Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

CAPVT VIII.

CAPVT VIII.

Legis 2. C. de reſscindenda venditione, remedium, an ex humanitate, vel ex rigore iuris proceſsſserit, & quare fuerit introductum, nec per illud intra dimidiam, ſsed vitra dimidiam tantum læſsis ſsuccurſsum ſsit? Cur etiam emptori fuerit conceſsſsa ſsupplendi pretij facultas; & eius electioni res relicta; arguta quidem, ſsubtilis, & non vulgata diſsceptatio; quâ poſst incredibilem, & originalem Scribentium lecturam, multa adnotantur, quæ ſsic elaborata, aut digeſsta nullibi anteà erant.

SVMMARIVM.

  • 1 Lex 2. C. de reſscindenda venditione, nouum ius attulit & Iureconſsultis antiquis, quorum reſsponſsa exſstant in Pandectis, incognitum.
  • 2 L. 2. C. de reſscindenda venditione, materiam tractatam à multis, qui hoc num. præcitantur.
  • 3 Huius capitis diſsceptationem non vulgatam, & pro ratione conſstitutionis l. 2. C. de reſscindenda venditione, omninò neceſsſsariam, nec ab alio hactenus ſsic explicatam, hiſsque placituram, qui ſstrictam iuris rationem aſsſsequi deſsiderant.
  • 4 Emptio aut nulla eſst, aut reſscindenda: Nulla ipſso iure corruit, nec eget reſsciſsſsione, ſsed interdum exigit, vt talis à iudice declaretur: reſscinditur emptio, quæ aliquo modo ſsubſsiſstere poterat, verùm ab illa diſscedi, ratio quædam maior ſsuadet.
  • 5 Tranſscribendi vitium ab Authoris natura, & conditione ab horret.
  • 6 Emptio, aut venditio ipſso iure valet, ſsi emptor, aut venditor circumueniatur in pretio vltra dimidiam, ſsed contractus reſscinditur, & ſsubuenitur læſso.
  • 7 Ratio eſst in promptu, quoniam emptio, aut venditio huiuſsmodi in ſsubſstantia non peccat, nec in ſse habet aliquid vitij; quippe, cùm in ea ſsint res, & pretium, & conſsenſsus, quæ emptionis ſsubſstantialia dicuntur.
  • 8 Idcircò neceſsſsarium fuit remedium l. 2. C. de reſscindenda venditione.
  • 9 Vbi emptori ideò datur facultas ſsupplendi pretij, & eius electioni res relinquitur, quia vt dictum eſst, emptio non peccat in ſsubſstantia, ſsed potiùs iuſsta eſst, & perfecta, ex eáque factus dominus ipſse emptor, vt eam à ſse inuito auelli leges non permittant; nam ſsi quid eſst in eo negotio vitij, non in ipſso contractu eſst, & ſsic reſscindi non debet emptore inuito, ſsed in pretio, quod ſsatis eſst ſsuppleuiſsſse vſsque ad iuſstum.
  • p. 53
    10 Emptori in caſsu l. 2. C. de reſscindenda venditione, tum ex iuris, tum ex æquitatis ratione, eligendi facultatem concedi.
  • 11 L. 2. C. de reſscindenda venditione, remedium, ex humanitate magis, quàm ex iuris rigore introductum, provt hoc num. adnotatur.
  • 12 In pretio emptionis, & venditionis negari non poſsſse, quin contrahentibus liceat ſse circumuenire; ſsic enim expreſsſsum eſst in iure.
  • 13 Dubium tamen maximum eſsſse in explicatione l. in cauſsæ, 16. §. idem Pomponius, ff. de minoribus, ſsic dicentis: idcircò Scribentes in multis locis, diuerſsimodè interpretari legem illam.
  • 14 Magis tamen communiter probari, naturaliter licere contrahentibus ſse circumuenire in pretio, non quòd natura ipſsa rerum hoc permittat, ſsed natura, id eſst naturales regulæ contractus emptionis, & venditionis ſsic permittant, & patiantur.
  • 15 Quod libenter admittit Author, nec aliam pati interpretationem verba dict. §. idem Pomponius, firmiter credit; exactiùs tamen neceſsſsarium fore hoc explicare, provt hoc num. explicatur, & Moderni Pariſs. traditiones in propoſsito recenſsentur.
  • 16 Reſsciſsſsionis, & remedij l. 2. C. de reſscind. vend. vera ratio adducitur, & Petri Gregorij adnotatio quædam in propoſsito recenſsetur.
  • 17 L. 2. C. de reſscind. vend. remedio, quare intra dimidiam læſsis ſsuccurſsum non ſsit.
CIrca materiam l. 2. C. de reſscindenda venditione, quæ
1
* nouum ius attulit, & Iureconſsultis antiquis, quorum reſsponſsa exſstant in Pandectis, incognitum, vt rectè tuetur Pinellus ibidem, 1. part. cap. 1. ex num. 2. & ſsequitur Dominus Antonius Padilla num. 11. Azeuedius in l. 14. tit. 9. lib. 9. num. 1. in fine. Multa equidem à me adnotari poſsſsent, quæ forſsan eſsſsent non contemnenda, nec ab aliis ſsic diſstinctè aut abſsolutè explicata: ideò tamen, conſsultòque ea prætermittenda duxi, quòd hac
2
* de re in mille locis infinita tradiderint Scribentes, ac in eadem l. 2. ex profeſsſso explicarunt Doctores communiter, & pleniſsſsimè Arias Pinellus, & D. Antonius de Padilla ibidem, Doctores etiam in cap. cum dilecti, & in cap. cum cauſsa, de emptione & venditione. Rebuffus, Antonius Gabriel, Franciſsc. Connanus, Antonius Gomezius, Petrus Mozius, Viuius, Matienzus, Caballinus, Maſscar. Rolandus, Nauarrus, Didacus Perez, Sotus, Palacius, D. Spin. & alij, quos in vnum congeſsſsit Petrus Cenedus in collectanea 158. ad Decretales, per totam, vbi de hac materia. Couar. variarum reſsolut. lib. 2. cap. 3. & 4. Molina de Hiſspanorum primogen. lib. 2. cap. 3. ex num. 18. cum ſseqq. Menchaca de ſsucceſsſsionum reſsolut. lib. 3. ad l. ſsi quis in ſsuo. §. legis, ex num. 32. & quæſst. vſsufrequentium, lib. 3. quæſst. 48. & quæſst. 61. Aluarus Valaſscus conſsult. 43. & 44. Ioannes Franciſscus de Ponte in conſs. 53. ex num. 34. cum ſseqq. & in conſs. 54. ex num. 21. Ioannes Guttierrez de iuramento confirmatorio, 1. part, cap. 26. per totum, & practicarum lib. 2. quæſst. 133. vſsque ad quæſst 145. Ioannes Robertus animaduerſs. iuris, lib. 2. cap. 12. Sarmientus ſselectarum lib. 1. cap. 11. ex num. 4. & lib. 7. cap. 12. Ariſsminus Tepatus variar. lib. 2. tit. de reſscindenda venditione, fol. 117. Hyppolitus Riminaldus in conſs. 483. & in conſs. 553. lib. 5. Azeuedius in l. 1. tit. 11. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ. Bonifacius Rogerius in conſsil. 37. lib. 1. Petrus Gregorius in ſsyntagmate lib. 25. cap. 24. D. Felicianus de Solis tractatu de cenſsibus, lib. 2. cap. 1. ex n. 6. vſsque ad num. 12. & num. 39. & ſseqq. nouiſsſsimè Andreas Fachincus controuerſs. iuris lib. 2. cap. 15. & ſseq. vſsque ad cap. 27. Cæuallos practic. comm. contra comm. quæst. 508. & 511. latiùs in quæst. 536. & vide quæſst. 172. Petrus Auguſstinus Morla emporij, tit. 9. de contrahenda emptione, quæſst. 19. 20. 21. & ſseqq. Nihilominùs tamen huius
3
* Capitis diſsceptationem ideò ſsilentio prætermittere nolui, quòd eam non vulgatam, & pro ratione conſstitutionis dict. l. 2. C. de reſscindenda vendit, omninò neceſsſsariam ſsciam, nec videam ab alio hactenus ſsic explicatam, aut in diſsputationem adductam, hîſsque placituram ſsperem, qui ſstrictam iuris rationem aſsſsequi cupiunt.
Et pro vera explicatione in primis conſstituò, quòd
4
* emptio aut nulla eſst, aut reſscindenda. Nulla ipſso iure corruit, nec eget reſsciſsſsione, ſsed interdum exigit, vt talis à Iudice declaretur: Reſscinditur emptio, quæ aliquo modo ſsubſsiſstere poterat, verùm ab illa diſscedi, ratio quædam maior ſsuadet, vt vtrumque optimè aduertit, & eruditè comprobat Petrus Gregorius in ſsyntagmate iu
5
*ris, lib. 25. cap. 23. num. 1. & 2. fol. mihi 255. vbi videri po
6
*terit; quoniam à natura, & conditione mea tranſscribendi vitium abhorret. Emptio igitur, aut venditio ipſso iure valet, ſsi emptor, aut venditor circumueniatur in pretiovltra dimidiam, ſsed contractus reſscinditur, & ſsubuenitur læſso, modo, & forma in dict. l.C. de reſscindenda venditione, introducta: aliàs ſsi contractus eſsſset nullus, reſsciſsſsione non indigeret. Quod apertè probat ille textus, & textus in cap. cùm dilecti, & in cap. cùm cauſsa, de emptione, & vendit. vbi vnanimiter adnotarunt omnes, qui hactenus de hac materia ſscripſserunt, ſsic vt in hoc nullus quidem diſsſsentiat: ac inter alios eleganter aduertunt Franciſscus Connanus commentariorum iuris ciuilis, lib. 7. cap. 9. num. 10. fol. 223. Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris, lib. 25. cap. 24. in princ. fol. 256. Ratio
7
* eſst in promptu, quoniam emptio, aut venditio huiuſsmodi in ſsubſstantia non peccat, nec in ſse habet aliquid vitij, quippe cùm in ea ſsint res, pretium, & conſsenſsus, quæ emptionis ſsubſstantialia dicuntur, §. 1. 2. & 3 Inſstitut. de emptione & venditione, leg. 1. §. finali l. in venditionibus, ff. de contrahenda emptione, l. 2. C. eodem, l. 2. C. de actionibus empti: plenè Antonius Gomezius tomo 2. variarum, cap. 2. de emptione & venditione, in princ. Pinellus in rubrica, C. de reſscindenda vendit. 2.
8
* parte, cap. 1. num. 2. & 3. Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris, lib. 25. cap. 2. num. 4. fol. 211. & cap. 12. & 15. Idcircò neceſsſsarium fuit remedium d.l. 2. C. de reſscindenda venditione, vbi emptori ideò datur facultas ſsupplen
9
*di pretij, & eius electioni res relinquitur quia, vt dixi, emptio non peccat in ſsubſstantia, ſsed potiùs iuſsta eſst, & perfecta, ex eáque factus dominus ipſse emptor, vt eam a ſse inuito auelli leges non permittant: nam ſsi quid eſst in eo negotio vitij, non in ipſso contractu eſst, & ſsic reſscindi non debet emptore inuito, ſsed in pretio; quòd idcircò ſsatis eſst ſsuppleuiſsſse vſsque ad iuſstum, vt elegantiſsſsimè atque ex infinitis, quos attentè prælegi, ſsolus Connanus ſsic animaduertit, commentariorum iuris ciuilis, lib. 7. cap. 9. num. 10. verſsiculo, cur emptori, fol. 524. vbi in propoſsito allegat text. ſsingularem in l. 6. C. de reſscindenda venditione. Audiamus Imperatores ſsic dicentes: Non eſst probabilis cauſsa, propter quam reſscindi conſsenſsu factam venditionem deſsideras: quamuis enim duplum offeras pretium emptori tamen inuitus ad reſscindendam venditionem vrgeri non debet. Et cum iudicio docet, emptori
10
* prædictam facultatem eligendi, tum ex iuris, tum ex æquitatis ratione concedi: quod ex d.l. 6. & d.l. 2. probatur apertè, & in idem pungit non obſscurè Paul. Caſstrenſs. ad quem nullus aduertit, in eadem l. 2. C. de reſscindenda venditione, num. 1.
Secundò conſstituendum eſst, Imperatores ius nouum
11
* introducentes, magis æquitatem, & humanitatem præ oculis habuiſsſse, quàm ſstrictas iuris rationes fuiſsſse ſsecutos: & ſsic; ex humanitate, non ex rigore iuris introductum fuiſsſse remedium dict. l. 2. C. de reſscindenda vendit. quod expreſsſsim dixit textus in princ. ibi: Humanum eſst. Et aduertunt Gloſsſsa prima, Bartolus, Baldus, Salicetus, Caſstrenſsis & communiter omnes, vt teſstantur Pantaleon de Crema n. 1. 38. Pinellus 1. part. cap. 1. n. 32. & Padilla num. 10. in princ. Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris, lib. 25. c. 24. in princ. fol. 256. Ex rigore namque iuris,
12
* ideò non poterat contractus reſscindi, quòd naturaliter liceat contrahentibus in pretio emptionis, & venditionis ſse circumuenire, vt dicetur ſstatim: & hanc ratio|
p. 54
nem conſsiderauit Gloſsſsa verbo, humanum, in eadem l. 2. & communiter omnes tranſsierunt cum illa, nec vlla alia ratione exiſstimarunt reſsciſsſsionem contractus, aut remedium eius legis impediri; verè tamen & aliæ rationes militabant, quæ reſsciſsſsioni contractus, aut Imperatorum prouiſsioni obſstabant, & contractum iuxta ſstrictam iuris rationem, non reſscindendum ſsuadebant, vt num. præcedentibus dicebatur, & ſsequentibus etiam adnotabitur.
Tertiò conſstituendum eſst, negari non poſsſse, quin na
13
*turaliter liceat contrahentibus in pretio emptionis, & venditionis, ſse circumuenire: id enim expreſsſsum eſst in l. in cauſsæ, 16. §. idem Pomponius, ff. de minoribus, & in l. item ſsi pretio, 25. §. finali, ff. locati: Dubium tamen maximum eſsſse in explicatione eorum iurium ſsic dicentium; idcircò Scribentes in multis locis, diuerſsimodè illa interpretatos fuiſsſse, vt conſstat ex his, quæ communiter tradiderunt Doctores omnes in cap. cùm dilecti, & in cap. cum cauſsa, de emptione & venditione, & in dict. l. 2. C. de reſscindenda venditione, vbi latè Pantaleon de Crema ex num. 137. Pinellus 1. part. cap. 1. ex num. 32. Padilla ex num. 10. vbi omnes aliorum interpretationes improbauit. Bonifacius Rogerius in conſs. 6. n. 85. & 86. lib. 2. Couar. reſsolut. lib. 2. cap. 3. num. 2. Fortunius, Nauarrus, Sotus, & Medina, quos adducit Doctor Felicianus de Solis de cenſsibus, lib. 2. cap. 1. num. 11. ad finem. Menochius in conſs. 109. num. 30. per totum, lib. 2. Cæuallos pract. commun. contra commun. quæſst. 511. ex num. 5. Petrus Auguſstinus Morla emporij, tit. 9. de contrahenda empt. quæſst. 8. num. 14. & 15. Matienzus in l. 1. titul. 11. gloſs. 1. ex num. 1. vſsque ad num. 7. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ. Azeuedius in l. 14. tit. 9. lib. 9. & in dict. l. 1. titul 11. num. 9. Magis tamen communiter probari, naturaliter
14
* licere contrahentibus ſse circumuenire, non quòd natura ipſsa rerum hoc permittat, ſsed natura, ideſst naturales regulæ contractus emptionis, & venditionis ſsic permittant, & patiantur, vt cum Iacobo Andonderio firmauit Padilla in dict. l. 2. C. de reſscindend. vend. num. 11. in fine. Doctor Felicianus de Solis tractatu de cenſsibus, lib. 2. dict. cap. 1. num. 11. ad finem, & Cæuallos vbi ſsuprà, in fine; nec videtur diſsſsentire Matienzus in dict. l. 1. tit. 11. gloſs. 1. num. 5. quamuis firmiter in hoc non inſsiſstat. Ego
15
* verò libenter id probauerim, nec aliam pati interpretationem verba dict. §. idem Pomponius, firmiter crediderim; exactiùs tamen explicare neceſſariúnecessarium fore, provt latiùs explicauit, & acutè quidem Modernus Pariſs. à quo tranſscripſsit Caballinus de vſsuris, quæſsti. 14. num. 170. & ſsequent. fol. 185. nec refert Padilla, nec etiam Felicianus, locis relatis ſsuprà. Et in primis eraditè & verè conſstituiſsſse Modern. Pariſs. leges prædictas dicentes, naturaliter licere contrahentibus, & c. non pro fundationis authoramento accipiendas eſsſse, nec etiam propriè pro iure naturali, quum ſsemper bonum & æquum ſsit, ſsed pro mutua quadam & tacita indulgentia contrahentium adinuicem, qui vel mutuo naturali amore non dedignantur aliquid modicum, ſsiue ſscienter, ſsiue ignoranter inuicem remittere de ſsuo: vel ſsi fortè non ex amore, ſsaltem nimiam ſscrupuloſsitatem alij tanquam ſsordidam, alij, quia non vacat, dedignantur & auerſsantur, & ex prædictis duobus, vel eorum altero naſscitur illa indulgentia; difficulter enim, & rarò exactam æqualitatem ſscrutari, cognoſscere, & ſseruare poſsſsunt; & ſsi quando poſsſsunt, non vacat; & ſsi possint, & vacet, adhuc vtilius & honeſstius eſst, modicum defectum vel exceſsſsum, ſsi quis ſsit, mutuò condonare, quàm in mutua, & indiuidua æqualitate inquirenda immorari, & torqueri, nimiámque litigandi materiam tollere: quare non ſsolùm vtile, ſsed neceſsſse fuit, modicam à ſsumma illa æqualitate defectionem indulgere, quæ ideò naturaliter licere dicitur, tum quia contrahentes tacito quodam naturali conſsenſsu, id ſsibi mutuò codonare videntur; tum quia de natura contractuum eſsſse videntur, ſsine quibus commodè non poſsſsunt in communi, & promiſscuo vſsu haberi: vnde tacita hæc, & mutua condonatio, non dicitur donatio, ſsed concomitantia, & ſsequela contractus, vt ibidem latiùs adnotauit ipſse Author.
Deinde, eruditè etiam, & veriſsſsimè conſstituiſsſse, neceſsſsarium fuiſsſse, indulgentiam eam cohibere, vagámque, & incertam declinationem ab ipſsa iuſsta, & vera æqualitate contractuum commutatiuorum refrænari, & limitari publicè interfuiſsſse, hinc Diocletiano, & Maximiano viſsum fuiſsſse, ſsatis eſsſse licentiam illam per exceſsſsum, , vel defectum à iuſsta, & vera æqualitate declinandi, ad dimidiam iuſsti pretij, vel æſstimationis, id eſst ipſsius æqualitatis cohibere, ne vlterius vagari poſsſset, & conſsequenter ipſsi vſsque ad dimidiam reſstrinxerunt, ſsed excluſserunt læſsionem vltra dimidiam; & quamuis in hoc Modernus ipſse Pariſs. redarguat Imperatores, vt eodem loco videri poterit; nihilominùs tamen iuſsta ratione eos moueri, negari non poteſst, ac ad eãeam vſsque partem iuſsti pretij, vel æſstimationis licendam illam cohibere, & reipublicæ forſsan interfuiſsſse, nec ſsine maximo myſsterio, aut neceſsſsitate factum: idcircò & aliis iuris Authoribus placuiſsſse, qui & ſsubtilitatem, & ſscrupuloſsitatem, etiam contra ipſsoſsmet Imperatores, aut iureconſsultos inquirere ſsolent; ſsic placuit Connano commentariorum iuris ciuilis, lib. 7. cap. 9. num. 10. Petro Gregorio in ſsyntagmate iuris. lib. 25. cap. 24. Ioanni Roberto adnimaduerſs. iuris, lib. 2. cap. 12. Duareno in l. ſsi quis cùm aliter, ante finem, ff. de verborum obligat. Pinello in eademl. l. 2. C. de reſscindenda vendit. 1. part. cap. 2. in principio, & num. 4. Cuiacio in commentariis de in integrum reſstitutione, & in l. in cauſsæ, 2. ff. de minoribus Forcatulo dialogo 100. & apud nos approbatur hodie in leg. 56. titul. 5. partita 5. & in l. 1. titul. 11. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ.
Quare autem læſsionem intra dimidiam excluſserint,
16
* & læſso vltra dimidiam ſsuccurrendum prouideant, Modernus Parienſs non explicauit. Sed ferè omnes hucuſsque in hac materia Scribentes, in eo magis inſsiſstunt, vt exiſstimauerint, ideò læſsionem vltra dimidiam, lege non eſsſse permiſsſsam, aut toleratam, quia enormem quidem, atque immenſsam crediderunt Imperatores: Ita ſsentit apertè Gloſsſsa, verbo, humanum, in dict. l. 2. C. de reſscindenda venditione, & ibidem Bartolas, Paulus, Baldus, Salicetus, & cæteri alij Recentiores, qui in effectu in idem incidunt; addiderim ego id verum eſsſse, atque ex humanitate, aut æquitate introductum: æquitatem autem, ſsiue humanitatem ex eo procedere (quod eruditè, & ingeniosè, atque inter cæteros alios ſsolus Petrus Gregorius adnotauit lib. 25. dict. cap. 24. num. 19. fol. 261.) ſscilicet, quòd labi, errare, & falli in negotiorum tractatione, humanum eſst; & proinde communi hac fragilitate deceptis ſsubuenire, & expedire, & ipſsam humanitatem exigere, per textum ſsingularem in. l. 1. C. ſsi maior factus alienationem ratam habuerit, ibi: Inconſsulto errore, l. 2. C. de actionibus empti: facilè enim in rerum ſsuarum æſstimatione decipiuntur venditores, atque in emptione alienaram emptores, vt ibidem aduertit prædictus Author; idcircò, & vltra eum, cùm contractus emptionis, & venditionis ſsit bonæ fidei, & in quo æquitas ſsumma deſsideratur, l. bona fides, ff. depoſsiti, l. contractus, ff. de regulis iuris, l. ſsi dolo, l. bonam fidem, C. de actionibus & obligat. Baldus in eadem l. 2. C. de reſscindenda vendit, num. 5. magnas deceptiones ab eo contractu arcere, atque deceptis conſsulere, humanitatis & æquitatis ratio poſstulabat, eáque ſsuadente, proditum fuit remedium dict. l. 2. iuxta ſsuperiùs relatos, & communem aliorum mentem, quæ in hunc ſsenſsum eſst accipienda.
Quartò & vltimò conſstituendam eſst, non omnium,
17
* quæ à Maioribus noſstris tradita ſsunt, rationem reddi poſsſse, vt inquit textus in l. non omnium, ff. de legibus. Et quidem, ſsi aliquis quærat, quanam ratione læſsionem intra dimidiam, quæ conſsiderabilis eſsſset, Imperatores non excluſserint, aut quare conſsiderabili læſsione intra dimidiam, læſsis non conſsuluerint: Reſsponderi poterit, ferè nullum ex infinitis, quos prælegi, rationem con|
p. 55
cludentem adducere, aut etiam in hoc quærendo non laborare; dici tamen poſsſse, quòd contractus emptionis, & venditionis eſst valdè frequens, & neceſsſsarius, & Reipublicæ ſsummè vtilis; & ſsic nōnon ita de facili reſscindi debet res bona fide empta, vel vendita, l. res bona fide, 54. ff. de contrahenda emptione. Nec etiam naturalis illa facultas ſse circumueniendi adinuicem, provt ſsuperiùs explicauimus, intellecta, adeò reſstringi debuit, vt hominum. commercia turbari, aut aliquo modo impediri contingeret, ſsi ob læſsionem quamcunque in pretio contingentem, contractus conuenti reſscinderentur, & litium occaſsio ſsic præberetur, vt finis earum nunquàm eſsſset, ſsed perpetuò homines inter ſse rixis, & litibus vexarentur, vt cum Diuo Thoma, Soto, Fortunio, & aliis, non malè aduertit Matienzus in l. 1. tit. 11. gloſs. 1. num. 4. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ. Felicianus de cenſsibus, lib. 2. cap. 1. num. 11. in verſs. quoniam magis eſst. Petrus Gregorius in ſsyntagmate iuris, lib. 25. cap. 24. num. 20. qui propter vtilitatem, & frequentem vſsum contractus emptionis, & venditionis, reſsciſsſsionem intra dimidiam denegari contendit; ac denique, quia iuris principiis refragantibus, videlicet quòd contractus ſsemel finiti, & perfecti firmi eſsſse debeant perpetuò, & conſsenſsu factæ venditiones ratæ permaneant, nec ab emptione ſsemel perfecta diſscedere liceat, altera parte inuita, noluerunt Imperatores ita de facili, aut læſsione quacunque, emptiones, aut venditiones reſscindi, ſsed propter grandem, aut enormem læſsionem dumtaxat, qualis eſst læſsio vltra dimidiam, vt innuit non obſscurè textus in l. ſsi voluntate, 8. C. de reſscindenda venditione, quæ in verſs. quòd ſsi videlicet, veram ſsentit huius dubij rationem, & ſsingulariter in hunc modum dicit: Quod ſsi videlicet contractas emptionis, atque venditionis cogitaſsſses ſsubſstantiam, & quod emptor viliore comparandi, venditor cariore, diſstrahendi votum gerentes, ad hunc contractum accedant, vixque post multas contentiones, paulatim venditore de eo, quod petierat, detrahente; emptore autem huic, quod obtulerat, addente, ad certum conſsentiant pretium: profectò perſspiceres, neque bonam fidem, quæ emptionis, atque venditionis conuentionem tuetur, pati, neque vllam rationem concedere, reſscindi propter hoc conſsenſsu finitum contractum, vel ſstatim, vel poſst pretij quantitatis diſsceptationem; niſsi minus dimidia iuſsti pretij; quod fuerat tempore venditionis, datum eſsſset, electione iam emptori præſsita ſseruanda.
Loading...