Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT LXVI.

CAPVT LXVI.

Vſsusfructus an, & qualiter capitis diminutione amittatur? vbi iuris antiqui, & nouioris ratio diſscutitur, nonnulla nouiter annotantur, & quæ ad hanc materiam ſspectant, dilucidè, & meliùs quàm hactenus declarantur: Item mors ciuilis, & naturalis quando æquiparari debeant? & materia l. 4. Tauri, pleniſsſsimè, remiſsſsiuè tamen tractatur.

SVMMARIVM.

  • 1 Capitis diminutio quid?
  • 2 Capitis diminutio triplex.
  • 3 Capitis diminutio maxima quæ?
  • 4 Capitis diminutione maxima affectus, & ſsic ad mortem ciuilem, vel naturalem damnatus; de iure communi nec teſstari poterat, nec anteà conditum teſstamentum validum erat; de iure huius Regni contrà, ex deciſsione l. 4. Tauri, de qua latè agitur remiſsſsiuè.
  • 5 Capitis diminutio minor, ſsiue media quæ?
  • 6 Aquæ & ignis interdictionis quæ fuerit forma? remiſsſsiuè.
  • 7 Pœnarum tres gradus olim fuiſsſse.
  • 8 Deportatio ſsucceſsſsit in locum aquæ, & ignis interdictionis.
  • 9 L. cognitionum, §. conſsumitur ff. de variis & extraordinariis cognitionibus, explicata remiſsſsiuè.
  • 10 Capitis diminutio minima, quæ?
  • 11 Vſsusfructus ex conſstitutione Iuſstiniani, duabus capitis diminuitombas maxima & media tantùm amittitur; olim tamen Pauli temporibus, & Vlpiani, amittebàtur etiam capitis diminutione minima.
  • 12 Vſsusfructus ita demum amittitur capitis diminutione, ſsi iam conſstitutus eſst: cæterùm ſsi ante aditam hæreditatem, aut ante diem cedentem quis capite minutus eſst, conſstat non amitti.
  • 13 Et ſsi in annos ſsingulos legatus ſsit, illius dumtaxat anni vſsusfructus amittitur: & ſsi in menſsies, eius menſsis: & ſsi in dies, eius diei.
  • 14 Seruitutes reales capitis diminutione non amittuntur, vt vſsus, & Vſsusfructus: & ratio differentiæ redditur.
  • 15 L. 1. in ſsine, ff. de vſsufructu legato, dupliciter explicata.
  • 16 Tribonianum ſsolitum eſsſse ea, quæ iam ſsuo tempore in vſsu erant, adijcere legibus antiquis.
  • 17 Capitis diminuitiones maximam, & mediam, mortes ciuiles eſsſse.
  • 18 Mors ciuilis, & naturalis quando æquiparentur? pleniſsſsimè explicatum remiſsſsiuè.
  • 19 Et Ioannis Vincentij Hondedei conſs. 62. per totum, vol. 1. in propoſsito commendatum.
  • 20 Vſsusfructus quare amitteretur olim omni capitis diminutione etiam minima, hodie verò maxima, & media tantum amittatur?
  • 21 Vbi Antonij Goueani ratio nouiter improbatur.
  • 22 Et vera ratio redditur.
  • 23 Vſsusfructus amittendi ratio propter maximam, & mediam capitis diminutionem inducta, vtrum hodie ceſsſsare debeat ex noua deciſsione authent. ſsed hodie, C. de donat. inter. vbi Antoniij Gomezij opinio taxatur.
  • 24 Antonij Gomezij, & Didaci de Couarru. lapſsus in hac materia notatus.
  • 25 Pœnæ damnationis in metallum, aquæ & ignis interdictionis, & deportationis, quæ maxima, & media capitis diminutione contingebant, hodie non ſsunt in vſsu, ſsed earum loco ſsucceſsſserunt pœnæ arbitrariæ arbitrio iudicis imponendæ.
  • 26 Capitis diminutio aliqua, vtrùm hodie contingere poſsſsit, ex qua vſsusfructus amitti debeat?
  • 27 Et nonnulli caſsus conſsiderati, in quibus vſsusfructus amitti debet pœnâ impoſsitâ, quæ maximæ, aut mediæ capitis diminutioni æquiparatur.
  • 28 Vſsusfructus an perdatur bannum?
  • 29 Relegatus ad tempus vtrùm amittat vſsumfructum?
PRo abſsoluta, & diſstincta huius Capitis explicatione,
1
* conſstituere in primis neceſsſsarium duxi, quòd capitis diminutio, ex qua vſsumfructum interire dicemus ſstatim, eſst prioris ſstatus commutatio, ex textu in l. 1. l. 3. & finali, ff. de cap. diminutione, in principio Inſstit. eodem tit. l. partitæ, referenda infrà; tradit Paulus lib. 1. ſsententiarum |
p. 239
tit. 7. verſs. 1. Vlpianus in frag. tit. 11. Fornerius lib. 1. ſselectionum, cap. 26.
Triplex conſstituitur capitis diminutio per Iuſstinia
2
*num vbi ſsuprà, Maxima, Media, & Minima, & in l. 18. tit. 1. partit. 7. & Doctores communiter ibi. Briſsonius de verbis iuris verbo, ſseruus pœnæ, Balduinus, Minſsingerus, & Hotmannus in § pœnæ, Inſstit. quibus modis ius patriæ poteſst. ſsoluitur. Duarenus ad tit. ff. de cap. diminuitone. Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relic. num. 229. vſsque ad num. 239. fol. 436. & nouiſsſsimè Antonius Pichard. in dict. princ. Inſstit. de capitis diminutione, n. 5.
Maxima capitis diminutio dicitur, cùm quis ſsimul
3
* perdit libertatem, & ciuitatem, & de illa ponuntur nonnulla exempla in §. maxima, Inſstit. de capitis diminuitione, & in l. finali ff. eodem tit. & in dict. l. 18. partit. in principio: quo caſsu ſseruus pœnæ efficitur, l. in metallum, l. in opus metalli, l. qui, vlt. l. aut damnum, §. eſst pœna, l. quidam, ff. de pœnis, l. ſsi quis filio exhæredato, §. irritum, ff. de iniuſsto, rupto: quo loco expreſsſsim probatur, quòd eo iure maxima capitis diminutione affectus, & ſsic ad
4
* mortem ciuilem, vel naturalem damnatus, nec teſstari poterat, nec anteà conditum teſstamentum validum erat; & confirmatur in l. 15. & 18. tit. 18. part. 6. Ex quibus ſsic annotarunt Scribentes communiter, & Gregorius Lopez ibi. & poſst multos alios ſsic probarunt Authores referendi ſstatim, Iulius Clarus §. teſstamentum, q. 19. & 20. Velaſsq. de Auendaño in l. 4. Tauri, gloſs. 2. 3. & 4. & gloſsſs. 5. n. 1. 2. & 3. Sed hodie de iure huius Regni contrà ſstatutum eſst ex l. 3. tit. 4. lib. 5. nouæ collectonis Regiæ, quæ fuit priùs l. 4. Tauri: & quicunque ad mortem naturalem, aut ciuilem damnatus teſstari poteſst, & teſtamentũtestamentum anteà factum non irritatur, ſsed valet potiùs, teſstatore in eadem voluntate perſseuerante, vt reſsoluit Gregor. Lopez in d.l. 18. tit. 1. partit. 6. verb. como ſsieruo, & de prædictis, & materia d.l. 4. Tauri, plenè tractant Auto. Gomez. Tellus Ferdinandez, Ceruantes, & Velaſsquez de Auendaño ibi. Matiençus, & Azeuedius in d.l. 3. tit. 4. lib. 5. recapilat. Guilliel. Benedict. in cap. Rainuntius, de teſstament. verbo, mortuo itaque teſstatore, el 1. num. 125. & ſsequent. & num. 186. & ſsequent. & num. 214. & ſsequent. & 121. & ſsequent. Couar. in rub. de teſst. 3. part. n. 27. per tot. Andreas de Beſsſsetis in repetitione l. 1. C. de ſsacroſsanctis Eccleſsiis, à num. 44. vſsque ad num. 55. Menchaca de ſsucceſsſs. progreſsſs. lib. 1. §. 1. ex num. 151. cum multis ſsequent. Caldas de nominatione emphyteutica quæſst. 5. num. 30. & multis ſsequent. Aluaradus de coniecturata mente defuncti, lib. 2. cap. 1. num. 13. Mieres de maioratu 1. parte, quæſst. 1. num. 50. ſsequent. & num. 58. & ſsequent. Ioannes Guttierez practicarum lib. 2. quæſst. 38. & 39. Graſsſsus §. teſstamentum, quæſst. 26. & ſsequent. D. Spino in ſspeculo, gloſsſs. rubric. part. 8. per totam.
Media verò, ſsiue Minor capitis diminutio dicitur,
5
* cùm quis duitatem, & familiam amittit, libertatem verò retinet: quòd accidit ei, cui aqua, & igni interdictum eſst, vel ei, qui in inſsulam deportatus eſst, vt dicit Iuſstinianus in §. minor, Inſstit. de capitis diminuitone, & dict l. 18. tit. 1. partit. 6. verſs. la ſsegunda manera es. Huius autem in
6
*terdictionis formam, ex antiquiſsſsimis Authoribus explicarunt Budeus in l. 2. ff. de pœnis. Alciatus lib. 1. parergon cap. 15. Briſsſsonius lib. 3. antiquitatum cap. 5. Carolus Sigonius de iudiciis, cap. 3. Salomonius in l. Gallus, §. & quid ſsi tantum num. 2. ff. de liberis & poſsthumis, atque ex Paulo ſsententiarum lib. 5. tit. 17. colligitur apertè, olim tres fuiſsſse pœnarum gradus, maximum, medio
7
*crem, & minimum: & eorum exempla ponuntur in l. capitalium, ff. de pœnis. Ad primum gradum pertinet viui concrematio, capitis amputatio, ad crucem, vel ad furcas damnatio, & ſsimiles aliæ pœnæ, per quas amittitur vita. Ad ſsecundum gradum pertinet damnatio in metallum, vel in opus metalli, cum ſsimilibus aliis, quibus libertas ipſsa amittitur. Ad tertium verò gradum perti
8
*net deportatio, quæ ſsucceſsſsit in locum interdictionis aquæ, & ignis ſsecundùm Iuſstinianum in authent. de nuptiis, §. deportatio, collat. 4. Ex quo ſsic annotauit Emmanuel Coſsta 2. part. dict. §. & quid ſsi tantum, num. 1. & videtur ſsignificare textus in l. 3. ff. ad legem Iuliam peculatus, meliùs in l. 1. §. ij quibus, ff. de legatis tertiò, quatenus ſscribitur: Ij quibus aqua & igni interdictum eſst, id eſst deportati, &c. Efficit enim deportationis pœna, vt deportatus alius eſsſse videatur, quàm qui erati vt probauit Coſsta vbi ſsuprà num. 31.
Nec vrget in contrarium textus in l. cognitionum, §.
9
* conſsumitur, ff. de variis, & extraordinariis cognitionibus, quem poſst gloſsſs. ibi, verb. veluti, rectè explicarunt Duarenus lib. 1. diſsput. cap. 9. Cuiacius in dict. §. minor, Instit. de capitis diminuitone, & lib. 3. obſseruat. cap. 10. Goueanus lib. 2. lection. cap. 11. Robert. lib. 3. ſsententiar. cap. 9. & nouiſsſsimè Antonius Pichar. in dict. §. minor, ad fin.
Denique minima capitis diminutio dicitur, cùm li
10
*bertate, & ciuitate retentâ, ſstatus dumtaxat familiæ mutatur, vt per emancipationem, arrogationem, & ſsimilia de quibus in §. minima, Inſstit. de capitis diminution. vbi nouiſsſsimè Anton. Pichard. & in l. 18. tit. 1. partit. 6. in fine, Vlpianus in fragmentis tit. 11. verſs. minima. Iaſson in l. ſsi arrogator, num. 2. ff. de adoptionibus. Reuardus de authoritate prudentum, cap. 6. Cuiacius obſseruation. lib. 7. cap. 7. & lib. 9. cap. 37. Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 2. cap. 15.
Vſsusfructus ergo ex conſstitutione Iuſstiniani duabus
11
* capitis diminutionibus, maxima, & media tantum amittitur: quod nouè decidit ipſse in l. corruptionem, C. de vſsufructu, in §. finitur, Inftit. eod. tit. in princ. Inſstit. de acquiſsitione per arrogationem, & in l. 24. tit. 31. partit. 3. verſsic. E dezimos que ſsi aquel aquien fue. Olim tamen Pauli temporibus, & Vlpiani, amittebatur etiam minima capitis diminutione, vt Paulus ſscribit lib. 3. receptarum, tit. de vſsufruct. & tit. 6. verſs. cap. diminutio, & vbique in Digeſstis, id eſst certum, omni capitis diminutione vſsumfructum amitti, vt conſstat ex l. 1. in principio, & §. 1. l. 3. & l. 14. ff. quibus modis vſsusfruct, amittatur, l. licet, l. ſsi quis vſsumfructum, ff. de vſsufructu legato. Ex quibus ſsic & eleganter annotarunt Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris lib. 4. cap. 5. num. 9. Eguinarius Baro ad titulum Inſstitut. de vſsufructu, verſs. duabus capitis diminutionibus, Reuardus lib. 2. variar. cap. 10. & lib. 5. cap. 5. Cuiacius recitationum ſsolemnium in lib. Digeſstorum, ad l. 1. in fine. verſs. ex illo etiam loco, ff. de vſsufructu legato. Franciſscus Hotmannus ad tit. ff. quibus modis vſsusfructus amittatur, num. 2. Antonius Pichardus in §. finitur, num. 8. & 9. Inſstitut. de vſsufructu, & in princ. Institut. de acquiſsitione per arrogationem, num. 90. Petrus Ricciardus in dict. §. finitur, num. 19. & 20. per totum. Sed ita
12
* demum amittitur capitis diminutione vſsusfructus, ſsi iam conſstitutus eſst; cæterùm ſsi ante aditam hæreditatem, aut ante diem cedentem quis capite minutus eſst, conſstat non amitti.
Et ſsi in annos ſsingulos legatus ſsit, illius dumtaxat
13
* anni vſsusfructus amittitur: & ſsi in menſses, eius menſsis: & ſsi in dies, eius diei, vt ſscriptum eſst l. 1. per totam, & in l. 2. ff. quibus modis vſsusfructus amittatur, & latiùs explicat Franciſscus Connanus commentarior, iuris ciuilis, lib. 4. cap. 6. num. 7. fol. 247. Diuerſsum ius obſseruatur circa 14. iura prædiorum, per textum in l. 3. ff. quemadmodum ſseruitus amittatur. Ex qua colligitur, ſseruitutes alias non
14
* amitti morte, nec capitis diminutione eius, cui debentur; ſsolum vſsum, & vſsumfructum ſsic amitti, vt ſsuprà diximus, & aduertit Cuiacius in eadem l. 3. qui dicit ſseruitutes ea ratione prædictis modis non amitti, quòd perſsonis non cohærent, vt vſsus & Vſsusfructus, proptereà his extinctis manet.
Nec obſstat ſsuperiori reſsolutioni textus in l. 1. in fina
15
*libus verbis, ff. de vſsufructu legato, ibi: Vel capite minutus fuerit ex magna cauſsa. Quæ verba denotare videntur, etiam ante tempora Iuſstiniani, minima capitis diminutione vſsumfructum non amitti. Quia reſspondetur, primó, quòd ſsub illis verbis, ex magna cauſsa, non ſsolùm continetur maxima, & media capitis diminutio, ſsed etiam minima, ex ſsententia Gloſsſsæ, ibi. verbo, ex magna. |
p. 240
Dicitur autem capitis diminutio etiam minima ex magna cauſsa, quia per eam mutabatur familia, & ſstatus, vt in dict. §. minima, Inſstit. de capitis diminutione, & in dict. principio, Inſstit. de acquiſsitione per arrogationem, & Paulo lib. 3. receptarum, titul, 9. verſsicul. cap. diminutio, vt explicat Cuiacius.
Secundò reſspondetur, verba illa ex magna cauſsa, adiecta fuiſsſse à Triboniano in ea lege, vt obſseruant Ruſsardus in notis ad eandem l. & ibidem Cuiacius in fine & in dict. §. finitur, Reuardus lib. 2. variar. cap. 10. Anto
16
*nius Pichardus in dict. §. finitur, num. 9. Solebat enim Tribonianus ea quæ iam ſsuo tempore in vſsu erant, legibus antiquis adiicere, vt nonnullis exemplis comprobarunt Reuardus vbi ſsuprà, & lib. 5. dict. c. 5. Cuiacius obſseruat. lib. 1. cap. 8. & lib. 5. ſsententiarum Pauli tit. 23.
Ex dictis conſstat apertè, primó, obſseruandum eſsſse,
17
* maximam, & mediam capitis diminutionem, eſsſse mortes ciuiles, vt dixit gloſsſsa magna verbo, maxima, in dict. §. finitur, de vſsufructu & probatur in l. verum, §. ſsocietas, ff. pro ſsocio, latè per Coſstam 2. part. dict. §. & quid ſsi tantum, à principio. & conſsequenter, & iure antiquo, & noua Imperatorum conſstitutione, quoad amiſsſsionem vſsusfructus, morti naturali æquiparantur in dict. l. corruptionem, & in dict. §. finitur: nam cùm ex vtraque ſstatus, & condicto fructuarij mutetur, ſsic vt alius eſsſse videatur, quàm qui erat, eadem ratio in vtraque militat, vt vſsusfructus finiri debeat; alias enim naturalis, & ciuilis mortis æquiparatio non procederet, quæ regulariter non obtinet in omnibus, ſsed dumtaxat in caſsibus à iure
18
* expreſsſsi s, ac vbi militat eadem ratio, vt diximus, vel vbi mors ciuilis eundem effectum operatur, quem naturalis, vt ex communi annotarunt, & pleniſsſsimè explicarunt nonnulli relati ſsuprà, cap. 64. num. 2. Gregor. Lopez in l. 2. tit. 18. partit. 4. verbo ciuil. Doctores communiter in dict. l. Gallus. §. & quid ſsi tantum, vbi Galiaula num. 19. Fortunius num. 72. Ruinus ex num. 2. Crotus ex num. 15. Doctores etiam in l. ex ea parte, §. in inſsulam, ff. de verborum obligat. Villabolos communium, lit. M. num. 212. fol. 120. Velaſsquez de Auendaño in l. 4. Tauri, gloſsſs. 4. n. 2. & 3. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 1. c. 13. num. 94. Mieres de maioratu, 2. p. quæſst. 13. num. 15. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 166. 167. & ſsequent. lib. 1. Cephalus in conſs. 395. num. 4. & num. 29. & quinque ſsequent. lib. 3. Menochius in conſs. 227. num. 44. & 45. & in conſs. 211. num. 47. lib. 3. & in conſs. 536. num. 4. & 5. lib. 6. Burſsatus in conſs. 48. num. 27. lib. 1. Marcus Antonius Eugenius in conſs. 58. num. 59. volum. 1. Ioannes de Monteſsperello in conſs. 1. ex num. 2. cum ſsequent. volum. 1. Alexander Trentacinquius in tract. ſsubſstitutionum, 4. part. cap. 6. per tot. fol. mihi, 134. & 135. Ioannes Vincentius Honded. explicans latiſsſsime: idcircò videndus
19
* omninò in conſs. 62. per tot. volumin. 1.
Secundò obſseruandum eſst, capitis diminutiones maximam, & mediam, non ſsolùm mortalitati æquiparari, vt diximus, & probatur in l. Gallus, §. & quid ſsi tantum, ff. de liberis & poſsthumis, l. intercidit, ff. de condictionibus, & demonſstrationib. §. cum autem, Institut. quibus modis ius patriæ poteſstatis ſsoluitur; ſsed etiam bonorum amiſsſsionem inducere, vt de prima probat text in l. quidam ſsunt, l. qui vltimo, ff. de pœnis, l. ſsi in metallũmetallum, ff. de his quæ pro non ſscriptis habentur, l. 4. C. de bonis proſscriptorum, l. 2. C. de ſsententiam paſsſsis, iuncto textu in §. maxima, Inſstitut. de capitis diminuitone, & de ſsecunda probatur in l. 3. iuncta gloſsſsa, verb. pœnam, & in l. 5. & 6. C. de ſsententiam paſsſsis, iuncto §. minor, Inſstitut. de capitis diminutione, & l. 2. C. de bonis proſscriptorum: vnde conſsequens erat, vt tanquam per mortem, & amiſsſsi s bonis, vſsusfructus extingui, & amitti deberet, qui ad alium transferri non poterat, vt alio capite dicemus infrà.
Nec diuerſsum ius obtinebat Iureconſsultorum tem
21
*pore in minima capitis diminutione, quoniam cùm ex adoptione, & arrogatione fructuarius alieno iuri ſsubjiceretur, ex dict. §. minima, & emancipatione ad imaginariam ſseruilem condictionem deduceretur; quippe cùm illa per vendentionem, & imaginariam ſseruitutem fieri conſsueuiſsſset, l. vlt. C. de emancipationibus liberorum, l. 3. §. emancipato, ff. de capitis diminutione; quaestiam ratione emancipatio morti comparatur, in dict. §. & quid ſsi tantum, in fine, & in l. ſsi quis, ff. quando dies legati cedat, non ſsecus ac ſseruitus, l. ſseruitutem. 210. ff. de regulis iuris. Quaſsi conſsequens, & neceſsſsarium erat, extingui vsumfructum iure antiquo, vt colligitur vt textu in princ. Inſstitut. de acquiſsitione per arrogationem. Sed cùm tempore dict. l. corruptionem, imaginariæ vendictones, quibus fieri ſsolebat emancipatio, ſsublatæ ſsint à Iuſstiniano in l. iubemus, & in l. vlt. C. de emancipationibus liberorum: Neceſsſsarium etiam fuit, ſsublatâ, & correctâ ratione antiquâ, non minùs effectum eius corrigere; ne ſscilicet minima capitis diminutio vſsumfructum extingueret: & hanc putat veriſsſsimam eſsſse rationem nouæ deciſsionis dict. 1. corruptionem Antonius Goueanus lib. 1. variar. quæſst. cap. 26. qui tamen manifeſstè decipitur, non aduertens tempore dict. l. corruptionem, nondum ſsublatas eſsſse ſsolemnitates imaginariȩ vendictonis, quȩ in emancipatione requirebantur; nam illa ſsolemnitas venditionum ſsublata ſsuit à Iuſstiniano, in l. vlt. C. de emancipationibus liberorum, quæ edita fuit, poſst editam dict. l. corruptionem:Quod conſstat, tum ex ordine conſstitutionis; tum etiam, quia conſstitutio d.l. corruptionem, condita fuit Lampactio, & Oreſste Conſsulibus: conſstitutio verò d.l. vltimæ, poſst Conſsulatum eorundem, vt ex inſspectione colligitur. Deinde Goueani ratio minimè concludit, atque ſspecialis eſst, & pertinens ad ſsolam emancipationem, non ad arrogationem, perquàm capitis diminutio minima contingebat, & vſsusfructus ipſse amittebatur.
Vnde ratio conſstituendi hoc nouum ius, veteriſsque
22
* abrogandi in hac ſspecie, magis æquitati tribuenda videtur: credidit enim Iuſstinianus, & meritò quidem, æquiſsſsimum eſsſse, ne ex hac leui & minima cauſsa periret ius eius, qui emancipabatur, nève emancipatio, quæ ſstricto, ſsubtilíque iure filium capite minuebat, vt ipſse ſscribit in l. meminimus, §. cum autem, C. de legitimis hæredibus, eiuſsdem filij iura tolleret, vt non obſscurè indicat Iuſstinianus in dict. l. corruptionem, in verſsic. quare.
Secundò & principaliter conſstituendum eſst, videri
23
* hodie totum hoc ius ſsublatum, & correctum ab eodem iuſstiniano, in authent. ſsed hodie, C. de donat, inter. & in authent. vnde ſsumitur, quatenus deciditur ibi, quòd nemo benè natus efficitur ſseruus pœnæ ex ſsupplicio; & conſsequenter ceſsſsare debet ratio antiqua vſsusfructus amittẽdiamittendi, propter maximam & mediam capitis diminutionem inducta, quæ olim ſseruitutem inducebat: quod in terminis ſscriptum reliquit Antonius Gomezius tomo 2. variar. cap. 15. de ſseruitutib. num. 20. verſs. Secundo modo, & reprehendit l. 24. tit. 31. partit. 3. exiſstimans, eius deciſsionem ſseruandam non eſsſse, vt iuri communi contrariam, niſsi quando fructuarius damnatus eſsſset ad mortem, & vltimum ſsupplicium, & aliquo euentu propter fugam, vel aliam cauſsam ſentẽtiaſententia non mandaretur executioni contra eum; tunc enim ex condemnatione mortis efficitur ſseruus pœnæ, l. qui vltimo, ff. de pœnis, & remanent incorrecta iura vetera, quoniam deciſsio d. auth. ſsed hodie, locum non habet in damnato ad mortem naturalem, qui etiam de iure Authenticæ efficitur ſseruus pœnæ, ſsed tantùm in eo, qui damnatur ad mortem ciuilem, qui eo iure non efficitur ſseruus pœnæ, quamuis aliter eſsſset ſstatutum de iure antiquo, vt declarant gloſsſs. ibi ſscholio 2. Bartol. in dict. l. qui vltimo, ex num. 3. Hyppolitus in conſs. 131. num. 41. Gregorius Lopez in l. 5. tit. 31. part. 7. gloſsſs magna in medio. Couar. in rub. de teſst. 3. part. num. 27. Antonius Gomez, in l. 4. Tauri, num. 2. qui tomo 2. Variar. cap. 11. num. 14. in fine, verſs. neque obſstat, etiamſsi replices.
Superiorem reſsolutionem probauit, iterùm errore
24
* lapſsus. Primò, dicens expreſsſsim, deportatione libertatem amitti, sícque per eam vſsumfructum extingui; & inde ortam fuiſsſse rationem d.l. corruptionem, quæ hodie |
p. 241
ſsublata eſst ex dict. authent. ſsed hodie: in quem etiam errorem mirandum eſst, eruditiſsſsimum Couar. incidiſsſse vbi ſsuprà, dict. num. 27. vbi expreſssè dicit, quòd deportatus iure antiquo, & libertatem, & ciuitatem amittit: quod eſst contra textum in §. minor, Inſstit. de cap. diminutione, & in §. cùm autem, Inſstit, quibus modis ius patriæ poteſstatis ſsoluitur. Secundò non aduertens, quòd ratio, ob quãquam capitis diminutione vſsusfructus perit, principaliter in bonorum amiſsſsione fundatur, vt dicebamus ſsuprà: quæ ratio ſsublata non eſst ex decisione dict. authent. ſsed hodie, & conſsequenter dicendum non eſst, ceſsſsare d. l. corruptionem, conſstitutionem, nec etiam iniquam eſsſse deciſsionem d.l. Regiæ, vt Antonius exiſstimauit, ſsed deterius quidem.
Eſst tamen hac in re illud animaduerſsione dignum,
25
* quòd cùm pœnæ damnationis in metallum, aquæ & ignis interdictionis, & deportationis, quæ maxima, & media capitis diminutione cõtingebantcontingebant, hodie non ſsint in vſsu, ſsed earum loco ſsucceſsſserint pœnæ arbitrariæ arbitrio iudicis imponendæ, vt ex gloſsſs. in §. cùm autem, verbo, in metallum, in fine, Inſstit. quibus modis ius patriæ poteſst. ſsoluit. & nonnullis Authoribus, obſseruant Gregorius Lopez in l. 2. tit. 18. partit. 4. verbo, en dos maneras & in l. 4. tit. 31. partit. 7. verb. o labrando. Anton. Gomezius in l. vlt. Tauri, num. 13. Craueta in conſs. 224. num. 2. Rolandus in conſs. 38. num. 14. & 15. volum. 1. Capicius deciſs. 853. num. 3. Burſsatus in conſs. 48. num. 28. lib. 1. Vi
26
*detur dicendum, nullam contingere poſsſse capitis diminutionem, per quam amittatur vſsusfructus, nec poſsſse aliquo in caſsu veriſsicari deciſsionem d.l. corruptionem, d.
27
* §. finitur, & ſsimilium iurium: nihilominùs tamen poterũtpoterunt & hodie habere locũlocum, & veriſsicari apud nos prædictȩ pœnæ, vt vſsusfructus amitti debeat impoſsitâ pœnâ, quæ maximæ, aut mediæ capitis diminutioni æquiparetur; vt ſsi quis perpetuò relegaretur in inſsulam, vt a Oran, & alias ſsimiles partes, vel damnaretur perpetuò ad triremes, ex his, quæ cum aliis ſscripſserunt Gregorius Lopez in dict. l. 4. tit. 31. partit. 7. verbo, o labrando. Boſsſsius tit. de executione ſsentent. num. 23. vel in pœnam perpetui carceris de iure Canonico, quæ aſsſsimilatur maximæ capitis diminutioni, vt cum Abbate, & aliis aduertit Gregorius Lopez in dict l. 4. verb. a home libre. Cæpola. in conſs. 73. col. 2. in ſsine. In quibus caſsibus, & aliis ſsimilibus, vt obtineat locum deciſsio dict. l. corruptionem, & d. §. finitur, neceſsſsarium erit, vt per ſsententiam bona adimantur à delinquente: quòd hodie requiritur ex l. 4. & 5. tit. 31. partit. 7. & l. 4. tit. 18. part. 4. licèt olim tacita confiſscatio fieret in conſsequentiam pœnæ deportationis, & damnationis in metallum, l. deportatorum, C. de pœnis, l. 2. l. in metallum, C. de bonis damnatorum, l. 2. C. de ſsentent. paſsſsis; & ſsimile exemplum in bãnitisbannitis noſstri temporis ſspe
28
*cialiter notat Baldus in d.l. corruptionẽcorruptionem, n. 7. vbi probat ex banno regulariter non amitti vſsumfructum, niſsi quando bonis ademptis quis bannitur; tunc enim ſsimile eſst bannum deportationi propter bonorum publicationem, iuxta textum in l. 4. in ſsine, tit. 18. partit. 4. quod etiam cum Baldo tenet Marcus deciſs. 833. Et ſsic debent intelligi, quæ nimis confusè congerit, & tradit in propoſsito Borgninus Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 129. in princ. fol. 437. Vbi ex hoc, quòd prædictæ pœnæ non ſsint in vſsu, facit regulam generalem, quòd quotieſscunque aliquis ex delicto ſsuo amittit libertatem, & ciuitatem, vel retinet libertatem, & perdit ciuitatem, ſsemper perdit, etiam hodie, vſsumfructum; & cõſolidaturconsolidatur ille cum proprietate: & infert ad relegatos ad tempus, probans eos non amittere vſsumfructum, vt ibidem latiùs
29
* videri poterit, & comprobatur ex his, quæ ſsuperiùs diximus.
Loading...