Castillo Sotomayor: Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris

preceding text ...

back | | continue

CAPVT XLVIII.

Ius accreſscendi, vel non decreſscendi, an, & quando locum habeat in legato vſsusfructus? vbi de triplici coniunctione, re & verbis ſsimul; re tantùm; & verbis tantùm tractatur. Lex mulieri, & Titio. 73. ff. de condit. & demonſstrat. l. 1. §. 1. l. penultim. ff. de vſsufructu accreſscendo, cum aliis eiuſsdem tit. l. & proculo, 20. ff. de legat. 2. & verè, & dilucidè explicantur, nonnulla nouiter adnotantur per Authorem, & diligenti, diſstinctáque manu materia hæc declaratur.

SVMMARIVM.

1 Ius accreſscendi, vel non decreſscendi, an, & quando locum habeat in legatis, fideicommiſsſsis, & hæreditatibus? remiſsſsiuè.
2 Ius accreſscendi, vtrùm in contractibus locum habeat? remiſsſsiuè.
3 Iuri accreſscendi locus non eſst in legato vſsusfructus, quoties legatarij omnimodò ſseparati ſsunt, hoc eſst, nec verbis, nec ſsimul re & verbis coniuncti.
4 Quod in omni legato, etiam proprietatis plenæ pariter obſseruatur, & inter legatarios omninò diſsiunctos non habet locum ius accreſscendi, nec decreſscendi, ſsed portio deficiens manet penes hæredem.
5 Proponitur difficultas l. mulieri & Titio, 73. ff. de conditionibus, & demonſstrationibus.
6 Et pluribus modis explicatur ille textus remiſsſsiuè.
7 Iuri accreſscendi locum eſsſse in ſspecie d.l. mulieri, & Titio, ſsi titius moriatur aut capite minuatur, contra gloſsſsam, & alios: & vide numer. ſseqq.
8 Ius accreſscendi locum habet, etiam quando legatarius admittitur ad ſsuam partem de iure ſspeciali, & num. ſseqq.
9 Dictionis, Quandiu, natura.
10 Ius accreſscendi quare non fuerit conceſsſsum mulieri in d.l. mulieri, & Titio, ab initio, cùm Titius conditione defectus fuit; item, quare debuerit mulier ipſsa exſspectare mortem Titij, vel ſstatus eiuſsdem mutationem?
11 Repudiatio Titij, quare non proſsit mulieri in d.l. mulieri & Titio?
12 Legatum conditionale pendente conditione, repudiari non poteſst.
13 Iuri accreſscendi, vel non decreſscendi, an, & qualiter locus ſsit in legato vſsusfructus, ante, & post quæſsitam portionem, cùm legatarij re, & verbis ſsimul coniuncti ſsunt?
14 Ius accreſscendi vtrùm habeat locum in legato vſsusfructus, quando legatarij ſsunt re tantùm coniuncti? & num. ſseqq.
15 Ius accreſscendi, vel non decreſscendi in quibus differant inter ſse? remiſsſsiuè.
16 Iuri accreſscendi an ſsit locus in legato vſsusfructûs, quando legatarij ſsunt coniuncti verbis tantûm? & num. ſsequent. vbi in primis refertur communis Doctorum ſsententia.
17 Et fundamentis illius, atque Menochij conſsiderationibus nonnullis nouiter reſspondetur per Authorem, & num. ſsequent.
18 Coniunctionis verbalis an ſsit maior vis, & effectus, quàm realis, remiſsſsiuè.
p. 184
19 Ius accreſscendi locum habet in legato proprietatis, inter verbis tantùm coniunctos.
20 Ius accreſscendi non habet locum regulariter poſst quæſsitam portionem.
21 Ius accreſscendi locum habet in legato vſsusfructus, etiam poſst quæſsitam portionem, cùm legatarij coniuncti ſsunt re, & verbis ſsimul, ſsiue re tantùm.
22 Proponitur difficultas l. penultimæ, ff. de vſsufructu accreſscendo, & communis interpretatio refertur.
23 Quæ tamen concludentibus rationibus improbatur.
24 Iuri accreſscendi locum non eſsſse in legato vſsusfructus, quando legatarij ſsunt verbis tantùm coniuncti, ex ſsententia Antiquorum, quæ magis placet Authori, & num. ſsequent.
25 L. penultimæ, ff. de vſsufructu accreſscendo, vera ratio redditur.
26 Inter vſsumfructum, & proprietatem, quoad ius accreſscendi, differentiam eſsſse inter coniunctos verbis tantùm: vbi vera diſscriminis ratio proponitur.
27 Iuri accreſscendi, vel non decreſscendi locum eſsſse in legato vſsusfructus, inter coniunctos verbis tantùm, ſsi quis velit cum communi tueri, qualiter poſsſsit contrariæ partis fundamentis ſsatisfacere?
28 L. plané, 34. §. ſsi coniunctim, ff. de legatis primò, explicatur.
29 Legatum ab inſstituto relictum, repetitum cenſsetur à ſsubſstituto, ſsiue ſsubſstitutio ſsit vulgaris expreſsſsa, ſsiue tacita ſsub pupillari comprehenſsa.
30 Coniunctio, ex qua naſscitur ius accreſscendi, duplex eſst, hominis, & legis.
31 Coniunctio legalis quæ dicatur?
32 Ius accreſscendi non inducere coniunctionem legalem in legato proprietatis, ſsi legatum per repudiationem, vel alio modo ex poſst facto deficiat.
33 Secus tamen in vſsufructu: vbi vera proponitur differentiæ ratio, & l. & proculo, ff. de legatis 2. & l. 1. §. 1. ff. de vſsufructu accreſscendo, explicantur.
34 Nonnulla in hac materia contra communem Scribentium ſsententiam, & nouè, & verè adnotata, & textum in l. 1. §. 1. ff. de vſsuf. accreſscendo, optimè declaratum.
35 Coniunctio legalis quare non operetur ius accreſscendi, in ſspecie l. & proculo, ff. de legatis 2.
36 Coniunctio legalis ſsola ſsufficiens non eſst ad inducendum ius accreſscendi, niſsi alia ratio id ſsuadeat, contra Communem.
37 Coniunctionis legalis doctrinam verãveram non eſsſse, ſsed commentitiam, provt hoc num. latiùs explicatur.
38 Ius accreſscendi an, & quare detur inter duos dominos, qui ad eandem hæreditatem ſseruo communi relictam ex teſstamento admittuntur, & inter eos, qui ad bonorum poſsſseſsſsionem, ſsiue contra testamentum, vel ab inteſstato à lege vocantur.
39 Ius accreſscendi inducitur etiam inter omninò diſsiunctos, ne quis decedat pro parte teſstatus, & pro parte inteſstatus.
40 Ius accreſscendi, quare procedat in ſsucceſsſsione ab inteſstato?
41 Succeſsſsio legitima defertur ſsemper ſsaluâ gradus prærogatiuâ.
42 Ius accreſscendi, quare detur in bonorum poſsſseſsſsione cõtracontra tabulas, & in querela inofficioſsi teſstamenti?

PRo plena, diſstinctáque huius capitis explicatione,

* primò conſstituere neceſsſsarium duxi: Ius accreſscendi, vel non decreſscendi, dubium eſsſse, an, & quando locum habeat in legatis, fideicommiſsſsis, & hæreditatibus? Nec de hoc poſsſse certam aut generalem doctrinam conſstitui; quippe cùm res iſsta altiorem requirat indaginem & diſsputationem, & pleniſsſsimum tractatum contineat, vt conſstat ex his, quæ ſscripſserunt, & pleniſsſsimè declararunt hanc materiam, (penes quos videri poterit) Bartolus, Alexan. Iaſson, & omnes ordinarij, maximè Ripa, Annibal Crotus, Pariſsius, Villalonga, Bolognetus, & alij Recentiores in l. re coniuncti, ff. de legatus 3. & in l. vnica, C. quando non petentium partes, vbi latiſsſsimè repetit Ioannes Gutierrez per totam leg. Guill. Bened. in cap. Ranuntius, de teſstament. verb. & vxorem, nomine Adelaſsiam, ex n. 93. cum multis ſseqq. & verb. in eodem teſstamento relinquens, el primero, numer. 266. & ſseqq. Gualdenſs. de arte teſstandi, titul. de legatis, cautela 15. Menchaca de ſsucceſs. creation. lib. 1. §. 10. ex num. 92. vſsque ad num. 168. & de ſsucceſsſsionum progreſsſsu, lib. 2. inpræſsatione, & lib. 3. à princ. vſsque ad §. 24. Petrus de Peralta, & Franciſscus Sarmient. in l. & proculo, per totam, ff. de legat. 2. Vdalricus Zaſsius, Alciatus, Ioannes Robertus, Antonius Goueanus, Forcatulus, Loriotus, Durandus, Menochius, & Petrus Gregorius, quos in vnum congeſsſsit nouiſsſsimè Antonius Pichardus in §. ſsi eadem res, num. 16. Inſstitut. de legatis, qui ipſse per totum §. latiſsſsimè ſscribit de hac materia. Michaël Graſsſsus receptarum ſsententiarum, §. ius accreſscendi, per totum, fol. mihi, 223. Simon de Prætis de interpretatione vltim. volunt. lib. 3. interpretatione 1. dubitatione 5. ſsolut. 3. per totam. fol. mihi, 24. Mantica de coniect. vltim. volunt. lib. 4. tit. 10. per totum, & lib. 10. tit. 10. per totum, Antonius Gomez tom. 1. variar. cap. 10. de iure accreſscendi, per totum, Marcus Antonius Peregrinus de fideicommiſsſsis, art. 9. per totum, D. Spino in specul. gloſsſs. 9. principali, de iure accreſscendi. Alexander Raudenſsis de analogis, lib. 1. cap. 34. num. 62. & n. 179. & 243. & 268. & 271. & ſseqq. & reſsp. 11. per totum, lib. 2. Surdus in conſs. 211. lib. 2. latiſsſsimè etiam, atque nouiſsſsimè Angelus Matheacius de legatis, & fideicommiſsſs. lib. 3. cap. 1. per totum, & quatuor capitibus ſseqq. alios infinitos conſsultò, ſscienſsque prætermitto. Superiores autem & fideliter præcitantur, & à me originaliter prælecti ſsunt. Ipſsi etiam diſstinctè tractant, vtrùm in con

*tractibus locum habeat ius accreſscendi, nec-ne: inter alios tamen commendo Antonium Gomez in princ. Guilliel. Benedict. & Alexandrum Raudenſsem locis relatis ſsuprà, Aldobrandinum in conſs. 1. num. 287. & ſseqq.

Quod attinet tamen ad noſstrum propoſsitum, & ſsecundo loco conſstituendum eſst: Iuri accreſscendi locum

* non eſsſse in legato vſsusfructus, quoties legatarij omnimodò ſseparati ſsunt, hoc eſst, nec re, nec verbis, nec ſsimul re & verbis coniuncti, l. 1. ff. de vſsufructu accreſscendo. ibi: Cæterum ſsi ſseparatim vnicuique partis vſsusfructus ſsit relictus: ſsine dubio ius accreſscendi ceſsſsat. Et in hoc omnes conueniunt, vt dicit Menchaca de ſsucceſsſsionum progreſsſsu, lib. 3. §. 23. num. 28. verſs. ergo aut ſsunt, aduertunt Menochius in conſs. 141. num. 6. lib. 2. Petrus Gregor, in ſsyntagmate iuris, lib. 4. cap. 5. n. 20. vel quoties res omninò ſsunt diuerſsæ, vt cùm legatur duobus, annis alternis, vſsusfructus, l. 2. ff. quibus, modis vſsusfructus amittatur, l. huiuſsmodi, §. quibus, ff. de legat. 1. Petrus Coſstalius in l. penult, in princ. ff. de vſsufructu accreſscendo. Quod in omni legato, etiam proprietatis ple

*næ, pariter obſseruatur; & inter legatarios omninò diſsiunctos, non habet locum ius accreſscendi, nec decreſscendi, ſsed portio deficiens manet penes hæredem, Bartol. in dict. l. re coniuncti num. 25. vbi communem omnium ſsententiam teſstatur Iaſson num. 112. & num. 117. Peralta in dict. l. & proculo, ff. de legatis 2. n. 16. Graſsſsus dict. §. ius accreſscendi, quæſst. 11. & exemplis comprobat Menchaca dict. §. 23. num. 1.

Sed Accurſsius in dict. l. 1. ff. de vſsufructu accreſscen

*do, opponit in contrarium, textum in l. mulieri, & Titio, 73. ff. de condit. & demonſstrat. vbi etiam inter coniunctios non datur ius accreſscendi in vſsufructu; ſscribit enim Papinianus in hunc modum: Mulieri, & Titio vſsusfructus, ſsi non nupſserit mulier, relictus eſst: ſsi mulier nupſserit, quandiu Titius viuet, & in eodem ſstatu fuerit, partem vſsusfructus habebit; tantum enim beneficio legis ex legato mulieri conceſsſsum eſsſse intelligendum eſst, quantum haberet, ſsi conditioni paruiſsſset: nec, ſsi Titius, qui conditione defectus eſst, legatum repudiet, ea res mulieri proderit. Et difficultas conſsiſstit in eo, quòd conditio illa, ſsi |

p. 185

non nupſserit, licèt habeatur pro impleta, quoad ipſsam mulierem, quamuis nub at, quia beneficio, & diſspoſsitione legis remittitur, l. ſsed ſsi hoc, §. fin. l. hoc modo, l. cum tale, §. ſsi arbitratu, ff. de condit. & demonſstrat. tamen in perſsona Titij omninò deficit, ſsequutis nuptiis, l. 1. C. de indicta viduitate tollenda. Vnde videbatur, quòd pars Titij propter defectum conditionis acceſsſsura eſsſset mulieri per ius accreſscendi; vel non decreſscendi. Sed contrarium expreſsſsim reſspondet Papinianus, nempe mulierem, viuo Titio, partem tantùm vſsusfructus habituram. Poſstmodùm verò dicit: Nec ſsi Titius qui conditione defectus eſst, legatum repudiet, ea res mulieri proderit. Quod non modicùm aduerſsari videtur verbis aliis: Tantum enim beneficio legis ex legato mulieri conceſsſsum eſsſse intelligendum eſst, quantum haberet, ſsi conditioni paruiſsſset. Planè ſsecundùm id, repudiatio Titij mulieri predeſsſse debet; nam ſsi conditioni paruiſsſset, vtique prodeſsſset portio, quæ repudiata illi accreſsceret. Quibus & aliis modis, difficultatem eius textu cum iudicio conſsiderat Iaſson, &. rectè perpendit omnia, quæ pro, & contrà adduci poſsſsunt in l. re coniuncti, ff. de legatis tertiò, num. 180. & tribus ſseqq. & eum non referens Doctor Spino in ſspeculo teſstamentorum, gloſs. 9. principali, de iure accreſscendi, num. 19. per totum, & nouiſsſsimè Antonius Pichardus in §. ſsi eadem res, Inſstitut. de legatis, num. 11. & num. 93. &

* ſseqq. quo loco, & D. Spino vbi ſsuprà, & tribus numeris ſseqq. variis modis explicant illum textum, & vltra eos, varios intellectus cumulant Peralta in d.l. & proculo, ex num. 40. Duarenus lib. 2. de iure accreſscendi, c. vltim. Alciatus lib. 4. paradoxorum, c. 8. Bolognetus in d.l. re coniucti, ex num. 308. cum ſseqq. Menochius lib. 4. præſsumpt. 159. num. 21. verſsic. Hic caſsus.

Verùm pro clara, & dilucida interpretatione illius

* textus, animaduertendum eſst: Principale dubium conſsiſstere in hoc. vtrùm in ſspecie ibi propoſsita, ſsit locus iuri accreſscendi? Et poſst Accurſsium ibi. verb. proderit, communiter intellexerunt Doctores, in ea lege, perpetuò ceſsſsare debere ius accreſscendi, nec, ſsi Titius moriatur, mulierem totum vſsumfructum habituram, ſsed partem tantùm, quam à principio habuit; & pro ratione principaliter conſstituunt, ideò ceſsſsare debere ius accreſscendi, quia mulier admittitur de iure ſspeciali, & contra voluntatem teſstatoris ad ſsuam partem, non de iure communi: Inde deducentes, ad alios caſsus generaliter ius

* accreſscendi locum non habere, quando legatarius admittitur ad ſsuam partem de iure ſspeciali. Quod per illum textum adnotarunt Bartol. in d.l. re coniuncti, n. 43. vbi communem opinionem teſstantur Iaſson num. 180. Ripa num. 144. Salicetus, & Bald. in l. 1. C. de indicta viduitate tollenda, num. 2. & ſseqq. Alciatus, & Duarenus vbi ſsuprà. Annibal in repetition. l. nemo poteſst. de legatis primò, num. 492. Ioann. Gutierrez in repetitione l. vnicæ, C. quando non petentium partes, num. 38. Sed contrariam ſsententiam, imò ius accreſscendi locum habuiſsſse, rectiùs docuerunt Cuman. Caſstrenſsis, & Socinus in d.l. mulieri, & Titio, num. 2. Iaſson, & Ripa vbi ſsuprà, & Crotus num. 72. Coſsta in §. ſsi arbitratu, l. cùm tale, ff. de condit. & demonſstrat. limitatione 4. ex num. 6. fol. mihi 238. Peralta in dict. l. & proculo, ex num. 41. vſsque ad num. 49. vbi ſsubtiliter atque eruditè loquitur, & optimè expendit illum textum pro Communi, & contra CommunẽCommunem, & ad rationes Baldi reſspondet. Bolognetus in d.l. re coniuncti, num. 309. & 314. Robert. lib. 2. ſsententiarum, c. 27. Antonius Pichardus nouiſsſsimè, ſsuperiores non referens in dict. §. ſsi eadem res, num. 94. Et pro his euidenter vrget, quòd inter coniunctos coniunctione mixta, habet locum ius accreſscendi in vſsufructu, l. 1. & per totum titulum, ff. de vſsufruct. accreſscendo. Nec concludentem rationem aſsſsignant Doctores, quare ius accreſscendi non detur in eo textu, ſsiue ſspeciale ius conſstitui debeat. Nec adeò communis eſst ſsententia relata ſsuprà, vt Recentiores nonnulli arbitrantur, cùm potiùs ipſse Bartolus in d. l. re coniuncti, num. 43. dixerit, quòd in hoc ſsemper dubitatur, nec credit ſsimpliciter verum eſsſse, ius accreſscendi ceſsſsare, quando legatarius admittitur ad ſsuam partem de iure ſspeciali: idcircò nonnullos caſsus diſstinguit, & diſstinctionem eius plenè proſsequitur Bolognetus ibidem, ex num. 307. vſsque ad num. 330. & num. 320. poſst longam diſsputationem numeris præcedentibus habitam, concludit, diſstinctionem Bartoli non probari iure, nec veram eſsſse.

Deinde, quia in d.l. mulieri & Titio, ſsumpto argumento ab oppoſsito, ſsiue à contrario ſsenſsu, clarè videtur probari, ius accreſscendi in aliquo ſsaltem caſsu dari; dicitur enim: Quandiu Titius viuet, & in eodem statu erit partem vſsusfructus habebit. Ergo denotat apertè, quòd mulier mortuo Titio, vel capite minuto, totum vſsumfructum habebit: dictio enim illa Quandiu, tempora

*lem excluſsionem mulieris à portione Titij, & non perpetuam ſsignificat, vt rectè animaduertunt Petrus de Peralta in d.l. & proculo, num. 45. Ioannes Bolognetus in d.l. re coniuncti, num. 322. & prius docuerat Bartolus, quem ipſsi non referunt, in l. filiusfamilias, num. 2. ff. ad Tertullianum, & confirmatur ex reſsolutis per Alexandrum, & Caſstrenſsem in l. 1. C. de legatis. Burſsatum in conſsil. 133. num. 1. lib. 2. Nonium in conſs. 12. n. 14. Ioannem Vincentium Honded. in conſs. 6. num. 36. Denique quia ibidem expreſssè dicitur, quòd mulier beneficio legis tantum conſsequitur, quantum haberet ſsi conditioni paruiſsſset: ergo conſsequens eſst, vt mortuo Titio, vel capite minuto, totum vſsumfructum habere debeat iure accreſscendi; nam ſsi conditioni paruiſsſset, eo iure totum conſsequeretur.

Nec obſstant prædictis duo, Primum quòd ſsi ius ac

*creſscendi haberet locum in portione Titij deficiente, mulier ab initio cùm Titius conditione defectus fuit, totum vſsumfructum habere debuiſsſset, l. vnica. §. ſsin autem aliquid, C. de caducis tollendis. Nec deberet exſspectare mortem Titij, vel ſstatus eiuſsdem mutationem, ſsecundùm quod repudiatio Titij prodeſsſset mulieri: & tamen contrarium expreſssè reſspondet Papinianus in d.l. mulieri & Titio, ad finem. Nam ad primum non ſsatisfaciunt Caſstrenſsis ibidem, num. 2. verſsic. in textu, ibi. Iaſson in d.l. re coniuncti, num. 283. Coſsta, Peralta, & Bolognetus locis ſsuprà relatis. Sed præceptores nonnulli Salmanticenſses, (quos legentes audiui) eleganter reſspondent, & ab ipſsis accepit nouiſsſsimè Antonius Pichardus in d. ſsi eadem res, num. 69. quòd licet Titius verè conditione defectus fuerit, mulier tamen non poteſst ad portionem eius admitti, nec vllo iure, aut ratione illam petere; quippe defectu tantùm conditionis adiuuari poſsſset; at ille non modò iuuat mulierem, imò potiùs intentionem eius ſsubuertit; proptereà quòd mulier ipſsa ad partem propriam, beneficio legis admittitur, hoc eſst, quaſsi conditioni paruerit, & non nupſserit: è contra verò, ſsi peteret portionem Titij, ex ratione illam prætenderet, quòd conditioni non paruerit, & nupſserit; & ſsic tanquam contraria allegans non eſsſset audienda, l. 1. cum vulgari, C. de furtis. Neque enim ad eundem vſsumfructum, & tanquam nupta, & tanquam non nupta admitti debet, l. Titiæ ſsi non nupſserit, 99. ff. de cond. & demonſst. Quæ ratio militat, quandiu Titius viuit, & in eodem ſstatu durat, vt dicit ille textus: deficit tamen, Titio mortuo, vel capite minuto; eo enim caſsu, capitis diminutione, aut morte, (quibus etiam acquiſsitus vſsusfructus finiri ſsolet) non conditionis defectu, iuuaretur mulier: quod non ita exactè conſsiderauit Pichardus vbi ſsuprà.

Ad ſsecundum verò reſspondet Accurſsius in eadem l.

* mulieri & Titio, verb. proderit, communiter receptus per DD. ibidem, repudiationem Titij non prodeſsſse mulieri, quia cùm Titius conditione defectus fuerit tempore repudiationis inutilis eſst eiuſsdem repudiatio, vt ſsigniſsicat Iureconſsultus in verſsicul. nec ſsi Titius. Sed ſsubtilius reſsponderi ſsolet in SalmãticenſiSalmanticensi Vniuerſsitate per Præceptores communiter; à quibus ſsic accepit, & nouiſsſsimè tradidit Antonius Pichardus (ne aliquid in toto opere noſstro, quod alienum ſsit, vſsurpemus, ſsiue tacito Authore proferamus) in §. ſsi eadem res, n. 97. de legatis, |

p. 186

verum eſsſse, mulierem, idem conſsequuturam, quod haberet, ſsi conditioni paruiſsſset; verùm ſsi mulier non nupſsiſsſset, ſsed conditioni parere voluiſsſset, id efficeret præſstando cautionem Mutianam. auth. cui relictum, C. de indicta viduitate tollenda. Quæ cautio in eo legato vſsusfructus omninò neceſsſsaria erat, ſsi conditio verè eſsſset adimplenda: quia ſsi remoto beneficio cautionis, mors mulieris exſspectanda eſsſset, legatum vſsusfructus fruſstratorium redderetur, nec deberi poſsſset, in id tempus collatum, quo finire debuiſsſset; l. hæres meus, 79. §. quamuis, ff. de conditionibus & demonſstrat. l. Titio, cùm morietur, 58. ff. de vſsufructum: In legato verò Titij, cùm conditio illa, ſsi mulier non nupſserit, ſsit caſsualis quoad Titium, non niſsi morte mulieris adimpletur, l. hoc genus, 105. ff. de condit. & demonſstrat. Nec poteſst ipſse Titius vti cautionis Mutianæ remedio, l. à via 77. §. Titio, ff. eodem tit. Igitur dum mulier viuit, cùm verum, ſsit pendere conditionem Titio adscriptam; nullam eſsſse repudiationem, & mulieri prodeſsſse non debere, rectè reſspon

*det Iureconſsultus ibi, vtpote cùm Titius repudiare non poſsſsit legatum conditionale pendente conditione, l. ſsi ita ſscriptum, 46. §. ſsi ſsub conditione, ff. de legatis 2. Nec etiam prodeſsſse debet, ſsi mulier nupſserit, cùm prouiſsione legis perinde habeatur ac ſsi non nupſsiſsſset, vt in eſsſsectu, & ſsubtiliter explicauit Coſsta in dict. §. ſsi arbitratu, limitat. 4. num. 6. à quo & priuatis (communibus tamen Magiſstrorum ſscriptis) accepit Pichardus vbi ſsuprà, dict. num. 97.

Tertio loco conſstituendum eſst, ex omnibus Autho

*ribus relatis ſsuprà, in initio huius capit. num. 1. communiter probatum, coniunctionem hominis triplicem eſsſse, Realem tantùm, Verbalem tantùm, & Mixtam, re & verbis: quod ſsatis conſstat ex l. re coniuncti, 89. ff. de legatis 3. l. triplici, 142. ff. de verbor. ſsignificat. Et verbis contuncti ſsimul dicuntur legatarij vſsusfructûs, cùm teſstator ita dixerit: Titio, & Sempronio Corneliani fundi relinquo vſsumfructum: & tunc inter huiuſsmodi legatarios eſst locus iuri non decreſscendi in vſsufructu, ſsecundùm Albericum in l. 1. num. 2. ff. de vſsufructu accreſscendo. Angelum in conſs. 153. Ruſsticum num. 2. Crotum in dict. l. re coniuncti, num. 45. verſs. non obſstat textus. Qui intelligunt id procedere ante, & poſst quæſsitam portionẽportionem, vt vno & altero caſsu habeat locum ius non decreſscendi, vt communiter obſseruari dicit Menoch. lib. 4. præſsumptione 159. num. 3. & idem tenet Menchaca de ſsucceſsſsionum creatione, lib. 1. §. 10. num. 128. & num. 130. vbi generaliter, & iure fundat in vſsufructu in vltima voluntate relicto, etiam poſst quæſsitam portionem, non eſsſse ius accreſscendi, ſsed ius non decreſscendi: & ſsic quòd ius accreſscendi, de quo loquitur text, in l. 1. §. interdum, ff. de vſsufructu accreſscendo, & in aliis iuribus, quod in vſsufructu habet locum, ante & poſst quæſsitam portionem, ſsit ius non decreſscendi: Et in hanc partem inclinare animum videtur, ſsed confusè loquitur D. Spino in ſspec. d. gloſs. 9. principali, de iure accreſscendi, num. 21. in fine.

Quarto loco conſstituendum eſst, legatarios re tantùm coniunctos dici, cum teſstator ita dixerit: Titio vſsum

*fructum fundi Semproniani do, lego, & eiuſsdem fundi vſsumfructum Caio do, lego: quo caſsu ante quæſsitum, & acceptatum legatum, ſsi vnius portio deficiat, eſst locus iuri non decreſscendi, ſsed poſst acceptatum legatum, & portionem quæſsitam, eſst locus iuri accreſscendi: ita docuit Bart, in dicti. l. re coniuncti, num. 21. vbi Crot. n, 29. Politus num. 47. Albericus in l. 1. num. 4. ff. de vſsufructu accreſscendo, & ex aliis reſsoluit Menoch. lib. 4. d. præſsumptione 159. num. 5. & 6. & Bartoli diſstinctionem eſsſse veram, & tenendam dicit Menchaca de ſsucceſsſsionum progreſsſsu, lib. 3. §. 21. num. 51. per totum, & § 23. num. 28. verſs. ergo aut ſsunt, ibi: Tertio caſsu. Expreſssè etiam admittit cum Communi, eſsſse ius accreſscendi, vel non decreſscendi in legato vſsusfructus inter re tantùm coniunctos: ſsed de ſsucceſsſsionum creatione, lib. 1. §. 10. dum repetit l. qui quartam, §. fin. num. 122. verſs. Ex qua ratione, ibi: infero verum intellectum, tenet contra, & expreſssè affirmat inter re tantùm coniunctos non eſsſse ius accreſscendi, ſsed ius non decreſscendi. A communi tamen recedendum non erit ex Authoribus relatis ſsuprà, qui explicant latiùs, ius accreſscendi, vel non decreſscendi

* in quibus differant, & plenè Bolognet. in dict. l. re coniuncti, num. 26. 27. & ſseqq. & ſsuperiorem ſsententiam tenet etiam Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris, lib. 4. cap. 5. num. 10. vbi dicit, quòd cùm legatarij vſsusfructûs re tantùm coniuncti ſsunt, faciunt ſsibi partes per concurſsum, ita vt, altero ex legatariis mortuo, vel legatum repudiante, quia concurſsus ceſsſsat, alteri in ſsolidum per ius non decreſscendi debetur: & extenditur prædicta cõcluſioconclusio ſsecundùm Menoch. vbi ſsuprà, d. num. 6. verſs. extenditur, ad coniunctionem realem, ſsiue re, ex legis interpretatione tacitè prouenientem, vt in exemplo l. ſsi alij, ff. de vſsufructu. legat. & aliis adductis ſsuprà, cap. præcedenti patet: vbi hac de re latiſsſsimè, atque diſstinctè ſscriptum eſst.

Quinto loco conſstituendum eſst, verbis tantùm coniunctos dici legatarios, cùm teſstator ita dixerit. Titio,

* & Sempronio vſsumfructum æquis portionibus fundi Semproniani do, lego: verbis namque, & coniunctione coniuncti ſsunt, ſsed re, & portionibus diuiſsi intellectu. Tunc autem magis dubitant Doctores, an iuri accreſscendi locus eſsſse debeat? Et etiam hoc caſsu, cùm verbis tantùm coniuncti ſsunt legatarij vſsusfructus, locum eſsſse iuri accreſscendi tenuerunt Bartolus, Baldus, & Albericus in l. ſsi duobus, ff. de vſsufructu accreſscendo, idem Albericus in l. 1. num. 1. eodem tit. & communem reſsolutionem teſstantur Ripa num. 69. Politus num. 46. & Villalonga fol. 20. in dict. l. re coniuncti, vbi Pariſsius n. 61. per totum, Bolognetus num. 238. ſsequuntur Petrus Coſstalius aduerſsariorum iuris, part. 2. ex lib. 7. pandectarum, ad titulum, ff. de vſsufructu accreſscendo, in §. idem Iulianus, Cephalus in conſs. 216. col. 2. lib. 1. Michaël Graſsſsus §. ius accreſscendi quæſst. 9. in fin. & ab impugnationibus Neotericorum conſstanter defendit hanc partem, dicens, contrariam iure ſsubſsiſstere non poſsſse. Iacob. Menoch. lib. 4. præſsumptione 159. videndus ex num. 7. vſsque ad num. 18. vbi pro communi hac reſsolutione expendit nonnulla iura, quæ priùs adduxerant Pariſsius in dict. l. re coniun

*cti, dict. num. 61. & Bolognetus dict. n. 238. primò text. in l. 1. in princ. & in §. idem, & §. interdum, ff. de vſsufructu accreſscendo. In quibus ſsimpliciter, & abſsolutè dicitur, inter coniunctos in legato vſsusfructus locum eſsſse iuri accreſscendi. Tunc ſsic: inter coniunctos ita connumerantur contundi verbis, ſsicuti contundi re tantùm, aut re, & verbis ſsimul; ergo ex dictis iuribus differentia conſstitui non poteſst. Et non ſsolum (inquit Menochius vbi ſsuprà numer. 8.) eſst diuinare, contrarium dicere, ſsed etiam coanguſstare verba eorum iurium, ſsi ad coniunctos re tantùm, vel re & verbis ſsimul referantur.

Verùm huic argumento reſsponderi poterit, verum eſsſse, inter coniunctos in legato vſsusfructus, locum eſsſse iuri accreſscendi, vt illa iura dicunt: id tamen intelligendum eſsſse, dummodò taliter ſsint coniuncti, quòd ius accreſscendi eſsſse poſsſsit, hoc eſst, re & verbis ſsimul, aut re tantùm. Cæterum verbis tantum coniuncti, ea coniunctione iunguntur, vt potiùs ſseparati, quàm coniuncti videantur: & ſsic quoad ius accreſscendi, inter coniunctos non ita connumerari poſsſsunt verbis tantùm coniuncti, ſsicut re & verbis, aut re tantùm coniuncti, nec in eis verificatur generalitas dictorum iurium. Hoc autem non eſst diuinare, aut coanguſstare verba Iureconſsultorum, ſsed iuxta rationem recti ſsermonis, & iuris, intelligere ea, atque ex ratione aliorum iurium declarare, in quibus inter coniunctos verbis tantùm ius accreſscendi denegatur in vſsufructu.

Secundò, & pro communi argumentatur Menochius in hunc modum: quòd maior eſst vis, & effectus coniunctionis verbalis, quãquam realis tantùm, ex Ripa in d.l. re coniuncti. n. 126. ſsed inter re coniunctos eſst locus iuri accreſscendi; ergo & inter verbis coniunctos locus eſsſse debet.

p. 187

Sed pro ſsolutione huius fundamenti aduertendum

* erit in primis: non adeò certum eſsſse (vt ſsolo Ripa relato, Menochius putat) quòd maior ſsit vis, & eſsſsectus coniunctionis verbalis, quàm realis, cùm in hoc diuerſsæ ſsint Doctorum ſsententiæ, & opiniones, vt videre eſst penes Menchacam de ſsucceſsſsion. Progreſsſsu, lib. 3. §. 21. n. 3. & §. 22. n. 21. & 22. Antonium Gomez, tom. 1. variar. cap. 10. de iure accreſscendi, num. 31. Graſsſsum §. ius accreſscendo quæſst. 13. num. 3. Deinde poſsito, quòd in hoc nulla eſsſset differentia, aut contrarieras Doctorum, deberet altercatio talis intelligi in hæreditate, fideicommiſsſso, aut alio legato, non in legato vſsusfructus, in quo non dari ius accreſscendi inter verbis tantùm coniundtos defendimus, & rationem differentiæ concludentem ſstatim aſsſsignauimus, vt inde conſstare poſsſsit, non eſsſse validum argumentum Menochij: In reali coniunctione habet locum ius accreſscendi in vſsufructu; ergo & in verbali habere debet, cùm inter vnam & alteram coniunctionem in vſsufructu longa ſsit differentia; ratio. Denique dubium de prælatione inter verbis tantùm, & re tantùm coniunctum, adaptari non poteſst ad legatum vſsusfructûs, nãnam qui nullo modo admittitur ad ius accreſscendi, qualiter poterit re coniuncto præferri, qui etiam in vſsufructu habet ius accreſscendi, vt ſsuprà vidimus. Tertio demum loco in fauorem Communis ſsic argumentatur Menochius: quod faciliùs admittitur ius accreſscendi in vſsufructu, quàm in proprietate, per textum in l. 1. §. interdum, ff. de vſsufructu accreſscendo, & ſscripſsit Alciat. in l. ſsi mihi, & Titio, num. 16. in fi. de verbor.

* obligat. atqui certum eſst, in proprietatis legato locum eſsſse iuri accreſscendi inter verbis tantùm coniunctos, d. l. re coniuncti ff. de legat. 3. ergo & in vſsufructu eſsſse debet. Verumenimverò huic argumentationi ſsic reſsponderi poſsſse animaduertebam.

Primò, facilius admitti ius accreſscendi in vſsufructu, quàm in proprietate, vbi admitti poteſst, hoc eſst, cùm legatarij re & verbis, aut re ſsaltem ſsunt coniuncti, non cùm verbis tantùm ſsunt coniuncti: tunc enim facilius, & regulariter admittitur in proprietate quàm in vſsufructu, in quo denegatur.

Secundò reſsponderi poteſst, quód text, in dict. §. interdum, nihil vrget pro conſsideratione Menochij, cùm agatur ibi de coniunctione reali, non de verbali, & in reali dicit, quòd habet locum ius accreſscendi in vſsufructu, ſsicut in proprietate. Sed hoc plus eſst in vſsufructu; nam in proprietate ius accreſscendi regulariter locum non habet poſst quæſsitam portionem, vt ex dict. §. in

*terdum, & l. aquam, §. vlt. ff. quemadmodum ſseruitutes amittantur, adnotarunt Bartolus in dict. l. re coniuncti, num. 49. vbi dicunt communem omnium ſsententiam Iaſson num. 121. Crotus num. 81. & Ripa n. 57. Ruinus in conſs. 198. num. 12. lib. 2. Cephalus in conſs. 450. num. 12. lib. 3. Menchac. de ſsucceſsſsionum progreſsſsu, lib. 3. § 23. num. 32. & 33. In vſsufructu tamen ius accreſscen

*di locum habet etiam poſst quæſsitam portionem, cùm legatarij coniuncti ſsunt re & verbis ſsimul, ſsiue re tantùm: quod ex eodem §. interdum, docuerunt Bartolus, Albericus, & Baldus ibi. & communiter omnes ex Villalonga in dict. l. re coniuncti, num. 1. & 4. fol. 48. Antonio Gomezio dict. cap 10. de iure accreſscendi, num. 41. Menchaca de ſsucceſsſs. creation. lib. 1. §. 10. n. 128. & de ſsucceſsſs. Progreſsſsu, lib. 3. §. 21. num. 51. & 23. num. 34. Mantica lib. 10. tit. 3. num. 32. & 33. Menochio lib. 4. d præſsumptione 159. Num 6. & num. 18. per totum. Graſsſso §. ius accreſscendi, quæſst. 9. num. 2. Roberto lib. 2. ſsententiarum iuris, cap. 16. Ex quibus, vt vides, ſsatisfactum eſst, (& vltra omnes hucuſsque Scribentes) fundamentis conſsideratis à Menochio pio Communi.

Videamus nunc, communis ſsententiæ ſsequaces qua

*liter reſspondeant ad textum, ex quo pendet veritas huius reſsolutionis in l. penult. ff. de vſsufruct. accreſscendo. Circa quem difficile eſst inuenire rationem, quare ſscilicet inter eos, quibus vſsusfructus idem æquis portionibus relictus eſst, ceſsſset ius accreſscendi, cùm conſstet eos eſsſse verbis coniunctos, & ex verbali coniunctione ius accreſscendi procedat regulariter? dict. 1. re coniuncti, de legat. 3. l. ſsi duobus, in fine, ff. de legatis 1. & in vſsufructu quoque, ex Communi relata ſsuprà, quæ tamen ea lege velut oppressa reſspondet, ideò certare ius accreſscendi, quia ſseparatim à ſsingulis hæredibus ſsingulis legatariis idem vſsusfructus relictus fuit; & ſsic nulla coniunctio inter eos eſsſse poteſst, neque verbalis, quia ſseparatim relictus fuit vſsusfructus, neque realis, quia non concurſsu partes fiunt, ſsed eas ab initio obtinent legatarij, nam teſstator ſsingulos hæredes granando, cenſsetur eos pro portionibus hęreditariis tantùm grauare voluiſsſse, l. ſsi fundum ſsub condictione, 81. §. libertus. ff. de legat 1. Vnde non ſsolidum ab initio vnicuique, ſsed proportionibus hæreditariis à ſsingulis hæredibus relictum videtur, ideóque ius accreſscendi locum non habuit: ita explicant eum textum Bartol. in dict. l. re coniuncti, n. 1. Fulgoſsius in l. ſsi proprietas, in fi. ff. de vſsufructu accreſscendo. Et: communiter probari hanc ſsolutionem teſstantur Alexander num. 2. Romuleus, & Alciatus n. 8. Ripa num. 68. & Bolognetus num. 72. in dict. l. re coniuncti. Loriotus de apicibus turis, de coniunctiis, axiomate 2. & 10. Zaſsius ad titul. ff. de vſsufrutu accreſscendo. Menchaca de ſsucceſsſso. progreſsſsu, lib. 3. d. §. 23. num. 26. Duarenus lib. 1. de iure accreſscendi, cap. 10. & ſsequitur Mcnoch. dicta præſsumpt. 159. num. 15.

Verùm, hæc communis interpretatio, quamuis in ſse

* vera ſsit, non tollit illius textus difficultatem: id quod triplici, & concludenti ratione oftendebat quondam inſsignis Præceptor meus, præſstantiſsſsimùsque D.D. Gabriel Enriquez, & ab ipſso aliiſsque accipiens, recle tradit Antonius Pichardus in dict. §. ſsi eadem res num. 111. per totum. Primò, nam textus indict. l. penultima, dicit expreſssè non minus ſseparatos videri legatarios, quàm ſsi duobus, æquis partibus legatum eſsſset; tamen hoc caſsu conſstat, legatarios, non ſseparatos, ſsed coniunctos appellari verbis tantùm, in dicti. l. re coniuncti. Secundò, nam in eodem textu, in verſs. non minus, ponitur caſsus diſsſsimilis primo; ergo neceſsſsariò fatendum eſst in ſsecundo caſsu, non à ſsingulis hæredibus, vt in primo, ſsed ab vno hærede legatum fuiſsſse: aliàs enim non alius, ſsed idem caſsus eſsſset. Tertiò & vltimò, quoniam ratio, quæ per Vlpianum, ſsequenti lege adiicitur, cùm alius ab alio hærede vſsumfructum vendicet, congruere non poteſst prædictæ interpretationi; nam iuxta eam, vſsumfructum, ſsed partem vſsusfructus vendicare deberet vnuſsquiſsque. Nec etiam tollunt difficultatem aliæ interpretationes Pariſsij in dict. l. re coniuncti, num. 61. circa finem, vti legenti ex dictis ſsuprà conſstabit apertè.

Quocirca contrariam ſsententiam, iuri accreſscendi lo

*cum non eſsſse in legato vſsusfructus, quando legatarij ſsunt verbis tantùm coniuncti, probarunt Antiqui, quorum meminit Gloſsſsa in l. 1. §. interdum, ff. de vſsufructu accreſscendo, & contra Communem defendunt Beſsucius num. 30. Crotus num. 34. & Politus num. 45. in dict. l. re coniuncti. Menchaca de ſsucceſsſsionum creatione, lib. 1. §. 10. num. 122. verſs. Ex qua ratione infero, & num. 126. & 128. & de ſsucceſsſsionum progreſsſsu, lib. 3. §. 23. num. 25. & tribus ſseqq. & num. 34. ibi. Quod ſsemper intelligo. Duarenus lib. 1. de iure accreſscendi cap. 10. & nouſsſsimè Antonius Pichardus in dict. §. ſsi eadem res, n. 114. & ſseqq. de legatis, qui num. 112. optimè aduerrit, textum in dict. l. penultima, ff. de vſsufructu accreſscendo, tractare de vſsufructu legato, cuius natura, & conditio ea eſst, vt inter

* legatarios diuiſsus, in vnoquoque diuerſsus, & diſstinctus vſsusfructus ſsit, adeò vt alter alterius pars dici non poſsſsit, l. ſstipulatio iſsta, 38. §. ſsed ſsi quis, ff. de verbor. obligat. l. ſsi id quod, 15. ff. de duobus reis. Bartolus num. l. 1. ſsi cùm duorum, 32. ff. de ſstipulatione ſseuorum, vbi Accurſsius verbo, communio, & ex communi Barboſsa in l. vſsufructu, num 6. ff. ſsoluto matrimonio. Vnde cùm in eo textu, vſsusfructus ab initio diuiſsus in partes fuerit inter legatarios, non ſsolùm in ſsecundo caſsu, quando æquis portionibus legatus fuit, ſsed etiam in primo, quando à ſsin|

p. 188

gulis hæredibus relictus eſst vſsusfructus, diuerſsus, & diſstinctus vſsusfructus in perſsona vniuſscuiuſsque legatarij conſstitutus videtur; ideò nec coniuncti videntur, nec ius accreſscendi habere poſsſsunt, quia in diuerſsis rebus nec cõiunctioconiunctio, necius accreſscendi cadit, l. huiuſsmodi, §. quibus, ff. de legat. 1. Vis ergo, & ratio Papin. in eo textu, in hoc conſsiſstit, quòd vſsusfructus ab initio inter legatarios diuiſsus fuerit, non in hoc, quòd à ſsingulis hæredibus, vel ab vno vſsusfructus legatus ſsit; ideò cum myſsterio dixit idem Papinianus in 1. ſsequenti: Cum alius ab alio hærede vſsumfructum vendicet. Vt ſsignificaret apertè, quòd non partem eiuſsdem vſsusfructus vnuſsquiſsque accipit, quod erat neceſsſsarium ad inducendum ius accreſscendi; ſsed vſsumfructum ſsimpliciter vindicat, quia vnius vſsusfructus, alterius pars non eſst.

Deinde pro hac parte contra communem, expendit duo iura idem Pichardus in dict. §. eadem res, n. 116. & 117. l. inde Neratius, 4. & l. 2. ff. de vſsufructu accreſscendo:quæ optimè vrgent. Nec (quod vltra eum & cæteros Scribentes animaduerto) ſsatisfacit Menoch. lib. 4. dict. præſsumpt. 159. num. 14. verè enim fortiter adſstringunt, vt ex eiſsdem conſstat: Nonnullis etiam iuribus pro Communi adductis ſsatisfacit, ſsed breuiter nimis, ipſse Pichardus, & latiùs ſsatisfactum eſst ſsuprà, ex num. 17. Solùm reſstat, veram diſscriminis rationẽrationem, quoad coniunctionem verbalem inter legatum proprietatis, &

* vſsusfructus conſstituere: Quæ tamen non obſscure deduci poteſst ex præcedentibus, & expreſsſsim aſsſsignatur per Antonium Pichardum vbi ſsuprà, num. 119. Nam licèt proprietas duobus æquis partibus pro indiuiſso detur, eadem tamen res manet, l. rectè dicimus, 25. §. 1. l. locus, 60. ff. de verbor. ſsignificat. Sed vſsufructu à teſstatore per partes diuiſso inter legatarios, diuerſsi vſsusfructus conſstituuntur, quod ius accreſscendi neceſsſsario impedire debet, vt ſsuprà diximus. Et ſsic remanet defenſsa hæc contra Communem. Quod ſsi quis velit communem re

*ſsolutionem tueri, poterit contrariæ partis, quam hactenus defendimus, fundamentis ſsatisfacere, cum Menochio dict. præſsumpt. 159. ex num. 7. cum multis ſseqq. Pariſsium in dict. l. re coniuncti, num. 61. Et ſsi retineat communem intellectum ad textum in l. penultim. ff. de vſsufructu accreſscendo, reſspondere poterit ad textum, qui in contrarium vrgere videtur in l. planè, 34. §. ſsi coniunctim, ff. de legat. 1. provt ex aliis reſspondet Pichardus vbi ſsupr.

* n. 34. & n. 77. vel ſsecundùm Bartol. ibid. Quòd etſsi legatariis ſsingulis ab inſstituto & ſsubſstituto eadem res relicta fuiſsſset, non fiunt partes ab initio, ſsed per concurſsum, quia hæredes tunc cenſsentur pro portionibus tantùm hæreditariis granati, quando vnuſsquiſsque hæredum partem tantùm habet in hæreditate, ſsed inſstitutus & ſsubſstitutus vnuſsquiſsque in ſsolidum eſst hæres, & ſsic in ſsolidum grauatus cenſsetur in eo textu, vbi Iaſson ſsequitur hanc rationem Bartoli. Ripa num. 20. & Polit, n. 4. in dict. l. re coniuncti. Sed & ſsubtilius reſsponderi poteſst,

* quòd in eo §. legatum non fuit factum à diuerſsis hæredibus, vt rectiſsſsimè docuit Bartol. ſsed ab eodem, vtrique legatario relictum eſst legatũlegatum, quia legatum ab inſstituto relictum, cenſsetur à ſsubſstituto repetitum, ſsiue ſsubſstitutio ſsit vulgaris expreſsſsa, l. licèt Imperator, ff. de legatis 1. ſsiue tacita ſsub pupillari comprehenſsa, l. qui fundum, §. qui filium, ff. ad legem falcidiam. Et ſsic ex vi tacitæ repetitionis â ſsubſstituto videtur vtrique legatario legatum relictum.

Sexto loco conſstituendum eſst: quòd coniunctio, ex

* qua naſscitur ius accreſscendi, duplex eſst, hominis, & legis: de coniunctione hominis adhuc actum eſst; de coniunctione verò legis tractant Bartolus ex num. 59. Iaſson ex num. 50. Romuleus quæſst. 4. Bolognetus ex num. 223. & alij communiter in dicta l. re coniuncti, idem Bartolus, & alij Doctores in l. & proculo, ff. de legatis 2. vbi latiſsſsimè Peralta ex num. 1. cum multis ſseqq. Antonius Gomez, tomo 1. variar. cap. 10. de iure accreſscendi, num. 28. Graſsſsus §. ius accreſscendi, quæſst. 4. in principio, & quæſst. 7. D. Spino in ſspeculo, gloſs. 9. de iure accreſscendi, num. 22. Dicitur autem coniunctio legalis, quoties plures à lege ciuili, vel Prætoria ſsimul ad eandem rem, & coniunctim vocantur: cuius rei exempla nonnulla traduntur in l. ex ſsuis, ff. de ſsuis & legitimis hæredibus, l. 3. in fine, ff. de bonorum poſsſseſsſsionibus, l. vnica, C. quãdoquando non petentium partes, l. ſsi duobus, ff. de bonorum poſsſseſsſsion. contra tabulas, l. ſseruus communis, 67. ff. de acquirenda hæreditate. Quod attinet ergo ad inſstitutum noſstri tractatus, vt alia prætermittam; de iure accreſscendi ex coniunctione legali, inter alios caſsus, duos principaliter diſstinguit Bartolus in dict. l. re coniuncti, num. 59. Primus eſst, quòd in

* legato proprietatis coniunctio legalis non inducit ius accreſscendi, ſsi legatum deficiat ex poſst facto per repudiationem, vel alio modo, per textum in l. & proculo, ff. de legatis 2. Vbi Celſsus Iureconſsultus ſsic ſscripſsit: Et Proculo placebat, & à patre meo ſsic accepi, quod ſseruo communi legatum ſsit, ſsi alter Dominorum omitteret, alteri non accreſscere: non enim coniunctim, ſsed partes videri legatas; Nam ſsi ambo vendicarent, eam quemque legati partem habiturum, quam in ſseruo haberet. Et ſsic intelligunt, eum textum idem Bartolus, Caſstrenſsis, Imola, Albericus, Angelus, & Cumanus ibidem, & communem intellectum teſstantur Petrus de Peralta, & D. Franciſscus Sarmientus in princip. eiuſsdem l. & proculo. Menchaca de ſsucceſsſs. progreſsſsu, lib. 3. §. 23. num. 61. 65. & 66. Secundus caſsus eſst quòd in legato vſsusfructus coniunctio

* legalis inducit ius accreſscendi, ſsi legatum deficiat ex poſstfacto per repudiationem, vel quia vſsusfructus alio modo amittatur, l. 1. §. 1. ff. de vſsufructu. accreſscendo. vbi Vlpianus in legato vſsusfructus aliter, quàm Celſsus in legato proprietatis, & in hunc modum ſscribit: Denique apud Iulianum lib. 35. Digeſstorum quæritur: ſsi communi ſseruo vſsusfructu ſsit relictus, & vtrique domino acquiſsitus, an altero repudiante, vel amittente vſsumfructum, alter totũtotum habet?. & putat ad alterum pertinere: & licèt dominis vſsusfructus non æquis partibus, ſsed pro dominicis acquiratur, tamen perſsona eius, non dominorum, inſspecta, ad alterum ex dominis pertinere, non proprietati accedere. Et per hæc iura inter legatum proprietatis, & vſsusfructus ſsic diſstinguunt communiter Doctores, vt teſstantur Iaſson num. 52. Ripa num. 204. Crotus num. 125. in d.l. re coniuncti. Ioannes Cephalus in conſs. 244. num. 8. & 9. lib. 2. Duarenus lib. 1. de iure accreſscendi, cap. 13. Ioannes Robertus ſsententiarum iuris, lib. 2. cap. 24. Cuiacius tract. 5. ad Africanum, fol. 69. & obſseruationum lib. 8. cap. 35. & in paratitla ad titulum ff. de vſsufructu accreſscendo, fol. 41. & 42. qui Authores plura cumulant pro explicatione dictorum iurium, & varias adducunt differentiæ rationes. Quibus omiſsſsis, & aliis adductis per Peraltam, & Menchacam vbi ſsuprà, vera differentiæ ratio inter vſsumfructum, & proprietatem conſsiſstit in eo, vt nouiſsſsimè aduertit Pichardus in d. §. ſsi eadem res, num. 107. quòd cùm legatum vſsusfructus non perficiatur in prima acquiſsitione, ſsed contineat plures acquiſsitiones ſsucceſsſsiuas, quia quotidie conſstituitur, & de nouo acquiritur l. 1. §. interdum, ff. de vſsufruct. accreſscen. quotidie quoque de nouo, ſseruo acquiritur, & per eum domino: ideò ſsi tempore nouæ acquiſsitionis, non poſsſsit alteri domino acquiri propter repudiationem, vel ex alia cauſsa, ex qua vſsusfructus acquiſsitus amittitur; tunc in totum alteri acquiritur, ac ſsi illius tantùm ſseruus eſsſset, iuxta regulam text, in l. 1. §. communis ſseruus, verſsic. vt in eo, ff. de ſstipulat. ſseruor. quod ſsecus eſst in proprietate legata, quia cùm illa vno eodemque tempore & in totum acquiratur, ex d. §. interdum, ibi: Non vt proprietas eo ſsolo tempore quo vendicatur, & eo tempore vterque dominus capax ſsit, vti non poſsſsumus regulâ dicti §. communis ſseruus.

Ex his (& vltra Picardum & reliquos hactenus Scri

*bentes) inferri poteſst ad nonnulla aduerſsùs communem Scribentium ſsententiam. Primò, lapſsos ſsuiſsſse Doctores communiter exiſstimantes, in ſspecie dict. l. primæ §. 1. ff. de vſsufructu accreſscendo, totum vſsumfructum pertinere ad alterum dominum iure accreſscendi, cùm verius lon|

p. 189

gè ſsit, competere illi, non iure accreſscendi, ſsed ex regula dicti §. communis ſseruus. Itaque ratione euidenti demonstratur: nam in eo textu, vſsusfructûs relicti ſseruo domini habent partes ab initio, & non per concurſsum; igitur ius accreſscendi locum habere non potuit, per textum in l. inde Neratius, 4. ff. de vſsufructu accreſsendo, ibi: Toties ius accreſscendi eſsſse, quoties in duobus, qui in ſsolidum habuerunt, concurſsu diuiſsus eſst. Deinde, nam in dicto §. primo, in verſsic. & puto, Iureconſsultus videtur dubitandi rationem proponere, quòd cùm domini non habeant partes per concurſsum, portio repudiata accreſscere non debeat; nam ſsi per concurſsum partes fierent, non pro dominicis, ſsed pro æqualibus acquireretur, l. coniunctim, ff. de legatis 3. l. quoties, §. hæredes, ff. de hæredibus inſstituendis. Cæterùm his non obſstantibus, reſspondet Vlpianus, altero repudiante vel amittente vſsumfructum, totum ad alterum pertinere, quia non pertinet iure accreſscendi, ſsed ex doctrina ſsuperiùs tradita, & regula dicti §. communis ſseruus.

Secundò infertur, non ſsine maximo myſsterio pro ratione ſsuæ deciſsionis, dixiſsſse Vlpianum in eodem §. primo, Dictum ſsuprà obtinere, perſsonâ ſserui, non dominorum inſspectâ: Nam cùm legatum priùs in perſsona ſserui conſsiſstere debeat, & tunc demum domino acquiri, cùm plenè ſseruo acquiſsitum fuerit, l. debitor, §. ſseruo, ff. de legatis 2. Neceſsſsariò debuit in eo legato, dominorum, non ſserui perſsonas inſspicere; quia ſsi verum eſst, quòd quotidie de nouo acquiritur vſsusfructus, nunquam plenè ſseruo acquiſsitus videtur, ſsed quotidie etiam in perſsona eius de nouo conſstituitur, vt ſscribit idem Vlpianus in dict. § interdum.

Tertiò infertur ad veram explicationem textus in

* d.l. & proculo, quare ſscilicet coniunctio legalis non operetur ibi ius accreſscendi? Et omiſsſsis quamplurimis adductis per Doctores communiter, & Peraltam in eadem l. & proculo, à num. 1. vſsque ad num. 38.

Pro vera reſsolutione, animaduertendum eſst: primò Iureconſsultum in ſspecie propoſsita rectè reſspondiſsſse, non dari ius accreſscendi. nam inter eos, qui nulla coniunctione iunguntur, ſsed potiùs diſsiuncti, & ſseparati ſsunt, ius accreſscendi eſsſse non poteſst, vt ſsæpe dictum eſst. Tunc ſsic: inter dominos ſserui communis nulla datur coniunctio, nec realis, nec verbalis, ergo ius accreſscendi eſsſse non poteſst. Quòd realis coniunctio non ſsit, clarum eſst, quia domini ab initio partes habent, & non per concurſsum, quod erat neceſsſsarium ad realem coniunctionem: quod etiam verbalis non ſsit, euidenter apparet à perſsonarum enumeratione, quia nec in perſsona ſserui, quia ſsolus legatarius fuit, nec in perſsonis dominorum coniunctio aliqua conſsiderari poteſst: non in ſseruo, quia in vna tantum perſsona coniunctio cadere non poteſst, vt de ſse patet. & probatur apere in d.l. re coniuncti, de legatis 3. & in d. §. ſsi eadem res, de legatis: non etiam in perſsonis dominorum, nam hi verbis coniuncti dicuntur, qui vna, & eadem oratione iunguntur, l. triplici, ff. de verborum ſsignificatione l. vnica, §. hoc ita, ibi: Propter vnitatem ſsermonis, C. de caducis tollendis, & latiùs probant Bartolus in dict. l. re coniuncti, num. 3. vbi Iaſson num. 11. & 33. 74. 86. & 109. Menchaca de ſsucceſsſsionum progreſsſsu lib. 3. §. 21. num. 6. Michaël Graſsſsus §. ius accreſscendi, quæſst. 4. num. 2. At domini ſserui communis, oratione aliqua non coniunguntur, imò nec teſstatoris verba diriguntur ad eos; ergo impoſsſsibile eſst, verbalem coniunctionem inter eos cadere: quippe in eo legato ipſsius ſserui perſsona inſspicitur, non dominorum, ex dict. l. 1. §. 1. ff. de vſsufructu. accreſscendo. Nec quærimus, cui acquiratur, ſsed cui honor habitus ſsit, ideſst, cum quo lo

*quutus fuerit teſstator, l. 3. §. hoc autem, ff. de legatis præſstandis. Deficiente ergo omni coniunctione, legalis ſsola ſsufficiens non eſst ad inducendum ius accreſscendi, niſsi alia peculiaris ratio id ſsuadeat, vt in terminis dicti §. 1. Id autem adeò clarè probatur in d.l. & proculo, vt textus ille nullo modo cauillari poſsſsit: ibi enim, pluribus dominis à lege defertur ſsimul legatum ſseruo communi relictum; & tamen non habent ius accreſscendi.

Quod vt euidentius conſstare poſsſsit, animaduerten

*dum erit ſsecundò: Coniunctionis legalis doctrinam, tametſsi communem, veram non eſsſse, ſsed commentitiam, à Doctoribus tantùm excogitatam, non ex aliquo iure deductam: Enimverò omnia iura, quæ pro legali coniunctione expendunt Doctores, non ratione alicuius coniunctionis, ſsed ex alia peculiari cauſsa ius accreſscendi concedunt; nam in dicta l. 1. §. 1. ff. de vſsufructu accreſscendo, totum vſsumfructum ad alterum pertinere, reſspondet Vlpianus, ex ratione dict. l. 1. §. communis ſseruus, ff. de ſstipulatione ſseruorum, & in dict. l. & proculo, ius accreſscendi denegatur, quia ratio illa deficit, nec ſsola coniunctio legalis ſsufficit, vt ſsuprà diximus. Prætereà inter duos dominos, qui ad eandem hæredi

*tatem ſseruo communi relictam ex teſstamento admittuntur, & inter eos, qui ad bonorum poſsſseſsſsionem, ſsiue contra teſstamentum, ſsiue ab inteſstato à lege vocantur, ius accreſscendi eſsſse, ſscribitur in l. ſseruus communis, 67. ff. de acquirenda hæreditate, in l. ſsi ex pluribus, 9. ff. de ſsuis, & legitimis hæredibus, l. 3. §. final. ff. de bonorum poſsſseſsſsionibus, l. ſsi duobus, ff. de bonorum poſsſseſsſsion. contra tabulas, l. tribus, l. communi liberto, ff. de bonis libertorum. Non ex eo, quòd detur inter ipſsos aliqua coniunctio, ſsed ex alia cauſsa; nam in ſsucceſsſsione ex teſstamento,

* portio deficiens accreſscit etiam inter omninò diſsiunctos, ne teſstator decedat pro parte teſstatus, & pro parte inteſstatus; quod ius noſstrum non patitur: quæ ratio ſsola efficax eſst ad inducendum ius accreſscendi inter eos, inter quos nulla coniunctio cadit, vt magiſstraliter, & verè docuit Bartolus in dict. l. re coniuncti, num. 25. quem ſsequuntur communiter omnes Doctores, vt teſstantur Bolognetus ibi. num. 242. & 245. Antonius Gomez. dicto cap. 10. de iure accreſscendi, num. 27. Graſsſsus §. ius accreſscendi, quæſst. 11. Corraſsius in l. testamento, num. 9. C. de impuberum. Padilla. in l. eam quam, num. 96. C. de fideicommiſsſsis: quod iterum, & optimè aſsſsequutus eſst Bartolus in eadem l. re coniuncti, num. 59. in illis verbis: Aut loqueris in proprietate: & tunc aut in hæredita. te. & habet locum ius accreſscendi, vt ſsuprà, de acquirenda hæreditate, l. ſseruus communis ab extero. Ratio eſst, ne quis decedat, pro parte teſstatus, & pro parte inteſstatus: quæ ratio ceſsſsat in d.l. & proculo.

Similiter in ſsucceſsſsione ab inteſstato procedit ius ac

*creſscendi, non ex coniunctione legali, vt malè Doctores quamplures exiſstimabant, ſsed ex natura ipſsius ſsuc

*ceſsſsionis, quia ſsucceſsſsio legitima defertur ſsemper ſsaluâ gradus prærogatiuâ, §. 1. & §. ſsi plures, Inſstitut. de legitima agnatorum ſsucceſsſsione, authent. defuncto, C. ad Tertullianum, authent. poſst fratres, C. de legitimis hæredibus Ideò ſsaluâ gradus prærogatiuâ, portio, quæ vacat, non poteſst ad vlteriorem agnatum tranſsire, ſsed exiſstentibus in eodem gradu accedere, ſsiue accreſscere debet, dict. l. ſsi ex pluribus, ff. de ſsuis & legitimis hæredibus.

Denique eadem ratione in bonorum poſsſseſsſsione

* contra tabulas competit ius accreſscendi in dictis iuribus, & in querela inofficioſsi teſstamenti, l. ſsi ponas, §. fin. ff. de inofficioſso teſstamento, quia remedia illa eodem ordine, & his demùm dantur, quibus & ſsucceſsſsio ab inteſstato competit, l. 1. l. non putauit, §. fin. ff. bonorum poſsſseſsſsion. contra tabulas, l. poſsthumus, §. ſsi quis ex his, ff. de inofficioſso testamento, §. eadem hæc obſseruatio, in fine, Inſstitut. de hæreditat. quæ ab intestato. At verò, quoties huiuſsmodi rationes, vel aliæ ſsimiles deficiunt, atque ex ſsola coniunctione induci debet ius accreſscendi, nulla alia, quàm coniunctio teſstatoris ſsufficiet; nec ex eo tantùm, quòd plures ad eandem rem à lege ſsimul vocentur, eſsſse poterit ius accreſsendi, vt conſstat ex dict. l. & proculo. Sic præſsentem materiam per ſstudia, & Vniuerſsitates explicare ſsolent Præceptores communiter, à quibus, Salmanticæ à pueritiâ meâ ſsic accepi. & nouiſsſsimè tradit Antonius Pichardus in §. ſsi eadem res, num. 99. cum ſseqq.

back | | continue

Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

CAPVT XLVIII.

SVMMARIVM.