Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal Information & Privacy

CAPVT XXIII.

CAPVT XXIII.

Vſsufructuarius, qui non colit foliatè agrum, ſsiue terras ſsolicitè arari, & laborari non curat, vtrùm ius vſsusfructus amittat, & ad intereſsſse damni teneatur; vbi Ioannis Cephali ſsententia in conſs. 653. num. 18. lib. 5. expenditur, & nonnullis rationibus aduerſsus eam adductis, noua, & vera concordia proponitur: demum L. item ſsi fundi. §. ſseminarios. ff. de vſsufructu, nonnullis exornatur, & declaratur, remiſsſsiuè.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsufructuarius, qui non colit ſsolicitè agrum, ſsiue terras arari & laborari ſsolicitè non curat; nec cadit ab vſsufructu, nec ad aliquod intereſsſse, ſsiue damnum, proprietario tenetur; ex ſsententia Ioannis Cephali.
  • 2 Quia prædicta facere, pertinet ad cõmodumcommodum fructuum, qui ad vſsufructuarium ſspectant, nec proprietariorum intereſst terras non fuiſsſse cultas ex ſsententia eiuſsdem Cephali.
  • 3 Quæ tamen aut magno non caret ſscrupulo, aut ita indistinctè & ſsimpliciter intellecta, vera eſsſse nõnon poteſst.
  • 4 Vt ratione, iure, & quamplurimorum authoritate demonſstratur apertè, & numeris ſseqq.
  • 5 Vſsufructuarius ad culturam rei fructuariæ compelli poteſst, ſsicut conductor; aliàs, tenetur, & dicitur in culpa leui non colendo.
  • 6 Vſsufructuarius cogi potest à proprietario vt rem rectè colat, niſsi velit priuari fructibus.
  • 7 Et l. 22. tit. 31. partita 3. in id ponderata.
  • 8 Vſsufructuarium ex ſsententia communi diligenter debere, & ad vſsum boni patris familias res fructuarias colere, & laborare, aliàs expelli poſsſse & iure vſsusfructus priuari.
  • 9 Vſsufructuarius ex ſsententia Baldi non poteſst omittere culturam, ſsed cogitur ad eam, quia res inculta deterioratur.
  • 10 Ad vſsufructuarium ſspectat rem ruinoſsam reficere, & manutenere, ex ſsententia Baldis, quæ explicatur infrà, num. 12.
  • 11 Vſsufructuarius an debeat colere, nec ne res fructuarias ex natura ipſsarum diiudicandum eſsſse, & pro explicatione præcedentium, & conſsultationis Cephali, in conſs. 653. num. 18. lib. 5. noua & vera concordia adducta.
  • 12 Ad vſsufructuarium ſspectat rem ruinoſsam reficere, ſsi refectio modica expenſsa fieri poſsſsit, & præſsentem, vtilitatem contineat; ſsecus ſsi magnam expenſsam requirat & perpetuam vtilitatem concernat.
  • 13 Vſsufructuarius, etiam inuito proprietario res fructarias reficere potest, & cætera facere, quæ pertinent ad culturam: quamuis vltra culturam, aut refectionem ampliare, vel detrahere non poſsſsit.
  • 14 Vſsufructu fundi conceſsſso, videri conceſsſsum vſsumfructum frumenti, ad ſseminandum deputati.
  • 15 Debet tamen vſsufructuarius ſseminarium agri conſserendi cauſsa paratum ſsemper renouare quaſsi instrumentum agri, vt finito vſsufructu domino reſstituatur.
  • 16 Vſsufructu finito, quare ſseminarium reſstitui debet, remiſsſsiuè.
  • 17 Seminarium quid ſsignificet propriè in l. item ſsi fundi. §. ſseminarios. ff. de vſsufructu, remiſsſsiuè: & de illo textu, vide ſsuprà, ex num. 14.
AD explicationem eorum, quæ capitibus præcedentibus reſsoluta ſsunt, quatenus conſstituimus |
p. 103
vſsufructuarium non vtentem & fruentem arbitrio boni viri, ſsiue res fructuarias deteriorantem, expelli poſsſse: ſsilentio prætermittendum non eſst id, quod poſst Baldum, Iaſsonem, & alios ſscripſsit Ioannes Cephalus in conſs. 653. num. 18. lib. 5. vbi aſsſserit: Quod vſsufructua
1
*rius, qui non colit ſsolicitè agrum, ſsiue terras arari, & laborari ſsolicitè non curat, nec cadit ab vſsufructu, nec ad aliquod intereſsſse, ſsiue damnum proprietario tenetur, Et reddit rationem, quia prædicta facere, pertinet ad
2
* commodum fructuum, qui ad vſsufructuarium ſspectant, nec proprietariorum intereſst, terras non fuiſsſse cultas. Quæ tamen reſsolutio, aut magno non caret ſscrupulo,
3
* aut ita indiſstinctè & ſsimpliciter intellecta, vera eſsſse non poteſst: vti ratione, iure, & quamplurimorum autho
4
*ritate demonſstrabitur apertè: & in primis ex textu in l. hactenus, 8. ff. de vſsufructu, in illis verbis: Caſsſsius quoque ſscribit lib. 8. iuris ciuilis, fructuarium per arbitrum cogi poſsſse reficere quemadmodum ſsubſserere cogitur arbores. Et aliis iuribus ad propoſsitum adductis per Cæpolam in conſs. 25. Cauſsarum ciuilium num. 11. Auielium Corbulon in tractu de cauſsis ex quibus emphyteuta iure ſsuo priuatur, cap. de cauſsa priuationis ex eo quod emphyteuta rem incultam reliquit, num. 1. & 2. fol. mihi 6. Secundò ex textu in l. item ſsi fundi, 10. in princ. ff. de vſsufructu, ibi: Nam & Celſsus lib. 18. digestorum ſscribit cogi eum poſsſse rectè colere. Et de vſsufructu fundi antea tractauerat: vnde Florianus in principio illius textus deduxit, quòd vſsufructuarius ad culturam rei fructariæ compelli po
5
*teſst, ſsicut conductor, aliàs tenetur, & dicitur in culpa leui non colendo: & illum ſsequutus eſst Bertachinus, repertorij. 3. part. verbo, Vſsufructuarius conuenitur, verſsic.
6
* 19. fol. mihi 304. Item etiam, quod vſsufructuarius cogi poteſst á proprietario, vt rem rectè, colat, niſsi velit priuari fructibus, dicit gloſsſsa 2. in l. eum ad quem C. de vſsufructu, per textum in l. hoc amplius in fine, ff. de damno infecto, & in l. cum vſsusfructus ff. de vſsufructu, quam ſsequitur Ioannes Sichardus ibi. num. 8. in princ. & videtur confirmarilege regia. 22. tit. 31. partit. 3. in illis verbis: Que pune quanto pudiere de la alinar, è de la guardar, è
7
* de la endereçar bien, è lealmente, de manera que ſsi fuere caſsa, que la repare, e la enderece que non caya nin ſse empeore por ſsu culpa, è ſsi fuere heredad, que la labre bien, e la aliſsie, eſsi fuere viña, o huerta, que faga eſsſso meſsmo. Confirmatur etiam ex his, que adnotarunt communi
8
*ter Doctores, & inter alios Iaſson num. 4. in authent. qui rem, C. de ſsacro ſsanctis Eccleſsiis, Aretinus in §. finitur num. 3. verſsic. in eadem gloſsſsa. Inſst. de vſsufructu. Mantua ſsingulari. 237. Ruinus in conſs. 57. num. vol. 4. & in conſs. 48. num. 12. volum. 2. Albanus in conſs. 55. num. 6. & ſseqq. Craueta in conſs. 300. num. 1. & 2. volum. 2. Emannuel Iuarez in ſsuis communibus opinionibus, verbo. Vſsusfructus, num. 105. Bellonus, in conſs. 54. num. 11. Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris, lib. 4. cap. 3. de vſsufructu, num 17. vſsufructuarium diligenter debere, & ad vſsum boni patrisfamilias, res fructuarias colere & laborare, aliàs expelli poſsſse, & iure vſsusfructus priuari. Deinde & tertiò, ex ſsententia Baldi, qui in dicta l. item ſsi fun
9
*di, ff. de vſsufructu, in princ. ſsic ſscribit: Nota quòd vſsufructuarius non potest omittere culturam, ſsed cogitur ad eam, quia res inculta deterioratur; vt infrà, locati l. ſsi merces, §. conductor. Præterea idem Baldus dicit in leg.
10
* prætor ait, §. Celſsus rectè ſscribit. ff. de damno infecto quòd ad fructuarium ſspectat rem ruinoſsam reficere, & manutenere.
Vnde pro vera explicatione huius difficultatis, ſsiue contrarietatis, conſsiderabam ex natura rei fructuariæ
11
* totum hoc diiudicandum eſsſse, & conſsequenter Cephali reſsolutionem procedere poſsſse, quoties terra, ager, fundus, aut alia res fructuaria, ex eo, quòd non colatur, ſsiue non aretur, aut laboretur, non efficiatur deterior ad perpetuam ſsiue aliquam deteriorationem ipſsius rei, ſsed ad curam & perceptionem fructuum, quorum damnum pertinet ad fructuarium tantùm, ſsic vt deterioratio contingere videatur tantùm reſspectu vtilitatis præſsentis ipſsius vſsufructuarij, & cõmoditariscommoditaris fructuum, non tamen in futurum, aut reſspectu bonitatis proprietatis, vel conſseruationis ipſsius: tunc enim, cum vſsufructuarius ſsit dominus fructuum, propter hoc expelli non poteſst, nec ad aliquod damnum tenetur, quoniam ſsunt aliqui fundi, vel agri eius naturæ, vt relinquere illos incultos per aliquod tempus, non faciat eos deteriores, imò fructuoſsiores, quia terrenum quieſscit, & poſstea ſsi colatur, largiorem meſsſsem reddit: vti in quæſstione illa, an emphyteuta priuari debeat ex eo quod rem incultam reliquit: poſst Baldum num. 2. Decium num. 3. & Iaſsonem num. 7. in dict. authent. qui rem. C. de ſsacroſsanctis Eccleſsiis. reſsoluit Aurelius Corbulo dicto tractatu, de cauſsis ex quibus emphyteuta iure ſsuo priuatur, cap. de cauſsa priuationis ex eo quod emphyteuta rem incultam reliquit, num. 2. & 3. fol. mihi 6. ſsecus tamen eſsſset, vbi negligentia in non colendo, laborando, ſseu arando, proprietati aliquam deteriorationem, aut damnum allatura eſsſset in futurum, vt ſsi fundus, qui incultus relinquitur, eius naturæ ſsit, quòd incultus deterior redditur, vt ſsi contineat vineam, & alias arbores fructiferas, quæ ſsi non incidantur, aut putentur, deſsiccantur: nam ſsi hæ, & ſsimiles incultæ relinquantur, fructuarius arbitrio boni viri vti non videtur, & ob id à iure ſsuo cadit, ſsic vt expelli poſsſsit, & pro damno quoque teneatur, ex dictis ſsuprà, & his quæ: in emphyteuta in terminis ſscribunt Baldus, Decius, & Iaſson, vbi ſsuprà, & in l. 2. ſsub num. 98. C. de iure emphyteutico. Roland. in conſs. 49. num. 21. in fine, volum. 2. Guil. Redoan. tractat. de rebus Eccleſsiæ non alienandis, de caducitate ob rei deteriorationem. num. 9. pagin. 506. Ioſsephus Ludouicus deciſs. Peruſsina. 22. num. 20. & 23. & Corbulo vbi ſsupra, num. 5.
Quod verò dicit Bald. in dict. §. Celſsus rectè ſscribit.
12
* quòd ad fructuariũfructuarium ſspectat rem ruinoſsam reficere, & manutenere. intelligendũintelligendum eſst de refectione quæ modica expenſsa fieri poſsſsit, & præſsentem vtilitatem contineat, non autẽautem de ea, quæ magnam expenſsam requirat, & perpetuãperpetuam vtilitatem reſspiciat. Quod alio capite infrà pleniùs explicabitur: & in terminis ex communi adnotauit Iacobus mandellus de Alba in conſs. 210. numer. 9. lib. 2. vbi probat, quòd vaſsſsallus conditionem domini meliorem reddere poteſst, deteriorem non: & feudum ſsuo ſsumptu tueri debet, quemadmodum maritus dotem, & vſsufructuarius proprietatem. Sed hæc intelligenda de modicis impenſsis, & præſsentis vtilitatis cauſsa factis, non autem de magnis, & perpetuis. Quo etiam modo intelligenda eſst dict. lex. 22. tit. 31. partit. 3. vt aduertit Gregorius Lopez ibi verbo caſsa. Deinde adeò vera eſsſse prædicta, vt etiam inuito proprietario, poſsſsit vſsufru
13
*ctuarius res fructuarias reficere & cætera facere, quæ pertinent ad culturam, quamuis vltra culturam, aut refectionem ampliare, vel detrahere non poſsſsit, ex l. hactenus, §. Neratius, vbi Angelus, & Florianus, n. 1. ff. de vſsufructu, & alio cap. infra latius dicetur.
His addendum erit, vſsufructu fundi conceſsſso, videri conceſsſsum vſsumfructum frumenti ad ſseminandum de
14
*putati: l. item ſsi fundi, 10. §. ſseminarios, ff. de vſsufructu. ibi: Inſstrumentum autem fructuum habere debet: vbi Angelus, Fulgoſsius, & Florianus ſsic adnotarunt Debet tamen vſsufructuarius, ſseminarium agri conſserendi cau
15
*ſsa paratum ſsemper renouare; quaſsi inſstrumentum agri, quod finito vſsufructu domino reſstituitur, ex dicto §. ſseminarium, & dictis Authoribus; Petro Gregorio, in ſsyntagmate iur. lib. 4. cap. 3. num. 17. Connano commentariorum iuris ciuilis lib. 4. cap. 1. num. 9. Et quare ſseminarium reſstitui debeat finito vſsufructu, explicat ele
16
*ganter Fulgoſsius ibidem, n. 1. & 2. Et quid ſsit propriè ſseminarium, de quo in dict. §. ſseminarios. nouè explicat Gulielmus Budeus in annotationibus in Pandectas,
17
* ad text. in d.l. item ſsi fundi. §. ſseminarios. cuius meminit Connanus dicto cap. 1. num. 9. vt ibi videri poterit. Item an ſseminaria, & plantaria in fructu ſsint.
Loading...