Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT XX.

CAPVT XX.

Vſsufructuarius vtrùm cenſseatur procurator in rem ſsuam, & habere mandatum generale circa res fructuarias; quam curam, ſsollicitudinem, & diligentiam circa illas adhibere debeat, ſsiue earum cuſstodia qualiter ei demandata videatur? vbi vera reſsolutio traditur in hac materia, & quæ hucuſsque ſscripta ſsunt, congeruntur in vnum. Deinde an vſsufructuarius de dolo, lata, leui, & leuiſsſsima culpa teneatur, reſsoluitur, & Ioannis Cephali ſsententia in conſsil. 653. num. 15. lib. 5. non damnatur.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsufructuarius poſsſseſsſsione adepta, & cautione præſstita, ſsiue ante cautionem poſsſsidendo legitimè vti & frui tenetur arbitrio boni viri, & iuxta modos à iure præſscriptos.
  • 2 Vſsufructuarius re fructuaria, iure ſsuo, vtitur, & fruitur.
  • 3 Sic vt dicatur ſsua authoritate frui, & per manus ſsuas 4. Tenetur tamen in his rebus, in quibus vſsumfructum habet, maximam curam, cuſstodiam, & diligentiam adhibere, & facere omnia, quæ diligentiſsſsimus paterfamilias facere poſsſset, & deberet, & prædictas res diligenter colere & laborare, & dolus malus, & diſsſsipatio omninò ab eo abeſsſse debet.
  • 5 Vſsufructuario cenſsetur demandata cuſstodia rei, & iurium, tam indicio quàm extrà.
  • 6 Vſsufructuarius cenſsetur procurator in rem ſsuam, & habere mandatum generale, ex communi ſsententia.
  • 7 Vſsufructuarium non dici procuratorem in rem ſsuam, tamen negandum non eſsſse, procuratorem eſsſse, & agere poſsſse nomine domini, ex ſsententia quorundam Recentiorum.
  • 8 Vſsufructuarium procuratorem dici in rem ſsuam, in his, quæ reſspiciunt vſumfructũvſumfructum, & agere poſsſse proprio nomine abſsque mandato proprietarij: in his verò quæ proprietatem reſspiciunt, non poſsſse ſsine mandato, nec dici procuratorem in rem ſsuam, ex ſsententia aliorum.
  • 9 Quæ nouè, verè tamen, & concludenter impugnatur, & num. ſseq. reſsolutio Authoris traditur.
  • 10 VſufructuariũVsusfructuarium, ad vſsumfructum conſsequendum, contra hæredem, & alium quemcunque agere poſsſse abſsque mandato hæredis, vel proprietarij, tanquam procuratorem in rem ſsuam.
  • 11 Vſsufructuarium in his, quæ reſspiciunt vſsumfructum, dici procuratorem in rem ſsuam, & proprio quidem nomine abſsque mandato hæredis, vel proprietarij agere poſsſse.
  • 12 Vſsufructuarium regulariter loquendo, ſsiue reſspectu ipſsius rei fructuariæ, non dici propriè procuratorem in rem ſsuam, ſsiue procuratorem generalem, ſsed quoad quædam, videlicet, quæ reſspiciunt cuſstodiam, defenſsionem, adminiſstrationem, & conſseruationem rei, & iurium eius.
  • p. 97
    13 Vſsufructuarius ſsi negligens fuerit circa prædicta, ad intereſsſse tenetur.
  • 14 Vſsufructuarius conſseruare tenetur iura, pertinentias, & ſseruitutes debitas proprietati, ſseu fundo fructuario; & ſsi permiſserit eas amitti, vſsucapi, vel præſscribi, ad intereſsſse tenetur.
  • 15 Vſsufructuarius ſsi non denunciauerit, cùm potuerit, proprietario probabiliter ignoranti periculum rei, aut aliud neceſsſsariò fiendum, & damnum ſsequatur, tenebitur ipſsi proprietario ad intereſsſse, & damnum.
  • 16 Contra vſsufructuarium viuentem ſsicut agi poteſst pro damno dato in rebus fructuaris: ita etiam poteſst contra eius hæredes, poſstquam ipſse eſst mortuus.
  • 17 Vſsufructuarius non ſsolùm de dolo, lata, leuíque culpa tenetur, ſsed etiam de leuiſsſsima.
  • 18 Cephalus in conſsil. 653. num. 15. lib. 5. nouè notatus per Authorem.
  • 19 vſsufructuarius dicitur in culpa eſsſse ſsaltem leuiſsſsima, ſsi tamam non præſstierit diligentiam circa res fructuarias, quantam diligentiſsſsimus quiſsque rebus ſsuis, imò maiorem.
  • 20 Emphyteuta, libellarius, conductor, & alij ſsimiles, de culpa leuiſsſsima tenentur.
VSufructuarius poſsſseſsſsione adepta, & cautione
1
* præſstita, ſsiue ante cautionem, poſsſsidendo legitimè, provt ſsuprà capitibus præcedentibus reſsolutum eſst: quoniam vti & frui tenetur arbitrio boni viri, & iuxta modos ei à iure præſscriptos, vt tradunt ij Authores, quos ſstatim referam, & capite ſsequenti dicetur; & quamuis re fructuaria iure ſsuo vtatur, & fruatur, l. vti
2
*frui, ff. ſsi vſsusfructus petatur. Iaſson in l. naturaliter, in princip. ff. de acquirenda poſsſseſs. Modernus in conſsuetudinibus Pariſsienſsibus, tit. 1.§ 1. gloſs. 1. num. 30. Menochius in conſs. 66. num. 20. lib. 1. ſsic vt dicatur ſsua authoritate
3
* frui, & per manus ſsuas, vt optimè probat Modernus vbi ſsuprà, num. 26. & n. 30. & ex aliis ſscribit Cephalus in conſsil. 637. num. lib. 5. tenetur tamen in his rebus, in
4
* quibus vſsumfructum habet, maximam curam, cuſstodiam, & diligentiam adhibere, & facere omnia, quæ diligentiſsſsmus paterfamilias facere poſsſset, & deberet, & prædictas res diligenter colere, & laborare, dolus malus, & diſsſsipatio omninò ab eo abeſsſse debet. Quod argumento textus in l. ea igitur, ff. de pignoratitia actione, & in l. 1. verſs. finali, cum l. ſsequenti, ff. vſsufructuarius quemadmodum caueat, rectè adnotarunt Aretinus in §. finitur, num. 3. verſs. in eadem gloſsſsa, Inſstitut. de vſsufructu Ruinus in conſs. 57. num. 7. vol. 4. Aimon Craueta in conſsil. 300. n. 1. & 2. vol. 2. Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto. n. 156. fol. mihi 351. Antonius Gomez tom. 2. & variar. cap. 15. de ſseruitutibus, num. 6. Molina de Hiſspanorum Primogeniis, lib. 1. cap. 22. num 3. Ioannes Garſsia de expenſsis & meliorationibus, cap. 11. in princ. Cephalus in conſs. 653. num. 5. lib. 5. Doctor Spino in ſspeculo, gloſsſs. 13. principali, de legato vſsusfructus, n. 80. cenſsetur enim vſsufructuario demandata cuſstodia rei, & iurium,
5
* tam in iudicio, quàm extrà, vt ſscribunt Bartolus in l. apud Trebatium, §. 1. num. 1. ff. de aqua pluuia arcenda, Alexander, & Iaſson in l. 1. §. vlt. num. 3. ff. de noui operis nunciatione, Decius in conſs. 418. num. 7. Modernus dicta gloſsſsa 1. num. 11. & gloſs. 8. num. 58. Menochius in conſs. 66.
6
* num. 30. lib. 1. Pedrocha in conſs. 7. num. 178. Et ideò cenſsetur ipſse fructuarius procurator in rem ſsuam, & habere mandatum generale, vt poſst Bartolum, Angelum, Caſstrenſsem, Baldum, Iaſsonem, & alios, ex communi ſsententia probat Antonius Gomez dicto cap. 15. de ſseruitutibus, num. 6. & communem referunt Pinellus 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 16. Ioannes Garſsia de expenſsis & meliorationibus, dicto cap. 11. num. 3. qui tamen ab ea recedunt, vt ſstatim dicetur, ſsed probarunt eam Ruinus in conſsil. 206. num. 29. volum. 2. pariſsius in conſs. 94. num. 17. lib. 2. & alij, quos refert Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. legatum, quæſst. 34. in princ. qui præcipuè mouentur per textum, in l. 1. §. finali, cum l. ſsequenti, ff. vſsufructuarius quemadmodum caueat, vbi ſscriptum eſst: Interdum autem inerit proprietatis æſstimatio, ſsi fortè fructuarius, cùm poſsſset vſsucapionem interpellare, neglexit, omnem enim rei curam ſsuſscepit, nam fructuarius cuſstodiam præſstare debet. Sed Pinellus vbi ſsuprà, dict. num. 16. exiſstimat hac in re, meliùs aduertere ad illum textum, Ru
7
*beum in l. non ſsolum, §. morte, n. 12. ff. de noui operis nunciatione. Crotum in l. 1. §. nuntiatio, n. 9. eod. tit. & priùs Fulgoſsium ibidem, contra còmunemcommunem allegationem; nec ampliùs dicit, & Ioannes Garſsia, qui tacet eum, dicto cap. 11. n. 4. pro communi hac reſsolutione primò expendit textum, in l. 1. §. finali, ff. de noui operis nunciatione, cui ex aliis recte ſsatisfacit: poſstmodùm refert Rubei & Croti opinionem contra communem, & tandem cum eis inſsistens credit verius, vſsufructuarium non dici procuratorem in rem ſsuam, non tamen negandum eſsſse, eſsſse procuratorem, & agere poſsſse nomine domini; atque adeò debere cuſstodire, & curam gerere rei, quâ vtiturfruitur, quoniam procuratoris vicem, & officium ſsuſstinet, cui ſsatisfacere tenetur.
Verùm ſsententiâ ſsuperiori non relatâ, ex mente
8
* cõmunicommuni, vt ipſsi aſsſserunt, aliter diſstinguunt in hac quæſstione Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, n 7. per totum, fol. mihi 189. Michaël Graſsſsus dict. §. legatum, quæſst. 34. n. 2. dicúntque communem eſsſse Interpretum ſsententiam, vt vſsufructuarius dicatur procurator in rem ſsuam, & agere poſsſsit proprio nomine abſsque mandato proprietarij, in his, quæ vſsumfructum reſspiciunt, in his verò, quæ proprietatem reſspiciunt, non poſsſsit ſsine mandato, cùm non ſsit procurator in rem ſsuam, ſsed proprietarij, in eis habeat tacitum mandatum. Sed tamen prædictos Authores, in eo iuſste notandos crediderim, quòd affirment præfatam diſstinctionem ex
9
* communi Doctorum ſsententia deſscendere; ſsiquidem antiquiores ferè omnes, paucis exceptis, fructarium dici procuratorem in rem ſsuam ſsimpliciter docuerunt, vt conſstat expreſsſsim ex multis relatis per Antonium Gomez, Pinellum, Graſsſsum, & Ioannem Garſsiam vbi ſsuprà. Alij autèautem Recentiores (quorum numero, præſsertim. ſsunt Rubeus, Crotus, Pinellus, & Garſsia) etſsi hoc negauerint, fatentur tamen, fructuarium dici procuratorem, vt agere poſsſsit, & debeat nomine domini itaque agendi poteſstatem abſsque mandato proprietarij, non ſsolùm illi cóceduntconcedunt ſsed etiam eundem agere adſstringunt: quoniam officium procuratoris suſstinet, cui ſsatisfacere tenetur. Et denique, quicunque hac de materia ſscripſsit, etiam in his, quæ reſspiciunt proprietatem; curam, diligentiam, & ſsollicitudinem tacitè demandatam videri fructuario adeò apertè admittit, vt generaliter conſstituere in illis non poſsſse ipſsum abſsque mandato agere, durum admodùm, & iuri contrarium videatur. Et in ſspecie magis loquendo repugnat traditionibus Decij, in conſs. 418. n. 7. Menochij, in conſs. 66. n. 30. lib. 1. Moderni in conſsuetud. Pariſsienſs. tit. 1. §. 1. gloſs. num. 1. 1. & gloſs. 8. n. 58. Achillis Pedrochæ in conſs. 7. n. 178. qui dicunt, cenſseri fructuario demandata omnia, quæ tendunt ad cuſstodiam, defenſsionem, & conſseruationem rei fructuariæ. Quo
10
*circa in hac contrarietate dicendum mihi videbatur primò, ad vſsumfructum conſsequendum, contra hæredem, & alium quemcunque, rectè agere poſsſse vſsufructuariú abſsque mandato alterius cuiuſscumque. tanquam procuratorem in rem ſsuam, aut eum, ad quem iuſsto titulo ius, aut dominium vſsusfructus pertinet. Id quod certiſſimũcertissimum eſst, & poſst alios probant Pinellus 2. part. leg. 1. C. de bonis maternis, num. 62. verſs. Quod autem, Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, n. 7. & n. 198. Graſsſsus dicto §. legatum, quæſst. 34. num. 2. in fine.
Secundò, in his, quæ vſsumfructum reſspiciunt, vſsu
11
*fructuarium dici procuratorem in rem ſsuam, & proprio quidem nomine abſsque mandato haeredis, vel proprietarij, liberè agere poſsſse. Quod nullus negat, imò potiùs id omnes tanquam indubitatum admittunt, atque ex cõmunicommuni reſsolutione tradunt Caualcan. & Graſsſsus vbi ſsuprà
p. 98
Tertiò, regulariter loquendo, ſsiue ſspecificè, reſspectu
12
* proprietatis, aut ipſsius rei fructuariæ, veram non eſsſse, vt anteà dicebam, generalem Caualcani, & Graſsſsi traditionem, in his, quæ proprietatem reſspiciunt nullo modo abſsque mandato proprietarij fructuarium agere poſsſse, nec in eis tacitum mandatum habere. Similiter veram non eſsſse Caſstrenſsis, Baldi, & aliorum primam ſsententiam, relatam ſsuprà. num. 6. generaliter fructuarium dici procuratorem in rem ſsuam, & generale mandatum obtinere etiam reſspectu iuris proprietatis. Id quod naturæ; vſsusfructus repugnat euidenter, vt de ſse patet, & his, quæ; ſscribit Menochius in conſs. 66. num. 16. lib. 1. deinde vtramque ſsententiam temperandam in hunc modum, vt ſscilicet, vſsufructuarius non dicatur propriè procurator in rem ſsuam, ſsine procurator generalis, aut generale mandatum obtinens, ſsed quoad quædam, videlicet quæ: reſspiciunt cuſstodiam, defenſsionem, & adminiſstrationem, aut conſseruationem rei fructuariæ, & iurium eius; hæc enim tacitè illi demandata videntur, vt colligitur apertè ex dicta lege 1. In fine, & lege ſsequenti. ff. vſsufructuarius quemadmodum caueat. Et poſst; Salicetum, & Alexandrum, eruditè, & verè aduertit Modernus in conſsuetudinibus Pariſsienſsibus, titul. 1. §. 1. gloſsſsa 1. num. 11. & ab eo tranſscribit Caballinus Milleloquio 1. num. 11. & 12. & horum reſspectu tacitum mandatum dicitur habere à proprietario, & abſsque mandato illius agere poteſst, vt ipſse Modernus aduertit, & pòſsi Rubeum, & Crotum, in idem incidit Ioannes Garſsìa vbi ſsuprà, quod iniuſstè, & contra mentem dictorum iurium negarunt Caualcanus & Graſsſsus locis ſsuperiùs relatis. Imò non ſsolùm poteſst vſsufructuarius omnia, quæ tendunt in vtilitatem, & conſseruationem ipſsius rei fructuariæ facere; verùm etiam ſsi facere omiſserit, & negligens fuerit, ſsibi impu
13
*tandum eſst, & ad intereſsſse tenetur, vt Iuribus & communi dictorum reſsolutione probauit Antonius Gomez. dicto capite 15. de ſseruitutibus, num. 6. In fine, & inde fit,
14
* quòd vſsufructuarius conſseruare tenetur iura, pertinentias, & ſseruitutes debitas proprietati, ſseu fundo fructuario, & ſsi permiſserit eas amitti, vſsucapi, vel præſscribi, vt dictum eſst, ad intereſsſse tenetur, ex textu in dicta l. 1. in fine, cum l. ſsequenti, ff. vſsufructuarius quemadmodum caueat, & tradit Modernus dicta gloſs. 1. num. 11. & Caballinus milleloquio. 1. num. 12. Similiter ſsi non de
15
*nuntiauerit, cùm potuerit proprietario probabiliter ignoranti periculum rei, veluti ruinæ, vel inundationis, aut aliud neceſsſsariò fiendum impenſsa proprietarij, vel quid ſsimile, & damnum ſsequutum fuerit tenebitur ipſse proprietario ad intereſsſse, & damnum, vt poſst Caſstrenſsem, in l. eum ad quem, C. de vſsufructu, rectè adnotauit Modernus in conſsuetudinibus Pariſsienſsibus, titul. 1. §. 1. Gloſs. 8. num. 58. Et ſsicut agi poteſst pro damno dato
16
* contra vſsufructuarium viuentem; ita etiam poteſst contra eius hæredes, poſstquam ipſse eſst mortuus: ſsic ſscribunt, & comprobant Cephalus in conſs. 653. n. 7. lib. 5. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 55. num. 9. lib. 1. Fit
17
* etiam deinde, quòd vſsufructuarius tenetur non ſsolùm de dolo, lata, leuìque culpa, ſsed etiam & de leuiſsſsima culpa, quia vſsusfructus ſsolùm ipſsius fructuarij gratiâ conſstituitur, vt de ſse patet, ideò de leuiſsſsima culpa tenetur, §. item is cui, Inſstitut. quibus modis re contrahitur obligatio, l. ſsi vſsusfructus legatus, §. denique, ff. de vſsufructu, iuncta l. In lege aquilia & leuiſsſsima, 45. ff. ad legem Aquiliam. ſsic tenent Angelus in l. cùm vſsufructuarius, in fine. ff. de vſsufructu.Albericus in l. quamuis, num. 2. ff. de damno infecto. Modernus dict. gloſs. 8. num. 50. Antonius Galearius Maluaſsſsia in conſs. 38. num. 36. & 39. vol. 1. Vnde cum in propoſsito legiſsſsem Ioannem Ce
18
*phalum, conſsiderabam nouè, ipſsum apertè lapſsum fuiſsſse in conſs. 653. num. 15. lib. 5. dicebat enim vſsufructuarium teneri tantùm de dolo, lata, leuique culpa, cùm etiam de leuiſsſsima teneatur, ex ſsuprà dictis. Dicetur autem eſsſse in culpa ſsaltem leuiſsſsima vſsufructuarius, ſsi tantam
19
* non præſstiterit diligentiam circa res fructuarias, quantam diligentiſsſsimus quoque rebus ſsuis; imò maiorem: argumento textus, in dict. §. item is qui res vtenda, Inſstitut. quibus modis re contrahitur obligatio, & in l. 1. §. is quoque cui rem, ff. de obligat. & act. & obſseruat Antonius Galearius Maluaſsſsia dict. conſs. 38. num. 37. vbi. n. 38. 39. & 40. agit vtrùm emphyteuta, libellarius, conductor, & alij ſsimiles de culpa leuiſsſsima teneantur: de
20
* quo eſst videndus omninò Ioſsephus Ludouicus deciſs. Peruſsina 22. num. n. 21. in fine & deciſs. 94. num. 11.
Loading...