Castillo Sotomayor: Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris

preceding text ...

back | | continue

CAPVT XXXVI.

Fructus quid, & vnde dicatur? quid propriè, & ſstrictè Fructus nomen contineat, qualiter etiam largè, aut generaliter accipiatur? Deinde vſsufructu relicto, quamplurima contineri, vbi multarum quæſstionum reſsolutione, valdè vſsufructuarij ius ampliatur: & verbum Fructus in hac materia non ſstrictè, aut propriè dumtaxat, ſsed largè etiam & generaliter ſsumi debere. Denique communis Doctorum ſsententia, quæ fructus, in Naturales, Induſstriales, & Ciuiles diuiſsit, vtrùm ſsit vera, nec-ne: vbi diligenti & accurata reſsolutione, diſstinctioni, & claritati reſstituta traduntur, quæ obſscura & tenebroſsa videri poſsſsent: multàque adnotantur per Authorem, quæ hucuſsque ſsic explicata non erant.

SVMMARIVM.

1 Vſsufructu legato, quamplurima contineri, & latiùs infrà ex num. 11. & à num. 26. cum multis ſseq.
2 Quatuor dubia proponuntur, quæ principaliter tractantur in hoc Capite.
3 Scribentes hucvſsque de hac materia, licèt multa effundant, confusè tamen & intricatè loquuti ſsunt, nec perfectè, nec etiam diſstinctè rem iſstam explicarunt.
4 Fructus quid, & vnde dicatur?
5 Fructûs nomine propriè & ſstrictè quid intelligatur?
6 In fructu non dicitur eſsſse id, quod non renaſscitur.
7 Fructus in genere ſsumptus quid ſsignificet? & vide infrà num. 65. & 66.
8 Fructûs, redditûs, prouentûs, obuentionum, ac emolumentorum appellatione quid contineatur? remiſsſsuè, latiſsſsimè tamen declaratum à multis.
9 Doctor Spino notatus per Authorem, quòd ad dubium in Summario propoſsitum non reſspondeat, aut præpoſsterè & impropriè loquatur.
10 Fructus intelligi regulariter, deductis expenſsis circa eos factis, & de hac re pleniſsſsimè actum per Barboſsam.
11 Vſsufructu legato quæ contineantur, & verbum Fructus qualiter accipi debeat in hac materia?vbi nonnulla iura ad propoſsitum eleganter expenduntur.
12 Pertinere ad fructuarium in re fructuaria non ſsolùm fructus, & quæ fructuum loco, aut vice reputantur, ſsed etiam omnia, quæ obuentionum, & commoditatum loco habentur, licèt in fructu propriè non ſsint, idque ex ſsententia multorum.
13 Ad fructuarium dumtaxat pertinere commoditates, & obuentiones, quæ infructu conſsiſstunt, ex ſsententia Petri de Barboſsa, contra ſsuperiores.
14 Author, vt prædictam contrarietatem componat, & veriorem ſsententiam declaret, nonnulla conſstituere neceſsſsarium duxit, quæ num. ſseqq. proponuntur.
15 Vſsufructuario negari non poſsſse, quin in re fructuaria maximum ius Iureconſsulti tribuerint, & verbis nimis generalibus atque abſsolutis omnes prouentus, vtilitates, atque obuentiones rei conceſsſserint.
16 Nonnulla iura in hac materia nimis reſstringi per Barboſsam, & contra eum verba quædam Iureconſsulti Celſsi argutè ponderata.
17 Ex his, quæ Ioannes Garſsia in hac materia ſscripſsit, ſsatisfieri poſsſse ad nonnulla fundamenta, quæ expenduntur per Barboſsam.
18 Fructûs nomine frequenter Iureconſsultos in hac materia intelligere; & fructuaria in re fructuaria concedere id, quod non renaſscitur, ſsi tamen in fructu ſsit, aut ſsaltem fructûs nomine (etiam quantuncunque generaliter accepti) contineri poſsſsit.
19 Dominum D. Petrum de Barboſsa, nimis generaliter loquutum in hac materia, & nouè & verè adnotatum ab Authore.
20 Vſsufructuario in re fructuaria id concedendum, in quo propriè & ſstrictè cadit nomen fructuum, aut ſsaltem largè & generaliter cadere poteſst.
21 Petrum Barboſsa in effectu probaſsſse ſsententiam communem, quam damnauit; ſsubtiliter & verè probatum per Authorem.
22 Gaſsparem Baëcium errore manifeſsto lapſsum in hac materia, nouè, atque concludenter, & verè oſstenſsum ab Authore.
23 Concluſsio & reſsolutio Authoris circa præcedentia.
24 Barboſsa reſsolutionem in alio loco ſsententiam Authoris confirmare.
25 Tiberium Decianum iuxta mentem Authoris, intellexiſsſse iſstam materiam.
26 Vſsufructuarius in ſstagno, in quo vſsumfructum habet, qualiter poſsſsit piſscari, piſscéſsque occidere.
27 Vſsusfructus in columbario poteſst conſstitui, & qualiter fructuarius poſsſsit in eo columbas capere, & occidere.
28 Vſsufructuarius in fundo, aut in viuario, qualiter venari, feràſsque, & aues occidere poſsſsit?
29 Vſsufructuarius Caſstri an iuriſsdictionalia exercere poſsſsit, & antiquas inueſstituras renouare?
30 Ad vſsufructuarium pertinere pœnas, condemnationes, & mulctas, ſsiue confiſscentur bona mobilia, ſsiue immobilia; & ſsimiliter emolumenta ſsigilli, & officiorum.
p. 144
31 Mulctæ, pœnæ, condemnationes, & confiſscationes bonorum, quæ propter delicta, vſsufructu, aut matrimonio conſstante, commiſsſsa imponuntur, ad quem pertinere debeant, ſsi finito vſsufructu, aut ſsoluto matrimonio, ſsententia lata fuerit?
32 Et de hac quæstione commendatum ab Authore Barboſsam, latiſsſsimè, atque elegantiſsſsimè omnium ſscribentem.
33 Penſsiones pædagiorum, & paſscuorum dicuntur in fructu eſsſse, & ſsic ad fructuarium pertinere.
34 Vſsusfructus ex redditu vectigalium, an debeatur ei, cui omnium bonorum vſsusfructus relictus eſst.
35 Vſsufructuario vtrùm competat ius patronatûs, & præſsentandi.
36 Marito an competat ius præſsentandi, ratione rei in dotem datæ, cui annexum eſst ius patronatûs.
37 Vſsufructuario caſstri, vel villæ, vtrùm competat ius conferendi beneficia, & officia? remiſsſsiuè.
38 Vſsufructu legato, vtrùm veniat id, quod ex exemplatione protocollorum percipitur.
39 Bartoli ſsententia in quæstione ſsuperiori refertur.
40 Bartoli opinionem qui indiſstinctè tueri velit, qualiter poſsſsit argumentis contrariis reſspondere?
41 Pauli Caſstrenſsis contraria opinio relata.
42 Borgninus Caualcanus notatus per Authorem, quòd de hac quæſstione nimis breuiter egerit, nec perfectè, aut diſstinctè ſscripſserit.
43 Concordia Baldi, quæ in præfata quæſstione per Barboſsam improbatur, ab Authore defenditur.
44 Et illius argumentationi contra Baldum ſsatisfieri poſsſse oſstenditur.
45 Vſsufructuario vtrùm debeatur laudemium, ſsi emphyteutica res alienetur.
46 Vſsufructuario an quæratur vtilitas commiſsſsi, ſsi res feudalis, emphyteutica, aut cenſsualis cadat in commiſsſsum.
47 Modernum Pariſs. in tractatu, & explicatione prædictæ quæſstionis, cæteros omnes antecellere.
48 Tiraquelli diſstinctionem rectè improbatam per eundem.
49 Eundem Modernum eruditè & verè reſspondiſsſse ad ea quæ pro vſsufructuario in quæſstione præcedenti adduci poterant.
50 Fructuum diuiſsiones plures, & ſspecies à Doctoribus conſsideratas.
51 Fructus alios eſsſse Naturales, alios Induſstriales, & alios Ciuiles, ex ſsententia communi.
52 Fructus Naturales qui ſsint?
53 Fructuum Induſstrialium exempla.
54 Fructus Ciuiles qui ſsint?
55 Fructuum ſspecies duas dumtaxat eſsſse, & ciuilium fructuum denominationem commentitiam videri, ex ſsententia multorum.
56 Author vt in prædicta contrarietate ſsuam ſsententiam interponat, nonnullos caſsus diſstinguendos exiſstimat, & rem iſstam diſstinctè magis, quàm hactenùs declaratam proponit.
57 Fructuum omnium in Mundi exordio vnam, atque eandem ſspeciem fuiſsſse.
58 Fructus quo tempore cœperint curâ hominum & culturâ prouenire? remiſsſsiuè.
59 Fructuum naturalium denominationem veriſsſsimam eſsſse, & ipſsorum Iureconſsultorum reſsponſsis probatam.
60 Fructuum Induſstrialium denominationem veriſsſsimam etiam eſsſse, atque omninò admittendam.
61 Fructuum naturalium, & induſstrialium diſstinctionem lege Regia probatam.
62 Ioannis Corraſsij præpoſsteram ſsubtilitatem in hac materia, rectè argutam per Pinellum, & illius fundamentis optimè ſsatisfactum à Menochio.
63 Contentio inter Corraſsium & Menochium, mediante analogiâ, conciliata per Alexandrum Raudenſsem.
64 Fructuum ciuilium denominationem commentitiam eſsſse, nec iure probatam.
65 Fructûs nomen frequenter accipi in iure, & apud Scribentes, pro omni commodo & vtilitate rei.
66 Iacobi Mandelli de Alba reſsolutio in conſs. 275. n. 13. & 15. nouè expenditur, & probatur per Authorem.
67 Ad ea, quæ de fructibus ciuilibus ſsuperiùs dicta ſsunt, num. 51. 55. & 64. noua reſsolutio, & conciliatio Anthoris proponitur.
68 Iacobi Mandelli de Alba in conſs. 441. num. 12. conſsultatio, & reſsolutio in hac materia, nouè ponderata, & probata per Authorem.
69 Penſsiones, vecturæ, mercedes, & ſsimilia, vtrùm nomine Fructûs contineantur? & de opinione Bartoli.
70 Alexandri doctrinam, penſsiones, mercedes, vecturas, & ſsimilia, ad ſsimilitudinem fructuum naturalium eſsſse, nullo modo admitti poſsſse.
71 Opinio quorundam, qui prædicta à fructibus induſstrialibus non ſsepararunt, confutatur.

PRo abſsoluta, & diſstincta huius Capitis explicatio

*ne, quod latiſsſsimam materiam continet, in primis conſstituere, & præmittere neceſsſsarium erit, vſsufructu legato, quamplurima contineri, atque non ſsolùm rei, cuius vſsusfructus relictus eſst, fructus, ſsed etiam quidquid inde percipi poteſst, ipſsius fructuarij eſsſse: hoc eſst, vt Doctores declarant communiter, omnes vtilitates, commoda, obuentiones, emolumenta, & prouentus ex re ipſsa, ſsiue illius occaſsione prouenientes, ad fructuarium pertinere. Quod ſstatim maiori diſsputatione enucleabitur, & eleganter comprobant Franciſscus Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 1. num. 3. fol. 224. Ioannes Garſsia de expenſsis & meliorationibus, capite 23. num. 1. 2. & 3. alios plures ſsciens, conſsultòque prætermitto; ſstatim enim referam eos. Id autem vt perfectè, radicitùsque explicari valeat, quatuor præcipuè aperire,

* intelligereque oportebit. Primò, fructus quid, & vnde dicatur? Secundò, quid propriè & ſstrictè verbum fructus contineat; qualiter etiam largè aut generaliter ſsumi debeat? Tertiò, in materia noſstra verbum fructus, quæ comprehendat, ſsiue ſstrictè, an largè & generaliter ſsumendum ſsit? inde enim deduci debebit, quæ ſsub legato Vſsusfructûs contineri poſsſsint, & debeant. Quartò & vltimò, vtrùm vera ſsit, nec ne, communis Doctorum ſsententia, quæ fructus, in Naturales, Induſstriales, & Ciuiles diuiſsit: an etiam aliorum Scribentium diuiſsiones iure probari poſsſsint? Enimverò de his omnibus, & de materia huius Capitis licèt multa effundant Scribentes (qui omnes originaliter à me prælecti ſsunt) con

*fusè tamen, & intricatè loquuntur, nec perfectè, nec etiam diſstinctè, rem iſstam explicarunt. Quocirca valdè neceſsſsarium, atque Lectori gratum & iucundum futurum ſsperamus, ſsi eiſsdem attentè prælectis, & ſsæpe reuolutis, certam, atque diſstinctam in hac materia reſsolutionem proponamus.

In primis ergo, quod attinet ad primum, quid Fru

*ctus, & vnde dicatur; Dicendum eſst, Fructus nomen à ferendo, ſsiue fruendo dictum, vt Marcus Varro quarto de lingua latina, ſscribit; quòd rebus his, quas fundus fert, & quæ in fundo ſseruntur, fruamur: & ſsic omnes res, quas fert fundus, & in fundo ſseruntur, comprehendit. Ex quo definit, fructum fundi eſsſse eum, qui ex eo ſsatus naſscitur, vtilis ad aliquam rem. Satum intelligit natum, aut ortum, ſsiue naturæ vi, ſsi hominum operâ. Quam deſscriptionem Celſsus approbans, fructum eſsſse ait, quidquid in fundo naſscitur, & quidquid inde percipi poteſst, l. item ſsi fundi, ff. de vſsufructu, & latiùs comprobant, & ſsic reſsoluunt Franciſscus Connanus lib. 4. dicto cap. 1. num. 2. & 3. Ioannes Copus tractatu de fructibus, tit. 1. cap. 1. de propria fructus ſsignificatione, qui habetur tractatuum Doctorum, volum. 17. folio mihi, 235. Minſsingerus in §. in pecudum, n. 1. Inſstitut. de rerum diuiſsione. Franciſscus Hotmannus in Commentariis verbo|

p. 145

rum iuris, verbo, fructus, el primo & 2. fol. mihi, 982. Menochius in conſs. 66. num. 2. lib. 1. & in idem pungit, ſsed nullum ex prædictis refert Barboſsa in l. diuortio, §. ſsi vir, num. 36. ff. ſsoluto matrimonio.

Quoad ſsecundum verò, quid intelligatur Fructûs

* nomine, propriè & ſstrictè obſseruandum eſst: Propriè & ſstrictè Fructûs nomine id dumtaxat intelligi, quod ex corpore rei immediatè percipitur, & naſscitur: vt partus pecorum, oleum, poma, & fructus alij ſsimiles, qui ex re immediatè naſscuntur, l. vſsura, 118. ff. de verborum ſsignificatione, l. qui ſse, & l. cum quis, ff. de condictione ob cauſsam: ac id quidem ſsi renaſscatur; illud enim, quod

* non renaſscitur non dicitur eſsſse in fructu, l. diuortio, §. ſsi vir, ff. ſsoluto matrimonio, vbi Gloſsſsa, Bartolus, Imola, Alexander, & omnes Doctores communiter, vt de communi, alios plures referens, latiſsſsimèque declarans, teſstatur Barboſsa ibidem, ferè per totum §. maximè n. 35. in fine, verſsic. Vltimò ex iſsto textu, & n. 36. Chaſsſsaneus in conſsuetudinibus Burgundiæ, rubrica 4. §. 17. gloſs. & faire les, n. 1. 2. & 3. fol. 184. Franciſscus Hotmannus vbi ſsuprà, Ioannes Garſsia, qui alia iura allegat, de expenſsis & meliorationibus cap. 23. num. 1. & clarê præſsentiunt Connaus lib. 4. dicto cap. 1. num. 1. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 275. num. 15. lib. 2. latè tamen & generaliter, ſsiue ſsumptum in genere nomen Fructus ſsignificat

* non tantùm ea, quæ in fundo ſseruntur, ſsiue ex re immediatè percipiuntur, ſsed omnia, & quæcunque emolumenta, omnia lucra, omnes commoditates, & vtilitates, quæ ex re percipi poſsſsunt, ſsiue eiuſsdem occaſsione proueniunt, l. in pecudum, l. vſsuræ, ff. de vſsuris, l. item ſsi fundi, ff. de vſsufructu, l. de fructibus, ff. de donat, inter. Quod admittunt Chaſsſsaneus, & Connanus vbi ſsupra, & expreſssè tradit Ioannes Copus tractatu, de fructibus, dicto tit. 1. capit. 2. Ioannes Garſsia dicto c. 23. num. 1. 2. & 3. qui eleganter loquitur, rectèque aduertit, apud Iureconſsultos verbum Fructus non ita ſstrictè accipi, ſsed ciuili modo interpretari, vt iuxta qualitatem rei, de qua agitur, amplam omnem videatur vtilitatem continere, ex iuribus ibi adductis: Hotmannus etiam in commentariis verborum iuris, verbo, fructus, el primo in fine, & 2. fol. 682. ſsic etiam velut expreſsſsim præſsentiunt infiniti Authores, qui paſsſsim in iure quærentes, quæ continean

*tur Fructûs nomine, ſsic vnanimiter adnotare ſsolent, vt notarunt etiam, dum quærunt, quid Redditûs, Prouentûs, Obuentionum, ac Emolumentorum appellatione contineatur, vt vtrumque conſstat ex his, quæ ad propoſsitum pleniſsſsimè ſscripſserunt Chaſsſsaneus rubrica 4. dicto §. 17. dicta gloſsſsa, & faire, per totam, Modernus in conſsuet. Pariſsien. tit. 1. §. 1. gloſsſsa 7. ex num. 1. Cæpola de ſseruitutibus Vrbanorum, c. 4. num. 9. Ioannes Copus dicto tractatu, de fructibus, tit. 1. cap. 1. & quinque ſsequentibus. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 318. n. 11. Auendañus reſsponſso 6. num. 6. Baeça de decima tutori præstanda, cap. 22. num. 3. & 5. & cap. 23. num. 29. & cap. 25. num. 8. Gironda de Gabellis, 2. parte, §. 2. num. 21. & 22. fol. 49. Vincentius Carocius de locato & conducto, ſsexto gradu accidentium, quæſstione 10. ex num. 50. vſsque in finem quæstionis, folio mihi 233. nec ſsine nota aliqua prætermitti poteſst hac in re Doctor Spino in Spe

*culo teſstamentorum, gloſsſs. 13. de legato vſsusfructus, num. 36. is enim in ſsummario illius numeri, quærit, quid contineatur fructuum appellatione; & poſstmodùm dicit, id dubium inueſstigandum eſsſse, & tamen ad illud non reſspondet, aut præpoſsterè & impropriè loquitur, conſstituens reſsolutiuè tenendum eſsſse, fructus dici, deductis expenſsis, & ære alieno deducto. Quod tamen non eſst ad dubium propoſsitum reſspondere; aliud enim eſst quærere, quid fructuum appellatione contineatur, & illud explicare; aliud verò conſstituere, fructus intelligi regulariter deductis expenſsis circa eos factis: quod in iure

* certiſsſsimum eſst, & vltra Authores ibi relatos pleniſsſsimè exornatum, atque declaratum per Barboſsam in l. fructus 7. ex num. 6. cum ſsequentibus, ff. soluto matrimonio.

Quoad tertium verò, quod difficilius eſst, vſsufructu

* inquam relicto, quæ contineantur, ſsiue qualiter in materia noſstra verbum Fructus accipi debeat, Iureconſsultus Vlpianus in l. vſsufructu legato 7. ff. de vſsufructu, ſsic diffinit: Vſsufructu legato, omnes fructus rei ad fructuarium pertinent. Et aut rei ſsoli, aut rei immobilis vſsusfructus legatur: Rei ſsoli, vtputà ædium vſsufructu legato quicunque rei redditus eſst, ad fructuarium pertinet: quæque obuentiones ſsunt ex ædificiis, ex areis, & cæteris, quæcunque ædium ſsunt: vnde etiam mitti eum in poſsſseſsſsionem vicinarum ædium cauſsa damni infecti placuit, & Celſsus etiam Iureconſsultus in l. item ſsi fundi, 10. ff. de vſsufructu, circa propoſsitam quæſstionem ſsic ſscribit: Item ſsi fundi vſsusfructus ſsit legatus, quicquid in fundo naſscitur, quicquid inde percipi poteſst, ipſsius fructuarij eſst; ſsic tamen vt boni viri arbitratu fruatur. In qua lege aduertendum eſst, quòd nomine Fructus intelligitur, quidquid in fundo naſscitur, & ſsimul quidquid inde percipi poteſst. Quæ duo verba non fuerunt otiosè, aut ſsine myſsterio maximo cumulata, vt non malè aduertit Ioannes Garſsia de expenſsis & meliorat. dicto cap. 23. num. 1. in fine, vbi num. 2. & 3. inducit, & expendit nonnulla iura, vt probet, Iureconſsultos in hac materia vſsusfructus, de qua agimus, non fuiſsſse ſsequutos ſstrictam verbi Fructus ſsignificationem, ſsed potiùs nomen Fructus ciuili modo interpretatos fuiſsſse, vt iuxta qualitatem rei, de qua egiſsſsent, amplam, ſsiue omnem rei vtilitatem, & prouentum ſsignificarent, l. in pecudum, ff. de vſsuris, l. numiſsmatum, l. vſsufructuarium venari, l. defuncta, ff. de vſsufructu, l. de fructibus, ff. de donat. inter. l. ſsi nauis, 62. ff. de rei venditatione l. apud Iulianum, §. fructus, ff. de legatis primò. Iauolenus etiam Iureconſsultus in l. vſsufructu, 42. ff. de vſsufructu legato, id intelligendum in fructu eſsſse docuit, quod ad vſsum hominis inductum eſst. Quæ verba multa comprehendunt, vt de ſse patet apertè, & colligitur etiam ex l. arbores, 66. §. primo, l. ſsi abſsente, 55. §. ſsyluam, ff. de vſsufructu. Deinde & alluuionis incrementum, quod non ſsuboritur, aut renaſscitur, neque ex terra percipitur, ad vſsufructuarium pertinere, ſstatuitur in d.l. item ſsi fundi, & Kalendarium, id eſst, nomina debitorum, quæ ſsemel tantùm exigi poſsſsunt, & non renaſscuntur, in legato vſsusfructus comprehendi, probatur expreſssè in l. vxori meæ, 37. ff. de vſsufructu legato. Ex quibus iuribus infiniti, & grauiſsſsimi Scri

*ptores ſsic ius vſsufructuarij ampliarunt, vt non dubitauerint aſsſserere, pertinere ad eum in re fructuaria, non ſsolùm fructus, & quæ fructuum loco, aut vice reputantur, ſsed etiam omnia ea, quæ obuentionum, & commoditatum loco habentur; & ſsic non ſsolùm commoditates, quæ in fructu conſsiſstunt, ſsed & aliæ quęcunque ex fundo prouenientes, licèt in fructu propriè non ſsint. Quod velut expreſssè præſsentiunt Paulus Caſstrenſsis num. 3. Duarenus in principio, & in fine, in l. diuortio, §. ſsi vir, ff. ſsoluto matrimonio. Dinus de Muxello in §. æquè ſsi agat, n. 4. de actionibus, Modernus in conſsuet. Pariſsien. titul. 1. §. 1. gloſsſs. 1. n. 28. 33. & 37. qui omnem vtilitatè, & obuentionem, quæ ex re, quocunque modo percipi poſsſsit, fructuario tribuit. Paulus de Montepico in l. Titia cum teſstamento, ff. Titia cùm nuberet, num. 121. de legatis 2. Guill. Benedict. in c. Rainuntius, de teſstamentis, verbo, cætera bona, num. 24. Baeça de decima tutori præſstanda, cap. 25. num. 21. Flor. de Sancto Petro in l. 1. n. 5. & in l. vſsufructu, 7. num. 1. ff. de vſsufructu. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 1. c. 23. num. 9. Laurentius de Pinu, in conſs. 40. num. 3. lib. 1. Sfortia Oddi in conſs. 30. num. 37. lib. 1. Menochius in conſs. 66. num. 17. lib. 1. & his non relatis, in eandem ſsententiam apertè inclinat Ioannes Garſsia dicto cap. 23. num. 3. & num. 6. in fine, Bellonus in conſs. 6. num. 17. Alciatus in reſsponſso 688. Verùm contrariam ſsententiam, imò ad fructuarium

* dumtaxat pertinere commoditates, & obuentiones, quæ in fructu conſsiſstant, & non alias, & labi contrarium opinantes Baeçam, Molinam, & Garſsiam, quos tantùm refert, conſstanter defendit, & ſsæpe repetit Petrus de Barboſsa in diſscurſsu lecturæ l. diuortio, § ſsi fundum, & §. |

p. 146

ſsi vir, num. 4. in principio, & in verſsiculo, Ex quibus patet, & num. 9. & num. 14. & 15. Verſsiculo, cùm verius ſsit, & num. 36. & 37. & 38. in verſsiculo, Non obſstat ſsecundum, ff. ſsoluto matrimonio. Quam contrarietatem vt

* ego componam, & quam veriorem ſsententiam putem, declarem, nonnulla conſstituere neceſsſsarium duxi.

Et primò conſstituendum eſst, vſsufructuario negari

* non poſsſse, quin in re fructuaria maximum ius iureconſsulti tribuerint, & verbis nimis generalibus, atque abſsolutis omnes fructus rei, omnes prouentus, vtilitates, atque obuentiones conceſsſserint, & quæcunque generaliter ex re, ſsiue occaſsione rei percipi poſsſsint, vt conſstat ex iuribus relatis, ſsuprà num. 11. & Authoribus adductis num. 12. quæ in hoc cauillari non poſsſsunt, nec

* adeò reſstringi (quicquid aliter contendat Barboſsa in dicto § ſsi vir, num. 4.) vt dum dicunt, quòd quicquid in fundo naſscitur, & quicquid inde percipi poteſst, ad fructuarium pertinet, debeant intelligi, & reſstringi, quando illud, quod percipitur, renaſscitur; & ſsic eſst in fructu, aliàs non, cùm verba, Quidquid inde percipi poteſst, quæ à Iureconſsulto Celſso, in dicta l. item ſsi fundi, proferuntur, & appoſsita ſsunt poſst illa verba, quidquid in fundo naſscitur, denotent apertè, vltra id, quod renaſscitur, quicquid inde ex re percipi poteſst quocunque modo, ad vſsufructuarium pertinere: id enim omne, quod ex re, ſsiue rei occaſsione percipi poteſst, fructûs appellatione, ſsaltem largè continebitur, vt ſstatim dicam, & ſsatis conſstat ex iuribus ſsuperiùs adductis. Ad ea autem, quæ pro contraria parte conſsiderat Barboſsa, ſsciens con

*ſsultóque ſsatisfacere nolui, proptereà quòd ad illa concludenter ſsatisfieri poteſst ex his, quæ ad propoſsitum eleganter ſscripſsit Ioannes Garſsia de expenſsis, & meliorat. dicto c. 22. num. 47. & 48. & cap. 23. num. 4. 5. & 6. per totum.

Secundò conſstituendum eſst, Fructus nomine in hac

* materia, frequenter Iureconſsultos intelligere, & fructuario in re fructuaria concedere id, quod non renaſscitur, ſsi tamen in fructu ſsit; aut ſsaltem Fructûs nomine, etiam quantuncunque generaliter accepti, contineri poſsſsit. Id quod apertè colligitur ex dicta l. vſsufructu, 7. dict. l. item ſsi fundi, 10. l. numiſsmatum, & dicta l. vſsufructuarium venari, ff. de vſsufructu, cum aliis allegatis ſsuprà, num. 11. & optimè aduertit Ioannes Garſsia dicto cap. 23. num. 1. & 2. & ante eum magiſstraliter docuerat Aretinus, quem ipſse non retulit, in dict. l. diuortio, § ſsi vir, col. 2. poſst principium. Quare nimis generaliter pro

*bauit Barboſsa ibidem num. 36. non dici in fructu eſsſse id, quod non renaſscitur, & conſsequenter neque ad maritum, neque ad fructuarium pertinere; multa enim non renaſscuntur quæ dicuntur eſsſse in fructu, & fructuarij ſsunt. Verbum ergo Fructus in noſstra materia latam recipit interpretationem pro omni commodo, & vtilitate, quæ ex re prouenire poſsſsit, vt accipitur in iuribus ſsuperius adductis & aliis referendis infrà, cùm de diuiſsione fructuum tractabitur.

Tertiò conſstituendum eſst, vſsufructuario in re fru

*ctuaria id concedendum, in quo propriè & ſstrictè cadit nomen fructuum, aut ſsaltem largè & generaliter cadere poteſst; ita vt quamuis nomen fructuum non conueniat propriè, ſsaltem obuentionum, prouentuum, aut commoditatum nomen conuenire poſsſsit; hæc enim omnia licèt propriè non dicantur fructus, tamen à iure ciuili fructuũfructuum loco iudicantur, & largè pro fructibus habentur: quod Modernus Pariſs. Guill. Benedictus, Paulus de Montepico, Florianus, & alij relati ſsuprà num. 12. vt certum ſsupponunt, & tradunt; & expreſssè agnoſscit Barboſsa in dicto § ſsi vir, num. 38. vbi in effectu commu

*nem ſsententiam, quam damnauit, probat; dicit enim, dum præſstat ſsolutionem ad textum in dict. l. vſsufructn legato, ff. de vſsufructu, obuentiones omnes ratione rei prouenientes, ad fructuarium pertinere, quia cadunt ſsub nomine fructuum ciuilium: quod in effectu eſst idem, quod nos probamus, hoc eſst, prædicta propriè non eſsſse in fructu, quia non renaſscuntur; largè tamen iure ipſso ciuili ſsub nomine Fructus contineri: idcircò omnia, & quæcunque commoda, & obuentiones vſsufructuario debitæ ſsunt, quæ occaſsione rei fructuariæ proueniant, dummodò in fructu, ſsaltem generaliter, aut largè eſsſse videantur; & ita cum Communi tenendum erit, & in praxi omninò obſseruandum, & vide infrà c. 37. num. 17. in fine. & 18.

Quartò te vltimò conſstituendum eſst, Gaſsparem Baë

*tium errore manifeſsto lapſsum fuiſsſse in hac materia, tractatu, de decima tutori præſstanda, cap. 25. num. 21. quem etiam improbauit eruditiſsſsimus Barboſsa in dict. § ſsi vir, num. 4. ad finem. Nos tamen aliâ viâ, & fortiùs eum impugnandum ſsuſscipimus; aſsſserit enim dict. num. 21. vſsufructuarium ita plenum ius habere, vt etiam petat ea, quæ fructus rei fructuariæ non ſsunt, illíſsque vtatur, & fruatur. In quo, vt dixi, decipitur manifeſstè; nam aut fructuarius petit ea, quæ ex re naſscuntur, & tunc petit propriè fructus: aut petit ea, quæ ex re non renaſscuntur, ex ipſsa tamen re, ſsiue occaſsione illius proueniunt, & tunc petit etiam fructus; nam licèt impropriè fructus dicantur, qui ex re non renaſscuntur, largè tamen, aut ciuilis iuris interpretatione, & modo, Fructûs nomine veniunt, & ſsic fructuarij ſsunt.

Concludendo itaque in hac materia, dicimus verum

* eſsſse, ad vſsufructuarium non pertinere id, quod in fructu non eſst; dicendum tamen in fructu eſsſse, non ſsolùm, quòd ex re immediatè renaſscitur, aut percipitur, ſsed quidquid inde prouentus, commodi, aut vtilitatis eſst, ſsiue occaſsione rei prouenire poteſst: in quod iterùm etiam reincidere videtur Barboſsa in dict. §. ſsi vir, n. 38.

* verſs. non obſstat ſsecundum; vbi dicit ſsic intelligendum eſsſse textum in dicta l. vſsufructu, 7. ff. de vſsufructu, vt non probet Iureconſsultus ibi, ſsimpliciter obuentiones omnes pertinere ad vſsufructuarium, ſsed reſstringat ſse ad illas obuentiones, quæ in fructu conſsiſstunt, vel occaſsione rei, loco fructuum ſsubrogantur. Id quod nos firmamus, nec ampliùs dicimus; dumtaxat enim aſsſserimus, non ſsolùm fructuarij eſsſse id, quod in fructu propriè conſsiſstit, ſsed etiam quicquid inde occaſsione rei, loco fructuum ſsubrogatur, vel habetur. Quod rectè percipit Tiberius Decianus reſsp. 35. num. 52. vol. 2. vbi di

*xit, quòd vſsusfructûs appellatio continet omnes, & vniuerſsas vtilitates, & emolumenta, quæ quoquo modo, ordinariè, vel extraordinariè percipi poſsſsunt ex re, in qua debetur vſsusfructus, & idem tenuit Caballinus milleloquio 5. 1. parte. Et ſsentit apertè, atque nouiſsſsimè Ioannes Guttierrez de tutelis, & curis, 3. parte cap. 28. num. 2. & cap. 25. num. 6. 7. 8. & ſseqq.

Ex his (quæ notanda ſsunt, nullibi enim ſsic tacta, aut reſsoluta ſsunt per aliquem) infertur ad multa, quæ in re fructuaria vſsufructuario competunt, vel quia in fructu ſsunt, vel fructuum loco habentur. Et primò

* infertur, poſsſse vſsufructuarium in ſstagno, in quo vſsumfructum habet, piſscari, piſscéſsque occidere, dummodò alij in locum mortuorum ſsubſstituantur; dicuntur namque pars fundi, réſsque immobilis, piſsces, qui in ſstagno ſsunt, vt multiplicentur & creſscant, ideòque quamuis vſsufructuarius piſscando, eis frui poſsſsit; eorum tamen piſscium numerus conſseruandus eſst, vt poſst Cæpolam de ſseruitutibus ruſsticorum, cap. 42. num. 6. qui allegat textum in l. vſsufructuarium, §. in viuariis, ff. de vſsufructu, reſsoluit Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 1. cap. 22. num. 9. & 10. & vide Tiraquellum, de retractu Lignagier, §. 1. gloſsſsa 7. num. 116. Modernum in conſsuet. Pariſsien. tit. 1. §. 1. gloſsſsa 8. num. 17. & num. 20. & nouiſsſsimè Ioannem Guttierrez ſsic reſsoluentem de tutelis, &

* curis, 3. part. cap. 27. num. 25. & 26. ex quibus, & textu in dict. l. vſsufructuarium, §. in viuariis, apparet poſsſse etiam in columbario vſsumfructum conſstitui, vt notauit ibi Florianus, & Vincentius Carocius de locato & conducto, tit. de rebus, quæ vſsu conſsumuntur, quæſst. 1. de columbario num. 2. fol. mihi 138. Et conſsequenter poterit fructuarius columbas capere, & occidere, vt multiplicentur, & creſscant, dummodò aliæ in mortuarum |

p. 147

locum ſsubſstituantur, vt dicit Cæpola de ſseruitutibus Vrbanorum, cap. 77. num. 2. Molina dict. cap. 22. num. 11. Vbi refert Modernum Pariſs. videndũvidendum dict. gloſsſsa. 8. n. 33. & 34. & vltra eum idem reſsoluit Palacios Rubios in l. 14. Tauri, num. 28. Similiter, quia venationes in fructu

* ſsunt, l. venationem, ff. de vſsuris, poterit vſsufructuarius in fundo, aut in viuario, in quo vſsumfructum habet, venari, aucupari, feráſsque, aut aues occidere, neque à proprietario prohiberi poteſst, ne venetur, l. item ſsi fundi, §. aucupiorum, l. vſsufructuarium venari, in princ. & in §. ſsi in viuariis ff. de vſsufructu, Chaſsſsaneus in conſsuetudinibus Burgundiæ, rubrica 4. §. 17. dicta gloſsſs. Et faire, num. 10. Franc. Marcus deciſs. 532. Baeça de decima tutori præſstanda, cap. 24. num. 17. Alphonſsus de Azeuedo in l. 7. tit. 8. n. 3. lib. 7. nouæ collectionis Regiæ; dummodò poſst mortem fructuarij idem ferarum numerus maneat, qui tempore conſstituti, aut cœpti vſsusfructus erat, vt ex communi tradit Molina dict. cap. 22. num. 8. & nouiſsſsimè Ioannes Guttierrez de tutelis, & curis, 3. part. dict. cap. 27. num. 22. & clarè probat textus in dict. l. vſsufructuarium venari, ibi; commodiſsſsimè tamen (ne per ſsingula animalia, facultatis fructuarij, propter diſscretionem difficilem, ius incertum ſsit) ſsufficit, eundem numerum per ſsingula quæque genera ferarum, finito vſsufructu, domino proprietatis aſsſsignare, qui fuit cœpti vſsufructùs tempore.

Secundò infertur, vſsufructuarium caſstri, iuriſsdictio

*nalia exercere poſsſse, & antiquas inueſstituras renouare; id enim caſstri, vel iuriſsdictionis fructus eſst, & ſsic ad vſsufructuarium pertinere debet, vt rectè fundat, & latiùs probat Menochius, videndus omninò in conſs. 66. per totum, lib. 1. & eadem ratione pertinere ad eum pœnas,

* condẽnationescondemnationes, multas, & emolumenta ſsigilli, & officiariorum, ſsiue conſsiſscentur bona mobilia, ſsiue immobilia; prædicta enim, vt diximus, fructus iuriſsdictionis ſsunt, vt poſst Bartolum, & alios Antiquos defendunt eleganter Modernus in conſsuetud. Pariſsienſs. §. 1. gloſsſsa 1. num. 51. Guilliel. Benedict. in cap. Rainuntius, de teſstamentis, verbo, cætera bona, num. 36. Chaſsſsaneus in conſs. 61. num. 14. Baëça de decima tutori præſstanda, cap. 22. n. 15. Molina de Hiſspanorum primogeniis lib. 1. cap. 25. n. 22. & 23. & ſsic reſsoluit, latiùs tamen diſsputat D. Petrus de Barboſsa in d.l. diuortio, §. ſsi vir, num. 41. 42. & 43. Quòd

* ſsi ſsententia feratur finito vſsufructu, vel matrimonio ſsoluto, multæ, pœnæ, condemnationes, & confiſscationes bonorum, quæ imponuntur propter delicta commiſsſsa, durante vſsufructu, vel conſstante matrimonio, an pertinere debeant ad hæredes fructuarij, vel mariti, aut ipsũipsum maritum, an verò ad proprietarium, aut vxorem, vel. hæredes eius, tractant plenè Modernus in conſsuet. Pariſsien. tit. 1. §. 7. gloſsſsa 2. col. vlt. Guill. Benedictus dict. verbo, cætera bona, n. 38. Boerius deciſs. 5. n. 22. Chaſsſsaneus in conſsuet. Burgundiæ, rubrica 4. §. 6. in fine. Baeça de decima tutori præſstanda, cap. 28. n. 17. Mantica de coniecturis vltim. volunt. lib. 9. tit. 6. n. 16. verſs. item an mulctæ. la

*tissimè, atq;atque eruditè Barboſsa, ad quem in hoc me remitto; cæteris enim omnibus Scribentibus pleniùs agit, in dict. §. ſsi vir, ex num. 43. verſs. iuxta hæc vtiliter quæritur, vſsque ad num. 56. Similiter penſsiones pædagiorum, &

* paſscuorum dici eſsſse in fructu; & ſsic ad fructuarium pertinere poſst Bartolum, Caſstrenſsem, Baldum, & Paulum de Montepico, tenet Menochius dicto conſs. 66. num. 7. & 9. lib. 1. & videtur probare Mantica lib. 9. dict. tit. 9. num. 16. vbi poſst Baldum in l. 1. num. 2. C. de vſsufructu, aduertit, quòd ſsi teſstator emit, aut conduxit Vectigalia; is, cui legatus eſst vſsusfructus omnium bonorum, præ

*ſstita ſsatiſsdatione, habet etiam vſsumfructum ex redditu vectigalium, & refert Paulum de Montepico in § Titia cùm nuberet, l. Titia cùm teſstamento, num. 92. vbi videtur ſsentire hæc eſsſse in fructu, & conſsequenter pleno iure ad legatarium vſsusfructus pertinere, quamuis n. 154. Baldi doctrinam ſsimpliciter ſsequutus fuerit: quam etiam ſsequitur Afflictis ibi relatus, & ſsimpliciter etiam videntur eam probare Laurentius de Pinu, in conſs. 40. num. 7. Achilles Pedrocha in conſs. 7. num. 97. lib. 1. atque expreſssè Guill. Bened. dict. verbo, cætera bona, num. 31. vbi poſst Bertachinum ibi relatum, dicit, teneri fructuarium præſstare cautionem de reſstituendo exactum finito vsufructu: & vide nonnulla ad propoſsitum, quæ adducit Bacëtius de decima tutori præſstanda, cap. 25. à n. 21. vſsque ad 28.

Tertiò infertur, vsufructuario vniuerſsitatis bono

*rum, cui ius patronatûs annexum eſst, competere ius præſsentandi, quod cenſsetur fructus iuriſspatronatus in fructuarium cum vniuerſsitate tranſslati, vt in ſspecie adnotarunt Afflictis lib. 3. constit, rubrica 13. num. 3. Modernus in conſsuet. Pariſsien. §. 1. gloſsſsa 1. num. 3. & §. 37. gloſsſs. 10. num. 3. Molina qui refert Rochum de Curte, Lambertinum, & Celſsum ſsic tenentes, de Hiſspanorum primogeniis. lib. 1. cap. 24. n. 3. Menochius dicto conſs. 66. num. 6. lib. 1. Barboſsa in dict. §. ſsi vir, num. 57. verſs. vnde infertur; & vitra eum, idem tenent plures, quos in vnum congeſsſsit Petrus Cenedo collectan. 5. ad Decretales, num. 5. Gironda de Gabellis, 2. part. §. 2. num. 24. & nouiſsſsimè Ioannes Guttierrez de tutelis, & curis, 3. part. cap. 29. num. 6. Quod intelligendum eſst, niſsi ius patronatus per ſse subſsiſstat, neque vniuerſsitati annexum ſsit; tunc enim abſsque Epiſscopi licentia, tranſsire non poteſst in fructuarium, c. illud, de iure patronatus: vnde nec præſsentare poterit eo caſsu fructuarius. Cæterùm ſsi ius patronatus ſsit annexum cum vniuerſsitate, ſsine licentia Epiſscopi tranſsibit in eum, c. ex literis, c. cùm ſsecundum, de iure patronatus: & conſsequenter ius præſsentandi competet illi, vt poſst Modernum, declarat Barboſsa dicto num. 57. in fine, dicens, idem obſseruandum eſsſse in

* marito, cui ſsecurè, atque concludenter probat, ius præſsentandi competere, conſstante matrimonio, ſsi mulier dederit in dotem villam, vel caſstrum, cui erat annexum ius præſsentandi: quod credo veriſsſsimum ex rationibus ibidem adductis, nec aliorum ſsentitias probo, ex dictis ibi. ex num. 55. in fine, ver ſsiculo, his ita explicatis, vſsque ad num. 59. & vide Ioannem Gutierrez

* vbi ſsuprà dicto capite 29. per totum: collatio autem officiorum, & beneſsiciorum an computetur inter fructus, vt vſsufructuarius caſstri, vel villæ ea conferre poſsſsit, diſsputat ex propoſsito (ideò ampliùs non inſsiſsto) Guillielmus Benedictus in quæſstione, de theſsauraria, per totam, quæ habetur poſst repetitionem c. Rainuntius, de teſstamentis folio mihi, 51. & 52. cui iunge Felinum in c. cùm olim, ex num. 2. de maioritate & obedientia. Modernum in conſsuet. Pariſsien. §. 1. gloſsſs. 5. num. 57.

Quartò infertur ad explicationem quæſstionis, licèt

* vulgatæ, ſsatis tamen apud Doctores controuerſsæ, vtrùm ſscilicet vſsufructu legato, veniat id, quod ex exemplatione protocollorum percipitur, ſsi ſsortè is; qui vſsumfructum vxori, vel alteri legauit, Notarius fuerat: in qua quæſstione Bartolus in dict. l. diuortio, §. ſsi vir, n. 3.

* ff. ſsoluto matrimonio, & in l. quædam, §. nihil, num. 6. ff. de edendo, & in conſs. 50. in fine, expreſssè docuit, tale lucrum non pertinere ad mulierem, vel alium vſsufructuarium. Et deducit rationem ex illo textu: quia id quod ſsemel perceptum, iterùm non renaſscitur, non dicitur in fructu eſsſse: ſsed redditus, aut emolumentum protocollorum, non reiteratur, cùm ex protocollo vnum tantùm exẽplumexemplum deduci poſsſsit, nec concedatur aliud, niſsi ex magna cauſsa; ergo ad vſsufructuarium pertinere non debet. Et Bartoli ſsententiam ſsequuntur Imola, & Corraſsius in princ. col. 1. Aretinus col. 2. Iaſson num. 6. in dict. §. ſsi vir. Boërius deciſs. 19. num. 5. & deciſs. 244. n. 4. & cum ea ſsimpliciter tranſseunt Simon de Prætis de interpretatione vltim. volunt. lib. 4. dubitatione 10. num. 22. fol. 334. Achilles Pedrocha in conſs. 7. num. 186. lib. 1. Vincentius Carocius de locato & conducto, ſsexto gradu accidentium, quæſst. 10. num. 48. fol. 233. & hanc partem conſstanter defendit, nec aliorum diſstinctiones admittit Petrus Barboſsa in dicto §. ſsi vir, num. 36. verſsicul. Ex qua concluſsione, & num. 37. 38. & 39. vbi & num. 40. opinionem Bar

*toli ſsic defenſsam, duobus modis explicat: ita vt qui vo|

p. 148

luerit eam opinionem indiſstinctè tueri, argumentis contrariæ partis plenè ſsatisfacere poſsſsit, ex adnotatis & reſsolutis ibidem.

Verùm contrariam partem; imò vtilitatem, aut lu

*crum protocollorum pertinere ad vſsufructuarium, defendunt Paulus Caſstrenſsis num. 3. & Duarenus in princ. & in fine, in dict. §. ſsi vir. Ioannes Garſsia, & Molina in locis relatis per Barboſsam vbi ſsuprà, dict. n. 37. & vltra eum communiter approbari teſstantur Guillielmus Benedictus in c. Rainuntius, de teſstamentis, verbo, cætera bona, num. 27. verſs, ſsed aduertatis. Borgninus Caualca

*nus, (qui nimis breuiter ſscribit, nec perfectè agit de hac quæſstione) de vſsufructu mulieri relicto, n. 88. Franciſscus Marcus quæſst. 856. 1. parte, Alphonſsus de Azeuedo in l. 3. & 4. titul. 9. de las ganancias, num. 21. lib. 5. nouæ recopilationis.

Baldus tandem pro concordia harum opinionum in

* l. diuortio, §. ſsi fundum, ad medium, ff. ſsoluto matrimon. & in l. 1. num. 18. C. de fructibus & litium expenſsis, ſsic diſstinguit: quòd aut quæritur, vtrùm pecunia ex protocollis redacta ad vſsufructuarium pertinere debeat perpetuò, ſsiue irreuocabiliter tanquam fructus; ita quod mortuo eo, ſsiue aliàs finito vſsufructu nulla pecunia reddatur hæredi: & hoc modo verum eſst, talem pecuniam vſsufructuario non deberi; & ſsic procedit opinio Bartoli: aut verò quæritur, vtrùm talis pecunia pertinere debeat ad vſsufructuarium omnium bonorum, quoad poteſstatem vtendi & fruendi dumtaxat; & dicendum eſst, quod ſsic, quemadmodum & quacunque alia pecunia hæreditaria vti & frui poteſst, l. 1. C. de vſsufructu, præſstita cautione de tanta pecunia reſstituenda, finito vſsufructu: & ſsic procedit Pauli Caſstrenſsis, & ſsequacium opinio. Et huic concordiæ ſsubſscripſserunt Alexander, Vincentius, Iacobus, & Baëtius, quos retulit Barboſsa in dicto §. ſsi vir, num. 37. ad finem. & vltra eum, probarunt etiam Caualcanus dicto num. 88. qui facit totum fundamentum in verbis generalibus legati vſsusfructûs omnium bonorum, quæ comprehendunt etiam pecunias, & bona quæ ſseruando ſseruari non poſsſsunt, ſsed vſsu conſsumuntur. Guillelmus Benedict. vbi ſsuprà, dicto num. 27. verſsiculo, ſsed ſsaluando, Michaël Graſsſsus receptarum, §. legatum, quæſst. 31. Mantica de contecturis vltimarum voluntatum, lib. 9. tit. 6. num. 15. Iacobus Menochius lib. 4. præſsumptione 142. num. 15. qui etiam fundatur ex eo, quòd legatus fuerit vſsusfructus omnium bonorum; & ſsic quemadmodum continẽturcontinentur protocolla, quæ inter mobilia connumerantur, ita & redditus, qui ex eis proueniunt, Fructus nomen etſsi improprium obtinent, & contineri debent ſsub eo legato. Qua ratione, & aliis

* adductis numeris præcedentibus (quatenus intelligebamus Fructus nomen propriè & ſstrictè largè etiam & impropriè accipi) ſsatisfieri poteſst rationi ſsiue argumentationi Barboſsæ, in dicto §. ſsi vir, num. 37. in fine; propter quam, ipſse non probauit præfatam concordiam, quam tamen, ſsi caſsus occurrat omninò ſseruandam admonemus, & ſseruandam dicit nouiſsſsimè Ioannes Gutierrez de tutelis & curis, 3. parte, cap. 27. num. 30.

Quintò & vltimò infertur ad reſsolutionem quæſstio

*nis, laudemium ſscilicet, ſsiue Quinquageſsima cui debeat ſsolui, directo domino, an vſsufructuario; ſsi emphyteutica res alienetur? Et vera reſsolutio ex præcedentibus petenda videtur; diximus enim, omne emolumentum rei, & quicquid generaliter percipi poteſst ex re, ad vſsufructuarium pertinere: vnde in terminis, quòd commodum laudemij pertinere debeat ad vſsufructuarium, quia fructus eſst ex re ipſsa, ſseu propter rem proueniens, & aliis quinque rationibus concludit Oldraldus in conſs. 24. Ioannes Andreas in additione ad Speculatorem, verſs. 92. in fine. Albericus in rubrica, C. de vſsufructu, quæstione 1. Alexander in dicta l. diuortio, § ſsi vir, num. 8. in fine, Iaſson in l. vltima num. 45. C. de iure emphyteutico, & communem omnium sententiam teſstantur Guillelmus Benedictus in c. Rainuntius, de teſstamentis, verbo, cætera. bona, num. 32. Socinus iunior in conſs. 70. num. 31. lib. 3. Tiraquellus de retractu Lignagier, in fine tituli, n. 106. Alciatus reſsponſso 668. Chaſsſsaneus in conſsuet. Burgundiæ, rubrica 4. § 6. num. 8. fol. 154. Bellonus in conſs. 6. n. 17. Iulius Clarus lib. 4. §. emphyteuſsis, quæſst. 23. num. 5. Menochius inconſs. 66. num. 36. lib. 1. Laurentius de Pinu in conſs. 40. num. 4. Gironda de Gabellis, 2. parte, §. 2. num. 23. fol. 50. petrus Coſstalius, aduerſsar. iuris, parte 2. ad l. vſsufructu legato, ff. de vſsufructu: & nullo ex his relato, Amadæus à Ponte quæſst. 20. in principio laudimialium quæſstionum, vbi, & quæſst. 24. rectè fundat in tali alienatione, vtriuſsque proprietarij ſscilicet, & vſsufructuarij conſsenſsum requiri; commodum tamen laudimij ad vſsufructuarium ſspectare, diuerſsum ius eſst, cùm res cenſsualis, emphyteutica, aut feudalis cadit in commiſs

*ſsum, vt quia vaſsſsallus abnegauit dominium, & conuictus fuit, aut cenſsuarius contra diſspoſsitionem iuris, ſseu conditionem contractus, tempore debito non ſsoluit, vel alia ratione res debuit in commiſsſsum cadere: vtilitas enim talis commiſsſsi non quæritur vſsufructuario, ſsed pertinet ad proprietarium. Quod ita decidit Oldradus in conſs. 240. & ſsequuntur plures relati per Tiraquellum vbi ſsuprà, num. 110. Guill. Bened. dicto verbo. cætera bona, num. 33. in fine Iaſson in l. finali, num. 45. C. de iure emphyteutico. Modern. Pariſs (qui tractatu & explica

*tione huius rei cæteros omnes antecellit, & plene ſscribit) in conſsuet. Pariſsien. titul. 1. §. 1. gloſsſs. 1. num. 37. & 38. & n. 40. rectè improbat Tiraquelli diſstinctionem in

* hac quæſstione: poſstmodum verò num. 45. generaliter conſstituit, res quæ cadunt in commiſsſsum proprietario cedere; vſsufructuarium tamen habiturum vſsumfructum rei commiſsſsæ, quandiu durauerit vſsusfructus: quod ex aliis reſsoluit etiam Amadæus à Ponte dicta quæst. 20. in priheip. Denique ad ea, quæ pro vſsufructuario adduci

* poterant in quæſstione præcedenti, eruditè & verè reſspondet ipſse Modernus dicto num. 38. verſsicul. non obſstant & ſsuperioris reſsolutionis concludentem rationem aſsſsignat, quam etiam conſsiderat, ſsed non refert eum Barboſsa in dicta l. diuortio, §. ſsi vir, num. 42. in fine, verſsiculo, neque prædictæ reſsolutioni obſstat, & num. 43. & nouiſsſsimè ſsic non explicans, nec ſsuperiores referens, tradit Ioannes Gutierrez de tutelis, & curis, 3. parte, c. 30. num. 12. fol. 673.

Quoad quartum verò & vltimum, vtrùm vera ſsit

* diuiſsio fructuum, quæ à Doctoribus conſstituitur; primò obſseruandum eſst, fructuum diuiſsiones plures, & ſspecies conſsideratas à Doctoribus in variis locis, vt poſst alios plures adnotarunt, & nonnullas adducunt Pinellus 2. parte l. 2. C. de reſscindenda venditione, cap. 4. num. 52. per totum, Menochius recuperandæ poſsſseſsſsionis remedio 15. num. 577. & de arbitrariis, lib. 2. Centuria 3. caſsu 210. per totum, Ioannes Garſsia de expenſsis, & meliorationibus, cap. 23. num. 7. in principio, & ante finem verſsiculo, ex quibus ceſsſsant, & alij referendi infrà, num 55.

Secundò obſseruandum eſst, Doctores magis com

*muniter conſstituiſsſse, fructus alios eſsſse Naturales, alios Induſstriales, & alios Ciuiles: ſsic ſscripſsit Bartolus in l. & ex diuerſso, in principio, ff. de rei vendicatione, & alij plures, quos referunt Pinellus, Menochius, & Ioannes Garſsia vbi ſsuprà, Baeça de decima tutori præstanda, c. 22. n. 3. Antonius Pichardus, qui tranſsit cum Communi, in §. ſsi quis à non domino, num. 7. Inſstitut. de rerum diuiſsione, & eſsſse fructus Ciuiles agnoſscit expreſssè, licèt de hac re ex propoſsito non agat Barboſsa in dicta l. diuortio, §. ſsi vir, num. 38. in fine. Dicuntur autem fructus Na

*turales, quos natura, nihil, aut parum operante hominis induſstriâ, aut operâ producit, l. fructus percipiendo, ff. de vſsuris, l. bonæ fidei emptor, ff. de acquirendo rerum dominio, quales ſsunt poma, glandes, herba, fœnum, mala perſsica, nux, ceraſsum, & alia eiuſsdem generis. Fructus Induſstriales ſsunt. quos hominis induſstria, ſsiue

* opera, & labor, cooperante tamen naturâ, producit: vel, vt inquit Menochius dicto caſsu 210. num. 5. quos natura producere non poteſst, niſsi hominis labor, & opera antecedat, per textum in dict. l. fructus, ff. de |

p. 149

vſsuris, l. ſsi eius, ff. de rei vendicatione: quales ſsunt frumentum, ſsata, vinum, oleum, & alia ſsimilia. Ciulies verò fructus nuncupantur, qui à iure ipſso proueniunt,

* ſsiue hominum prouiſsione iure ciuili introducta quæruntur, vt vſsuræ, penſsiones, mercedes, & vecturæ nauium, l. ſsi nauti, ff. de rei vendicatione, l. vſsuræ, l. fructus, ff. de vſsuris, l. cum de donatione, ff. de donationibus.

Tertiò & vltimò conſstituendum eſst, præfatam diui

*ſsionem à pluribus confutatam fuiſsſse; enimverò quamplurimi exiſstimant, fructuum ſspecies duas dumtaxat eſsſse, vt alij dicantur Naturales, alij Induſstriales, & ciuilium fructuum denominatio commentitia ſsit: ſsic obſseruat gloſsſsa in dict. l. & ex diuerſso, & in dict. §. ſsi quis à non domino, & in c. grauis, de reſstitutione ſspoliatorum, & conſstanter defendunt Menochius dict. caſsu 210. n. 29. qui mutatâ ſsententiâ, quam cum Communi probauit dicto remedio 15. num. 577. dicit veram non eſsſse hanc denominationem fructuum ciuilium, & nullo iure probatam. Franciſscus Hotmannus in commentariis verbor. iuris, verbo, fructus, el. 3. fol. mihi 682. Ioannes Copus tractatu, de fructibus tit. 2. cap. 3. num. 2. vbi affirmat fructus Naturales, & Induſstriales, & inter naturales, & eos, quos humana cura producit, ſspeciem mediam non eſsſse. Loriotus de fructibus, axiomate 16. Franciſscus Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 1. num. 2. ibi: Quibus verbis tam naturales, &c. & iterùm paulò poſst. Franciſscus Duarenus ad titulum de vſsuris, c. de diuiſs. fructuum, Minſsingerus, & Nicaſsius vterque n. 7. m dict. §. ſsi quis a non domino. Couar. variarum lib. 1. cap. 3. num. 6. Pinellus 2. parte l. 2. C. de reſscindenda venditione, cap. 4. num. 52. Ioannes Vincentius Hondedei in conſs. 91. num. 60. vol. 1. Alexander Raudenſsis de Analogis, lib. 1. cap. 6. num. 11.

Ego vero, vt in prædicta contrarietate meam ſsen

*tentiam interponam, nonnullos caſsus diſstinguendos eſsſse exiſstimo, quibus res iſsta diſstinctè magis, quàm hactenùs enucleari, & declarari poterit.

Primò igitur conſstituo, fructuum omnium in Mundi

* exordio ſspeciem vnam tantùm fuiſsſse, hoc eſst, à prima illa mundi origine non plures, ſsed vnam, atque eandem omnium fructuum ſspeciem fuiſsſse: omnes enim fructus ab ipſso ſsummo rerum omnium Opifice Deo, ſsolóque eius verbo, ſsine cultura cuiuſsque, aut cura, ſsed ſsua ſsponte, & nullo cogente naſscebantur, vt conſstat Geneſsis 1. & 2. cap. & latiùs probat Ioannes Copus tractatu de fructibus, dicto tit. 2. cap. 1. vbi cap. 2. eleganter explicat, quo tempore cœperint fructus curâ hominum, & cul

*turâ prouenire.

Secundò conſstituo, fructuum naturalium denomi

*nationem veriſsſsimam eſsſse, communi omnium Scribentium conſsenſsu receptam, & ipſsorum Iureconſsultorum reſsponſsis probatam. Quod ex dict. l. fructus, ff. de vſsuris, l. bonæ fidei emptor, ff. de adquirendo rerum dominio, conſstat apertè, atque vt indubitatum affirmat Menochius dict. caſsu 200. in princ. vbi refert gloſsſsam, & Doctores ſsic tenentes in dict. c. grauis, de reſstitutione ſspoliatorum, gloſsſsam, Bartolum, & Doctores cõmunitercommuniter in dict. l. & ex diuerſso, ff. de rei vendicatione, Modernum Par. Ioannem Copum, Corraſsium, Baconium, & Couarruu. & vltra eum, idem tenent Minſsingerus, Balduinus, Nicaſsius, & Pichardus in dict. §. ſsi quis à non domino, n. 7. Connanus, Duarenus, Pinellus, Alexander Raudensis, Ioannes Vincentius Hondedei, & alij relati ſsuprà n. 55. Baëtius de decima tutori præſstanda, cap. 22. num. 3. Ioannes Garſsia de expenſsis, & meliorat, cap. 23. num. 7. in princ. verſs. quod attinet ad Iureconſsultos, Barboſsa in dict. §. ſsi. vir, num. 38. qui, vt anteà dixi, non agit ex propoſsito de hac re, ſsed inter alia, horum fructuum naturalium mentionem facit.

Tertiò conſstituo, fructuum Induſstrialium denomi

*nationem veriſsſsimam etiam eſsſse, atque omninò admittendam, vtpote, cùm ea non obſscurè, apertè potiùs probata ſsit in dict. l. fructus, ff. de vſsuris. Quam rectè expendunt Menochius dict. caſsu 210. num. 4. & 5. & eum non referens Ioannes Garſsia d.c. 23. num. 7. in princ. d. verſs. quod attinet; & ita probarunt Authores ſsuperius præcitati, & de iure Regio id probari videtur in l. 39.

* tit. 28. partit. 3. vbi expreſssè ſsit mentio, & diſstinctio Naturalium fructuum & Induſstrialium: & ita tenendum eſst, quidquid contrarium tentauerit Ioannes Corraſsius Miſscellan. iuris, lib. 3. cap. 9. cuius præpoſsteram

* ſsubtilitatem rectè arguit Pinellus dict. 2. parte l. 2. C. de re ſscindenda venditione, c. 4. num. 52. ad medium, & illius fundamentis optimè ſsatisfacit Menochius d. caſsu 210. ex num. 6. vſsque ad num. 19. qui de hac re omninò videndus eſst, & vltra illum Alexander Raudenſsis de Ana

*logis, lib. 1. cap 6. n. 11. nouè intendit Corraſsij & Menochij contentionem conciliare in hunc modum: Quod vox Fructus naturalis, analoga eſst, quia per prius, de notat eos fructus, quos natura, parum, aut nihil cooperante hominis operâ, producit: per poſsterius vero ſsignificauit eos, in quibus opera & induſstria hominis neceſsſsaria eſst, vt in frumento, & ſsimilibus. & ſsic loquitur textus in l. in pecudum, §. vlt. ff. de vſsuris, & in §. in. pecudum, Inſstitut. de rerum diuiſs. dum dicit, naturam, causâ hominis, fructus omnes comparaſsſse: nam poteſst intelligi de natura per prius, & de natura per poſsterius; vt latiùs ibi declaratur.

Quartò conſstituo, fructuum Ciuilium denominationem commentitiam eſsſse, nec iure probatam, quidquid aliter contendat Communis, vt conſstat ex relatis ſsuprà num. 51. & cum ea Ioannes Garſsia d.c. 23. num. 7. Verius itaque eſst, fructuum ciuilium nomen non eſsſse, quia Fructûs nomen eos propriè complectiur, qui ex re ipſse naſscuntur, vt probauimus in initio huius capit, num. 4. 5. & 6. & tenet nouiſsſsimè Ioannes Guttierrez de tutelis, & curis, 3. parte cap. 23. num. 5. & 6. & ideò fructus ab vſsuris, penſsionibus, mercedibus, & vecturis, cæteríſsque obuentionibus ſseparantur in l. ancillarum, verſs. ſsed & penſsiones, ff. de petitione hæreditatis, l. vſsuræ, ff. de vſsuris, l. apud Iulianum, §. fructus, ff. de legatis 1. l. cum de donatione, ff. de donationibus: hæc enim omnia, non fructus, ſsed vicem fructuum habere dicuntur, ex textu in d.l. vſsuræ, l. qui his verbis, ff. de legatis 3. Quod ſsic defendunt multi, quos retulimus ſsuprà n. 55. & in terminis ſsic declarat prædicta iura Franc. Hotmannus in commentariis verbor, iuris, verbo, fructus, el. 1. folio mihi 682.

Quintò conſstituo, Fructus nomen in iure noſstro, vt

* dicebam ſsupra num. 7. frequenter accipi non propriè & ſstrictè tantùm, ſsed largè etiam, aut in genere pro omni commodo, & vtilitate rei, vt in l. fructus, ff. de regulis iuris, l. loci corpus, §. 1. ff. ſsi ſseruitus vendicetur, l. vlt. ff. de vſsuris: idcircò vſsuræ, mercedes, penſsiones, ve

*cturæ nauium, & ſsimilia, aliquando appellãturappellantur fructus, l. in venditione, § ſsi quis Fructus ff. de bonis authoritate indicis poſsſsidendis, l. qui quadringenta, §. qui ducenta, ff. ad leg. falcidiam, l. vnica, §. cùm autem, C. de rei vxoriæ actione: quod rectè aſsſsequutus eſst Iacobus Mandellus de Alba, quem nullus hucuſsque retulit in hac materia, in conſs. 275. num. 13. & 15. vbi dicit, quòd Fructus, & pẽſiopensio, ſsunt vocabula æquiuoca, & variis modis ſsumuntur, & appellatio fructuum comprehendit aliquando quemlibet redditum, etiamſsi ſsit mere ciuilis, vt eſst redditus nauis, & vt ſsunt penſsiones vrbanorum prædiorum; propriè tamen Fructus vocabulum ad fructus naturales, & Induſstriales refertur, & repetit iterùm in conſs. 619. n. 3.

* QuãuisQuamuis igitur proprie fructus non ſsint ea, quæ à Doctoribus appellari ſsolent fructus ciuiles, cùm non à re, ſsed à iure fuerint inducta; poterunt tamen fructus nuncupari, ciuilis iuris interpretatione, & modo, cùm ipſso iute fructuum loco habeantur, aut pro fructibus accipiantur ex iuribus ſsuperiùs adductis: & ſsic poterit prædicta Doctorum contrarieras conciliari, quæ reuera in eo tantùm conſsiſstit, quòd non debeant fructus vocari, quæ à iure ciuili non ſsimpliciter fructus appellantur, ſsed fructuum vice ſsunt, aut pro fructibus reputantur. Id quod rectè etiam agnouiſsſse videtur Iacobus Mandellus de Alba in

* conſs. 441. num. 12. vbi dicit, penſsiones, & afficta loco |

p. 150

fructuum eſsſse ex interpretatione iuris, non ex propria natura, aut conditione: huic addo, quod ex quo à iure ipſso ciuili expreſsſsum eſst, vt prædicta fructuum vicem obtineant, ſsiue pro fructibus habeantur, mirum non eſsſse, ſsi à Doctoribus fructus ciuiles appellati fuerint.

Sextò & vltimò conſstituo, penſsiones, vecturas, mer

*cedes, & ſsimilia, propriè aut ſstrictè loquendo fructus non eſsſse; largè tamen, & generaliter intelligendo, ſsiue iuris ciuilis interpretatione, ſsub nomine Fructus comprehendi, aut fructuum loco haberi, vt rectè dixit Mandellus de Alba dict. conſs. 441. num. 12. Vincentius Carocius de locato & conducto, dicta quæſst. 10. num. 5. folio mihi, 131. & nouiſsſsimè ſsic etiam intelligit Ioannes Gutierrez de tutelis, & curis, 3. parte c. 23. num. 16. & 17. & clarè colligitur ex iuribus adductis ſsuprà, num. 65. vnde Ciuiles fructus appellauit ſsuperiora Bartolus in dicta l. & ex diuerſso, num. 1. ff. de rei vendicatione. Paulus Caſstrenſsis in l. ſsi nauis, in principio, eodem titul. Berous in c. grauis, num. 9. de reſstitutione ſspoliatorum. Loriotus de fructibus, axiomate 16. Menochius recuperandæ poſsſseſsſsionis, remedio 15. ſsub num. 623. Quæ opinio ſsuſstineri poterit, intelligendo eam iuxta declarationem fructuum

* ciuilium traditam ſsuprà num. 67. & 68. Nec admitti poteſst Alexandri ſsententia in conſs. 142. num. 7. lib. 5. licèt eum, ſsed malè quidem, ſsequuti ſsint Afflictis deciſs. 44. num. 7. Franciſscus Marcus deciſsione 1420. n. 8. part. 2. dicentis, penſsiones, vecturas, mercedes, & ſsimilia eſsſse ad ſsimilitudinem fructuum naturalium, cùm reuera ab ipſsis multùm diſstent: enimverò prædicta abſsque opera, facto, & diligentia hominis prouenire non poſsſsunt, vt de ſse patet apertè, fructus verò naturales nihil, aut parum cooperante hominis induſstriâ, producuntur, vt ſsuperiùs probauimus: Similiter admitti non

* poteſst opinio quorundam aſsſserentium, domorum penſsiones, mercedes, vecturas, affictus, tributa, & ſsimilia, à fructibus induſstrialibus non ſseparari. Quod ſscripſsit Bartolus in l. vltima, in fine ff. de iure fiſsci, & tenent Couar. Corraſsius, Copus, & alij, quos in id expendunt Menochius dicto caſsu 210. num. 27. & 28. Vincentius Carocius dicta quæſstione 10. num. 9. fol. 232. & vltra eos Pinellus 2. parte l. 2. C. de reſscindenda venditione, c. 4. num. 52. ante finem. Minſsingerus in §. ſsi quis à non domino, num. 7. Inſstitut. de rerum diuiſsione. Sed decipiuntur apertè; nam licèt in prædictis induſstria & diligentia hominis verſsetur, vt dictum eſst; quia tamen id non fit cooperante naturâ ad productionem eorum, Induſstriales dici non poſsſsunt, ex dictis ſsupra num. 53. & 60. idcircò coacta ratione, prædicta à fructibus Induſstrialibus ſseparare neceſsſse eſst, conſstitueréque, fructus propriè non eſsſse, ſsed iuris ciuilis modo, & interpretatione, fructuum loco haberi: & de his hactenùs, quæ vt vides, diſstinctè magis quàm anteà erant, remanent explicata.

back | | continue

Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

CAPVT XXXVI.

SVMMARIVM.