Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT LXX.

CAPVT LXX.

Vſsusfructus vtrùm obligari, pignoríve, aut hypothecæ dari poſsſsit? Item in ſseruitutibus realibus, vrbanis & ruſsticis, an idem, diuerſsúmve ius conſstitutum fuerit: vbi l. iis qui, 11. §. vſsusfructus, & §. iura prædiorum, cum l. ſsed an viæ, 12. ff. de pignoribus, explicatur: Quæ hucuſsque ſscripta ſsunt ab aliis, in medium proferuntur, & materia hæc dilucidè, & accuratè magis, quàm hactenus, enucleatur.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsusfructus ſsicut vendi, & locari poteſst, vtrùm ſsic obligari, pignorive, aut hypothecæ dari poteſst?
  • 2 Author poſstquam in hac materia euoluerat infinita, & AntiquorũAntiquorum, Neotericorum etiam ſscripta, & reſsolutiones attentè, atque originaliter prælegerat, pro accurata huius capitis explicatione nonnullos caſsus diſstinguere, aut conſstituere neceſsſsarium duxit.
  • 3 Fructus obligari poſsſsunt, tam à domino proprietatis, quàm à fructuario.
  • 3 Vſsusfructus obligan, pignoris, ſsiue hypothecæ dari poteſst à domino proprietatis, quamuis de hoc altercatum fuerit: & de ratione altercationis, remiſsſsiuè.
  • 5 Vſsusfructus ex cauſsa pignoris creditori conſstitutus à domino proprietatis, vtrùm ſsit verus, & formalis vſsusfructus.
  • 6 Vſsusfructus pignori, hypothecæve dari poteſst ab vſsufructuario.
  • 7 Vſsufructuarius quantum vendendo vſsumfructum in alium transferre poteſst, tantum per oppignorationem in creditorem transferet.
  • 8 Vſsusfructus ſsi vendatur per creditorem, vigore pignoris, & hypothecæ in eo conſstitutæ, ex hoc non amittitur, nec ad proprietatem reuertitur.
  • 9 Vſsusfructus pignori datus, tamdiu durat, quamdiu vſsufructuarius viuit, eóque mortuo pignus extinguitur.
  • 10 Vſsus perſsonæ cohæret, nec vendi, cedi, locari, aut gratis concedi poteſst.
  • 11 Nec etiam pignori aut hypothecæ dari.
  • 12 Habitatio pignori, ſsiue hypothecæ dari poteſst, & ſsuper ea cenſsus conſstitui.
  • 13 Connani ſsententia circa ſseruitutem vſsus relata, & nouiter improbata per Authorem.
  • 14 Fundus, cui ſseruitus debetur, cùm pignori datur, non eſst dubium ſsimul obligari ſseruitutem, eiúſsque ſseruitutis vtilem petitionem creditori dari.
  • 15 Seruitutes vrbanorum prædiorum, & ruſsticorum, an per ſse pignori, ſsiue hypothecæ dari poſsſsint: & de intellectu l. ſsi is qui, 11. §. iura prædiorum, cum l. ſsed an viæ, 12. ff. de pignoribus, & numeris ſseqq.
  • 16 Solas ruſsticas ſseruitutes oppignorari poſsſse ex ſsententia communi, vrbanas non poſsſse.
  • 17 Et communis ſsententiæ differentia relata.
  • 18 Franciſsci Balduini primum argumentum contra communem.
  • 19 Secundum argumentum contra Communem.
  • p. 254
    20 Tertium argumentum contra Communem expenditur, conſstituitúrque, & vrbanas, & ruſsticas ſseruitutes precario concedi poſsſse.
  • 21 Hugonis Donelli fortiſsſsimum argumentum contra communem diſstinctionem adductum.
  • 22 Iacobi Cuiacij opinio relata, iuxta quam communis differentia vrbanæ, & ruſsticæ ſseruitutis defendi poteſst, & num. ſseqq.
  • 23 Pignus inutile eſst, quod alteri vendi non poteſst.
  • 24 Cenſsus vtrùm in ſseruitutibus conſstitui poſsſsit?
  • 25 Cuiacij ſsententiam, qui tueri velit, & communem diſstinctionem probare, qualiter reſspondere poſsſsit ad nonnulla, quæ in contrarium excitari poſsſsunt.
  • 26 Cuiacij opinio conuicta.
  • 27 Seruitus tam ruſstica, quàm vrbana ſsui naturâ perpetuitatem deſsiderat.
  • 28 Pignori ea dare poſsſsumus, quæ in bonis noſstris ſsunt.
  • 29 Connani reſsolutio, ſsiue concordia in hac materia, nouiter relata, & confutata per Authorem.
  • 30 Seruitutes etiam ruſsticas oppignorari non poſsſse, ſsed earum commoditatem dumtaxat, ex ſsententia quorumdam, quæ improbatur.
  • 31 Ripæ, & aliorum traditio circa alienationem vſsusfructus reiecta.
  • 32 Neotericorum diſstinctio in ſsuperiori dubio recipitur, multum intereſsſse, vtrùm de ſseruitute conſstituta iam agatur, an de ſseruitute conſstituenda: & ipſsorum interpretatio ad l. ſsi is qui, 11. §. iura prædiorum, cum l. ſsed an viæ, 12. ff. de pignorib. approbatur.
  • 33 Recentiorum interpretationem ad præfata iura, de mente Bartoli fuiſsſse.
  • 34 Contra ſsuperiorem reſsolutionem duplex argumentum propoſsitum.
  • 35 Et vtrique ſsatisfactum.
  • 36 Inter vſsumfructum, & ſseruitutes vrbanas, ac ruſsticas, vera differentiæ ratio propoſsita.
PRæcedentis Capitis reſsolutioni opportunè anne
1
*ctitur præſsens dubium: vtrùm ſscilicet vſsusfructus, (qui vendi & locari poteſst) & obligari, pignoríve, aut hypothecæ dari poſsſsit? Item in ſseruitutibus realibus, vrbanis & ruſsticis, an idem, diuerſsúmve ius, quod in vſsufructu, conſstitutum fuerit: quod pertinet omninò ad explicationem textus in l. ſsi is qui, 11. §, vſsusfructus, & §. iura prædictorum, cum l. ſsed an viæ, 11. ff. de pignoribus. Et vt clarior prædictorum reſsolutio habeatur, quæ in
2
*tricatè nimis traduntur ab aliis, ego poſstquam in hac materia euolueram infinita, & Antiquorum, Neotericorum etiam ſscripta, & reſsolutiones attentè, atque originaliter prælegeram, pro accurata, & ſsolida huius capitis explicatione, ſsequentes caſsus disſstinguere, aut conſstituere neceſsſsiarium duxi.
Sit igitur primus caſsus, cùm quæritur, an fructus
3
* obligari poſsſsint: Et quidem non eſst dubium, quin fructus obligari poſsſsint, tam à domino proprietatis, quàm ab vſsufructuario, l. potior, §. ſsi de futura, ff. qui potiores in pignore habeantur, l. & quæ nondum, in principio, ff. de pignoribus, in illis verbis: Idque ſseruandum eſst, ſsiue dominus conuenerit, aut de vſsufructu, aut de his, quæ naſscuntur: ſsiue is, qui vſsumfructum habet, ſsicut Iulianus ſscribit.
Secundus caſsus ſsit, cùm quæritur, an vſsusfructus
4
* obligari pignoríve, ſsiue hypothecæ dari poſsſsit à domino proprietatis: quod dubium eſst & apud ipſsoſsmet Iureconſsultos altercatum; altercationis autem, & dubitandi rationes rectè expendit, & conſsiderat Gabriel Mudæus tract. de pignoribus & hypothecis, cap. quæ res obligentur, vel obligatæ intelligantur, num. 10. per totum. Nihilominùs tamen deciſsum eſst, in vſsufructu & pignus, & hypothecam conſsiſstere, & à domino proprietatis poſsſse obligari, per textum in d.l. ſsi is qùi, 11. §. vſsusfructus, ff. de pignoribus: vbi pro certo tradunt omnes Doctores communiter, Mudæus vbi ſsuprà, d. num. 10. Neguſsantius de pignoribus 3. membro, 2. part. num. 10. & 11. Franciſsc. Balduinus eodem tract. cap. 12. colum. 6. verſs. ipſsum itaque vſsumfructum. Franciſscus Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 14. num. 1. in principio, fol. 296. Ludouicus Charondas vero-ſsimilium lib. 1. cap. 5. Et eſsſse
5
* verum, & formalem vſsumfructum ex cauſsa pignoris creditori conſstitutum à domino proprietatis, docuerunt Baldus, & Salicetus in l. 1. C. ſsi pignus pignori datum ſsit. Contrarium tamen tenuit Fulgoſs. in d.l. ſsi is qui, §. vſsusfructus, dicens, quòd eſst vſsusfructus quidam ſsub dominio, & non verus vſsusfructus, quem vocamus Formalem, vt refert, & latius declarat Mudæus præcitato num. 10.
Tertius caſsus ſsit, cùm quæritur, vtrùm vſsusfructus
6
* pignori, hypothecæve dari poſsſsit ab eo qui vſsumfructum tantùm habet: Et omiſsſsa diſsputatione Mudæi d. num. 10. in fine & num. 11. Neguſsantij de pignoribus, 3. membro, 1. part. num. 9. & quatuor ſseqq. Dicendum eſst, vſsumfructum pignori dari poſsſse, quia & vendi poteſst ab eo, qui vſsumfructum habet, vt cap. præcedenti reſsolutum eſst.
Et ſsic quantum vendendo in alium transferre poteſst
7
* vſsufructuarius, tantum per oppignorationem in creditorem transferet: quod optimè annotauit Hugo Donellus tract. de pignoribus, cap. 8. col. 3. in princ. verſs. de ſseruitutibus perſsonarum, Connanus commentariorum, lib. 4. cap. 14. in princ. Petrus Auguſstinus Morla emporij 1. part. tit. 6. ff. de ſseruitutibus, num. 20. Cuiacius lib. 15. obſseruationum cap. 6. & probatur expreſsſsim in d.l. ſsi is qui, 11. §. vſsusfructus, ff. de pignoribus, in illis verbis: Siue ille, qui ſsolum vſsumfructum habet? Et ſscribit Papinianus
8
* lib. 11. Reſsponſsorum, tuendum creditorem. Et ſsi vſsusfructus vendatur per creditorem vigore pignoris, & hypothecæ in eo cõſtitutæconſtitutæ, ex hoc non amittitur, nec ad proprietatem reuertitur, quia licite fit alienatio ex permiſsſsione legis, vt multis probant Neguſsantius vbi ſsuprà, num. 13. & 14. Mudæus num. 11. & concludenter fundatur ex his, quæ cap. præcedenti annotauimus.
Tamdiu tamen durabit vſsusfructus pignori datus,
9
* quandiu vſsufructuarius viuit, eóque mortuo pignus extinguitur. argumento textus in l. neceſsſsario, §. finali, ff. de periculo, & commodo rei venditæ, cum adnotatis ſsuprà, cap. praeced. & ita declarant Balduinus d. col. 6. vers. discrimen eſst tamen notandum. D. Felicianus de Solis tract. de cenſsibus lib. 2. cap. 4. num. 4. circa finem, & num. 5.
Quartus caſsus ſsit, cùm quæritur, vtrùm vſsus pignori,
10
* hypothecæ dari poſsſsit: Et cùm ille perſsonæ cohæreat nec vendi, cedi, locari, aut gratis concedi poſsſsit, per textum in §. 1. Inſstitut. de vſsu & habitat. nec etiam pignori in alium transferri poterit, vt reſsoluit Hugo Donellus
11
* d. colum. 3. in princ. verſs. vſsum nullo modo, qui ad hoc ſsimpliciter allegat textum in d.l. ſsi is qui, §. vſsusfructus, ff. de pignoribus: vbi Martianus Iureconſsultus de ſseruitute vſsus nihil dicit, quaſsi ſsentiens apertè, in eo diuerſsum ius conſstituendum, quàm in vſsufructu, nec aliter induci poteſst ille textus in eam partem, quam etiam tenuit Cuiacius obſseruationum lib. 15. cap. 6. & eum referens Felicianus de cenſsibus, lib 2. d. cap. 4. num. 6. vbi num. 7.
12
* de habitatione tractat, reſsoluítque, illam pignori, ſsiue hypothecæ dari poſsſse, & ſsuper ea cenſsum conſstitui per textum in l. cum antiquitas, C. de vſsufructu, vbi Antiquorum controuerſsiâ ſsublatâ, Iuſstinianus ſstatuit, eum, cui habitatio relicta eſst, poſsſse vendere eam, donare, locare, aut alteri concedere: & confirmat l. vlt tit. 31. partit. 3. Vnde prætermittendum non erit (ad quod nullus ha
13
*ctenus animaduertit) duram videri, & iuri contrariam Franciſsci Connani ſsententiam commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. d. cap. 14. num. 2. in verſs. idem dicendum in vſsu. Quo loco ſseruitutem vſsus ruſsticis ſseruitutibus æquiparat, exiſstimátque in eo, ſsicut in illis, à ſsummo, ſtrictóq;strictoque iure recedendum, vt obligationem, ceſsſsionèmque; aut alienationem permittamus, quoniam quæ ex ilio percipitur commoditas, aliis quoque vtilis eſst, & ſsine debitoris damno conceditur: quod tamen, & ſsuperioribus repugnat, & deſstruitur expreſsſsim per textura in d.l. ſsi is |
p. 255
qui, §. vſsusfructus, ff. de pignoribus, inducendo eum, provt inducebam ſsuprà, num. 11. per textum etiam in §. 1. Inſstitut. de vſsu & habitat qui venditionem, locationem, aut conceſsſsionem quamcunque prohibet indiſstinctè, aliâ & longè quidem diuersâ ratione, non eâ, quod contrahentium nulla poſsſsit vtilitas eſsſse, vt ex illo textu conſstat apertè, & agnouit ipſse ibidem dicto num. 2. in principio.
Quintus caſsus, & magis dubius ſsit, cùm quæritur, vtrùm ſseruitutes vrbanorum prædiorum, & ruſsticorum, pignori, ſsiue hypothecæ dari poſsſsint: Et cùm fundus pignori datur, cui ſseruitus debetur, atque ſsui ipſsius na
14
*tura adhæret, non eſst dubium ſsimul obligari ſseruitutem, eiúſsque ſseruitutis vtilem petitionem creditori dari, l. ei qui pignori. ff. de ſseruitutibus, l. creditori, ff. de noui operis nunciatione: vbi ſsic adnotarunt gloſs Bartolus, & omnes Doctores communiter, Balduinus de pignoribus, cap. 12. col. 6. verſs. quærendum eſst generaliter. Mudæus eodem tractatu, cap. quæ res obligentur vel obligatæ intelligantur, num. 12. Sed an per ſse pignori, hypothecæve
15
* dari poſsſsint; dubitatum eſst; & de ſseruitutibus vrbanorum prædiorum extat Conſsuiti Martiani reſsponſsum in d.l. ſsi is qui, 11. §. iura praediorum, ff. de pignoribus, vbi expreſssè probat, iura hæc oppignorari non poſsſse, ac nec conuenire, vt hypothecæ ſsint; ſscribit enim in hunc modum: Iura prædiorum vrbanorum pignori dari non poſsſsunt; igitur nec conuenire poſsſsunt vt hypothecæ, ſsint. E contra verò Iureconſsultus Paulus in l. ſsed an viæ, 12. ſstatim ſsequenti, probare videtur contrarium in ſseruitutibus ruſsticorum prædiorum, hypothecámque, ſsiue pignus in eis propter vtilitatem contrahentium admittendam, & ſscribit in hæc verba: Sed an viæ, itineris, actus, aquæductus pignoris conuentio locum habeat, videndum eſsſse Pomponius ait; vt ſsi talis pactio fiat, vt quandiu pecunia ſsoluta non ſsit, his ſseruitutibus creditor vtatur, ſscilicet ſsi vicinum fundum habeat, & ſsi intra diem certum pecunia ſsoluta non ſsit, vendere eas vicino liceat? Quæ ſsententia propter vtilitatem contrahentium admittenda eſst. Ex hoc Martiani, Paulíque loco, paſsſsim, atque communiter
16
* colligere ſsolent Scribentes in mille locis, vrbanas ſseruitutes pignori, ſsiue hypothecæ dari non poſsſse, rufticasverò poſsſse: & hanc differentiam inter vrbanas, & ruſsticas ſseruitutes tradunt gloſsſsa, verbo, vtatur, in d.l. ſsed an viæ. Odofredus, Bartolus, Angelus, & Fulgoſsius in d.l. ſsi is qui, §. iura prædiorum, Cæpola de ſseruitutibus vrbanorum, cap. 12. num. 4. Gomezius in §. item ſseruiana, n. 51. Inſstitut. de actionibus: vbi receptam, & communem ſsententiam profitetur Iaſson num. 117. Neguſsantius de pignoribus, 3. membro 2. part. num. 17. Ripa in l. obligatione, num. 6. ff. de pignoribus, & cum Cuiacio ſsecurè hanc partem probauit D. Felicianus tract. de cenſsibus, lib. 2. cap. 4. num. 8. Gloſsſsa autem in d. §. finali, & in d.l. ſsed an viæ, in ſsuperiori differentia firma non eſst; aliquando enim intelligit ea iura in ſseruitute conſstituta, aliquando in conſstituenda, aliquando à domino prædij pignorata, aliquando à domino ſseruitutis, ideſst ab eo, cui debetur ſseruitus: quod rectè aduertit, & eos caſsus declarat Nicolaus Bellonus in dict. §. item ſseruiana, num. 52. in fine, intelligendo tamen iuxta communem Doctorum differentiam: Accurfius ideò putat diuerſsum ius ſstatu
17
*tum inter vrbanas, & ruſsticas ſseruitutes, ne vrbes deformentur ruinis, quod futurum erat, ſsi ſseruitus vrbana, verbi gratia, tigni immittendi, poſsſset dari pignori; nam ſsoluto debito à debitore, talis ſseruitus ceſsſsare deberet, atque teneretur creditor tignum immiſsſsum tollere: Quæ ratio ceſsſsat in ruſsticis ſseruitutibus, quæ facilius ad ſsuam; naturam redeunt, ac in nullo deformatæ remanent, ſsi creditor ire, agere, aquam ducere, aut ſsimilia facere deſsierit: inde ex hac ratione Bartolus in dict. leg. ſsi is qui, §. vltm. deducit, quòd ſsi ſseruitus vrbana eius naturæ, & qualitatis ſsit, vt in ea ceſsſset ſsupradictum inconueniens, pignori, aut hypothecæ dari poſsſsit; & proponit exemplum in ſseruitute altiùs non tollendi, quæ licèt vrbana ſsit, atque ſsoluto debito extingui debeat, non tamen proptereà vrbes deformari contingerer. Verùm hanc, & aliam rationem Accurſsij erudite confutauit Connanus lib. 4. d. cap. 14. num. 1. in verſs. Accurſsius putat, & num. 2. confutarunt etiam, & communem differentiam improbant Ripa, Modern. Pariſs. Mudæus, Charondas, Duarenus, Donellus, & Balduinus quos in vnum congeſsſsit D. Felicianus lib. 2. d.c. 4. num. 8. verſsic. eam autem rationem. Petrus Auguſstinus Morla emporij 1. p. tit. 6. ff. de ſseruitutibus, num. 27.
Et verè pro illis fortiter vrgere videtur, in primis,
18
* quòd quam rationem Paulus adfert, vt probet ruſsticas ſseruitutes pignori dari poſsſse, eandem trahere & ad vrbanas poſsſsumus; ſsiquidem quod è diuerſso de vrbanis dicit Martianus, de ruſsticis quoque poſsſse dici videtur. Id autem vt ruſsticæ ſseruitutes faciliùs, quàm vrbanæ pignori dari poſsſsunt propter ſsuperiorem rationem, vel quòd illæ faciliùs quàm hae videantur alteri vtiles eſsſse, & ruſsticis alterius ſseruitutibus vti magis poſsſsimus quàm vrbanis, perpetuum non eſst, mue enim, aut ruſsticæ, aut vrbanæ omnes ſsunt vnius generis, vt in propoſsito contra Communem argumentatur Balduinus d.c. 12. colum. 6. in verſsicul. ſsed diſscrimen non [temorè]temorè admitto.
Secundò, quia naturæ pignoris, & hypothecæ repu
19
*gnat omninò, perpetuam habere cauſsam, cum ſsolùm dentur quoad pecunia ſsoluta ſsit: ſsed iura prædiorum, ſsiue ſseruitutes prorſsus contrariæ naturæ ſsunt, quæ ipſso quidem iure, neque ex tempore, neque ad tempus, neque ſsub conditione, neque ad certam conditionem dari poſsſsunt, l. 4. ff. de ſseruitutibus, & non vrbanorum tantùm, ſsed omnium prædiorum ſseruitutes ſsui naturâ perpetuas cauſsas habere debent, l. foramen, ff. de ſseruitutibus vrbanarum, l. certo generi, ff. de ſseruitutibus ruſsticorum: quare videtur, quod nullæ ſseruitutes oppignorari poſsſsint, vt contendit Mudæus d. cap. quæ res obligentur, vel obligatæ intelligantur, num. 12. & 13.
Tertiò, quia ſsequeretur ex Communi differentia, vr
20
*banam ſseruitutem precario dari non poſsſse, cuius adhuc maior eſst inſstabilitas, cùm ex voluntate concedentis dependeat, & ad libitum eius reuocari poſsſsit, l. 1. ff. de precario, cap. vltimo eiuſsdem tit. quod vtique falſsum eſst, quia & vrbana, & ruſstica ſseruitus precario concedi poteſst, l. 1. l. 3. l. & habet, §. precario, ff. de precario, l. ſsi quis ſsepulchrum, ff. de religioſsis & ſsumptibus funerum: quo argumento vtuntur ferè omnes, qui communem diſstinctionem improbare ſsolent.
Quartò denique, nam quæcunque ſseruitus prædij
21
* eſst, ea prædio cohæret, nec poteſst, quandiu prædium apud debitorem manet, ſseruitus in alium transferri, vt eâ vtatur, quia non perſsonæ eſst, ſsed prædij; & prædij, non cuiuſslibet, ſsed prædij debitoris, à quo ipſsa ſseparari non poteſst, l. via, l. vnus, ff. de ſseruitutibus ruſsticorum. Quo fit, vt debitor alij vicino eam vendere non poſsſsit, niſsi vnaquæquè prædium ſsuum diſstrahat; quam venditionem ſsi prætor non tuetur, nec pignorationem quidem tuebitur, quia hæ res oppignorari rectè dicuntur, quæ vendi poſsſsunt, l. 9. ff. de pignoribus. Prætereà ſseruitus creditori ſsit inutilis, quippe, quæ non ipſsi poſsſsit deberi; non enim perſsonæ ſseruitus eſst, neque eius prædio, quia alij prædio cohæret, à quo inuito domino fundi ſseruientis in alium transferri non poteſst; & ita contra Communem, ac fortiſsſsimè quidem argumentatur Hugo Donellus de pignoribus, d. cap. 8. colum. 3. verſs. quæ ſsententia mihi veriſsſsima. Vides ergo inter vrbanas, & ruſsticas ſseruitutes vix aliquam differentiam aſsſsignari poſsſse, quæ firma ſsit, aut concludens.
Attamen Cuiacius lib. 15. obſseruationum, cap. 6. com
22
*munem differentiam inter vrbanas, & ruſsticas ſseruitutes non ſsuperiori, & communi ratione, ſsed noua conſsideratione conatur defendere, ſsubtilèmque excogitauit inter eas diuerſsitatis rationem, ſscilicet contrahentium vtilitatem, in qua fundatur Paulus in dict. 1. ſsed an viæ, non poſsſse conſsiſstere in vrbanis, ſsicut in ruſsticis; nam vt ſseruitutis pignus vtile ſsit neceſsſse eſst, vt non ſsolùm vtile ſsit creditori habenti prædium vicinum, ſsed etiam alteri |
p. 256
vicino, cui ſseruitutem vendere poſsſsit; inutile enim eſst
23
* pignus, quod alteri vendi poteſst, l. 4. l. ſsi conuenerit, ff. de pignoratitia actione, l. mulier, C. de diſstractione pignoris: quod in vrbanis ſseruitutibus contingere non poteſst, quia ſseruitus, quam creditor habet, vicino vſsui eſsſse non poteſst; ſsiquidem ſseruitutis tigni immittendi ex ædibus creditoris in ædes debitoris, nulla poteſst eſsſse vtilitas alteri vicino: & ideò nullus vicinus id empturus eſst, & non vicinus emeret fruſstrà, ergo inutile foret huius ſseruitutis pignus. In ruſsticis tamen longè diuerſsa ratio eſst, quia vno itinere pluribus patere poteſst aditus ad ſsuos fundos, nec debitoris magis intereſst: vnde alteri vicino vtiliſsſsimum eſsſse poterit, eaque ratione ire agere, aquam ducere, vel haurire, pecus ducere, paſscere eâdem viâ, pariter poterit creditor, & vicinus: & ad hanc vtilitatem habuiſsſse reſspectum videtur Paulus in d.l. ſsed an viæ, dum dicit. Quæ ſsententia propter vtilitate in contrahentium admittenda eſst. Nec repugnat, eam differentiam non conſsiderari à Iureconſsultis, inter ſseruitutes vrbanas, & ruſsticas in precario, per textum in dict. l. 3. l. & habet, §. precarios ff. de precario, quia precarij vtilitas in vſsu dumtaxat poſsſseſsſsionis, vel quaſsi conſsiſstit, l. 1. cum ſseqq. ff. de precario: idcircò idem eſst poſsſseſsſsionis vſsus in ruſs, & vrbanis; at in pignore non ſsolùm in poſsſseſsſsione, vel retentione, ſsed & in diſstractione vtilitas conſsideratur, l. 4. ff. de pignoratitia actione, & in dict. l. ſsed an viæ; quod in vrbanis obtinere non poteſst ex ratione prædicta: & Cuiacij ſsententiam ex omnibus, quos adhuc prælegi, dumtaxat retulit, & probauit D. Felicianus de Solis tract. de cenſsibus, lib. 2. cap. 4. num. 8. in fine, vbi infert ex ea ad reſolutionẽresolutionem quæſstionis, quam tractat
24
* ibi ex eodem num. in princ. in ſseruitutibus, inquam, vrbanis cenſsum, ſsiue ius annui redditus non poſsſse conſstitui, quia pignori, vel hypothecæ dari non valent, poſsſse tamen in ſseruitutibus ruſsticis iuxta communem differentiam ſsuperiùs propoſsitam, quæ tamen cùm omninò tuta non ſsit ex dictis ſsuprà, & dicendis infrà, nec etiam præfata reſsolutio certa erit omninò.
Si tamen diſsputationis gratiâ quiſspiam vellet Cuiacij
25
* conſsiderationem admittere, vt communem differentiam defendat, ad argumentum deductum ex dict. l. 3. ff. de precario, vltra ſsuperiorem declarationem, poſsſset reſspondere cum Alciato diſspunctionum, lib. 2. cap. 7. Mudæo de pignoribus, dict. cap. quæ res obligentur, vel obligatæ intelligantur, num. 14. ad aliud verò argumentum, quod adducit Felicianus vbi ſsuprà, quod ſseruitutes neque ex tempore, neque ad tempus poſsſsunt conſstitui, & ad illud reſspondet, poterit etiam, & aliter reſspondere, cum Mudæo vbi ſsuprà, num. 15.
Verùm in puncto, & rigore iuris, ſsuperior obſseruatio
26
* nec concludens eſst, nec rationi dictorum iurium conformis: Durum enim eſst, & rationi iuris contrarium, conſstituere nullam eſsſse ſseruitutem vrbanam, quæ vicino vtilitatem adferat, ſsicut & ruſstica adferre poteſst, quoniam ſseruitutes l. ſsi fiſstulæ. ſsi fiſstulam, l. ſseruitutes, 20. cum ſseqq. ff. de ſseruitutibus vrbanorum, vrbanæ quidem ſsunt, & vicinis vtiles eſsſse poſsſsunt: in aliis etiam caſsibus earũearum vtilitatem cõſideratconsiderat Connan. lib. 4. d.c. 14. n. 3. Ergo & in ruſsticis, & vrbanis eadẽeadem vtilitas conſsiderari poterit. Prætereà nõnon indiſstinctè dici poteſst, diuerſsam eſsſse vtilitatẽvtilitatem in vrbanis, quàm in ruſsticis, ex eo quod ſseruitus tigni immittendi, vel altiùs tollendi, creditori conceſsſsa, non poteſst eſsſse vtilis alteri vicino: quia imò ſsimilis eſsſse poterit, ſsi animaduertas, ſseruitutem pignori datam ea lege, vt ſsi pecunia intra certum tempus non ſsoluatur, vendi, vel diſstrahi poſsſsit, vt dicitur in d.l. ſsed an viæ, ita accipiendam eſsſse, vt vicino vendatur illius ſseruitutis poteſstas, non eadem ſseruitus: Ineptum enim foret credere, Iureconſsultum cogitaſsſse, vicinum empturum eſsſse ſseruitutem in creditoris perſsona manentem; ergo neceſsſse eſst intelligere. ſsum ſseruitutis pignori datum creditori, ab ipſso, pecuniâ non ſsolutâ, poſsſse vendi vicino: quæ conuentio ita poteſst vrbanis, sicut ruſsticis, & è contra conuenire. Quapropter non ſsolùm Neoterici relati ſsuprà, & infrà referendi, ſsed etiam & Antiquiores nonnulli, hoc eſst, Iaſson & Gomezius vbi ſsuprà, Ripa in d.l. obligatione, num. 6. Neguſsantius d. 3. membro, 2. part. num. 15. Bellonus in d. §. item ſseruiana, num. 53. ſsecurè affirmant, neque vrbanam, neque ruſsticam ſseruitutem pignori dari poſsſse, repugnante ſseruitutis, pignoríſsque naturâ: Seruitus enim tam ruſstica, quàm vrbana, ſsui naturâ perpe
27
*tuitatem deſsiderat, vt ſsuprà diximus: Pignus verò ſsui naturâ, ex tempore, & ad tempus conſstituitur. Deinde, quoniam pignori ea dare poſsſsumus, quæ in bonis noſstris ſsunt, l. quæ prædium, C. ſsi res aliena pignori data ſsit: ſseruitutes autem neque in bonis noſstris ſsunt, neque ex
28
*tra bona, l. 1. ff. de vſsufructu legato.
Ex his etiam dubia redditur, etſsi nullus hactenus
29
* improbet eam, Franciſsci Connani reſsolutio, ſsiue concordia in propoſsito dubio; is enim commentariorum iuris ciuilis lib. 4. c. 14. à princip. vſsque ad num. 5. in primis tradit, vſsumfructum & vendi, & quocunque modo alienari, & ſsic & pignorari poſsſse, quod verum eſst; at reliquas omnes ſseruitutes non poſsſse, ſsi iuris ciuilis regulas, & artis noſstræ præcepta ſsequi velimus, quod eriãetiam verum eſst, ex rationibus ibidem conſsideratis, quæ non leuiter vrgent contra ſsententiam Cuiacij ſsuprà relatam, & eiuſsdem Connani opinionem aliquantulum labefactant. Deinde conſstituit, quòd vtilitas humanæ vitæ, quæ in commerciorum vſsu, magna ex parte conſsiſstit, aliud ſsuaſsit, vt eorum omnium, quæ fructum aliquem, commoditatèmq;commoditatemque afferunt poſsſsidenti, & venditio ſsit, & obligatio conceſsſsa. Ex ſseruitutibus ruſsticis emolumentũemolumentum percipimus, quod ad alios transferri poteſst; eſst enim vtile vicino, item vt mihi, ire, agere, aquam ducere, & haurire in alieno fundo, nec intereſst eius qui eam ſseruitutem debet, egóne, an vicinus, eo iure vtar: & ſsic ratio vtilitatis communis poſstulat, vt à ſsummo iure recedamus aliquantulùm, & horum iurium ceſsſsionem, alienationem, & obligationem admittamus: At vrbanorum prædiorum iura eiuſsmodi ſsunt, vt aut non poſsſsint omninò, aut certè inutiliter aliis cedi; quoniam in ſsola debitoris patientia poſsita ſsunt, nullúmq;nullúmque eius, cui debentur, factum, nullam operam requirunt, niſsi in initio tantùm, vt conſstituantur: quod exemplis probat latiſsſsimè ibid. n. 3. per totum. Idcircò ex differentia vtilitatis, diuerſsum ius in eiſsdem conſstituitur, ſsiue in vrbanis aliud traditum eſst, quia nulla inde vtilitas proueniret ad eos, qui contrahunt: vnde ſstatim num. 4. conſstituit, quòd ſsi ruſsticæ eſsſsent ſseruitutes huiuſsmodi, ſsicut nulla inde eſsſset futura contrahentiũcontrahentium vtilitas, nec etiam pignori dari poſsſsent; & è contra vrbanæ pignori dari poſsſsent, ſsi eius qualitatis ſsint, vt inde vtilitas contrahentium eſsſse poſsſsit, vt exemplis oſstendit. Id tamen, vt vides, & ſsuperioribus rationibus, & verbis generalibus d.l. ſsi is qui, §. vlt. repugnat omninò, nec iure aliquo præfata reſsolutio fulcitur, adhuc potiùs, & concludenter militat Donelli argumentum adductum ſsuprà. n. 21.
Ripa verò & Neguſsantius locis relatis ſsuprà. Bello
30
*nus in d. §. item Seruiana, num. 53. ad finem, Inſstitut. de actionibus. Mudæus loco ſsæpè reperito, mediam viam eligendam putuit, interpretãtúrq;interpretanturque non de ſseruitute ipſsa pignoranda, ſsed de commoditate ſseruitutis loquutum fuiſsſse Paulum in dict. l. ſsed an viæ, vt ſsic quemadmodũquemadmodum vſsusfructus vendi non poteſst, vt ipſsi putant; venditur tamen eius commoditas: ita & ſseruitutis commoditas pignori dari poſsſsit. Quæ diſstinctio nec vera eſst, nec in dictis intibus probatur, meritóque diſsplicuit Recentioribus, vt conſstat ex his, quæ ſscripſserunt Duarenus anniuerſsariarum disputationum. lib. 1. c. 13. Modernus Pariſs. in explicatione labyrinthi, num. 330. Charondas veroſsimilium, lib. 1. cap. 5. pag. 25. Fornerius ſelectionũselectionum, lib. 3. cap. 14. Hugo Donellus de pignoribus, cap. 8. verſs. ſsed Franciſsico Duareno, colum. 3. Balduinus eodem tract. c. 12. colum. 6. Ruſsardus in ſscholiis, ad d.l. ſsi is qui, §. vlt. & l. ſsed an viæ, ff. de pignoribus. Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 4. cap. 14. num. 1. & 2. Nec etiam
31
* verum eſst, quod de vſsufructu dicunt prædict cùm ven|
p. 257
di poſsſsit vſsusfructus ipſse, non ſsolùm commoditas, vt capite præcedenti probauimus.
Idcircò in tanta difficultate ſsecurior videtur Duareni,
32
* Ruſsardi, Donelli, Balduini, & aliorum Recentiorum interpretatio relata ſsuprà: Seruitutes, inquam, nec ruſsticas, nec vrbanas oppignorari poſsſse, ex rationibus adductis num. 18. & ſseqq. ſscilicet, quia ſseruitus prædio cohæret, nec ſseparari poteſst, vel ad tempus conſstitui, nec eâ vtendum eſst, aliter quàm conceſsſsum fuerit; & conſsequenter Martianum in d.l. ſsi is qui, §. vlt. loquutum de ſseruitute iam cõſtitutaconstituta, fundoque impoſsita, quæ pignori dari non poteſst, ob ſsuperiores rationes, & rationem Donelli relatam ſsuprà, num. 21. quæ fortiter, & concludenter adſstringit: Paulum verò in d.l. ſsed an viæ, loquutum eſsſse de ſseruitute nondum conſstituta, nec prædio acquſsita, quãquam prædij dominus creditori pignori dare contendit, ea lege, vt quandiu pecunia ſsoluta non ſsit, ea ſseruitute creditor vtatur, & ſsi intra diem certum pecunia ſsoluta non ſsit, alteri eam vendere poſsſsit: Tunc autem licèt ſstricto, ſsummóque iure ea conuentio valere non debet propter ſsuperiores rationes, & traditiones communes; tamen propter vtilitatem contrahentium ſsuſstinetur, vt reſspondit Paulus in d.l. ſsed an viæ, qui non obſscurè ſsignificat, multùm intereſsſse. vtrùm de ſseruitute Conſsituta iam agatur, an de ſseruitute conſstituenda: & in hunc ſsenſsum, ante Duarenum, & reliquos citatos ſsu
33
*prà, accepiſsſse videtur Pauli reſsponſsum Bartolus in l. 1. num. 5. ff. de vſsufruct. legat. Baldus in d. §. vlt. d.l. ſsi is qui, & nouiſsſsimè ſsic declarat Petrus Auguſstinus Morla emporij, 1. part. tit. 6. ff. de ſseruitutibus, num. 28.
Nec obſstat huic interpretationi, quod Martinus in d.
34
* l. ſsi is qui, §. iura prædiorum, non generaliter de omnibus dixerit, ſsed de ſseruitutibus vrbanis nominatim egerit: vnde coniectura ſsumi poteſst, aliter de ruſsticis ſsenſsiſsſse. Deinde quod è veſstigio de ſseruitutibus ruſsticiorum prædiorum per aduerſsatiuam ſsed, in d.l. ſsed an viæ, ſsubiungitur, quæritúrque an in his pignoribus conuentio locùm habeat; & inquit Paulus, conuentionem propter vtilitatem, tuendam: quod non diceretur eodem loco per aduerſsatiuam, niſsi diuerſsum ius in vtroque intelligere voluiſsſset Iureconſsultus. Quo ſsolo argumento ex dictione aduerſsatiua deducto, à prædicta Neotericorum doctrina receſsſsit Felicianus tract. de cenſsibus, lib. 2. cap. 4. num. 8. verſs. quæ tamen ſsententia, qui tamen non ani
35
*maduertit, vnam, ac alteram difficultatem eleganter perpenſsam, & optimè diſsſsolutam per Donellum d. tract. de pignoribus, & hypothecis, cap. 8. colum. 3. verſsic. & plerique omnes putant, & in verſsic. quod autem Paulus. Duarenum lib. 2. diſsputationum, d.c. 13. qui rectiſsſsimè adnotarunt in d.l. ſsed an viæ, non hoc quærere Paulum Iureconſsultum, an ruſsticæ ſseruitutes pignori dari poſsſsint, ita vt eas ab vrbanis ſseparet: ſsed illud, an dominus ſseruitutem conſstituere poſsſsit in ſsuo, creditori, pignoris loco, vt eâ creditor vtatur, quandiu pecunia ſsoluta non ſsit; illud verò dominum facere poſsſse Paulus ait, non vt iure ipſso valeat ſseruitus, ſsed propter vtilitatem contrahentium vt ſsuprà diximus. Aduerſsatiua autem, qui Paulus vtitur, non eò pertinet, vt prædiorum vrbanorum ſseruitutes à ruſsticis ſseparentur, ſsed vt doceamur, ipſsa quidem iura, quæ in alienis prædiis nobis debentur, pignori dari non poſsſse; Cæterùm noſstro ea conſstitui poſsſse pignoris loco, non tantùm vt creditor, qui vicinum prædium habet, ea ſseruitute vtatur; ſsed etiam vt alij, qui vicinum prædium habebit, voluntate noſstra eam ſseruitutem vendat, nobíſsque vel inuitis, imponit in perpetuum; in probationem verb prædictorum, nempe quòd textus in d.l. ſsed an viæ, loquatur de domino fundi, qui temporis causâ in ſsuo ſseruitutem imponit, expendit Donellus illa verba: Vt talis pactio fiat vt quandiu pecunia ſsoluta non ſsit, iis ſseruitutibus creditor vtatur: ſscilicet ſsi vicinum fundum habeat, & ſsi intra diem certum pecunia ſsoluta non ſsit, vendere eas vicino liceat. Quia talis pactio de ſseruitute, quæ nobis in alieno debetur, recipi non poteſst: ſsemper enim dominus fundi ſseruientis rectè negauit, ſse creditori, aut ei, cui creditor vendiderit, ſseruitutem debere, nec quiſsquam cui ſseruitus debetur, ſseruientis fundi cauſsam deteriorem facere poteſst, l. ſseruitutes, §. vltimo, ff. de ſseruitutibus vrbanorum.
Ex dictis adhuc facilè deduci poterit vera differentiæ
36
* ratio inter vſsumfructum, qui pignori, & hypothecæ dari poteſst, vt initio huius capitis probauimus, & ſseruitutes vrbanas, & ruſsticias, quæ oppignorari non poſsſsunt: omnia enim, quæ iis ſseruitutibus impedimento ſsunt, vt pignori, hypothecaeve dari non poſsſsint, minimè vſsufructui obſstant, vtpote cùm vſsusfructus non prædij ſsit, ſsed perſsonæ, non prædio, ſsed perſsonæ etiam cohæreat, non prædium vicinum requirat, atque ex tempore, & ad tempus conſstitui poſsſsit, & ſsic quoque quoad pecunia ſsoluta ſsit, pignori dari: quod ſsecus est in ſseruitutibus, vt ex omnibus in hac materia Scribentibus ſsolus Mudæus annotauit d. cap. quæ res obligentur, vel obligatæ intelligantur, num. 13. nec concludit Petri Auguſst. Morlæ ratio emporij 1. part. tit. 6. ff. de ſseruitutibus, num. 27. Et de his hactenus, quæ, vt vides, nullibi erant anteà ſsic explicata.
Loading...