Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT XLIX.

p. 190
CAPVT XLIX.

Vſsusfructus in fundo ſsterili, vel abſsque vtilitate aliqua, an poſsſsit conſstitui? & de opinione Gloſsſs. 1. §. conſstituitur, Inſstitut. de vſsufructu. Deinde, vtrùm ruſsticorum, & vrbanorum prædiorum ſseruitutes conſstitui non poſsſsint, quæ vtilitatem aliquam non contineant? Demum ſseruitutes reales qualiter à ſseruitutibus, vel obligationibus perſsonalibus diſstinguantur? vbi omnium Scribentium in hac materia traditiones recenſsentur. Lex, ſstatuæ, 48. in princ. & in §. 1. ſsi infantis, 62. ff. de vſsufructu, l. quoties, 15. l. ei fundo, 19. l. vt pomum, 7. ff. de ſseruitutibus, cum cæteris eiſsdem connexis dilucidè, & verè explicantur, & nonnulla diſstinctè magis, quàm hactenùs adnotata traduntur per Authorem.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsumfructum omnium rerum, quæ in patrimonio noſstro ſsunt, conſstitui poſsſse.
  • 2 Vſsusfructus in fundo ſsterili, vel abſsque vtilitate aliqua, an poſsſsit conſstitui? & de opinione Gloſsſsæ 1. in §. conſstituitur, Inſstitut. de vſsufructu, & vide ex num. 7. vſsque ad num. 11.
  • 3 Seruitutes ruſsticorum prædiorum, & vrbanorum conſstitui non poſsſsunt, quæ vtilitatem aliquam non contineant, & num. ſseqq. maximè ex num. 11.
  • 4 Seruitus inutilis conſstituta vindicari non poteſst, & de intellectu l. ſsicuti, §. fin. & §. Ariſsto, ff. ſsi ſseruitus vendicetur, remiſsſsiuè.
  • 5 Seruitus vtiliter conſstituta, ſsimul cum vtilitate reſstringitur; & de intellectu l. loci, ad fin. ff. ſsi ſseruitus vendicetur, remiſsſsiuè.
  • 6 Seruitutis realis definitiones nonnullæ.
  • 7 L. ſstatuæ, 44. §. 1. ff. de vſsufructu, quòd non loquatur in fundo ſsterili, & nouè, & verè adnotatum contra Gloſsſsam, & de illo textu, vide ſstatim n. 10.
  • 8 Vſsusfructus ſsine aliqua vtilitate ſsubſsiſstere non potest.
  • 9 L. ſsi infantis, 62. ff. de vſsufructu, vera ratio redditur.
  • 10 Accurſsius deceptus in explicatione l. ſstatuæ, 48. §. 1. ff. de vſsufruct. & ibidem explicatus ille textus.
  • 11 Seruitus an conſstitui poſsſsit ſsine prædij dominantis vtilitate? vbi proponitur contrarietas l. quoties, 15. & l. ei fundo, 19. ff. de ſseruitutibus, & num. ſseq.
  • 12 Communis interpretatio Doctorum ad ea iura improbata.
  • 13 Pauli Castrenſsis diſstinctio in hac materia confutata.
  • 14 Franciſsci Connani opinio noua adducitur, quæ probari poteſst, vt dicitur infrà num. 18.
  • 15 Ioannis Corraſsij ſsententia contra Communem probatur.
  • 16 L. ergo, §. fin. cum l. veluti, ff. de ſseruitutibus ruſsticorum, explicata.
  • 17 L. quoties, 15. ff. de ſseruitutibus, vera ratio redditur, & Iacobi Cuiacij reſsolutio in hac materia nouiter expenditur.
  • 18 Franciſsci Connani opinionem nouam relatam ſsupra num. 14. ſsuſstineri poſsſse, nec differre in eſsſsectu à ſsententia Corraſsij.
  • 19 Antonij de Leon, rationem quandam contra Connanum. nihil vrgere.
  • 20 Antonij de Leon, interpretatio relata, & circa eam nonnulla nouiter adnotata per Authorem.
  • 21 Proponitur difficultas l. vt pomum, 7. ff. de ſseruitutibus; quorundam interpretationes taxantur, & vera ratio eiuſsdem textus redditur.
  • 22 Seruitus perſsonalis, vel ſsaltem obligatio perſsonalis, vtrùm conſsiderari poſsſsit in terminis dictæ l. vt pomum?
  • 23 Fulgoſsij ſsententia in ſsuperiori dubio recepta.
  • 24 Seruitutes reales qualiter à ſseruitutibus, vel obligationibus perſsonalibus diſstinguantur? remiſsſsiuè.
QVoniam Capitibus præcedentibus pleniſsſsimè actum eſst de natura, & ratione vſsusfructus, quæ cõtineatcontineat; & quibus modis vſsusfructus ipſse conſstituatur, nec aliquid prætermiſsſsum fuit, quod ad eam rem pertineret; reliquum erit nunc, & ſsuo ordine tractare, quibus in rebus vſsusfructus conſstitui poſsſsit: quod perfectè explicauit Iuſstinianus in §. conſstituitur, Inſstitut. de vſsufructu. expreſsſsum eſst in l. 3. §. conſstituitur, ff. eodem titul. l. 20. & 23. tit. 31. partita. 3. Ex quibus iuribus, (& textu in l. 1. cum ſseqq. ff. de vſsufructu earum rerum, quæ vſsu conſsumuntur, regula generalis deducitur omnium
1
* rerum, quæ in patrimonio noſstro ſsunt, vſsumfructum conſstitui poſsſse: quod gloſs. prima in dict. §. conſstituitur, adeò generaliter accepit, vt exiſstimet in fundo etiãetiam ſsterili, vel vt alij extendũtextendunt, in eo, in quo nulla vtilitas eſst,
2
* vſsumfructum conſstitui poſsſse, quæ monetur dumtaxat per textum in l. statuæ, 48. §. 1. ff. de vſsufructu, vbi Martianus Iureconſsultus ſscribit in hunc modum. Licèt prædia quædam talia ſsint, vt magis in eis impendamus, quam de illis acquiramus, tamen vſsusfructus eorum relinqui poteſst. Sed tunc occurrit dubitandi ratio, ex textu in eadem l. ſstatuæ, in princ. vbi dicit Iureconſsultus, in ſstatua. & imagine vſumfructũvſumfructum conſstitui poſsſse, quia & ipſsæ habent aliquam vtilitatem, ſsi quo loco opportuno ponantur: ex textu etiam in l. ſsi infantis, 62. ff. de vſsufructu, vbi Pomponius dicit, infantis vſsumfructum vtiliter legari, quoniam excreſscente eiuſsdem ætate, vtilis erit vſsusfructus. & ſsic videtur, quòd ſsententia gloſsſsæ procedere non poſsſsit, nec in fundo ſsterili, vel abſsque vtilitate aliqua vſsusfructus conſstitui poſsſsit: & augetur difficultas ex eo, quòd ſseruitutes etiam ruſsticorum prædio
3
*rum & vrbanorum conſstitui non poſsſsunt, quæ vtilitatem aliquam non contineant, vt dicit Pomponius Iureconſsultus in l. quoties, 15. ff. de ſseruitutibus, vbi ſsic ſscribit: Quoties nec hominum, nec prædiorum ſseruitutes ſsunt, quia nihil vicinorum intereſst, non valet: veluti, ne per fundum tuum eas, aut ne ibi conſsiſstas: & ideò, ſsi mihi concedas, ius tibi non eſsſse fundo tuo vti frui, nihil agitur: aliter atque ſsi concedas mihi ius tibi non eſsſse in fundo tuo aquãaquam quærere minuēdæminuendæ aquæ meæ gratiâ. Quę verba ſsic explicauit Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 7. num. 1. fol. 250. non valent ſseruitutes, quoties nec hominum. nec prædiorum ſseruitutes ſsunt, ideſst vtilitates, & commoditates non ſsunt, quaſsi ſseruitutes pro vtilitatibus dixiſsſse videatur Pomponius, eo quòd omnium ſseruitutum commune ſsit, vt aut vtilitatem nobis afferant, aut rebus noſstris: hocque in primis ſspectandum in eis eſst, vt commoditatis alicuius noſstræ aut rerum noſstrarum causâ conſstituantur, alioquin non rectè erunt conſstitutæ: quod Paulus etiam ſsignificat in l. ſsi ædes, 38. ff. de ſseruitutibus vrbanorum, dicens, quòd ſseruitus imponi non poteſst, ſsi ædes meæ à tuis ædibus tantùm diſstent, vt proſspici non poſsſsint. aut medius mons earum proſspectum auferat, vt latiùs declarat idem Connanus vbi ſsuprà, dict. cap. 7. num. 1. ad finem, & num. 2. Quo ſsit, vt
4
* ſseruitus inutilis conſstitura, vindicari non poſsſsit, quia perinde eſst, ac ſsi nihil actum eſsſset, l. ſsi cuti, §. finali, ff. ſsi ſseruitus vendicetur: de quo textu, & §. Ariſsto, eiuſsdem l. vide omninò Cæpolam de ſseruitutibus vrbanorum prædiorum, titul. de ſsumo, fol. 145. & tit. de igne, fol. 403. Connanum lib. 4. dict. cap. 7. num 4. per totum fol. 251. Petrum Auguſstinum Morlam emporij, 1. part. tit. 6. ff. de ſseruitutibus, num. 68. per totum: vel vtilis conſstituta ſsimul cum vtilitate reſstringitur. hoc eſst, vt etiam rectè & vtiliter impoſsitæ ſseruitutis ius euaneſscat, cùm definit eſsſse vtilis, l. loci, ad finem, ff. ſsi ſseruitus vendicetur: de qua lege vide eundem Connanum dict. cap. 7. num. 5. |
p. 191
fol. 252. Denique in conſstitutione ſseruituris, neceſsſsariò debere interuenire vtilitatem, vltra prædicta iura, & cõmunemcommunem Doctorum reſsolutionem, de qua nouiſsſsimè terantur Petrus Auguſstinus Morla emporij, 1. part. titul. 6. ff. de ſseruitutibus, num. 65. Antonius Pichardus in rubric. Inſstitut. de ſseruitutibus ruſsticorum prædiorum, & vrbanorum, num. 2.
Conſstat apertè ex definitione ſseruitutis realis, ſsiue ſsit
6
* ius prædio inhærens, ipſsius vtilitatem reſspiciens, & libertatem, ſseu ius alterius diminuens, vt obſseruat Bartolus in l. 1. ff. de ſseruitutibus, num. 2. quem ſsequuntur Angelus, & Florianus ibi. num. 3. Antonius de Leon. num. 1. & communiter probari teſstantur Cæpola, qui alias definitiones adducit, ſsed Bartoli meliorem eſsſse profitetur, de ſseruitutibus vrbanorum prædiorum, cap. 2. n. 3. fol. 173. Ioannes Oroſscius in l. libertas, §. ſseruitus, n. 3. ff. de ſstatu hominum. D. Antonius de Padilla in rubrica, C. de ſseruitutibus, num. 8. ſsiue ſsit conſstitutio iurisgentium: quâ prædium contra naturam vicino prædio ad eius vtilitatem, vel commoditatem domini, cum iuris ſsui diminutione ſseruit, vt tradit Corraſsius, qui Bartoli definitionem impugnat, in rubric. ff. de ſseruitutibus, n. 5. per totum, videndus etiam n. 11. & 12 ſsiue ſsit ius agendi habendíve quicquãquicquam in prædio alieno, quod ad ſsui prędij vtilitatẽvtilitatem eſst, & iure communi agere habere non licebat, vt ſscribit Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 7. in princ. fol. 250. vel aliis modis definiatur ex Forcatulo num. 19. & Cuiacio in princ. in rubric. ff. de ſseruitutib. Alciato, & Rebuffo in l. quid aliud, ff. de verbor. ſsignificat. Ioanne Garſsia de expenſsis, & meliorationib. cap. 10. num. 15. inter quos definitio Bartoli magis placet: & pro illa eſst textus optimus in l. de pupillo, §. Sextus, ff. de noui operis nunciatione, in verſsic. impoſsititiam, ibi: Cum quis postea quam ius ſsuum diminuit, alterius auxit, ideſst poſstea quam ſseruitutem ædibus ſsuis impoſsuit: & in l. 1 tit. 31. partit. 3.
Idcircò pro ſsolutione huius difficultatis, & ſsuperiorum explicatione, nonnulla conſstituere neceſsſsarium erit, ex quibus hæc materia, tam quod attinet ad ſseruitutem perſsonalem vſsusfructûs, quàm ad cæteras ſseruitutes reales dilucidiùs, & meliùs quàm hactenus per aliquem explicata manebit.
Et primò conſstituendum eſst, quòd tex. in dict. l. ſsta
7
*tuæ. 48. §. 1. ff. de vſsufruct. non loquitur de fundo ſsterili, vt exiſstimauit gloſsſsa, ſsed malè quidem in dict. §. conſstituitur. Nec aliquod verbum ponitur in eo textu, ex quo prędij, aut fundi ſsterilis argumentum deduci poſsſsit, cùm aliud, & longe diuerſsum ſsit, prædium aliquod tale eſsſse, vt magis in eo impendamus, quàm de illo acquiramus; aliud verò eſsſse ſsterile, quod ad oculum patet, quippe cùm prædium non ſsterile, ſsed fructus aliquos producens, eius qualitatis eſsſse poſsſsit, vt magis in eo impendamus, quàm de illo acquiramus.
Secundò conſstituo, vſsumfructum ſsine aliqua vtilita
8
*te ſsubſsiftere non poſsſse: ideò in ea re, in qua vſsusfructus conſstituitur, vtilitatem aliquam conſsiderari poſsſse, neceſsſsarium eſsſse quod apertè ſsignificat textus in eadem l. ſstatuæ, in princ. Dicit enim Iureconſsultus, ſstatuæ, & imaginis vſsumfructum poſsſse relinqui, quia & ipſsæ habent aliquam vtilitatem, ſsi quo loco opportuno ponantur. Et ſsic ad conſsiſstentiam vſsusfructus totum fundamentũfundamentum facit Conſsultus in hoc, quòd rei, cuius vſsusfructus relinquitur, aliqua vtilitas eſsſse poſsſsit, vt eſst de mente communi, de qua nouiſsſsimè profitetur Petrus Ricciardus ad rubricam. Inſstitut. de vſsufructu. num. 46. fol. 80. & expreſssè docuit Accurſsius in dict. l. ſstatuæ, §. 1. verbo, acquiramus, dicens: Intellige tamen quod aliquando aliquid inde percipi poteſst, aliàs non potest eſsſse vſsusfructus in eis. & refert textum m dict. l. ſstatuæ, in princ.
Tertiò conſstituo, quòd textus in dict. l. ſsi infantis. 62.
9
* ff. de vſsufructu. variis modis explicari ſsolet, & nonnullas interpretationes adduxit nouiſsſsimè Petrus Ricciardus dict. rubrica, de vſsufructu, num. 45. & 46. per totum; vtcunque tamen ſsit, minimè probat contrarium eius, quod dictum eſst: Enimverò ſsi infantis vſsusfructus relictus ſsit, ſsatis vtile legatum eſst; quamuis enim ſseruire, & miniſstrari ſstatim ſseruus non poſsſsit, excreſscente ætate poterit: ideò vtilitas eſst, ſstatim habere ſseruum, qui ſseruire, & operari incipiet, cùm primùm poſsſsit, hoc eſst, cùm infantis ætatem exceſsſserit, &; ſsicut validum eſst. legatum rei, quæ nondum eſst, eſsſse tamen ſsperatur in rerum natura, l. quod in rerum, 24. in princ. ff. de legatis 1. §. ea quoque res, Inſstitut. de legat. l. 12. tit. 9. partita. 6. inèſstque tacita condicto, ſsi naſscatur, l. 1. ff. de condit. & demonſstrat. Sic & fortiori ratione valere debet legatum vſsusfructûs infantis, qui iam eſst in rerum natura, & qui ſseratur, quod de proximo, infantis ætatem excedat, vt condicto illa, quæ tacite ineſst, impleri incipiat. Non eſst ergo ſsine vtilitate legatum, imò futura ſseruitia maxima in conſsideratione haberi debent, vt ex nunc Vtilitatem oſstendant.
Quarto conſstituo, deceptum Accurfium in d l. ſstatuæ,
10
* §. 1. quamuis eius dottrina in ſse vera ſsit, dum exiſstimauit, rationem textus m eodem §. 1. conſsiſstere in hoc, quòd ſsperaretur ibi vtilitas futura; quod tamen ex eo textu non conſstat, nec verbum aliquod ſscribitur, ex quo deprehendi poſsſset ad futuram vtilitatem respectum habuiſste Iureconſsultum. Ideò dicendum eſst, vtilitatem, quæ ibidem conſsiderari potuit, præſsentem eſsſse; prædia enim, quorum vſsusfructus relictus fuit propter voluptatem, & amœnitatem, vtilia reputabantur, ſseruiebant enim amœnitati, & voluptati, vt ſsatis deducitur ex illis verbis; Talia eſsſse, vt magis in eis impendamus, & c. Quod eſst proprium prædij amœnitati, & voluptati deſstinati, Sc ſsic poteſst in eis vſsusfructus conſstitui, ſsicut & ſseruitus alia quæcunque poſsſset, ex dicendis infrà & ita eum textum in terminis declarat Corraſsius in rubric. ff. de ſseruitutibus, numer. 9. in princip. Verſsic. Quâ, vt opinor, ratione.
Quinto loco, quod attinet ad ſseruitutes reales, con
11
*ſstituendum eſst: In quæſstione ſsuperiori, an ſseruitus ſsine prædij dominantis vtilitate conſstitui poſsſsit, Iureconſsultum Labeonem in l. ei fundo. 19. ff. de ſseruitutibus, contrariati videri his, quæ dixerat Pomponius in l. quoties, 15. eiuſsdem tituli. Ipſse enim ſsic ſscribit: Ei fundo, quem quis vendit, ſseruitutem imponi, etſsi vtilis non ſsit, poſsſse exiſstimo: veluti ſsi aquam alicui ducere non expediret, nihilominùs conſstitui ea ſseruitus poſsſsit. Quædam enim habere poſsſsumus, quamuis ea vtilia nobis non ſsint. At inutiliter ſseruitutem conſstitui non poſsſse Pomponius aſsſserit in d.l. quoties; quapropter, vt eorum, & aliorum iurium contrarietas componi poſsſsit, variis modis rem iſstam explicarunt Doctores. Sed magis communiter ſsibi perſsuadent, ſseruitutem imponi, vel conſstitui non poſsſse, quæ prædij dominantis vtilitatem non contineat, ex dicta l. quoties, cum ſsimilibus: ſsufficere tamen, ſsi vtilis non ſsit ſseruitus, conſstitutionis tempore, modò in futurum vtilis eſsſse poſsſset, argumento d.l. ſsi infantis, 62. ff. de vſsufructu. Nec enim ſspectatur tantùm præſsens vtilitas, l. Labeo, ff. de ſseruitutibus ruſsticorum, ſsed etiam futura. Vnde futuro ædificio ſseruitus imponi poteſst, l. ſsi ſseruitus, §. finali, ff. de ſseruitutibus vrbanorum, de qua vide Connanum lib. 4. cap. 7. num. 5. verſsic. dec obſstat his, fol. 452.
Sed huic interpretationi refragatur apertè text, in d.
12
* l. ei fundo, vbi ſsimpliciter, & abſsolutè dicitur, etiamſsi vtilis non ſsit ſseruitus, eam conſstitui poſsſse, nec ad futuram vtilitatem reſspectus habetur: quod euidentius conſstat ex ratione generali eiuſsdem textus: Quædam enim, inquit Labeo, habere poſsſsumus, quamuis ea vtilia non ſsint. Quibus & aliis rationibus à Communi rectè diſscedunt Ioannes Corraſsius in rubrica, ff. de ſseruitutibus, n. 7. & d.l. quoties, num. 2. & in d.l. ei fundo, num. 2. verſsic. hæc diſsſsolutio. Franciſscus Connanus lib. 4. d. cap. 7. n. 3. fol. 251. Antonius de Leon. Canonicus Segouienſsis in d.l. quoties, numer. 1. & nouiſsſsimè Petrus Auguſstinus Morla emporij 1. parte, titulo 6. de ſseruitutibus, num. 67. Caſstrenſsis autem in d.l. ei fundo, ſseparandas exiſstimat ruſsticas ſseruitutes ab vrbanis, conſstituítque ſseruitu|
p. 192
tes aquæ ducendæ, hauſstus, viæ, itineris, & ſsimiles, quibus nobis permittitur aliquid in alieno facere, imponi poſsſse, etſsi non interſsit, eas imponi ex opinione Labeonis: at verò altius non tollendi, & quæ vetant dominum in ſsuo quicquam facere non valere, niſsi proſsint ei, cui conſstituuntur. Et pro hac ſsententia expendit textum in dict. l. ei fundo, vbi Labeo loquitur expreſssè de ſseruitute aquæ ducendæ, quæ inter ruſsticas connumeratur, l. 1. ff. de ſseruitutibus rusticorum. Verùm Caſstrenſsis diſstinctionem, & prædictæ l. inductioneuẽinductionem ſsubtiliter, & concludenter conuincit Connanus lib. 4. d. cap. 7. num. 2.
14
* ad finem, qui num. 3. pro certo conſstituit non ſsufficere vtilitatem de futuro, ſsed inſspiciendum tempus conſstitutæ ſseruitutis, præſsentèmque vtilitatem requiri, & eam non ex veritate, ſsed ex animo paciſscentium exſtimãdamexstimandam eſsſse, vt ſsi mihi conſstituiſsti ſseruitutem aquæ ducendæ, quum in fundo meo minimè expediret, valet tamen quod actum eſst, quia ſsatis eſst me ita velle, putatèque id aut vtilitati mihi fore, aut certè volutati, denique ita mihi viſsum eſsſse: Secus tamen in ſseruitutibus, quæ omninò inutiles ſsint, ideſst, ex quibus nullam is, cui deberentur, ſsibi promittere poſsſset vtilitatem, vt in exemplis dict. l. quoties, in quibus nihil commodi eſsſse poteſst, & Connani ſsententiam probauit nouiſsſsimè Antonius Pichardus in rubric. Inſstitut. de ſseruitutibus ruſsticorum prædiorum, & vrbanorum, num. 3. Petrus Auguſstinus Morla tit. 6. ff. de ſseruitutibus, num. 67. qui prius dixit in ſsuperiori difficultate omittenda eſsſse tradita ab ordinariis, Alciato, Eguin. Corraſsio, Goueano, & Connano. Poſstmodùm verò (quod vitio non legendi Authores originaliter tribuendum eſst) in Connani ſsententiam omninò incidit. Corraſsius verò in rubric. ff. de ſseruitut. num. 8. & 9. & aliis locis relatis ſsuprà, aduersùs
15
* communem Scribentium ſsententiam, in ea dicit eſsſse opinione, vt exiſstimet ſseruitutem imponi rectè poſsſse, quæ nullam etiam adferat dominanti prædio vtilitatem, neque de præſsenti, neque de futuro, dummodò amœnitatis ſsaltem, aut voluptatis vtilitatem adferre poſsſsit domino, ſsic vt ſseparare debeamus vtilitatem prædij dominantis, ab vtilitate ipſsius domini, plerunque enim ſseruitutes non continent vtilitatem prædiorum, ſsed dumtaxat dominorum, vt in l. hoc iure, ff. de aqua quotidiana & æſstiua. Vbi non tantum ad irrigandum, ſsed etiam pecoris causâ, vel etiam amæœnitatis, aquæ ducendæ ſseruitus conſstituitur; quo caſsu, nulla fundi dominantis vtilitas, ſsed domini tantùm voluptas conſsideratur, & in dict. l. ei fundo. Si verò neque prædij, neque, domini aliquam contineat vtilitatem, ſseruitus non valet, per textũtextum in d.l. quoties, vbi cum myſsterio dixit Conſsult. Quia nihil vicinorum interest, & non dixit, prædiorum, ſsignificans apertè in ſseruitutibus illud præſsertim ſspectandum, an eius, cui ſsit conſstitutio, interſsit: vt ſsi non interſsit, non teneat ſseruitutis impoſsitio; ſsi autem interſsit, ſsecus: ſsatis tamen dici, intereſsſse vicini, licèt nulla dominantis prædij vtilitas verſsetur propter amœnitatẽamœnitatem, & voluptatem, l. competit, §. fin. ff. quod vi aut clam, & ſsic procedit tex. in dict. l. ei fundo, vbi ſseruitus non vtilis fundo cõſtituiconstitui poteſst, veluti aquæductus, ſsi aquam ducere non expediat; licèt enim ductus aquæ ſsine fructu ſsit, tantum tamen iucunditatis nobis adferre poteſst, vt pluris æſstimemus cæteris rebus.
Et retenta hac opinione, quæ contra Communem
16
* veriſsſsima videtur, non obſstat in contrarium textus in l. ergo, §. fin. ff. de ſseruitutibus ruſsticorum: vbi probatur, quòd ſseruitutes calcis coquendæ, cretæ eximendæ, & ſsimiles non vltra conſstitui poſsſsunt, quàm quatenus ad ipſsum fundum dominantem opus ſsit: ergo in impoſsitione ſseruitutis, vtilitas prædij dominantis conſsideranda videtur, per textum etiam in l. veluti, ff. eodem tit. de ſseruitutibus ruſsticorum. Sed reſspondet Corraſsius vbi ſsupra, num. 9. verſs. illud fateor, prædictas ſseruitutes calcis coquendæ, cretæ eximendæ, & ſsimiles, eius naturæ eſsſse, conditionis, & qualitatis, vt in ipſsis nulla prorſsus amœnitas, ſsiue voluptas, ſsed ſsola dominantis fundi vtilitas conſsiderari poſsſsit: quapropter conſstitui non poſsſsunt, niſsi detur vtilitas prædij dominantis
Non etiam obſstat textus in dict. l. quoties, 15. ff. de
17
* ſseruitutibus. Nam ſsi quis mihi conceſsſserit, ius ſsibi non eſsſse in ſsuo fundo conſsiſstere, inutilis eſst ceſsſsio, quia nihil meâ intereſst propter me, nec proper meum prædium, ne vicinus in ſsuo prædio conſsiſstat; ideò hac conceſsſsione nihil agitur. Idem eſst, ſsi quis mihi ceſsſserit tus ſsibi non eſsſse ſsuo fundo vti frui, hoc enim non meâ intereſst. Item ſsi quis mihi ceſsſserit ſsibi per fundum ſsuum ire non licere, nec enim intereſst, ne eat: quod rectè conſsiderarunt Franciſscus Connan, lib. 4. d.c. 7. n. 3. verſs. quoniam verè, Petr. Coſstal, in eadem l. quoties, ad fin. qui in princ. optimè aduertit, eam ſseruitutem, quæ nec prædij, nec; perſsonæ vtilitatem reſspiciat, nec ad amœnitatem pertineat, conſstitui non poſsſse; & in hoc concordat omninò cum ſsententia Corraſsij; differt tamen in eo, quod ad futuram vtilitatem cum Communi attendit. Superiorem etiam rationem dict. l. quoties, eleganter, atque eruditè aſsſsequutus eſst Cuiac. recitationum ſsolennium in libros digeſstorum, ad dictam l. quoties, ff. de ſseruitutibus. in princ. vbi in verſs. Sciendum est, dicit non obſstare in contrarium textum in dict. l. ei fundo, 19. ff. de ſseruitutibus. Atque cius legis rationem in eo conſsiſstere, quòd licèt aqua mihi inutilis ſsit, tamen ita fit, vt aquam in fundo meo habeam; quamuis autem per ſse ſsit inutilis aqua ipſsa, tamen iuuat habere aliquid in noſstro, & in ea ſspecie habeo in fundo meo. aquam: at in ſspecie dict. l. quoties, ceſsſsio non valet, quia quæ ceduntur, ſsunt inutilia, nec per ea fit, vt aliquid habeamus.
Ex his, & vltra omnes hucuſsque Scribentes, nouiter
18
* adnotabam nonnulla. Primò, Franciſsci Connani ſsententiam relatam ſsuprà n. 14. in effectu non differre à ſsententia Corraſsij, quam probauimus: Connanus enim expreſssè aduertit, vtilitatem requiri, vel veram, vel excogitaram, ideſst, quod ſsatis ſsit, revera ſseruitutem vtilem eſsſse, ſsiue me putare vtilitati, aut voluptati, & amænitati vtilem futuram. Deinde non refragari rationem quandam Antonij de Leon, in dict. l. quoties, num. 1. vbi di
19
*cit, Connani ſsententiam ſsibi diſsplicere ex eo, quòd non verſsamur in voluntate, ſsiue opinione paciſscentium, ſsed in certa iuris declaratione: quod parùm vrget, quoniam revera ex qualitate prædij, vel ſseruitutis ſsatis certum eſsſse poterit, & conſstare, an vtilitas conſsiderari poſsſsit, nècne; id quod ex qualitate, aut conditione eiuſsdem rei deprehendi poteſst, vt apertè & non obſscurè explicatur in dict. l. quoties, & in dict. l. ei fundo, vbi exprimitur, quando aliquo modo vtilis, vel penitùs inutilis ſseruitus videri debet.
Secundò adnotabam inferri poſsſse ad ea, quæ in hac
20
* materia ſscribit ipſse Antonius de Leon, in dict. l. quoties, num. 2. ff. de ſseruitutibus: vbi dicit prædictam contrarietatem dict. l. quoties, & dict. l. ei fundo, vltra omnes, & nouiter declarandam, exiſstimátque præfatas leges vnũvnum tantùm attingere, ſscilicet quod eſsſse, & non eſsſse ſsunt oppoſsita: nam in dict. l. ei fundo, in ea conceſsſsione, per fundum tuum eas, aut, ne ibi conſsiſstas, dicendum eſst non eſsſse ſseruitutem, quia nec dominans, nec ſseruiens fundus eſst, quippe fundus ille alij non ſseruit, nec dominanti fundo aliquid accedit, ex eo quòd tu non ſsubſsiſstas in tuo fundo; ideò meritò dixit Pomponius in dict. l. quoties, nihil agi, quia verſsatur in ſseruitute, quę nihil eſst, & in mera priuatione: Labeo autem in dict. l. ei fundo, verſsatur in ſseruitute, quæ eſst, & habet eſsſse reale; nam ibi eſst fundus dominans, vbi debetur aqua & fundus ſseruiens præbens aquam, & eſst vera realis aqua quæ actu præbetur. Nec obſstat quòd aqua ibi non ſsit vtilis, quia in patrimonio multa habemus, quæ nullam nobis inuehũtinuehunt vtilitatem, ſsatis eſst, quòd ibi ſsit ſseruitutis ſsubſstantia, quæ deficit in dict. l. quoties. Et hactenus prædictus Author, circa quem ſsequentia animaduertebam.
Primò præfatam declarationem non eſsſse nouam, vt ipſse dicit; nam in primis veluti expreſsse tradidit eam Ioannes Corraſsius in dict. l. quoties, in princ. dicens ſser|
p. 193
uitutes illas non propriè dici ſseruitutes, quia ſseruitutes aut perſonarũperſonarum ſsunt, vt vſsus, & vſsusfructus s aut rerum, vt ſseruitutes ruſsticorum prædiorum, & vrbanorum, l. 1. ff. de ſseruitutibus: atqui ſseruitutes illæ, ne per fundum tuum eas, aut ne ibi conſsiſstas, nec hominum, nec prædiorum, hoc eſst, nec perſsonis vſsui ſsunt, nec prædiis vllam adferunt vtilitatem, vt aduertit ipſse Corraſsius in rubrica, ff. de ſseruitutibus, num. 9.
Deinde & Secundò ſsuperiorem declarationem, tam ad textum dict. l. quoties, quàm ad dict. l. ei fundo, eleganter adducit Cuiacius in dict. l. quoties, ad principium & ad finem l. conſsiderari enim in primis, nec ius perſsonarum, nec rerum dari poſsſse in dict. l. quoties, deinde in dict. l. ei fundo, seruitutem valere, quia iuuat in bonis noſstris aquam habere; & verbum ipſsum habendi optimum eſst.
Denique & tertiò, ad ſseruitutis ſsubſstantiam requiri prædium dominans, & ſseruiens; & Corraſsius, Connanus, Cuiacius, & cæteri omnes, qui hac de re ſscripſserunt, vt indubitatum ſsupponunt, ſsed vltrà, & rectè, Vtilitatem aliquam requirunt, ſsiue in vera vtilitate, ſsiue in amœnitate conſsiſstat. Et non ſsolùm ad ea duo iura, ſsed & generaliter ad alia quæcunque veram tradunt, & certam doctrinam: aliàs enim ſsi fundus non ſsit, qui dominetur, & fundus qui ſseruiat, ſseruitus conſstitui non poteſst, tametſsi vtilitas magna conſsideri poſsſset, vt videre eſst in l. vt pomum, 7. ff. de ſseruitutibus, vbi ſscribit Vlpia
21
*nus in hunc modum; Vt pomum decerpere liceat, vt ſspatiari, vt cœnare in alieno poſsſsimus: ſseruitus imponi non poteſst. In cuius legis explicatione dubitant Doctores communiter, quare ſseruitus illa conſstitui non potuerit, cùm & vtilitatem, & voluptatem contineat; & tamen ſseruitutes vel vtilitatis, vel voluptatis causâ conſstituuntur, l. hoc iure, ff. de aqua quotidiana, & æſstiua, l. competit, ff. quod vi aut clam, l. Diuus, ff. de ſseruitutibus ruſsticorum. Et reiecta cõmunicommuni interpretatione, aliâ etiam Longouallij, quas ſsubtiliter & verè confutat Corraſsius in eadem l. num. 6. 7. & 8. & malè ſsequuntur Duarenus, & Coſstalius ibi. explosâ etiam cogitatione Eguinarij ibidem, vera ratio ſsatis apertè ex præcedentibus deducitur: ideò ſseruitutem imponi non potuiſsſse in illis caſsibus, quia nullum prædium erat vicinum, cui facultas illa vel decerpendi pomum, vel ſspatiandi, aut cœnandi in alieno acquiri, aut competere poſsſset; ſsine prædio autẽautem ſseruitus imponi, vel acquiri non potuit, l. 1. ff. communia prædiorum, l. ergo, ff. de ſseruitutibus ruſsticorum: & ita declarant Accurſsius, & Caſstrenſsis ibidem, Ioannes Corraſsius n. 8. in fine. verſs. expeditior. Franciſscus Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 10. num. 1. fol. 268. & nouiſsſsimè Petrus Auguſstinus Morla emporij 1. part. tit. 6. ff. de ſseruitutibus, num. 76. in fine.
An autem eiuſsmodi conceſsſsiones, & aliæ ſsimiles, quæ
22
* prædiorum ſseruitutes eſsſse non poſsſsunt. ſsint saltem perſsonales ſseruitutes, ſsiue obligationes perſsonales, dubitat Gloſsſs. verbo, non poteſst, in dicta l. vt pomum, & obligationes perſsonales eſsſse exiſstimat: & cum aliis Gloſsſsis, & multorum Authorum relatione communem reſsolutionem teſstantur D. Antonius de Padilla in l. & in prouinciali, num. 25. C. de ſseruitutibus. Iacobus Menochius de retinenda poſsſseſsſsione. remedio. 6. num. 45. verſsic. altera fuit opinio. Rogerius verò, & alij gloſsſsatores antiqui in eadem l. vt pomum Petrus, & Cinus in rubrica, C. de vſsufructu. Ioannes Faber in §. æquè ſsi agat, Inſstitut. de actionibus, num. 3. ſseruitutes perſsonales eſsſse affirmant: & pro hac parte vrgentiſsſsima fundamenta adducunt Duarenus, & Coſstalius in dicta l. vt pomum, & ibidem Corraſsius videndus omninò num. 10. & 11. Longouallius in repetitione l. Imperium, ff. de iuriſsdictione omnium iudicum, numer. 222. Zaſsius lib. 1. ſsingularium reſsponſsorum, cap. 11.
Cæterùm Fulgoſsius in l. pecoris num. 5. ff. de ſseruitu
23
*tibus ruſsticorum, diſstinguendum putat: quòd in propoſsita ſspecie, quando non eſst prædium vicinum, vtilitáſsque eſst propria authoritate percipienda, quia obligationis verba referuntur ad creditorem, cui ſsit conceſsſsio, tunc dicendum eſst, ſseruitutem perſsonalem fuiſsſse conceſsſsam: quòd ſsi conceſsſsionis verba ad debitoris concedentis perſsonam referantur, ita quòd vtilitas non propria authoritate, ſsed de manu alterius percipienda ſsit; & tunc neque rei, neque perſsonæ ſseruitus inducitur, ſsed obligatio dumtaxat perſsonalis contrahitur, argumento textus in l. Caius Seius, ff. de annuis legatis, l. & in l. Mela §. final, ff. de alimentis, & cibariis legatis, l. final. §. final, ff. de contrahenda emptione. & ſsequuntur Corneus in conſs. 188. num. 2. lib. 4. Ioannes Corraſsius, qui latiùs declarat, & exempla adducit in d.l. vt pomum, num. 12. per totum. Quod verum crederem, quando ex verbis concedentis deprehendi poſsſsit, an ius tale percipiendum ſsit propria authoritate, an de manu debitoris? Sed ſsi verba talia ſsint, quòd id conſstare non poſsſsit, vt ſsi generaliter, vel alio modo incerto proferantur, Rogerij, Fabri & ſsequacium ſsententiæ magis accederem, ſseruitutèmque perſsonalem conceſsſsam dicerem, tametſsi à communi ſsententia non recedendum ſscripſserit Menochius d. remedio 6. num. 47. in fine, ipsíque magis accedat Iaſson in d. §. æquè ſsi agat, num. 18. videndus ex num. 13.
Seruitutes autem reales, qualiter à ſseruitutibus, vel
24
* obligationibus perſsonalibus diſstinguantur, poſst alios plures, tradunt, & pleniſsſsimè diſstinguunt Cæpola de ſseruitutib. vrbanorum, cap. 2. num. 5. 6. & 7. & cap. 62. n. 8. Ioannes Corraſsius in l. 1. ff. de ſseruitutib. num. 123. & 124. & in d.l. vt pomum, num. 13. Padilla in l. & in prouinciali, ex num. 19. vſsque ad num. 28. Menochius, qui latiùs cæteris declarat, & decem caſsus diſstinguit, de retinenda poſsſseſsſsione, remedio 6. ex num. 28. vſsque ad num. 48. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 645. lib. 4. Cremenſsis ſsingular. 60. Marcus Antonius Eugenius in conſsil. 32. num. 2.
Loading...