Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT L.

CAPVT L.

Operæ, & miniſsteria ſseruorum an ſsint perſsonarum, vel rerum ſseruitutes, vel perſsonalis obligatio, ſsiue qualiter ab vſsufructu ſseruorum differant? vbi omnia iura, quæ ad propoſsitum faciunt, dilucidè, & verè declarantur, & materia hæc diſstinctè, & breuiter explicatur.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsusfructus in ſserais conſstitui poteſst.
  • 2 Fructus ſserui in operis eius conſsiſstit.
  • 3 Vſsumfructum imitantur operæ, ſseruorum, & ab eo quoque abſsunt; diſstàntque plurimùm: ſsiue, alio iure eſst vſsusfructus, alio operæ.
  • 4 Operis ſserui legatis, nihil vltra ipſsas operas legatarius conſsequitur, ſsed vſsufructu ſserui relicto, non ſsolùm ex operi, ſsed & aliunde quærit vſsufructuarius.
  • 5 L. 4. ff. de operis ſseruorum, declarata.
  • 6 L. penultimæ, ff. de operis ſseruorum, verus ſsenſsus traditus.
  • 7 Opera, ſseu miniſsterium ſserui, nec eſst, nec dici poteſst ſseruitus perſsonalis, nec etiam realis, ſsed tantùm obligatio quædam perſsonalis, quæ ex conſstitutione operarum reſsultat.
  • 8 Antonium Gomez. non rectè loquutum in hac materia.
  • 9 Connani ſsententiam probatam per Authorem.
  • 10 D. Antony de Padilla conſsiderationem in hac materia probabilem eſsſse.
  • 11 Legem Regiam 23. titul. 31. partit. 3. videri alterare ius commune, provt hoc numero, & nouiter, & verè conſsideratur.
  • 12 Operæ ſseruorum indiuiduæ ſsunt, ſsunt vſsus; non diuiduæ, ſsicut vſsusfructus, & cedunt ex die petitionis, |
    p. 194
    non vt vſsusfructus, ex die aditæ hæreditatis.
  • 13 Operæ ſserui legatæ, capitis diminutione, morte, vel non vtendo non amittuntur, vſsusfructus verò amittitur.
  • 14 Vbi ratio Cuiacij nouiter expenditur, & probatur, & explicatur tex. in §. primo, de acquiſsit. per arrogat.
  • 15 Vſsusfructûs legatum vſsucapto ſseruo, non perimitur; è contra tamen vſsucapto ſseruo, legatum operarum extinguitur, & vera differentiæ ratio aſsſsignatur.
  • 16 Operarum legatum, quare mortuo eo, cui legata ſsunt operæ ad hæredem tranſsmittatur, vſsusfructus verò cum perſsona legatarij finiatur?
  • 17 Vſsusfructus, qui in ſseruis, & iumentis conſstituitur, an proprius vſsusfructus ſsit.
IN ſseruis etiam conſstitui poſsſse vſsumfructum, inquit
1
* Iuſstinianus in §. cõſtituiturconstituitur, Inſstitut. de vſsufructu: quod & aliis quamplurimis iuribus comprobari poſsſset, l. ſsi ſserui, 25. cum legibus ſseqq. ff. de vſsufruct. l. 23. tit. 31. partita 3. vt infrà videbitur.
Sed difficultatem facit, quòd ſseruus nullos alios fructus habere, ſsiue præſstare poteſst, quàm ipſsius operas: fructus enim ſserui in operis eius conſsiſstit, l. 4. ff. de operis ſseruorum, vbi dicit Caius: Fructus homi
2
*nis in operis conſsiſstit: & retro infructa hominis operæ ſsunt. Sed opera ſserui vſsusfructus non eſst. l. prima §. ſsi vſsusfructus, verſsicul. ſsed operis, ff. ad leg. falcidiam, vbi ſsic ſscribitur: Sed operis ſserui legatis, cum neque vſsus, neque vſsusfructus in eo legato eſsſse videatur, neceſsſsaria eſst veterum ſsententia, vt ſsciamus quantum eſst in legato, l. 2. ff. de vſsufructu legato, vbi Papinianus tractans de legatario operarum ſserui ſsic dicit: Et quia legatarius fructuarius non eſst. Et in l. 5. in fine, ff. vſsufructuarius quemadmodum caueat, operas non per omnia imitari vſsumfructum dicitur: vnde videbatur, quòd in ſseruo vſsusfructus conſstitui non poſsſset. Nihilominùs tamen contrarium rectè ſstatuit Iuſstinianus loco ſsuprà relato.
Pro cuius vera explicatione conſstituendum erit in
3
* primis: Quòd vſsumfructum imitantur operæ ſseruorum, & ab eo quoque abſsunt, diſstántque plurimùm; ſsiue alio iure eſst vſsusfructus, alio operæ, vti ex iuribus ſsuprà relatis conſstat apertè, & adnotarunt Gloſsſs. verbo, vſsufructu, in l. 3. ff. de operis ſseruorum. Goueanus lectionum iuris variarum lib. 1. cap. 7. num. 1. & 3. Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 2. num. 1. per totum, fol. 228. Vdalricus Zaſsius ad titulum ff. de operis ſseruorum, in princ. fol. 203. Cuiacius in paratitla ad eundem titulum, fol. 44. & recitationum ſsolennium in libros Digeſst. ad l. 1. §. ſsi impuberi, in fine, ff. de collatione bonorum, latiùs in d.l. 2. & in l:7. ff. de vſsufructu legato, & nouiſsſsimè his non relatis, Petrus Auguſstinus Morla emporij 1. patrit. 6. ff. de ſseruitutibus, numer. 17. Vnde ei, cui operæ
4
* ſserui legantur, nihil vltra ipſsas operas legatum cenſsetur, nec competere poteſst: Vſsufructuarius verò, cui ſserui vſsusfructus relinquitur, non ſsolùm ex operis, in quibus vſsusfructus conſsiſstit, ſsed & aliunde acquirit: quod videtur denotare Caius, ſsi rectè ponderetur, in l. 3. ff. de operis ſeruorũſeruorum, dum dicit: in hominis vſsufructu operæ ſsunt, & ob operas mercedes. Quaſsi diceret in hominis vſsufructu, in quo & alia ſsunt, & operæ etiam ſsunt, ſsic vt vſsufructuario non modò ex operis, ſsed & aliunde acquiratur: nam quod ex re fructuaria ſseruus acquirit, fructuario adiicitur, §. de his autem, Inſstitut. per quas perſsonas nobis acquiritur, l. penultima, ff. de ſstipulatione ſseruorum, l. 23. tit. 31. partit. 3. in princ. Et ſsi hæres inſstituatur ſseruus, vel legatum accipiat, ſsiue donationem, vſsufructuario acquiri, ſsi eius contemplatione datum, vel donatum appareat, l. ſsi ſserui, 25. cum legibus ſseqq. ff. de vſsufructu, vbi Vlpianus ſsic ſscribit: Si ſserui vſsusfructus legatus ſsit, quicquid operâ ſsuâ acquirit, vel ex re fructuarij, ad eum pertinet: ſsiue ſstipuletur, ſsiue poſsſseſsſsio ei tradita fuerit. Si vero hæres inſstitutus ſsit, vel legatum acceperit, Labeo diſstinguit, cuius gratiâ vel hæres inſstitutus ſsit, vel legatum acceperit. Sed & ſsi quid donetur ſseruo in quo vſsusfructus alterius eſst: quæritur, quid fieri oporteat? Et in omnibus iſstis, ſsi quid contemplatione fructuarij ei relictum vel donatum eſst, ipſsi acquiretur. Et per hæc iura ſsic notarunt communiter Doctores ibi. Connanus d. cap. 2. num. 1. Gregorius Lopez in dict. l. 23. verbo, con tal intencion. Item paciſscendo, acquirit ſseruus fructuario exceptionẽexceptionem, l. ſsed & ſsicut, 27. ff. de vſsufructu: & ſsi acceptum rogauerit, exceptionem parit fructuario, l. itemque, 28. eiuſsdem titul. Patet ergo ex prædictis, in ſseruis cõſtituiconstitui poſsſse vſsumfructum, ac plus eſsſse in vſsufructu, quàm in operis, & denique hæc duo multùm inter ſse diſstare, quamuis in hominis vſsufructu, & operæ ſsint, vt ſstatim dicam.
Nec obſstat in contrarium textus in dict. l. 4. ff. de ope
5
*ris ſseruorum, dum dicit, quòd fructus hominis conſsiſstit in operis; nam vltra interpretationem Connani lib. 4. d. cap. 2. ante fin. verſs. his opinor, animaduertendum erit, non inde ex eo ſsequi, quòd opera ſserui, & vſsusfructus ſserui, idem ſsint; nam & vſsusfructus conſsiſstit in fructibus, & tamen fructus non ſsunt vſsusfructus: illi enim, vt alia prætermittam, corporei ſsunt, vſsusfructus verò contra, vt alio capite dictum eſst.
Non etiam obſstat, quod dicit ille textus, quòd in fructu hominis operæ ſsunt; neque enim inde probatur, operas eſsſse vſsumfructum, ſsed tantùm, quòd operæ ſsunt fructus hominis, iuxta textum in §. in pecudum, Institut. de rerum diuiſsione. Et ſsuadetur ex l. mercedes, ff. de petitione hæreditatis, vbi inter fructus numerantur operæ ſserui. Vnde quemadmodum fructus rei finito vſsufructu pertinent ad proprietarium, vt alio cap. infrà, hoc eodem lib. dicetur: Sic etiam, & opera ſserui, vt dicit textus optimus in l. ſsi operas, 33. ff. de vſsufructu. Et ſsuperiorem interpretationem non obſscurè videtur aſsſsequutus Cuiacius ad dict. l. 2. ff. de vſsufructu legato, in princ.
Denique non obſstat textus in dict. l. penultim. ff. de
6
* operis ſseruorum. Quia reſspondetur, veriſsſsimum eſsſse, operis ſserui legatis, neque vſsum, neque vſsumfructum in eo legato eſsſse videri, vt inquit textus in dict. l. 1. §. ſsi vſsus fructus, verſs. ſsed operis, ff. ad l. falcidiam:ſsed in dict. l. penultima, vſsum datum intelligi reſspondet Conſsultus, non vt contrarium intendat probare, ſsed tantùm vt ſsignificet, quod cum ex legato operarum nulla alia vtilitas percipi poſsſsit, quàm vſsus operæ, non incongruè dici poteſst, vſsum datum intelligi. Deinde operis ſserui legatis, vſsum potiùs, quàm vſsumfructum datum videri dicitur, eo quòd operæ ſsunt indiuiduæ, ſsicut vſsus; non diuiduæ, ſsicut vſsusfructus. Verum tamen eſst in eo legato, neque vſsum, neque vſsumfructum eſsſse, quia certè abſsolutè non eſst vſsus, vel vſsusfructus, ſsed operarũoperarum, quaſsi proprium aliquod ius ab vſsu & vſsufructu diuerſsum, ſsicut de vſsu, & habitatione dicitur in §. penultim. de vſsu & habitatione, & eruditè declarat Cuiacius in dict. l. 2. ff. de vſsufructu legato.
Differunt ergo legatum operarum, & legatum vſsus
7
*fructus ſserui in multis. Ac primum, quia, vt ſsæpe repetitum eſst, vſsusfructus dicitur perſsonalis ſseruitus, l. 1. ff. de ſseruitutibus. Opera tamen, ſseu miniſsterium ſserui, nec eſst, nec dici poteſst ſseruitus perſsonalis, nec etiam realis, quicquid nonnulli aliter intelligant. ſsed tantùm obligatio quædam perſsonalis, quæ ex conſstitutione operarum reſsultat, argumento l. Caius, ff. de annuis legatis. Et euidenter probatur, quoniam vſsusfructus, ac alia quæcumque perſsonalis ſseruitus ad hæredem non tranſsmittitur, ſsed cum perſsona extinguitur, §. finitur, cum vulgatis, Inſstitut. de vſsufructu, l. non ſsolùm, §. tale, ff. de liberatione legat. ibi: Quoties enim cohæret perſsonæ, id quod legatur, veluti perſsonalis ſseruitus, ad heredẽheredem eius non tranſsit. Et ibidẽibidem gloſs. verbo, ſseruitus, alia iura ſsimilia allegat: operæ tamen ad hæredes tranſsmittuntur, l. 2. ff. de vſsufructu legato, in illis verbis; Et quia legatarius fructuarius non eſst, ad hæredem ſsuum operarum legatum tranſsmittit. Deinde nec etiam dici poteſst ſseruitus realis, quia ſseruitutes reales ſsunt perpetuæ, l. forma, ff. de cenſsibus. Operæ ta|
p. 195
men perpetuæ non ſsunt, ſsed mortuo ſseruo extinguuntur, vt certum eſst, ergo à ſsufficienti partium enumeratione, opera ſseruitus non eſst, quia ſseruitutes, aut perſsonarum ſsunt, aut rerum, l. 1. ff. de ſseruitutibus: & ſsic ſsecurè defendunt, & alios idem tenentes congerunt Cæpola de ſseruitutibus vrbanorum, cap. 7. num. 1. Gomezius in §. fuerat, num. 3. Inſstitut. de actionibus. Vdalricus Zaſsius ad titulum, ff. de operis ſseruoum, fol. 203. verſs. habet autem. Ioannes Corraſsius in rubric. ff. de ſseruitutibus, n. 26. & 27. Et ita tenendum eſst, quicquid aliter rem iſstam inuoluat & confusè loquatur nouiſsſsimè Petrus Auguſstinus Morla empo. 1. part. tit. 6. ff. de ſseruitutibus, ex numu. 11. vſsque ad num. 18.
Ex his, & vltra omnes hucuſsque Scribentes, conſsi
8
*derabam nonnulla. Primò Antonium GomeziũGomezium tom. 2. variarum, cap. 15. de ſseruitutibus, num. 1. verſs. poſsſset tamen verificari, non rectè loquutum in hac materia, dum exiſstimauit, operam, ſsiue miniſsterium ſserui dici propriè ſseruitutem perſsonalem: enimverò contrarium verius eſsſse, ex dictis ſsuprà conſstat apertè, & opprimè probat Corraſsius loco ſsuperiùs relato.
Secundò, Franciſscum Connanum commentariorum
9
* iuris ciuilis, lib. 4. dict. cap. 2. in princ. non malè contendiſsſse, Legatum operarum ſserui propriè eſsſse facti, & ad rẽrem potiùs referri, vt quandiu ipſsa durat tamdiu debeatur: vſsumfructum verò eſsſse ius ſseruitutis perſsonalis, ita perſsonæ coniunctum, vt cum ea extinguatur: quæ ſsententia confirmari poterit ex his, quæ latiùs ſscribunt Cuiacius in dict. l. 2. ff. de vſsufructu legato, Antonius Goueanus lectionum iuris variarum, lib. 1. cap. 7. num. 2.
Tertiò, D. Antonium de Padilla in l. 1. C. de ſseruitu
10
*tibus, num. 8. verſs. mihi verò opinio Azonis, non immerito tentaſsſse, operam, ſsiue miniſsterium ſserui competens alicui, quandiu ipſse vixerit, dumtaxat dici poſsſse ſseruitutem perſsonalem. Quod vltra ipſsum, rationem habere videtur ex eo, quòd in hac ſspecie minimè vrgent rationes præcipuæ, quæ in contrarium conſsiderari poſsſsunt; & negari non poteſst, quin opera, ſseu miniſsterium, quod ſsic debetur, à perſsona perſsonæ debitum ſsit, & cum perſsona vtriuſsque tam ſserui, quàm eius cui opera debetur, extinguatur: vnde ceſsſsat argumentatio illa, quod ſsi opera eſsſset ſseruitus perſsonalis, ad hæredem non tranſsmitteretur: ſsiquidem tranſsmiſsſsio non datur, ſsed cum perſsona extinguitur.
Quartò tandem & vltimò, conſsiderabam (ad quod
11
* nec Gregorius Lopez, nec vllus alius hactenus animaduertit ſsingularem eſsſse legem Regiam, 23. tit. 31. partit. 3. Quatenus in ea emolumentum idem, aut commodum tribuitur ei, cui operæ ſserui legantur, quam ei, cui vſsusfructus ſserui legatur, quod iure communi diuerſsimodè obſseruabatur; is enim, cui operæ ſserui legatæ ſsunt, eo iure operas dumtaxat conſsequi poteſst, ſsed legatarius vſsusfructus ſserui non ſsolùm operas, ſsed & alia commoda habet, vt ſsuprà diximus, & expreſssè aduertit Connan. d. cap. 2. num. 1. in princ. verſs. ſsed & cui operæ; at in dict. l. Regia, vtrumque æquiparari videtur, vt operarum tantùm, vel vſsusfructus ſserui legatũlegatum idem contineat. Quod non obſscurè colligitur ex illis verbis: Vſsofruto, o las obras, auiendo ome en algun ſsieruo, o ſsierua de otri, y gana por ellas todo quanto que el ſsieruo, o la ſsierua ganarẽganaren por obra de ſsus manos, o con dineros, o con cabdal de aquel, a quien es otorgado alguno deſstos derechos. Mas la ganancia que fizieſsſse alguno destos ſsieruos, de coſsas que le fueſsſsen dadas, o dexadas en teſstamento, deuen ſser ſsolamente del ſseñor del ſsieruo, o de la ſsierua fueras ende, ſsi la donacion, o la manda fueſsſse fecha a los ſsieruos, con tal intencion que la ganaſsſsen aquellos que auian el vſsofruto, o el vſso: ca entonces ellos lo ganarian, e non el dueño de la coſsa.
Secundò differt legatum operarum, à legato vſsusfru
12
*ctus ſserui, quia operæ indiuiduæ ſsunt, ſsicut vſsus, l. 1. § ſsi vſsusfructus, ff. ad l. falcidiãfalcidiam. Opera. enim vna non poteſst ſscindi in partes, neque pro parte deberi poteſst, vſsusfructus verò diuiduus eſst, & cedunt ipſsæ operæ ex die petitionis, non vt vſsusfructus ex die aditæ hæreditatis, l. operæ. 7. ff. de vſsufructu legato, vbi Cuiacius veram, & concludentem differentiæ rationem assignat, & adnotauit idem in paratitla ad titul. ff. de operis ſseruorum, fol. 44.
Tertiò differt, nam operæ ſserui legatæ, capitis dimi
13
*nutione, morte, vel non vtendo, non amittuntur: l. 2. ff. de vſsufructu. legato, l. operæ, 2. in ordine ff. de operis ſseruorum: vſsusfructus verò prædictis modis amittitur, §. finitur. de vſsufruct. l. corruptionem, C. eod. tit. vt aduertunt Goſsſs. Bartol. & omnes Doctores in dict. l. 2. Cuiacius in paratitla, loco ſsæpe repetito. Goueanus lib. 1. dict. cap. 7. num. 2. Et ratio differentiæ eſst, quia vſsusfructus
14
* in actu conſsiſstit eius, cui vſsusfructus debetur, quod nomen ipſsum Vſsusfructus ſsatis ſsignificat, & apertè oſstenditur in l. 1. ff. quando dies vſsusfructus legati cedat, vbi dicitur, vſsumfructum ex facto aliquo conſsiſstere eius. qui fructur, & vtitur; & in §. dies, eiuſsdem l. non antè vſsumfructum conſstitui poſsſse ſscribitur, quàm ſsit aliquis, qui vtifrui poſsſsit: in vſsufructu enim perſsona ſspectatur, quæ vtifrui poſsſsit; & ideò ſsi vſsufructuarius moriatur, vel capite minuatur (quo caſsu pro mortuo eſst, nec ampliùs vtifrui poteſst) ſsiue non vtatur per tempus conſstitutum, vſsumfructum amittit, quia deficit actus hominis, in quo conſsiſstit vſsusfructus, quia non vtitur. Et idem dicimus capitis diminutione interueniente. quia is in quo ab initio conſstitit vſsusfructus, deſsiit eſsſse, mutato ſstatu, per capitis diminutionem, & alius factus eſst homo, ac nec is homo eſst, in cuius capite vſsusfructus ab initio conſstitit; operæ autem non conſsiſstunt in actu eius, cui debentur, ſsicut vſsusfructus, ſsed in actu eius, qui debet operas. Itaque quandiu is manet & operari potens eſst, operarum obligatio manet, etiamſsi is cui debentur, proptereà quòd eius perſsona non ſspectatur, moriatur, capite minuatur, aut diu operis illius ſserui vſsus non fuerit. Quod elegantiſsſsimè explicauit Cuiacius in dict. l. 2. ff. de vſsufructu legato, verſs. & ratio differentiæ hæc eſst, & in idem incidit, ſsed non ita eleganter & exactè declarat Antonius Goueanus variarum l. 1. dict. cap. 7. num. 2. verſs. ego puto.
Nec vrget in contrarium textus in §. 1. Inſstitut. de acquiſsit. per arrogat. quem in contrarium objicit Accurſsius in d.l. 2. ff. de vſsufructu legate. Quoniam ille textus non loquitur de operis ſserui legatis, quæ, vt diximus, non pereunt capitis diminutione; ſsed loquitur de operis, quas officij causâ, libertus patrono debet, quæ amittuntur arrogatione patroni, quæ eſst ſspecies capitis diminutionis. Ratio eſst, quia non poſsſsunt præſstari extraneo, putà arrogatori, cui nullo officij genere libertus obſstrictus eſst; operæ enim officiales ſsolo patrono debentur, non extraneo, vt optimè aduertit idem Cuiacius in dict. l. 2. in princ. verſsic. nec quidquam.
Denique vſsucapto ſseruo, in quo eſst vſsusfructus, non
15
* perimitur vſsusfructus, ſsed manet, l. locum, 21. §. proprietarius, ff. de vſsufructu, l. iuſsto errore, 44. §. non mutat, ff. de vſsucapionibus. E contra tamen, vſsucapto ſseruo, operarum legatum extinguitur, per textum, in d.l. 2. in fine, ff. de vſsufructu legato, vbi gloſsſs. verbo, perit, & in dictis iuribus veram conatur diſscriminis rationem conſstituere, & nullam concludentem assignat; ſsed dici poteſst, differentiæ rationem in eo conſsiſstare, quòd vſsusfructus conſsiſstens in ſseruo, eſst ſseruitus perſsonalis, & ius de per ſse exiſstens, & non dependens aliquo modo à do. minio ſserui; & vſsucapto ipſso ſseruo, non extenditur vſsucapio ad vſsumfructum, tanquam rem diuerſsam & ſseparatam, argumento textus in l. rectè dicimus, ff. de verbor. ſsignificatione: operæ tamen ſseruorum non ſsunt vſsusfructus, nec ſseruitus perſsonalis, vt ſsuprà probauimus, ſsed potiùs iudicantur vt pars rei, & à dominio dimanare, vnde vſsucapto ſseruo, & operæ vſsucaptæ cenſsentur, & ſsic tranſseunt ad vſsucapientem, apud quem dominiũdominium ipſsius ſserui reſsidet: quod multò poſstquam hæc ſscripſseram, ſsic inuenio præſsentire Cuiacium recitationum ſsolennium in libros digeſstorum, ad d.l. 2. ff. de vſsufructu legato, ad finem, vbi dicit pręfatam differentiam ideò procedere, quia operæ ſserui cohærent perſsonæ ipſsius ſserui: |
p. 196
vnde vſsucapto ſseruo, vſsucapiuntur & ipſsæ, incipiúntque deberi domino, qui ſseruum vſsucepit, & deſsinunt deberi ei, cui ante vſsucapionem præſstabantur; operæ enim veluti ſsocietate quadam ſseruo coniunguntur, ſsi per vſsucapionem ſseruus mutat dominium; ergo ei domino deinceps debet præſstare operas, non alij. At vſsucapto ſseruo, hoc eſst acquiſsito dominio, & acquiſsita proprietate ſserui per vſsucapionem, vſsusfructus non amittitur, quia ſseruo non cohæret, fructuario cohæret, & nulla ſsocietate vſsusfructus proprietati coniungitur, vt ibidem probat & verſsicul. præcedenti, veram assignat diſscriminis
16
* rationem, Quare ſscilicet operarum legatum, mortuo eo, cui legatæ ſsunt, ad hæredem tranſsmittatur; vſsusfructûs verò legatum cum perſsona legatarij finiatur? & dicit, quòd vſsusfructus perimitur morte fructuarij, quia perſsonę eius cohęret, quia animę eius cohęret, & ideò cũcum anima eius vitali perimitur, l. 3. §. vlt ff. quibus modis vſsusfructus amittatur, l. penult. C. de vſsufructu: & in vſsufuctu perpetuo perſsona illa ſspectatur vtentis fruẽtisfruentis, quę ſsi deſsinat ſspectari poſsſse, nec vlterius etiam vſsusfructus ſspectabitur, aut vllus ſsupereſsſse exiſstimabitur: Operæ autem, vt ſsuperiùs diximus non cohærent perſsonæ eius, cui debentur, ſsed perſsonæ ſserui; quandiu igitur is ſseruus manet, manent & operæ, quas debet, & debentur legatario, vel hæredi eius.
Vltimò tandem conſstituendum eſst, dubium eſsſse, an
17
* vſsusfructus, qui in ſseruis & iumentis conditui poteſst, vt inquit Iuſstinianus in dicto §. conſstituitur, ſsit proprius, an verò quaſsi, vel fictus vſsusfructus. Et in his rebus proprium conſstitui vſsumfructum, apertè indicat Iuſstinianus ibi. dicit enim: Quòd vſsusfructus non tantùm conſstituitur in fundo, & ædibus, verùm etiam in ſseruis, & iumentis, & cæteris rebus, quæ ipſso vſsu conſsumuntur. Et ſsic ponit vt diuerſsa, ſseruos, & iumenta, ab his rebus, quæ vſsu conſsumuntur: & in eum ſsenſsum accipiunt illum textum Angelus Aretinus ibi. Panormitanus, & Cardinalis num. 3. & Imola num. 24. in c. vltimo, de pignoribus. Socinus in conſs. 9. columna 2. lib. 4. & iuuari poteſst per textum in l. lex quæ tutores, C. de adminiſstratione tutorum, provt eum rectè inducit, & nouiſsſsimè Petrus Ricciardus ad dictum §. conſstituitur, Inſstitut. de vſsufructu, num. 6. folio mihi 133. Et tamen videtur, quòd imò talis vſsusfructus ſsit improprius & fictus, cùm ſserui, & iumenta ipſso vſsu conſsumantur, & corrumpantur; & ſsic deberet Iuſstinianus enumerare illa inter res, quæ vſsu ipſso conſsumuntur. Sed reſsponderi poteſst, quòd quamuis ſserui, & iumenta, ſsicut cætera omnia, quæ ſsunt in his inferioribus, tanquam corruptibilia tempore conſsumantur; vſsu tamen conſsumi non dicuntur: ideò in eis rectè poteſst conſstitui vſsusfructus proprius, quamuis contrarium ſsentiat, ſsed non rectè, Arias Pinellus 2. par. l. 1. C. de bonis maternis, in finalibus verbis. Ideò autem vſsu conſsiumi videri negamus, quòd propriè illæ dicuntur res, quæ ſseruando ſseruari nequeunt, quæ in naturali ſsua bonitate non poſsſsunt vltra triennium ſseruari, quin tẽporetempore corrumpantur, vt ſsunt vinum, frumentum, oleum, & ſsimilia, Gloſsſsa in l. 1. C. ſsi aduerſsus vſsucapionem, & Communis ex Antonio Gomezio tomo. 2. variar. cap. 14. n. 13. Octauio Simoncello de decretis, lib. 3. tit. 8. inſspectione 7. num. 51. fol. 399. Cæterùm ſserai, & iumenta regulariter per triennium non corrumpuntur; ergo dici poſsſsunt de rebus, quæ vſsu non conſsumuntur, vt aduertit Ricciardus vbi ſsuprà, num. 6. in fine.
Loading...