Castillo Sotomayor: Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris

preceding text ...

back | | continue

CAPVT XXXIX.

Vſsufructu omnium bonorum ſsimpliciter, aut generaliter relicto, vtrùm feudalium, emphyteuticorum, fideicommiſsſsariorum, & libellariorum bonorum vſsusfructus relictus præſsumatur? vbi, quæ hucuſsque ſscripta ſsunt ab aliis, breuiter recenſsentur, & diſstinctè explicantur: deinde nouiter infertur ad nouam, & vtilem quæſstionem, vtrùm ſscilicet, omnium bonorum vſsufructu relicto, contineri debeat vſsusfructus eorum, de quibus inter viuos, reuocabiliter tamen, Maioratus conſstitutus fuit; & nonnullis caſsibus diſstinctis, res iſsta diſstinctione, & reſsolutione explanatur.

SVMMARIVM.

1 Vſsufructu omnium bonorum legato, non debetur vſsusfructus bonorum feudalium.
2 Et huius rei ratio duplex aſsſsignata, & num. ſseq.
3 Feudum irrequiſsito domino alienari non potest, & ſsi alienatum fuerit, alienatio redditur nulla.
4 Vaſsſsallus nihil diſsponere poteſst de re feudali in præiudicium domini, vel agnatorum, ad quos feudum reuerti debet.
5 Vſsumfructum relinquere, atque conſstituere, quædam alienatio eſst.
6 Velle nemo præſsumitur, quod iure facere non poteſst.
7 In materia feudali alienatio verè & propriè dicitur illa, quæ fit per tranſslationem dominij, vel vſsusfructus rei.
8 Bona feudalia non dicuntur propriè bona vaſsſsalli.
9 Vſsusfructus bonorum feudalium, quæ noua ſsunt & hæreditaria, quod contineatur ſsub legato vſsusfructus omnium bonorum.
10 Vſsufructu omnium bonorum relicto, vtrùm includatur bonorum emphyteuticorum vſsusfructus? vbi diſstinguitur inter bona emphyteutica, quæ ſsunt ex pacto & prouidentia, & ea, quæ ſsunt noua & hereditaria.
11 Item, ſsi expreſssè teſstator fecerit mentionem de feudalibus & emphyteuticis bonis, quid iuris obſseruari debeat?
12 Vſsusfructus bonorum libellariorum an legatus intelligatur ei, cui omnium bonorum vſsusfructus relictus eſst?
13 Vſsufructu omnium bonorum relicto, vtrùm legatus videatur vſsusfructus eorum bonorum, quæ ſsunt ſsubiecta fideicommiſsſso?
14 Vbi pars negatiua defenditur cum Communi, & vera ratio redditur.
15 Teſstatorem velle de bonis alienis teſstari, veriſsimile non eſsſse.
16 Vſsumfructum bonorum fideicommiſsſso ſsubiectorum, vel ſsaltem eorum æſstimationem, vtrùm conſsequi debeat is, cui omnium bonorum vſsusfructus relictus eſst, facta bonorum fideicommiſsſsariorum expreſsſsa mentione; & quid, ſsi teſstator alia bona non haberet?
17 Vſsusfructus vtrùm debeatur in bonis fideicommiſsſso ſsubiectis, cùm ſsimpliciter relictus eſst vſsusfructus omnium bonorum, aut omnium, & quoruncunque bonorum, & fideicommiſsſsum pertineat ad hæredem ſscriptum: vbi Franciſsci Manticæ, & Iacobi Menochij contrarietas nouè conſsideratur per Authorem, & Manticæ opinio magis probatur.
18 Vſsufructu omnium, ſsingulorum, & quoruncunque bonorum vbique exiſstentium relicto, vtrùm bonorum fideicommiſsſsariorum vſsusfructus relictus præſsumatur?
p. 157
19 Item, quid ſsi vſsusfructus relictus fuerit omnium, ac quoruncunque bonorum, & quoquo modo ipſsi teſstatori ſspectantium, & quæ ipſse teneret, aut quoquo modo poſsſsideret?
20 Et de hac re Marcus Antonius Peregrinus commendatus.
21 Vſsufructu omnium bonorum relicto, vtrùm contineatur vſsusfructus eorum bonorum, de quibus inter viuos, reuocabiliter tamen, Maioratus conſstitutus fuit: noua quæſstio, & plenè diſsputata, & reſsoluta, & num. ſseq.
22 Maioratus conſstitutus inter viuos reuocabiliter, & qui vſsque ad mortem reuocari poteſst, ſsi expreſssè non reuocetur, morte confirmatur, & irreuocabilis perpetuò efficitur.
23 Si legetur vni, quod alteri legatum erat, an cenſseatur ademptum priori?
24 Pro reſsolutione quæſstionis propoſsitæ ſsuprà num. 21. nonnullos caſsus diſstinguendos eſsſse, & primus caſsus ibidem proponitur.
25 Coniecturis, vel interpretationi locus non eſst, quoties de voluntate teſstatoris apparet manifeſstè.
26 Secundus caſsus in quæſstione ſsuperiori proponitur.
27 Interpretatio talis fieri debet in teſstamentis & vltimis voluntatibus, per quam diſspoſsitio non remaneat irrita, ſsed potiùs ſsortiatur effectum, etiamſsi in diſspoſsitione veniant ea, quæ alias non venirent: Idque quamplurimis exemplis exornatur, & confirmatur, remiſsſsiuè.
28 Verba testamenti ſsic debent intelligi, vt ceſsſsiet ſsuperſstuitatis vitium, & aliquid operentur etiam ſsi impropriè ſsumantur: ídque multis teſstimoniis exornatur remiſsſsiuè.
29 Expreſsſsum in indiuiduo dicitur aliquid, quando diſspoſsitio in alio verificari non poteſst.
30 Expreſsſsum dicitur illud, ad quod tantum fieri poteſst relatio.
31 Diſspoſsitio generalis, quæ ſsolùm poteſst verificari in vna ſspecie, cenſsetur eſsſse ſspecialis.
32 Genus vbi non poteſst verificari niſsi in vna ſspecie, cenſsetur ſspecies, aut habetur pro ſspecie.
33 Tertius caſsus in quæſstione ſsuperiori proponitur.
34 Si donatione causâ mortis, vel inter viuos reuocabili priùs facta, generalis diſspoſsitio, vt hæredis inſstitutio, ſsequatur, ſspecialis donatio per generalem diſspoſsitionem non reuocatur, nec cenſsetur illi derogatum.
35 Melioratio in vna re reuocabiliter facta, non reuocatur per generalem diſspoſsitionem, nec per meliorationem Tertij & Quinti bonorum.
36 Rodericus Iuarez laudatur, & verba quædam ipſsius ponderantur & referuntur.
37 Teſstator, qui potuit diſspoſsitionem aliquam reuocare, nec reuocauit, cenſsetur illam Confirmare.
38 Teſstator, quod non expreſsſsit, velle non præſsumitur, quia ſsi voluiſsſset, vtique expreſsſsiſsſset.
39 Mutatio voluntatis in dubio non præſsumitur, & qui dicit eam mutatam, onere probationis adſstringitur: idque latiſsſsimè explicatum, remiſsſsiuè.
40 Maioratus inter viuos conſstitutus quibus caſsibus irreuocabilis ſsit? Et de materia l. 17. & 44. Tauri, remiſsſsiuè.
41 Donatio perfecta & irreuocabilis impedit teſstamenti factionem ſsuper bonis donatis.
42 Et ſsicut expreſssè reuocari non poteſst, ſsic nec tacitè per alienationem, aut aliam diſspoſsitionem in contrarium factam.

QVæſstionibus præcedentibus proximum eſst inquirere nunc, vtrùm vſsufructu omnium bonorum relicto, bona etiam contineantur, quæ reſstitutioni ſsubiecta ſsunt: ſsicuti ſsunt bona feudalia, emphyteutica, & fideicommiſsſsiaria, de quibus ſsigillatim agendum erit.

Et in primis de bonis feudalibus conſstituendum eſst;

* quòd vſsufructu omnium bonorum legato, regulariter non debetur vſsusfructus bonorum feudalium, de quibus teſstator non potuit diſsponere, nec præſsumitur ex ſsimplici & generali legato & omnium bonorũbonorum diſsponere voluiſsſse, cap. 1. in principio, de ſsucceſsſsione feudi, cum pluribus concordantibus adductis per Alexandrum in conſsilio 18. num. 2. volumin. 5. Gozadin in conſs. 47. n. 13. Pariſsium in conſs. 98. num. 3. & 4. volum. 2. & ex multis ſsic obſseruant Berous in quæſst. 95. Iulius Clarus in §. feudum, quæſst. 37. verſsicul. ſsed numquid. Tiraquellus in tractatu, Le mort, 5. Par. declaratione 5. num. 11. & ſsequentibus. Paulus de Montepico in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cùm nuberet, de legatis 2. num. 122. Beccius in libro ſsutarum quæſstionum, quæſst. 95. in principio, Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, n. 97. fol. 277. Mantica de coniecturis vltimarum voluntatum, lib. 9. titul. 6. num. 6. Michaël Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. legatum quæſst. 26. in principio. Petrus Surdus in conſs. 73. num. 18. & 19. & 1. lib. 1. Cephalus in conſsilio 516. num. 18. lib. 4. Decianus in conſs. 57. volumine 1. Menochius lib. 4. præſsumptione 142. num. 4. Achilles Pedrocha in conſs. 7. num 73. volumine 1. Et huius reſsolu

*tionis communis duplex ratio colligitur ex ſsuperioribus, maximè ex Beroo dicta quæſstione 95. num. 3. & 4. quòd feudum ipſsum irrequiſsito domino alienari non poteſst; & ſsi alienatum fuerit, alienatio redditur nulla,

* Vt expreſssè cautum eſst in capit. Imperialem, de prohibita alienatione feudi per Federicum, c. 1. §. donare, qualiter poterat olim feudum alienari, cum adductis per Iulium Clarum in §. feudum, quæſst. 31. nec poteſst

* Vaſsſsallus de re feudali aliquid diſsponere poſst mortem ſsuam in præiudicium domini, vel agnatorum, ad quos feudum ipſsum reuerti, & deuolui debet, cap. 1. in princ. de ſsucceſsſsione feudi, Potrò relinquere, atque conſstituere

* vſsumfructum, quædam alienatio eſst, l. vltima C. de rebus alienis non alienandis, cap. non liceat, 12. quæſst. 2. ergo non poteſst teſstator rei feudalis vſsumfructum relinquere; & conſsequenter nec voluiſsſse dicitur, cùm nemo velle præſsumatur, quod iure facere non poteſst. Id

* quod apertè probatur ex doctrina Baldi in rubrica, de alienatione feudi, quem refert, & ſsequitur Berous dicta quæſst. 95. num. 3. quòd in materia feudali alienatio verè

* & propriè dicitur illa, quæ ſsit per tranſslationem dominij, vel vſsusfructus rei.

Deinde, vel ex eo deſscendit ratio, quòd cùm teſsta

*tor reliquerit vſsumfructum bonorum ſsuorum, non intellexit etiam de bonis feudalibus, ex quo eius bona dici non poſsſsunt, ſsicuti poſst Alexandrum, Socinum, Iaſsonem, Pariſsium, & Decium ſscripſsit Menochius lib. 4. dicta præſsumption. 142. num. 8.

Cæterùm ſsuperior traditio locum habet in feudo an

*tiquo ex pacto, & prouidentia. quod omninò inalienabile eſst; ſsecus verò in feudo alienabili, ſsicuti eſst feudum nouum & hæreditarium, vti in ſspecie declarat Picus in dict. §. Titia cùm nuberet, num. 123. verſsìcul. hæc concluſsio, & verſsìcul. ſsecundò videtur, & communem reiſsolutionem teſstantur Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 98. folio 277. Craueta in conſs. 256. num. 6. volumin. 1. Graſsſsius §. legatum, quæſst. 26. num. 1. in fine. Menochius dicta præſsumption. 142. num. 9. Pedrocha in conſs. 7. num. 95. & 96.

Secundò conſstituendum eſst, de bonis emphyteuticis

* idem dicendum eſsſse, vſsufructu, inquam, omnium bonorum relicto, bonorum emphyteuticorum vſsumfructum non includi: quoniam teſstator de bonis emphyteuticis in teſstamento diſsponere non poteſst, & per conſsequens nec etiam vſsumfructum in eis conſstituere, vt vtrumque iure, ratione, & quamplurimorum authoritate comprobauit Pariſsius in conſs. 98. num. 8. 9. & 10. volumin. 2. & eſsſse communem reſsolutionem ſscribunt Berous in præcitata quæſst. 95. num. 2. verſsìcul. & Alexander. Iulius Clarus §. emphyteuſsis, quæſst. 1. Marçarius in epitome de fideicommiſsſsis, quæſst. 10. num. 22. Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 98. fol. 277. Decianus in conſs. 57. Volumin. 1. Alexander Raudenſsis de analogis, |

p. 158

lib. 1. cap. 23. num. 84. Albanus in conſs. 37. num. 6. Pedrocha in conſs. 7. num 75. 76. & 77. Menochius lib. 4. dicta præſsumptione 142. num. 10. & 11. qui tamen diſstinguendum exiſstimat, vti Paulus de Montepico, Pariſsius, Tiraquellus, & alij multi ibidem relati diſstinguunt: Caualcanus etiam dicto num. 48. nempe, quòd in his, quæ non ſsunt alienabilia, (quippe quæ conceſsſsa, fuerunt pro ſse, filiis, & deſscendentibus, atque ita dicuntur ex pacto, & prouidentia) in his, inquam, relinqui, & conſstitui non poſsſsit vſsusfructus; ſsi verò emphyteuſsis eſst noua, & hæreditaria, atque ita alienabilis, conſstitui, atque relinqui poſsſsit ex eis vſsusfructus, vt etiam in ſspecie affirmarunt Alexander in conſs. 120. lib. 1. & in l. 3. §. ex contrario, colum. penult. ff. de acquirenda poſsſseſsſsione, & ibidem Iaſson num. 65. Nunc tamen ſsuperior reſsolutio explicatur, vt quamuis regulariter bona emphyteutica, & feudalia non contineantur ſsub legato vſsusfructus omnium bonorum; attamen iſstud non obtineat quoad præiudicium conſstituentis vſsumfructum, atque ita teſstatoris, & per conſsequens, & eius hæredis: idcircò, ſsi teſstator

* in tali legato vſsusfructus feciſsſset expreſsſsam mentionem de bonis feudalibus, & emphyteuticis, ſsiue ex probabilibus coniecturis appareret de mente teſstatoris fuiſsſse, vt prædicta ſsub legato comprehenderentur, teneretur hæres ſsimpliciter adiens, conſseruare Factum defuncti, vti vſsumfructum relictum in bonis ipſsius hæredis, ſsi autem adiuit cum beneſsicio legis, & inuentarij, tenebitur etiam conſseruare factu defuncti vſsque ad concurrentem quantitatem, in qua ſsucceſsſsit teſstatori: quòd ſsi hæres ſscriptus nollet adire hæreditatem, benè verum eſst quòd in præiudicium venientium ab inteſstato non potuit teſstator in dictis bonis, aliquem conſstituere vſsumfructum, vt latiùs probat Caualcanus, & multos ſsic tenentes adducit dicto num. 98. per totum, verſsiculo, prædicta tamen, fol. 278. & ſsequitur Graſsſsus dicto §. legatum, quæſst. 26. num. 2. Verſsicul. prædicta tamen intellige. & poſst Corneum, Socinum iuniorem, Guidonem, Alciatum, Cæpolam, & Iulium Clarum, §. Emphyteuſsis, quæſst. 21. & §. feudum, quæſst. 37. num. 1. tradit Pedrocha dict. conſs. 7. ex num. 91. vſsque ad num. 95. vbi ex num. 71. vſsque ad num. 122. maximè num. 88. 89. & 90. plenè diſsputat,

* vtrùm vſsusfructus bonorũbonorum libellariorum legatus intelligatur ei, cui omnium bonorum vſsusfructus relictus eſst.

Tertiò conſstituendum eſst, dubium eſsſse, vtrùm vſsu

*fructuarius omnium bonorum, habeat vſsumfructum in bonis fideicommiſsſsariis, ſsiue fideicommiſsſso ſsubiectis; magis tamen communiter obtinuiſsſse, quòd non; &

* conſsequenter in legato ſsimplici omnium bonorum non intelligi relictum vſsumfructum bonorum fideicommiſsſso, & reſstitutioni, ſsubiectorum, ita tradunt communiter omnes Doctores in l. qui Romæ, §. duo fratres, ff. de verborum obligat. vbi Iaſson num. 33. verſs. in eadem gloſsſsa. Berous dicta quæſst. 95. num. 2. & 13. & cum Decio, Guido. Pap. Gabri. Saray, Bellono, Ruino, Pariſsio, & aliis ſsecurè reſsoluit Caualcanus num. 99. incipit: Sextò deduceret iſste hæres, fol. 279. Graſsſsus §. legatum, quæſst. 27. Cephalus in conſs. 516. num. 10. verſsicul. his tamen, vol. 4. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 73. Mantica de coniecturis vltimarum voluntatum, lib. 9. tit. 6. num 8. Bertazolus in conſs. 58. num. 33. & ſsequentibus. Portius Imol. in conſs. 6. num. 39. Menochius lib. 4. dicta præſsumpt. 142. num. 12. vbi ex mente communi dicit, huius traditionis rationem eſsſse, quòd cùm teſstator reliquerit vſsumfructum bonorum ſsuorum, inter illa non continentur bona fideicommiſsſso ſsuppoſsita, ex quo nõnon dicuntur ipſsius teſstatoris propria, ſsed aliena, nempe alterius, cui reſstitui debent, l. vnum ex familia, ff. de legatis 2. l. irritum, C. ad leg. falcidiam: addit Pedrocha, ſsed Menochium non refert, dicto conſs. 7. num. 120. ideò bona fideicommiſsſso ſsubiecta ſsub eo legato non contineri, quoniam

* veriſsimile non eſst, teſstatorem velle de bonis alienis teſstari, vt copiosè probant Alexander in conſs. 168. num. 6. vol. 2. Decius in conſs. 378. num. 1.

Cæterùm ſsuperior obſseruatio procedit, cùm in du

*bio ſsumus; ſsecùs tamen, ſsi teſstator eorum bonorum expreſsſsam mentionem fecerit: tunc enim vſsumfructum illorum, aut æſstimationem conſsequi deberet vſsufructuarius ab hærede, tam ſsi bona eſsſsent hæredis, quàm alterius perſsonæ; quia legatum de re hæredis validum eſst, & dere aliena etiam, cum diſstinctione l. cum rem alienam, C. de legatis. Similiter procedit, quando teſstator haberet alia bona, ſsecùs ſsi nulla alia, quàm fideicommiſsſsaria haberet, vt vtrumque iure, ratione, & authoritate latius probat Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 102. 103. & 104. fol. 283. Et in fortioribus

* terminis, cùm fideicommiſsſsum erat reſstituendum hæredi inſstituto à teſstatore, qui bonorum ſsuorum vſsumfructum legauit, quòd non ſsolum teſstator potuerit, ſsed etiam quòd in dubio videatur voluiſsſse eorum vſsumfructum relinquere, cum Alciato, Socino, Albano, & Deciano probauit Menochius lib. 4. dicta præſsumptione 142. num. 12. & tamen etiam hoc caſsu, expreſsſsam mentionem eorum bonorum factam fuiſsſse, videtur requirere Caualcanus vbi ſsuprà, ſsupponens apertè aliàs illorum vſsumfructum relictum non videri, etſsi ad hæredem ſscriptum fideicommiſsſsum pertineat: quod etiam manifeſstè, & in fortioribus terminis, nempe, quando legatus eſst vſsusfructus omnium, & quorumcunque bonorum, præſsentiunt Pariſsius in conſs. 98. num. 13. & 14. vol. 2. Socinus iunior in conſs. 58. num. 4. 5. & 6. cum quibus idem opinatur Mantica (cuius non meminit Menochius vbi ſsuprà) lib. 9. tit. 6. n. 8. in fine. & num. 9. & ſseqq. vbi dicit, vſsumfructum non deberi in bonis fideicommiſsſso ſsubiectis, etiamſsi fideicommiſsſsum pertineat ad hæredem ſscriptum, & omnium, & quorumcunque bonorum vſsusfructus relictus ſsit, niſsi probetur voluntas teſstatoris, ſsaltem ex probabilibus coniecturis; & cùm hæcquæſstio de facto incidiſsſset, quòd ita reſspondit, & obtinuit rationibus & iuribus ibidem adductis, quæ me fortiter mouent, vt contra Menochium & ſsuperiores ita tenendum exiſstimem.

Denique ſsuperior reſsolutio tradita ſsuprà ex num. 14.

* procedit, etiamſsi teſstator dixerit, quòd relinquit vſsumfructum omnium, ſsingulorum, & quorumcunque bonorum ſsuorum vbique exiſstentium, quia per illam dictionem omnium, & quorumcunque, non ampliatur diſspoſsitio ad bona hæredis, aut alterius perſsonæ, nec ad dicta bona fideicommiſsſsaria, vel alienari prohibita: quod cum Beroo, Ruino, & aliis latè, & rectè comprobat, & aliorum traditiones declarat Caualcan. de vſsufructu mulieri relicto, ex num. 105. fol. 285. vſsque ad num. 110.

* qui ante dictum num. 105. exiſstimat de mente teſstatoris apertè conſstare, vt velit etiam bonorum fideicommiſsſsariorum vſsumfructum relinquere, quando relinquit vſsumfructum omnium, & ſsingulorum, ac quorumcunque bonorum, & quoquo modo ad ipſsum teſstatorem ſspectantium, & quæ ipſse teneret, & quoquo modo poſsſsideret: quod tenuerunt etiam Bellonus in conſs. 9. n. 14. verſs. ſsed inſstitutione. Ruinus in conſs. 150. num. 13. vol. 3.

* Verum in propriis terminis contrariam ſsententiam conſstanter defendit, iure, ratione, & quamplurimorum authoritate eleganter comprobat, & fundamentis contrariis ſsatisfacit Marcus Antonius Peregrinus de fideicommiſsſsis, art. 6. ex num. 9. fol. 56. vſsque ad num. 17. qui de hac re videndus erit omninò, cùm occaſsio ſse obtulerit.

Quartò deinde conſstituendum eſst, ſsumpta ex dictis

* hactenus occaſsione, inferri poſsſse ad nouam & vtilem quæſstionem, nec adhuc in terminis tactam per aliquẽaliquem, cuius reſsolutio & aliis caſsibus occurrentibus applicari poterit: Si ponamus, quòd aliquis liberos non habens, nec deſscendentes, alicuius, vel maioris partis bonorum ſsuorum in fauorem cognati, vel conſsanguinei Maioratum inſstituat, qui Maioratus conſstitutus fuerit inter viuos, reuocabiliter tamen, ſsiue aliàs tali modo, vt ex legibus huius Regni reuocari poſsſsit; posteà verò tempore mortis vxori ſsuæ, vel alteri omnium bonorum ſsuorum vſsumfructum relinquat, vtrùm ſscilicet in hac ſspecie, vſsufructu omnium bonorum relicto, contineatur etiam |

p. 159

vſsusfructus eorum bonorum, de quibus inter viuos, reuocabiliter tamen Maioratus conſstitutus fuit: Et dubium facit obſscura teſstatoris voluntas; ignoramus enim an de bis bonis ſsenſserit ipſse teſstator, nèc-ne, ſscimus tamen Maioratu ſsic reuocabiliter conſstituto, potuiſsſse inſstitutorem non ſsolum expreſssè & directè Maioratum reuocare, ſsed etiam tacitè & indirectè per tempus vitæ vxoris, vſsumfructum adimere ei, in cuius fauorẽfauorem Maioratus conſstitutus erat, ex his, quæ ſscripſserunt Petrus de Peralta in l. 3. §. qui fideicommiſsſsariam, num. 124. ff. de hæredib. Inſstit. Anton. Gomez in l. 40. Tauri, num. 72. D. Anton. de Padilla in l. vnum ex familia, §, ſsi de falcidia, num. 16. de legatis 2. Molina de Hiſspanor. primogeniis, lib. 1. cap. 10. num. 11. & cap. 9. num. 42. verſs. fin. & cap. 11. ex num. 8. & num. 11. aliàs Maioratus conſsti

*tutus inter viuos reuocabiliter, & qui vſsque ad mortem reuocari poteſst, ſsi expreſssè non reuocetur, morte non confirmatur, & irreuocabilis perpetuò efficitur, vt plenè & eruditè comprobat idem Molina dict. cap. 11. n. 7. 8. & 9. Prætereà facit dubium, quòd vbi ex cauſsa mortis

* aliquid donatur alicui, vel in vltima voluntate legatur, ſsi poſsteà idem alteri legetur; aut conſstat, teſstatorem voluiſsſse adimere à primo, & eſst locus ad adẽptioniademptioni; aut non conſstat, & legatum diuiditur, vt ex communi reſsoluunt, & latiùs declarant Couar. in rubrica, de teſstamentis, 2. part. num. 21. Menchac. de ſsucceſsſsionum progreſsſsu, lib. 3. §. 23. num. 96. Antonius Gomez tom. 1. variar. cap. 12. de legatis, num. 20. Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. legatum, quæſst. 80. per totam, Bolognetus in l. re coniuncti, ff. de legatis 3. ex num. 75. vſsque ad num. 88. latiſsſsimè Menochius lib. 4. præſsumpt. 173. per totam. Sed in quæſstione propoſsita nullo modo conſstat de voluntate teſstatoris, nec apparet, an etiam ſsenſserit de bonis, de quibus Maioratus conſstitutus erat, poſsſsúntque verba teſstatoris, & legationis vſsusfructus in aliis bonis verificari, vltra ea de quibus Maioratus conſstitutus ſsuit, eò maximè, quòd cum communi ſsuperiùs probauimus. vſsufructu omnium bonorum relicto, non contineri vſsumfructum eorum bonorum, quę fideicommiſsſso aut reſstitutioni ſsuppoſsita erant: Idcircò, pro vera

* explicatione, ſsequentes conſsiderabam conſstitui poſsſse caſsus, ſsiue obſseruationes fieri, quibus dubitatio hæc, & verè, & abſsolutè dilui poterit.

Et primò conſstituo, quòd ſsi teſstator, qui Maioratum inter viuos reuocabiliter conſstituerat omnium bonorum ſsuorum, etiam eorum, qui Maioratui ſsuppoſsiti erant, vſsumfructum legauerit expreſssè, vel quòd legare voluerit, probabilibus atque euidentibus coniecturis appareat, res erit expedita, & certa; nam cùm potuerit Maioratum reuocare, multò magis potuit vſsumfructum bonorum Maioratûs relinquere, ex his quæ reſsoluunt Peralta, Antonius Gomez, Padilla, & Molina in locis relatis ſsupr. n. 21. in fine, & num. 22. & quia coniecturis,

* vel interpretationi locus non eſst, quoties de voluntate teſstatoris apparet manifeſstè, l. ille aut ille, 25. §. cùm in verbis, ff. de legatis 3. quam multis exornant Tiraquellus in l. ſsi vnquam, C. de reuocandis donat. verbo, libertis, ex num. 5. Cephalus in conſs. 246. n. 16. lib. 2. & in conſs. 581. num. 35. & 536. num. 8. lib. 4. Mantica de coniecturis vltim. volunt. lib. 3. tit. 4. num. 1. Menochius in conſs. 200. n. 100. lib. 2. & in conſs. 265. n. 11. lib. 3. Burſsatus in conſs. 12. num. 56. vol. 1. Fabius Turretus in conſs. 32. num. 17. Petrus Antonius de Petra de fideicommiſsſsis, quæſst. 9. num. 8. & num. 43. & ſseqq. & num. 54. 55. & 56. Sfortia Oddo in conſs. 100. num. 37. lib. 1. Nec in hoc caſsu propriè habent locum ea, quæ ex communi Doctorum reſsolutione, in bonis fideicommiſsſsariis ſsuprà dicebamus, proptereà quòd ea bona re vera & propriè aliena erant, aut ſsaltem de illis diſsponere non poterat teſstator; at verò in terminis noſstris bona Maioratus inſstitutioni ſsuppoſsita, adhuc manent teſstatoris, & de illis, ſsicut de aliis bonis teſstari poteſst, Maioratum reuocare, & ad libitum de eiſsdem diſsponere: vnde fortaſsſsis ad eliciendam teſstatoris voluntatem, sufficerent verba vniuerſsalia, quæ in bonis fideicommiſsſsiariis non ſsufficere adnotauimus ſsuprà num. 17. 18. & 19.

Secundò conſstituo, quòd ſsi in ſspecie propoſsita teſsta

*tor, vxori, vel alteri vſsumfructum omnium bonorum, vel bonorum ſsimpliciter relinquat, nec habeat alia bona, quàm ea, de quibus Maioratum inſstituerat reuocabiliter; tunc vſsusfructus bonorum omnium Maioratus ad vſsufructuarium pertinebit, ſsola proprietate remanẽteremanente penes eum, in cuius fauorem Maioratus conſstitutus fuit, ſsi aliter de ea non diſspoſsuiſsſset teſstator: quæ reſsolutio ſsequentibus fundamentis fulciri poterit. Primò, nam in ſsimili caſsu cùm teſstator alia bona non habet, quòd feudalium, emphyteuticorum, & ſsimilium bonorum vſsusfructus relictas videatur, ad limitationem eorum, quæ in initio huius capitis diximus, firmant Gerardus, ſsingulari 35. Dictum eſst vulgare. Tiraquellus de retracta lignagier, §. 15. gloſsſs. 1. num. 17. Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, n. 104. fol. 284. vbi dicit, quòd in hoc caſsu hæres tenetur dare talia bona ad vſsufructuandum, aut ſsi non poteſst, eorum æſstimationem. Secundò probatur,

* quoniam in teſstamentis, & vltimis voluntatibus interpretatio talis fieri debet, per quam diſspoſsitio non remaneat irrita, ſsed potius ſsortiatur effectum, etiamſsi in diſspoſsitione veniant ea, quæ aliàs non venirent, l. pediculis, §. cùm quæreretur, ff. de auro & argento legato, l. Mæuius, vbi Gloſsſsa, & Caſstrenſsis notant, ff. de legat. 2. l. ſseruos, in fin. ff. de legat. 3. Ex quibus ſsic deduxerunt & quamplurimis exornarunt Rodericus Xuarez in l. quoniam in prioribus, quæst. 9. verſs. imò quod plus eſst. Pinellus 1. Part. rubricæ, C. de bonis maternis, num. 41. in fine. Rolandus in conſs. 32. num. 22. vol. 4. Crauet. in conſs. 297. num. 4. Cephalus in conſs. 51. num. 39. & in conſs. 146. num. 36. lib. 1. Alciatus regul. 3. præſsumpt. 34. Simon de Prætis de interpretatione vltim. volunt. lib. 2. interpret. 2. ſsolution. 5. per totam, fol. 213. Decianus in conſs. 7. n. 103.

* vol. 1. & verba teſstamenti ſsic debent intelligi, vt ceſsſset ſsuperfluitatis vitium & aliquid operentur, etiamſsi impropriè ſsumantur, ex vulgata regula l. ſsi quando, ff. de legatis 1. l. generali, §. 1. vbi notat Bartolus ff. de vſsufructu legato, quam infinitis teſstimoniis comprobarunt Iaſson in l. qui Romæ, §. duo fratres, ex num. 62. ff. de verbor. obligat. Mieres de Maioratu, 1. part. quæst. 60. ex num. 5. Simon de Prætis de interpretatione vltim. volunt. lib. 2. interpretatione 3. ſsolutione 5. ex num. 1. cum multis ſseqq. fol. 260. & 261. Cephalus in conſs. 544. n. 6. lib. 4. Decianus in conſs. 31. num. 133. vol. 1. Achilles Pedrocha in conſs. 16. ex num. 53. & in conſs. 35. num. 63. & in conſs. 40. ex num. 333. Ioannes Vincentius Honded. in conſs. 63. num. 96. vol. 1. Vnde ſsi in caſsu propoſsito, eorum bonorum vſsusfructus non deberetur legatario, fructratoria redderetur diſspoſsitio, cùm teſstator alia bona non haberet. Nec poſsſsunt habere locum ea, quę ſsequenti caſsu dicentur, nam cùm tale legatum, ſseu relictum vſsusfructus in aliis bonis veriſsicari non poſsſsit, perinde haberi debet, ac ſsi expreſsſsa diſspoſsitio interueniret: Ex

*preſsſsum enim in indiuiduo dicitur aliquid, quando diſspoſsitio in alio verificari non poteſst, vt per illum textum, notarunt communiter Doctores in l. 2. ff. de liberis & poſsthumis, & latè cõprobantcomprobant Tiraquellus de legibus connubialibus, gloſsi. 7. num. 128. & ſsequentibus. Cephalus in conſs. 622. num. 54. Lib. 5. Mantica de coniecturis vltimarum voluntatum, lib. 7. titul. 12. num. 11. Ioannes Vincentius Honded. in conſs. 30. num. 60. & 61. & in conſs. 63. ex num. 87. vſsque ad num. 96. volum. 1. Laurentius de Pinu in conſs. 41. n. 9. lib. 1. Expreſsſsúmque dicitur etiam

* illud, ad quod tantùm fieri poteſst relatio, provt in terminis huius caſsus contingit, vt ex aliis agnoſscit Burſsatus in conſs. 381. ſsub num. 11. lib. 4. Et diſspoſsitio generalis

* quæ ſsolùm poteſst verificari, in vna ſspecie, cenſsetur eſsſse ſspecialis, ex Natta in conſs. 314. num. 2. lib. 2. & Beroo in conſs. 129. num. 11. lib. 2. Genus namque vbi non poteſst

* verificari niſsi in vna ſspecie, cenſsetur ſspecies, vel habetur pro ſspecie, l. ſsi optio, ff. de optione legata, l. fundus qui locatus, cum l. ſseq. in finalibus verbis, ff. de fundo in|

p. 160

ſstructo, & latiùs comprobat, atque ad nonnulla vtilia infert Petrus de Peralta in l. ſsì quis in principio teſstamenti, ff. de legat. 3. num. 222. fol. 504. & in l. Mæuius, §. duorum, ff. de legat. 2. num. 13. fol. 542.

Tertiò conſstituo, quòd ſsi Maioratus ex cauſsa dona

*tionis inter viuos, reuocabiliter tamen, conſstitutus fuerit ex vna re ſspecialiter, veluti ex domo, ſseu annuo cenſsu magni valoris, vel de aliquibus rebus nominatim & ſspecialiter; ita quòd remanſserunt alia plura bona: & tunc ſsi de prædictis nulla facta mentione, teſstator vxori, vel alteri vſsumfructum omnium bonorum relinquat, in generali bonorum omnium relicto non veniet vſsusfructus eorum bonorum, de quibus Maioratus inſstitutus fuerat, ſsicut nec proprietas veniret, ſsi vxor in bonis omnibus in ſsolidum quoad vſsumfructum & proprietatem fuiſsſset inſstituta hæres. Id quod euidenter pro

*batur ex eo, quòd ſsi donatione cauſsa mortis, vel inter viuos reuocabili priùs facta, generalis diſspoſsitio, vt hæredis inſstitutio, ſsequatur, ſspecialis donatio per generalem diſspoſsitionem non reuocatur, nec cenſsetur illi derogatum, vt poſst Aretinum in conſs. 74. columna penultima. Aymon. Sauilli. in conſs. 144. num. 10. adnotarunt Couar. in rubrica, de teſstamentis, 3. part. num. 19. Aluaradus de coniecturata mente defuncti, lib. 3. cap. 2. num. 48. fol. 136. vbi loquitur in donatione ſseu melioratione reuocabiliter facta, an per generalem diſspoſsitionem, ſsiue hæredis inſstitutionem reuocetur, & quòd do

*natio ſspecialis, & ſsic melioratio in vna re reuocabiliter facta non reuocetur per generalem diſspoſsitionem, nec meliorationem Tertij & Quinti bonorum, reſsoluunt Angulo ad leges meliorationum, l. 10. titul. 5. gloſsſsa. 2. num. 4. fol. 198. Azeuedius in l. 1. tit. 6. num. 20. lib. 5. nouæ recopilationis, & in eiſsdem terminis eruditiſsſsimus & præſstantiſsſsimus Rodericus Iuarez, quem ſsuperiores non citant in l. quoniam in prioribus, quæſst. 8. col. 6. verſs. Se

*cundum dubium, vbi ſsic ſscribit: Hoc ceſsſsat in propoſsito, cùm vinculum & melioratio facta eſsſset per contractũcontractum inter viuos, quæ non reuocatur per teſstamentum tacitè, ſsicut per ſsecundum teſstamentum reuocatur primum, &c. Et ratio

* poteſst eſsſse, quia teſstator, qui circa res reuocabiliter donatas potuit ad libitum diſsponere & donationem reuocare, nec aliquid diſspoſsuit, nec reuocauit, cenſsetur illam confirmare voluiſsſse, argumento textus ſsingularis in l. 1. §. ſsciendum, ff. de legatis 3. quem textum, & alia iura optimè atque eruditè, vt aſsſsolet, expendit Peralta in l. qui testamento, ff. de legatis 2. num. 21. verſs. vel poteſst aliter conſsiderari, qui de prædictis agit ex propoſsito; ideò omninò videndus eſst ex num. 4. vſsque ad n. 23. Et quòd non expreſsſsit, velle non præſsumitur, quia ſsi vo

*luiſsſset, vtique expreſsſsiſsſset, vt dicit Bald. per illum textum in l. vnica, §. ſsin autem ad deficientis, C. de caducis tollendis, & in l. voluntatis, C. de fideicommiſsſsis, Iaſson in conſs. 142. num. 24. vol. 2. Anchar. in conſs. 119. in fine. Decian. in conſs. 63. num. 12. vol. 2. Burſsat. in conſs. 206. num. 8. lib. 2. Hyppolitus Riminald. in conſs. 242. num. 35. vol. 3. Ioannes Vincentius Honded. in conſs. 63. num. 64. vol. 1.

Deinde facit, quòd is qui donauit, ſsiue Maioratum inter viuos inſstituit, præſsumitur eſsſse in eadem voluntate, in qua fuerat tempore donationis, vel inſstitutionis,

* niſsi contrarium appareat de voluntate ipſsius, ante mortem eius, argumento l. cùm hic ſstatus, §. 1. ff. de donationibus inter: vnde in dubio mutatio voluntatis non debet præſsumi, & qui dicit eam mutatam, onere probationis adſstringitur, c. maiores, de Baptiſsmo, c. licet, de procuratoribus, in 6. & vulgata regula l. eum qui, ff. de probationibus, de qua congerunt infinita ad propoſsitum Alciatus regula 2. præſsumptione 16. Maſscardus de probationibus, tom. 3. concluſsione 1418. per totam, Aluaradus de coniecturata mente defuncti, lib. 3. cap. 2. à num. 13. vſsque ad num. 30. Ioannes Botta Cremenſsis in conſs. 47. num. 42. & ſseqq. Menochius optimè declarans iſstam regulam, lib. 6. præſsumptione. 37. & in conſs. 1. num. 121. & in conſsil. 100. num. 81. lib. 1. & in conſs. 203. num. 20. 21. 22. & 23. & in conſs. 289. n. 47. & 50. lib. 3. & in conſs. 422. n. 76. & n. 83. lib. 5. Simon de Prætis in conſs. 106. n. 61. Cephalus in conſs. 136. num. 54. lib. 3. Surdus in conſs. 35. num. 8. & in conſs. 136. n. 5. vbi eleganter declarat n. 38. lib. 1. Hyppolitus Riminaldus in conſs. 9. num. 30. vol. 1. Decianus in conſs. 44. num. 20. vol. 1. Achilles Pedrocha in conſs. 23. ex num. 156.

Quod ſsi maioratus inter viuos irreuocabiliter conſsti

*tutus fuerit expreſssè, vel eo modo, quo reuocari minime poſsſsit, vt in caſsibus contentis in l. 17. & in l. 44. Tauri, quarum materiam latè explicant Scribentes ibi. Molina de Hiſspanorum primogeniis, libro primo cap. 12. n. 19. & lib. 4. cap. 2. per totum. Mieres de Maioratu, prima part. quæſst. 22. & quæſst. 28. & 29. & 36. vſsque ad quæſstionem 44. & quæſst. 59. Aluaradus de coniecturata mente defuncti, lib. 2. cap. 4. à principio. Ioannes Gutierrez de iuramento confirmatorio, prima parte, cap. 12. num. 11. & 14. & practicarum lib. 2. quæſst. 50. & multis ſsequentibus, & quæſst. 77. & ſsequentibus, & lib. 3. quæſst. 72. & 73. Matienço, Azeuedius, & Angulo in l. 1. titul. 6. & in l. 4. titul. 7. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ. D. Spino in ſspeculo, gloſs. 18. de melioration. num. 66. & ſsequent. Tunc, inquam, dicendum eſst, legatum vſsusfructus omnium bonorum minimè pertinere ad ea, de quibus donatio, ſsiue Maioratus irreuocabilis inter viuos conſstitutus fuit, de qui

*bus etiam pro vita ſsua vſsumfructum ſsibi reſseruaſsſset inſstitutor: Quod certum eſst, & manifeſstè comprobatur ex eo, quòd donatio perfecta & irreuocabilis impedit teſstamenti factionem ſsuper bonis donatis, vt latiùs probarunt Caſstrenſsis in conſs. 831. num. 1. volum. 2. Pariſsius in conſs. 63. num. 16. lib. 1. Cephalus in conſs. 531. num. 22. lib. 4. Borgninus Caualcanus deciſs. 45. n. 6. fol. 723. & ſsi

*cut expreſssè reuocari non poteſst, ſsic nec tacitè per alienationem, aut aliam diſspoſsitionem in contrarium factam, vt eleganter ſscripſserunt Craueta in conſs. 103. n. 16. lib. 1. Curtius iunior in conſs. 189. n. 22. vol. 3. Borgn. Caualcanus deciſsione 42. num. 19. fol. 575. & vltra relatos per eum, Alexander in conſs. 17. num. 12. volumine 4. Afflictis deciſs. 365. Cephalus in conſs. 33. num. 6. lib. 1. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 782. num. 40. lib. 4. Ioſsephus Ludouicus deciſsione Peruſsina 29. num. 25. Vnde ex donatione generali non reuocatur aut minuitur prior anteà irreuocabiliter facta. Alexander in conſs. 31. num. 3. vol. 5. & aliis relatis, Valaſsquez de Auendaño in l. 25. Taturi, num. 3. gloſsſsa vnicæ. & conſsequenter in quæſstione propoſsita ad ea bona, legatum vſsusfructus quantuncunque generale ſsit, extendi non poteſst.

back | | continue

Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

CAPVT XXXIX.

SVMMARIVM.