viri per fructuarium non præſstari, proprietatem quodammodò rei illi legare videtur, quia per remiſsſsionem cautionis (per quam arbitrio boni viri, vti & frui tenetur fructuarius) conceſsſsa videtur facultas, & licentia fructuario, vt ad libitum re vti poſsſsit; ſsed cùm voluntas teſstatoris clara ſsit & manifeſsta, volentis tantum vſsumfructum relinquere, adiectio illa remiſsſsionis cautionis, tanquam inutilis, aut naturæ; vſsusfructus contraria, rejicitur, argum. l. 1. §. ſsi ex fundo, ff. de hæredibus inſstituendis; & ſsic manet legatum vſsusfructus vtile, tanquam ſsi ſsimpliciter relictus eſsſset vſsusfructus ſsine adiectione de non cauendo, pro qua interpretatione vltra ea, quæ dicemus ſstatim ad l. 1. C. de vſsufructu,expendi poteſst textus optimus in l. ſsi pecuniæ, 6. ff. vt in poſsſseſsſsionem legatorum, in illis verbis: Proprietas quidem legata non eſst; ſsed legatario permittendum est ſsatiſsdare & vſsumfructum pecuniæ habere. Quæ probant apertè, quòd ſsi pecuniæ: vſsusfructus legatur, & in teſstamento canetur, ne ſsatiſsdetur, proprietas legata non videtur, ſsed detracta cautionis remiſsſsione, vſsusfructus debetur, ſsatiſsdatione, ſsiue cautione præſstita. Dubitauit tamen Iureconſsultus, an proprietas legata eſsſset propter cautionem remiſsſsam; & revera non eſsſse legatam proprietatem reſspondet, quamuis de hoc dubium mouiſsſset. Id quod in hærede ceſsſsat omninò, proptereà quòd prædicta contradictio non datur; nec militat ratio, quæ militat in ipſso defuncto, eo quòd hæres ipſse nihil diſspoſsuit anteà, quòd remiſsſsioni cautionis impedimento eſsſse poſsſsit, ac præſstari, vel remitti cautionem, ſsua dumtaxat intereſst: teſstatori autem impedimento eſst: , quòd legauerit vſsumfructum tantum, ac illum dumtaxat præſstari, & deberi voluerit, & ſsimul cautionem remiſserit, quæ vſsusfructus tantum legati naturæ, ac finibus eius valdè repugnat, & per conſsequens diuerſsa in vno, quàm in alio militat ratio, quoad remiſsſsionem cautionis.
Quod attinet verò ad textum in l. 1. Cod. de vſsu
31
*fructu, vel communem Doctorum allegationem minimè probat, vel præfatam noſstram reſsolutionem confirmat: id quod euidenter apparebit, ſsi animaduertamus: In vſsufructu improprio, ſsiue earum rerum quæ vſsu conſsumuntur, aut minuuntur, cautionem de vtendo, & fruendo arbitrio boni viri, neceſsſsariam non eſsſse, & remitti poſsſse per teſstatorem; quinimò talis remiſsſsio fruſstratoria eſst, aut inanis, quia etſsi remiſsſsa cautio non ſsit, præſstari eam, nihil hæredis intereſst, cùm non ſsolùm in prædicto vſsufructu neceſsſsaria non ſsit, ſsed etiam impoſsſsibilis, aut ipſsi vſsufructui contraria, cuius natura eſst, vt prædictarum rerum ſsubſstantia minime per fructuarium ſsalua reſseruari debeat, ſsed potius vt conſsumatur, vt pungebam ſsuprà, num. 13. & cum Petro aduerſsus communem eleganter conſsiderat Menchaca, de ſsucceſsſsionum creatione lib. 1. §. 7. num. 24. cuius opinio non eſst omnino authoritate deſstituta, nam vltra relatos per Menchacam, alij Authores probarunt eam, inter quos, Corneus in conſs. 367. vol. 4. Pariſsius in conſs. 96. num. 5. volum. 2. quos refert Antonius Gabriel tit. de vſsu fructu dicta concluſs. 1. num. 18. expreſssè dicunt, vſsufructuarium improprium, hoc eſst earum rerum, quæ: vſsu conſsumuntur, præſstare debere cautionem de reſstituendo tantundem; non verò de vtendo & fruendo arbitrio boni viri: & ſsic cautio hæc vſsus, & fruitionis, arbitrio boni viri in hoc vſsufructu conſsiderabilis non eſst: altera verò, cautio de reſstituendo tantundem, aut æſstimatis rebus de reddenda æſstimatione, omnino neceſsſsaria eſst hæredi: vt optime aduertit Menchaca vbi ſsupra, nec poteſst per teſstatorem remitti. Cuius vera, & vulgaris ratio eſst, quia eo ipſso, quod in dictis rebus, quæ vſsu aut tempore conſsumuntur, vni proprietatem, & alteri vſsumfructum teſstator legat, implicat contradictionem, ſsecuram eſsſse proprietatem abſsque cautione, cùm poſsſsit legatarius tam eas res (quarum dominium in eum tranſsit) quàm proprias omnes conſsumere, & nihil relinquere, ex quo ab ipſso, finito vſsufructu, vel mortuo eo, ab hærede ſsatisfieri poſsſsit proprietario, vel hæredi teſstatoris, & ſsic ne implicet hæc diſspoſsitio duo repugnantia, lex prohibet cautionem remitti, non ex eo, quod cautio ſsit de ſsubſstantia (vt nonnulli, ſsed male quidem, arbitrantur) & ſsic procedit textus in dicta l. 1. C. de vſsufruct. Vbi in his rebus omnino neceſsſsaria cautio eſst, etiam ſsi per teſstatorem remiſsſsa fuerit, vt conſstat ex verbis illius legis: Quamuis cautionem à te prohibuerit exigi, tamen non aliter à debitoribus ſsolutam pecuniam accipere poteris, quàm oblata ſsecundum formam Senatuſsconſsulti cautione. Ex quibus conuincitur manifeſstè communis Doctorum error, quatenus allegant eum textum, ad probandum, etiam in vſsufructu improprio cautionem de vtendo & fruendo arbitrio boni viri non poſsſse per teſstatorem remitti, quos in vnum congeſsſsi ſsuprà num. 12. cum tamen loquatur Imperator ibi de alia cautione longè diuerſsa, hoc eſst, Senatuſsconſsulti, vt intelligit rectiùs gloſsſsa ibidem, verbo, cautione. Quæ remitti non poteſst ex ratione prædicta, & quia concurrere non poſsſsunt, voluiſsſse teſstatorem ſsolum vſsumfructum relinquere, non proprietatem, & cautionem prædictam remittere. Vnde remoueri debet obſstaculum illud remiſsſsionis, vt vſsusfructus tantum legatario debeatur, quem ſsolum reuera reſstator reliquit, atque vt hæredi, vel proprietario, per cautionem in futurum conſsultum eſsſse poſsſsit, ſsi rebus conſsumptis, in patrimonio, ſsiue bonis vſsufructuarij, nihil maneret, ex quo tantundem, aut pretium æſstimationis ſsolui poſsſset: quæ ſsunt notanda, quia non reperientur alibi ita diſstinctè, & plenè reſsoluta.
Loading...