CAPVT XXII.

CAPVT XXII.

Vſsumfructum ad rei naturam, & boni patrisfamilias rationem, vel conſsuetudinem exigendum; & fructuarium arbitrio boni viri vtifrui, non videri contra ſsolitum vſsum teſstatoris vtentem; videri verò arbitrio boni viri vtifrui, ſsi ſse gerat circa res fructuarias, vti ſse gerere dominus proprietatis ſsolitus erat, vel ad rei naturam & modum. Deinde conſsuetudinem patrisfamilias ſspectandam in exquirenda voluntate, quamplurimorum authoritate, & teſstimoniis comprobatum.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsusfructus ad rei naturam, & boni patrisfamilias rationem, vel conſsuetudinem exigitur.
  • 2 Sic vt ex natura rei ſsumatur, & ad eum, ad quem naturaliter eſst deſstinata, vſsum hominum, & pro diligentis patrisfamilias conſsuetudine, & modo referatur.
  • 3 Non ſsolùm enim natura rei & modus, ſsed etiam eius qui vſsumfructum dedit conſsuetudo, multum quoque valet in iſstis diiudicandis.
  • 4 Franciſscus Connanus laudatus.
  • 5 Vſsufructuarius arbitratu boni viri vti non videtur, qui contra ſsolitum teſstatoris vſsum re fructuaria vtitur, aut modum illius non ſseruat.
  • 6 Vſsufructuarius an boni viri arbitrio vſsus fuerit, colligendum eſst ex his, quæ teſstator solitus erat facere.
  • 7 Quod tamen limitari debet, niſsi teſstator, quia nolebat, non vteretur re, ad eum, ad quem naturaliter erat destinata, vſsum; tunc enim ad rei naturaliter, & boni patrisfamilias rationem vſsusfructus exigi poſsſset.
  • 8 Conſsuetudo teſstatoris non inſspicitur in his, quæ inſsunt ex natura rei.
  • 9 Vſsufructuarius, qui in rebus fructuariis ſse habuerit eo modo, quo dominus proprietatis ſse habere ſsolitus erat, videtur vſsus arbitrio boni viri, nec res deterioraſsſse.
  • 10 Teſstator in dubio cenſsetur legaſsſse fructus, quemadmodùm eo viuente percipiebantur.
  • 11 Hæres ſsi grauatur aliquid pati intelligitur grauatus, vt patiatur eo modo quo patiebatur defunctus.
  • 12 Conſsuetudinem & vſsum teſstatoris inſspiciendum eſsſse in exquirenda voluntate, atque vt ſsciamus, quid, quale, vel quantum ipſse legare voluerit.
  • 13 Legatarius, vel hæres qui facit ſsecundùm conſsuetudinem & vſsum teſstatoris, videtur facere ſsecundùm eius voluntatem, & è conuerſso.
  • 14 Cephali reſsolutio in conſs. 653. num. 10. lib. 5. nonnullis confirmata, remiſsſsiuè.
  • 15 Teſstator in dubio cenſsetur voluiſsſse, quòd legatarius conſsequatur legatum, provt ipſse teſstator habebat in vſsu ſsuo.
  • 16 Vſsufructuarius videtur arbitrio boni viri vtifrui, ſsi ſse gerat circa res fructuarias, vti dominus proprietatis ſse gerere ſsolitus erat ordinariè, aut frequenter, non extraordinariè, vel aliquando tantùm.
  • 17 Conſsuetudo teſstatoris ordinaria, non extraordinaria attendenda, vt dignoſsci poſsſsit, quid, quale, vel quantum legare voluerit.
  • 18 Teſstatoris vſsum ordinarium non extraordinarium ſsequi debemus.
  • 19 Vſsufructuarium vti re fructuaria pro vſsu deſstinato, proprietario inuito.
PRo explicatione eorum, quæ capite præcedenti diximus, quatenus vſsufructuarium non vtentem arbitrio boni viri expelli poſsſse, & de dãnodamno illato teneri probauimus, atque vt certam aliquam, aut generalem doctrinam hoc capite tradamus, quà dignoſsci poſsſsit, quando quis arbitrio boni viri vti, vel non vti videatur, con
1
*ſstituendum erit inprimis id, quod ferè omnes, qui de hac materia tractarunt, & quidem immeritò intactum relinquunt, aut non ita diſstinctè explicarunt: Quòd vſsusfructus ad rei naturam, & boni patrisfamilias rationem, vel conſsuetudinem exigitur, ſsic vt ex natura
2
* rei ſsumatur, & ad eum, ad quem naturaliter eſst deſstinata vſsum hominum, & pro diligentis patrisfamilias conſsuetudine, & modo referatur. Non ſsolùm enim
3
* natura rei, & modus, ſsed etiam eius, qui vſsumfructum dedit, conſsuetudo, multùm valet in iſstis diiudicandis; quam doctrinam ex viſsceribus quamplurimorum iurium, atque illorum verbis maturè, & accuratè perpenſsis, rectiſsſsimè deduxit ſsolus eruditiſsſsimus Connanus Commentariorum iuris ciuilis. lib. 4. cap. 1.
4
* num. 4. & 5. fol. mihi 225.
qui inter alia, expendit optimum Iureconſsulti Caij reſsponſsum in l. item ſsi fundi 10. in verſs. finali, ff. de vſsufructu, quo loco ſsic ſscriptum eſst Nam & ſsi fundi vſsusfructus fuerit legatus: & ſsit ager, vnde in fundum cuius vſsusfructus legatus eſst, ſsolebat paterfamilias, vel palo vti, vel ſsalice, velarundine: puto fructuarium hactenus vti poſsſse, ne ex eo vendat: niſsi fortè ſsalicti eius, vel ſsyluæ palaris, vel arundineti vſsusfructus ſsit legatus: tunc enim & vendere poteſst. Nam & Trebatius ſscribit, Syluam caduam & arundinetum poſsſse fructuarium cœdere ſsicut paterfamilias cœdebat, & vendere, licèt paterfamilias non ſsolebat vendere, ſsed ipſse vti: ad modum enim referendum eſst, non ad qualitatem vtendi. Ex his autem verbis, & ſsuperiori doctrina, ſsecundo loco conſstituendum erit: Quód vſsufructuarius arbitratu boni,
5
* viri vti non videtur, qui contra ſsolitum teſstatoris vſsum, re fructuaria vtitur, aut modum illius non ſseruat, vt ex eo textu clarè colligitur, & obſseruant communiter Doctores, & Albericus ibi, de inciſsione ramorum, arborum, & ſsyluæ cæduæ dicit, vt ſsi teſstator de triennio, in triennium, aut de quinquennio, in quinquennium incidere ſsolitus erat, eodem modo incidere debeat vſsufructuarius, & non citiùs, aliàs non vtetur & fruetur arbitrio boni viri, & latiùs probat Paulus de Montepico in l. Titia cum teſstamento §. Titia cum nuberet, de legat. 2. quæſst. 36. ante finem, verſsic. ſsed quia dictum eſst mihi, num. 130. Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. legatum, quæſst. 33. in fine. & infrà dicemus, dum tractabimus, vtrúm fructuario incidere arbores liceat: ſsuperiorem autem reſsolutionem, de fructuario contra ſsolitum teſstatoris vſsum vtente, tradit expreſsſsim Antonius Galeatius Maluaſsſsia in conſs. 38. num. 12. vol. 1. quo
6
* loco ex mente communi firmat, ex his. quæ: ſsolitus erat facere teſstator, colligendum eſsſse, an fructuarius arbitrio boni viri vſsus fuerit, nècne. Quod tamen limitari debet, niſsi teſstator, quia nolebat, non vteretur re, ad
7
* eum, ad quem naturaliter erat deſstinata vſsum; tunc enim ad rei naturam, & modum, & boni patrisfamilias rationem vſsusfructus exigit poſsſset, argumento textus, in dicto verſs. nam & ſsi fundi, in fine dictæ l. item ſsi fundi, & horum, quæ ſscribit Connanus dict. cap. 1. n. 4. & 5. Quæ corroborantur ex reſsolutis per Manticam de coniecturis vlt. voluntatum, lib. 6. tit. 9. num. 7. vbi ex multis
8
* probat, quòd conſsuetudo teſstatoris non inſspicitur in his, quæ inſsunt ex natura rei, provt ibi iure, & ratione latiùs probauit.
Tertiò conſstituendum eſst, quòd vſsufructuarius, qui
9
* in rebus fructuariis ſse habuerit eo modo, quo dominus proprietatis ſse habere ſsolitus erat, videtur vſsus arbitrio boniviri, nec res deterioraſsſse: ſsic in terminis ſscribit Cephal. in conſs. 653. num. 10. lib. 5. per textum, in l. ſsed & ſsi quid, §. & ſsi veſstimentorum. verſsic. ſsed an locare, & in dicto verſsic. finali dictæ l. item ſsi fundi, ff. de vſsufructu, cuius reſsolutio ex ſsequentibus confirmari poteſst. Primò ex his, quæ: adnotauit Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 743. num. 5. lib. 4. vbi dicit quòd teſstator in du
10
*bio cenſsetur legare fructus, quemadmodum eo viuente percipiebantur: & allegat textum optimum in l. Sempronio 32. § codicillis ff. de vſsufructu legato, in illis verbis: Reſspondi, verbis, quæ proponerentur, id petitum, vt ad eum modum paterentur hæredes ibi eos eſsſse, ad quem modum, ipſsa patiebatur. Et per eum textum dixit Bar
11
*tolus in ſsummario, quòd ſsi hæres grauatur aliquid pati, intelligitur grauatus, vt patiatur eo modo, quo patiebatur defunctus. Eſst etiam textus optimus in l. cum ſseruus 81. ante finem, ff. de conditionibus & demonſstrationibus, ibi: Nam quod ipſse viuus facturus erat, id ab hæredibus ſsuis fieri iuſsſsiſsſse intelligitur. Quem ſsic expendit Simon de Prætis de interpretatione vlt. volũtatumvoluntatum, lib. 1. interpretatione 1. dubit. 3. ſsolut. 5. num. 51. vbi ex n. 49. cum ſseqq. fol. 31. & 32. & eodem lib. interpretatione 2. dubitatione 2. ſsolutione 2. Num. 24. fol. 93. & lib. 4. dubitatione. 7. à num. 39. vſsque ad num. 48. fol. 303. multis
12
* probat conſsuetudinem, & vſsum teſstatoris inſpiciẽduminspiciendum eſsſse in exquirenda voluntate; atque vt ſsciamus quid, quale, vel quantum ipſse legare voluerit: Mantica etiam de coniecturis vlt. Voluntatum lib. 6. tit. 9. per totum & lib. 12. tit. 15. num. 16. Michaël Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. teſstamentum quæſst. 76. num. 7. Queſsada diuerſsarum quæſst. iuris cap. 20. num. 11. Menoch. lib. 4. præſs. 106. num. 2. Vincent. Caroc. de locato & conducto tit. de merced. conſsuetudinaria, quæſst. 3. n. 3. fol. mihi 8. Et inde legatarius vel hæres, qui facit ſsecundum con
13
*ſsuetudinem & vſsum teſstatoris, videtur facere ſsecundum eius voluntatem, & è conuerſso: vt ex aliis probat Signorolus in conſs. 175. num. 6. Secundò præfata reſso
14
*lutio comprobatur ex his, quæ ſscribunt Iaſson in l. certi condictio §. ſsi nummos, à num. 5. ff. ſsi certum petatur. Mieres de Maioratu, in initio 2. part. à. num. 19. & nouiſsſsime Barboſsa in l. fructus 7. ff. ſsol. matrimonio, n. 30. & 31. fol. 600. vbi dicit vnum verbum ad propoſsitum neceſsſsarium. Vltimò roboratur ex adductis per eundem Cephalum in conſs. 773. num. 93. lib. 5. poſst Alexandrum in conſs. 171. num. 5. lib. 5. vbi probat, teſstatorem in du
15
*bio voluiſsſse cenſseri, quòd legatarius conſsequatur legatum, pro vt ipſse teſstator habebat in vſsu ſsuo: per textum in l. damnas eſsto, in fine ff. de vſsufructu legato, & in l. ſsi cui ædes, ff. de legatis 3. debet tamen ſsuperior Cephali reſsolutio explicari in hunc modum, quòd vſsufru
16
*ctuarius videatur arbitrio boni viri vtifrui, ſsi ſse gerat circa res fructuarias, vti dominus proprietatis ſse gerere ſsolitus erat ordinariè, aut frequenter non extraordinariè, vel aliquando tantũtantum. Quod denotant iura anteà præcitata, & maximè verbum ſsolebat,quod optimum eſst, in di
17
*cta l. item ſsi fundi, verſs. fin. ff. de vſsufructu.
deinde quoniam conſsuetudo teſstatoris ordinaria non extraordinaria attendenda eſst, vt dignoſsci poſsſsit, quid, quale, vel quantum legare voluerit: Menochius referens alios, lib. 3. præſsumptione. 143. num. nono. Queſsada diuerſsarum quæst. iuris. cap. 20. num. 12. Simon de Prætis de interpretatione vltimarum voluntatum lib. 1. interpretatione 1. dubitatione 5. num. 51. & teſstatoris vſsum ordinarium, non extraordinarium ſsequi debemus: vt plenè
18
* oſstendunt Iaſson. in dict §. ſsi nummos, num. 26. in fine Modernus in conſsuetudinibus Pariſsienſsibus, 1. parte. §. 22. num. 126. Mieres de Maioratu. initio ſsecundæ partis: a num. 21. vſsque ad n. 27. pro vſsu autem deſstinato, vtitur vſsufructuarius re fructuaria proprietario inuito: vt per illum textum adnotauit Florianus de ſsancto Petro in l. arboribus. § nauis. n. 2. ff. de vſsufructu. & de his hactenus.
Loading...