Castillo Sotomayor: Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris

preceding text ...

back | | continue

CAPVT XLVII.

Legato fundo vni, & eiuſsdem fundi vſsufructu alteri, an in ipſso vſsufructu ambo concurrant? vſsufructuarius item omnium bonorum, an, & quando concurrat in vſsufructu eorum, quæ ſspecialiter ſsunt aliis legata? Denique vtrùm hæres inſstitutus ſsimpliciter, vel pleno iure, concurrere debeat cum vſsufructuario omnium bonorum? Vbi lex, ſsi alij, 19. l. ſsi Titio, 10. l. 36. §. ſsi fundus, ff. de vſsufructu legato, l. & puto, 26. §. Iulianus, ff. familiæ erciſscundæ, ſsingulariter, & verè explicantur: quamplurimi caſsus diſstinguuntur, & quæ ad hanc materiam ſspectant, pleniùs, & diſstinctè magis quàm hactenus declarantur.

SVMMARIVM.

1 Vſsusfructus fundi ſsi vni legetur, fundo ſsimpliciter alteri legato, qualiter ambo concurrant in vſsufructu?
2 Vbi communis reſsolutionis vera ratio proponitur.
3 L. & puto, 26. §. Iulianus, ff. familiæ herſscicundæ, explicata.
4 In l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legato, ex communi & vera reſsolutione, de voluntate teſstatoris non conſstabat, ideò ſseruari debuit proprietas verborum, quorum virtute communicatio inducebatur; quod ſsi de voluntate conſstaſsſset, vtique illa præualuiſsſset, & infrà, num. 9. & 11.
5 Vſsufructuarius omnium bonorum, an concurrat in vſsufructu, cum legatario, vel legatariis, quibus prædia aliqua ſspecialiter ſsunt legata.
6 Vbi Baldi opinio refertur, fundamentis eius remiſsſsiuè reſspondetur, & contraria ſsententia Bart. magis probatur.
7 Vſsusfructus omnium bonorum tam legatorum, quam non legatorum, ſsi legatus fuerit, & primò particularia, ſsiue ſspecialia legata fuerint facta, vtrùm |
p. 178
procedat deciſsio l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legato.
8 Vſsufructuarius omnium bonorum, an concurrere debeat in vſsufructu, cum legatario, vel legatariis, quibus ſspecialiter prædia legantur, ſsi teſstator expreſsſserit, quòd vſsufructuarius habeat vſsumfructum eorum prædiorum, vbi opinio Pauli de Montepico nouè & verè taxatur vſsque ad num. 13.
9 Deciſsio l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legato, tam in particularibus, quàm in vniuerſsalibus relictis ceſsſsat, vbi ex verbis, vel ex coniecturis conſstare poteſst de voluntate teſstatoris in contrarium.
10 Vſsusfructus omnium bonorum, ſsi relinquatur alicui, ita quod debeat de omnibus fructibus quolibet anno recipere vſsque ad certam ſsummam, an procedat diſspoſsitio dictæ l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legato.
11 Voluntas teſstatoris præualere debet proprietati verborum in hac materia, quoties de illa certo aliquo modo conſstare poteſst.
12 Vſsumfructum integrum, ſsiue vſsumfructum ſsine diminutione alicuius prædij, ſsi teſstator legauerit, eodem prædio ſsimpliciter legato, an procedat deciſsio dict. l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legato.
13 Vſsufructuarius omnium bonorum, an concurrat in vſsufructu cum legatario, cui ſspecialiter alicuius prædij vſsusfructus legatur.
14 Genus & ſspecies quando cadunt ſsuper eodem iure, generi per ſspeciem derogatur; ſsecus, ſsi ſsuper diuerſso iure cadant.
15 Legatum generale omnium bonorum, non derogat ſspeciali alicuius rei, ſsed è conuerſso, legatum ſspeciei derogat legato generis.
16 Vſsusfructus alicuius prædij, vel prædiorum, ſsi relictus fuerit hærede vniuerſsali inſstituto, nec alio vſsufructuario bonorum dato, hæres non concurrit in vſsufructu illorum.
17 Cum vſsufructuario omnium bonorum vtrùm hæres inſstitutus concurrere debeat in vſsufructu?
18 Quid, ſsi hæres inſstitutus fuerit in omnibus bonis, pleno iure?
19 Aut in omnibus bonis mobilibus, & immobilibus, iuribus, & actionibus præſsentibus, & futuris.
20 Item quid, ſsi inſstitutus fuerit in omnibus bonis ſsimpliciter, alio non adiecto: vbi expenditur in terminis Hyppoliti Riminald. conſs. 633. ex n. 20. cum multis ſseqq. lib. 6. & de opinione illius, & nouè, & verè dubitatur, & num. ſseq.
21 Hyppoliti Riminaldi argumentationibus nouiter, & rectè ſsatisfactum.
22 Cum vſsufructuario, cui in codicillis legatus eſst vſsusfructus omnium bonorum, vtrùm hæres in teſstamento inſstitutus concurrere debeat in vſsufructu?
23 Vbi Hieronymi Gabrielis ſsententia in conſs. 102. n. 4. lib. 1. probatur, contraria Menochij taxatur, & fundamentis illius nouiter, & acutè reſspondetur.
24 Vſsufructuarius omnium bonorum, vtrùm habere debeat vſsumfructum fundi ſsimpliciter, & ſspecialiter alteri legati, ſsi testator dixerit, quòd vſsufructuarius omnium bonorum conſsequatur totum, & integrum vſsumfructum.
25 Vſsumfructum omnium, & quorumcunque bonorum ſsuorum, ſsi testator alicui legauerit, an videatur legare etiam vſsumfructum earum rerum, quas aliis ſsimpliciter, & ſspecialiter legauit, vbi & num. ſseqq. nonnulla conſsiderantur, ex quibus dubia redditur Pauli de Montepic. opinio in hac materia, de qua infrà, num. 32.
26 Verbum Quorumcunque bonorum, vniuerſsale est, & virtute eius omnia comprehenduntur.
27 Verbum, Quodcunque, vel quibuſscunque vniuerſsale eſst, & geminatum, & comprehendit, ac includit omnia, etiam ea, quæ aliàs non includerentur, & etiamſsi talia ſsint impropriiſsſsima.
28 Et ex ſsua amplitudine nihil excludit.
29 Et in hominis diſspoſsitione quantumuis ſstricta, nullam de habilitate recipit reſstrictionem.
30 Dictio generalis tantùm operatur, quantum operaretur, ſsi ſsingula enumerarentur.
31 Verba geminata magis enixam voluntatem teſstatoris demonſstrant.
32 Et omnes caſsus, omnéſsque ſspecies comprehendunt ex voluntate diſsponentis.
33 Fundum ſsimpliciter ſsi alicui legauerit teſstator, deinde relinquat alteri vſsumfructum omnium bonorum, decedente legatario prædicti fundi vſsusfructus ille accreſscit vſsufructuario omnium bonorum, non autem hæredi acquiritur.
34 Vſsusfructus certæ rei ſsi vni legatus ſsit, & alteri vſsusfructus omnium bonorum, mortuo vſsufructuario, certæ rei vſsusfructus ille pertinebit ad vſsufructuarium omnium bonorum, & non ad hæredem.
35 Si fundus duobus, alij vſsusfructus legatus ſsit, vel duobus coniunctim legatus ſsit vſsusfructus fundi, & ſseparatim tertio fundus, qualiter huiuſsmodi legatarij in vſsufructu concurrant? vbi explicatur textus in l. Sempronius Attalus, 36. §. ſsi fundus, ff. de vſsufructu legato, & Cuiacij reſsolutio probatur.
36 Si Titio fundus, & eiuſsdem fundi vſsusfructus coniunctiuo modo legatus fuerit, an ſsit in poteſstate legatarij fundum, aut vſsumfructum vendicare? vbi explicatur textus in l. ſsi Titio, 10. ff. de vſsufructu legato, & agitur de ſsimili legato, diſsiunctiuo modo relicto.
37 Coniunctio poſsita inter incompatibilia, reſsoluitur in disiunctiuam.

PRo accurata & diſstincta huius Capitis explicatione, quod latiſsſsimam materiam continet, & tractatam à multis. Primò conſstituendum eſst: quòd cùm teſstator in

* teſstamento, vel in alia vltima voluntate ſsimpliciter vni legauit fundum, alteri verò reliquit fundi vſsumfructum; hoc ſsanè caſsu concurrunt ambo ipſsi legatarij in ipſso vſsufructu, in hunc modum: quod legatarius primus conſsequitur proprietatem integram, & dimidiam partem vſsusfructus; ſsecundus verò legatarius alteram dimidiam vſsusfructûs tantùm per textum in l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legato. Vbi Modeſstinus ſsic ſscribit: Si alij fundum, alij vſsumfructum eiuſsdem fundi teſstator legauerit: ſsi eo propoſsito fecit vt alter nudam proprietatem haberet errore labitur: nam detracto vſsufructu, proprietatem eum legare oportet eo modo: Titio fundum, dei tacto vſsufructu lego, vel & io eiuſsdem fundi vſsumfructum hæres dato. Quod niſsi fecerit, vſsusfructus inter eos communicabitur: quod interdum plus valet ſscriptura, quàm quod actum ſsit. Hactenùs Modeſstinus in eo textu, quem ad hoc dicunt valdè ſsingularem, & notandum Bartolus, & omnes Doctores ibi. Idem Bartolus in l. re coniuncti, ff. de legatis 3. num. 10. Cuius diſstinctionem proſsequuntur Iaſson ibidem, ex num. 68. cum ſseqq. Ioannes Bolognetus à num. 171. Idem etiam per illum textum admotarunt Alexand. in conſs. 56. num. 2. lib. 3. Caſstrenſsis in conſs. 218. num. 2. lib. 1. Socinus in conſs. 1. num. 13. vol. 4. Paulus de Montepico in l. Titia cum testamento, §. Titia cùm nuberet, de legatis 2. num. 33. incipit. Venio modò ad ſsecundam concluſsionem, & num. 107. incipit: Sed reducendo rem ad breuem diſstinctionem, vbi hanc materiam latè declarat. D. Franciſscus Sarmientus in eodem §. Titia cùm nuberet, ex num. 6. cum ſseqq. fol. mihi, 127. Franciſscus Beccius in conſs. 98. num. 1. & 8. lib. 1. Romanus ſsingulari 586. In legato. Rolandus in conſs. 8. num. 34. vol. 2. Dilectus de arte teſstandi, titul. de legatis, cautela 24. Couar. reſsolut. lib. 2. cap. 2. num. 7. Antonius Gomez tom. 2. variarum, cap. 15. de ſseruitutibus, num. 5. Ioannes Garſsia de expenſsis & meliorat. cap. 10. n. 19. & 20. Borgninus Caualcan. de vſsufructu mulieri relicto, num. 45. fol. 214. Guill. Benedict. in cap. Rainuncius, de teſstamentis, verb. cætera bona, num. 23. verſs. Quia ſsecundum. Hieronymus Gabriel in conſs. 102. num. 2. lib. 1. Menochius dicens quòd ab hac opinione non eſst qui diſsſsentiat, lib. 4. præſsumpt. 140. num. 33. Simon de Prætis de interpreta|

p. 179

tione vltim. volunt. lib. 4. interpretatione 1. num. 11. fol. mihi, 83. Petrus Antonius de Petra de fideicommiſsſsis, quæſst. 9. num. 34. fol. 180. Michaël Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. legatum, quæſst. 25. num. 3. Hyppolitus Riminaldus in conſs. 633. ex num. 20. lib. 6. D. Spino in ſspeculo, gloſsſsa. 13. de legato vſsusfructûs, num. 27. & 28. Barboſsa in l. maritum, num. 21. in ſsine, fol. 237. ff. ſsoluto matrimonio. Antonius Pichardus in §. 1. num. 3. Inſstit. de vſsufructu.

Communis autem huius deciſsionis ratio eſst, quo

*niam fundus continet vnum integrale, & conſsiſstit ex proprietate, & vſsufructu ſsimul, l. qui vſsumfructum, cum aliis vulgatis, ff. de verbor. obligat. Et ſsic quõtiesquoties teſstator legat vni fundum ſsimpliciter, videtur pleno iure legare quoad proprietatem, & vſsumfructum: vnde quamuis legauerit poſsteà alteri vſsumfructum, concurrere debet prior legatarius in vſsufructu, quia ſsi adimeretur vſsusfructus, legatum non remaneret veriſsicatum, quia non remaneret nomen fundi, cuius pars ſsubſstantialis eſst ipſse vſsusfructus, vt poſst Oldradum, magiſstraliter declarat Bartolus in eadem l. ſsi alij, num. 2. ſsequuntur omnes relati ſsuprà, Ioannes de Monteſsperello in conſsil. 161. num. 3. lib. 1. eleganter Cuiacius recitationum ſsolennium, in lib. Digeſstorum. ad l. ſsi Titio, 10. in princ. ff. de vſsufructu legato. Item etiam, quia cùm teſstator poſst primum legatum fundi, alteri legat vſsumfructum eiuſsdem fundi, videtur legare eandem rem, quam primo legauerat; hoc eſst, vſsumfructum: vnde primus, & ſsecundus legatarius, tanquam re coniuncti admitti debent ad vſsumfructum ſsimul, vt ex aliis animaduertunt Antonius Gomez. Ioannes Garſsia, & D. Spino vbi ſsupra. Nec vrget in contrarium textus in l. & puto, 26. §. Iu

*lianus, ff. familiæ erciſscundæ, vbi ſsi alij fundum, alij fructum fundi iudex adiudicauerit, non communicatur vſsusfructus. Cui difficultati minimè ſsatisfacit Gloſsſsa ibi. nec etiam Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 3. num. 11. verſs. Vt in eo quod tradit, fol. mihi, 236. Idcircò dicendum eſst in dict. §. Iulianus, non communicari vſsumfructum, quia ſsi vni proprietas, & dimidia pars vſsusfructus adiudicaretur per communicationem, & alteri tantùm dimidia pars vſsusfructus, iniqua eſsſset diuiſsio; & ideò propter æqualitatem ſseruandam, non communicatur vſsusfructus, nec eo propoſsito, aut voluntate feciſsſse videtur ipſse iudex vt eos coniungeret ad vſsumfructum, qui potiùs contendebat ſseparare illos: ſsed in dict. l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legato, ex communi, & vera reſsolutione, de voluntate teſstatoris non conſstabat, ideò ſseruari debuit proprietas verborum, quorum vir

*tute communicatio inducebatur: quòd ſsi de voluntate conſstaſsſset, vtique illa præualuiſsſset, vt dicetur infrà, n. 9. & 11. & ex Gloſsſsa ibi, verbo, actum, declarant Socinus in l. 3. num. 7. ff. de rebus dubiis, Ioan in l. cùm quid, 2. lectura, num. 22. ff. ſsi certum petatur. Ioannes Franciſscus de Ponte in conſs. 48. num. 8. vol. 1. elegantiùs Franciſscus Connanus vbi ſsuprà dict n. 11. in princ. qui dum ſscribit Iureconſsultus in dict. l. ſsi alij. Si eo propoſsito fecit, dicit intelligi, de quo tamen non conſstat: nam ſsi probaretur, teſstatorem fundi nomine, nudam eius intellexiſsſse proprietatem, ſsecus eſsſset; ſsed quia de eo non apparet, cui fundum legauit, plenum eum legaſsſse putatur, & cùm poſsteà alteri vſsumfructum relinquit, perinde iudicatur, ac ſsi vſsumfructum duobus coniunctim legaſsſset, vni cum proprietate fundi, alteri ſseparatum ab ea: & iterùm ibidem, eodem num. ante ſsin. vbi dicit, deciſsionem textus in dict. l. ſsi alij, & in l. ſsi tibi, 6. ff. de vſsufructu earum rerum, quæ vſsu conſsumuntur, & in l. ſsi proprietas, 9. ff. de vſsufructu accreſscendo, procedere ex communi loquendi conſsuetudine, quâ res noſstras eſsſse dicimus, in quibus dominium, poſsſseſsſsionem, & fruendi poteſstatem, habemus: alioquin, ſsi de contraria mente loquentis appareat, qui fundi nomine eius tantùm proprietatem intellexit veritatem potiùs quàm verba ſsequemur: continet autem diſspoſsitio textus in dict. l. ſsi alij, quamplurima ſsingularia, & quæ in praxi ſsolent frequenter occurrere; idcircò Scribentes multis in locis legendo, repetendo, & conſsulendo, infinita tradiderunt, & multas ad propoſsitum excogitarunt quæſstiones, quas vt breuiter attingam, & quæ ab aliis hucuſsque ſscripta ſsunt, diſstinctè proponam;

Secundo loco conſstituendum eſst, dubitari communi

*ter: an vſsufructuarius omnium bonorum, concurrat in vſsufructu cum legatario, vel legatariis, quibus prædia aliqua ſspecialiter ſsunt legata? In qua quæſstione Bal

*dus in l. quoties, n. 5. C. familiæ erciſscundæ. & in conſs. 56. Manens, colum. 2. lib. 2. in ea opinione eſst, vt exiſstimet talem vſsufructuarium omnium bonorum non concurrere, ſsed legatarios, quibus res ſsunt ſspecialiter legatæ, plenam conſsequi proprietatem cum vſsufructu: & Baldi opinionem ſsequitur Salicetus, Angelus, Aretinus, Alexander, Iaſson, Decius, Cotta, Lancelotus Politus, & Socinus iunior, quos in vnum recenſsent Mantica, Menochius, & alij ſstatim referendi, & vltra prædictos, & relatos ab eis, Ioannes de Monteſsperello in conſs. 161. n. 3. & in conſs. 236. num. 7. volum. 1. Antonius Gomez. dicens, quòd ab hac opinione non recederet in iudicando, & conſsulendo, tom. 2. variarum, cap. 15. de ſseruitutibus, n. 5. verſs. quod tamen intellige. Sarmientus in l. Titia cùm teſstamento, §. Titia cùm nuberet, de legatis 2. num. 7. verſsiculo, & ita non placet, folio mihi, 127. Hi autem pro ſsententia Baldi nonnulla conſsiderant fundamenta, ad quæ tamen ex propoſsito reſspondent referendi ſstatim, maximè Mantic. & Menochius, qui omninò de hac re videndi ſsunt. Bartolus verò in l. quæſsitum, §. vltimo, ff. de fundo inſstructo, & in l. Sempronio, num. 1. & 2. ff. de vſsufructu legato, contrariam ſsententiam tenet, vt in prædicto caſsu vſsufructuarius omnium bonorum concurrere debeat in vſsufructu cum legatariis, quibus res aliquæ particulari ter, ſsiue ſspecialiter ſsunt legatæ: & hanc partem amplectuntur, veriorem dicunt, & magis communiter receptam Couar. reſsolut. lib. 2. c. 2. num. 7. Roland, in conſs. 8. num. 36. volum. 2. Borgnin. Caualcanus de vſsuſsructu mulieri relicto, num. 45. fol. 234. & n. 221. fol. 428. Franciſscus Beccius in conſs. 98. num. 9. lib. 1. pract. Pap. Alexander, Angelus Aretinus, ſsibi contrarij, Crotus, Iaſson, Ripa, Socinus ſsenior, Baldus ipſse ſsibi contrarius, Caſstrenſsis, Romanus, Gozadinus, Ruinus, Decius, Cagnolus, Pariſsius, Petrus Antonius Anguiſsſsola, Cremenſsis, Zancus, & alij, cum quibus ſsic defendunt Mantic. de coniecturis vltimarum voluntatum, lib. 9. tit. 6. num. 22. per totum Menochius lib. 4. præſsumptione 140. num. 34. 35. 36. & 37. & veriorem ſsententiam profitentur Simon de Prætis de interpretat. vltimar. volunt at. lib. 4. interpretat. 1. num. 12. fol. mihi 283. Michaël Graſsſsus §. legatum, q. 25. num. 12. & quæſst. 36. n. 5. Antonius Sanſsonius Mediolanenſsis in conſs. 51. ex num. 7. inter conſsilia vltimarum voluntatum, volum. 2. Bolognetus in l. re coniuncti, ff. de legat. 3. num. 179. per totum, fol. mihi, 280. Barboſsa in l. maritum, num. 22. fol. 238. ff. ſsoluto matrimonio. & veriorem ſsententiam putat Paulus de Montepico m dict. §. Titia cùm nuberet, num. 38. incipit: Ex quibus omnibus infero, & quæſst. 22. num. 106. vbi in verſsic. amplia mi

*rabiliter. dicit hanc reſsolutionem procedere, etiamſsi teſstator factis primo legatis particularibus, ſsiue ſspecialibus, diceret expreſssè; Vxori meæ lego vſsumfructum omnium bonorum meorum, tam legatorum, quàm non lagatorum;nam adhuc in iſsto caſsu vxor habebit partẽpartem vſsusfructus, ſsiue concurret in rebus particulariter legatis quoad vſsumfructum, non tamen conſsequetur in eis plenum, aut integrum vſsumfructum. Quam opinionem latiùs comprobat, & pro ea ſsubtiliter expendit textum in dict. l. ſsi alij. Sed contraria ſsententia; imò quòd in propoſsita ſspecie vxor habeat plenum vſsumfructum in dictis bonis particulariter legatis, nec procedat textus in dict. l. ſsi alij, placuit quibuſsdam, quos ipſse Picus refert vbi ſsuprà, in verſsicul. contrariam opinionem, vbi dicit, quòd durum eſsſset ab eorum opinione in iudicando, & conſsulendo recedere, quamuis in puncto iuris prima, & contraria defendi poſsſsit, vt latiùs ipſse probat. Re tamen vera |

p. 180

ab hac ſsecunda opinione recedendum non putarem; habemus enim pro ea velut expreſsãexpreſsam, & certam teſstatoris voluntatem, qui dum relinquit vxori vſsumfructum omnium bonorũbonorum, tam legatorum, quàm non legatorũlegatorum, oſstendit apertè omnem vſsumfructum comprehendi debere: ex voluntate autem procedere, aut ceſsſsare deciſsionem d.l. ſsi alij, certum eſst, ex dictis ſsuprà, & dicendis infrà.

Inde etiam, & obiter conſsiderandum duxeram, mi

*nimè in puncto iuris procedere poſsſse, nec in praxi obſseruari debere aliam opinionem eiuſsdem Authoris dict. num. 38. verſsicul. Ex quibus, vbi dicit in hunc modum: Ego autem dicebam, quòd imò iſsti legatarij debeant habere dimidiam vſsusfructûs, etiam ſstante vxore; & dato, quòd voluntas teſstatoris ita eſsſset, iſstud non habet obſstare, niſsi diceret, deducto vſsufructûs: textus eſst in dict. l. ſsi alij; debuiſsſset ergo teſstator hoc modo dicere: Lego prædia fratribus, deducto vſsufructu; iſsto modo mulier haberet vſsumfructum omnium bonorum: ſsed quando legat prædia, etiamſsi diceret expreſssè, Volo quòd vxor habeat vſsumfructum iſstorum prædiorum, talis voluntas videtur erronea, & hoc non obstante, concurret proprietarius cum vſsufructuario ad dimidiam. Vult itaque expreſssè Picus, Vſsufructuarium omnium bonorum tantùm concurrere debere in vſsufructu cum legatario, vel legatariis, quibus ſspecialiter prædia legantur, etſsi teſstator expreſsſserit, quòd vſsufructuarius habeat vſsumfructum eorum prædiorum, quia talis voluntas videtur erronea, niſsi fundum aut prædium legauerit deducto vſsufructu: quod tamen nullo pacto ſsuſstineri poteſst ex dictis ſsuprà num. 4. Vbi cum Connano adnotauimus, quòd cùm de contraria mente loquentis apparet, qui fundi nomine, eius tantùm proprietatem intellexit veritatem potiùs, quàm verba ſsequemur; igitur in quæſstione propoſsita, cùm ex verbis ſsequentibus appareat manifeſstè, proprietatem tantùm relinquere voluiſsſse teſstatorem, nihil debet intereſsſse, quòd fundus, aut prædium ſsimpliciter, non detracto vſsufructu, legatum fuerit: nam ſsatis detrahitur verbis alterius legati, quibus eorum etiam prædiorum, quæ ſsingulariter primo legata ſsunt, vſsusfructus relinquitur. Denique, quia deciſsionem dictæ l. ſsi alij, tam in particularibus, quàm

* in vniuerſsalibus relictis ceſsſsare, vbi ex verbis, vel ex coniecturis conſstare poteſst de voluntate teſstatoris in contrarium, ex communi firmauit ipſse Picus in eodem §. Titia cùm nuberet, num. 110. incipit: Secundò limita, niſsi conſstaret: & vt certum tradiderunt Paulus Pariſsius in conſs. 97. num. 21. lib. 2. Ioannes Cephalus, qui poſst Durandum, & alios de communi teſstatur, in conſs. 321. n. 12. lib. 3. Inde Pariſsius dicto conſs. 97. ſsub num. 9. & in conſs. 95.

* volum. 2. elegantiſsſsimè obſseruauit: Quòd ſsi vſsusfructus omnium bonorum relinquatur alicui, ita quòd debeat de omnibus fructibus quolibet anno recipere vſsque ad certam ſsummam, talis vſsufructuarius de fructibus omnium legatariorum vſsque ad integram quantitatem percipere poſsſsit, non obſstante diſspoſsitione d.l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legat. Idque, quia conſstat de veriſsimili mente teſstatoris, quòd ita voluerit; quo caſsu limitatur eius diſspoſsitio: & ſsequuntur Rolandus in conſs. 8. ex num. 20. volum. 2. Graſsſsus §. legatum, quæſst. 36. in fin. verſsic. aduerte ad vnum Et in terminis dict. l. ſsi alij, tunc demum obſseruandam eſsſse proprietatem verborum, cùm de vo

*luntate teſstatoris non appareat; aliàs ſsi de illa certo aliquo modo conſstare poſsſsit, voluntatem præualere debere proprietati verborum, cum aliis probauimus ſsuprà, num. 4. & ex aliis reſsoluit Ioannes Franciſscus de Ponte in conſs. 46. num. 8. eleganter Connanus relatus ſsuprà, dicto num. 4. qui cum indicio explicauit verba dictæ leg. ſsi alij, Si eo propoſsito fecit, [de quo tamen non conſstat:] quibus verbis deceptus fuit abſsque dubio Paulus de Montepico vbi ſsuprà. intelligens propoſsitum teſstatoris etiam probatum & de quo conſstare poſsſset, nihil ad rem facturum, cuius contrarium aliis in locis admiſsit: nam ibidem num. 92. expreſssè firmat, quòd textus in d.l. ſsi alij,

* non habeat locum, vbi teſstator ſsimpliciter fundum, aut prædium alicui legauerit, alteri verò vſsumfructum integrum, ſsiue vſsumfructum ſsine diminutione: quia ex quo conſstat de voluntate teſstatoris volentis integrum vſsumfructum legare, non poteſst communicatio induci, & potiùs attendi debet voluntas, quàm verborum vis: & ſsequuntur Dilectus de arte teſstandi, tit. 6. Cautela 24. num. 2. Graſsſsus §. legatum, quæst. 25. num. 3. & tamen in hoc caſsu non fuit legatus fundus detracto vſsufructu, ſsed ſsimpliciter, vt ipſse dicit, nec debet magis operari voluntas teſstatoris in vno, quàm in altero caſsu.

Tertio loco conſstituendum eſst, dubium eſsſse, vtrùm

* diſspoſsitio d. l. ſsi alij, procedat, quando ambo legatarij contenderent ad legatum vſsusfructus concurrere, nec proprietas legata fuiſsſset, hoc eſst, cùm vſsusfructus omnium bonorum vni relictus fuerit, alteri verò vſsusfructus vnius fundi tantum. In qua quæſstione, vſsufructuarium omnium bonorum non concurrere in vſsufructu cum legatario, cui particulariter alicuius fundi vſsusfructus relictus eſst, poſst alios plures, Bartoli opinionem ſsequuti, magis probarunt Paulus de Montepico in dicto §. Titia cùm nuberet, quæſst. 22. num. 106. verſsicul. nec obstat fundamentum in contrarium adductum. Ruinus in conſs. 190. num. 10. volum. 2. Decius in conſs. 590. num. 8. Pariſsius in conſs. 97. num. 15. volum. 2. Rolandus in conſs. 8. num. 37. in princ. volum. 2. Borgninus Caualcanus do vſsufructu mulieri relicto, num. 45. in fine, verſsicul. poſsſset tamen ſsaluari illorum opinio, fol. 215. & num. 221. verſsicul. niſsi vtrique, fol. 428. Franciſscus Beccius in conſs. 98. n. 10. lib. 1. & nouiſsſsimè Angelus Matheacius de legatis, & fideicommiſsſsis. lib. 2. cap. 18. num. 8. per totum, vbi nouè diſstinguit in hoc dubio; tandem dicit veriorem ſsibi videri ſsententiam Bartoli, quòd dict. l. ſsi alij, non vendicet ſsi

*bi locum in hoc caſsu. Ratio fundamentalis eſst, quia generi per ſspeciem tunc derogatur, quando genus, & ſspecies cadunt ſsuper eodem iure, ſsecus tamen ſsi ſsuper diuerſso iure cadant, l. quæſsitum, §. fin. ff. de fundo inſstructo, cum aliis adductis in terminis per Rolandum dict. conſs. 8. num. 37. Manticam lib. 9. dict. tit. 6. num. 23. Menoch. lib. 4. dict. præſsumptione 140. num. 36. Petrum Surdum in conſs. 56. num. 1. & num. 35. & 36. lib. 1. vnde ſsi

* teſstator legat vni fundum, vel rem aliam particularem, & alteri relinquit omnia bona ſsua, vel in omnibus bonis ſsuis alium hæredem inſstituit, legatum generis, nempe omnium bonorum, non derogat ſspeciali rei, vt fundi, ſsed potiùs è conuerſso, legatum ſspeciale derogat legato generis, & ſsic res ſspecialiter legata pleno iure, legatario debetur. Alexander in conſs. 25. in princ. volum. 1. Rolandus dict. conſs. 8. num. 35. Menochius dict. præſsumptione 140. num. 36. Igitur cùm in caſsu prædicto, genus, & ſspecies concurrant ſsuper eodem iure, generi per ſspeciem derogatur, & vſsufructuarius particularis integrum vſsumfructum conſsequitur: Aliter, ſsi vni relicta ſsit proprietas, vel fundus ſsimpliciter; alteri verò vſsusfructus omnium bonorum relinquatur, tunc concurrunt ſsimul ambo in vſsufructu: quia cùm genus & ſspecies concur

*rant ſsuper diuerſso iure, generi per ſspeciem non derogatur: & procedunt ſsuperiora etiam, quando inſstituto hærede vniuerſsali in teſstamento, & nullo dato vſsufructuario omnium bonorum, vſsusfructus alicuius prædij, vel prædiorum relictus fuerit, nam adhuc hæres non concurrit in vſsufructu illorum, vt eſst textus in §. 1. Inſstitutionum, de vſsufructu, per quem id expreſssè probari dicit Ruinus in conſs. 190. num. 11. lib. 2. & cum Pico. Hieron. Gabr. & aliis, vt indubitatum tradit Franciſs Beccius d. conſs. 98. num. 12. in princip. lib. 1.

Quarto loco conſstituendum eſst, dubium eſsſse, vtrùm

* hæres inſstitutus concurrat in vſsufructu, cum vſsufructuario omnium bonorum, & ita faciant partes per concurſsum? Et Baldus in l. vltima, num. 9. C. de indicta viduitate tollenda, in fauorem hæredis reſspondet, fcribítque legatarium pro parte tantùm dimidia vſsumfructum conſsequi, quia hæres debet habere aliam dimidiam partem per concurſsum; & ſsequitur Ruinus in conſs. 35. in fine, volum. 2. qui fundantur ex textu in dict. l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legato, ſsed Caſstrenſsis in conſs. 218. num. 2. vol. 1. |

p. 181

contrà reſsoluit, & ad text, in dicta l. ſsi alij, reſspondet magiſstraliter, eum loqui, quando teſstator legauit vni fundũfundum, & alteri eiuſsdem fundi vſsumfructum; tunc enim ambo concurrunt in vſsufructu, quia fundi appellatio conſsiſstit ex proprietate, & vſsufructu, ita quòd altero deficiente, non diceretur fundus, ſsed nuda proprietas, vel nudus vſsus, l. qui vſsumfructum, ff. de verborum obligationibus. Ideò cùm legat vni fundum, intelligitur voluiſsſse eum habere etiam fundum, non nudam proprietatem; ſsed cùm vnum inſstituit hæredem vniuerſsaliter, & alteri legat vſsufructum omnium bonorum, non conſstat, eum voluiſsſse; hæredem inſstitutum ex vſsufructu aliquid conſsequi, cùm hæreditas conſsiftere poſsſsit in iure abſstracto à proprietate, & vſsufructu, & inſstitutio ipſsa verificatur fine vſsufructu; nam hæreditas dici poteſst ſsine aliquo corpore, l. haereditas, ff. de petitione hæreditatis: & ſsic non concurrunt in vſsufructu, vt contra Baldum magis communiter probarunt permulti, quos retulerunt ſsic defendentes Paulus de Montepico in d. §. Titia cùm nuberet, num. 30. & num. 82. Hieronym. Gabriel in conſs. 102. n. 3. lib. 1. Pariſsius conſs. 94. num. 33. & 34. volum. 2. Alciatus in conſs. 75. num. 15. lib. 4. Guilliel. Benedict. in cap. Rainuntius. de teſstamentis, verb. cætera bona, num. 23. verſs. nec eſst verum. Mantica de coniecturis vltimarum voluntatum, lib. 9. tit. 6. num. 17. per totum. Menoch. lib. 4. dict. præſsumptione 140. num. 28. Franciſscus Beccius inconſs. 98. verſsicul. fin. lib. 1. Sarmientus in dict. §. Titia cùm nuberet, num. 6. in princ. fol. mihi, 127. Simon de Prætis de interpretatione vltimarum voluntatum, lib. 4. interpretatione 1. num. 13. fol. mihi, 283. Hyppolit. Riminaldus in conſs. 633. num. 20. lib. 6.

Quę communis reſsolutio declaratur, & limitatur primò, vt non procedat, quando quis hæres inſstitutus fue

*rit in omnibus bonis teſstatoris, pleno iure; & alius relictus fuerit vſsufructuarius omnium bonorũbonorum; tunc enim virtute illorum verborum, Pleno iure, aut aliorum ſsimilium, hæres intelligitur inſstitutus non ſsolùm in proprietate, ſsed etiam in vſsufructu; & ſsic hæres ipſse concurrit cum vſsufructuario in vſsufructu. Ita in terminis reſspondet Alexander in conſs. 56. num. 2. verſsic. vnde cùm in teſstamento, lib. 3. & ſsequuntur multi relati per Manticam, qui ipſse optimè fundat dicto tit. 6. num. 19. per totum, & ſsequitur Menochium dicta præſsumptione 140. num. 29. qui num. 30. aliis modis declarat: tenent etiam eandem partem Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 63. fol. mihi, 227. & num. 68. fol. 233. & in indice ſsuarum deciſsionum, fol. mihi, 1265. Franciſscus Beccius dict. conſs. 98. num. 11. lib. 1. Petrus de Peralta in l. 3. §. qui fideicommiſsſsam, ff. de hæredibus inſstituendis, num. 11. fol. mihi, 136. vbi eleganter declarat dictum conſsilium Alexandri, infèrtque nouè ad quæſstionem quandam meliorationis, de qua ibi videri poterit.

Secundò limitatur, niſsi quis fuerit hæres inſstitutus

* in omnibus bonis mobilibus, & immobilibus, iuribus, & actionibus, præſsentibus, & futuris, quia tunc concurrit in vſsufructu cum eo, cui legatus eſst vſsusfructus omnium bonorum, vt conſsultus reſspondit Ruinus in conſsil. 40. num. 6. volum. 2. & in conſs. 165. num. 9. volum. 3. ſsed impugnat ipſsum Mantica, videndus omninò de coniecturis vltimarum voluntatum, lib. 9. tit. 6. num. 20. & verè, vt aduertit ipſse Mantica, ſsecura non videtur prædicta reſsolutio rationibus ibidem adductis, vbi etiam refert Riminaldi ſsenioris ſsententiam in conſs. 411. num. 1. & ſseqq. Quòd ſsi quis fuerit hæres inſstitutus in omnibus bonis concurrit in vſsufructu cum eo, qui ſsimplici

*ter fuit inſstitutus in vſsufructu: & dicit ſse non inuenire iſstum caſsum in terminis, ſsed militare rationem dictæ l. ſsi alij ff. de vſsufructu legat. & contraria diſsſsoluit: idem etiam defendit Hyppolitus Riminaldus in conſs. 633. lib. 6. vbi à num. 20. vſsque ad num. 48. aſsſserit in prædicto caſsu, inter hæredem inſstitutum in omnibus bonis, & legatarium vſsusfructûs omnium bonorum diuidi debere vſsumfructum quia militat eadem ratio dict. l. ſsi alij.

Verùm de hac ſsententia valdè dubito, nec auderem eam firmare; conſsidero enim rationem dicta l. ſsi alij, non militare in hoc caſsu, imò diuerſsam eſsſse, vt contra Baldum ſsuperiùs conſstituimus. Enimverò etiam in hoc caſsu inſstitutio ipſsa verificatur ſsine vſsufructu nec ex aliquo conſstat, quòd voluerit teſstator, hæredem inſstitutum participare de vſsufructu; nec poteſst ex eo, quòd teſstator inſstituerit hæredem in omnibus bonis, certa aliqua coniectura, quoad vſsumfructum deduci: aliud enim eſst, voluiſsſse teſstatorem hæredem inſstituere in omnibus bonis, idque expreſsſsiſsſse; aliud verò eſst, probabiliter, non de mente aut voluntate ipſsius teſstatoris, qui nullo modo id expreſsſsit, extendere inſstitutionem ipſsam ad vſsumfructum eorum bonorum, qui ſsingulariter, aut ſspecialiter alteri relictus eſst. Nam, vt dixi ſsuprà, ſsine vſsufructu etiam verificatur ipſsa inſstitutio, nec ex proprietate ſsermonis id contingere poteſst, provt contingere in dicta l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legato, repetitum eſst ſsuprà. Nec erit multùm difficilè, reſspondere duobus funda

*mentis, quæ pro ſsua opinione expendit principaliter Riminaldus præcitato conſs. 633. num. 20. cum ſseqq. Et in primis, fateor libenter verum eſsſse, quòd vbi conſstat ex coniecturis, quòd teſstator voluerit, hæredem participare de vſsufructu, debeat ipſse hæres cum vſsufructuario concurrere ad vſsumfructum: negandum tamen eſst, id conſstare poſsſse ex eo dumtaxat, quòd hæres inſstitutus ſsit in omnibus bonis, cùm imò potiùs contrarium conſstet ex hoc, quòd alius relictus eſst vſsufructuarius omnium bonorum, nec verbum, omnibus, eſst tantæ potentiæ, vt circa hoc poſsſsit aliquid innouare, vel naturam, & eſsſsectum legati alterare; quamuis enim per illud cenſseantur generaliter omnia bona teſstatoris relicta, vt peti poſsſsint, vtque hæredi debeantur; non tamen vt ipſse hæres poſsſsit, aut debeat in vſsufructu concurrere, qui ſspecialiter alteri legatus eſst: & pro hac parte expendi poteſst Menochius lib. 4. dict. præſsumptione 140. num. 29. qui, quamuis quæſstionem ſsuperiorem non moueat in terminis, viſsus eſst præfatam reſsolutionem probare, dum poſst alios plures ibidem relatos requirit, ad hoc quòd hæres, & vſsufructuarius concurrant in vſsufructu, quòd hæres inſstitutus ſsit in omnibus bonis pleno iure, quaſsi ſsentiens apertè aliud eſsſse dicendum, vbi hæres inſstitutus ſsit in omnibus bonis, non adiectis verbis illis, pleno iure. Et confirmatur etiam ex his, quæ in terminis ſscripſsit Hie

*ronym. Gabriel In conſs. 102. num. 2. lib. 1. vbi eleganter probat, & Picum, & alios impugnat. Quod ſsi quis fuerit in teſstamento hæres vniuerſsaliter inſstitutus, & in codicillis alteri relictus ſsit vſsusfructus omnium bonorum, non debet hæres ipſse hoc caſsu concurrere cum vſsufructuario in vſsufructu, nec fieri debet differentia, vtrùm teſstamento, vel codicillis vſsusfructus relinquatur, cùm codicilli ſsint pars teſstamenti: & ſsequitur Mantica de coniecturis vltim. volunt. lib. 9. titul. 6. num. 18. & amplecti videtur Sarmientus in l. Titia cum teſstamento, §. Titia cùm nuberet, num. 6. de legatis 2. vbi dicit, quòd inter teſstamentum, & codicillos non videtur dari prioritas, vel poſsterioritas, cùm vno momento confirmentur, ſscilicet morte defuncti. Ex quo diluitur alterum

* fundamentum eiuſsdem Riminaldi; & quamuis in hoc vltimo caſsu ex Pico, & aliis contrà defendat Menochius dicta præſsumptione 140. num. 31. vbi ſscribit hæredem concurrere cum ipſso vſsufructuario in vſsufructu, verior tamen videtur Hieronymi Gabrielis reſsolutio. Nec vrget ratio eiuſdẽeiusdem Menochij quòd teſstator inſstituendo hæredem in teſstamento, nullo dato vſsufructuario, videtur hæredem ipſsum pleno iure inſstituere; deinde legando vſsumfructum alteri, ſsignificauit, quòd ipſse vſsufructuarius haberet vſsumfructum ipſsum vnà cum ipſso hærede: Quia reſspondetur, verum eſsſse, teſstatorem videri hæredem inſstituiſsſse pleno iure, cùm alteri in teſstamento vſsumfructum non relinquit; non tamen certum eſsſse, quòd deinde legando in codicillis vſsumfructum alteri, ſsignificare voluerit, quòd ipſse vſsufructuarius habeat vſsumfructum ipſsum vnà cum hærede, imò potiùs, quòd habeat illum integram, provt verba ſignificãtſignificant, nec |

p. 182

hæres cũcum illo concurrat. Quod maximè procedit ex ratione adducta per Sarmientum vbi ſsuprà, atque euidentius colligi poteſst ex ſsolutione, quãquam ipſse Menochius pręſstat ad argumentum Hieronymi Gabrielis, & Franciſsci MãticæManticæ, quorum opinionem ego ſsuſstineo; dicit enim, verius eſsſse, in prædicto caſsu magnam eſsſse differentiam inter teſstamentum, & codicillos: nam teſstator legando in codicillis vſsumfructum alteri, videtur mutaſsſse voluntatem, atque ita reuocaſsſse vſsufructum, qui hæredi videbatur relictus in ipſso teſstamento ſsub generali inſstitutione: poſstmodùm verò num. 32. conſstituit non ita facilè præſsumi mutationem voluntatis incontinenti, ſsicut ex interuallo, hoc eſst, in codicillis. Enimverò, ſsi verum amamus, ſsolutio iſsta euidens præſstat argumentum aduersùs ipſsum Menochium; quamui enim, vt ſsuprà diximus, hæres ipſse videatur inſstitutus pleno iure, nullo vſsufructu alteri relicto: ex quo tamen teſstator poſstmodùm in codicillis vſsumfructum alteri legauit, videtur mutaſsſse voluntatem quoad ipſsum vſsumfructum, qui in teſstamento hæredi ſsub generali inſstitutione relictus videbatur, illúmque vſsufructuario ſsic reliquiſsſse, vt nullo modo cum ipſso poſsſsit hæres concurrere, vt rectiùs firmant præfati Authores, extendentes etiam ad iſstum caſsum communem ſsententiam, quam contra Baldum ſsuprà probauimus; & meritò quidem, cum prædictum verbum in omnibus, ſsæpe apponi ſsoleat ex ſstylo tabellionum potiùs, quàm ex mandato, aut voluntate teſstatoris, nec debeat mutare ſsubſstantiam non neceſsſsaria verborum multiplicatio, l. pediculis, §. Labeo, ff. de auro & urgento legato, cum aliis vulgatis: quo modo argumentabatur Mantica contra Ruinum, dict. tit. 6. num. 20. in fortioribus terminis, quando quis inſstitutus fuerit hæres in omnibus bonis mobilibus, & immobilibus, & iuribus, & actionibus præſsentibus, & futuris.

Quinto loco conſstituendum eſst, dubium eſsſse: Vtrùm

* ſsuperiora procedant, ſsi ponamus, quòd teſstator alicui ſsimpliciter fundum legauit, alteri verò vſsumfructum omnium bonorum reliquit, dixitque, legatarium illum vſsusfructûs omnium bonorum conſsequi debere totum, & integrum vſsumfructum. Quam quæſstionem intactam relinquunt Rolandus, Mantica, Menochius, Prætis, & alij relati ſsuprà, ſsed Paulus Pariſsius in conſsil. 94. num. 45. & in conſs. 97. num. 12. vol. 2. expreſssè affirmat, vſsufructuarium omnium bonorum in prædicto caſsu, percipere debere vſsumfructum etiam ex fundo, ſsiue prædio ſspecialiter alteri legato, ita quod legatarius nudam tantùm proprietatem conſsequatur, nec procedere poſsſsit deciſsio textus in dict. l. ſsi alij, ff. de vſsufructu legat. & communem reſsolutionem teſstantur Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 62. fol. 226. Michaël Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. legatum, quæſst. 25. num. 4. qui ait, quòd ita dicit Gloſsſsa in eadem l. ſsi alij, quam ſsequuntur Bartolus & omnes, cùm reuera Gloſsſsa, & Bartolus, nihil dixerint: ſsecus ergo erit, ſsi verba illa, totum & integrum vſsumfructum, aut alia ſsimilia adiecta non fuerint; vtputà, ſsi teſstator vſsumfru

*ctum omnium & quorumcunque bonorum ſsuorum alicui legauerit: tunc enim videri poteſst legaſsſse etiam vſsumfructum earum rerum, quas aliis ſsimpliciter, & ſspecialiter legauit. Quòd ſsi natura, & potentia verborum illorum, omnium & quorumcunque, inſspiciatur, facilè ſsibi quiſsque perſsuadere poterit, id verum eſsſse; verbum enim illud, & quorumcunque bonorum, vniuerſsale eſst, &

* virtute eius omnia comprehenduntur; & ſsic, vſsusfructus etiam eorum, quæ aliis particulariter ſsunt legata: quod multis teſstimoniis ad pro poſsitum dicti verbi comprobarunt Tiraquellus de retractu Lignagier, §. 1. gloſsſsa 7. num. 20. & ſseqq. Decius in conſs. 113. num. 4. Gratus in conſs. 118. vol. 2. Cephalus in conſs. 58. num. 12. lib. 1. & in conſs. 258. lib. 2. & in conſs. 451. num. 55. lib. 4. & in conſsil. 704. num. 4. lib. 5. Menochius in conſs. 600. num. 6. lib. 6. Burſsatus in conſs. 22. ex num. 3. cum ſseqq. vol. 1. Et ver

*bum quodcumque, vel quibuſscumque, vniuerſsale eſst, & geminatum, & comprehendit, ac includit omnia, etiam ea quæ aliàs non includerentur, & etiamſsi talia ſsint impropriiſsſsima, Gloſsſsa in l. 1. verbo, quibuſscumque, ff. de indiciis Decius in conſs. 599. num. 2. & ſseqq. Gozadinus in conſs. 6. num. 42. & ſseqq. Curtius iunior in conſs. 48. n. 3. lib. 1. Cephalus in conſs. 453. num. 187. & 188. & in conſsil. 617. num. 2. & 3. lib. 4. Burſsatus in conſs. 224. num. 3. & 4. lib. 2. Ioannes Vincentius Honded. in conſs. 49. n. 11. & 12. & in conſs. 92. num. 12. & 13. lib. 1. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 322. num. 32. Antonius Galeatius Maluaſsſsia in conſs. 27. num. 2. volum. 1. qui optimè limitat, & declarat n. 10. 15. 17. 20. & 21. Ioannes Franciſscus de Ponte in conſs. 2. num. 149. Et ex ſsua amplitudine

* nihil excludit dictum verbum, ex textu in cap. ſsolitæ, in fine, de maioritate & obedientia. Abbas ibi, num. 7. & alij adducti per Burſsatum in conſs. 6. num. 3. lib. 1. qui conſs. 137. num. 27. lib. 2. ex multis aliis, ſscribit, id procedere etiam in hominis diſspoſsitione quantumuis ſstricta, vt nullam

* de habilitate recipiat reſstrictionem: quod tenent etiam Romanus in conſs. 31. num. 2. Paulus Pariſsius in conſs. 23. num. 170. vol. 1. Ioannes Franciſscus de Ponte in conſs. 2. num. 169. Igitur debebitur vſsufructuario prædicto omnium bonorum vſsusfructus, etiam eorum, quæ ſspecialiter aliis ſsunt legata, ac ſsi ſspecificè, & nominatim fuiſsſset

* relictus; tantum enim operatur dictio generalis, quantùm operari poſsſsent ſsingulæ rerum enumerationes, vt ex Gloſsſsa in l. omnes, §. 1. in verbo, enumeratæ, C. de præſscriptione 30. vel. 40. annorum, alios referens tradit Burſsatus in conſs. 364. num. 14. lib. 4. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 557. num. 19. at prædicta verba eſsſse vniuerſsalia, & generalia omnes admittunt, quos ſsuprà in vnum congeſsſsimus, qui & geminata eſsſse pariter dicunt, & notant DD. in Authent. quibuſscunque, C. de ſsacroſsanct. Eccleſs. Baldus in l. 1. quæſst. 34. ff. de rerum diuiſsione, Decius in conſs. 113. num. 4. & in ſspecie de dictione quibuſscunque, ſsic obſseruat Cephalus dict. conſs. 451. numer. 187. lib. 4. ſsic magis enixam teſstatoris voluntatem demonſstrant, ex l. baliſsta, & notatis per Doctores

* ibi. ff. ad Trebellianum, latè per Felinum in cap. ſsi cautio, col. 11. & ſseqq. de fide inſstrumentorum, Mieres de maioratu, part. 1. quæſst. 22. ex num. 13. cum ſseqq. Menochium in conſs. 40. num. 4. lib. 1. Antonium Galeatium Maluaſsſsiam in conſs. 52. num. 13. vol. 1. Burſsatum in conſsil. 13. num. 36. lib. 1. qui conſs. 225. num. 5. lib. 2. ex aliis aduertit, verba vniuerſsalia geminata, omnes caſsus &

* omnes ſspecies comprehendere ex voluntate diſsponentis, ex qua ceſsſsare, aut procedere debere deciſsionem textus in dict. l. ſsi alij, ſsæpè diximus. Ex his, & vltra omnes in hac materia Scribentes, conſsiderabam, dubiam reddi opinionem Pauli de Montepico in dict. §. Titia cùm nuberet, quæſst. 25. num. 113. vbi contrarium tenet, & vſsufructuario omnium bonorum denegat vſsumfructum in rebus ſspecialiter legatis, non obſstante quòd omnium, & quorumcunque bonorum relictus ſsit vſsusfructus: quod ex dictis adhuc redditur ſsatis dubium.

Sexto loco conſstituendum eſst, quòd cùm teſstator legat ſsimpliciter fundum alicui, deinde relinquit alteri vſsum

*fructum omnium bonorum, quo caſsu inter prædictos eſst coniunctio quædam re tacitè proueniens ex interpretatione legis, ita vt vſsufructuarius omnium bonorum concurrat in vſsufructu dicti fundi, cum legatario eiuſsdem, & dicantur duo re coniuncti, vt latiùs probat Menoch. referendus ſstatim. Tunc, inquam, decedente legatario prædicti fundi, ille vſsusfructus accreſscit vſsufructuario omnium bonorum, non autem hæredi acquiritur, ſsecundùm Menoch. lib. 4. præsumptione 159. num. 6. vbi & eodem lib. præſsumpt. 140. num. 37. idem probat, cùm vſsusfructus certæ rei vni legatur, & alteri

* vſsusfructus omnium bonorum, vt mortuo vſsufructuario certæ rei, vſsusfructus ille pertinere debeat ad vſsufructuarium omnium bonorum, & non ad hæredem: quod ex aliis etiãetiam ſsic reſsoluunt Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, n. 64. fol. mihi, 229. & in indice ſuarũsuarum deciſsionum. verb. vſsusfructus finitur morte, in princ. fol. mihi, 1265. Tiberius Decian. in conſs. 51. vol. 1. Mantic. |

p. 183

de coniectur. vltim. volunt. lib. 9. tit. 5. num. 17. fol. 397. Ex quibus non differt in propoſsita ſspecie, quòd vſsufructuarij ſsint vniuerſsales, ſsiue vnus vniuerſsalis, & alter particularis vnius rei, ſsiue ambo particulares, vt latiùs comprobat Caualcanus in locis relatis ſsuprà.

Septimo loco conſstituendum eſst, quòd ſsi fundus duo

*bus coniunctim legatus ſsit, & tertio vſsusfructus eiuſsdem fundi, quia fundi appellatione plena proprietas ſsignificatur, l. ſsi alij, ff. de vſsufructa legato. & ſsæpe diximus, vſsufructus ille cõmunicaricommunicari debet inter illos duos, quibus coniunctim fundus legatus eſst & tertius, cui legatus fuit vſsusfructus eiuſsdem fundi ſseparatim, alteram partem habebit, ita ſscilicet, vt non ſsinguli ferant viriles partes, ideſst trientes, ſsed duo ſsemiſsſsem vſsusfructûs, tertius alterũalterum ſsemiſsſsem; ita ſstatutum eſst in l. Sempronius Attalus, 36. § ſsi fundus, ff. de vſsufructu legato. Cuius legis vera ratio ex dictis colligitur: item etiam, quia vt eleganter aduertit Cuiacius recitationum ſsolemnium ad libros Digeſstorum, in dict. §. ſsi fundus, illi duo, qui ſsunt coniuncti re, & verbis, pro vno reputantur, l. planè, 34. §. primo ff. de legatis primò, l. vnica, §. hoc itaque, C. de caducis tollendis. Et ita ius accreſscendi inter eos tantùm coniunctos verſsatur; & non concurrente vno, alter totum ſsemiſsſsem habiturus eſst, concurrente verò vtroque, ſsemiſsſsem inter ſse partientur: & denique inter illos duos propter coniunctionem duplicem verſsatur ius accreſscendi, non inter illos, & tertium: & eadem ratione fundatum eſst, quod Africanus ſscripſsit in l. ſsi proprietas, 9. ff. de vſsufructu accreſscendo, vbi, & in dicto §. ſsi fundus, oſstenditur apertè, eandem rationem ſseruari, ſsi duobus coniunctim legatus ſsit vſsusfructus fundi, & ſseparatim tertio fundus, quia vſsusfructus communicabitur inter illos duos & tertium, ita vt coniunctim vnius tantùm perſsonæ poteſstate fungantur, & ſsemiſsſsem dumtaxat ferant, & inter eos tantùm verſsetur ius accreſscendi, quia in eundem ſsemiſsſsem vocantur, vt latiùs, atque eruditè explicat Cuiacius vbi ſsuprà. vbi in fine aduertit, diuerſsam eſsſse ſspeciem l. ſsi tibi, ff. de vſsufructu accreſscendo, quia ibi tribus coniunctim legatus fuit vſsusfructus; & ideò concurſsum habent faciúntque trientes, & inter eos omnes verſsatur ius accreſscendi. Rationem etiam prædictorum rectè videtur aſsſsequutus Franciſscus Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 3. num. 11. verſsiculo, eadem ratione, folio mihi, 236.

Octauo tandem, & vltimo loco conſstituendum eſst,

* quòd ſsi Titio fundus Seianus, & eiuſsdem fundi vſsusfructus coniunctiuo modo legatus fuerit; erit in poteſstate eius, fundum, an vſsumfructum vendicare malit: & ſsi fundum elegerit, neceſsſsariò plenam proprietatem habebit, licèt vſsumfructum à ſse repulerit; ſsi verò vſsumfructum habere maluerit, & proprietatem fundi repulerit, ſsolùm vſsumfructum habebit, l. ſsi Titio, 10. ff. de vſsufructu legato, quam mirabiliter explicat Cuiacius ibidem, dicens, quòd ne inutilis, & inanis ſsit adiectio legati vſsusfructus, quam teſstator ſsanæ mentis fecit, quamuis coniunctiuo modo legauerit fundum, & eiuſsdem fundi vſsumfructum; melius erit rem ſsic accipere, ac ſsi diſsiunctiuo modo legaſsſset fundum, vel eiuſsdem fundi vſsumfructum, vt & aliàs ſsæpe in teſstamentis, & in ſstipulationibus oratio coniuncta pro diſsiuncta accipitur vo

*luntatis de functorum vtcumque expediendæ cauſsa, l. 29. & 53. de verborum ſsignificatione, l. penultim. C. eodem titul. & hanc interpretationem videtur præſsentire Bartolus in ſsummario eiuſsdem l. quatenus ſsumit illum textum, coniunctio poſsita inter incompatibilia, reſsoluitur in diſsiunctiuam, & latiùs declarat in l. 1. ferè per totam, ff. de iuſst. & iur. Hoc eſst, quòd legatarius ex tali genere legati a non poteſst fundum, ideſst, plenam proprietatem, & vſsumfructum, ideſst, ſseruitutem vſsusfructûs vendicare, quia nemini suus fundus ſseruire poteſst; fruſstrà etiam, vel potiùs ridiculè vindicaret vſsumfructum, quaſsi partem fundi, quia iam plenum fundum habet iure legati; fundi enim nomine, vt ſsæpiſsſsimè diximus, plena proprietas continetur, coniunctio itaque in diſsiunctam reſsolui debet omninò. Quòd ſsi deſsiunctiuo modo ita legaſsſset teſstator Titio fundum, aut eiuſsdem fundi vſsumfructum; in arbitrio erit Titij, vel vſsumfructum ſsolum, ideſst ſseruitutem vendicare, vel vindicare fundum, ideſst plenam proprietatem: quod optimè, & latiùs explicat Cuiacius ibidem, circa fin. & de his hactenus ſsufficiat.

back | | continue

Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

CAPVT XLVII.

SVMMARIVM.