Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT XLV.

CAPVT XLV.

Vſsusfructus, vel alimenta tantùm, an, & quando vxori, vel alteri relicta præſsumantur, cùm filiis, aut aliis deſscendentibus hæredibus inſstitutis teſstator dixerit: Et vxorem meam relinquo dominam, vel dominam & maſsariam, & vſsufructuariam, vel, vſsufructuariam ſsimpliciter omnium bonorum, aut dominam vſsufructuariam, adminiſstratricem, & gubernatricem omnium bonorum: & de conſsuetudine in Curia vulgari deſscriptâ, & per vniuerſsam Italiam, & alias Prouincias obſseruata, cum infinitis declarationibus, extenſsionibus, & limitationibus, abſsoluta, atque diſstincta manu actum proponitur: communes Doctorum reſsolutiones legibus huius Regni applicantur, & nonnulla nouiter conſsiderantur per Authorem, quæ hucvſsque per aliquem non ſsic adnotata, nec reſsoluta fuerant. Deinde, vtrùm eiſsdem verbis adiectis, ſsed extraneo hærede inſstituto, vſsusfructus, vel alimenta tantùm relicta cenfeãturcenseantur, & an deciſsio textus in authent. prætereà, C. vnde vir & vxor, exiſstentibus filiis intelligi debeat in proprietate ſsolùm, vel vſsufructu ſsimul; vbi de materia eius textus pleniſsſsimè, remiſsſsiuè tamen tractatur.

SVMMARIVM.

  • 1 Quæstiones proponuntur, quæ, in hoc capite tractantur, & in argumento infrà propoſsitæ ſsunt.
  • 2 Authores quamplurimi congeruntur in vnum, qui de materia huius capitis latiſsſsimè tractarunt, atque ab Authore originaliter prælecti ſsunt.
  • 3 Borgninum Caualcanum, pleniſsſsimè ſscripſsiſsſse circa quæſstiones huius Capitis ideò omninò legendum eſsſse.
  • 4 Franciſscum Manticam, & Simonem de Prætis diſstinctione & reſsolutione tractaſsſse omnia, quæ ad hanc materiam ſspectant.
  • 5 Iacobum Menochium, & Petrum Surdum longa quæſstionum huius Capitis diſsceptatione, & plurimorum caſsuum diſstinctione cæteros omnes antecellere.
  • 6 Vxor relicta domina & vſsufructuaria, vel vſsufructuaria tantùm, aut vſsufructuaria & gubernatrix omnium bonorum, ſsi filij hæredes inſstituti ſsint, ex conſsuetudine vulgari communiter obſseruata, dumtaxat conſsequitur alimenta, & præeminentiam illam, quam viuente marito teſstatore obtinebat, non autem vſsumfructum formalem.
  • 7 Vulgarem conſsuetudinem, quæ filiis hæredibus institutis, alimenta tantùm, atque præeminentiam quandam tribuit vxori in domo mariti multis modis ampliari, & declarari remiſsſsiuè.
  • 8 Vxor relicta domina & vſsufructuaria, an futura ſsit vſsufructuaria, vel alimentaria tantum, à coniecturata voluntate teſstatoris pendere, & totam hanc diſsputationem coniecturalem eſsſse.
  • 9 Vulgaris conſsuetudo, quæ vſsusfructus legatum ad alimenta reſstringit, fundata e ſst in coniecturata voluntate teſstatoris, qui non videtur in tantum filiis præiudicare voluiſsſse.
  • 10 Vxor relicta domina & vſsufructuaria, filiis etiam hæredibus inſstitutis, integrum & formalem vſsumſsructum conſsequitur, ſsi ex verbis, vel ex coniecturis voluntas teſstatoris probari poſsſsit.
  • 11 Legitima debetur filiis ſsimul cum vſsufructu, nec in ea vxor vſsumfructum conſsequi poteſst, etiamſsi à teſstatore relicta fuerit vſsufructuaria omnium bonorum.
  • 12 Vxor relicta domina & vſsufructuaria, filiis etiam hæredibus inſstitutis, integrum & formalem vſsumfructum conſsequitur in multis caſsibus, qui ad limitationem conſsuetudinis vulgaris remiſsſsiuè adducuntur.
  • 13 Legitima filiorum de iure huius Regni ſsunt omnia bona parentum, excepta quinta parte, de qua ad libitum diſsponere poſsſsunt parentes.
  • 14 Vſsusfructûs omnium bonorum legatum, ſstantibus filiis, vel deſscendentibus legitimis, vxori factum de iure huius Regni valebit tantum in quinta parte, de qua parentes diſsponere poſsſsunt, nec compenſsabitur æſstimatio vſsusfructus aliarum quatuor partium, in quibus non valet legatum vſsusfructus, cum proprietate dictæ quintæ partis.
  • 15 Niſsi conſstiterit manifeſstè voluiſsſse teſstatorem, quòd prædicta compenſsatio fieret, vt hoc numero declaratur.
  • 16 Vſsusfructûs omnium bonorum legatum factum vxori, ſstantibus legitimis deſscendentibus, vtrùm de iure huius Regni continere debeat alimenta iis caſsibus, in quibus de iure communi ex conſsuetudine vulgari continebat illa, noua Authoris conſsideratio in hac materia.
  • p. 172
    17 Vxor relicta domina, & vſsufructuaria omnium bonorum, ſsi filij & extranei ſsimul hæredes inſstituti ſsint, de iure communi ex coniecturata voluntate teſstatoris, pro parte, in qua filij hæredes ſsunt, habebit alimenta, ſsed pro parte extraneorum, verum, & formalem vſsumfructum conſsequetur.
  • 18 Sed de iure huius Regni aliter obſseruandum, noua Authoris conſsideratio in hac materia.
  • 19 Vulgaris conſsuetudo quæ legatum vſsusfructus omnium bonorum ad alimenta reſstringit, filiorum fauore, vtrum procedat, cùm aſscendentes hæredes inſstituti ſsint.
  • 20 Vſsusfructûs omnium bonorum legatum, ſstantibus aſscendentibus, vxori factum, tantùm valere de iure huius Regni, reſspectu vſsusfructus tertiæ partis bonorum.
  • 21 Vxor relicta vſsufructuaria in aliquibus bonis particularibus, & non in omnibus, de iure communi integrum conſsequitur vſsumfructum in illis, etiam filiis hæredibus inſstitutis.
  • 22 Sed de iure huius Regni ita demum, ſsi vſsusfructus dictorum bonorum particularium non excedat vſsumfructum quintæ partis bonorum: noua & vera Authoris conſsideratio in hac materia.
  • 23 Vxor inops & indotata, ſsi maritus diues ſsit, & illi præcedat, ſsuccedere debet ab inteſstato, ex teſstamento, & contra teſstamentum in quarta parte bonorum ipſsius, cum diſstinctione, quæ hoc numero adhibetur.
  • 24 De materia textus in Authent. prætereà, C. vnde vir & vxor, latiſsſsimè actum remiſsſsiuè.
  • 25 Rolandi, & Cephali conſsilia, quæ hoc numero præcitantur, ſsingularia eſsſse, & omninò prælegenda circa materiam d. Authent. prætereà.
  • 26 Hyppoliti Riminald. conſsilia, quæ hoc numero congeruntur, mirabilia eſsſse circa propoſsitam materiam.
  • 27 Ioannis Vincentiij Honded. conſs. 93. per totum, lib. 1. ſsingulare eſsſse, & notandum in materia d. Authent. prætereà.
  • 28 Vxor vera cenſsetur vſsufructuaria, non alimentaria tantùm, cùm teſstator, inſstituto hærede extraneo, ipſsam relinquit vſsufructuariam.
  • 29 Hæredes extranei, qui dicantur in propoſsita ſspecie? & de opinione Menochij circa aſscendentes.
  • 30 Borgninum Caualcanum in quæſstione præcedenti nimis breuiter ſse habuiſsſse.
  • 31 Iacobum Menochium in quæſstione ſsuperiori octo caſsus principales diſstinxiſsſse, & ita plenè, & diſstinctè materiam iſstam proſsequutum fuiſsſse, vt aliquid ampliùs adiicere neceſsſsarium non fuerit.
  • 32 Hieronymum de Cæuallos breuiter nimis, & imperfectè, nec abſsolutè materiam huius Capitis reſsoluiſsſse.
SVperioribus quæſstionibus proxima eſst alterius quæ
1
*ſstionis inueſstigatio, & reſsolutio, vſsusfructus inquam, vel alimenta tantùm, an, & quando vxori, vel alteri relicta præſsumantur, cùm filiis, aut aliis deſscendentibus hæredibus inſstitutis teſstator dixerit: Et vxorem meam relinquo dominam, & vſsufructuariam; vel vſsufructuariam ſsimpliciter omnium bonorum, aut dominam, vſsufructuariam, adminiſstratricem, & gubernatricem omnium bonorum. Deinde, vtrùm eiſsdem verbis adiectis, ſsed extraneo hærede inſstituto, vſsusfructus, vel alimenta tantùm relicta cenſseri debeant? Enimverò de hac materia nonnulli longas repetitiones, alij amplos tractatus, alij verò plenos libros ediderunt, vt inquit Simon de Prætis loco ſstatim referendo, num. 49. idcircò non multùm inſsiſstam circa ea, quæ ab aliis plenè, & diſstinctè riactata vidi; ſsed dumtaxat conſstituam nonnulla, quibus facilè vnuſsquiſsque breuem, claram, atque diſstinctam huius materiæ reſsolutionem habere poſsſsit, nec tantorum lectura, & conſsideratione grauetur.
Primò igitur conſstituendum eſst, de prædictis omni
2
*bus, & his, quæ ad materiam huius Capitis omninò ſspectant, pleniſsſsime ſscripſsiſsſse, (alios multos conſsultò prætermitto; ab eiſsdem enim præcitantur) Bartolum, & Doctores communiter in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cùm nuberet, ff. de legat. 2. vbi latè Paulus de Montepico ex num. 21. incipit. Nunc ad propoſsitum quæro, quid ſsi de vtroque vſsque ad num. 42. Petrus de Peralta ex num. 20. cum ſseqq. D. Franciſscus Sarmientus à n. 4. cum multis ſseqq. Antonius Gabriel communium concluſsionum, lib. 5. tit. de vſsufructu, concluſsione 2. & 3. Guill. Benedictus in c. Rainuntius, de teſstament. verbo, cætera bona, num. 20. & 21. Petrus Pechius de teſstamentis coniugum, lib. 5. c. 2. Auguſstin. Berous in conſs. 34. 35. & 36.
3
* vol. 2. Borgnin. Caualc. qui pleniſsſsimè loquitur circa quæſstiones huius Capitis, ideò omninò videndus eſst, de vſsufructu mulieri relicto, ex num. 17. fol. mihi, 197. vſsque ad num. 64. Andreas Gaill practicarum obſseruationum lib. 2. obſseruatione 144. Ioannes Vaudi variarum quæſst. lib. 1. quæſst. 3. Brunorius à Sole quæſst. 48. per totam, fol. mihi, 146. Petrus Gregorius in Syntagmate iuris, lib. 4. c. 3. de vſsufructu, num. 9. 1. part. Michaël Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. legatum, quæſst. 24. per totam. Ioannes Petrus Bimus in conſs. 30. ex num. 1. & in conſsil. 71. num. 8. Franciſscus Mantica, & Simon de Prætis, qui
4
* diſstinctione & reſsolutione tractarunt omnia, quæ ad hanc materiam ſspectant. Ille de coniecturis vltim. volunt. lib. 9. tit. 7. per totum, fol. 403. Iſste de interpretatione vlt. volunt. lib. 4. ſsolutione 5. dubitatione 10. à num. 44. fol. mihi 336. vſsque ad num. 73. Antonius Queſsada diuerſsarum quæſst. iuris, c. 24. à princ. Cephalus in conſs. 450. num. 53. & 54. lib. 3. Marcus Antonius Peregrinus de fideicommiſsſsis, art. 12. num. 28. & 29. Hieronymus Gabriel in conſs. 97. lib. 1. & in conſs. 128. lib. 2. Matthæus de Aduocatis, in conſs. 74. inter conſs. vltim. volunt. vol. 2. Oroſscius in l. cùm ij, ſsi in ſsingulos, num. 4. ff. de tranſsactionibus. Gratianus regula 500. per totam Maſscardus de probationibus, tom. 2. concluſsione 1426. ex num. 18. cum multis ſseqq. Ioannes de Monteſsperello in conſs. 146. n. 6. per totum. Iacob. Beretta in conſs. 50. per totum, lib. 1. Antonius Galearius Maluaſsſsia in conſs. 52. ex num. 51. vol. 1. Ioannes Botta in conſs. 44. num. 3. cum ſseqq. Hyppolitus Riminaldus in conſs. 24. num. 44. & in conſs. 322. per totum, lib. 3. & conſs. 620. à princ. lib. 6. Aldobrandinus in conſsil. 4. ex num. 3. & n. 27. & in conſs. 87. num. 1. & in conſs. 20.
5
* num. 90. lib. 1. Iacobus Menochius, & Petrus Surdus, (qui longa quæſstionum huius capitis diſsceptatione, & plurimorum caſsuum diſstinctione cæteros omnes antecellunt) Ille lib. 4. præſsumpt. 139. per totam, & præſsumption. 140. per totam: Iſste tract. de alimentis, tit. 2. q. 8. per tot. & q 15. per tot. & in conſs. 218. n. 1. 7. 8. & 11. vſq;vsque ad num. 17. lib. 2. vbi ita ex profeſsſso & plenè tractarunt, vt eorum occaſsione ampliùs inſsiſstere non debuerim, ſsed ad eoſsdem lectorem remittere; nouiſsſsimè etiam Angelus Matheacius de legat. & fideicommiſsſsis, lib. 2. capit. 18. num. 7.
Secundò conſstituendum eſst, quòd vxor relicta domi
6
*na & vſsufructuaria, vel vſsufructuaria tantùm, aut vſsufructuaria & gubernatrix omnium bonorum, velalio modo, ex dictis ſsuprà, in initio huius capitis, ſsi filij hæredes inſstituti ſsint, ex conſsuetudine vulgari communiter obſseruata, dumtaxat conſsequitur alimenta, & præeminentiam illam, quam viuente marito teſstatore in domo obtinebat, non autem vſsumfructum formalem: ita gloſsſsa, Bartolus, & communiter Doctores in Authentica, hoc locum, C. ſsi mulier ſsecundò nupſserit. Iaſson in l. de alimentis, num. 1. C. de tranſsactionibus. Cremenſsis in ſsingulari 3. Decius in conſs. 454. num. 1. Doctores etiam communiret in dicto. § Titia cùm nuberet, & hanc interpretationem à conſsuetudine vulgari receptam, communem eſsſse, nec habere contradictorem aliquem, teſstatur Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 17. in princ. fol. 197. Mantica, qui refert infinitos lib. 9. dict. tit. 7. num. 1. Simon de Prætis dicta dubitatione 10. n. 44. & 45. fol. 336. Petrus Surd. Hieronymus Gabriel, Hyppolitus Riminaldus, cum aliis omnibus relatis ſsuprà. Graſsſsus §. legatum, quæſst. 24. num. 1. Menochius d. præ|
p. 173
ſsumptione 139. num. 2. 3. 4. & 5. & non referens eos Ioannes Gutierrez practic. lib. 3. quæſst. num. 9. & nouiſsſsimè (ſsolùm Mantica ex ſsuperioribus præcitato) Hieronymus de Cæuallos practicarum, ſsiue, communium contra communes, quæſst. 497. in princ.
Tertiò conſstituendum eſst, prædictam vulgarem con
7
*ſsuetudinem, quæ communiter recepta eſst, quæque filius hæredibus inſstitutis, alimenta tantùm, atque præeminentiam quandam tribuit vxori in domo mariti, multis modis ampliari, & declarari, vt alimenta tantùm ſsemper relicta cenſseantur, non autem ipſse vſsusfructus formalis; de quibus latiſsſsimè agunt ſsuperiùs adducti, maximè Petrus Surdus dicta quæst. 8. & 15. Caualcanus ex num. 18. cum multis ſseqq. Menochius dict. præſsumptione 139. à princ. Franciſscus Mantica, qui duodecim modis extendit lib. 9. d. titul. 7. ex num. 1. vſsque ad n. 20.
Quartò & principaliter conſstituendum eſst, totam
8
* hanc Diſsputationem coniecturalem eſsſse, & à coniecturata voluntate teſstatoris pendere, an vxor aliquo ex prędictis modis vſsufructuaria relicta, futura ſsit vſsufructuaria, vel alimentaria tantùm? ſsicuti ſscripſserunt Caſstrenſsis, Alexander, Corneus, Socinus, Decius, Picus, Pariſsius, Gratus, & Craueta, quos ad hoc expendunt in terminis Mantica dicto tit. 7. num. 20. Menochius d. præſsumptione 139. ante num. 2.In dubio autem prædicta conſsuetudo vulgaris, quæ vſsusfructûs legatum ad alimenta
9
* reſstringit, fundata eſst in coniecturata voluntate teſstatoris, qui non videtur in tantum filiis præiudicare voluiſsſse, vt rectè adnotarunt Salicetus in dict. authent. hoc locum, in fine. C. ſsi mulier ſsecundò nupſserit, Decius in conſs. 476. ſsub num. 3. Pariſsius in conſs. 97. ex num. 20. volum. 2. ideò
10
* licet vxor relicta domina & vſsufructuaria, extantibus filiis, debeat habere ſsolùm alimenta, & præeminentiam in domo, quam ſsuprà diximus, tamen ab hac coniectura voluntatis receditur, quotieſscunque conſstare poſsſsit, voluiſsſse teſstatorem eam habere integrum & formalem vſsumfructum, & ſsufficit conſstare de mente teſstatoris, non ſsolùm ex verbis expreſsſsis, ſsed etiam per coniecturas probabiles, ad hoc, quòd conſsuetudo vulgaris non habeat locum: id quod omnes admittunt vnanimiter qui hactenus de hac materia tractarunt, & ferè omnes relati ſsuprà num. 2. & 3. ſsic adnotarunt. Socinus in conſsil. 1. colum. 1. in fine, ſsub num. 8. lib. 4. Decius in conſs. 454. col. 1. & in conſs. 643. num. 6. Craueta in conſs. 32. num. 2. Simon de Prætis lib. 4. dict. dubit. 10. num. 65. fol. 340. Mantica dicto tit. 7. num. 20. Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 55. fol. 212. Menochius lib. 4. dict. præſsumptione 139. num. 8. verſsicul. His conſstat, & n. 11. & multis ſsequentibus. Hyppol. Riminaldus in conſs. 170. num. 8. 9. & 10. lib. 2. videndus ex num. 6. ita tamen,
11
* quòd eo caſsu, etiamſsi ita relicta fuerit vxor vſsufructuaria omnium bonorum, legitima debeatur filiis fimul cum vſsufructu, nec in ea ipſsa mulier vſsumfructum conſsequi poſsſsit, per textum in §. prohibemus, in authent. de triente, & ſsemiſsſse, authent. nouiſsſsima, in ſsine, C. de inofficiosio teſstamento, Bartolus in l. vxori meæ, ff. de vſsufructu legato, Alexander in conſs. 214. num. 14. vol. 6. Baldus in l. vlt. num. 9. verſsi. ſsi autem reliquit liberos, C. de indicta viduitate tollenda. Ioannes Guttierrez practicar. lib. 3. quæſst. 57. num. 8. vbi refert ſsolùm Manticam dict. tit. 7. num. 21. Menchaca de ſsucceſsſsionum progreſsſsu, §. 4. n. 27. Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. legitima, quæſst. 15. num. 6. Menochius dict. præſsumptione 139. num. 16. Antonius Theſsaurus deciſs. Pedemontana 137. num. 3.
Quintò conſstituendum eſst, ex multis verbis atque
12
* que coniecturis voluntatem hanc teſstatoris eliciendam eſsſse, vt ſscilicet voluerit, quòd vxor, filiis hæredibus inſstitutis, ad integrum, & formalem vſsumfructum admittatur, & non ſsolúm alimenta, atque præeminentiam ſsupradictam conſsequatur, vti obſseruant Authores in initio huius capitis relati, qui ad limitationem conſsuetudinis vulgaris multos ſsuos caſsus conſsiderant, atque infinita congerunt, ex quibus præfatæ voluntatis coniectura deducenda eſst: inter reliquos tamen, plures coniecturas, atque exempla conſsiderarunt Simon de Prætis lib. 4. dicta dubitat. 10. à num. 66. vſsque ad num. 73. Mantica lib. 9. dicto tit. 7. à num. 20. vſsque ad num. 33. Petrus Surdus, & Riminaldus locis ſsuprà relatis, Borgninus Caualcanus dict. tractatu, de vſsufructu, à n. 32. fol. mihi 206. vſsque ad num. 63. Menochius lib 4. dicta præſsumpt. 139. à num. 8. vſsque in finem præſsumpt.
Sextò conſstituendum eſst, Legitimam filiorum, de iu
13
*re huius Regni eſsſse omnia bona parentum, excepta quinta parte, de qua ad libitum diſsponere poſsſsunt ipſsi parentes, vt diſsponit l. 9. tit. 5. lib. 3. fori, quæ communiter obſseruatur, vti ex illa, & aliis ſsimilibus ſsic adnotarunt Antonius Gomez in l. 17. Tauri, num. i. Gaſspar Baëtius de non meliorandis dotis ratione filiabus, cap. 1. n. 17. & n. 19. & cap. 9. n. 8. & 44. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 2. cap. 11. n. 3. Ioannes Guttierrez de iuramento confirmatorio, 1. part. cap. 9. n. 17. Ioannes de Matienço in l. 2. tit. 6. lib. 5. gloſs. 3. n. 2. & ibiẽibidem Azeued. n. 9. & conſsequenter cùm ſsupra dictum ſsit, quòd etiam his caſsibus, quibus vxor relicta vſsufructuaria conſsequi debet formalem vſsumfructum, & non ſsolùm alimenta, Legitima reſseruanda eſst filio ſsimul cum vſsufructu, nec quòd in ea poteſst vxor ipſsa aliquod ius prætendere: ſsequitur neceſsſsariò dicendum, de iure huius Regni legatum vſsus
14
*fructus omnium bonorum ſstantibus filiis, vel deſscendentibus legitimis, vxori factum, valere tantùm in quinta parte, de qua parentes poterant liberè diſsponere; nec compenſsari debere æſstimationem vſsusfructûs aliarum quatuor partium, in quibus in propoſsita ſspecie non valet legatum vſsusfructus cum proprietate dictæ quintæ partis: id quod poſst longam diſsputationem cum Roderico Iuarez, Cifuentes, Segura Antonio Gomezio, Menchaca, & Azeuedio, rectè defendi: Guttierrez practicarum quæſst. lib. 3. quæſst. 57. num. 9. 10. & 11. & vltra eum, idem animaduertunt Gomez. Arias in l. 48. Tauri, num. 17. Petrus de Peralta in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cùm nuberet, de legatis 2. num. 23. Queſsada diuerſsarum quæſst. iuris, cap. 24. Lara in l. ſsi quis à liberis, §. ſsi quis ex his, num. 168. ff. de liberis agnoſscendis. D. Spino in ſspeculo, gloſs. 13. principali, de legato vſsusfructus, num. 55. & 56. Hieronymus de Cæuallos practicarum; ſsiue, communium contra communes, quæſst. 68. num. 3. & num. 5. verſs. Ex quibus concludo, & quæſst. 497. dicens hanc opinionem eſsſse iuridicam apud Hiſspanos, & in vſsu quotidiano receptam, & nullum habere contradictorem ex Noſstratibus.
Quæ tamen procedere debebit, quoties in dubio ſsu
15
*mus, nec aliter conſstat, qualis fuerit teſstatoris voluntas circa prædictam compenſsationem: vnde diuerſsum ius conſstituendum erit, cùm manifeſstè conſstiterit, voluiſsſse teſstatorem, quòd prædicta compenſsatio fieret; tunc enim huiuſsmodi, legatum, etiam ſstantibus filiis, aut deſscendentibus legitimis, validum erit, compenſsata proprietate. Quinti cum valore vſsusfructus aliarum quatuor partium, ita vt ſsi velit filius proprietatem quintæ partis prælegatæ, conſsenſsum adhibeat legato vſsusfructus omnium bonorum in fauorem vxoris facto, vel ſsit contentus ſsuâ Legitimâ in proprietate & vſsufructu, hoc eſst omnibus bonis, exceptâ quintâ parte eorum, vt optimè reſsoluit Ioannes Guttierrez dicta quæſst. 57. num. 13.
Vltra quem, & cæteros alios in hac materia Scribentes, adnotari etiam poterunt nonnulla, quæ vtilia ſsunt, nec per aliquem hactenùs ita in terminis traduntur.
Primò in omnibus caſsibus, in quibus dictum eſst, in
16
* legato vſsusfructus omnium bonorum, alimenta tantùm vxori deberi, de iure huius Regni aliter obſseruandum eſsſse, quàm de iure communi ſstatutum erat, nec ita indiſstinctè alimenta præſstanda, ſsiue rem tẽperandamtemperandam, quoties attenta dignitate, vel conditione, & ſstatu perſsonæ vxoris, vel quantitate, aut qualitate patrimonij, vſsusfructus quintæ partis bonorũbonorum non ſsuſsſsiceret ad alimenta; tunc enim vltra eam partem, nec alimentorum nomine aliquid ampliùs præſstari poſsſset; nec vlla cõpenſatiocompensatio fieret, niſsi de volun|
p. 174
tate teſstatoris conſstaret manifeſstè, vt diximus; id quod veriſsſsimnm eſst, atque ex dictis ſsuprà omninò obſseruandum. Enimuerò legitima filiorum ſsalua & illæſsa ſseruari debet, ſsiue ex conſsuetudine vulgari prædictum legatum reſsoluatur in alimenta, ſsiue non, vt prædicti Authores rectè in ſsuperiori caſsu obſseruarunt.
Secundò adnotandum eſst, de iure communi veram
17
* eſsſse & receptam omnium ſsententiam, quòd vxor relicta domina & vſsufructuaria omnium bonorum, ſsi filij, & extranei ſsimul hæredes inſstituti ſsint, ex coniecturata voluntate teſstatoris, pro parte illa, in qua filij ſsunt hæredes inſstituti, dumtaxat conſsequitur alimenta, ſsed pro parte extraneorum, verum & formalem vſsumfructum, vt ex mente Bartoli in dicto §. Titia cùm nuberet, num. 12. obſseruant Iaſson in l. contra tabulas, num. 5. ff. de vulg. & pupil, ſsubſstitut. Rolandus in conſs. 74. num. 5. & ſseqq. vol. 2. Corneus in conſs. 5. num. 2. vol. 1. & communem opinionem profitentur Paulus de Montepico in dicto. §. Titia cùm nuberet, num. 38. Michaël Graſsſsus §. legatum, dicta quæſst. 24. num. 9. Borgninus Caualcan. de vſsufructu mulieri relicto, num. 42. fol. mihi 212. Simon de Prætis lib. 4. dicta dubit. 10. num. 59. fol. 339. Mantica lib. 9. dict. tit. 7. num. 17. De iure tamen huius Regni, cùm extranea per
18
*ſsona à parentibus inſstitui non potuerit, niſsi tantùm in quinta bonorum parte, in cæteris aliis bonis, quæ ſsunt Legitima filiorum, nec alimenta, nec aliquid aliud conſsequi poterit vxor; in quinta autem bonorum parte vſsumfructum habebit, nec cum proprietate eiuſsdem partis compenſsatio fiet, tametſsi extraneo relicta fuerit, niſsi de voluntate teſstatoris aliter conſstet apertè: nam vt dictum eſst, in vſsufructu cæterorum bonorum, nullo modo poteſst pater filiis præiudicare; in quinta autem parte, quam potuit teſstator pleno iure, relinquere, de voluntate ipſsius non apparet, & vſsumfructum ſsolum legauit: debebitur ergo eius tantùm partis vſsusfructus, quæ legibus huius Regni, extraneis legari permittitur.
Tertiò deinde adnotandum eſst, de iure communi, dubium etiam eſsſse, vtrùm vulgaris conſsuetudo, quæ legatum vſsusfructus omnium bonorum ad alimenta re
19
*ſstringit, filiorum fauore procedat, etiam cùm aſscendentes hæredes inſstituti ſsunt, vt vxor relicta domina, & vſsufructuaria, aſscendentium ipſsorum fauore ſsolùm alimenta, & præeminentiam illam conſsequatur. In quo dubio nonnulli voluerunt, prædictam conſsuetudinem ad aſscendentes extendi, & legatum ſsimili modo ad alimenta reſstringi: quod conſsulendo obſseruauit Ancharanus in conſs. 237. ſsequitur Addit, ad Alexandrum in l. & ſsi contra, ſsub n. 7. de vulg. & pupill, ſsubſstit. & Ancharani ſsententiam ſsibi magis probari dicit Menochius lib. 4. præſsumpt. 140. num. 4. contrarium tamen defendit Ioannes de Imola in dicto §. Titia cùm nuberet, quem ſsequuntur multi relati per Antonium Gabrielem communium concluſs. lib. 5. tit. de vſsufructu, concluſs 3. num. 48. & eſsſse receptam omnium ſsententiam teſstantur Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulier, relict.num. 18. fol. 198. Graſsſsus dict. §. legatum, quæſst. 28. num. 8. verùm de iure huius Regni prædictum dubium ceſsſsauit hodie omninò ex deciſsione l. 6. Tauri, quæ eſst l. 1. tit. 7. lib 5. nouæ collectionis Regiæ, iunctis his, quæ ad earum legum explicationem obſseruarunt ibi Antonius Gomez, Tellus Ferdinandez, Matienzus, Azeuedius, & alij, Rojas in epitom. ſsucceſsſsionum, cap. 12. n. 11. & 12. & cap. 29. 30. & 31. per totum. Menchaca de ſsucceſsſsionum reſsolution. lib. 2. §. 13. num. 11. D. Spino in ſspeculo gloſs. 1. ex num. 21. cum ſseqq.
20
* Ex quibus in ſsimili ſspecie legati, idem ius obſseruàndum erit in parentibus, quod in filiis ſsuperiùs conſstituimus, vt ſscilicet vſsusfructus omnium bonorum legatum, ſstantibus aſscendentibus, vxori factum, tantùm valeat reſspectu tertiæ partis vſsusfructus bonorum (de qua dumtaxat diſsponere poſsſsunt deſscendentes in præiudicium aſscendentium, deficientibus liberis, & deſscendentibus legitimis) nec vlla compenſsatio proprietatis dictæ tertiæ partis quæ pleno iure relinqui potuit, fiat, niſsi de voluntate filij conſstare poſsſsit apertè, quòd in fauorem vxoris, & aſscendentium præiudicium, prædictam compenſsationem admittere voluerit: quod in terminis rectè adnotauit Cifuentes in l. 16. Tauri, circa finẽfinem, & ſsequitur Ioannes Guttierrez practicarum lib. 3. d. quæſst 57. num. 12. Vnde nec Ancharani, nec Imolæ ſsententia obtinere poterit hiſsce temporibus, ſsed ius Regium obſseruandum erit apud nos, iuxta quod ſsolam tertiam bonorum portionem relinquere poſsſsunt deſscendentes extraneis, cùm aſscendentes exiſstunt: idcircò in propoſsito caſsu, reſspectu tantùm vſsusfructus eius partis legatum valebit, quoniam non ſsimpliciter tertia pars, ſsed vſsusfructus bonorum relictus eſst, qui ad eam partem reſstringi debebit, vt diximus, niſsi ex voluntate teſstatoris compenſsatio fieri poſsſsit.
Quartò adnotandũadnotandum eſst, quòd vxor relicta vſsufructua
21
*ria aliquo ex modis propoſsitis ſsuprà, in aliquibus bonis particularibus tantùm, & non in omnibus bonis integrum cõſequiturconsequitur vſsumfructum in illis, etiamſsi filij hæredes inſstituti eſsſsent: quod ad limitationem conſsuetudinis vulgaris ſscripſsit Bartolus in dict. §. Titia cùm nuberet, colum. 2. verſs. Secundò aduerte, quem ſsequuntur cõmunitercommuniter Doctores ibi. vt firmant Pariſsius in conſs. 67. n. 15. vol. 2. Bertrandus in conſs. 11. colum. 1. & in conſs. 85. col. 2. lib. 6. Craueta in conſs. 352. in ſsine, lib. 3. Ioannes Baptiſsta Pontanus tractat. de alimentis, cap. 17. n. 5. Caualcanus de vſsufruct. mulieri relicto, n. 47. fol. 216. Menochius lib. 4. dicta præſsumpt 139. n. 18. De iure tamen
22
* huius Regni, prædicta reſsolutio ita demum procedere poterit, ſsi vſsusfructus dictorũdictorum bonorum particularium non excedat vſsumfructum quintæ partis bonorum, vel ſsaltem ad eum reſtringendũreſtringendum erit legatum ex dictis ſsuprà: quod in aſscendentibus, reſspectu tertiæ partis pari ratione in ſsimili caſsu obſseruandum erit.
Quintò & vltimò adnotandũadnotandum eſst, quòd vxor aliquan
23
*do, etiãetiam de iure huius Regni, & filiis, aliiſsq, deſscendentibus legitimis exiſstentibus, conſsequitur plenam proprietatẽproprietatem quartæ partis bonorũbonorum mariti, aliquando verò vſsumfructum illius quartæ partis, & ſsic plufquãplusquam vſsumfructum quintæ partis bonorum. Pro cuius rei explicatione obſseruandum eſst: Quod vxor inops, & indotata, ſsi maritus diues ſsit, & ille prædecedat, ſsuccedere debet ab inteſstato, ex teſstamento, & contra teſstamentum in quarta parte bonorum ipſsius, cum diſstinctione; nam exiſstentibus filiis prioris matrimonij, prædicta Quarta, quoad vſsumfructum, & proprietatem vxori debetur; ſsi tamen Liberi ſsint communes, ſsiue eiuſsdem matrimonij, ipſsis liberis proprietas reſseruatur, mulier verò dumtaxat conſsequitur vſsumfructum illius quartæ partis, vt diſsponit textus in authent. prætereà, C. vnde vir vxor, & in corpore vnde ſsumitur, in §. quoniam verò, in authent. de exhibendis reis, collation. 5. & in §. quoniãquoniam verò, in authentica, vt liceat matri, & auiæ, collatione 8. & con
24
*firmat l. 7. tit. 13. partit. 6. & de his iuribus, & omnibus ferè, quæ circa eorum deciſsionem excogitari, aut occurrere poſsſsunt, tractant pleniſsſsimè communiter Scribentes, Decius, Corneus, Gozadinus, & Fabianus Pepius in dict. authent. prætereà. Gregorius Lopez in dict. l. 7. partit. Aretinus in conſs. 93. Cremenſsis ſsingulari 24. Hyppolit. ſsingulari 106. & 114. Guilliel. Bened. in cap. Rainuntius, de teſstamentis, verbo, & vxorem, nomine Adelaſsiam, deciſs. 5. n. 241. & ſseqq. & n. 249. & ſseqq. segura in l. cohæredi, §. cùm filiæ, ff. de vulg. & pupil. ſsubſstitut. ex n. 210. cũcum ſseqq. Rolandus videndus omninò in conſs. 14. &
25
* 15. per totum, vol. 3. Cephalus in conſs. 244. per totum, lib. 2. & in conſs. 671. per totum, lib. 5. Quæ quatuor conſsilia ſsingularia ſsunt, & omninò prælegenda in hac materia: Alciatus reſsp. 252. Antonius Theſsaurus deciſs. Pedemontan. 44. in fine. Petrus Surdus in conſs. 81. n. 14. & ſseqq. lib. 1. & deciſs. 119. n. 31. & deciſs. 61. num. 18. & deciſs. 8. num. 13. & tract. de aliment, tit. vlt. quæſst. 35. & 36. per totam, Iacobus Menochius lib. 4. præſsumptione 109. num. 34. & in conſs. 433. per totum, vbi vide omninò lib. 5. Antonius Galeatius Maluaſsſsia in conſs. 29. num. 21. vol. 1. Michaël Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. ſsucceſsſsio ab |
p. 175
inteſstato, q 39. 40. 41. 42. & 43. Sylueſster Aldobrandinus in conſs. 16. num. 32. & in conſs. 26. num. 148. lib. 1. Hyppolit. Riminal. in conſs. 354. lib. 5. & in conſs. 657. 658. & 701. lib. 6. quæ conſsilia mirabilia ſsunt, erudita
26
* valdè, atque vniuerſsam ferè præfatam materiam continentia: Ioannes Vincentius Honded. in conſsil. 93. per totum, vol. 1. vbi latè loquitur, & infinita cumulat, quæ
27
* ſsingularia ſsunt, & notanda, Tiberius Decian. in conſs. 70. vol. 2. & in conſs. 111. volum. 3. & legibus huius Regni, quamplurima neceſsſsaria ad propoſsitum applicantes: Lara in princ. l. ſsi quis à liberis, num. 76. & tribus ſseqq. Molina de Hiſspanorum primogen. lib. 1. cap. 47. num. 15. Rojas in epitome ſsucceſsſsionum, cap. 33. num. 54. Tellus Ferdinandez in l. 9. Tauri, num. 31. & 32. & in l. 25. n. 5. Aluaradus de coniecturata mente defuncti, lib. 2. cap. 2. §. 1. num. 29. Coſsta in §, & quid ſsi tantùm, num. 148. Ioannes Guttierrez practic. lib. 2. quæſst. 61. num. 4. Gomez de Leon. in centuria informationum, reſsp. 8. per tot. Angulo ad leges meliorationum, in l. 9. tit. 5. gloſsſs. 2. num. 4. & ſseqq. & in l. 13. num. 30. & quatuor ſseqq. Azeuedius in l. 6. titul. 4. num. 33. & ſseqq. & in l. finali, tit. 6. num. 16. & in l. 12. tit. 8. num. 2. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ. Petrus de Barboſsa in l. maritum, 31. ff. ſsolut. matrimonio, num. 99. verſs. & in ſspecie, authent. prætereà, fol. 289. Iacobus Cancerius variarum reſsolution. c. 9. de dote, & donatione propter nuptias, n. 66. 67. 68. & 78. vide etiam Alexandrum Raudenſsem reſsp. 40. ferè per totum, lib. 2.
Septimò tandem, & vltimò conſstituendum eſst (quod
28
* attinet ad præcipuam huius Capitis diſsputationem) vxorem cenſseri verè vſsufructuariam, non alimentariam tantùm, & conſsequenter vita durante, integrum, & formalem vſsumfructum habituram, cùm teſstator, inſstituto hærede extraneo, ipſsam reliquit vſsufructuariam, quia prædicta conſsuetudo vulgaris & huiuſsmodi interpretatio voluntatis fauore filiorum fuit inducta; ideò extendi non debet ad extraneos: quod expreſssè docuit Bartolus in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cùm nuberet, num. 9. ff. de legatis 2. & cum aliis multis ſsequuntur Antonius Gabriel de vſsufructu, concluſs. 2. num. 54. & concluſs. 3. per totam. Mantic. de contecturis vltimarum voluntatum, lib. 9. tit. 7. in fine, poſst num. 33. Simon de Prætis de interpretatione vltimarum voluntatum, lib. 4. dubitatione 10. num. 47. fol. 337. Graſsſsus §. legatum, dict. quæſst. 24. num. 12. & 13. Iacobus Menochius lib. 4. præſsumptione 140. num. 5. & multis ſsequentibus, vbi num. 2.
29
* ex aliis multis rectè probauit, hæredes extraneos dici omnes in hac ſspecie, exceptis filiis, nepotibus, ac illis, qui filiorum locum obtinent in ſsucceſsſsione ipſsius parentis; exceptis etiam aſscendentibus, circa quos videtur eadem affectionis, & pietatis ratio verſsari, quæ circa deſscendentes, ex Authoribus relatis ibi. num. 4. Quod de iure huius Regni, indubitatum erit, vt ſsuperiùs conſstitui num. 19. & 20. Prætereà ipſse Menochius dict. præſsumptione 140. à num. 5. vſsque ad num. 27. ſsuperiorem reſsolutionem non probat purè, vt ſsuperiùs relati ſsimpliciter, ſsed malè quidem probarunt; inter quos Borgni
30
*nus Canalcanus fuit, qui nimis breuiter, & indiſstinctè ſse habuit in hac re, de vſsufructu mulieri relicto, num. 58. fol. 224. Octo itaque caſsus, & cum iudicio diſstinguit
31
* Menocliius in quæſst. ſsuperiori, ex dicto num. 5. quos etiam diſstinguerem, & latiùs rem hanc explicarem, ſsi eundem non prælegiſsſsem, qui tamen ita diſstinctè, & abſsolutè rem proſsequitur, vt aliquid amplius adiicere neceſsſsarium non ſsit, ſsed Lectorem ad eum omninò remittere: quo etiam non relato, nec aliis ex ſsuperiori
32
*bus in hac quæſstione, & aliis præcedentibus; breuiter nimis, & imperſsectè, nec abſsolute materiam hanc declarat nouiſsſsimè Hieronymus de Cæuallos communium contra communes, quæſst. 68. & quæſst. 497. quod, prælectis his, quæ ab eo ſscripta ſsunt, & à nobis hoc capite adnotata fuêre, coacta ratione fateri oportebit.
Loading...