Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT XLIV.

CAPVT XLIV.

Vſsusfructus omnium bonorum legatum, vtrùm intelligendum ſsit de bonis exiſstentibus tempore teſstamenti, an verò extendatur etiam ad bona poſst teſstamentum acquiſsita? vbi lex, ſsi ita, ff. de auro & argento legato, l. quoties, 34. §. vniuerſsorum, ff. de vſsufructu, explicantur; & teſstator an, & quando præſsumatur legaſsſse ea tantùm, quæ habebat tempore conditi teſstamenti, vel etiam deinde acquiſsita, plenè, breuiter tamen & diſstinctè declaratur.

SVMMARIVM.

  • 1 Teſstator an, & quando præſsumatur legaſsſse ea tantùm quæ habebat tempore conditi teſstamenti, vel etiam deinde quæſsita; profundam eſsſse & latam quæſstionem, variiſsque modis intellectam, limitatam & declaratam, remiſsſsiuè.
  • 2 Verba teſstatoris referri ad tempus teſstamenti, & quæ ſsunt præſsentis temporis, minimè comprehendere futura.
  • 3 Legatum regulariter, in dubio intelligendum de rebus, quæ fuerunt teſstatoris, tempore teſstamenti; quod legatarius probare debet.
  • 4 Et in legato etiam generali, vtputà bonorum, aut ſsimili, quando teſstator non potuit præuidere futura, quòd diſspoſsitio nunquam referatur niſsi ad bona præſsentia.
  • 5 Legatum per verba vniuerſsalia, indefinita, aut generalia, vtrùm referatur ad tempus teſstamenti? vbi refertur & probatur diſstinctio Bartoli, & vide num. ſseq.
  • 6 Iacobi Menochij traditiones nonnullas in hac materia, nouiter declaratas per Authorem.
  • 7 L. ſsi ita, ff. de auro & argento legato, & l. finalis, eodem titul. explicantur, & Menochij interpretatio reiicitur, & num. ſseq.
  • 8 Ioannes Vincentius Honded, laudatur.
  • 9 Legatum vſsusfructus omnium bonorum, vtrùm intelligendum ſsit de bonis exiſstentibus tempore teſstamenti, an verò extendatur etiam ad bona futura, & num. ſseq.
  • 10 Iulianum Iureconſsultum in l. quoties, 41. §. vniuerſsorum, ff. de vſsufructu, nec verbum aliquod dixiſsſse, quo deduci potuerit quorundam Scriptorum aſsſsumptum, & ibidem explicatus ille textus, & Bartoli interpretatio probata.
  • 11 Vſsusfructus omnium bonorum cùm relinquitur coniunctæ perſsonæ, vtrùm futurorum quoque bonorum, ſsiue poſst teſstamentum acquiſsitorum vſsusfructus comprehendantur? vbi Michaelis Graſsſsi, & aliorum ſsententia improbatur.
  • 12 Legatum factum etiam contiunctæ perſsonæ, non comprehendere niſsi ea, quæ exiſstebant tempore conditi teſstamenti.
  • 13 Legatum ex præſsumpta teſstatoris voluntate, futura etiam comprehendere, & de nonnullis conectiuris remiſsſsiuè.
PRo abſsoluta, atque diſstincta huius Capitis explicatione, quod latiſsſsimam continet materiam, & à multis ſscriptam, in primis conſstituere neceſsſsarium erit: Profundam eſsſse, & latam quæſtionẽquæſtionem, variiſsque modis intellectam, limitatam, & declaratam; an, & quando teſstator pręſsumatur legaſsſse ea tantùm, quæ habebat tempore teſstamenti conditi, vel etiam deinde acquiſsita? Quam diſs
1
*ceptationem, vt ab antiquis initium ſsumamus, longis diſstinctionibus explicauit Bartolus in l. ſsi ita, ff. de auro & argento legato. Caſstrenſsis, Alexander, Felinus, Socinus ſsenior, & Socinus iunior, Fulgoſsius, Herculanus, Aretinus, Romanus, Berous, Corneus, Capra, Pariſsius, Rolandus, Craueta, Næuis, Baldus, Cagnolus, Crotus, & alij, quos in vnum recenſset, & de hac materia latè & diſstinctè ſscribit Iacobus Menochius lib. 4. præſsumptione 127. per totam, & in conſs. 97. num. 64. 65. & ſseqq. & num. 133. 144. & ſseqq. in conſs. 1. num. 196. lib. 1. & in conſs. 115. num. 66. & in conſs. 106. num. 61. & tribus ſseqq. & n. 169. Vſsque ad n. 180. & num. 192. 194. & 267. lib. 2. & in conſs. 330. ad finem, lib. 4. Couar. practicar. cap. 2. ex num. 2. Dueñas regula 205. Ioannes Baptiſsta Cephalus inter conſs. Cephali Genitoris, in conſs. 773. num. 12. & multis ſseqq. lib. 5. Hieronymus Gabriel in conſs. 98. ex num. 24. cum ſseqq. & in conſs. 120. per totum, vol. 1. Gaſspar. Caballinus milleloquio 38. num. 3. Ioannes Garſsia de expenſsis & meliorationibus, cap. 22. num. 33. per totum. Mantica de coniecturis vlt. volunt, lib. 3. tit 11. per totum, fol. 78. & 79. Simon de Prætis de interpretatione vlt. Volunt. lib. dubitatione 9. à num. 35. cum multis ſseqq. fol. 323. & lib. 5. interpretat. 2. dubit. vlt. n. 274. fol. 550. Ioſsephus Ludouicus deciſs. 61. n. 37. 38. & ſseqq. Mieres de marioratu, 1. part. quæſst. 10. num. 37. Aluarus Valaſscus conſsultat. 58. per totam. Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, ex num. 85. fol. 255.. vſsque ad num. 88. Michaël Graſsſsus receptar, ſsentent. §. legatum, quæſst. 29. per totam. Petrus Surdus in conſs. 27. ex num 5. lib. 1. Peregrinus tract. de fideicommiſsſs. art. 13. num. 78. Sfortia Odd. in conſs. 69. per totum, vol. 1. latiſsſsimè Ioannes Vincentius Honded. in conſs. 63. ex num. 1. vſsque ad num. 34. & num. 41. vſsque ad num. 74. vol. 1.
Secundò & principaliter conſstituendum eſst, verba
2
* teſstatoris regulariter referri ad tempus teſstamenti, & quæ ſsunt præſsentis temporis, minimè comprehendere futura, l. ſsi ita ſscripſsiſsſset, l. vlt. §. 1. ff. de legatis 2. l. ſsi ita legatum, & l. vlt. in fine princ. ff. de auro & argento legat. l. Iulianus, §. vlt. l. his verbis, l. vxorem, § teſstamento, el primero, ff. de legat. 3. l. Aurelius, §. 1. ff. de liberatione legata: quæ iura, & alia ſsimilia rationes etiam, & quamplurimorum Authorum authoritates rectè congeſsſsit Menochius locis ſsuperiùs relatis, maximè dict. præſsumpt. 127. ex num. 6. vſsque ad num. 16. Ioannes |
p. 170
Vincentius Honded, dict. conſs. 63. ex num. 22. vſsque ad num. 34. Inde conſsequenter, & neceſsſsariò infertur dicendum: Legatum regulariter in dubio intelligendum
3
* de rebus, quæ fuerunt teſstatoris, tempore teſstamenti, quod legatarius probare debet, vt vtrumque poſst alios plures probauit Mantica lib. 3. dict. titul. 11. num. 4. per totum, Simon de Prætis, Cephalus, & alij relati ſsuprà Sfortia dict. conſs. 79. ex num. 10. cum ſseqq.Honded. dict. conſs. 63. ex num. 17. & num. 22. & 29. cum ſseqq. Et in le
4
*gato etiam generali, vtputà bonorum, aut ſsimili, quando teſstator non potuit præuidere futura, quòd diſspoſsitio nunquam referatur niſsi ad bona præſsentia, expreſssè firmant Alexander in conſs. 172. num. 2. lib. 6. Menochius in conſs. 142. num. 22. lib. 2. Cephalus in conſs. 599. n. 12. lib. 4. Mantic. lib. 3. dict. tit. 11. num. 13. Honded. Dict. conſs. 63. ex num. 18. qui num. 38. & n. 44. ex a liis multis
5
* probauit, Legatum etiam per verba vniuerſsalia, aut indefinita, ſsiue generalia, non comprehendere ſsutura, quando agitur de magno præiudicio, & teſstator non potuit præuidere, quæ bona acquiſsiturus eſsſset: quod dixerat Mantica dict. num. 13. & ante omnes Magiſstraliter docuit Bartolus in l. vlt. §. 1. num. 2. ff. de legat. 2. per illum textum, qui dicit, quòd quoddam eſst legatum vniuerſsale, quod relinquitur ſsub aliquo nomine appellatiuo de ſsui natura collectiuo, vt peculium, grex, & ſsimilia; & tunc iſstud recipit augmentum, & diminutionem, & comprehendit etiam futura, vt multis comprobat etiam Menochius dict. præſsumptione 127. num. 26. Quoddam eſst legatum generale per aliquod ſsignum, quod ei apponitur; vt, Lego omnes res, & ſsimilia: & tunc refertur ad tempus teſstamenti, vt concordantes cum doctrina Battoli tenuerunt etiam Baldus, Corneus, Socinus iunior, Capra, Albertus Brutus, & alij, quos refert, & ſsequitur Honded. dicto conſs. 63. num. 42.
Ex his, & vltra Hondedeum, & cæteros alios in hac
6
* materia ſscribentes, animaduertendum duxeram, attentè prælegenda eſsſse, ne nos decipiant, nonnulla, quæ in hac materia ſscripſsit Menochius dicta præſsumption. 127. num. 28, vbi pro certo tradit, legatum cenſseri continere etiam futura, quando teſstator dixit: Lego omnia bona; vel, Lego vſsumfructum omnium bonorum; vel, Lego omnes res meas: quod tamen dictis ſsuprà num. 4. & diſstinctioni Battoli repugnat apertè, nec procedere poſsſse videtur ex iis iuribus, quæ adduximus ſsuprà num. 2. deinde num. 34. pro certo tradit ipſse Menochius, legatum cenſseri continere futura, quando teſstator in legato vſsus eſst oratione, ſseu ſsermone indefinito vt, Lego argentum, veſstes, & ſsimilia. Quod etiam difficultatem continet; aut ſsaltem intelligendum eſst iuxta ea, quæ Menochio non relato, latiùs ſscribit Honded. loco ſsæpè rela
7
*to num. 43. & quatuor ſseqq. Ex eo autem conſsiderabam traditionem hanc Menochij difficilem eſsſse, & non omninò tutam, quod non parum repugnare videatur textus in dict l. ſsi ita & in l. finali, ff. de auro & argento legato. Vbi illa verba, veſstem meam, argentum meum, adiecta legato, intelliguntur de illo, quod habebat teſstator tempore teſstamenti, & conſsequenter legatum oratione indefinita conceptum, non comprehendit futura, ſsed ea ſsolùm, quæ extabant tempore conditi teſstamenti: Verùm reſspondet Menochius dict. præſsumpt. 127. num. 35. & 36. & dict. conſs. 106. num. 170. & num. 192. & 194. & num. 167. cum ſseqq. in dictis iuribus ita ſstatutum eſsſse ob vim illius pronominis, meum, quod ſsignificat tempus præſsens. Sed non eſst certa nec vera præfata ſsolutio, proptereà quod nihil refert, quòd in ipſso legato, vel teſstamento, teſstator vſsus fuerit pronomine meum, ad hunc eſsſsectum, vt legatum intelligatur ſsecundùm tempus teſstamenti, vel tempus mortis, quemadmodum apertè conſstat ex l. vit. §. 1. ff. de legatis 2. 1. nomen, §. 1. ff. de legatis 3. 1. Aurelius, §. 1. & 2. ff. de liberatione legata: in quibus iuribus appoſsitum non eſst pronomen meum, & tamen reſstringitur diſspoſsitio ad exiſstentia tempore teſstamenti; quod ex dictis iuribus poſst Cumanum, Alexandrum, Vincentium, Herculam, Modernum Pariſs. & alios, firmiter defendit Couar. practicarum, dict. c. 2. num. 2. & ſsequitnr Mantica lib. 3. d. titul. 11. num. 4. vbi refert Caſstrensiem in conſs. 132. num. 2. vol. 1. dicentem expreſssè, pronomen illud non eſsſse cauſsam, vt præſsens tempus demonſstretur, Iaſson etiam in l. ſseruum filij, in princ. num. 18. ff. delegatis 1. Ioannes Vincentius Hon
8
*ded. mihi quidem eruditiſsſsimus ſsemper, atque præſstantiſsſsimus dict. conſs. 63. num. 27. & 28. vbi ex aliis, & rectè ſscribit, legati restrictionem in dictis iuribus non fieri ex vi, & natura diſspoſsitionis, quæ eſst præſsentis temporis: & inde illarum legum deciſsionem procedere non ſsolùm, quando ex illo pronomine meum, adiecto legato, præſsens tempus ſsignificatur; ſsed etiam ſsi pronomen illud non. fuerit adiectum, ſsed teſstator per alia verba præſsentis temporis legauerit: de quo videndus erit omninò poſst Coſstam ibi relatum, Ioannes Garcia de expenſsis, & meliorationibus, cap. 22. num. 33. Vides ergo indiſsſsolutam remanere earum legum difficultatem, & conſsequenter non immeritò videri ſsuprà periculoſsas Menochij traditiones, quas retulimus.
His ita conſstitutis, tertio demum loco conſstituendum erit (quod ad explicationem noſstri tractatus præcipuè pertinet) dubium eſsſse, vtrùm legatum vſsusfructus omnium bonorum intelligendum ſsit de bonis exi
9
*ſstentibus tempore conditi teſstamenti, an verò extendatur etiam ad bona futura, ita vt bonorum quoque futurorum, ſsiue poſst teſstamentum acquiſsitorum vſsusfructus legatus cenſseatur? quam quæſstionem pleniſsſsimè tangit Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, ex num. 85. fol. 255. vſsque ad num. 88. & tandem multis, & veris rationibus, atque Scriptorum authoritatibus rectè reſsoluit, huiuſsmodi legatum regulariter intelligendum tantum de vſsufructu bonorum exiſstentium tempore teſstamenti, nec ad bona futura extendi: id quod ex dictis ſsuprà, 1. & 2. huius capitis obſseruatione, veriſsſsimum eſst, & probatum etiam in terminis per Alexandrum in conſs. 25. num. 2. vol. 7. Crauetam in conſs. 139. num. 4. & 5. vol. 1. quem optimè expendit Caualcanus vbi ſsuprà, num. 86. verſsic. ſsed in conſsilio, fol. 257. & pro hac ſsententia concludentem, & veram rationem conſsiderant, & Caualcanum ſsequuti ſsunt Michaël Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. legatum, quæst. 29. num 1. Sfortia in corſs 30. num. 7. volum. 1. & nouiſsſsimè Petrus Ricciardus ad rubricam, Inſstitut. de vſsufructu, num. 94. in fine, verſsicul. intelligitur tamen, fol. 40. Ex quibus apertè deducere poteris, periculoſsam iterùm videri Menochii reſsolutionem dicta præſsumptione 127. num. 28. vſsumfructum bonorum etiam futurorum legatum videri, cùm vſsusfructus omnium bonorum relinquitur. In quo etiam errore, ſsed malè quidem, fuerunt & alij, quos recenſsent Graſsſsus dict. quæſst. 29. num. 1. verſs. ſsed certè. Antonius Theſsaurus, deciſs. Pedemontana, 168. qui ſsumunt fundamentum ex textu in l. quoties 41. §. vniuerſsorum, ff. de vſsufructu. Sed errore manifeſsto labun
10
*tur; quippe cùm adeò alienum ſsit à mente Iuliani Iureconſsulti, vt eam quæſstionem attingere, ſsiue decidere voluerit, an ſscilicet futurorum quoque bonorum vſsusfructus relictus cenſseatur, vt nec verbum aliquod dixerit, quo futura comprehendi denotare potuerit: idcircò gloſsſsa vltima, ibi, ſsub verbo, fortè, loquitur, nec audet id firmare: cuius contrarium, vſsufructu inquam, omnium bonorum relicto, non contineri futura, ſsecurè tradit Florianus ibidem, num. 8. Iulianus autem in eo §. dumtaxat intendit conſstituere diſscriminis rationem, an vniuerſsorum bonorum, an ſsingularum rerum vſsusfructus legatus ſsit, quoad effectum, vt ſsi ædes incenſsæ fuerint, vſsusfructus ædium ſspecialiter legatus peti non poſsſsit; bonorum autem vſsufructu legato, areæ vſsusfructus peti poſsſsit, & reddit rationem: Quoniam qui bonorum ſsuorum vſsumfructum legat, non ſsolùm eorum, quæ in ſspecie ſsunt, ſsed & ſsubſstantiæ omnis vſsumfructum legare videtur: in ſsubſstantia autem bonorum etiam area eſst. Quam rationem rectè perpendens Bartolus in dict. l. ſsi ita, n. 1. ff. de auro & argento legato, dum de eo textu opponit, |
p. 171
inquit, id ideò eſsſse, qui adhuc exſstabat area, quæ eſst maxima pars domus; quaſsi velit dicere Bartolus, vt optime aduertit ſsolus Menochius dict. conſs. 97. num. 145. verſs. non quoque repugnat, lib. 1. quòd in legato omnium bonorum, in vniuerſsum debetur domus deſstructa, ſsolâ areâ exiſstente tẽporetempore mortis teſstatoris etſsi tempore conditi teſstamenti eſsſset ædificata. Et ratio eſst, quia etſsi vt area conſsideretur; attamen certum eſst inter bona teſstatoris connumerari, atque ſsub legato omnium bonorum venire, nam vniuerſsitas etiam in re vna conſseruatur, vt ſscribunt Doctores ibi relati. His addẽdaaddenda ſsunt, quæ infrà dicentur alio cap. ad explicationem eiuſsdem textus, vbi Surdum, & alios referãreferam: denique quòd, vtcunque res ſsit, dici non poteſst in caſsu dicti §. legatum vſsusfructus omnium bonorũbonorum extendi ad ea, quæ poſst factũfactum teſstamentum acquiſsita fuerunt; enimvero area ipſsa, etſsi tempore teſstamenti eſsſset ædificata, in bonis teſstatoris remanſsit, non de nouo acquiſsita eſst, vt de ſse patet apertè; ideò nullo pacto congruum aliquod fundamentum deduci poteſst ex eo textu.
Limitatur tamen ſsuperior reſsolutio, vt minimè pro
11
*cedat, cùm vſsusfructus omnium bonorum eoniunctæ perſsonæ: relinquitur, tunc enim ratione, & prærogatiua coniunctionis, futurorum quoque bonorum, ſsiue poſst teſstamentum acquiſitorũacquiſitorum vſsusfructus legatus cenſsetur: quod cum Socino, & aliis, contra nonnullos verius putauit, & magis cõmunecommune Graſsſsus §. legatum, dicta q. 29. n. 2. Nec, hoc loco prætermitti potuit, proptereà quòd cùm frequenter, & aſsſsiduè ſsoleant mariti vxoribus ſsuis, ſsiue aliis conſsanguineis vſsumfructum omniũomnium bonorum relinquerè, ceſsſsabunt omnia, quæ tradita fuerunt ſsuprà in hac materia, ſsi præfata ſsententia vera eſsſset, quæ tamen nullo modo ſsuſstineri poterit: id quod non eundo per alias ambages, conſstabit apertè ex his, quæ cum Caſstrenſsi, Beroo, Socino, Neuiza, Rolando, & aliis defendunt Menochius lib. 4. dicta præſsumpt. 127. n. 18. Sfortia Oddi dicto conſs. 69. num. 28. & 29. lib. 1. vbi con
12
*ſstanter adnotarunt, Legatum factum etiam contunctæ perſsonæ, non comprehendere niſsi ea, quæ exiſstebant tempore conditi teſstamenti, & pleniſsſsimè, atque eruditè probat, & contrariis authoritatibus ſsatisfacit, ſsiue aliorum doctrinas contrarias explicat Ioannes Vincentius Honded. dicto conſs. 63. ex num. 48. vſsque ad n. 68. ex præſsumpta tamen teſstatoris voluntate, ſsiue ex probabilibus coniecturis deducta, legatũlegatum poterit etiam futura continere, vt latè probat, & nonnullas coniecturas adducit Hieronymus Gabriel in conſs 119. ex num. 8. & in conſs. 120. num. 3. in fine, lib. 1. Mantica lib. 3. dicto tit. 11. num. 23. Honded. d. conſs. 63. n. 36. & de his hactenùs.
Loading...