Castillo Sotomayor: Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris

preceding text ...

back | | continue

CAPVT LXIII.

Proponitur vulgata ſsed non rectè explicata difficultas l. final. C. de vſsufructu. Quorundam interpretationes damnantur, & vera ratio eiuſsdem textus redditur. Dubitatur deinde, vtrùm pater commoditatem dumtaxat, an vſsumfructum habere dicatur ex vſsufructu filio relicto, an etiam fructus ex eodem vſsufructu perceptos finito eo reſstituere teneatur? & Cini ſsententia meliùs quàm hactenus corroborata; ad nonnulla infertur, atque aliorum traditiones in hac materia nouiter, & verè confutantur.

SVMMARIVM.

1 Proponitur vulgata difficultas l. final. C. de vſsufructu, & ſsummè adſstringitur dubitandi ratio eiuſsdem legis.
2 Interpretatio Gloſsſsæ ad eum textum damnatur; item quo tempore latus fuerit per Iuſstinianum; textus etiam in l. cùm oportet, C. de bonis quæ liberis, demonſstratur.
3 Bartoli diſstinctio in propoſsita difficultate relata, & improbata.
4 Ex voluntate, atque indiuio teſstatoris, dumtaxat venit perſsona in diſspoſsitione nominata, non verò ea, cui, mediante nominatâ, acquiritur.
5 Legatum relictum filiofamilias, an ipſsius, an patris contemplatione cenſseatur relictum, controuerſsium fuiſsſse inter Doctores, & multis caſsibus, diſstinctionibùſsque explicatum.
6 Legatum relictum filiofamilias, regulariter, atque in dubio, eius contemplatione, & non patris relictum videtur.
7 Baldi ſsententia circa difficultatem dict. l. fin. C. de vſsufructu, nouiter, & verè confutata.
8 Cuiacij interpretatio in eadem difficultate confutata, & numeris ſseqq.
9 Pater, & filius vna, & eadem perſsona reputantur, & ibidem textus in l. vltim. C. de impuberum, in fin. explicatus remiſsſsiuè.
10 Pater & filius vna, & eadem perſsona reputantur, quandiu durat patria poteſstas; ſsecus tamen eâ diſsſsolutâ.
11 Patria poteſstas morte diſsſsoluitur.
12 Nonus intellectus aſsſsignatur ad textum in d.l. final. C. de vſsufruct. & improbatur.
13 Saluatur etiam nouiter per Authorem.
14 Textus in dict. l. fin. & verè, & ſsubtiliter explicatus, atque rationes nouiſsſsimæ Antonij Pichardi & Petri Auguſstini Morlæ probatæ.
15 Vſsusfructus competens patri in bonis aduentitiis filiorum, verus & formalis vſsusfructus dicitur.
16 Vſsufructu filiofamilias relicto, vtrùm patri ſsola commoditas, an verò vſsusfructus etiam quæratur? vbi communis ſsententia refertur, & contraria Cini probatur, & num. ſseqq.
17 Vſsusfructus ſsolus, & non proprietas, cùm filiofamilias relinquitur, vtrùm teneatur pater fructus omnes ex eo perceptos, vel æſstimationem eorum finito vſsufructu restituere? vbi Caſstrenſsis ſsententia in conſs. 455. num. 7. vol. 2. improbatur: & vide infrà num. 24.
18 Fundamentum commune Doctorum in quæſstione propoſsita ſsuprà, num. 16. contra eoſsdem retorquetur.
19 Ioannis de Monteſsperello in conſs. 124. num. 5. lib. 1. noua declaratio, nouiter improbata per Authorem.
20 Determinabile vnum reſspiciens plura determinabilia, |
p. 229
vniformiter debet illa determinare: quod latius explicatur, atque exornatur remiſsſsiuè.
21 Roderici Suarez in propoſsito opinionis Cini verba quædam relata.
22 Cinus in examine ſsuo in quæſstione ſsuperiori interrogatus, qualiter reſsponderit? & ibidem Caſstrenſsis verba relata.
23 Baldi distinctio in propoſsito d.l. finalis, C. de vſsufructu, nouiter relata, & probata.
24 Vſsufructu finito, qui filiofamilias relictus fuit, non teneri patrem fructus ex eo perceptos reſstituere, nec etiam eorum æstimationem.
25 Vſsusfructus ſsi filiofamilias relinquatur hodie, vtrùm obſseruari debeat deciſsio dict. l. finalis, C. de vſsufructu; & ibidem, an vſsusfructus talis duret in perſsona patris, etiam mortuo filio: vbi Ioannis de Matienzo, Emmanuelis Mendez, atque aliorum traditiones nonnullæ in propoſsito, nouiter, & verè taxantur.
26 L. cùm oportet, C. de bonis quæ liberis, explicatur.
27 Ioannis de Matienzo æquiparationem quandam in hac materia veram non eſsſse, nec iure procedere.
28 Vſsusfructus competens patri in bonis aduentitiis filiorum, quæ pleno iure filio acquiruntur, durat penes patrem, etiam filio defuncto: & de multis effectibus, remiſsſsiuè.
29 Filiusfamilias, qui ex permiſsſsione legum huius Regni, teſstari poteſst de tertia parte bonorum ſsuorum, vtrùm patri præiudicare poſsſsit in vſsufructu tertiæ partis?

PRo diſstincta, atque abſsoluta huius capitis explica

*tione, in primis conſstituere neceſsſsarium erit, contra ſsuperiorem doctrinam, vſsumfructum ſscilicet morte vſsufructuarij finiri, fortiter vrgere in contrarium textum in l. finali, C. de vſsufructu. Enimverò eius textus deciſsio ſsubobſscura quidem eſst, & difficilis, nec rectè à Doctoribus explicata; vt autem verbis conſstitutionis prælectis, mens & ratio ipſsius faciliùs percipi valeat, in hunc modum ſscriptum reliquit Iuſstinianus: Ex libris Sabinianis quæſstio nobis relata eſst, per quam dubitatur, ſsi vſsusfructus per ſeruũſeruum acquiſsitus, vel per filiumfamilias, capitis diminutione filij magna, vel media, vel morte; vel emancipatione, vel ſserui quacunque alienatione, vel morte, vel manumisſsione poſsſsit adhuc remanere? Et ideò ſsancimus in huiuſsmodi caſsibus, neq;neque ſsi ſseruus vel filiusfamilias in præfatos caſsus inciderit, interrumpi patri vel domino vſumfructũvsumfructum, qui per eos acquiſsitus eſst, ſsed manere int actum. Neque ſsi pater magnam capitis diminutionem, vel mediãmediam paſsſsus fuerit, vel morte ab hac luce fuerit exemptus, vſumfructũvſumfructum perire, ſsed apud ſsilum remanere, etiamſsi hæres à patre non relinquatur: Vſsumfructum enim per eum acquiſsitum, apud eum remanere etiam poſst patris calamitatẽcalamitatem oportet: cùm plerunq;plerunque veriſsimile ſsit, teſstatorem contemplatione magis filij, quàm patris, vſsumfructum ei reliquiſsſse. Difficultas ergo conſsiſstit in hoc, quòd morte vſsufructuarij non finiri vſsumfructum, expreſsſsim probat Iuſstinianus: dicit enim, vſsumfructum relictum ſseruo, vel filiofamilias, & per ipſsos acquiſsitum patri, vel domino, eorundem morte non finiri, neque etiam morte domini, aut patris, vtriuſsque potiùs mortem, & patris & filij ſsimul expectandam eſsſse; id quod iure procedere non poſsſse videbatur: nam aut ille vſsusfructus filij erat; & tunc morte ipſsius finiri debebat, ex regula textus in dict. §. finitur, cum ſsimilibus, Instit. de vſsufructu aut. per filiũfilium, mediante diſspoſsitione legis acquiſsitus fuerat patri ita vt pater eſsſse verus vſsufructuarius; & tunc mors filij in conſsideratione habenda non erat, ſsed mors patris, ex qua vſsusfructus finiri debebat, ſsi verum eſst, vſsufructuarij morte vſsumfructum extinguí, & ad proprietatem reuerti. Et augetur dubium; nam hodie ex noua Iuſstiniani conſstitutione, aduentitiorum omnium reseruata eſst proprietas filiis, ſsolo vſsufructu reſseruato parentibus, l. cum oportet, & l. vltim. C. de bonis quæ liberis, §. 1. Inſstitut. per quas perſsonas nobis acquiritur, l. 5. titul. 17. partit. 4. Sed vſsusfructus, de quo agitur in dict. l. final, eſst quid aduentitium, ex teſstamento, atque diſspoſsitione hominis filio proueniens: & ſsic proprietas, ſsiue dominium eius vſsusfructus aſsſsignari debuit ipſsi filio, argumento l. 3. ff. ſsi vſsusfructus petatur: & commoditas, ſsiue facultas percipiendi fructus ipſsi patri; illâ autem conceſssâ patri, neceſsſsariò vſsusfructus morte filij deberet perire, etiam viuente patre, per textum in l. neceſsſsario, §. finali, ff. de periculo & commodo rei venditæ: & ſsic conſstitutio illa, & antiquo & nouiori iuri repugnare videtur, vt ad oculum demonſstratur.

Quamobrem Gloſsſsa magna verbo, intactum, in dict.

* l. finali, inter alias ſsolutiones dicendum exiſstimauit, diſspoſsitionem eius legis correctam eſsſse ex deciſsione l. cùm oportet, C. de bonis quæ liberis: & idem videtur præſsentire Imola in l. ſsi filiofamilias, 2. ff. de donationibus cauſsa mortis; & fortè non peccaſsſse Gloſsſsam dicendo, eam legem corrigi ex dict. l. cùm oportet, ſscripſsit Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 189. verſs. & forte gloſsſsa, fol. 373. Sed malè quidem, vt contra gloſsſsam rectiùs contendit nonnullis fundamentis Fulgoſsius ibidem, & conſstat ex annorum digeſstione per Conſsules Romanos facta ab Haloandro, quæ habetur in fine Codicis. Ex qua deducitur apertè, tèxtum in dict. l. finali, C. de vſsufructu, fuiſsſse edictum poſst Conſsulatum Lampadij, & Oreſstis, qui Conſsules fuerunt anno à Chriſsto Domino noſstro nato, quingenteſsimo triceſsimoſsecundo. Eaque conſstitutio fuit vna ex quinquaginta deciſsionibus Iuſstiniani, per quam antiqua iura, & veterum altercationes corriguntur, aut componuntur: Quas enumerat Eguinarius in 1. part. Digeſstorum, in princip. Cagnolus in l. 1. num. 5. C. de pactis: textus verò in d.l. cùm oportet, editus fuit Conſsulatu Decij, qui anno quingenteſsimo triceſsimo primo, Conſsulatum geſsſsit, vt ex eodem Haloandro colligitur.

Bartolus autem in eadem l. vltim. C. de vſsufructu, &

* in l. ſsi filiofamilias, la 2. n. 2. ff. de donationibus causâ mortis, in propoſsita difficultate docuit, verum eſsſse, vſsumfructum finiri morte eius, cuius contemplatione relictus eſst: quòd ſsi non appareat cuius contemplatione relictus fuerit, & ſsic verſsemur in dubio, id ex futuro euentu declarandum; nam ſsi filius decedat viuo patre, hic euentus declarat, vſsumfructum fuiſsſse relictum contemplatione patris, ipſsique patri intelligi acquiſsitum, & conſsequenter mortem eius expectandam; ſsed ſsi pater decedat ſsuperſstite filio, iſste euentus declarat, contemplatione filij vſsumfructum fuiſsſse relictum, ipſsique acquiſsitum, & conſsequenter etiam morte eius, non patris extingui: & Bartoli intellectum, atque diſstinctionem ſsequuntur Albericus, Angelus, Caſstrenſsis, & alij ibidem, Cumanus in l. placet, ff. de acquirenda hæreditate. Antonius Gomezius dicens, quòd iſste eſst verus ſsenſsus, & proprius caſsus illius legis in l. 48. Tauri, num. 2. in fine. Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 179. verſs. quod autem debeat habere, folio 372. & num. 234. fol. 442. defendit Ruinus in conſs. 194. num. 3. & 4. vol. 2. & tolerabilem intellectum putat Padilla in l. quamuis ſsimpliciter, num. 10. C. de fideicommiſsſsis, & receptum firmat, ſsed non ſsequitur eum Emmanuel à Coſsta ſselectarum interpretationum, cap. 17. num. 4. cum eo tranſsit Franciſscus Mantica de coniecturis vlt. volunt. Lib. 8. tit. 16. num. 9. fol. 359. & nouiſsſsimè Petrus Ricciardus ad §. finitur, Inſstitut. de vſsufructu, num. 5. per totum: videntur etiam probare Cuiacius recitation, ſsolemnium in libros Digeſstorum, ad l. ſsi quis vſsumfructum, 29. ff. de vſsufructu legato, in verſsicul. eodemque modo ſsi filiofamilias. Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris, lib. 4. cap. 5. num. 8. 1. part. quatenus dicunt, eius legis deciſsionem ideò procedere, quòd vſsusfructus vtriuſsque contemplatione, & patris & filij relictus cenſsetur. Sed hunc intellectum impugnat Salicetus in eadem l. finali, C. de vſsufructu: & reiiciendum exiſstimat Imola in dict. l. ſsi filiofamilias, 2. col. 2. ff. de donat, cauſsa mortis. Improbat etiam Coſsta loco relato ſsuprà, nec probarunt recentiores nonnulli, quos ſstatim referam. His ego libenter aſsſsentio contra Bartolum.

p. 230

Primum, quia prædicta interpretatio verè non tollit difficultatem propoſsitam, quare ſscilicet vſsusfructus, etſsi fuerit relictus contemplatione filij, vel in dubio ſsimus, non extinguitur morte patris, cui verè per filium quæſsitus fuerat, & qui verus fuit vſsufructuarius; aut quare non morte filij, ſsi ipſsius contemplatione cenſsetur relictus.

Deinde, num maximum abſsurdum eſst dicere, voluntatem teſstatoris in hoc caſsu certum aliquid non continere, ſsed ex futuro euentu pendere? ex illoque, & non certa iuris doctrina, vel ipſsius teſstatoris diſspoſsitione declarandum, hanc vel illam fuiſsſse teſstatoris voluntatem. Nam cum voluntas teſstatoris de præſsenti deferat ius vſsusfructûs, de præſsenti etiam conſstare debet, ad quem pertinere debeat.

Prætereà, quia ſsi mors filij expectanda eſst, vt finiatur vſsusfructus, quando eius contemplatione relinquitur, idem dicendum erit, quando verſsamur in dubio, nec apparet cuius contemplatione fuerit vſsusfructus relictus; quoniam in dubio præſsumendum eſst, teſstatorem magis filio, quàm patri voluiſsſse vſsumfructum relinquere, argumento textus in l. 3. §. hoc autem ff. de legatis præſstandis, in illis verbis: Nec enim quærimus cui acquiratur; ſsed cui honor habitus ſsit, l. debitor, 84. §. ſseruo alieno, ff. de legatis ſsecundò, ibi: Domini perſsona ad hoc tantùm inſspicitur, vt ſsit cum eo teſstamenti factio: cæterùm ex perſsona ſserui legatum conſsiſstit, l. qui liberis, 8. §. hæc verba, ff. de vulgari, & pupillari ſsubſstitutione, ibi: Hunc habent ſsenſsum, vt ei non omnis qui patris hæres extiterit, ſsed is, qui ex teſstamento hæres extiterit, ſsubſstitutus videatur. Et ideò neque pater, qui per filium, neque dominus, qui per ſseruum hæres extiterit, ad ſsubſstitutionem admittetur, l. edicto, 13. §. ad eos, ff. de iure fiſsci, ibi: Qui ex defuncti voluntate, &c. Ex quibus iuribus annotarunt Bartolus, & communiter Doctores ibi, maximè in dict. §. hæc verba, quòd ex vo

*luntate, atque iudicio teſstatoris dumtaxat venit perſsona in diſspoſsitione nominata, non verò ea, cui, mediante nominata, acquiritur.

Denique, nam etſsi inter Doctores controuerti ſsoleat,

* & multis caſsibus, diſstinctionibúſsque explicari, vtrùm legatum relictum filiofamilias, ipſsius, an patris contemplatione cenſseatur relictum, quod plenè diſsputat Franciſscus Mantica de coniecturis vltim. voluntat. lib. 8. tit. 16. per totum. Padilla in l. quamuis ſsimpliciter, ex num. 6. C. de fideicommiſsſsis. Aluaradus, Simon de Prætis, & alij referendi infrà. Regulariter tamen, atque in dubio, lega

*tum filio in poteſstate relictum eius contemplatione, non patris relictum videri, apertè probatur in dict. l. finali, in fine, C. de vſsufructu, in verbo, plerumque, & ibi notat Gloſsſsa; nam illa dictio, plerumque, regulam oſstendit, l. qui plures, ff. de vulgari & pupillari ſsubstitutione, l. ſsi vt certo, §. nunc videndum, ff. commodati, l. 3. in verſs. plerumque, ff. de officio præfecti vigil. Et hanc regulam in ſspecie probat Bartolus in l. ſsi filiofamilias, la 2. num. 2. ff. de donationibus causâ mortis, & in l. cùm aliquis, n. 3. & ſsequuntur Baldus, & Caſstrenſsis, num. 2. & Alexander num. 6. Cod. de iure deliberandi. Cumanus in conſsil. 73. num. 4. verſsic. in contrarium autem, & cum aliis probarunt Mantica lib. 8. d. titul. 16. num. 4. Padilla in dict. l. quamuis, num. 6. Berous in conſs. 26. num. 34. & ſseqq. lib. 2. Corraſsius in l. frater à fratre, in 1. part. num. 62. verſs. altera doctrina, ff. de condictione indebiti. Decius in conſsil. 526. num. 7. & multis relatis, Simon de Prætis de interpretatione vltim. voluntat. lib. 1. interpretatione 2. ſsolutione 6. num. 14. & 15. fol. 109. Aluaradus de coniecturata mente defuncti, lib. 3. cap. 1. num. 3. verſs. & quando, fol. 123. Menoch. lib. 3. præſsumpt. 28. num. 17. A Coſsta ſselectarum interpretationum, lib. 2. cap. 17. num. 4. Caldas Pereira de nominatione emphyteutica, quæſst. 19. num. 44. Velaſsquez de Auendaño in l. 29. Tauri, gloſsſs. 4. num. 3. 4. & 5. Ergo in dubio ſsumi non poteſst coniectura illa, vt ſsi præmoriatur filius, contemplatione magis patris, quàm filij cenſseatur vſsusfructus relictus.

Baldus verò in eadem l. finali, colum. 3. & 4. aliter in

*telligit, dicens, quòd quando filio relinquitur merus vſsusfructus formalis provt ibi contingit, tunc in eo vſsufructu numero concurrunt pater, & filius, quoad titulum, & pater quoad effectum, & vſsusfructus durat in patre, eo viuente, in integro ſstatu, poſsteà verò reuertitur ad ſsuam originem, id eſst, ad filium, & non conſsolidatur cum proprietate, quia filius qui eſst in medio, & habet titulum vſsufructuarij, talem conſsolidationem impedit. Verùm hanc doctrinam Baldi, etſsi nullus improbet, ex infinitis quos in hac materia prælegi, probare non poſsſsum ex eo, quòd re vera non diluat Baldus difficultatem propoſsitam, nec concludenter oſstendat, quare ſscilicet impediat filius vſsumfructum conſsolidari, ſsi pater verus vſsufructuarius eſst, vel ipſsi à principio verus vſsusfructus acquiritur quoad effectum. Deinde, quia ſsupponit apertè, quòd cùm filio ſsolus vſsusfructus relinquitur, non acquiratur patri vſsusfructus formalis, ſsed dumtaxat commoditas quædam percipiendi fructus: & in hunc ſsenſsum expreſsſsim accipit eum Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 279. verſs. et ſsi patri acquiritur, fol. 372. Id tamen falſsum eſsſse probauimus infrà: Imò vltra alia apertè colligitur etiam ex his, quæ diſstinguendo in propoſsito dictæ l. finalis, C. de vſsufruct. ſscripſsit idem Baldus in l. 6. num. 4. ff. de vſsufructu. Vbi in ea quæſstione, numquid pater habeat vſsumfructum, in vſsufructu legato filio, inter alia dicit, quòd cùm dubitatur, cuius contemplatione vſsusfructus relictus ſsit, vtriuſsque perſsona conſsideratur, & vterque intelligitur legatarius, & verus vſsufructuarius.

Aliâ viâ declarat Cuiacius tract. 5. ad Africanum ad

* l. 17. ff. de vſsu & habitatione, & deciſsionem d.l. finalis, in eo fundat Patrem & filium cenſseri vnam, & eandem perſsonam per legem; inde eſsſse, quòd vſsusfructus quæſsitus patri per filium abſsque interpretatione remaneat penes filium, quia altero mortuo, ſsi alter ſsupereſst, quaſsi ſsupereſsſse videtur eadem perſsona.

Quòd autem pater, & filius, vna & eadem perſsona

* reputentur, dicit expreſssè textus in §. ei verò, Inſstitut. de inutilibus ſstipulationibus, l. vltima in fine, C. de impuberum, ibi: Cum & naturâ pater & filius eadem eſsſse perſsona pene intelligantur. De qua lege videndus eſst Lara in l. ſsi quis à liberis, in princip. num. 45. vſsque ad num. 54. & dicit nonnulla Auiles cap. 1. Prætorum, gloſsſsa, nihil. Ioſsephus Maſscardus de probat, tom. 2. concluſs. 1156. Sed Cuiacij ſsententiam nonnullis argumentis improbat Mendez Luſsitanus in repet. ad textum, in l. cum oportet, C. de bonis quæ liberis, 2. part. num. 115. fol. 36. & 37. Eamque veram non eſsſse, nec concludere exiſstimo; aliis tamen rationibus, & illa principaliter, quòd licèt verum ſsit aſsſsumptum ex dictis iuribus deductum, procedit tamen quoad acquiſsitionem, vt ſscilicet cum pater & filius vna, & eadem perſsona cenſseantur, vſsusfructus acquiſsitus per filium tranſsire debeat ad patrem tanquam ad caput huius perſsonæ, non tamen aſsſsignat Cuiacius rationem, quare mortuo patre remaneat vſsusfructus penes filium, nec perimatur ius penes patrem exiſstens; nam cùm illud non ſsubiectetur in perſsona patris & filij, ſsed ſsit tantùm in ſsubiecto vero, hoc eſst in perſsona patris, qui eſst verus vſsufructuarius, deberet patre extincto, & ius ipſsum vſsusfructus extinguí ex regula textus in principio, Inſstitut. de vſsufructu, & facit textus in l. repeti §. rei mutatione, ff. quibus modis vſsusfructus amittatur, & in l. corruptionem, C. de vſsufructu. Prætereà, nam regula d.l. vlt. C. de im

*puberum, procedit dumtaxat, quandiu durat patria poteſstas; diſsſsolutâ autem patria poteſstate, pater & filius non cenſsentur vna & eadem perſsona, vt dicit Accurſsius in l. 2. C. qui ærate ſse excuſsant, libro 10. & ſsequuntur Angelus in §. emancipatos, num. 1. Inſstitut. de exhæredatione liberorum. Philippus Decius in l. emancipati, in fine, C- de collationibus, & communiter approbari teſstatur Lancelotus Decius in eadem l. finali, vbi Corneus n. 5. exiſstimat veram doctrinam quoad effectus, in quibus patria poteſstas conſsideratur: & veriſsſsimam ſsententiam profitentur poſst alios Padilla in l. tranſsigere, num. 21. C. de |

p. 231

tranſsactionibus. Lara in dict. l. ſsi quis à liberis in princip. num. 49. Sed ſsic eſst, quòd patria poteſstas morte diſsſsolui

*tur, in princ. Inſstitut. quibus modis ius patriæ poteſstatis, l. 1. titul. 18. partit. 4. Vlpianus in fragmentis, titul. 10. verſs. morte. Iacobus Menoch. in conſs. 151. num. 10. lib. 2. ergo patre mortuo, & ſsic patria poteſstate diſsſsoluta, etſsi filius ſsuperſsit, non poteſst videri eadem perſsona durare, nec poteſst negari, patris perſsonam eſsſse extinctam, in qua verè, & realiter vſsusfructus ipſse conſsiſstebat.

Quare alij aliter interpretantur locum Iuſstiniani, &

* pro eius explicatione conſstituunt: quòd textus ille non repugnat regulæ textus in d. §. finitur, Inſstitut. de vſsufructu, cum ſsimilibus; imò cum eis concordat: quod patet; nam in dict. l. finali, morte vſsufructuarij vſsusfructus finitur, iuxta regulas iuris communis; nam cùm vſsusfructus filio relictus, mediante eius perſsona, ex legis diſspoſsitione patri acquiri debeat, & in dubio ſsemper contemplatione filij relictus eſsſse videatur, niſsi contrarium conſstiterit, vt ſsuprà diximus perinde haberi debet, ac ſsi poſst mortem patris, cui ex legis diſspoſsitione vſsusfructus acquiſsitus fuit, filio relictus eſsſset; aliàs enim fruſstrà contemplatione filij diceretur vſsusfructus relictus, ſsi nunquam penes filium eſsſse deberet, ſaltẽsaltem mortuo patre. Vnde teſstator qui filij contẽplationecontemplatione reliquit vſsumfructum, cùm ſsciat patri acquirendum, nec acquiſsitionem prohibeat, videtur relinquere eum patri, & poſst: mortem patris, filio; & ſsic mortuo patre extinguitur vſsusfructus, qui ex diſspoſsitione legis illi acquiſsitus fuit, & in perſsona filij ex defuncti voluntate incipit nouus vſsusfructus. Quòd ſsi filius præcedat in morte, tunc patris mors expectari debet, nam cùm ipſse ex legis diſspoſsitione ſsit verus vſsufructuarius, non poteſst ante mortem eius vſsuſsfructus extingui, ex dict. §. finitur, & l. inter antiquam, C. de vſsufructu. Hæc tamen interpretatio, etſsi ſsubtilis ſsit, & à nemine hactenus improbata, placere non poteſst. Inter alia enim, quæ probabilia non ſsunt, & apertè conuincuntur ex verbis eiuſsdem legis. falſsum quidem eſst, & contra mentem Scribentium communem, mortuo patre, extingui vſsumfructum illi acquiſsitum, & in perſsona filij incipere nouum vſsumfructum: contrarium enim expreſsſsim ſsignificat textus in dict. l. finali. C. de vſsufructu. Vſsumfructum ipſsum, qui erat penes patrem, remanere penes filium per mortem patris non extinctum; & ſsic eundem vſsumfructum continuari in filium, vt clarè docent Baldus 2. & 3. colum. ibi: & Salicetus poſst principium, & manifeſstè colligitur ex illis verbis: neque ſsi pater magnam capitis diminutionem, vel mediam paſsſsus fuerit, vel morte ab hac luce fuerit exemptus, vſsumfructum perire: ſsed apud filium remanere etiam poſst patris calamitatem oportere. Poſsſset tamen ſsaluari hic intelle

*ctus, conſstituendo ob præfatam rationem, vſsumfructum non extingui mortuo patre, qui verus erat vſsufructuarius, ſsed tranſsire, aut continuari in filium, tollendo tamen aſsſsumptum, quòd in filio conſstituatur nouus vſsusfructus.

Vel his, & aliis interpretationibus reiectis, verus ſsen

*ſsus illius textus eſsſse poteſst: quòd Imperator in ea lege interpretatus fuerit l. cum oportet, C. de bonis quæ liberis, & totum eius antiquum; nam cùm in quæſstione ibidem propoſsita, quæ difficilis erat & ardua, ex vna parte dicendum videretur, vſsumfructum per filium patri quæſsitum, non poſsſse remanere penes filium poſst mortem patris ex iuris principiis vulgatiſsſsimis, mutatione rei, & morte vſsufructuarij vſumfructũvſumfructum extingui: ex alia autem parte videretur contrarium, nam in dict. l. cùm oportet, defertur filio proprietas cuiuſslibet rei per ipſsum acquiſsitæ; & ſsic iuris etiam vſsusfructus deberet penes filium remanere, & non fraudari vſsufructu, maximè cùm regulariter ſstet pro eo præſsumptio, teſtatorẽtestatorem contemplatione magis filij, quam patris vſsumfructum reliquiſsſse: iri eo igitur dubio conſstitutus Iuſstinianus, decidit in ſspecie illius textus, veram vſsumfructum, patri acquiſsitum, penes ipſsum etiam mortuo filio manſsurum, ſsecundùm antiqua iura & nouiora, & poſst mortem patris eundem etiam intactum, & nunquam extinctum apud filium remanere debere, tum ob rationem dictæ l. cùm oportet: tum etiam, quia pro filio ſstat iuris præſsumptio, quòd magis ipſsius, quàm patris contemplatione vſsusfructus fuerit relictus; & ſsic mortuo patre, penes ipſsum remanet nunquam extinctus: & ad hæc in effectu reducuntur quæ in ſsuperiori difficultate nouiſsſsimè annotarunt Antonius Pichardus ad §. finitur, Inſstitut. de vſsufructu, num. 4. & 5. Petrus Auguſstinus Morla emporij, 1. part. titul. 6. quæſst. 1. num. 6. per totum, fol. 277. quatenus ex pæſsumpta teſstatoris voluntate conſseruant vſsumfructum mortuo patre in perſsona filij; mortuo verò filio, in perſsona patris ſstricta iuris ratione vſsumfructum defendunt: nam cùm ipſse ſsit verus vſsufructuarius, atque ex diſspoſsitione legis veram vſsumfructum acquiſsierit, vſsque ad mortem finiri non debuit vſsusfructus ipſse; quę omnia Iuſstinianus ſstatuit, decidens vſsumfructum filiofamilias relictum, pleno iure patri acquiri, quemadmodum acquireretur iute antiquo attento, per textum in l. placet, cum vulgatis ff. de acquirenda hæreditate: & ideò morte filij vſsumfructum non finiri, quia non ipſse, ſsed pater vſsufructuarius eſst: mortuo verò patre, quamuis ſsummo & ſstricto iure vſsusfructus finiri deberet, tamen quia plerumque filij magis quàm patris contemplatione vſsusfructus relinquitur, humanitatis ratione, ſsiue ex præſsumpta teſstatoris voluntate Imperator decreuit non finiri, ſsed in perſsona filij durare.

Ex his opportunè infertur ad nonnulla. Primò, vſsum

*fructum cõpetentemcompetentem patri in bonis aduentitiis filiorum, verum, & formalem vſsumfructum dici, habito reſspectu ad proprietatem, quæ ab eo vſsufructu ſseparata eſst, & penes filios remanet: id quod latiùs probauimus ſsupra, capit. 3. huius libri, à num. 25. cum ſseqq. & nouiſsſsimè defendit Petrus Auguſstinus Morla vbi ſsuprà, dict. n. 6. verſs. in vſsufructu tamen, quem pater habet.

Secundò infertur ad explicationem Gloſsſsæ in authent.

* idem eſst, C. de bonis quæ liberis. Gloſsſsa magna verſs. item nonus, dum dicit, quòd etiam hodie iure nouo, de vſsufructu relicto filiofamilias, non quæritur patri niſsi ſsola commoditas; & ſsic facultas quædam percipiendi fructus, non verò vſsusfructus: & conſsequenter pater non erit verus vſsufructuarius earum rerum, quarum vſsusfructus ſsolus filio relinquitur. Ratio eſst, quia ſsi filio ſsolus vſsusfructus relictus eſst, non poterit pater (ne ſseruitus ſseruitutis detur) vſsumfructum vſsusfructus habere: & ſsequuntur Angelus, Salicetus, Corneus, & communiter Scribentes ibidem. Rodericus Xuarez in quæſst. an in bonis Maioratus pater habeat vſsumfructum, num. 2. & ſseqq. & num. 15. 16. & 17. Tellus Fernandez in l. 5. Tauri, num. 8. Ioannes de Matienço in l. 9. tit. 1 gloſsſs. 1. num. 3. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ. Ruinus in conſs. 294. vol. 2. Capicius deciſs. 73. num. 10. Berous in conſs. 139. num. 10. & ſseqq. & num. 21. vol. 2. Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 179. verſs. tamen dubium eſst in iſsto caſsu, fol. 371. vſsque ad num. 186. Burſsatus dicens hanc crebriorem ſsententiam in conſs. 133. num. 37. vol. 2. & nullo ex his relato Emmanuel Mendez in repet. dict. l. cùm oportet, 2. p. num. 113. fol. 37. Ioannes de Monteſsperello in conſs. 124. per totum lib. 1. Atque ex hac doctrina, quaſsi con

*ſsequenter, & neceſsſsariò inferunt Caſstrenſsis in conſs. 455. aliàs, 445. num. 7. vol. 2. Franciſscus Marcus deciſs. 877. num. 2. 1. part. Quòd pater in hoc caſsu, cùm vſsusfructus ſsolus, & non proprietas filio relinquitur, teneatur cauere de vtendo arbitrio boni viri, & reſstituendo fructus perceptos, vel æſstimationem eorum finita commoditate: & ſsequitur Caualcanus de vſsufruct. mulieri relicto, dict. num. 179. verſs. & poſst eius mortem eius hæredes, fol. 373. & num. 182. & duobus ſseqq. Vbi cum aliis probat, quòd quando filio relinquitur vſsusfructus tantùm, & non proprietas, poteſst pater ratione patriæ poteſstatis, auocare ab eo illum vſsumfructum, & recipere quolibet anno fructus illorum bonorum datorum ad vſsufructuandum, ſsed tenebitur tenere bonum computum de illis fructibus perceptis, quia ſsolùm commoditatem vtendi & fru|

p. 232

endi fructibus habebit, & poſst ſsolutionem patriæ poteſstatis, erit ipſse, aut hæres eius obligatus reſstituere filio omnes fructus perceptos, ſseu illorum æſstimationem. Eandem etiam reſsolutionem exiſstimat veram, & ſsequutus eſst eam Franciſscus Burſsatus dict. conſs. 133. n. 38. vol. 2. Ipſsaque totum fundamentum capit ex ſsuperiori opinio

*ne, & doctrina, quòd cùm relinquitur filio vſsusfructus tantùm & non proprietas, ſsola commoditas patri acquiritur, & non vſsusfructus. Vnde contrà dicendum eſsſset, quoties patri vſsusfructus acquireretur, & non commoditas, quia tunc pater grauari non deberet onere ſsupradicto reſstituendi fructus perceptos, vel æſstimationem eorum, vt ex mente aliorum intellexit expreſsſsim Borgninus Caualcanus dict. num. 179. verſs. tamen dubium eſst, & verſs. poſst eius mortem, ibi: & ſsic vides differentiam magnam, & iterùm num. 180. & 182. Ex quo ſsequitur manifeſstè, præfatam illationem, & Caſstrenſsis doctrinam omninò deſstruendam, & conuincendam, dato, & probato pro vero, quòd in quæſstione propoſsita, vbi filio vſsusfructus tantùm, & non proprietas relinquitur, adhuc patri acquiratur vſsusfructus, & non commoditas ſsola; nec eandem communem iure aliquo confirmari: nullibi enim ſscriptum oſstendunt præcitati Authores, quòd teneatur pater fructus perceptos reſstituere, quando ſsolus vſsusfructus filio relictus eſst; id quod Iuſstinianus non expreſsſsit in dict. l. finali, C. de vſsufructu. Imò contrarium videtur præſsentire apertè, dum patrem vſsufructuarium vſsusfructûs filio relicti ſsæpe nominauit. Dicit enim poſst principium legis, in verſs. ideò ſsancimus, non interrumpi patri vel domino vſsumfructum acquiſsitum, & in verſs. neque ſsi pater, vſsumfructum patris non perire, ſsed apud filium remanere, & in principio eiuſsdem legis, proponẽsproponens quæſstionem, non dixit quid iuris eſsſse deberet, ſsi ex vſsufructu filio relicto acquiſsita fuiſsſset per eum patri commoditas, ſsed de vſsusfructus acquiſsitione expreſssè tractauit, vt conſstat ex verbis illis: Si vſsusfructus fer ſseruum acquiſsitus, vel per filiumfamilias. Et facilè ſsuadetur, nam ſsi in ſspecie ibidem propoſsita, non vſsusfructus, ſsed commoditas tantùm patri acquireretur, nullo modo procederet, quod Iuſstinianus dixit, vt ſsi ſseruus, vel filiusfamilias in præfatos caius inciderit, non interrumpatur vſsusfructus per eos patri vel domino acquiſsitus, ſsed remaneat intactus; ſsi enim acquiſsitus non fuiſsſset, non poſsſset dici, quòd intactus remaneret: Commoditas etiam, & non vſsusfructus ſsi patri acquiſsita fuiſsſset, neceſsſsariò deberet decidere Iuſstinianus, quòd mortuo filio, in cuius perſsona remanſsit vſsusfructus, vt ſsuperiores Authores (ſsed malè quidem, & contra legem ſsupponunt) finiretur commoditas penes patrem exiſstens, per textum in l. neceſsſsario, §. finali, ff. de periculo, & commodo rei venditæ: & tamen decidit contrarium, vt vides, vt mortuo filio, penes patrem remaneat vſsusfructus. Vnde non ſsolùm ceſsſsat argumentum, ſsiue inconueniens, quo fundatur Communis, ne seruitus ſseruitutis detur; imò argumentum hoc contra ipſsos huius opinionis Authores retorqueri debet: Cùm enim ex ſsupradictis manifeſstè probetur, patrem in propoſsito caſsu vſsufructuarium nominari per legem, atque vſsumfructum per filium illi acquiſsitum vſsque ad mortem eiuſsdem etiam, mortuo filio duraturum; neceſsſsariò ſsequitur dicendum, interim dum pater viuit, filium non eſsſse vſsufructuarium, ne ſseruitus ſseruitutis detur, contra regulam textus in l. 1. ff. de

* vſsufructu legato, quam aliter, & nouè explicauit Ioannes de Monteſsperello in conſs. 124. num. 5. lib. 1. vt ſscilicet vulgatum illud aſsſsumptum procedat in vſsufructu, qui tanquam ſseruitus haberet locum; quo caſsu vſsusfructus eſsſse non poteſst vſsusfructus, ne ſseruitus ſseruitutis detur: ſsecus tamen dicendum ſsit reſspectu vſsuſsfructus patris, quia pater habet vſsumfructum, non tanquam ſseruitutem aliquam, ſsed ratione patriæ poteſstatis, & adminiſstrationis, quod diſsplicet ex mente communi, ex qua vt vidimus, quoad hoc conſstitui non debet differentia aliqua inter vſsumfructum patri competentem, aut alium quemcunque; in vtroque enim militat eadem ratio, ſsi verum eſst, vſsumfructum patri acquiri, quod lege ipſsa probatur expreſsſsim. Deinde ſsupponit prædictus Author, & deterius quidem, apud patrem, & filium vſsumfructum eſsſse ſsimul, cùm filio vſsusfructus tantùm relinquitur; quod & communi reſsolutioni repugnat, ex qua penes patrem ſsola commoditas eſst, & ſsuperiori reſsolutioni quãquam probamus; textui etiam in dict. l. finali, C. de vſsufructu. Ex quo deducitur apertè, penes patrem dumtaxat eſsſse vſsumfructum, & ipſso mortuo continuari in filium, ſsiue remanere intactum penes eum vſsumfructum, qui anteà erat patris tantùm; ſsic, vt mortuo filio ante patrem, nunquam diceretur, vſsumfructum fuiſsſse filij: & ad hoc eſsſse textum clarum & apertum in dict. l. finali, fatetur Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 179. verſs. quod autem debeat habere, fol. 372. Tandem & vltimò in eandem partem vrget etiam, quia vſsusfructus per ſseruum quæſsitus, domino acquiritur, & non ſsola commoditas: quod apertè ſsupponit textus in l. vſsusfructus, ff. de ſstipulatione ſseruorum, & in l. hæredit as in fine, ff. de acquirendo rerum dominio: ſsed in d.l. finali C. de vſsufr. filius, & ſseruus æquiparantur in acquiſsitione vſsusfructus, ergo patri vſsusfructus acquiritur: id quod probatur ex illis verbis, Vſsumfructum per eos acquiſsitum, quod

* verbum eos, cùm ſsit determinabile vnum, & reſspiciat plura determinabilia, vniformiter debet illa determinare l. iam hoc iure ff. de vulgari, & pupillari ſsubſstitutione, l. quamuis, C. de impuberum, l. ſsi legatarius, ff. de legatis tertiò. Ex quibus iuribus ſsic adnotarunt Doctores communiter ibi. & latiùs explicarunt Cephalus in conſs. 67. num. 22. lib. 1. & in conſs. 416. num. 58. & in conſs. 413. n. 3. & 4. lib. 3. & in conſs. 616. num. 39. & in conſs. 76. num. 14. 15. 16. & lib. 5. Iacobus Menochius in conſs. 76. num. 14. 15. 16. & 17. lib. 1. & in conſs. 328. num. 65. & 66. & in conſsil. 376. num. 60. & ſseqq. lib. 4. & in conſs. 497. num. 6. & 7. lib. 5. Burſsatus in conſs. 12. num. 27. lib. 1. videndus omninò in conſs. 151. num. 5. & num. 50. vſsque ad numer. 56. lib. 2. Gracianus regula. 131. per totam, latè Simon de Prætis de interpretatione vltim. voluntat. lib. 3. ſsolutione nona, à num. 19. vſsque ad numer. 29. fol. 113. Hyppolitus Riminaldus in conſs. 607. num. 19. 20. 23. 25. 26. & 27. lib. 6. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 322. num. 51. lib. 2. Philippus Decius in l. in teſstamento, col. 5. C. de militari teſstamento. Quibus rationibus verius exiſstimo contra Gloſsſsam, & Communem ſsuprà relatam, quòd patri quæratur vſsusfructus, & non ſsolùm commoditas, etiam cùm vſsusfructus ſsolus filio relinquitur. Quam ſsententiam tenuit expreſssè Cinus in eadem l. finali C. de

* vſsufructu, cuius meminit Rodericus Xuarez in d. quæſst. vtrùm in bonis maioratus pater habeat vſsumfructum, verſs. nec etiam huic deciſsioni obſstitit, vbi dicit hæc verba. Cinus

* ibi dicit quòd vſsusfructus non cohæret filio, ſsed patri; & ſsic reſspondens ad dictam l. 3. dicit ſsic tenere gloſsſsam: & quanquam Cinus vadat per alias ambages; tamen in eſsſsectu tenet, quòd ſsemper quæratur patri vſsusfructus, licèt filius non habeat in re, niſsi ſsolum vſsumfructum, reprobans gloſsſsam in dict. authent. idem eſst. Cini etiam mentionem facit Caſstrenſsis in eadem l. finali, num. 2. C. de vſsufructu, vbi ſscribit in hunc modum: Et dicit Cinus quòd in examine ſsuo fuit interrogatus per quendam Doctorem Bononienſsem, ſsi legatus eſst vſsusfructus filiofamilias qui hodie acquiritur patri, cùm habeamus, quod in aduentitiis quæritur proprietas filio, & vſsusfructus patri, vt infrà de bonis quæ liberis, per totum, hoc non eſst dare proprietatem diſstinctam ab vſsufructu patris, an nihil remaneat penes filium, an acquiratur filio ipſsum ius, & commoditas ſsit ipſsius patris. Dicit ipſse Cinus, quòd ipſse aliter non reſspondit illi Doctori, niſsi quod de quæſsito ſsuo erat caſsus in iſsta lege, & Dominus Lambertinus de Ramponibus, qui erat Promotor ſsuus, dixit quòd optimè reſsponderat. Eandem etiam partem videntur tenere Imola in l. ſsi filiofamilias, ff. de donat cauſsa mortis. Petrus Auguſstinus Morla emporij 1. part. tit. 6. quæſst. 1. num. 6. ad medium: & fortiter confirmant eam nonnulla, quæ contra RodericũRodericum Xuarez in dict. quæſst. maioratus, eruditè ſscripſsit Molina de |

p. 233

Hiſspanorum primogeniis lib. 1. cap. 19. num. 18. ſseqq. & contra Pinellum ibid. num. 23. ſsed & Baldus ipſse in l. 6. num. 4. ff. de vſsufructu, præfatam ſsententiam probat

* apertè. Is enim quærens, vtrum pater habeat vſsumfructum in vſsufructu legato filio, diſstinguendum putauit: Quòd aut filius eſst electus, vt miniſster, aut vt legatarius, aut dubitatur. Primo caſsu, ſsolus pater, in quem teſstator reſspexit, eſst legatarius, & patris perſsona conſsideratur, & non filij. Secundo caſsu, perſsona filij conſsideratur, non patris. Tertio caſsu, vtriuſsque perſsona conſsideratur, & vterque intelligitur legatarius, primò pater, ſsecundò filius, & dicit eſsſse caſsum in d.l. finali, C. de vſsufructu, ſsecundùm verum intellectum. Ecce igitur ibi, cùm in dubio ſsumus, apertè, & vſsufructuarium iudicari, non minùs ac ſsi eidem vſsusfructus fuiſsſset relictus.

Ex quibus apparet, Caſstrenſsis, atque aliorum illa

*tionem propoſsitam ſsuprà num. 17. veram non eſsſse, & conſsequenter patrem, qui habet verum vſsumfructum in vſsufructu filio relicto, non teneri fructus aliquos, vel eorum æstimationem finito vſsufructu reſstituere: Quod contra Caſstrenſsem & Caualcan. rectius obſseruauit Hieronym. Gabriel in conſs. 162. n. 25. & 26. & n. 32. & 43. lib. 2.

Tertiò infertur ad explicationem, ſsiue indagationem

* veritatis eorum, quæ in hac materia nouiter ſscripſsit Emmanuel Mendez Luſsitanus in repet, l. cùm oportet, C. de bonis quæ liberis, 2. part. num. 118. fol. mihi 37. vbi affirmat deciſsionem dict. l. finalis, C. de vſsufruct. procedere non poſsſse hodie de iure nouo: inde infert, quòd ſsi vſsusfructus tantùm alicuius rei filiofamilias relinquatur hodie, morte eiuſsdem filij vſsusfructus ipſse extingui debebit, nec viuente eo poterit eſsſse penes patrem, plus quàm commoditas quædam fructuum, improbátque Molinam contrarium ſsentientem, de Hiſspanorum primogeniis, lib. 1. cap. 19. num. 23. nec aliter hanc opinionem comprobat: idcircò, ſsed vltra eum, animaduertendum erit eiuſsdem ſsententiæ fuiſsſse Ferdinandum Ariam in l. 46. Tauri, n. 5. ad finem. Ioannem de Matienço in l. 9. tit. 1. gloſs 1. n. 9. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ, qui huiuſsce ſsententiæ facit Authorem Baldum in l. cùm oportet, ad finem principij. C. de bonis quæ liberis, verſs. & ſsi diceres. Caſstrenſsem. in dict. l. finali, ad finem, C. de vſsufructu, atque eorum auctoritate ductus, ſsiue verbis circumſscriptus eorum, firmat duo. Primum, quòd patri commoditas dumtaxat acquiritur eorum, quorum vſsumfructum tantùm habet filius. Secundò, eam commoditatem mortuo filio finiri: quod vtrumque adeò expreſsſsim repugnat verbis textus in dicta l. finali, vt alia probatione minimè indigeat; nec conſstitui poteſst eiuſsdem legis per aliam legem correctio, ſsiue immutatio aliqua; adhuc igitur poſst deciſsionem dict. l. cùm oportet, Vſsusfructus acquiritur patri non commoditas tantùm ex vſsufructu filio relicto, qui durauit in perſsona patris etiam mortuo filio, ex conſstitutione dict. l. finalis, C. de vſsufructu, quæ fuit condita poſst conditam dictam l. cùm oportet: & ſsic cùm ſsit poſsterior, omnino obſseruari debet. Quod, etſsi ex annorum digeſstione ab Haloandro facta non conſstaret, dicendum eſsſset;

Primò, ne legum correctionem induceremus in dubio, contra regulas iuris vulgatas, & Doctorum allegationes communes, vt in noſstris terminis aduertit Imola in dicta. l. ſsi filiofamilias, ff. de donationibus cauſsa mortis.

Secundò, quia dict. l. cùm oportet, dumtaxat corrigit

* ius antiquum in his, quæ pleno iure quoad vſsumfructum, & proprietatem parentibus quærebantur, vt hodie quærantur tantùm quoad vſsumfructum, & proprietas filiis ſsalua remaneat, ſsed in caſsu, quo vſsusfructus tantum filio relinquitur, nihil lex illa de nono diſspoſsuit, ideò ſstare debemus omninò deciſsioni dict. l. finalis: & cùm patri ex ſsimili relicto vſsusfructus acquiratur, vt concludenter probatum eſst, non commoditas tantùm; euidenter deſstruitur prædictorum Authorum fundamẽtumfundamentum, qui in eo principaliter vim faciunt, vt auſsi ſsint dicere, morte filij extingui debere vſsumfructum, quòd patri acquiratur ſsolùm commoditas: & ſsic morte filij debeat extingui, ex l. neceſsſsario §. finali ff. de periculo, & commodo rei venditæ. Sed cùm aſsſsumptum id falſsum ſsit, & contra iura, & rationes ſsuperiùs propoſsitas, nec illud quod infertur ex eo, iure ſsubſsiſstere poterit. Baldi autem, & Caſstrenſsis auctoritates nihil vrgent: procedunt enim in terminis, in quibus ipſsi loquuntur, ſscilicet cùm vſsuſsfructus conſsiſstit in perſsona filij; tunc enim licèt pater habeat cõmoditatemcommoditatem, mortuo filio, commoditas illa ceſsſsat.

Quod probari poſsſset, quamuis adhuc repugnet Molina vbi ſsuprà, in ſspecie tamen propoſsita contrarium dici debet, quia vſsusfructus in perſsona patris conſsiſstit, illiq;illique à principio ex diſspoſsitione legis acquiritur, & ſsic mors eius expectanda eſst. Deinde nec benè æquiparat IoãnesIoannes

* de Matienço in dict. l. 9. titul. 1. gloſsſs. 1. num. 9. Vſsumfructum patri competentem in bonis Maioratus filij, & vſsumfructum ipſsi competentem, cùm ſsolus vſsusfructus filio relictus eſst; vt vtroque caſsu pater amittat commoditatem vſsusfructus mortuo filio. Primo enim caſsu, vſsusfructus bonorum Maioratus morte filij extinguitur; nam cùm dominium bonorum Maioratus filiofamilias competens, ad eius vitam reſstrictum ſsit, & eo mortuo ſstatim in ſsequentem Maioratus ſsucceſsſsorem pertranſseat, neceſsſsariò ceſsſsare debet vſsusfructus patris, qui ab eius domino dependet, vt cum Antonio Gomezio, & Tello Fernandez eleganter animaduerit Molina de HiſpanorũHispanorum primogeniis lib. 1. d. cap. 23. num. 20. Sed in ſsecundo caſsu, cùm pater ſsit verus vſsufructuarius, & ab eius perſsona dependeat vſsusfructus, vt ſsuprà dictum eſst, neceſsſsariò mors ipſsius expectari debet, ex regula textus in §. finitur, cum ſsimilibus, Inſstitutionum, de vſsufructu.

Vſsusfructus verò competens patri in bonis aduenti

*tiis filiorum, quæ pleno iure in proprietate & vſsufructu filio acquiruntur, durat penes patrem etiam filio defuncto: nec de hoc aliquis dubitat, vt diximus ſsuprà, hoc eodem lib. cap. 3. vbi de vſsufructu competenti patri in bonis aduentitiis filiorum plenè tractauimus; & clarè probat textus in l. finali, verſs. ſsin vero, C. ad Tertullianum, per quem, poſst ordinarios ibi ſsic obſseruant, & quamplures effectus conſsiderant Antonius Gomezius in l. 48. Tauri, num. 5. & in l. 6. n. 11. & 12. Guilliel. Bened. in cap. Rainuntius, de teſstamentis, verbo & vxorem, nomine Adelaſsiam, deciſs. 5. num. 73. Pinellus 1. part. l. 1. C. de bonis maternis, ex num. 39. vſsque ad num. 52. Menchaca de ſsucceſsſs. progreſsſsu, lib. 1. §. 1. n. 37. & ſseqq. Molina de Hiſspanorum primogeniis lib. 2. cap. 9. num. 22. & ſsequent. & num. 28. Ioannes de Mentienço in l. 9. tit. 1. gloſsſs. 1. ex num. 6. lib. 5. nouæ collect. Regiæ, Ioannes Gutierrez practicarum, lib. 3. quæſst. 78. Simon de Prætis de interpret. vltimarum voluntatum, lib. 2. interpret. 1. ſsolutione. 4. ex num. 76. fol. 142. Antonius Theſsaurus deciſs. Pedemontana, 156. D. Spino in ſspecul. gloſsſs. rubric. 4. part. num.

* 15. Inter alios tamen eſst ille ſsingularis, & ad explicationem legum huius Regni neceſsſsarius, ſscilicet, vt filiusfamilias, vel emancipatus, qui ex permiſsſsione legum huius Regni, teſstari poteſst de tertia parte bonorum ſsuorum, non poſsſsit diſsponere de vſsufructu eius tertiæ partis, nec patri in eo præiudicare, quia hactenus durat vſsusfructus poſst mortem patris, & licentia teſstandi de tertia parte bonorum à lege filio conceſsſsa, intelligi debet ſsine præiudicio vſsusfructus iam patri acquiſsiti, vt latiùs comprobant, & defendunt Pinellus d. 1. part. l. 1. C. de bonis maternis, num. 44. Tellus Ferdinandez videndus omninò in l. 5. Tauri ex num. 3. Petrus de Peralta in rub. ff. de hæredibus inſstituendis, num. 181. fol. 118. Rojas in epitome ſsucceſsſs. cap. 29. ex num. 23. vſsque ad 28. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 2. C. 9. num. 22. 23. & 24. Mieres de maioratu, part. 1. quæſst. 1. num. 46. Caldas Pereira in l. ſsi curatorem habens, verbo, læſsis, num. 129. Aluaradus de coniecturata mente defuncti, lib. 2. cap. 1. num. 8. per tot. fol. 13. Matiençus in l. 4. tit. 4. gloſsſs. 3. num. 3. & 4. & in. l. 1. tit. 8. gloſsſs. 3. ex num. 18. lib. 5. recopilationis, Ioannes Gutierrez practicar. lib. z. quæſst. 40. Valaſsquez de Auendaño in l. 5. Tauri, gloſsſs. finali, D. Spino in ſspeculo gloſsſs. rub. 4. part. in. 15. Emmanuel Mendez. in repetitione l. cùm oportet C. de bonis qua liberis, 1. part. num. 53. & 2. |

p. 234

part. n. 130. & iſstam partẽpartem ſsequi videtur Azeued. in l. 9. tit. 1. n. 4. lib. 5. nouæ recopilation. vbi mouet quæſstionem, & nihil dicit, ſsed remittit ſse ad Tellum Ferdinandez & in l. 1. tit. 8. eodem lib. n. 55. expreſssè amplectitur eam, & in ſsimili ſstatuto idem obſseruat Cephalus in conſs. 156. n. 37. lib. 2.

Contrarium tamen, imò quòd filius diſsponere poſsſsit de tertia parte bonorum pleno iure, in proprietate & vſsufructu, atq;atque in vſsufructu etiam patri præiudicare, defendit Anton. Gomezius in l. 6. Tauri, n. 14. & idem tenet Menchaca de ſsucceſsſs. progreſsſs. lib. 1. §. 1. n. 31. & multis rationibus comprobat Azeuedius ſsibi contrarius in l. 4. tit. 4. n. 12. & 13. lib. 5. nouæ recopilat. & poſst longam diſsputationem habitam ex num. 24. veriorem ſentẽtiamſententiam exiſstimat Ceruantes num. 47. in l. 5. Tauri: ex quorum rationibus dubia remanet adhuc præfata quæſstio, quamuis in iudicando & conſsulendo durum eſsſset à prima opinione recedere. Et de his hactenus.

back | | continue

Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

CAPVT LXIII.

SVMMARIVM.