Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT LXII.

CAPVT LXII.

Proponitur difficultas l. 4. ff. de nouationibus, & communi interpretatione probata, infertur inde ad quæſstionem, ſsi teſstator legauit vxori vſsumfructum ſsub conditione, ſsi caſstè & vidualiter vixerit, & poſst eius mortem Titio: ſsi vxor poſsteà ſsecundas nuptias contraxerit, an ſstatim debeatur Titio vſsusfructus? Item etiam, ſsi vxori legetur vſsusfructus ſsi vidua permanſserit, & ſsi ad ſsecundas nuptias tranſsiuerit, idem vſsusfructus relinquatur Titio, an vxore ante nuptias ſsecundas defuncta, Titio debeatur vſsusfructus? vbi quæ hucuſsque ſscripta ſsunt ab aliis, recenſsentur in vnum, & communes Doctorum reſsolutiones magis probantur.

SVMMARIVM.

  • 1 Proponitur difficultas l. ſsi vſsusfructus debitorem, 4. ff. de nouationibus.
  • 2 Et diſstinctio gloſsſsæ improbatur.
  • 3 Ceſsſsio actionum, & iurium, ignorante, & inuito debitore fieri poteſst; delegatio verò nonniſsi volente debitore.
  • 4 Probatur communis intellectus ad textum in d.l. 4. ff. de nouationibus.
  • 5 Cuiacij ſsententia in propoſsito d. l. 4. nouiter adducta, probata.
  • p. 227
    6 Vſsusfructus ex voluntate teſstatoris, tranſsit de vna Perſsona in aliam.
  • 7 Teſstator legauit vxori vſsumfructum certi fundi vel aliquorum bonorum, ſsub conditione, ſsi caſstè, & vidualiter vixerit, & poſst eius mortem Titio; ſsi vxor poſsteà ſsecundas nuptias contraxerit, an ſstatim debeatur Titio vſsusfructus?
  • 8 Diſspoſsitio omnis debet intelligi ſsecundùm id, ad quod principaliter ordinatur.
  • 9 Actus ſsemper regulatur à fine in quem dirigitur.
  • 10 Regulatur etiam à ſsua cauſsa.
  • 11 Nonnullis fundamentis ſsatisfactum remiſsſsiuè, quæ expendi ſsolent contra communem defenſsam ſsup. n. 6.
  • 12 Teſstator ſsi vxori legauerit vſsumfructum, ſsi vidua permanſserit, & ſsi ad ſsecundas nuptias tranſsiuerit, eundem vſsumfructum Titio reliquerit, an vxore ante nuptias ſsecundas defunctâ, Titio debeatur vſsuſsfructus?
  • 13 Vſsusfructus ſsi relinquatur alicui, donec hæres, vel alter ad certam ætatem peruenerit, & eueniat, quòd hæres vel alter ante eam ætatem moriatur, legatarius conſsequitur vſsumfructum vſsque ad tempus, vel ætatem præfinitam.
  • 14 Vſsusfructus ad certum tempus relictus, mortuo vſsufructuario, ante tempus etiam finitur.
ADuersùs ea, quæ cap. præcedenti, reſsoluta ſsunt, vrgere videtur in contrarium textus in l. ſsi vſsusfructus debitorem, 4. ff. de nouationibus, vbi vſsusfructus non
1
* finitur morte vſsufructuarij, in cuius perſsona conſsiſstebat vſsusfructus, ſsed alterius mors exſspectatur, cui vſsusfructus ipſse delegatus fuit. Et augetur difficultas, quòd ſsi fructuarius in ſspecie eius textus delegauit in creditorem vſsumfructum, videbatur quòd delegantis morte finiri deberet, per textum in l. neceſsſsario, 8. §. finali, ff. de periculo & commodo rei venditæ: quare Bartolus, caſstrenſsis, & Immola in eadem l. 4. Aretinus, & alij communiter in §. finitur, Inſstitut. de vſsufructu. vbi nouiſsſsimè Anton. Pichardus num. 3. & Petrus Ricciardus num. 13. Franciſs. Hotmannus ad titulum, ff. quibus modis vſsusfructus amittatur, num. 10. diuerſsimodò accipiunt illum textum; inter alia tamen Gloſsſsa verbo, eius, in dict. l. 4. & verbo,
2
* morte, in dict. §. finitur, diſstinguendum exiſstimat, an vſsusfructus fuerit iam conſstitutus, an dumtaxat competat actio, vt vſsusfructus debitus, ſseu promiſsſsus conſstituatur? Nam primo caſsu vſsusfructus iam conſstitutus, morte fructuarij finitur, ex regula textus in dict. §. finitur; & ſsic procedit textus in d.l. neceſsſsario, §. finali, quia cùm vſsusfructus in perſsona fructuarij incœperit, debet etiam personâ extinctâ, & ſsic morte ipſsius finiri. Secundo verò caſsu, quando tantùm competit actio, vt vſsusfructus cõſtituaturconstituatur, cùm incipiat in perſsonâ eius, cui delegatio fit, ipſsius etiam mors exſspectari debebit. Sed hanc ſsolutionem improbant Bartolus ibidem, num. 2. dicens, quòd Gloſsſsa non dicit verum, & Caſstrenſsis n. 5. dicens, quod Gloſsſsa eſst trufa, ea ratione, quòd falſsum ſsit dicere, poſsſse fructuarium actionem, quam habet, alij cedere, quia ſsicut vſsusfructus cedi non poteſst; ita nec actio ipſsa, ex l. corruptionem, C. de vſsufruct. l. Sempronius Attalus. ff. de vſsufructu legato. Fortius tamen vrget quòd ex prædicta diſstinctione ſsequeretur maximum abſsurdum, nempe quòd plus iuris habeat is, qui dumtaxat actionem habet, vt conſstituatur vſsusfructus, quàm is qui vſsumfructum ipſsum conſstitutum habet, contra regulam textus in l. minus est, 205. ff. de regulis iuris. Deinde, quia in dict. l. 4. non agitur de ceſsſsione actionis, Vt malè exiſstimauit Gloſsſsa, ſsed de delegatione, vt expreſsſsim dicitur in eo textu, & conſstat ex rubrica, cui ſsubiacet, atque vt indubitatum ſsupponunt Scribentes communiter, & nouiſsſsimè annotarunt Barboſsa in l. vſsufructu, 58. num. 18. verſsic, ſsed reſspondendum eſst, fol. 942. ff. ſsoluto matrimonio. Ricciardus in dict. §. finitur, n. 13. Eſst autem maxima differentia inter ceſsſsionem, & dele
3
*gationem actionum, & iurium; ceſsſsio enim ignorante, & inuito debitore fieri poteſst Delegatio non niſsi volente debitore, l. 1. C. de nouat. & delegat. vbi ſsic annotarunt & diſscriminis rationem aſsſsignarunt Gloſsſsa verb. ſsolent. Bartolus, Salicetus, & alij communiter.
Quapropter dicendum eſst, quòd in eo textu, Vſsus
4
*fructus, qui aliàs finiri deberet morte eius, qui delegauit, ideò mortuo eo non extinguitur, ſsed mors alterius expectatur, in quem per delegationem transfertur, quia delegatio, & tranſslatio facta fuit de conſsenſsu domini; & ſsic proprietarius delegationi conſsenſsit, atque ex voluntate eiuſdẽeiusdem nouus vſsusfructus conſstituitur, & quoad illius extinctionem non conſsideratur ampliùs perſsona delegantis, ſsed tantùm eius, in quem delegatio facta fuit. Non ergo perimitur vſsusfructus per mortem primi, ſsed per mortem ſsecundi vſsufructuarij. ita vt ſsi ſsecundus moriatur viuente primo, non poſsſsit ampliùs ad vſsumfructum petendum habere regreſsſsum primus, vt eleganter declarant Bartolus, & Imola num. 1. Caſstrenſsis num. 3. in dict. l. 4. Baldus in l. 1. C. ſsi pignus pignori datum ſsit. Pinellus in l. 1. C. de bonis maternis, 3. part. num. 40. Ricciardus in dict. §. finitur, n. 13. in fine. Barboſsa in dict. l. vſsufructu, num. 18. & 19. per totum, vbi poſst Caſstrenſsem, & Imolam declarat aliam difficultatem illius textus: Quare ſscilicet obligatio primi vſsufructuarij non perimatur ipſso iure per nouationem, ſsed ope exceptionis, vt ibid, videri poterit: eandem etiam interpretationem admittit cuiacius recitation ſsolemnium in lib. Dige
5
*ſstorum, ad l. 29. ff. de vſsufructu legato, circa finem, qui rectiſsſsimè percipiens verum ſsenſsum illius textus, inquit, quòd in dict. l. 4. non agitur de fructuario, ſsed de eo, cui debetur vſsusfructus, qui ſsanè nondum eſst fructuarius, nec erit anteaquam ei cedatur vſsusfructus: ceſsſsio facit fructuarium, non debitio; non loquitur ergo de fructuario, ſsed de eo, cui debetur vſsusfructus, qui debitorem creditori ſsuo delegauit, vt ei permitteret, & cederet vſsumfructum ſsibi debitum; & ſsi ceſsſserit, ſsignificat ea lex morte, aut capitis diminutione creditoris vſsumfructum finiri, nimirùm, inquit, atque cæteris omnibus elegantius Cuiacius, quia hic ſsolus fructuarius fuit; non etiam morte delegantis, qui fructuarius nunquam fuit, nec fuiſsſse intelligitur.
Extendit autem Pinellus loco relato ſsupr. textum in dict. l. 4. vt procedat, ſsiue delegetur, aut transferatur vſsusfructus iam conſstitutus ex voluntate debitoris, aut proprietarij, ſsiue actio ad conſstituendum vſsumfructum competens. Id quod viriſsſsimum eſst, ex mente communi procedens, atque apertè probatum in illis verbis: si vſsusfructus debitorem meum delegauero, &c. quæ: apta ſsunt vtrumque æqualiter comprehendere. Ex his deducitur vera doctrina, & concluſsio in hac materia, quòd ex vo
6
*luntate teſstatoris, aut domini, vſsusfructus tranſsit de vna perſsona in aliam: quod per textum in l. Sempronius Attalus, ff. de vſsufructu legato, cum aliis ſsic tradiderunt Alciatus reſsp. 352. num. 2. Menoch. in conſs. 141. num. 19. lib. 2. Sic & è contra, ex eiuſsdem domini aut teſstatoris voluntate finiri ſsolet aliquando ante mortem. Cuius rei exemplum opportunè huic loco applicatur, ſsi ponamus, quòd teſstator legauit vxori vſsumfructum certi fundi,
7
* vel aliquorum bonorum ſsub conditione, ſsi caſstè & vidualiter vixerit, & poſst eius mortem, Titio; ſsi vxor poſsteà ſsecundas nuptias contraxerit, an ſstatim Titio debeatur vſsusfructus, vxoris morte non exſspectata, vel remanere debeat interim penes hæredem? Et in hoc dubio, vt multa ſsciens conſsultóque prætermittam, quæ dicere poſsſsem, reiecta opinione Romani, & aliorum, cuius meminerunt ſstatim referendi, dicendum ex communiori atque veriori ſsententia, Titio, & ſsic ſsecundo legatario ſstatim, non exſspectata morte vxoris, vſsusfructus legatum deberi: quod cum Ioanne Andrea, qui huius opinionis Author dici ſsolet, Bartolo, Baldo, Alberico de Roſsate, Caſstrenſsi, Alexandro, Decio, Galiaula, Sodino, Fortunio, & aliis probarunt Mantica de coniecturis vltim, volunt, lib. 3. titul. 19. num. 19. fol. 101. Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 70. verſs. |
p. 228
hinc eſst quod legatum, fol. 234. & 235. Villalobos communium opinionum, verbo, legatum, num. 12. Antonius Gomez, optimè diſsputans tom. 2. variar. cap. 11. de qualitatibus contractuum, num. 34. Simon de Prætis de interpretatione vltim. voluntat. lib. 1. interpretatione 2. ſsolutione 14. num. 5. fol. 125. Graſsſsus §. legatum, quæſst. 45. & quæſst. 52. num. 7. Cephalus in conſs. 391. num. 1. lib. 3. Camillus Gallinius loco ſstatim referendo, Alexander Raudenſsis de analogis, lib. 1. cap. 20. num. 6. fol. 135.
Hæc aurem reſsolutio, ex tacita atque veriſsimili mẽtemente, & voluntate teſstatoris procedit; atqui, vt eleganter, & eruditè ſscribit Mantica veriſsimile eſst, teſstatorem voluiſsſse fundum ad Titium pertinere, cùm primùm vxor ad ſsecundas nuptias conuolauerit, & tempus mortis ob eam cauſsam expreſsſsiſsſse, quòd crediderit eam vidualiter eſsſse victurãvicturam, & conſsequenter vſsumfructum ei relictũrelictum, per mortẽmortem extinctum iri; ſsed ſsi alio modo celerius quàm per mortem finiatur, ex coniectura veroſsimili idem dicendũdicendum eſst, teſstatorè voluiſsſse, atque pro expreſsſso habendum eſst. Et ad hoc redigenda ſsunt ferè omnia fundamenta, quæ in propoſsito conſsiderarunt Antonius Gomez, Prætis, Caualcanus, & alij ſsuperiores, & ſstrictè diſsputans Alexander Raudenſsis vbi ſsuprà, num. 6. & 7. vbi dicit, quòd ponderato fine teſstatoris, qui ſsatis colligitur ex viduitatis conditione, apparet, finem teſstatoris eſsſse viduitatem, & propter illam legatum reliquiſsſse; & ſsic viduitate ceſsſsante, quòd aliæ qualitates ſseu paſsſsiones, quibus inducitur priuatio, dicuntur mortes naturales, vt legatarius ſsecundo loco nominatus, debeat ſstatim admitti: omnis
8
* enim diſspoſsitio intelligi debet ſsecundùm id, ad quod principaliter ordinatur, l. 2. §. non autem omnes, ff. de fluminibus, l. 2. §. quod diximus, ff. ſsi quis cautionibus. Bartol. in l. ambitioſsa, ff. de decretis ab ordine faciendis: & actus ſsemper regulatur à fine, in quem dirigitur, l. ſsi is
9
* qui in aliena, verſsic. nemo enim, ff. de acquirenda hæreditate. l. verum, ff. de furtis. Pedrocha m conſs. 9. num. 44. Et à ſsua cauſsa. Craueta in conſsil. 75. num. 15. Cephalus in
10
* conſsil. 329. num. 50. lib. 3. & in conſsil. 703. num. 12. lib. 5. Ad ſsuperiorem etiam rationem redigi debent quamplurima, quæ in hac quæſstione ſscripſsit Camillus Gallinius de verborum ſsignificatione, lib. 9. cap. 13. per totum: vbi præfatam ſsententiam communem optimè defendit, &
11
* iis omnibus ſsatisfacit, quæ in contrarium moueri poſsſsunt: Deinde eodem lib. 9. cap. 14. per totum, mouet du
12
*bium, quid dicendum ſsit, ſsi è contra teſstator vxori vſsumfructum reliquerit, ſsi vidua permaneret, & ſsi ad ſsecundas tranſsiuiſsſset nuptias, Titio eundem vſsumfructum reliquiſsſset an, ſsi vxor ante ſsecundas nuptias deceſsſserit, debeatur Titio vſsusfructus? & refert Alciatum irridentem Socinum, atque firmantem, verius eſsſse, vt admitti non debeat Titius, quaſsi non euenerit conditio. Tandem per totum caput optimè fundat & ſsecurè, verè etiam reſsoluit, in prædicto caſsu extenſsionem admittendam de caſsu ſsecundarum nuptiarum ad caſsum mortis; & inde vxore
13
* mortua ante ſsecundas nuptias, vſsumfructum Titio deberi, vt ibidem videri poterit, cùm occaſsio ſse obtulerit, ne repetamus ea, quæ ab alio rectè ſscripta fuerint.
Quòd ſsi vſsusfructus relinquatur alicui, donec hæres, vel alius ad certam ætatem peruenerit, & eueniat, quòd hæres, vel alter ante dictam ætatem vel tempus moriatur legatarius conſsequetur vſsumfructum vſsque ad ætatem præfinitam, quia perſsonam potiùs quàm tempus conſsiderauit principaliter teſstator, vt ſscribunt Romanus ſsingul. 287. Summa Armilla titul. de vſsufruct. num. 7. & cum aliis Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 137. fol. 323. qui cum Caſstrenſsi, & aliis rectè probat, contrà eſsſse, cùm vſsusfructus relinquitur ad certum tempus, quia mortuo vſsufructuario ante tempus finitur ſstatim, ex regula textus in dict. §. finitur, nec pro tempore deficiente ad hæredes tranſsit.
Loading...