Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT LXXVII.

CAPVT LXXVII.

Vſsufructuarius an & quando fructus pendentes, aut caſsualiter cadentes, vel ab alio perceptos, ſsuis hæredibus relinquat? Item quid de penſsione debita ex fundis, ſsiue prædiis locatis, aut ea, quæ pro domo, vel apotheca locata debetur? Quid item de marito, & vxore quoad diuiſsionem fructuum illius anni, in quo dirimitur matrimonium? Denique & in capellies fructus pendentes qualiter diuidantur; vbi quamplurima iura ſsingulariter in propoſsito enucleantur, nonnulli caſsus diſstinguuntur, & materia hæc accuratè, & dilucidè magis quàm hactenus declaratur.

SVMMARIVM.

  • 1 Vſsufructuarius quando decedit ſsi fruii at tam percepti ſsunt, benè percepti cenſsentur, & ad hæredem eius pertinent, ſsic vt in eis nullo modo moleſstari poſsſsit, ſsed nondum percepti etiam maturi, & proximi perceptioni ad proprietarium ſspectant, ſsic vt in eis hæres vſsufructuarij ſse intromittere non poſsſsit, nec debeat haberi ratio temporis, quo eo anno vſsufructuarius vixit, & num. ſseqq.
  • 2 Borgninum Caualcanum intricatè, & minus perfectè ſscripſsiſsſse materiam huius Capitis.
  • 3 Vſsufructuarius cùm decedit fructibus nondum perceptis, quare fructus hæredibus eius non debeantur?
  • 4 Vſsufructuarius non facit fructus ſsuos ratione naturalis poſsſseſsſsionis, ſsed ratione iuris percipiendi, quod habet, deductum in exercitium cum ſseparatione à ſsolo.
  • 5 Vſsufructuarius cùm decedit pendentibus fructibus, licèt fructus non debeantur hæredibus eius, tamen impenſsas factas percipiendorum fructum gratiâ repetere poſsſsunt hæredes ipſsi, ac ſsubinde fructus quoque retinere, quovſsque ſsoluuntur.
  • 6 Impenſsas factas gratiâ fructuum percipiendorum quemlibet poſsſseſsſsorem deducere poſsſse, ac etiam pro illis rem retinere.
  • 7 Impenſsa quando dicatur facta gratiâ fructuum? remiſsſsiuè.
  • 8 Fructus intelliguntur deductis expenſsis circa eos factis.
  • 9 Vſsufructuario quare nõnon detur condictio furtiua ad petendos fructus à fure ſsublatos? vbi redditur vera ratio leg. ſsi fur, 14. ff. de vſsufructu, & vide infrà, num. 13.
  • 10 Fructus quando percepti dicantur, vt pertinere debeant ad vſsufructuarium, vel hæredes eius?
  • 11 L. ſsi vſsufructuarius meſsſsem, 13. ff. quibus modis vſsusfructus amittatur, verus ſsenſsus traditus.
  • 12 Vſsufructuarius, an & qualiter fructus per ſse, aut caſsualiter cadentes, vel ab alio nomine proprio, non vſsufructuarij perceptos, ſsuos faciat?
  • 13 Vſsufructuario qualiter teneatur proprietarius reſstituere fructus ab alio perceptos, & ab ipſso recuperatos: vbi Alberici reſsolutio probatur.
  • 14 Vſsufructuarius dum vixit, ſsi petere neglexit fructus non ſsuo nomine ab alio perceptos, mortuo eo non poterunt hæredes eius illos petere, nec iure dominij, nec poſsſseſsſsionis ad eos pertinere poſsſsunt.
  • 15 Cuiacij lapſsus in hac materia euidenter ostenditur, & num. ſseqq.
  • 16 L. ſsi operas, 33. ff. de vſsufructu, Cuiacij ſsententiam non probare, & ibidem verum ſsenſsum eius legis traditum.
  • 17 Expenditur textus in l. vtifrui, 5. §. finali, ff. ſsi vſsusfructus petatur, & D. Barboſsæ interpretatio nouè conuincitur.
  • 18 Traditur vera interpretatio ad textum in d.l. vtifrui, 5. §. finali.
  • 19 Verba Ioannis Franciſsci de Ponte in conſsilio 100. num. 9. & 10. nouiter ponderata, & probata per Authorem.
  • 20 Vſsufructuarius ſsi decedit fructibus iam collectis per colonum, penſsio debita per colonum pertinet ad hæredes vſsufructuarij, etiam ſsi fructuarius deceſsſserit, antequàm adueniret dies ſsoluendi prædictam penſsionem.
  • 21 Ratio est, quoniam penſsio ſsoluenda pro fructibus, eorum loco ſsubrogatur, & ipſsorum ſsapit naturam, ſsiue indicatur eodem modo, ſsicut ipſsi fructus; vnde diſstinctio, quæ in vſsufructuario fit circa fructus, pariter & in penſsionibus illorum loco ſsubrogatis obſseruanda eſst.
  • 22 Vſsufructuarius, ſsi decedit nondum collectis fructibus per colonum, ſsed pendentibus adhuc, penſsiones, quæ debentur pro illis, non pertinent ad hæredes eius.
  • 23 Quòd ſsi fructus partim ſsint collecti, & partim non, ſsolutio penſsionis fieri debet hæredibus vſsufructuarij, pro rata fructuum collectorum, & pro rata, ſsiue parte non collectorum proprietario.
  • 24 Doctores nonnullos circa diſstributionem penſsionis deceptos in hac materia.
  • 25 Inter haeredes vſsufructuarij, & dominum proprietatis, pro rata temporis diuidendam eſsſse penſsionem, quæ pro locatione domus, vel apothecæ debetur, etiam quòd fructuarius deceſsſserit ante tempus ſsolutionis.
  • 26 Ioannem Franciſscum de Ponte in conſsil. 100. num. 18. nimis indiſstinctè loquutum in hac materia.
  • 27 Fruitus illius anni, in quo dirimitur matrimonium, qualiter diuidendi ſsint maritum & vxorem, vel hæredes eorum, de iure communi, & de iure Regio.
  • 28 Et ibidem tradita vera differentia ratio quoad diuiſsionem fructuum inter maritum, & vſsufructuarium.
  • 29 In capellis fructus pendentes qualiter diuidantur.
  • 30 Inter vſsufructuarium, & colonum, quæ ſsit in hac materia æquiparatio, & differentia? & de intellectu textus in §. is vero, Inſstitut. de rerum diuiſsione, remiſsſsiuè.
PRo diſstincta, atque abſsoluta huius capitis explicatione, in primis conſstituendum eſst: DubiũDubium eſsſse, mortuo vſsufructuario (quo caſsu extinguitur vſsusfructus, vt ſsæpe dictum eſst) qualiter fructus diuidi debeant, & vtrùm hæredibus fructuarij, an verò proprietario debiti ſsint? Quæ materia eſst valdè vtilis, & in praxi quotidiana; idcircò vt dilucidè, & diſstinctè magis quàm hactenus explicata remaneat, ſsequentes caſsus distinguere, aut conſstituere, neceſsſsarium erit.
Et primó conſstituendum eſst: Quòd vſsufructuarius
1
* quando decedit, ſsi fructus iam percepti ſsunt, benè percepti cenſsentur, & ad hæredem eius pertinent, ſsic vt in eis nullo modo moleſstari poſsſsit; ſsed nondum percepti, etiam maturi, & proximi perceptioni, ad proprietarium ſspectant, ſsic vt in eis hæres vſsufructuarij ſse intromittere non poſsſsit, nec debeat haberi ratio tẽporistemporis, quo eo anno vſsusfructus durauit, ſsiue vſsufructuarius vixit, per text. |
p. 277
in l. in ſsingulos, in fine, ff. de annuis legatis, l. ſsi vſsufructuarius, ff. quibus modis vſsusfructus amittatur, l. defuncta, 65. ff. de vſsufructu, §. is verò, Inſstitut. de rerum diuiſsione, l. 3. tit. 8. partit. 5. Bartolus, Albericus, Fulgoſsius, Florianus, & alij communiter in dictis iuribus, idem Bartolus n. 11. Alexander num. 2. Romanus num. 31. & Socinus n. 7. in l. diuortio, in principio, vbi nouiſsſsimè Barboſsa 2. part. illius legis, ex num. 22. fol. 937. ff. ſsoluto matrimonio. Tiraquellus de retractu conuentionali, §. 5. gloſs. 4. num. 1. Craueta in conſs. 216. num. 20. & ſseqq. volum. 3. Cæpola, Co
2
*uarru. Villalobos, Emmanuel Suarez, & alij: quos, ſsic reſsoluens, intricatè tamen, & minùs perfectè materiam hanc ſscribens, refert Borgninus Caualcanus de vſsufruct. mulieri relicto, num. 242. fol. mihi, 451. Auendañus reſsponſso 5. num. 5. Antonius Gomezius in l. 40. Tauri, n. 74. verſsic. 2. & in ſspecie Baëtius de decima tutori præſstanda, num. 2. in fine, & num. 16. in cap. 28. illius tractatus. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 3. cap. 11. num. 5. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 639. num. 1. volum. 4. Cephalus in conſs. 181. num. 10. & 11. lib. 2. Lancelotus Gallia in conſsil. 90. num. 2. D. Spino in ſspeculo, gloſs. 13. principali, de legato vſsusfructus, num. 30. Vincentius Carocius de locato & conducto, gradu 3. perſsonarum, qu. 23. num. 4. fol. 85. Ioannes Franciſscus de Ponte in conſsil. 100. num. 4. & nullo ex his relato, nouiſsſsimè Antonius Pichardus in d. §. is verò, Inſstitut. de rerum diuiſsione, num. 1. Martinus Monter-à Cueua cauſsarum ciuilium Regni Aragonum, deciſs. 17. num. 11. & 12. & 14. Ioannes Vincentius Honded. in conſs. 85. num. 1. & num. 28. volum. 2. Surdus conſs. 227. num. 22. lib. 2.
Rationem autem ſsuperioris reſsolutionis tradit Ca
3
*ualcanus loco relato ſsuprà, num. 249. Sed non concludit, & ferè eadem eſst cum ſsuperiori dicto. Nec ſsatisfaciunt aliæ, quæ colligi poſsſsunt ex Baëtio, & aliis relatis vbi ſsuprà: idcircò dicendum eſst, quòd vſsufructuarius facit fructus ſsuos ratione tituli, & iuris, quod habet; ac proinde ſsi ipſse percipiat fructus, faciet eos ſsuos irreuocabiliter: Cæterùm ſsi fructibus pendentibus decedat, minime tranſsmittet eos ad hæredes ſsuos, nec poſsſsunt hæredes ipſsi ius aliquod in illis prætendere, quoniam ius illud, ſsiue titulus prædictus, qui perſssonæ vſsufructuarij cohæret, extinctus fuit eiuſsdem fructuarij morte, deficítque titulus ad perceptionem fructuum ſsufficiens: & ad hæc reduci debent, quæ in propoſsito ſscripferunt Socinus in d.l. diuortio, num. 7. Baldus in d.l. ſsi vſsufructuarius, ff. quibus modis vſsusfructus amittatur: idem Baldus in l. certum, C. de rei vendicatione, Vbi docuit, quòd vſsu
4
*fructuarius non facit fructus ſsuos ratione naturalis poſsſseſsſsionis, ſsed ratione iuris percipiendi, quod habet deductum in exercitium, cum ſseparatione à ſsolo, & ſsequitur Ioannes Franciſscus de Ponte in conſs. 100. num. 7. Inde ſsequitur apertè, quòd ſsi facultas percipiendi deficiat, vtpote morte finita, nec fructus fuerint à ſsolo ſseparati, nullum etiam ius in hæredes tranſsit, nec in illis continuari poterit.
Nunc declaratur prædictus caſsus, vt cùm fructuarius
5
* decedit fructibus pendentibus, licèt fructus non debeantur hæredibus eius, tamen impenſsas factas gratiâ fructuum percipiendorum repetere poſsſsint hæredes ipſsi, ac ſsubinde fructus quoque retinere, quovſsque ſsoluantur: quod cum Baldo, Bertachino, Viuio, Alexandro, Tiraquello, & Pechio, aduertit Caualcanus vbi ſsuprà. n. 246. fol. 455. Et verè probatur, quoniam in his expenſsis quæ
6
* fiunt gratiâ fructuum colligendorum, vniuersè traditum eſst, quemlibet poſsſseſsſsorem impenſsas has poſsſse deducere, ac etiam pro illis rem retinere, per textum in l. fundus qui, ff. familia herciſscundæ, l. ſsi à domino, vel à parte, §. finali, ff. de petitione hæreditatis: per quæ iura ſsic generaliter conſstituit, & latius declarat Ioannes Garſsia de expenſsis & meliorationibus, cap. 1. num. 11. Barboſsa etiam in l. fructus, num. 8. & in l. diuortio, finali, ex num. 59. ff. ſsoluto matrimonio: vbi ex num. 9. latè explicat,
7
* quando impenſsa dicatur facta gratiâ fructuum: & fru
8
*ctus regulariter intelliguntur deductis expenſsis circa eos factis, l. fructus, 7. ff. ſsoluto matrimonio, vbi latiſsſsimè Barboſsa ex num. 7. cum ſseqq.
Deinde deducitur vera ratio, atque interpretatio
9
* textus in l. ſsi fur 14. ff. de vſsufructu. Vbi probatur, quòd ſsi fur ſsubripiat fructus ex fundo fructuario, non competit vſsufructuario condictio furtiua ad petendos illos, quamuis actio furti detur eidem, ex quo ſsuâ intereſst fructus illos non eſsſse ſsublatos. Ratio enim ex præcedentibus colligitur, fructus, inquam, vſsufructuarij non fieri, nisi ab eo percipiantur, atque à ſsolo ſsèparati fuerint? ideòcùm fructus pendentes non ſsint vſsufructuarij, ſsed proprietarij, condictio furtiua non datur vſsufructuario, quia illa tantùm datur domino rei, quæ condicitur, l. 1. ff. de condictione furtiua. Idque apertè ſsignificat Iureconſsultus Iulianus, in hunc modum ſscribens: Si fur decerpſserit, vel deſsecuerit fructus maturos pendentes, cui condictione teneatur: domino fundi, an fructuario? Et puto, quoniam fructus non fiunt fructuarij, niſsi ab eo percipiantur, licèt ab alio terrâ ſseparentur, magis proprietario condictionem competere: fructuario autem furti actionem, quoniam interfuit eius, fructus non eſsſse ablatos. Tenebitur tamen proprietarius fructus ſsic recuperatos à fure, reſstituere vſsufructuario, vt dicemus infrà, num. 13. & alia in propoſsito dict. l. fur, adducit Barboſsa videndus 2. part. d.l. diuortio, num. 30. 31. & 32.
Secundò & principaliter, ad declarationem præce
10
*dentis caſsus conſstituendum eſst, fructus tunc demùm perceptos intelligi, vt ad fructuarium, vel hæredes eius pertinere debeant, cùm à ſsolo ſseparati ſsint, etiam ſsi nondum fuerint in horreis reconditi: Et ſsic ſsatis eſst, fructus ſseparatos eſsſse à fundo, vt pertineant ad vſsufructuarium, ſsicuti ad bonæ ſsidei poſsſseſsſsorem pertinent, quamuis in domo, vel horreis reconditi non ſsint: quod recte adnotarunt, & ſsic reſsoluunt Albericus num. 12. Corraſsius num 7. in dict. l. diuortio, in principio. Baldus in l. cum in plures, §. meſsſsem, in fine, ff. locati. Iaſson in conſs. 231. col. finali, lib. 2. & communem opinionem teſstantur Tiraquellus de retractu conuentionali, §. 5. gloſs. 4. num. 1. in fine. Cephalus in conſs. 181. num. 11. lib. 2. Vincentius Carocius de locato, & conducto, gradu 3. perſsonarum, quæſst. 26. num. 1. fol. 85. Nec vrget in contrarium textus in l. ſsi vſsu
11
*fructuarius meſsſsem, 13. ff. quibus modis vſsusfructus amittatur: Nam eo loco non corrigitur Dictum Labeonis per Iureconſsultum Iulianum, vt ſscilicet labeo exiſstimauerit, ſsatis eſsſse quòd fructus ſsint ſseparati à ſsolo, vt percepti dicantur, & ad vſsufructuarium, vel hæredes eius pertinere debeant; Iulianus verò probet Labeonis ſsententiam in bonæ fidei poſsſseſsſsore, reprobet tamen in vſsufructuario, vt non ſsufficiat fructus ſsepartos essè à ſsolo, nisi etiam per fructuarium reconditi fuerint in horreis: quod & glossæ nonnullæ, & multi etiam non mediocris nominis Authores malè quidem arbitrabantur, ſsed potiùs, quòd Labeonis opinio relata ibi, probetur in vſsufructuario, ſsicuti in bonæ fidei poſsſseſsſsore; inter eos tamen in eo ſsenſsu debeat conſstitui differentia ex mente Iuliani, quòd bonæ fidei poſsſseſsſsor fructus à ſsolo ſseparatos facit suos, ſsiue percipiantur ab eo, ſsiue ab alio quocunque, etiam nomine proprio: fructuarius verò non facit fructus ſsuos, niſsi ipſse percipiat eos, vel alius de mandato, & voluntate eiuſsdem, ideò ſsi alius nomine proprio fructus percipiat, non cenſsentur illi fructuarij eſsſse. Et ſsic quoad modum perceptionis nulla eſst differentia inter bonæ fidei poſsſseſsſsorem, & vſsufructuarium, ſsed tantùm in hoc, an percipiantur nomine proprio, vel alieno, vt verè, & optimè declarant Accurſsius, Bartol. Albericus, Bald. Angelus, & Fulgoſsius in d.l. ſsi fur, & cum aliis multis probauit Barboſsa in d.l. diuortio, 2. part. num. 26. & 27. & vltra eum, idem etiam firmauit Vincentius Carocius de locato, & conducto, d. quæſst. 26. in principio.
Tertiò conſstituendum eſst, quod vſsufructuarius non
12
* tranſsmittit ad hæredes ſsuos fructus à e non perceptos, etiam à ſsolo ſseparatos, ſsi ipſse vel alius eius nomine non ſseparauit illos; idcircò ſsi fructus de ſse occiderint, vt in |
p. 278
oliua, & aliis ſsimilibus, & vſsufructuarius non perceptis illis moriatur, non pertinebunt ad hæredes eius, ex gloſsſsa verbo, perceperit, in dict. l. ſsi vſsufructuarius meſsſsem, vbi Baldus num. 4. adnotauit, Vſsufructuarium non tranſsmittere ad hæredes fructus ſseparatos, niſsi ſseparati fuerint facto hominis, ſsecus ſsi caſsualiter, vt vi ventorum, aut alio modo. Idem etiam probarunt Albericus, Angelus, & alij, cum quibus ſsic reſsoluit, & ratione contirmat Ioannes Franciſscus de Ponte in conſsilio 100. num. 5. 6. 7. & 8. Fructus ergo per ſse cadentes non pertinent ad vſsufructuarium, niſsi poſstquam percepit eos vſsufructuarius, quòd ſsi eos non percepit, nullo modo pertinent ad hæredes eius, ſsed ad dominum proprietatis, ſsecundùm Baldum, qui dicit hoc Dictum eſsſse ſsubſstantiale in dict. l. ſsi vſsufructuarius, num. 5. Similiter, ſsi fructus non ſsint ſseparati per vſsufructuarium, vel per alium nomine ipſsius, ſsute perſsonam eius repræſsentando, non ſsunt vſsufructuarij, nec eius hæredum, ſsed potiùs proprietario competit actio pro illis, cui etiam datur condictio furtiua, vt ſsuperius diximus, quæ vſsufructuario denegatur, per textum in dicta l. ſsi fur, 14. ff. de vſsufructu. Tenebitur tamen proprietarius reſstituere vſsu
13
*fructuario fructus ab alio perceptos, & ab ipſso recuperatos, ſsiue æftinationem corum, quando id petierit vſsufructuarius, & actione in factum ad hoc compelli poteſst, vt magiſstraliter reſsoluit Albericus in eadem l. ſsi fur, num. 4. idem Albericus in l. fructus, ff. de rei vendicatione, vbi quærit, an proprietarius teneatur reſstituere poſsteà vſsufructuario fructus per alium perceptos: & reſspondet quòd ſsic. Si tamen vſsufructuarius dum vixit,
14
* petere neglexit fructus non ſsuo nomine ab alio perceptos, mortuo eo, non poterunt hæredes eius illos petere, nec iure dominij, nec poſsſseſsſsionis, ad eos pertinere poſsſsunt, vt cum Baldo, Alberico, Angelo, & aliis in effectu concludit Ioannes Franciſscus de Ponte videndus d. conſs. 100. ex num. 11. vſsque ad num. 18.
Quarto deinde loco conſstituendum eſst, lapſsum eui
15
*denter in hac materia Cuiacium lib. 4. de feudis, tit. 30. colum. 2. & lib. 24. obſseruationum, cap. 21. dum affirmat ipſse, fructus pendentes tempore, quo decedit vſsufructuarius, diuidendos eſsſse pro rata inter dominum, ſsiue proprietarium, & hæredes vſsufructuarij; loquitur enim contra textum expreſsſsium, vt alia iura prætermittam in dicto. §. is verò, Inſstitut. de rerum diuiſsione, vbi in hunc modum ſscriptum reliquit Iuſstinianus: Is verò, ad quem vſsusfructus fundi pertinet, non aliter fructuum dominus efficitur, quàm ſsi ipſse eos perceperit. Et ideò licèi maturis fructibus, nondum tamen perceptis deceſsſserit, ad hæredes eius non pertinent, ſsed domino proprietatis acquiruntur.
Mouetur autem Cuiacius primó per textum in l. ſsi
16
* oper as, 33. ff. de vſsufructu, qui malè contra Communem expenditur, ſsi animaduertamus eo loco tractatum eſsſse de locatione operarum ſserui, in qua pretium, ſsiue emolumentũemolumentum pro rata diuiditur inter dominum, & vſsufructuarium; iura verò quæ pro Communi adducuntur, loquuntur in locatione fructuum, ſsiue in ipſsis fructibus pendentibus, in quibus obſseruatur diſstinctio adhibita ſsuprà, in initio huius capitis, vti hanc differentiam obſseruat gloſs. in l. ſsi communis, 18. §. fin. verbo, pecuniam, & ibidem Angelus num. 1. ff. de ſstipulatione ſseruorum: atque ex mente communi reſsoluit Barboſsa in d.l. diuortio, 2. part. num. 24. vbi veram aſsſsignat huiuſsce differentiæ: rationem, quæ conſsiſstit in hoc, quòd fructus non percipiuntur, niſsi in certa parte anni; & ideò in illis tempus perceptionis attenditur, operæ autem ſserui longè diſstant à fructibus certarum rerum, neque enim ſsimul & vno tempore totius anni operæ, ſsicut vineae, vel alterius fundi fructus percipiuntur, ſsed in quotidiana perceptione conſsiſstunt, & ſsic percipi videntur quolibet die, l. 1. ff. de operis libertorum, cùm & quolibet die eadem vtilitas proportionabiliter ex illis quæratur; & ſsic pro tempore, quo durauit vſsusfructus, tanquam perceptæ pertinebunt ad vſsufructuarium, & pro reliquo tempore ad proprietarium.
Secundò mouetur idem Cuiacius per textum in leg.
17
* vtifrui, 5. §. finali, ff. ſsi vſsusfructus petatur, in illis verbis: Nam & ſsi mortuus fuerit vſsufructuarius, haeredi eius actionem praeteritorum. dumtaxat fructuum dandam. Sed reſspondet Barbóſsa vbi ſsuprà, num. 25. quòd licèt textus dicat hæredibus fructuarij competere actionem ad fructus præteritos; non tamen dicit illos eſsſse diuidendos pro rata temporis: quare ille textus in hunc ſsenſsum accipi debet, vt ipſse exiſstimat quòd fructus præteriti & percepti tempore, quo durabat vſsusfructus, pertinent ad hæredes fructuarij, ita vt ſsi tempore vſsusfructus finiti fructus ſsint partim percepti, & partim pendentes, iam percepti pertineant ad hæredes fructuarij, pendentes autem ad proprietarium; & dicit quòd ita tradit Iaſson in conſs. 231. colum. finali, lib. 2. Verumenimverò (quòd ſsalua pace eruditiſsſsimi viri dixerim) Barboſsæ interpretatio nullo modo conuenire poſsſse videtur verbis illius textus; de re enim indubitata reſspondiſsſset Vlpianus, ſsi dumtaxat docuiſsſset, fructus iam perceptos ad hæredes fructuarij pertinere, pendentes verò ad proprietarium; quod certiſsſsimum erat, & in aliis iuribus ſsæpè deciſsum, maximè cùm principale dubium illius textus in eo conſsiſsteret, an ſsi poſst litem de vſsufructu conteſstatam finitus fuerit vſsusfructus, vlteriùs fructus deberi deſsinant; Et puto deſsinere, reſspondit Vlpianus: infertque ad caſsum, quo mortuus fuerit vſsufructuarius, vt fructus etiam deberi deſsinant & hæredi eius præteritorum dumtaxat fructuü actio detur; tunc ſsic finito vſsufructu, ſsiue mortuo vſsufructuario, quòd vlteriùs fructus deberi deſsinant, & hæredi vſsufructuarij percepti tantùm fructus debeantur, quomodo in quæſsitionem deducere poſsſset Vlpianus, niſsi aliud interueniret, ex quo deberi fructus, præteritos etiam & non perceptos hæredibus vſsufructuarij, velut neceſsſsariò adſstrictus eſst reſspondere, propter quod etiam, an fructus vlteriùs deberi deſsinerent, non immeritò dubitare potuit, ad culpam, ſsiue moram domini, aut proprietarij aduertens: quæ tamen ſsi non interueniſsſset, & fructuarius accepiſsſset vſsumfructum, aliquoſsque fructus percepiſsſset, vt præſsupponit Barboſsa, prædictum dubium fruſstratoriè, & de re indubitata proponeretur: deinde Iaſson dict. conſs. 231. num. 5. lib. 2. nihil dicit, quod præfatam interpretationem confirmet, quia dumtaxat conſstituit, fructus perceptos pertinere ad hæredes fructuarij; pendentes verò ad proprietarium: nee ad hoc expendit textum in dicta l. 5. §. finali. Nec facit in eo conſsilio aliquam mentionem illius, vt ſsic nullo modo dici poſsſsit, quòd videatur eum intellectum probare: Quare dicendum eſst, in eo textu de vſsufructu li
18
*tem motam eſsſse, & poſst litem conteſstatam, capitis diminuitione, aut alio modo à iure ſstatuto finitum fuiſsſse vſsumfructum, ſsiue pendente lite deceſsſsiſsſse vſsufructuarium; quo caſsu reſspondet Vlpianus, quòd hæredes poſsſsunt agere ad fructus præteritos, hoc eſst, ad interſsſse fructuum præteritorum pro eo tempore, quo vſsufructuarius vixit, ſsiue vſsusfructus durauit, ipſseque fructuarius, cùm deberet, vſsufructu vſsus non fuit, quoniam per eum non ſstetit, & mora proprietarij non debet fructuario lucrum auferre; vlteriùs tamen fructus deberi deſsinunt, nam mora, ſsiue culpa proprietarij quamuis adhuc dubium faceret, quia tamen vſsufructu ſsemel extincto, ſsiue vſsufructuario defuncto, ampliùs conſsiderari non poteſst aliquod intereſsſse, ad quod agi poſsſsit; idcircò temporis dumtaxat præteriti ratio haberi debet: & hunc puto eſsſse caſsum, & verum ſsenſsum illius textus, quem multò poſstquam hæc ſscripſseram, ſsic inuenio pla
19
*cuiſsſse Ioanni Franciſsco de Ponte in conſsili. 100. num. 9. quo nomine, cogitationi ſsuperiori gratias agebam, atque ingenio meo gratulabar quod eruditiſsſsimi viri ingenio reſspondiſsſset, loco ſsuprà relato, vbi in hunc modum ſscripſsit: Et dum iura loquuntur in haeredibus vſsufructuarij, quod fructus aliquo modo coſsequi poſsſsunt, aduertatur, nam aut loquuntur in fructuario, quòd litem de vſsufructu cum proprietario fecit, & ea pendente deceſsſsit, & tunc benè iura diſsponunt, quòd haeredes agant ad quanti intereſst, |
p. 279
cùm per vſsufructuarium non ſstetit, & hic eſst vnus caſsus de quo loquitur l. vtifrui, §. fi. ff. ſsi vſsusfructus petatur: aut verò ſsumus in caſsu quando vſsufructuarius interpellanit proprietarium, & ille non proſstitit vſsumfructum, & fuit in mora, quâ contractâ vſsufructuarius deceſsſsit, tunc pariter ratione mora, proprietarius tenetur haeredibus vſsufructuarij: hic eſst caſsus textûs in l. qui vſsumfructum, §. finali, & in l. quaeſsitum, ff. de vſsufructu, &c. Sed de his legibus nonnulla diximus ſsuprà, hoc eodem lib. cap. an obligatio conſstituendi vſsumfructum ant aliam ſseruitutem ſsit dandi vel faciendi: ex quibus fecundum membrum propoſsitæ diſstinctionis confirmatur omninò, & latiùs declaratur.
Quinto loco conſstituendum eſst, circa præſstationes,
20
* redditus, ac penſsiones, quæ pro fundis, ſsiue prædiis locatis præſstantur, idem ius obſseruandum eſsſse, quod circa fructus ipſsos obſseruari diximus: idcircò ſsi fructuarius decedit fructibus iam collectis per colonum, penſsio debita per colonum pertinet ad hæredes vſsufructuarij. etiãſietiamsi fructuarius deceſsſserit, antequam adueniret dies ſsoluendi prædictam penſsionem, per text, in l. defuncta, 95. ff. de vſsufruct. vbi Alberic. de Roſsate in princ. dicit: Pulchra lex & utilis neſscio alibi ita clarè & breuiter dicit, quòd penſsiones debito pro fructibus perceptis viuente fructuario, eo mortuo debentur eius haeredi, licèt dies proſstationis nondum ceſsſsiſsſset: ſsecus ſsi fructus collecti non eſsſsent; quia tunc fructuarius non tranſsmitteret ad heredes etiamſsi eſsſsent maturi, vti ex communifirmarunt etiam Alexand. in conſs. 82. n. 16. lib. 2. Socin. in conſs. 42. n. 6. lib. 3. Caſstren. in conſs. 214. n. 2. lib. 2. Borgnin. Caualc. referens multos de vſsufruct. mulieri relicto, n. 243. fol. 452. & vltra relatos per eum, Auendañus reſsp. 5. n. 5. in princ. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 939. num. 3. lib. 4. Cephalus in conſs. 740. num. 30. lib. 5. Vincendus de Franchis deciſsione 79. num. 31. part. Lancellotus Gallia in conſs. 90. n. 3. Ioannes Guttierez canonic. quaeſst. cap. 33. ex num. 20. Barboſsa in dict. l. diuortio, 2. part. num. 22. verſs. vlterius quaritur. Vincentius Carocius de locato & conducto, gradu 3. perſsonarum, quæſst. 21. n. 4. vbi num. 5. rationem reddit, quæ tamen fuie originaliter Alberici de Roſsate (ſsed tacet eum) in dict. l. defuncta, num. 3. verſsic. ſsed quare. Communem etiam doctrinam ſsequitur nouiſsſsimè Ioannes Vincentius Honded, in conſsil. 85. num. 30. volum. 2. vbi per totum conſsilium multa dicit de penſsione, quæ vtilia ſsunt, & neceſsſsaria: & iunge Hyppol. Riminald. in
21
* conſs. 634. per totum, lib. 6. vbi latè agit de hac materia. Ratio ſsuperioris reſsolutionis eſst, quòd penſsio ſsoluenda pro fructibus, ſsubrogatur loco fructuum, & ipſsorum ſsapit naturam, ſsiue indicatur eodem modo, ſsicut ipſsi fructus: vnde diſstinctio, quæ in vſsufructuario fit circa fructus, dict. §. is verò, Inſstitut. de rerum diuiſsione, cum ſsimilibus: pariter & in penſsionibus illorum loco ſsubrogatis obſseruanda eſst, vt aduertit Barboſsa dict. 2. part. d. l. diuortio, num. 22. ad finem, & cum Beroo in conſs. 139. num. 5. & 6. lib 1. Mandello in conſs. 275. num. 6. nouiſsſsimè adnotauit Hondedeus dict. conſs. 85. num. 16. lib. 2.
E contra verò, ſsiue à contrario ſsenſsu dict l. defuncta,
22
* ſsi fructuarius decedit nondum collectis fructibus per colonum, ſsed pendentibus adhuc, non pertinent penſsiones ad eius hæredes, nãnam provt ad eos non pertinent fructus pendentes; ita neque pensiones, vt dicit Albericus vbi ſsuprà, per textum in dict. l. defuncta: & ſsequuntur communiter omnes, vt conſstat ex ſsuperioribus, & Honded. dict. conſs. 85. num. 29. Fructus enim, & obuentiones, quæ in penſsionibus conſsiſstunt dicuntur pendere ſsemper ante exactionem, vt eleganter probauit Surdus
23
* in conſs. 84. num. 4. lib. 1. Quòd ſsi fructus partim ſsint collecti, & partim non; ſsolutio penſsionis fieri debet hæredibus fructuarij, pro rata fructuum collectorum; & pro rata, ſsiue parte non collectorum, proprietario, vt cum multis reſsoluit Caualcanus de vſsufructu mulieri relicto, num. 243. Gigas de penſsionibus, quaeſst. 53. num. 3. fol. mihi, 88. Lancellotus Gallia dict. conſs. 90. num. 4. Vincensius Carocius de locato & conducto, quaeſst. 24. per totam, fol 85. Hondedeus dict. cenſs. 85. num. 25. lib. 2.
Vnde apparet, deceptos fuiſsſse in hac materia Docto
24
*res nonnullos, exiſstimantes, inter hæredes vſsufructuarij, & proprietarium diuidendam eſsſse penſsionem pro rata, etiam nullis fructibus recollectis: cùm reuera, vſsufructuarius nullum ius habeat ad penſsionem, niſsi fructibus collectis, vel pro rata eorum, qui colliguntur: quod in terminis rectè aduertit Barboſsa in dict. l. diuortio, 2. part. num. 14. in princ. & num. 23.
Sextò conſstituendum eſst, textum in d.l. defuncta, 65.
25
* ff. de vſsufruct. habuiſsſse reſspectu ad penſsionem, quæ ſsolui debet pro locatione fundi, vel prædij, quoad fructus collectos, vel nõnon collectos; non tamen quoad rem, quæ non ſseminatur, putà domum, vel apothecam locatam, in quibus pro rata temporis diuidi debere penſsionem inter hæredes fructuarij, & proprietarium, obſseruat Albericus in eadem l. defuncta, num. 3. in fine, & in l. ſsi operas, ff. de vſsufructu, & idem tenet, (Albericum tamen non refert) Vincentius Carocius de locato & conducto, quæſst. 23. num. 7. fol. 84. firmarum etiam Vincentius de Franchis deciſs. 79. num. 2. 1. part. Ioannes Vincentius Honded. dict. conſs. 75. num. 31. lib. 2. qui cum aliis generaliter adnotarunt, quòd cùm penſsio debetur pro fructibus, qui quolibet die percipiuntur, vt ſsunt fructus hortorum, domorum, paſscuorum, & ſsimilium, diuiditur pro rata temporis, etiamſsi fructuarius deceſsſserit ante tempus ſsolutionis penſsionis; & idem obſseruatur inter emptorem & venditorem, vt ſscribit Franchis vbi ſsuprà n. 2. & Honded. num. 17.
Ex quibus prætermittendum non erit, indiſstinctè ni
26
*mis, atque abſsoliitè tradidiſsſse Ioann. Franciſsc. de Ponte d. conſs. 100. n. 18. in princ. penſsiones domorum ad hæredes tantum vſsufructuarij pertinere, cùm imò potiùs pro rata diuidi debeant ex prædictis.
Septimò conſstituendum eſst, diuerſsum ius obſseruan
27
*dum circa diuiſsionem fructuum, inter maritum & vxorem ſsoluto matrimonio, quam in vſsufructuario diximus; nam cùm maritus lucretur fructus dotis, quia ſsuſstinet onera matrimonij, l. dotis fructus, 8. ff. de iure dotium, l. pro oneribus, C. eodem tit. l. 25. tit. 11. partit. 4. conſsequens eſst, vt fructus illius anni, in quo dirimitur matrimonium, diuidendi ſsint inter virum & vxorem, vel hæredes eorum pro rata temporis, quo matrimonium eo anno durauit, & maritus ſsuſstinuit onera matrimonij, l. fructus, l. ſsi alienam, l. ſsi ante, ff. ſsoluto matrimonio, l. cum in fundo, 81. §. diuortio, ff. de iure dotium, l. vnica, §. cumque C. de rei vxoriæ actione, l. 26. tit. 11. partit. 4. Ratio differentiæ inter maritum & vſsufructuarium con
28
*ſsiſstit in hoc, quòd maritus, vt dixi, non facit fructus ſsuos ratione dominij, ſsed ratione onerum; & ideò meritò diuiduntur fructus pro rata onerum: fructuarius verò facit fructus ſsuos ratione tituli, vt in initio huius capitis dixi; ac proinde ſsi tempore perceptionis durabat titulus, fructus facit ſsuos irreuocabiliter; ſsi verò titulus erat iáiam extinctus, eos non facit ſsuos: quod magiſstraliter ſscripſsit Bartol. in l. diuortio, ff. ſsoluto matrimonio, n. 11. & ſsequuntur ibidem Socinus num. 7. Alexander num. 13. Faber in §. is verò, n. 2. Inſstit. de rerum diuiſsione. Baëca de decima tutori proſstanda, cap. 28. n. 2. ad finem, ac referens eos probauit Barboſsa in eadem l. diuortio, 2. part. n. 25. ad finem, & l. part. in princ. vbi num. 28. fol. 928. rectè aduertit, ſsuperiorem reſsolutionem de iure communi procedentem, non habere locum de iure huius Regni, ex quo fructus eius anni in quo matrimonium diſsſsoluitur, aliter diuidi debent; nam quemadmodum ex legibus Regni omnia bona acquiſsita conſstante matrimonio æqualiter inter coniuges diuiduntur; ita etiam & fructus indiſstindè communicabuntur inter eos: quod intelligi debet, dummodò fructus ſsint liquidi, & tempore ſsoluti matrimonij appareant, & ſsint nati; tunc enim omnes communicantur, vt diximus: Si tamen fructus ſsint aridi, & nondum apparent ſsuper terra, obſseruanda eſst deciſsio l. 10. tit. 4. 3. lib. foro-legum, quam latiùs explicant Antonius Gomez, in l. 50. Tauri, num. 71. Matienço in l. 4. |
p. 280
tit. 9. gloſs. 1. num. 4. lib. 5. nouæ recopilationis. Ayora de partitionibus, 1. part. cap. 9. num. 1. & cap. 6. num. 12. & vide omninò Barboſsam vbi ſsuprà, n. 28. per tot, fol. 918. in fine, & 919. qui 2. part. eiuſsdem l. diuortio, num. 14. fol. 932. cum Fabro in d. §. is verò, num. 2. ad finem, &
29
* Auendaño reſsponſso 5. num. 1, rectè probat in capellis, fructus pendentes diuidendos eſsſse pro rata temporis, quo capellanus obſsequium, & ſseruitium præſstitit, nam cùm praemium ipſsum, aut lucrum capellæ principaliter concedatur pro labore adminiſstrationis; æquum eſst, rationem eandem diuiſsionis obſseruari in eo, quæ in marito obſseruatur, quia ſsuſstinet onera matrimonij.
Octauò & vltimò conſstituendum eſst, colonum, &
30
* vſsufructuarium æquiparari in hac materia; idem enim ferè obſseruatur in colono, quod in vſsufructuario, vt ſscribit text, in dict. §. is verò, Inſstitut. de rerum diuiſsione, quaſsi dicat Imperator, quòd etiam colonus non facit fructus ſsuos, niſsi quando illos perceperit: vnde ſsi fur eos ſsubripiat, non habet colonus condictionem furtiuam, vt probant quamplurimi relati per Barboſsam in d. l. diuortio, 2. part. num. 30. vbi num. 33. & ſseqq. latè explicat æquiparationem, atque differentiam in propoſsito inter colonum, & vſsufructuarium, idcircò ampliùs in hoc non inſsiſsto, ſsed ad eum Lectorem remitto.
Loading...