Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT LV.

CAPVT LV.

Vſsufructuarius, an, & qualiter teneatur circa lites expendere? vbi antiquorum ſsententia defenditur, & admiſsſsa diſstinctione communi, qua diſstinguitur inter vſsufructuarium ex diſspoſsitione legis, & eũeum qui ex diſspoſsitione |
p. 208
hominis vſsumfructum obtinet, nonnulli caſsus conſstituuntur, & res iſsta breuiter, & diſstinctè explicatur.

SVMMARIVM.

  • 1 Patrem ex fructibus bonorum aduentitiorum filij, quorum vſsusfructus ad eum, tanquam ad legitimum adminiſstratorem pertinet, expenſsas litium, quæ ſsuper eiſsdem bonis mouentur, indiſstinctè facturum, cum communi contra Pinellum, & Molinam, & infrà num. 5.
  • 2 Quod tamen dupliciter temperatur, provt hoc num. ſscribitur.
  • 3 Vſsufructuarius vtrùm teneatur expenſsas litis miniſstrare, ſsic, vt nec repetere illas poſsſsit, quando lis mouetur reſspectu vſsusfructus tantum, aut tota pertinet ad vſsumfructum.
  • 4 Vſsufructuarius, an teneatur circa lites expendere, cùm lis mouetur ſsuper proprietate: vbi Guilliel. de Cuneo opinio nouè expenditur per Authorem, & Communis contraria probatur.
  • 5 Defenditur communis ſsententia, quæ circa expenſsas litis diſstinguit inter vſsufructuarium ex diſspoſsitione legis, & eum qui habet vſsumfructum ex diſspoſsitione hominis, & Arij Pinelli, atque Ludouici Molinæ contraria opinio taxatur.
  • 6 Vſsufructuarius vtrùm expenſsas præſstare debeat de proprio, cùm lis mouetur, in qua de perpetua vtilitate rei tractatur: vbi CõmunisCommunis defenditur, & Guillielmi de Cuneo diſstinctio iuxta communem ſsententiam declaratur.
  • 7 Poſsſseſsſsor Maioratus an, & qualiter teneatur circa lites expendere? Remiſsſsiuè.
VSufructu conſstituto in rebus & modis hactenus declaratis, non ſsolùm vtifrui arbitrio boni viri vſsufructuarius tenetur, vt capitibus præcedentibus explicatum eſst; verùm etiam, & onera aliqua ſsubire, atque expenſsas nonnullas miniſstrare. Quod vt radicitùs explicamus, atque huius capitis materiam diſstinctè reſsoluamus.
Primo loco conſstituere neceſsſsarium erit: Patrem ex
1
* fructibus bonorum aduentitiorum filij, quorum vſsusfructus ad eum, tanquam ad legitimum adminiſstratorem pertinet, exponſsas litium, quæ ſsuper eiſsdem bonis mouentur indiſstincte factum, per textum in l. 1. C. de bonis maternis, & in l. finali, §. vbi autem in vnum, C. de bonis quæ liberis. Ex quibus ſsic adnotauit, & mente tenendum dixit Bartolus indict. l. 1. num. 3. vbi ſsequuntur Baldus, Angelus, & Corneus in princip. Guillielm. de Cuneo in dict. §. vbi autem in vnum, quem refert ſsequitur Baldus in l. 1. §. rectè autem, in finalibus verbis, ff. Vſsufructuarius quemadmodum caueat. Crotus in l. frater à fratre, num. 123. ff. de condictione indebiti. Gozadinus in conſs. 94. num. 37. Antonius Gomez tom. 2. Variar. cap. 15. de ſseruitutib. num 7. Verſs. ex quo deducitur. Et eſsſse communem ſsententiam profitentur Arias Pinellus 2. part. l. 1. C. de bonis maternis, num. 68. in princ. Molina de Hiſspanor. primogeniis, lib. 1. cap. 27. n. 10. & 11. Ioannes Garſsia de expenſsis & meliorationibus, cap. 11. ex num. 5. cum ſseqq. Petrus de Barboſsa in l. diuortio, §. fin. ff. ſsoluto matrimonio, num. 44. verſsic. Argumento l. 1. folio 1158. Et in hoc diſstinguitur vſsufructuarius ex diſspoſsitione legis, ab eo, qui ex diſspoſsitione hominis, vſsumfructum obtinet, qui dumtaxat tenetur ad expenſsas litis, habita diſstinctione magnæ; vel paruæ expenſsæ, provt contra Pinellum, & Molinam, cum communi defendant ſstatim num. 5.
Declaratur hic caſsus, vt minimè procedat, ſsiue limi
2
*tari debeat, quoties pater litigando, nimios fecerit ſsumptus, ſsiue tales & tantos, qui in vera computatione fructus aduentitiorum excedant; tunc enim filius, cuius nomine lis agitata fuit, de exceſsſsu tenebitur patri, provt latiùs explicat Ioannes Garſsia videndus d. cap. 11. n. 11. per totum. Deinde, vt non procedat in ſsumptibus factis ad perpetuam rei vtilitatem, ſseu aduentitiorum meliorationem, vt ad limitationem d.l. 1. C. de bon. mater. firmat, & latiùs declarat Pinellus 2 p. eiuſsdem l. num. 69.
Secundo loco, quod attinet ad reliquos vſsufructuarios, quibus ex diſspoſsitione hominis, vſsusfructus debe
3
*tur, conſstuendum eſst: Quòd ſsi lis moueatur reſspectu ſsolius vſsusfructus, vel quæ tota pertineat ad vſsumfructum, ſsiue ab vſsufructuario, ſsiue contra ipſsum mota fuerit, tunc indiſstinctè ab vſsufructuario expenſsæ miniſstrandæ ſsunt, nec repeti poſsſsunt ratio enim ipſsa ſsuadet, vt cùm vtilitas earum expenſsarum, & litis, fructuarij tantùm futura ſsit, expenſsarum quoque onus ad eum ſsolum pertinere debeat: quod ante alios rectè animaduertit Arias Pinellus 1. part. d.l. 1. numer. 68. verſsic aduerto etiam, Ex. ſsequuntur Molina lib. 1. d. cap. 27. num. 11. verſsic. ſsi lis ſsolam. Ioannes Garſsia dict. cap. 11. num. 10. in princ. & in verſsic. ita tamen intelligendum eſst. Nec vrget in contrarium textus in l. hactenus, cum l. ſseq. ff. de vſsufructu, & in l. eum ad quem, C. eodem titul. Quoniam ea iura loquuntur de expenſsis refectionum, in quibus diſspar ratio eſst, non de expenſsis litium, vt alio cap. infrà, latius explicabitur, & rectè aduertit Ioannes Garſsia vbi ſsuprà. Idem etiam ante præfatos Authores, quorum ipsi non meminerunt, reſsoluerat Guillielm. de Cuneo, quẽquem refert, & ſsequitur Baldus in l. 1. §. rectè autem, in fine, ff. Vſsufructuarius quemadmodum caueat, vbi diſstinguit ad propoſsitum huius materiæ, an de proprietate, vel de vſsufructu litigetur; & cùm de vſsufructu litigatur, expenſsis fructuarij litem habendam dicit expreſssè.
Tertiò conſstituendum eſst: Dubium principale eſsſse,
4
* quid dicendum ſsit circa expenſsas litis, quoties litigatur ſsuper proprietate tantum? Et Guilliel. de Cuneo relatus per Baldum in dict. §. rectè autem, in finalibus verbis, (ad quem nullus Scribentium omnium animaduertit) expreſsſsim docuit, vſsufructuarium in hac ſspecie nihil teneri de proprio expendere, ſsed expenſsis domini litem habendam. Verùm. ipſso, vt dicebam, nunquam relato, contrarium indiſstinctè admittunt cæteri Authores in hac materia ſscribentes; qui etiam quando mouetur lis ſsuper proprietate, diſstinguendum exiſstimant inter vſsufructuarium legitimum, cui ex diſspoſsitione legis vſsusfructus debetur, in quo nulla habetur magnæ, vel paruæ expenſsæ ratio; & reliquos vſsufructuarios, qui vſsumfructum ex diſspoſsitione hominis obtinent, qui ad paruas tantum, non ad magnas expenſsas litium tenentur: & ſsic etiam hoc caſsu, circa fructuarium admittunt diſstinctionem illam magnæ & paruæ expenſsæ, & ſseparant iſstum caſsum ab eo, quo de vſsufructu tantùm lis contingit, vt conſstat ex his, quæ poſst alios ſscripſserunt Paulus de Montepico in l. Titia cum teſstamento, §. titia cùm nuberet, ff. de legatis ſsecundò, num. 148. ad finem. Gozadinus in conſs. 94. num. 37. & alij relati per Pinellum 2. part. dict. 1. 1. numer. 68. in princ. Molinam lib. 1. dict. cap. 27. numer. 11. & conſstanter defendunt Ioannes Garſsia d. cap. 11. ex num. 5. vſsque ad num. 11. Barboſs. in d.l. diuortio, §. final, num. 44. ibi: Tamen facilè reſspondetur, fol. 1158. Verè autem pro opinione Guillielmi de Cuneo, ratio illa vrgere videtur, quæ adducebatur caſsu præcedenti contra vſsufructuarium, nempe iuſstum eſsſse non obligare vſsufructuarium ad eas expenſsas, quæ in ipſsius vtilitatem non fiunt, ſsed proprietatis tantùm. Nihilominus tamen placet Communis, ex eo, quòd lex, quæ curam, ſsollicitudinem, cuſstodiam, & defenſsionem rei vſsufructuario commiſsit, l. prima, vlt. ff. vſsufructuarius quemadmodum caueat. Bartolus in l. 1. §. finali, n. 9. ff. de noui operis nuntiatione, vbi Iaſson num. 3. Modernus in conſsuetud. Pariſsienſs. §. 1. gloſs. 1. numer. 10. Pinellus 2. part. l. 1. C. de bonis maternis, numer. 16. voluit etiam in lite, & defenſsione eiuſsdem rei, ad modicam, non ad ma
5
*gnam expenſsam ipſsum obligare; ſsic enim magis ſsolicitus erit, & diligentiùs res ipſsas tuebitur: patrem verò legitimum adminiſstratorem, & vſsufructuarium bono|
p. 209
rum aduentitiorum filij indiſstinctè c ad expenſsas litis obligauit, nec magnæ; aut paruæ diſstinctionem admittere voluit: forſsan enim conſsiderauit, patrem ipſsum, qui vltra cæteros vſsufructuarios honoratur, & maiori prærogatiua afficitur, in hoc onerari debere, aut honorem cũcum hoc onere compenſsandum; item filiis, eorúmque rebus fortiori vinculo adſstrictos eſsſse parentes, quàm extraneos, vt de ſse patet, idcircò magis grauãdosgrauandos circa expenſsas litis. Denique eoſsdem parentes præter, & forſsan contra voluntatem dominorum, vel defunctorum, atque ex diſspoſsitione legis, vſsumfructum conſsequi; reliquos verò vſsufructuarios ex iudicio atque diſspoſsitione teſstatoris, vel hominis, vſsumfructum obtinere, ideò diſstinguendos in hoc: quod tamen durum exiſstimant, & rationi contrarium Arias Pinellus 2. parte d.l. 1. num. 68. Molina lib. 1. d. cap. 27. num. 11. qui contendunt, præfatam differentiam inter vſsufructuarium ex diſspoſsitione legis, & eum qui ex diſspoſsitione hominis vſsumfructum habet, veram non eſsſse, quoniam ratione nulla ſsuaderi poteſst, vt ipſsi putant, quòd ius maius habeat is, qui vſsumfructum ab homine obtinet, quàm is, qui eum à lege habet, nec credendum ſsit, legem, quæ tot prærogatiuas parenti ſsupra cæteros vſsufructuarios concedit, in hac parte eum eiſsdem inferiorem reliquiſsſse. Verùm hæc ratio, vt vides, contra ipſsos retorqueri poteſst, nam imò multùm veriſsimile eſst, vt dicebam ſsuprà, quòd lex quæ patrem in aliis, ſsupra cæteros vſsufructuarios honorauit, in hoc onerare voluerit, rationibus conſsideratis ſsuprà idcircò communis differentia verior videtur, atque tenenda, & pro ea nonnulla fundamenta conſsiderari Ioannes Garſsia d. cap 11. numer. 7. 8. & 9. & probauit illam Barboſsa in d.l. diuortio, §. finali num. 44. verſsicul. tamen facilè reſspondetur, fol. 1158. qui dicit, quod rationem differentiæ inter vſsufructuarium legis, & hominis quoad expenſsas litis, adducit Guillielm. de Cuneo relatus per Baldum in d.l. 1. §. rectè, ff. Vſsufructuarius quemadmodum caneat: & tamen eo loco licèt præfata differentia probetur, differentiæ ratio nulla aſsſsignatu, vt ibidem videre poteris.
Quartò conſstituendum eſst, idem quod in præceden
6
*ti caſsu cùm de proprietate excitatur cauſsa, obſseruandum eſsſse, ſsi de perpetua vtilitate rei contendatur, hoc eſst de iure, & dõminiodominio illius, qui rerum ſsuarum vſsumfructum conceſsſsi; tunc enim dicendum erit, quòd ſsi expenſsæ modicæ ſsint, ad ipſsum vſsufructuarium pertineant, ex deciſsione text, in l. hactenus, ff. de vſsufructu, l. eum ad quem, C. eodem titul. quæ leges licèt in refectione loquantur, ſsimiliter & in hac ſspecie locum obtinent, provt Molina, & Ioannes Garſsia referendi ſstatim explicarunt: ſsi autem magnæ ſsint, non tenetur eas ipſse vſsufructuarius facere; quod in poſsſseſsſsore Maioratus, & in vſsufructuario, ex multis aliis obſseruat Molina lib. 1 d. cap. 17. num 11. verſsiculo autem, & in vſsufructuario dixit expreſssè Ioannes Garſsia d. cap. 11. num. 10. verſsìcul. at verò ſsi agatur, & eſst de mente Barboſsæ vbi ſsuprà, & Pauli de Montepico in d. §. Titta cùm nuberet, num. 148. ad finem.
Verùm (quod ſsuperiorum nullus aduertit) hoc caſsu, quo vtriuſsque, & proprietarij & vſsufructuarij res, & negotium agitur, expenſsìs vtriuſsque litem agitandam, dixit expreſssè Guillel. de Cuneo relatus per Baldum in dict. l. 1. §. rectè autem, in fine, ff. Vſsufructuarius quemadmodum caueat, qui in hac materia ſsic diſstinguit, vt etiam refert Baldus: Quòd ſsi agatur de proprietate, expenſsis domini; ſsi de vſsufructu, expenſsis fructuarij; ſsi de vtroque, expenſsis vtriuſsque lis agitanda eſst; ſsed poteſst Guilliel. doctrina iuxta communem reſsolutionem explicari in hunc modum: nempe vtriuſsque expenſsis litem agitandam, ſsic, vt modica expenſsa ad vſsufructuarium pertineat, magna verò ad ipſsum dominum proprietatis, vel hæredem. Remanet ergo, vſsufructuarium ex diſspoſsitione legis, indiſstinctè teneri circa lites expendere, vſsufructuarium verò hominis, ad modicam expenſsam circa lites teneri regulariter, non ad magnam, præterquàm cùm de vſsufructu tantum agitur; tunc enim omninò expendere debet.
Quintó & vltimò conſstituendum eſst Dubium eſsſse, an,
7
* & qual iter, ſsiue an eo modo, quo vſsufructuarius tenetur, poſsſseſsſsor Maioratus teneatur circa lites expendere.? Sed ne à noſstro inſstituto diſscedere videamur, hac de re videndi ſsunt, qui plenè agunt, Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 1. cap. 27. ex n. 10. Mieres de maioratu, 4. part. quæſst. 16. Barboſsa in dict. l. diuortio, §. final. n. 44. verſsic. & vltra eum infero.
Loading...