Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal Information & Privacy

CAPVT XXXII.

CAPVT XXXII.

Vſsusfructus vtrùm, aut quomodo ſsit pars dominij, vel ſseruitutis? vbi proponitur vulgatiſsſsima contrarietas l. 4. ff. de vſsufructu, cum l. rectè dicimus, 25. ff. de verborum ſsignificatione. Quæ hactenùs ab omnibus ſscripta ſsunt, etſsi originaliter, attentéque prælecta fuerint, remiſsſsiuè tantùm traduntur, & Accurſsij, Azoníſsque ſsententia ab Authore defenditur: demùm agitur, vtrùm dominium, quod in Vſsufructu, & iuribus incorporalibus conſsti|
p. 132
tuunt Doctores communiter, ſsit propriè dominium. Lex, qui vſsumfructum, ff. ſsi vſsusfructus petatur, multis exornatur, & Bartoli opinio contra Iaſsonem, & ſsequaces probatur.

SVMMARIVM.

  • 1 Author quamplurima, quæ hoc Capite adducere poſsſset, ſsciens conſsultóque prætermittit, & quare?
  • 2 Vſsusfructus vtrùm, aut quomodo ſsit pars dominij, vel ſseruitutis, apud ipſsos etiam Iureconſsultos dubium eſst.
  • 3 Proponitur contrarietas l. 4. ff. de vſsufructu, cum l. rectè dicimus, 25. ff. de verborum ſsignificatione.
  • 4 Multorum interpretationes ad ea iura adducuntur remiſsſsiuè.
  • 5 Et Gloſsſsæ, Azoniſsque ſsententia probatur per Authorem, & num. ſseqq.
  • 6 Vſsusfructus proprie, nec eſst, nec dici poteſst pars dominij, nec impedit, quin proprietarius dicatur dominus rei; dicitur tamen pars dominij in multis, ideſst, habet ſsimilitudinem & ſspeciem dominij in multis, quia verè multa vſsufructuario conceduntur, quæ regulariter domino congruunt, nec videntur niſsi domino competere.
  • 7 Vſsusfructus particeps eſst dominij, & ijſsdem iuribus cenſsetur, quia ex die, & in diem, & pro indiuiſso constitui poteſst; quod in reliquis iuribus prædiorum, quæ Seruitutes nominamus, non fit.
  • 8 Item venit in venditione bonorum ſsicut dominium, legitimo tempore amittitur, & per legem Falcidiam minuitur.
  • 9 Vſsufructuario cauetur de damno infecto, & eius causâ mittitur in poſsſseſsſsionem ædium non cauentis.
  • 10 Vſsusfructus in multis aliis non eſst ſsimilis dominio.
  • 11 Authores præcitantur, qui Gloſsſsæ, & Azonis ſsolutionem probarunt.
  • 12 Franciſscum Hotmannum præfatam ſsententiam probaſsſse, nouè conſsideratum ab Authore.
  • 13 Vſsusfructus mixtus ſseu cauſsalis cùm in ſsuo toto inſsit, & ſsuo munere fungatur, veriſsſsimum partis nomen obtinet.
  • 14 Verbum Eſst, magis ſsignificat ſsubſstantiam & exiſstentiam, quàm ſsimilitudinem, nec eſst in mundo verbum adeò realis exiſstentiæ & veritatis expreſsſsiuum.
  • 15 Aliquando tamen ſsecundùm ſsubiectam materiam ſsimilitudinariè tantùm accipitur.
  • 16 Vſsufructuario vtrùm nomen Domini conueniat, ſsiue an vſsusfructus dominium dici poſsſsit, vbi, & numeris ſseqq. l. qui vſsumfructum, 3. ff. ſsi vſsusfructus petatur, declaratur.
  • 17 In incorporalibus cadit dominium, & proprietas, quamuis non cadat poſsſseſsſsio, ſsed quaſsi poſsſseſsſsio.
  • 18 Dominium, quod in vſsufructu, & iuribus incorporalibus concedunt Doctores communiter, an ſsit propriè dominium? Vbi duæ communes contrariæ referuntur, & Bartoli ſsententia magis probatur.
  • 19 Bartolus ab impugnationibus Iaſsonis, & aliorum liberatus, remiſsſsiuè.
PRo accurata huius Capitis explicatione, quamplu
1
*rima, quæ dicere poſsſsem, ſsciens conſsultóque prætermittenda duxi, quòd originaliter atque attentè prælectis à me, quæ hactenus ſscripta ſsunt ab omnibus, latiſsſsimè actum de hac re in mille locis inueniam, & varias ſsententias, atque interpretationes cumulatas videam, nec demùm aliquid, quod ad hanc Diſsputationem pertineat intactum. Quocirca, hoc Capite dumtaxat proponam eam ſsententiam, quæ verior mihi videatur, contentus in aliis, in vnum congerere eos, qui pleniùs de hac materia tractare ſsolent: ſsic enim ab eiſsdem tacta & probata, vel improbata, iterùm tranſscribi, quod valdè abhorremus, minimè continget. Ad rem igitur deueniendo, conſstituendum erit inprimis: Quòd
2
* vſsusfructus vtrùm, aut quomodo ſsit pars dominij, vel ſseruitutis, non ſsolum apud Scriptores noſstros, ſsed apud ipſsos etiam Iureconſsultos dubium eſst, vt apertè deducitur ex textu in l. ſsi à reo, §. ſsi reo, ff. de fideiuſsſsoribus, ibi: In eo videtur dubitatio, an vſsusfructus pars ſsit rei, an proprium quiddam Ex quibus verbis dubitationẽdubitationem eorundem Iureconſsultorum rectè deduxit Antonius de Leon. Canonicus Segobienſsis in l. 2. ff. de ſseruitutibus, num. 5. poſst principium. verſs. hæc dubitatio, fol. 15. item ex eo conſstat, quod in l. 4. ff. de vſsufructu, ſscriptum eſst, Vſsus
3
*fructus in multis caſsibus pars dominij eſst, & exſstat, quod vel præſsens, vel ex die dari poteſst. Et in l. in venditione, 8. ff. de bonis authoritate indicis poſsſsidendis, ſscribit Caius: In venditione bonorum etiam vſsusfructus venit: quia appellatione domini fructuarius quoque continetur. E contrà verò ſsic ſscribit Paulus in l. rectè dicimus, 25. ff. de verbor. ſsignific. Rectè dicimus, eum fundum totum noſstrum eſsſse, etiãetiam cùm vſsusfructus alienus eſst: quia vſsusfructus non dominij pars, ſsed ſseruitutis ſsit; vt via, & iter Et in l. Mæuius, §. ſsi fundo, ff. de legatis 2. dicit etiam Papinianus: Vſsusfructus enim, etſsi in iure, non in parte conſsiſstit, emolumentum tamen rei continet. Vlpianus denique in l. falſsus, 44. §. vlt. ff. de furtis, fructuarium dominum non eſsſse, expreſsſsim fatetur his verbis: Quia fructuarius dominus
4
* non eſst. Quare in hac difficultate, Doctores, vt dixi, in multis locis, varios cumulant ineffectus, quorum alios probãtprobant, alios verò impugnant, & inter hos Arias Pinellus 3. part. l. 1. C. de bonis maternis, n. 1. 2. & 3. duas interpretationes Bartoli, & vnam nouam Viglij confutauit. Poſstmodùm verò, vt ſstatim dicam, ſsententiam Gloſsſsæ, & Azonis magis probauit, ſsed primam Bartoli diſstinctionem ſsequutus eſst Sigiſsmundus Lofredus, quem nullus adhuc ad propoſsitum retulit, in conſs. 3. num. 12. & ipſsam probari poſsſse firmat Ioannes Garſsia de expenſsis & meliorat. cap. 10. num. 3. 4. & ſseqq. vbi ex num. 1. vſsque ad num. 11. tractat de contrarietate dictorum iurium, nouiſsſsimè etiam Petrus Ricciardus ad rubricam, Inſstitut. de vſsufructu, ex num. 86. vſsque ad num. 89. vbi Bartoli & Viglij interpretationes improbauit itidem cum Pinello, & aliis modis propoſsitam difficultatem diluunt Vdalricus Zaſsius in l. qui vſsumfructum, num. 1. de verbor. obligat. fol. mihi. 449. & in dict. l. in venditione, Alciatus, & Rebuffus in dicta l. rectè dicimus. Ioannes Robertus lib. 3. ſsententiarum, cap. 18. Franciſscus Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 3. num. 7. fol. 234. & cap. 6. num. 2. fol. 245. Curtius Burg. lib. 3. coniecturalium ad fratrem, cap. 37. Antonius de Leon, in d.l. 2. ff. de ſseruitutibus, Franciſscus Hotmannus obſseruationum lib. 3. cap. 22. per totum, fol. mihi 95. & ſseqq. Modernus, qui nouam & ſsubtilem diſstinctionem adducit in conſsuetud. Pariſs. tit. 1. §. 1. gloſsſs. 1. ex n. 4. Caballinus milleloquio 1. per totum, Ioannes Sichardus in rubrica, C. de vſsufructu, num. 6. Doctor Spino in ſspeculo, gloſsſsa 13. de legato vſsusfructus, num. 23. & nouiſsſsimè Petrus Auguſstinus Morla emporij, 1. part. tit. 6. ff. de ſseruitutibus, quæſst. 1. ex n. 9. vſsque ad num. 14. Antonius Picchardo in princ. Inſstit. de vſsufructu, num. 16. per totum: Mihi verò à prima, vt di
5
*cunt, ætate, ſsemper in hoc articulo magis placuit, quod Gloſsſsa ſsentit in dict. l. 4. ff. de vſsufructu, & in aliis iuribus adductis ſsuprà, Azo in ſsumma, de vſsufructu, n. 2.
6
* quòd vſsufructus propriè non ſsit, nec dici poſsſsit pars dominij; nec impediat, quin proprietarius dicatur dominus rei, vt ſscribitur in dict. l. rectè dicimus: dicatur tamen pars dominij in multis, ideſst, habeat ſsimilitudinem, & ſspeciem dominij in multis, quia verè multa vſsufructuario conceduntur, quæ regulariter domino congruunt, nec videntur niſsi domino rei competere, vt Gloſsſsa probauit in dict. l. 4. Iaſson in l. 1. §. vſsufructuarius, num. 2. ff. de noui operis nunciatione, Menochius recuperandæ poſsſseſsſsionis, remedio 1. ex n. 53. Aluarus Valaſscus conſsultatione 66. num. 20. Hinc videmus quòd vſsus
7
*fructus particeps eſst dominij, & iiſsdem iuribus cenſsetur, quia ex die, & in diem, & pro indiuiſso conſstitui po|
p. 133
teſst: quod in reliquis iuribus prædiorum, quæ ſseruitutes nominamus, non fit, vt aduerit Connanus vbi infrà, & probatur in d.l. 4. ff. de vſsufructu, vbi eo effectu videtur Iureconſsultus dominij ſsimilitudinem probare voluiſsſse. Item venit in venditione bonorum ſsicut domi
8
*nium, legitimo tempore amittitur, & per legem Falcidiam minuitur, d.l. venditione, l. 5. ff. de vſsufructu, l. corruptionem, C. eodem, l. 1. §. ſsi vſsufructus, ff. ad legem Falcidiam. Denique & vſsufructuario cauetur de damno
9
* infecto, & eius causâ mittitur in poſsſseſsſsionem ædium non cauentis, l. qui bona, §. ſsuperficiarium, cum ſsimilibus, ff. de damno infecto: in aliis tamen multis vſsusfru
10
*ctus non eſst ſsimilis dominio, vt in l. ſsi Titio, 33. §. 1. ff. de vſsufructu, & in l. insto, §. non mutat, ff. de vſsucapionibus, l. ſsi quis ædes, in princ. ff. de ſseruitutibus Vrbanorum, & in aliis caſsibus conſsideratis per Gloſsſsam, & Doctores in dict. l. 4. latiùs per Connanum, & Ricciardum
11
* vbi infrà. & ita cum Gloſsſsa, & Azone rectè præfata iura explicarunt Baldus, Fulgoſsius, Rebuſsſsus, Robertus, & Curtius Burg. quos refert, & ſsequitur Pinellus dicta 3. part. l.C. de bonis maternis, num. 4. Franciſscus Connanus Commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 6. num. 2. per totum, fol. mihi, 245. & in eſsſsectu licèt multa inuoluat, & confundat, probauit Petrus Auguſstinus Morla emporij 1. part. tit. 6. ff. de ſseruitutibus, quæſst. 1. n. 13. probauit etiãetiam Antonius Pichardus in princ. Instit. de vſsufructu, n. 16. Ioannes Franciſscus de Ponte in conſs. 15. n. 6. & veriſsſsimam ſsolutionem arbitratur Petrus Ricciardus ad rubricam, Inſstit. de vſsufructu, num. 87. & 88. eandem etiam expreſsſsim admittere videtur Franciſscus Hot
12
*mannus obſseruationum, lib 3. cap. 22. per totum, fol. mihi, 95. Primò enim argumentis quibuſsdam in contrarium adductis non obſstantibus, veriorem ſsententiam dicit, vt vſsufructus in multis, pars dominij ſsit, quod multis exemplis comprobat: poſstmodùm verò & ſsecundò diſstinguit inter merum vſsumfructum, & mixtum, hoc eſst, vt magis communiter Doctores dicere ſsolent, inter formalem & cauſsalem vſsumfructum, vt cùm merus ſsiue formalis ſsit ius in alieno prædio, & ius ſseparatum à ſsubſstantia, ſsiue à corpore prædij. conſsentaneum ſsit, eum ſsubſstantiæ partem dici non poſsſse, quamuis in multis pars rei eſsſse dicatur: vſsufructus verò mixti ſseu
13
* cauſsalis longè diſsſsimilis ratio ſsit, nam cùm in suo toto inſsit, & ſsuo munere fungatur, veriſsſsimum Patris nomen obtinet, vt ibi latiùs probat, & idem de vſsufructu cauſsali tanquam verum & indubitatum ſsupponunt omnes Authores, qui de hac materia tractarunt, & tenent expreſssè Morla, Pichardus, & alij vbi ſsuprà. Nec obſstat prædictæ ſsolutioni, quòd adiecto verbo Eſst, Iureconſsultus in dict. l. 4. ff. de vſsufructu, firmat, vſsumfructum
14
* partem dominij eſsſse in multis, quod verbum Eſst, magis ſsignificat ſsubſstantiam & exiſstentiam, quàm ſsimilitudinem: imò, vt dicunt ſstatim referendi, in Mundo non eſst verbum adeò realis exiſstentiæ & veritatis expreſsſsiuum, vt ſscribunt Iaſson in l. ſserui electione, §. 1. ff. de legatis 1. Baldus in conſs. Schematis, ſsub rubrica, C. ſsi quis aliquem teſstari prohibuerit, colum. 4. cuius meminit Ioannes de Matienço in l. 2. tit. 9. lib. 5. gloſsſs. 3. num. 15. Tiraquellus in l. ſsi vnquam, C. de reuocandis donatio. verbo, reuertatur, num. 183. Menochius in conſs. 106. n. 223. lib. 2. Petrus de Peralta in l. & Proculo, num. 34. fol. 219. & in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cùm nuberet, n. 3. fol. 458. de legatis 2. quia reſspondetur communiter, di
15
*ſstinguendum eſsſse ſsecundùm ſsubiectam materiam, nam licèt verbum Eſst, regulariter, ex ſsui natura denotet exiſstentiam, & veritatis expreſsſsinum ſsit; tamen, ſsi materia ſsubiecta non patiatur niſsi ſsimilitudinem, eam tantùm ſsignificabit, & non formale dominium, quia Iureconſsulti plus reſspiciunt mentem, quàm nomina, l. nomina, l. nominis, §. 1. ff. de verborum ſsignificatione: quod videtur ſsentire Modernus in conſsuetudinibus Pariſsien. tit. 1. §. 1. gloſsſsa 1. num. 5. videndus num. 58.
Secundum conſstituendum, eſst, ſsuperiùs dictis proximam eſsſse altercationẽaltercationem aliam Doctorum, vtrùm ſscilicet
16
* nomen Domini, vſsufructuario conueniat; ſsiue, an dominium vſsufructus iure dici poſsſsit; Et nomen Domini non reiiciendum in fructuario, probare videtur textus in dicta l. in venditione, 8. ff. de bonis authoritate Iudicis poſsſsidendis, vbi Bartolus, & Angelus numer. 2. diſstinguendum exiſstimant: ſsed eorum diſstinctionem meritò impugnat Caballinus milleloquio 1. numer. 2. idem tamen, quòd dominium vſsusfructus dici poſsſsit, clarè probat textus in l. qui vſsumfructum, 3. ff. ſsi vſsusfructus petatur, ibi: Eſst enim abſsurdum, plus iuris habere eos, qui poſsſseſsſsionem dumtaxat vſsusfructus, non etiam dominium adepti ſsunt. Facit etiam textus in l. ſsemper, §. in hoc interdicto, ff. quod vi aut clam, vbi dicitur, quòd in illo Interdicto habenda eſst ratio dominij, quoad reficiendum intereſsſse, vtputà, ſsi eſsſset amiſsſsa ſseruitus, aut vſsusfructus intereat: vnde nomen Domini vſsufructuario conuenire, & dominium vſsusfructus dici, ſsecurè tradiderunt Aretin. in §. alienus, in princ. Inſstitut. de hæredibus inſstitu. Gomez. in §. æque ſsi agat, columna vltima ad finem, Inſstitut. de actionibus. Crotus in l. naturaliter, §. nihil commune, num. 110. vbi Alexander num. 6. ff. de acquirenda poſsſseſsſsione. Idem Alexander in conſs. 129. n. 4. volumine ſsecundo. Iaſson in l. traditionibus, num. 10. C. de pactis. Cæpola de ſseruitutibus Vrbanorum, cap. 4. num. 2. Socinus in l. ait prætor, la 2. §. vltimo ff. de iureiurãdoiureiurando Modernus in conſsuet. Pariſsien. tit. 1. §. 1. gloſsſsa prima, num. 88. Pinellus dicta 3. parte legis 1. C. de bonis maternis, n. 5. Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto num. 3. & 4. Menochius in conſs. 66. num. 20. & 23. lib. 1. & ad hæc reduci debent, quæ ad propoſsitum noſstrum diſstinguendo adnotarunt Ioannes Sichard. in rubr. C. de vſsufructu, n. 6. & Caballinus Milleloq. 1. ex num. 4. cum ſseqq. Vbi dicunt, quòd aut loquimur quantum ad diſspoſsitionem & eſsſsectum vſsusfructus, & eorum, quæ ab vſsufructu dependent, & ad fructuarium pertinent, & tunc indiſstincte, appellatione Domini venit vſsufructuarius, quia verè & propriè eſst dominus. vſsufructus, per textum in dicta l. qui vſsumfructum 3. ff. ſsi vſsusfructus petatur: aut verò loquimur quantum ad diſspoſsitionem & eſsſsectum ipſsius rei, in qua quis habet vſsumfructum tantùm; & tunc nullo modo, nec verè, nec fictè, nec propriè, nec impropriè appellatione dominij, quibuſscunque verbis prolati, venit vſsufructus, quia nullo modo eſst dominus rei, vt ad oculum patet, & latius probatur ibi. Idem etiãetiam quod Aretinus, Gomezius, Alexander, & cæteri, docuerat priùs Bartolus, quem multi ſsequuntur, in dict. l. naturaliter, §. nihil commune, in princ. col. 1. colligentes
17
* inde ex dicta l. qui vſsumfructum: quòd in incorporalibus cadit dominium & proprietas, quamuis non cadat poſsſseſsſsio, ſsed quaſsi poſsſseſsſsio. Quod expreſssè ſscripſsit Bartolus ibi num. 1. & ſsequuntur Paulus num. 5. Cuman. n. 3. Imola, & Aretinus num. 4. & cum Socino, Alexandro, Ripa, Zaſsio, Corraſsio, Claudio Marmerio, Bolognino, Fabio, & Berengario, reſsoluit Padilla in l. 1. C. de ſseruitutibus, n. 10. & in hoc nullum dubium eſst. Verùm, vt res iſsta perfectius & radicitus explicari poſsſsit (Caualcanus enim & alij breuiter nimis, nec accuratè, nec diſstinctè expli
18
*cant) in eo ſsolet maximum dubium excitari, vtrùm dominium hoc, quod in vſsufructu, & iuribus incorporalibus concedunt Doctores communiter, ſsit proprium, vel improprium: quod vt diluat, nonnullos caſsus ſsubdiſstinguit Caballinus dicto milleloquio 1. ex num. 4. vſsque ad num. 9. infèrtque ad quæſstionem, ſsi ſstatuto caueatur, quòd Communitas loci teneatur emendare damnum datum domino domus, vel fundi, vtrùm comprehendat etiam fructuarium, an ſsolùm proprietarium, vt latiùs ibi videri poterit, & verè in hoc ſsunt contrariæ ſsententiæ; alij enim exiſstimant, in vſsufructu, & cæteris incorporalibus iuribus non cadere propriè, ſsed quaſsi, aut impropriè, dominium; alij verò cum Bartolo in incorporalibus propriè cadere dominium defendunt: id quod conſstat ex his, quæ ſscripſserunt Bartolus in dict. §. nihil commune, num. 1. Paulus, Imola, Aretinus, & Alexander numeris relatis ſsuprà. Iaſson num. 30. Berengarius Ferdi|
p. 134
nandus num. 12. & 13. Marianus Socinus iunior ex n. 41. vſsque ad num. 67. Fabius Acorombo num. 29. Ludouicus Bologninus num. 10. & 11. Claudius Marmerius ex num. 41. vſsque ad num. 50. Hotman. Decius à num. 16. vſsque ad num. 21. Rubeus à num. 11. vſsque ad num. 117. Corraſsius num. 14. 15. & 16.Petrus Paulus Pariſsius n. 19. & tribus ſsequentibus. & qui priorem partem amplectuntur, conſstituere ſsolent plures dominij ſspecies, ſsiue dominium pluribus & diuerſsis modis accipiendum arbitrantur, & aliquando propriè & in ſspecie intelligunt, & tunc verum dominium eſsſse dicunt; aliquando verò generaliùs & impropriè accipiunt pro omni iure in re, vel ad rẽrem, & ſsic pro omni iure incorporali: & in hac ſsignificatione lata & impropria vſsufructuarius ſsecundùm eos dicitur habere dominium vſsusfructus, in dicta l. qui vſsumfructum, Quo modo vltra relatos à ſsuperiorioribus intelligit Iacobus de Carolis Pauonis tertio colore, num. 3. fol. mihi. 99. Petrus Ricciardus ad rubricam, Inſstitutionum. de vſsufructu, num. 61. & 62. qui tamen in eadem rubrica num. 154. 155. & 156. rectiùs defendit cum Bartolo, in vſsufructu, & aliis iuribus incorporalibus propriè cadere dominium: ibíque non facta mentione eorum, quos ſsuprà retulimus, ferè omnia, quæ dicit, tranſs
19
*cribit ab ipſsis, reſspondetque ad argumenta Iaſsonis contra Bartolum, & declarat dictam l. qui vſsumfructum. Quod defendens ſsententiam Bartoli, fecerat priùs & elegantiùs Ioannes Corraſsius in dicto §. nihil commune, num. 15. & 16. Quibus etiam ſsatisfieri poteſst ex dictis ibidem per Pariſsium num. 19. & ſsequentibus. Socinum Iuniorem num. 43. & ſsequentibus, quorum occaſsione, maximè Ioannis Corraſsij, ampliùs in prædictis, aut in defenſsione Bartoli. non inſsiſstendum putaui, ſsed ad eos Lectorem omninò remittere volui.
Loading...