Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT LXI.

p. 223
CAPVT LXI.

Vſsufructus an, & qualiter finiatur morte, & cũcum proprietate conſsolidetur? Reipublicæ, Ciuitati, Eccleſsiæ, aut Fiſsco relictus, quanto tempore duret? Cùm morietur legatarius, vel ab eodem poſst mortem ſsuam, cur inutiliter legari dicatur? Item, an & quando cẽſeaturcenseatur teſstator ius dumtaxat legaſsſse, quod habebat in re. Demùm ſsi pro ſse, & hærede, vel hæredibus ſsuis vſsusfructus ipſse relinquatur, an, & quare vltra primum legatarij hæredem non extendatur? Et ibidem hæredum mentio quomodo in contractu, teſstamento, & omni alia diſspoſsitione accipienda: quamplurimæ leges in propoſsito declaratæ, atque elegans, & breuis reſsolutio in hac materia tradita.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsumfructum extingui multis modis, ex parte rerum, perſsonarum, deficiente conditione, & tempore.
  • 2 Vel quinque modis amitti, finiri duobus.
  • 3 Vſsumfructum morte fructuarij finiri, & cum proprietate conſsolidari.
  • 4 Menochij reſsolutio in conſsilio 201. numer. 26. lib. 3. relata, atque in propoſsito huius materiæ commendata.
  • 5 Regulæ in dubio ſstandum, donec contrarium probetur, & pro ea pronunciandum.
  • 6 Regulam qui habet pro ſse, intentionem ſsuam fundatam habere dicitur.
  • 7 Vſsufructuarij morte naturalis poſsſseſsſsio finitur, quæ apud eum erat, & ciuilis poſsſseſsſsio proprietarij ipſso iure ad ſse trahit illam naturalem, quæ erat penes fructuarium.
  • 8 Vſsufructuario mortuo, vſsusfructus conſsolidatur cum proprietate ipſso iure, nec eſst neceſsſse, quod proprietario reſstitutio aliqua fiat.
  • 9 Vſsufructu finito, non obſstante ſstatuto, ex cuius diſspoſsitione poſsſseſsſsio continuatur in hæredem, poteſst proprietarius propria authoritate recipere poſsſseſsſsionem naturalem vſsufructuarij, vt eam iungat ciuili, nec per hoc incidit in pænam aliquam: idque latius explicatum remiſsſsiuè.
  • 10 Vſsusfructus, ſsicut morte vſsufructuarij finitur, ſsic & onus ipſsi fructuario ratione vſsusfructus iniunctum, etiam quod videbatur vlteriùs durare ex verbis dispoſsitionis.
  • 11 Vſsufructu finito, finiuntur & alimenta, quæ ex diſspoſsitione teſstatoris ab vſsufructuario præſstanda erãterant alicui, nec ab alio poteſst legatarius conſsequi illa.
  • 12 Alimenta præſstandi obligatio regulariter durare debet toto tempore vitæ legatarij, etiam mortuo hærede, vel capite minuto.
  • 13 Vſsusfructus, cur morte vſsufructuarij finiatur? vbi duplex ratio redditur.
  • 14 Vſsusfructus mortuo proprietario, non finitur, ſsed durat quouſsque fructuarius viuit, provt latiùs explicatur remiſsſsiuè.
  • 15 Vſsusfructus inutiliter legatur, cùm morietur legatarius, ſseruitus verò prædialis ſsic poteſst iure legari.
  • 16 Vſsusfructus legatum inutile eſsſse, ſsi fructuarius legauerit vſsumfructum, quem habet in re aliena; item ſsi res, quarum vſsumfructum tantùm obtinet, ſsimpliciter legauerit, cum Communi.
  • 17 Teſstator in dubio cenſsetur legare dumtaxat ius quod habet in re, etiamſsi tale ius morte ipſsius ſsit periturum: vbi quarundam legum ratio redditur, & præfata doctrina quamplurimis exornatur, remiſsſsiuè; & vide num. ſsequenti.
  • 18 Nonnulla annotata nouiſsſsimè in propoſsito per Antonium Pichardum, damnantur; eiuſsdem interpretatio ad textum in l. vxor patrui, C. de legatis, improbatur, & communis Doctorum reſsolutio recipitur.
  • 19 Vſsusfructus legatum etiam expreſsſsim perpetuò Reipublicæ, vel Ciuitati, aut Eccleſsiæ relictum, centum annis finiri.
  • 20 Legatum annuum Reipublicæ, Ciuitati, Collegio, aut Eccleſsiæ perpetuò, aut ſsimpliciter relictum minimè extingui centum annorum decurſsu, ſsed vltra procedere, donec Reſspublica ipſsa finiatur, cum Rogerio, & aliis multis, contra Hugolinum, & Bartolum.
  • 21 Vſsusfructus fiſsco relictus, vtrùm centum annorum decurſsu finiatur?
  • 23 Vſsusfructus relictus ciuitati, vel ciuibus, amitti potest non vtendo per modum, & tempus à lege conſstitutum, ſsed & quæſsi morte ciuitatis finiri poteſst, putà, ſsi hoſstile aratrum in eam ciuitatem inducatur, aut aliter ipſsa intereat.
  • 23 Aratrum ciuitati inducere, quid, & quibus inductum.
  • 24 Proponitur difficultas textus in §. 1. in verſs. ne tamen in vniuerſsum, Inſstitut. de vſsufructu, & Raphaëlis Fulgoſsij ſsolutio probatur.
  • 25 Vſsusfructus relictus alicui pro ſse, & hære de, vel hæredibus ſsuis, vltra primum legatarij hæredem non extenditur: vbi agitur de ratione textus in l. antiquitas, C. de vſsufructu.
  • 26 Et quorundam ſsententia non probatur.
  • 27 Naturam rei, de qua agitur, in omni materia, & dispoſsitione attendendam.
  • 28 Redditur vera ratio ad textum in l. antiquitas, C. de vſsufructu, & nonnullis iuribus in contrarium adductis reſspondetur.
  • 29 Hæredis, vel hæredum mentio, quomodo accipienda in contractu, teſstamento, & omni alia diſspoſsitione: & an primus hæres tantùm, vel etiam vlteriores comprehendantur? vbi nonnulli Authores congeruntur in vnum, qui hac de re, & latè, & vtiliter etiam tractarunt.
PRo abſsoluta atque expedita huius capitis explicatione, in quo de extinctione, & fine vſsusfructus incipimus tractare: in primis conſstituere neceſsſsarium
1
* erit, vſsumfructum extingui multis modis, ex parte rerum perſsonarum, deficiente conditione, & tempore, vt in hac materia non malè conſstituit Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris, lib. 4. cap 5. num. 3. prima part. vel, vt in quit Franciſscus Hotmannus, ad tit. ff. quibus modis
2
* vſsusfructus amittatur, in principio, & latè declarat per totum, vſsumfructum quinque modis amitti, finiri duobus: amittitur capitis minutione, rei mutatione, non vtendo, in iure ceſsſsione, & conſsolidatione: finitur morte, & tempore. Cuiacius etiam in paratit. ad eundem titulum, folio mihi, 43. dicens vſsumfructum amitti capitis deminutione, morte, tempore, rei mutatione, non vtendo, ceſsſsione in iure, dominij adquiſsitione; quibus tamen modis proprietas non amittitur Quæ omnia pleniſsſsimè, breuiter tamen, atque diſstinctè attingendo, vt à morte incipiam, dicendum eſst: plus quàm certum eſsſse, vſsumfructum morte fru
3
*ctuarij finiri, & cum proprietate conſsolidari, vt ex tunc incipiat proprietarius plenam in re habere proprietatem, per textum in §. finitur, Inſstitut. de vſsufructu, l. corruptionem, C. eodem tit. l. 3. §. finali, ff. quibus modis vſsusfructus amittatur, l. 5. ff. de vſsufructu legato. l. 24. tit. 31. partita 3. Iulius Paulus lib. 3. ſsentent, tit. 6. verſsic. vſsusfructus, vbi Cuiacius, & alij locis referendis infrà. Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 81. in fine, num. 137. in fine. num. 178. & num. 229. |
p. 224
fol. 436. & deciſsione 44. numer. 5. Cæpola de ſseruitutibus vrbanorum cap. 2. num. 13. Antonius Gomez tom. 2. variar. cap. 15. de ſseruitutibus num. 19. Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 6. num. 3. fol. 245. ſsic etiam annotarunt, & in diuerſsis rebus conſsulti reſsponſsum præbuerunt Aretinus in conſs. 60. Aluarus Valaſscus conſsult. 66. num. 23. Cephalus in conſs. 125. num. 4. lib. 1. & in conſs. 158. numer. 1. & 2. & in conſsil. 271. num. 17. & in conſsil. 288. num. 30. lib. 2. Burſsatus in conſs. 32. num. 57. lib. 1. Decianus in conſs. 42. num. 35. vol. 5. Hyppolit. Riminaldus in conſs. 381. num. 97. & in conſs. 393. num. 53. lib. 4. Menoch. in conſs. 201. num. 16. lib. 3. Vbi eruditè
4
* oſstendit, naturæ vſsufructus valdè repugnare, quòd morte vſsufructuarij non finiatur. Inde & notanter dicit, quòd quoties agitur de interpretatione contractus qui poteſst intelligi, vel in conceſsſsionem proprietatis, vel vſsufructus, & ita res eſst dubia, ſsi pactum adiectum ſsit, vt res tranſseat ad hæredes, ſsignificat proprietatem, ſseu dominium, non ſsolùm vſsumfructum in eo contractu fuiſsſse tranſslatum, cùm alioquin pactum ſsit contra naturam ipſsius vſsufructus: idem Menochius in conſsil. 241. num. 1. eodem lib. 2. vbi ex prædicta doctrina, quòd vſsufructus finiatur morte vſsufructuarij, & cum proprietate conſsolidetur, infert fundatam eſsſse intentionem proprietariorum, cùm regula pro illis ſsit, regulæ autem in dubio ſstandum ſsit, donec contrarium probetur, & pro illa pronunciandum, vt ex multis proba
5
*runt Cephalus in conſs. 419. num. 75. lib. 3. Franciſscus Beccius in conſs. 101. num. 41. Decianus in conſs. 80. n. 16. vol. 3. Burſsatus in conſs. 186. num. 9. vol. 2. Menoch. in conſs. 3. num. 11. lib. 1. Et regulam qui habet pro ſse, in
6
*tentionem ſsuam fundatam habere dicitur, Gloſsſs. in l. omnis definitio, in principio, ff. de regulis iuris. Decius in l. 1. num. 8. vbi Doctores communiter eodem tit. Iaſson in l. à Diuo Pio, in principio, num. 7. ff. de re iudicata. Menchaca de ſsucceſsſsionum reſsolutione, lib. 2. §. 13. in fin. Burgos de Paz in conſs. 2. ex num. 23. cum ſseqq. Mieres de maioratu, 1. part. quæſst. 30. num. 3. Ioannes Gutierrez practicarum lib. 3. quæſst. 4. num. 13. Decianus in conſs. 53. num. 8. vol. 1. Cephalus in conſs. 192. num. 7. vol. 2. Fuluius Pacianus tractat. de probationibus, lib. 1. c. 8. num. 14. & quatuor ſseqq. Sicut autem finitur vſsufructus morte
7
* vſsufructuuarij, finitur etiam & naturalis poſsſseſsſsio, quæ apud eum erat, & ciuilis poſsſseſsſsio proprietarij ad ſse trahit illam naturalem, quæ erat penes fructuarium, vt ex Baldo, Iaſsone, & aliis obſseruat Natta in conſs. 419. n. 3. lib. 2. & ſsequitur Menochius in conſs. 139. n. 16. & n. 21. lib. 2. Vltra quem, idem docuit Bartolus in l. ſsi arrogator, num. 12. verſs. ſsed hodie videtur, ff. de adoptionibus, dicens, quòd poſsſseſsſsio naturalis, quæ exiſstebat penes fructuarium, finito vſsufructu, ſstatim proprietario etiam ignoranti ipſso iure acquiritur: & ſsequuntur Modernus in conſsuet. Pariſsienſs. tit. 1. §. 30. num. 174. Tiraquellus in tractatu, Le mort ſsaiſsit le vif, par. 3. declarat. prima, num. 7. Tellus Ferdinandez in l. 17. Tauri, n. 63. verſsic. & hoc eſst quod propriè dicit textus. Hieronymus Gabriel in conſs. 142. num. 4. & 5. lib. 2. vbi rectè probat, Vſsufructuario mortuo, vſsumfructum conſsolidari cum
8
* proprietate ipſso iure, nec eſsſse neceſsſse, quòd proprietario aliqua reſstitutio fiat; Imola etiam in conſs. 16. Viſso caſsu tranſsmiſsſso, expreſsſsim probauit, non obſstante ſstatuto, quo poſsſseſsſsio continuatur in hæredem, poſsſse pro
9
*prietarium, vſsufructu finito, propria auctoritate accipere poſsſseſsſsionem illam naturalem, vt eam iungat ſsuæ ciuili poſsſseſsſsioni, nec per hoc incidere in pœnam l. ſsi quis in tantam. C. vnde vi: & ſsequuntur multi relati per Tiraquel. dicta declarat. 1. num. 5. qui pro maiori intelligentia præcedentium erit videndus omninò per totam declarat. & in tractatu, de iure conſstituti, in multis locis relatis per eundem dict. declarata. 1. in fine.
Sicut etiam finitur vſsufructus morte vſsufructuarij;
10
* ſsic etiãetiam & onus ipſsi fructuario ratione vſsusfructus iniunctum. Vnde natura vſsufructus, quæ eſst. vt per mortẽmortem vſsufructuarij finiatur, efficit quòd ipſso mortuo finiatur, & quodcũquequodcunque onus ipſsi impoſsitum, etiam quod videbatur vlteriùs durare ex verbis diſspoſsitionis. Quod ex aliis rectè cõſideratconsiderat Simon de Prætis de interpret. vlt. voluntat. lib. 1. interpret. 2. ſsolut. 2. n. 19. fol. 93. & lib. 4. dubit. 11.
11
* num. 87. fol. 366. ponit exemplum, cùm ab vſsufructuario ex diſspoſsitione teſstatoris præſstanda ſsunt alimenta alicui, quoniam ipſso mortuo, & ſsic finito vſsufructu, finientur pariter & alimenta, nec ab alio poterit legatarius conſsequi illa: & allegat textum in l. Titia, in princip. ff. de annuis legatis, & in l. Stichus, §. Titia, ff. de alimen
12
*tis legatis: & tamen aliàs præſstandi alimenta obligatio, regulariter durare debet toto tempore vitæ legatarij, etiam mortuo hærede, vel capite minuto, vt cum Corneo, Grammatico, & aliis, probat ipſse ibidem, d. num. 87.
Ratio autem, quare vſsufructus morte vſsufructua
13
*rij finiatur, & cum proprietate conſsolidetur, duplex eſsſse poteſst. Prima, quia cùm vſsufructus ſsit ius perſsonale, & perſsonæ cohærens, l. prima ff. de ſseruitutibus, l. 3. §. finali, ff. quibus modis vſsusfructus amittatur, cum perſsona ipſsa extingui debet, nec in hæredem etiam vniuerſalẽvniuersalem tranſsire poteſst, l. non ſsolùm, 9. §. tale, ff. de liberatione legata, l. vſsus aquæ, 22. ff. de vſsu & habitatione, l. pecoris, 4. ff. de ſseruitutibus ruſsticorum, l. in omnibus, 69. ff. de regulis iuris: quod in propoſsito rectè conſiderarũtconsiderarunt Hugo Donellus de pignoribus, pag. 169. Connanus commentarior. iur. ciuil. lib. 4. c. 6. numer. 3. in princip. fol. 245. Aluarus Valaſscus conſsult. 66. num. 23. Cuiacius tract. 5. ad Africanum, pag. 67. lit. F. Simon de Prætis de interpretatione vltimarum voluntatum, lib. 4. ſsolut. vlt. num. 8. fol. 436. Decianus in conſs. 42. num. 35. vol. 5. & nouiſsſsimè ſsolo Aretino relato, Petrus Ricciardus ad §. finitur, Inſstitut. de vſsufructu, num. 4.
Secunda ratio eſsſse poteſst, quæ ex verbis ipſsis Imperatorum, atque Iureconſsultorum deducitur: ideò ſsic ſstatutum fuiſsſse, quia aliàs, ſsi vſsusfructus morte vſsufructuarij cæteriſsque aliis modis à iure introductis non finiretur, in vniuerſsum inutiles eſsſsent proprietates, ſsemper abſscedente vſsufructu, l. 3. verſs. ne tamen ff. de vſsufructu, l. antiquitas, C. eodem, §. 1. in fine, Inſstitut. eodem tit. quæ
14
* rationes minimè vrgent, cùm proprietarius decedit idcircò vſsufructus morte proprietarij non finitur, ſsed durat quouſsque vſsufructuarius viuit, per textum in l. ſsi patri tuo, 3. C. de vſsufructu: vbi ex communi omnium ſsententia ſsic annotauit Ioannes Sichardus num. 4. & n. 5. ſsingulariter in hoc diſstinguit, & Placentini opinionem improbat.
Secundo loco conſtituendũconſtituendum eſst, ex prima ratione pro
15
*poſsita ſsuprà, deduci veram rationem ad textum in l. hæres meus, 78. §. quamuis, ff. de condit. & demonſstrat. vbi vſsusfructus inutiliter legatur alicui, cùm morietur ipſse, l. vſsumfructum, 5. ff. de vſsufructu legato; quia confertur in tempus, quo extinguui debet, vt dicit Modeſstinus in l. Titio cum morietur, 58. ff. de vſsufructu, in illis verbis: In id tempus videlicet collatus, quo à per ſsona ſsua diſscedere incipit. Perperam ergo confertur in mortem, quod morte ipſsa finitur: & ſsic vſsufructus, qui conſstitutus morte intercideret, à morte conſstitui, aut initium capere non poteſst, ſsicut nec eo modo in ſtipulationẽstipulationem deduci, ad differentiam ſseruitutis prædialis. quę rectè à vicino mihi legatur, cùm moriar; nam & conſstituta ſseruitus. prædij morte intercidere non ſsolet, cùm ius personale non ſsit, vt vſsufructus, ſsed reale potiùs, quod in hæredes tranſsit: & hoc diſscrimen inter vſumfructũvſumfructum, & ſseruitutes prædiales ſsatis ſsuggerit inſscriptio d.l. Titio, quæ eſst ex lib. 9. Modeſstini differentiarum, quæ hanc differentiam docuit inter vſsumfructum, & ſseruitutes prædiales, quòd vſsufructus inutiliter legatur cùm morietur legatarius; ſseruitus non item, vt eruditè aduertit Cuiacius recitationum ſsolennium, in lib. digeſstorum, ad l. vſsumfructum, 5. per totam, ff. de vſsufructu legato.
Secundò deducitur ratio ad textum in l. quod in re
16
*rum, 24. §. 1. ff. de legatis 1. vbi Iureconſsultus Pomponius ſscribit, vſsufructus legatum inutile eſsſse, ſsi fructua|
p. 225
rius legauerit vſsumfructum, quem habet in re aliena: nam ex Gloſsſsa, & communi interpretatione DD. ibi. & Tiraquel in tractat. Ceſsſsante cauſsa, limit. 1. num. 24. fol. mihi. 99. dicendum eſst: Quòd legatum huiuſsmodi cum non incipiat deberi niſsi poſst mortẽmortem vſsufructuarij vſsumfructum ipſsum legantis, & eo tempore iam in eius perſsona extinctus ſsit vſsufructus; meritò inutile exiſstimatur, quaſsi collatum in id tempus, quo cœptum finiri debuiſsſset. Id quod procedit, non ſsolùm cùm is, qui habet vſsumfructum tantùm, legauerit illum, dicens le legare vſsumfructum illius, aut illius fundi, ſsed etiam vbi ſsimpliciter legauerit res, quarum vſsumfructum dumtaxat obtinet, quia eadem ratione inutile legatum eſst, per textum ſsingularem in l. vxor patrui, C. de legatis, per quem text. & textum in l. ſserui electione, §. vltimo, ff. de legatis 1. & in dict. l. quod in rerum, §. 1. communiter anno
17
*tare ſsolent Doctores, quòd teſstator in dubio cenſsetur legare dumtaxat ius, quod habet in re etiamſsi tale ius morte ipſsius ſsit periturum, vt eſst ius vſsufructus, ſsic Gloſsſs. Bartolus, Baldus, Salicetus, Alexander, Caſstrenſsis, Iaſson, Cuman. & alij in dictis iuribus. Anton. Gom. tom. 1. variar. cap. 12. de legatis, n. 15. per totum. Menchaca de ſsucceſsſsion. progreſsſsu, lib. 3. §. 21. n. vlt. & §. 27. de legatis 1. num. 38. & in l. ſscimus num. 4. C. de inofficioſso teſstamento: & multis exornant Simon de Prætis de interpretatione vltim. volunt. lib. 4. dubitat. 50. ſsolutio. 6. per totam, fol. 433. Burgos de Paz in conſs. 38. num. 8. Burſsatus in conſs. 6. num. 16. vol. 1. Petrus Surdus conſs. 224. lib. 2. Couar. in c. filius noſster, de teſstament. n. 2. Ioannes Mericis de Chartulariis in conſs. 76. num. 22. & ſseqq. inter conſsilia vltim. volunt, vol. 2. Antonius Galeacius Maluaſsſsia in conſsil. 27. num. 14. vol. 1. Ioannes Gutierrez in conſs. 18. ex num. 72. Azeuedius in l. §. tit. 6. lib 5. num. 4. & 6. & 8. & 10. & 22. Aldobrandinus in conſs. 25. n. 21. & 25. & 26. & 28. & 37. & 39. lib. 1. Achill. Pedrocha in conſs. 2. à n. 51. vſsque ad num. 68. & in conſs. 7. num. 11. & ſseqq. Ioannes Vincentius Honded. in conſs. 63. num. 3. & ſseqq. & num. 42. & 43. lib. 1. Marcus Antonius Peregrinus de fideicommiſsſsis, art. 6. num. 15. & 16. & interminis, quòd ſsiue vſsufructus tantùm relinquatur, ſsiue res ſsimpliciter, cuius vſsumfructum tantùm obtinet teſstator, relinquens, quòd ius tantum videatur relictum etiam morte periturum, cum Baldo, Iaſsone, Bartolo, Alexandro, Corneo, Socino iuniori, Zaſsio, Antonio Gomez, Couar. & Menchaca, defendit Grallus §. legatum, quæſst. 14. num. 9. & 12. & ita tenendum arbitror: verè enim pro hac opinione eſst textus expreſsſsus, qui cauillari non poteſst, in dict. l. vxor patrui, C. de legatis, vbi Diocletianus, & Maximianus ſsic ſscribunt: Vxor patrui tui ſsi teſstata deceſsſserit, res tuas, tantum vſsumfructum earum habens, legare non potuit. Et Gloſsſsa ibi;verbo, non potuit, oppoſsita difficultate, quòd potuerit rem alienam legare, reſspondet vtique potuiſsſse, ſsed cùm ius vſsusfructus haberet, videri illud tantum legaſsſse, & cùm nullum ius remaneat poſst mortem ſsuam, non tenere legatum; nam quod voluit, ſscilicet vſsumfructum, non potuit, & quod potuit, ſscilicet, proprietatem, non dixit: ſsic que neutrum valet, l. in ambiguo, ff. de rebus dubiis.
Quapropter placere mihi nullo modo poſsſsunt, quæ
18
* contra Communem nouiſsſsimè annotauit Antonius Pichardus in §. non ſsolum, Inſstitut. de legatis, ex num. 28. vſsquè ad num. 36. vbi primùm refert & improbat, ſsed malè quidem reſsolutionem communem ſsuprà, relatam. Deinde in contraria ſsententia eſst, valere ſscilicet legatum, ſsi is qui vſsumfructum alicuius rei tantùm obtinet, rem ipſsam ſsimpliciter legauerit. Quod euidenter repugnat verbis textus in dict. l. vxor patrui. Nec admitti poteſst eiuſsdem interpretatio, vt verba illius legis directa ſsuerint ad dominum proprietatis, ad ſsignificandum, legatum valere non debere in damnum & præiudicium domini rei legatæ, cùm veriſsimile non ſsit, Imperatores ipſsos de eo dubitaſsſse; quod certum quidem erat, atque indubitabile. Dubium ergo verſsabatur, in hoc, quòd res aliena iure legari poterat; & tamen eo caſsu res ſsimpliciter legata ſsuit: nihilominùs tamen legatum non valere dicitur, ex ratione Gloſsſsæ, vel quia teſstator vſsumfructum non legat, vt alienum, ſsed vt ſsuum, errore iuris; quaſsi ſsibi liceat id facere, idque præſsumendum eſst, ſsiue vſsumfructum, ſsiue rem ſsimpliciter legauerit, in qua vſsumfructum obtinet, vt eruditiſsſsimè pungit Cuiacius recitationum ſsolemnium in lib. Digeſstorum, ad d.l. quod in rerum, 24. §. 1. ff. de legat. 1. in princ.
Tertio loco conſtituendũconſtituendum eſst, ex ratione ſsecunda pro
19
*poſsita ſsuprà, deducendam veram rationem textus in l. ſsi vſsusfructus municipibus, ff. de vſsufructu legato, & in l. an vſsusfructus, ff. de vſsufructu, legatum vſsufructus etiam expreſsſsim perpetuò Reipublicæ, municipibus, vel ciuitati, aut Eccleſsiæ relictum, centum annis finiri, ob rationem prædictam, ne ſsi perpetuò apud Rempublicam, vel ciuitatem vſsufructus ſsit, proprietario proprietas nuda ſsit prorſsus inutilis, nunquam vſsufructu refuſso proprietati, nec vnquam vſsufructu recurrente ad proprietatem: ſsic adnotarũtadnotarunt communiter Scribentes ibi. & poſst multos eleganter Couarr. variar. lib. 3. c. 9. n. 10. per tot. Pariſs. in conſs. 74. n. 85. & 86. lib. 3. Ruin. in conſs. 143. col. 4. ſsub n. 11. lib. 4. Simon de Prætis firmans, omnes conuenire in hoc, de interpr. vltimarum voluntat. l. 4. ſsolut. vltim. n. 11. fol. 436. Pancirolus, Riminald. & Peregrin. vbi ſstatim referam eos, & cõfirmatconfirmat Regia l. 26. tit. 31. partit. 3. vbi Gregorius Lopez gloſsſs. 1. mouet dubium, quod & ſsuperiores proponunt, vtrùm idem obſseruandum ſsit in legato annuæ præſstationis prædictis locis relicto? Mihi autem magis placet (quidquid Hu
20
*golinus, & Bartolus repugnent) Rogerij ſsententia, exiſstimantis magnam differentiam eſsſse inter vſsumfructum, & legatum annuum; idcircò legatum annuum Reipublicæ, Ciuitati, Collegio, aut Eccleſsiæ perpetuò, aut ſsimpliciter relictum, minimè extingui centum annorum decurſsu, ſsed vltra procedere, donec Reſspublica ipſsa finiatur. Quam ſsententiam contra Bartolum, cum Barbacia, Iaſsone, Ripa, & Socino, eruditè defendit, atque concludenter fundat Couarru. variar. lib. 3. dicto cap. 9. num. 10. per totum, latiùs Hyppolitus Riminaldus videndus omninò in conſs. 219. num. 11. & multis ſseqq. lib. 2. Pancirolus in conſs. 20. art. 135. per totum, & cum multis Marcus Antonius Peregrinus de fideicommiſsſsis, art. 29. num. 11. videndus num. 8. fol. 275. qui, & Couarru. vbi ſsuprà, veram reddit diſscriminis rationem, inter vſsumfructum, & annuum legatum. Cuiacius etiam, dicens legatum annuum huiuſsmodi eſsſse æternum, & ſsempiternum, & eandem diſscriminis rationem reddens, recitationum ſsolennium in lib. Digestorum, ad l. in ſsingulos, 8. in fine, ff. de annuis legatis, latiùs ad
21
* l. 8. & 9. ff. de vſsufructu legato, vbi agit, an etiam vſsusfructus fiſsco relictus, finiatur eodem temporis ſspatio, &
22
* eleganter probat; quòd vſsufructus relictus ciuitati, vel ciuibus, vel Reipublicæ, amitti poteſst non vtendo per modum, & tempus conſstitutum lege: ſsed & quaſsi morte ciuitatis finiri poteſst, putà ſsi hoſstile aratrum in eam duitatem inducatur, vt paſsſsa eſst Carthago, & Numantia, & Sagunturm: quod eſst in l. ſsi vſsusfructus, ff. quibus modis vſsusfructus amittatur. Aut alio modo ciuitas extingui, & mori dicatur, prout explicat Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris, lib 4. cap. 5. num. 16. 1. parte, vbi num. 15. explicat etiam, aratrum ciuitati in
23
*ducere quid, & quibus inductum, vt ibi videre poteris, & in l. 23. tit. 31. partit. 3.
Quartò & vltimò conſstituendum eſst, ex eadem ratione deduci rationem textus in l. antiquitas, C. de vſsu
24
*fructu. Anteà tamen aduertendum erit ad verba Iuſstiniani in dicto §. 1. in fine, Inſstitut. de vſsufructu, quatenus ſscribit: Ne tamen in vniuerſsum inutiles eſsſsent proprietates, ſsemper abſscedente vſsufructu, placuit certis modis extingui vſsufructum, & ad proprietatem reuerti. Quod idem expreſsſsum eſst in l. 3. ad finem, ff. de vſsufructu. Sed difficultatem facit, videri contraria, vſsumfructum extingui, & ad proprietatem reuerti quia ſsi extinguitur; ergo reuerti non poteſst: & ſsic neceſsſse eſsſset, vt reuerti |
p. 226
poſsſset, quod remaneret, argumento l. ſsed & ſsi manente, ff. de precario: & quia non entis nullæ ſsunt qualitates, l. eius qui in pronuncia, cum vulgatis, ff. ſsi certum petatur. Sed huius difficultatis facilis erit ſsolutio, ſsi repetamus nonnulla ex his, quæ pro diſstinctione cauſsalis, & formalis vſsusfructus diximus ſsup. hoc eodem libro, cap. 1. per totum. Extinguitur enim certis modis vſsusfructus formalis, qui reſsidet penes fructuarium, diſstinctus, & ſseparatus à proprietate, & reuertitur ad proprietatem vſsusfructus cauſsalis, qui erat ſsimul cum ipſsa ante conſstitutum vſsufructum. Quæ ſsolutio confirmatur ex his, quæ ſscribunt Bartolus, & Doctores communiter in l. ſseruum filij, in princip. ff. de legatis primo. Pariſsius in conſsilio 74. numer. 81. vol. 3. & in ſspecie argumentationis noſstræ, Albanus in conſsil. 250. num. 15. lib. 2. dum dicunt, quòd vſsusfructus formalis eſst qui extinguitur, quando cum proprietate conſsolidatio contingit; & in terminis, difficultati ſsuperiori propoſsitæ ſsic reſspondet Fulgoſsius in l. 1. num. 6. ff. de vſsufructu.
Deueniendo igitur ad textum in d.l. antiquitas, pro
25
* eiuſsdem explicatione conſstituo: quòd ſsi vſsusfructus relictus ſsit alicui pro ſse, & hærede ſsuo, vel hæredibus ſsuis; in hoc enim, quòd mentio hæredis fiat in ſsingulari, vel in plurali numero, differentia non eſst, vt Mantica, Simon de Prætis, & alij referendi ſstatim annotarunt expreſsſsim: huiuſsmodi legatum validum eſst, ſsublatâ penitus Antiquorum altercatione, & contrarietate, ſsed vltra primum legatarij hæredem non extenditur, cùm primo potiùs hærede finitur, & ad proprietatem reuertitur, ex deciſsione textus in l. antiquitas, C. de vſsufructu. Cuius rationem exiſstimant nonnulli fundatam eſsſse ex natura ipſsa vſsusfructus, iuxta quam morte finitur, vt dicebamus ſsup. in principio, nec ad hæredes
26
* tranſsit: ſsic intelligunt Cinus, Bartolus, & alij antiqui ibid. & in l. in annalibus, Cod. de legat, idem Bartol. in l. Gallus, §. etiamſsi parente, num. 7. ff. de liber. & poſsthumis. Cagnolus in l. qui per ſsucceſsſsionem, num. 10. ff. de regul. iuris, & communem reſsolutionem teſstantur Alexander num. 9. & Claudius num. 26. in d. §. etiamſsi parente. Tiraquel. de retract. conuentionali, §. 1. gloſsſs. 6. n. 22. Mantica de coniecturis vltim. voluntat. lib. 8. tit. 14. n. 21. fol. 357. Simon de Prætis de interpret. vltim. volunt. lib. 3. ſsolut. 5. num. 29. verſs. poſsſset autem, fol. 19. Anton. Gomez tom. 2. variar. c. 115. de ſseruit, num. 20. & cap. 11. num. 14. Ioannes Guttierez de iuramento confirmatorio, 1. part. cap. 48. num. 8. & 9. Alexander Raudenſsis de analogis, lib. 1. cap. 15. num. 79. & 80. & nouiſsſsimè his non relatis, Barboſsa in l. quia tale, 14. numer. 34. verſs. circa quam limitationem, fol. 318. repetit etiam Simon de Prætis lib. 1. ſsolut. 2. num. 20. fol. 93. qui ex num. 18. cum ſseqq. multis probat, naturam rei, de qua agitur in om
27
*ni materia, & diſspoſsitione attendendam; ipſsa enim declaratur voluntas diſsponentis; quantumuis verba impropriari contingat. Ratio igitur d.l. antiquitas, conſsiſstit in eo, quòd hæredis mentio facta fuit circa rem, quæ de ſsui natura ad hæredes non eſst tranſsitoria, ſsicuti vſsusfructus, qui morte finitur; & ſsic de primo tantum hærede intelligi debet diſspoſsitio, tametſsi verba indiſstinctè prolata fuerint, nam & dictio quælibet, quæ perpetuitatem inducere videtur, ex natura rei, cui adiicitur, durat dumtaxat, quantũquantum ipſsa res. Alexander in conſs. 60. Omiſsſso, lib. 1. Alberic. in l. annuam, ff. de annuis legat.
Hæc tamen ratio quamuis communis ſsit, mihi non placet ex eo, quòd non concludat; nam etſsi natura vſsuſsfructus ea ſsit, ex voluntate diſsponentis alterari potuit, vt capitibus ſsequentibus probandum eſst. Aliâ igitur
28
* ratione fundatur deciſsio illius textus, non eâ, quæ ex natura vſsusfructus deducitur, quia iuxta eam nec ad primum hæredem deberet tranſsire, ſscilicet, ne aliàs proprietas remaneat prorſsus atque perpetuò inutilis, ſsemper abſscedente vſsufructu; quapropter cum vſsusfructus ſsic relinquitur, mediam viam eligendam Antiqui putarunt, vt ſscilicet valeat legatum, atque vt mentio hæredis ſsine effectu non ſsit, nec etiam proprietas inutilis perpetuò remaneat, ad primum dumtaxat legatarij hæredem extendatur legatum: ſsic hanc rationem expreſsſsim probarunt Gloſsſsa, Baldus, Angelus, Salicetus, Fulgoſsius, Alexander, & Iaſson in d.l. in annalibus, C. de legatis. Aretinus num. 56. & Iaſson num. 34. in d. §. etiamſsi parente: & eſsſse magis veram, & magis communem rationem teſstatur Carolus de Tapia in l. finali, ff. de conſstitutionibus Principum. 2. par. cap. 3. num. 30. & 36. folio mihi, 159. & videtur eandem probare Antonius Gomez d. cap. 15. de ſseruitutibus, num. 20. in verſs. ſsed contrarium eſst tenendum.
Nec vrget in contrarium textus in dict. l. in annalibus, C. de legatis, in l. ſsciendum & in l. hæredis appellatio, & l. hæredis appellatione, ff. de verborum ſsignificatione: vbi hæredis appellatione, veniunt omnes hæredes in infinitum, quia Bartolus in d.l. Gallus, §. etiamſsi parente, n. 7. ita diſstinguit; & ſsequuntur omnes ſsecundùm Manticam, & alios relatos ſsuprà, quòd cùm hæredis mentio ſsit circa rem, quæ ſsui naturâ ad hæredes tranſsit, tune omnes quidem hæredes continentur, exceptis quibuſsdam caſsibus, vt in dictis iuribus. Cùm verò hæredis mentio ſsit circa rem, quæ ſsui naturâ ad hæredem non tranſsit, ſsicuti vſsusfructus, qui morte finitur; & tunc de primo tantùm hærede debet intelligi d.l. antiquitas, C.
29
* de vſsufructu. Idem etiam obſseruant, ipsíque latiſsſsimè explicant, quomodo hæredis, vel hæredum mentio accipienda ſsit in contractu, teſstamento, & omni alia diſspoſsitione, & an primus hæres tantùm, vel etiam vlteriores comprehendantur. Doctores communiter in d. §. etiamſsi parente. Tiraquel. de retract. conuentionali, §. 1. gloſsſs. 6. à num. 17. vſsque ad num. 26. Matic. lib. 8. d. tit. 14. per totum. Simon de Prætis de interpr. vlt. volunt, lib. 3. ſsolut. 5. per totam, fol. 17. Anton. Gomezius tom 1. variar. cap. 11. n. 14. Sigiſsmundus Lofredus in conſs. 7. num. 25. Hyppol. Riminald. in conſs. 252. n. 108. lib. 3. Carol, de Tapia in l. fin. ff. de conſstitut. Principum, part. 2. cap. 3. Marcus Antonius Peregrinus de fideicommiſs. art. 32. per totum, fol. 284. & 285. Alexander Raudenſsis de analogis lib 1. cap. 10. ex n. 20. vſsque ad n. 27. & cap. 15. ex n. 50. & num. 79. cum ſseqq. & num. 102. 108. & 347. & vide omninò Hyppolit. Riminald. in conſs. 242. lib. 3.
Loading...