Castillo Sotomayor: Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris

preceding text ...

back | | continue

CAPVT XIII.

Pater qui vnicum tantùm filium habet, vtrùm tertiæ partis bonorum ſsuorum meliorationem facere poſsſsit, ita vt in ea grauari valeat filius, aut in fauorem deſscendentium, futurorúmve liberorum grauamen, aut fideicommiſsſsum iniungi? accurata equidem, & diligens explanatio, vbi Scriptorum huius Regni ſsententia communis, meliùs quàm anteà erat, corroboratur; Ioannis Parladorij in contrarium rationes & fundamenta, nouiter & verè ſsubuertuntur, multa adnotantur, quæ alibi Lector non inueniet ſscripta: deinde melioratio huiuſsmodi facta filio, quem pater vnicum habebat, an conualeſscat, ſsi alij filij, vel nepotes viuo patre, naſscantur? quid è contrà, ſsi tempore meliorationis factæ, plures erant filij, aut nepotes ex filiis; tempore autem mortis parentis, vnicus tantùm filius ſsuperſsit: vbi etiam traduntur nonnulla, quæ ſsic diſstinctè, & abſsolutè explicata non erant ab alio.

SVMMARIVM.

1 Pater, qui vnicum tantùm filium habeat, an poſsſsit illum in Tertio bonorum ſsuorum meliorare, ſsic vt melioratio valida ſsit quoad effectum, vt in ea parte poſsſsit filius grauari, & per totum caput.
2 Meliorationem tertiæ partis bonorum factam à patre filio ſsuo, quem vnicum habeat, non valere ex ſsententia communi Scriptorum huius Regni.
3 Pro qua primum fundamentum adducitur.
4 Et Ioannis Parladorij ſsolutio nouiter, & verè diluitur & num. ſseq.
5 Lex, vel canon, quando vtitur aliqua dictione, ratione frequentioris vſsus, non per hoc excludit, nec ſstat excluſsiuè, quin etiam habeat locum in aliis caſsibus.
6 Lex, id quod facilè exprimere potuiſsſset, ſsi voluiſsſset, nec expreſsſsit, videtur in conſsideratione non habuiſsſse.
7 L. 5. tit. 6. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ, communi ſsententiæ Scriptorum huius Regni non obſstare, quicquid contrà Parladorius contendat, provt hoc num. nouiter aduertit Author.
8 Ioannem Parladorium, contra communem ſsententiam ſsuperiùs relatam, minùs benè expendere l. Regiam, 12. tit. 6. lib. 5. nouæ Compilationis, provt hoc numero adnotauit Author.
9 Adducitur ſsecundum fundamentum in fauorem communis ſsententiæ relatæ ſsuprà, num. 2. & vide etiam num. ſseq.
10 Electionis, aut prælationis ratio conſsiderari non poteſst, niſsi inter duos, vel inter plures.
11 Ioannis Parladorij contra Communem ratio quædam diluitur, & inter deſscendentes nullo caſsu poſsſse conſsiderari electionem, ſseu meliorationem ad Tertium, in quo non detur aliquo reſspectu prælatio: & verè & concludenter hoc num. demonstratur.
12 Melioratio nihil aliud eſst, quàm prælegatum.
13 Prælegatum vnico hæredi fieri non poteſst.
14 L. vtrùm, ff. de aſsſsignandis libertis, cum aliis iuribus, quæ hoc num. expenduntur, quòd optimè vrgeat proſsententia communi, relata ſsuprà, num. 2. & ibidem diſscriminis ratio, quam inter aſsſsignationem, & meliorationem Parladorius conſstituit, manifeſsta, & vera ratione deſstructa.
15 Meliorationem Tertij bonorum vnico filio factam valere, ita vt poſsſsit pater quodcunque onus per fideicommiſsſsum iniungere, & in ea parte grauare filium: idque ex ſsententia Ioannis Parladorij, D. Franciſsci Sarmienti, & Doctoris Spino.
16 Quorum præcipua fundamenta hoc num. expenduntur, & vide num. ſseqq. vbi concludenter & nouè reſspondetur eiſsdem.
17 In melioratione facta pluribus filiis, vel vni ex pluribus exiſstentibus, diuerſsam rationem militare, quàm in ea, quæ vnico tantùm filio exiſstenti fiat: provt hoc num. contra Parladorium ſsubtiliter & eleganter adnotatur.
18 Ioannes Parladorius, lapſsus errore manifeſsto, dum exiſstimauit, maiori ratione competere patri ius meliorandi in Tertio bonorum, quando vnicum filium habet, quàm cùm habet plures, provt hoc num. nouiter, & concludenter aduertit Author.
19 Vltima defunctorum voluntas latè, benignèque interpretari debet, atque modis omnibus obſseruari provt hoc num. latiſsſsimè ab aliis explicatum traditur; remiſsſsiuè.
20 Teſstator non poteſst directè, nec per indirectum diſsponere contra leges, vel aliter quàm ipſsæ diſsponunt.
21 Teſstatoris voluntas ſseruari non debet, nec eſst ſsequenda, etiam per filium, quando est circa ea, in quibus diſsponere non poteſst, nec grauamen adjicere.
22 Verbum, quod prælationem denotat, etiam in vnica perſsona non impropriè cadit, quando ſsubiecta materia id ſsuadet, vel diſspoſsitio ita aptè verificatur in vna ſsicut in pluribus.
23 Pluralis loquutio licèt ſsoleat in vnico filio verificari, hoc tamen procedit ex voluntate teſstatoris, & vbi ſsubiecta materia non ſsuadet, appellationem liberorum ad plures eſsſse referendam.
24 Leges in plurali loquentes, verificantur in vno, ſsi eadem ſsit ratio, ſsecus ſsi diuerſsa, quia tunc verba pluralis numeri non verificantur in ſsingulari.
25 Ioannis Parladorij contra communem Scriptorum huius Regni ſsententiam, alia duo fundamenta adducta.
26 Ioannis Parladorij contra Communem ex l. 27. Tauri fundamentum deductum, non ſsubſsiſstere: provt hoc num. nouè adnotatur, & ad l. 27. Tauri, non vulgata conſsideratio proponitur, & vide num. ſseq.
27 Tertium bonorum, Legitimam eſsſse filiorum præciſsam, extraneorum reſspectu, ſsed inter ipſsos filios, & deſscendentes voluntariam, ita vt cui velint parentes, poſsſsint Tertium relinquere, dummodò ex ipſsorum diſspoſsitione ad extraneos non perueniatur, existentibus filiis aut deſscendentibus eorum.
28 Ioannes Parladorius contendens, nullam diſscriminis cauſsam poſsſse dari, quare magis tertia bonorum portio computetur intra Legitimam vnico filio exiſstenti, quàm exiſstentibus pluribus, deceptus apertè: & diſscriminis ratio nouè conſsiderata aduersùs ipſsum, per Authorem.
29 Ioannis Parladorij fundamentum contra communem, ex l. 27. Tauri deductum, fallax eſsſse, & minùs idoneum, provt hoc num. adnotatur, vbi traditur verus ſsenſsus. l. 27. Tauri.
p. 68
30 Legitima quòd ſsit quota hæreditatis, ex ſsententia multorum.
31 Melioratio autem Tertij quota bonorum.
32 Legitima quòd ſsit quota bonorum, ex ſsententia quamplurimorum.
33 Opinio communis amplectenda eſst.
34 Maximè ſsi melioribus & fortioribus rationibus ſsit comprobata.
35 Ioannis Parladorij obiectum, aduersùs ipſsum retorqueri poſsſse, provt hoc num. adnotatur.
36 Melioratio ſsi fiat filio, quem pater vnicum habet, & poſsteà naſscantur alij filij, vel nepotes, viuo patre, an talis melioratio conualeſscat, quæ ex tertia bonorum portione facta eſst, & num. ſseq. vbi dubium hoc latè, & meliùs quàm hactenus diſsputatur, & num. 43. reſsolutio traditur.
37 Melioratio Tertij vinculata, an valeat, ſsi quando pater eam fecit, plures filios habebat, aut nepotes ex filiis; tempore autem mortis, vnicus tantùm filius ſsuperſsit, & vide infrà, numero 51. vbi traditur reſsolutio.
38 Donatio omnium bonorum, vel maioris partis eorum, facta ab eo, qui liberos non habebat, reuocatur in totum ipſso iure, natiuitate filiorum poſsteà natorum, & ibidem de materia l. ſsi vnquam, C. de reuocandis donationibus, latiſsſsimè actum, remiſsſsiuè.
39 Inducta ad restrictionem, ſseu diminutionem, augmentum operari non poſsſsunt.
40 Donatio facta à patre filio, quem vnicum habebat, aliis poſsteà ſsuſsceptis liberis, an reuocatur hodie, attento iure Regio, quoad tertiam bonorum portionem?
41 Bernardi Diaz in propoſsito dubio opinio relata.
42 Et contraria opinio multorum magis probata.
43 Quæſstionis propoſsitæ ſsuprà, numero 36. reſsolutio traditur.
44 Quod à principio non valet, ex cauſsa de nouo ſsuperuenienti confirmari poteſst.
45 Tempus ſsolum, licèt non ſsit modus tollendæ, aut inducendæ obligationis, cum aliis tamen adminiculis vtrumque poteſst operari.
46 Iudicium, quod à principio erat nullum, ex iure ſsuperuenienti confirmatur.
47 Dominij ſsuperuenientia confirmat ius pignoris, & hypothecæ ab initio inutiliter conſstitutum in re aliena.
48 Diſspoſsitio, quæ ſsimpliciter facta non valeret, poteſst fieri ſsub conditione collata in tempus habile, & ibidem deciſsio l. in tempus, ff. de hæredibus inſstituendis, nonnullis exornata, remiſsſsiuè.
49 Diſspoſsitio teſstatoris ſsimpliciter facta, intelligitur facta eo caſsu, & modo, quo de iure fieri poteſst vt valeat.
50 Donatio, liberis poſsteà ſsuſsceptis, an reuocatur ex constitutione l. ſsi vnquam, C. de reuocandis donationibus, ſsi donans tempore donationis de liberis cogitaſsſset, & adhuc donationem feciſsſset; vbi Bernardi Diaz, & Gregorij Lopez, contrarietas diſstinctione componitur.
51 Quæstionis propoſsitæ ſsuprà, num. 37. vera reſsolutio traditur.
52 Legitima filiorum, vt æſstimetur, conſsideratur tempus mortis illius, de cuius bonis Legitima debetur.
53 Actus ſsemel perfectus at que conſsummatus, non vitiatur, etiamſsi deueniat ad caſsum, à quo incipere non potuiſsſset: ſsecus tamen, ſsi perfectus, aut conſsummatus non fuit.

DVbia eſst, & inter Scriptores huius Regni controuerſsa quæſstio, nec quidem abſsolutè explicata: vtrùm pater, qui vnicum tantùm filium habeat, poſsſsit illum in Tertio bonorum ſsuorum meliorare, ſsic, vt me

*lioratio valida ſsit quoad effectum, vt in ea parte poſsſsit filius grauari, aut onus reſstitutionis in fauorem deſscendentium, aut futurorum liberorum eidem iniungi, iuxta text. in l. 11. tit. 6. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ? Et ne

*gatiuam partem, non valere ſscilicet meliorationem tertiæ: partis bonorum factam à patre filio ſsuo, quem vnicum habeat, tenuerunt Gregorius Lopez, Palacios Rubios, Didac. de Couar. Petrus de Peralta, Anton. Gomezius, Didacus Perez, Tellus Ferdinandez, & alij, quos refert, & ſsequitur Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 2. cap. 11. num. 3. D. Antonius de Padilla in l. cum virum, num. 2. C. de fideicommiſsſsis, Gaſspar. Baëtius de non meliorandis dotis ratione filiabus, cap. 9. num. 7. fol 52. Bernardus Diaz regula 213. fallentia 4. verſsic. nec huic meæ ſsententiæ. Lara in l. ſsi quis a liberis, §. parens, num. 43. de liberis agnoſscendis. Aluaradus de coniecturata mente defuncti, lib. 2. cap. 2. in princ. num. 22. Ioannes Guttierrez de iuramento confirmatorio, 1. part. cap. 9. num. 15. & practicarum, lib. 2. quæſst 54. num. 2. Matienzus in l. 2. tit. 6. gloſs. 2. num. 3. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ. Azeuedius in l. 3. eodem tit. & lib. num. 13. Burgos de Paz iunior ciuilium, quæſst. 1. num. 9. Angulus ad leges Regias meliorationum. in l. 5. gloſs. 1. num. 7. fol. 131. & in l. 11. gloſs. 10. num. 1. per totum, fol. 231. Et pro hac ſsententia ſsequentia ſsuffragantur fundamenta.

In primis, quòd ferè omnes leges huius Regni, quæ

* de melioratione tractant, ſsemper loquuntur de pluribus liberis, in plurali numero, nec de vnico tantùm ſsermonem faciunt, quaſsi ſsentiant, ad vnicum filium meliorationem adaptari non poſsſse, vt conſstat ex l. 17. 18. 19. & ſseq. Tauri, l. 1. & ſseqq. tit. 6. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ, & in l. 27. Tauri, quæ hodie eſst l. 11. tit. 6. lib. 5. vbi ponitur ordo, & forma, iuxta quam ſsubſstitutiones, aut vocationes fieri, & grauamina poſsſsunt, aut debent apponi per patres meliorantes aliquem ex filiis, vel deſscendentibus, & dicitur expreſssè: Mandamos que quãdoquando el padre, ò la madre mejoraren alguno de ſsus hijos ò deſscendientes legitimos. Quæ verba verificari non poſsſsunt in ſsingulari; & ſsic, quando vnicus tantùm exſstat filius, ex his, quæ in ſsimili adducit Baëza de non meliorandis dotis ratione filiabus, cap. 9. num. 27. & 28.

Nec ſsatisfacit ſsolutio Ioannis Parladorij verum quoti

*dianarum, lib. 1. cap. 7. num. 20. dum dicit, quòd prædictæ leges non quidem diſsponendo, ſsed narrando potiùs, pluriũplurium liberorum mentionẽmentionem faciunt, atque etiam ratione frequentioris vſsus: quo caſsu non rectè ex talibus legibus argumentum ſsumitur, iuxta, quæ tradit Iaſson in lega 1. num. 32. C. de ſsacroſsanctis Eccleſsiis, vbi ex doctrina Gloſsſsæ, in Clementina 1. in verbo, præſsidentes. de reſscriptis, adnotauit: Quòd quando lex, vel canon vtitur

* aliqua dictione, ratione frequentioris vſsus, non per hoc excludit, nec ſstat excluſsiuè, quin etiam habeat locum in aliis caſsibus. Verumenimverò, ſsi ad mentem dictarum legum attendas, non obſscurè colligere poteris, non ratione frequentioris vſsus, ſsiue non narrando, (quod proculdubio diuinare eſst ſsed cum maximo myſsterio dictum fuiſsſse ſsemper: Alguno de ſsus hijos, o deſscendientes: Quæ verba & diſsponunt quidem, & mentem legiſslatoris oſstendunt, ac etiam ſsic intelligi debent, vt minùs lædantius commune, quam fieri poſsſsit, ex his, quæ ſscribunt Aretinus in conſs. 12. num. 7. verſs. ſsed tamen. Pedrocha in conſs. 16. num. 95. Sed iuxta ius commune, leges illæ vnico filio non conueniunt, vt ſstatim probabitur: ergo aliter quàm ſsonant, intelligi non debent, nec extendi ad caſsum, quo vnicus tantùm filius exiſstat, maxi

*mè cùm præſsumptio ſsit, quòd lex id noluerit, quæ ſsempet de aliquo ex pluribus meliorato, aut meliorando loquuta eſst, nec vnquam in caſsu propoſsito, nec de vnico tantùm filio exiſstenti, qui melioratus ſsit, meminerit: quoniam facilè id exprimere potuiſsſset, ſsi voluiſsſset; & ſsic dicendum eſst, vnici filij quoad meliorationem, rationem nullam habuiſsſse: ex his, quæ notarunt Decius in conſs 442. n. 9. & in conſsil. 513. num. 11. Pariſsius in conſs. 31. n. 7. & in conſs. 58. num. 5. lib. 2. Gozadinus in conſs. 29. num. 16. & in conſsil. 83. num. 9. Socinus iunior in conſsil. 200. n. 12. lib. 1. Ioannes de Monteſsperello in conſs. 41. num. 5. vol. 1.

Nec vrgent in contrarium leges Regiæ 5. & 12. tit. 6. |

p. 69

lib. 5. nouæ collectionis Regiæ, quæ ſsecundùm Parladorium dicto cap. 7. num. 21. in ſsingulari numero loquun

*tur; Nam verè dict. l. 5. tit. 6. non loquitur de vnico filio tantùm, qui exſstaret, & melioratus eſsſset, ſsed de filio, auc alio deſscendente legitimo, qui inter alios filios, aut deſscendences electus ſsit ad meliorationem, vt poſsſsit ex diſspoſsitione illius legis repudiare hæreditatem, & acceptare meliorationem, ſsolutis debitis. Et poſstmodùm dicit illa lex in plurali numero: Sean obligados los tales mejorados.

Lex verò 12. tit. 6. lib. 5. nouæ Compilationis, minùs

* benè expenditur in contrarium, per Parladorium, loco relato ſsupra. Nihil enim intereſst, an lex illa loquatur etiam in caſsu, quo vnicus tantùm filius, aut deſscendens exiſstit, cùm non loquatur in melioratione Tertij, quæ vnico filio non conuenit, vt hactenus probatum eſst; ſsed in Quinto bonorum, quod edam vnico filio relinqui poteſst, ſsicut extraneo: quo caſsu deciditur ibi, quòd ex vi, & diſspoſsitione duarum legum, quæ permittunt parentibus diſsponere de Quinto bonorum, non cenſseatur permiſsſsum vltra vnum Quintum diſsponere poſsſse, neque in vita, neque in morte, ſsiue Quintum donetur, aut legetur deſscendentibus, ſsiue extraneis.

Secundò, pro eadem communi ſsententia facit, quòd

* melioratio denotat id, quod præ cæteris filiis ſsibi æqualibus ex gratia, & liberalitate parentum filius conſsequitur: quòd ſsi vnicus tantùm filius ſsit, nulla gratia exerceri videtur, nec liberalitas aliqua conſsiderari valet; quippe cùm omnia bona parentum ſsint hodie de iure huius Regni Legitima, & proprium patrimonium filiorum, excepto Quinto bonorum, de quo poſsſsunt parentes ad libitum diſsponere, vt ex l. 9. tit. 5. lib. 3. fori, adnotarunt Antonius Gomezius in l. 17. Tauri, in princ. Baeça de non meliorandis dotis ratione filiabus, cap. 1. num. 17. & num. 19. & cap. 9. num. 8. & num. 44. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 2. cap. 11. num. 3. Ioannes Guttierrez de iuramento confirmatorio, 1. part. cap. 9. num. 17. Matienzus in l. 2. tit. 6. gloſs. 3. num. 2. & Azeuedius ibi, num. 9. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ: & ideò nec in illo grauari poſsſsit vllo modo, cùm ſsit pars Legitimæ, ex conſstitutione l. quoniam in prioribus, C. de inofficioſso teſstamento, & his quæ in propoſsito ſscripſserunt latiſsſsimè Guil. Bened. in cap. Rainuntius, de teſstamentis, verbo, reliquit, ex num. 26. vſsque ad num. 44. Coſsta in cap. ſsi pater, de teſstamentis, in 6. in 2. part verbo, debitæ, & verbo priuare non poſsſsit. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 1. cap. 1. num. 29. & ſseqq. & poſst infinitos ab eo relatos Pedrocha in conſsil. 6. à princ. Eo etiam, quòd regulariter electionis, aut prælationis ratio conſsiderari

* non poteſst, niſsi inter duos; vel inter plures, ex leg. vnum ex familia, l. cum quidam, la 2. l. cum pater, §. à filia, ff. de legatis 2.

Quibus non obſstat dicere, quòd verbum hoc melio

*rationis, non ſsemper ſsignificat electionem, ſseu prælationem, ſsed potiùs legatum, aut donationem: quo argumento contra communem Scriptorum huius Regni ſsententiam vtitur Parladorius dict. cap. 7. num. 12. & ſsumit illud ex reſsolutione Telli Ferdinandez in l. 21. Tauri, num. 5. & 6. Quia reſspondetur, quòd licèt verbum prædictum aliquando ſstet propriè comparatiuè, aliquando verò electiuè, ſseu poſsitiuè, vt eruditè, & latiùs declarat Tellus Ferdinandez dict. num. 5. & 6. Tamen inter filios, & nepotes, qui habent primum locum in ſsucceſsſsione, quòd ſstet comparatiuè, certum eſst, & tunc ſsignificat propriè prælationem: inter alios verò, quibus nulla eſst ſsucceſsſsio, hoc eſst, inter nepotes, quibus melioratio fieri poteſst, etiamſsi parentes eorum præcedant in gradu, vt ſstatim dicetur, licèt non ſstet comparatiuè, ſsed electiuè; negari non poteſst, quòd ſsit etiam prælatio reſspectu deſscendentiæ, quod ipſsemet Tellus fatetur ita vt inter deſscendentes nullo caſsu conſsiderari poſsſsit electio, ſseu melioratio ad Tertium, in quo non detur aliquo reſspectu prælatio, quæ vnico tantùm filio aut deſscendente exiſstenti, conſsiderari non poteſst; & ſsic, ſsiue ſsit melioratio, ſsiue electio, aut donatio, quòd inter plures fieri debeat, pro certo ſsupponit Tellus Ferdinandez ibi, vt minimè poſsſsit eiuſsdem Authoris doctrina, aut reſsolutio contra Communem, quam ipſsemet defendit ponderari.

Tertiò, pro eadem ſsententia communi facit, quia

* melioratio nihil aliud eſst, quàm prælegatum, vt defendit Rodericus Suarez, in l. quoniam in prioribus, limit. 7. num. 1. & 9. & ſsequuntur Segura in l. 3. §. finali, ff. de liberis & poſsthumis, num. 110. Ioannes Guttierrez de iuramento confirmatorio, 1. part. cap. 9. num. 16. Queſsada diuerſsarum quæſstionum iuris, cap. 6. num. 15. Gomez. de Leon. in centuria informationum iuris, cap. 5. num. 8. Matienzus in l. 2. lib. 6. gloſs. 3. num. 3. & ibidem Azeuedius num. 8. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ, & videtur probare l. 9. tit. 5. lib. 5. ordinamenti: quæ inter legata refert meliorationem, vt ſsic ea lex conueniat titulo, cui ſsubiacet, iuxta vulgatam doctrinam textus in l. Imperatores, ff. de in diem addictione: at prælegatum vnico hæredi fieri

* non poteſst, ex ratione l. planè, la 1. §. ſsi duobus, l. legatum, §. 1. ff. de legatis 1. l. in fideicommiſsſsariam, §. ſsi legatum, iuncta Gloſsſsa, ff. ad Trebellianum: ergo nec melioratio fieri poterit vnico filio.

Quartò deinde, pro eadem parte vrget etiam textus,

* in l. vtrùm, ff. de aſsſsignandis libertis, & in §. 1. iunctâ ſsuâ Gloſssâ, Inſstitut. de aſsſsignatione libertorum. Quibus probatur, ius illud aſsſsignandorum libertorum, ita demum competere patri, ſsi plures liberos habeat; ergo idem ſstatuendum eſst in melioratione Tertij bonorum, quia cùm vnicus tantùm filius exiſstit, non datur ſsubiectum inter quos cadat electio, ſseu prælatio.

Nec placere poteſst diſscriminis ratio, quam inter aſsſsignationem, & meliorationem conſstituit Parladorius dict. cap. 7. num. 24. vbi dicit; quòd Authorum huius Regni ex dictis iuribus argumentatio deducta, nullum ſsibi negotium faceſsſsit; nam cùm hominum. vita mortalis ſsit, ſsuperuacuum eſsſset, illam liberorum aſsſsignationem in futuros deſscendentes facere, cùm liberti perpetuò viuere non poſsſsint: vnico autem filio fruſstrà aſsſsignaretur, quippe cùm ipſse ſsine tali aſsſsignatione, ius Patronatus haberet: in noſstra verò ſspecie, etſsi vnicus filius cuncta bona patris habiturus eſsſset abſsque melioratione attamen futuris deſscendentibus non ſsatis conſsultum eſsſset: ideò ſsecundùm ipſsum, non eſst inutilis melioratio vnico filio facta, quia per eam, bona perpetuò durabunt, & futuris deſscendentibus multùm erit conſsultum.

Sed aduerte, obſsecro, nam ſsi verum eſst, prædictam aſsſsignationem fruſstratoriam videri ex eo, quòd abſsque illa filius conſsequeretur ius Patronatus; & ſsimiliter in caſsu noſstro, filius vnicus abſsque melioratione, cuncta bona patris conſsequi poteſst, & debet, quæ eiuſsdem Legitima ſsunt, excepto Quinto: rectè quidem illorum iurium ratio, & deciſsio per Scriptores huius Regni huic quæſstioni applicatur, in qua futurorum deſscendentium vtilitatem conſsiderare, aut illis nondum exiſstentibus, conſsulere velle, non ſsolum æquum eſst, aut Regij iuris deciſsioni conforme, vt Parladorius minùs quidem benè arbitratur, ſsed etiam ab ipſsa æquitate valdè alienum. & ipſsius iuris conſstitutioni contrarium, cùm Legitima filiorum nullum grauamen recipiat, vt ſsuprà dictum eſst, & vnico tantum filio exiſstenti, omnia bona parentum ſsint Legitima eius, excepto Quinto; ita vt etiam Tertium dicatur Legitima, ex his quæ poſst alios à ſse relatos ſscribit Azeuedius in l. 2. tit. 6. lib. 5. nouæ Compilationis. Et conſsequenter in illo Tertio, nullum grauamen, nec fideieommissum, aut onus reſstitutionis poteſst iniungi, etiam in fauorem futurorum deſscendentium; nec debet attendi æquitas, quæ imaginariè aut ex capite tantum procedit, habètque in contrarium iuris contrarij deciſionẽdecisionem, aut quæ ſsine damno, & grauamine Legitimæ filiorum fundari non poteſst: quo caſsu minimè procedunt ea, quæ pro æquitate contra rigorem ſsolent cumulare Doctores, ex Iaſsone in l. placuit, num. 3. C. de |

p. 70

iudiciis. Ex quo, & reſsolutis per Doctores communiter in l. 1. C. de legibus, ceſsſsant adducta per Parladorium dict. cap. 7. num. 22.

Prætereà, etſsi perpetuò liberti viuere non poſsſsint, ſsi tamen verum eſsſset, in noſstro caſsu vtile eſsſse futuris deſscendentibus conſsulere, idque fieri poſsſset; daremus etiam caſsum, in quo vtile eſsſset, libertorum illam aſsſsignationem in futuros deſscendentes facere ſsi poneremus, quòd filius ille vnicus decederet, viuentibus adhuc liberis, & alij deſscendentes exiſsterent: non ergo ad hoc habetur reſspectus in dictis iuribus, ſsed aſsſsignantio tunc demùm fieri permittitur, cùm plures ſsunt liberi, quia tunc datur ſsubiectum, in quo poſsſsit cadere aſsſsignatio. Ex his vides apertè, ſsuperiora omnia fundamenta pro communi ſsententia adducta, omninò confirmare illam, nec ſsolutiones Parladorij aliquo modo infringere aut diluere ea.

Reliquum erit videre nunc, an contrariæ: partis fundamenta, aut rationes ita in contrarium vrgeant, vt præfatam ſsententiam apud Scriptores huius Regni communem, ancipitem reddant, aut dubiam? Et quidem Parladorius ipſse dict. cap. 7. per totum, conſstanter

* defendit, meliorationem Tertij bonorum vnico filio factam valere, ita vt poſsſsit pater quodcunque onus per fideicommiſsſsum iniungere, & in ea parte grauare filium. Quam partem amplectuntur etiam D. Franciſscus Sarmientus ſselectarum interpretationum, lib. 8. ad l. vnum ex familia, §. ſsi de falcidia, num. 12. ff. de legatis 2. D. Spino in ſspeculo teſstamentorum, gloſs. 18. de melioratione, num. 15. qui inter alia, eo præcipuè mouentur, quòd in

* vnico filio militat eadem ratio, quæ in pluribus, cum fauore parentum fuerit introductum, vt poſsſsint filium meliorare, eúmque grauare, ordine & forma in l. 27. Tauri, præſscripta, qui fauor potiùs concedi debet vnico exiſstenti filio, quàm pluribus; imò, vt Parladorius ipſse firmat dict. cap. 7. num. 5. & 6. in caſsu propoſsito, maior ratio ſsuadet, vt demus patri ius prælegandi, & meliorationem faciendi, quando vnicum filium habet, quàm ſsi plures habeat filios: nam cùm plures exſstant liberi, ſsi pater vnum meliorat, cæteris damnum inſsert, quia ab eis aufertur id, in quo alter melioratur; & ſsic iniuriâ quodammodò afficiuntur: ſsed quando vnicus tantùm exſstat filius, ſsi à patre melioratur, prædicta incõmodaincommoda ceſsſsant; nemo enim eſst qui queratur, nemo eſst qui dãnumdamnum, vel iniuriãiniuriam accipiat, ipſse ſsolus eſst, qui tametſsi grauetur, queri non poteſst, cũcum bona cũctacuncta paterna nanciſscatur.

Prætereà dicit Parladorius, defunctorum voluntates coarctandas non eſsſse, aut reſstringendas, ſsed potiùs latè, benignéque interpretandas. Nec obſstat ſsecundùm eum, quòd verbum, melioratio, prælationem denotet; nam & hæc in vnica perſsona non impropriè cadit, l. illa verba, l. in vulgari, ff. de verborum ſsignificatione, l. qui duos, §. nam & qui vnicum, ff. de rebus dubiis. Verumenimverò, vt prædictis omnibus ſsatisfaciamus, quibus nullus hactenus ſsatisfecit, animaduertendum erit in primis,

* lapſsum fuiſsſse in hac materia (quod ſsecurè dixerim) Ioannem Parladorium; nam quod ipſse affirmat, eandem ſscilicet rationem militare in melioratione vnico filio facta, nulla ratione ſsuſstineri poteſst, vtpote cùm repugnent omnia fundamenta, & rationes, quæ pro ſsententia communi adducebamus ſsuprà; ex illis enim in melioratione facta pluribus filiis, vel vni ex pluribus exiſstentibus, diuerſsam rationem militare, quàm in ea, quae vnico tantùm filio exiſstenti fiat; atque meliorationem non dari niſsi inter plures filios, nullus negare poterit, qui maturè, & cum iudicio hanc diſsceptationem inſspiciat: quippe, inter plures filios, propriè dicitur quis melioratus, aut præ cæteris ad meliorationè electus, & nominatus; in vnico verò filio, cui omnia bona patris debentur libera, excepto Quinto, meliorationis, aut prælationis ratio nulla conſsiderari poteſst.

Prætereà, in melioratione, aut non tantùm patris meliorantis, ſsed etiam meliorati filij fauor interuenit; aut, quod dici poteſst, non tara fauor patris conſsideratur, quàm filij, qui aliis præfertur, quod indicat nomen ipſsum, mejora. & apertè colligitur ex legibus Regiis, quas in principio huius capitis expendebam: at ſsi eſsſset vnicus tantùm filius, onus & detrimentum contineret melioratio, cùm tali filio omnia bona patris, excepto Quinto, relinqui debeant pro Legitima; & ſsic fideicommiſsſsum illi iniungi non poteſst, per textum in l. cohæredi, §. cum filiæ, ff. de vulgari & pupillari ſsubſstitutione. Vnde etſsi fateremur, patris fauorem in hoc conſsiderari, adhuc ille ſsic accipiendus eſsſset, vt ad iniuriam, aut damnum. filij non traheretur: ſsat erit patri, grauare poſsſse filium, & vincula, ſsubmiſsſsiones, aut ſsubſstitutiones facere poſsſse iuxta ordinem legis, cùm plures habeat liberos, aut deſscendentes, inter quos Meliorationis, aut Prælegati nomen cadere poſsſsit non verò, ſsi vnicum tantum filium habuerit, ob rationem prædictam, quia tunc equidem, & qui quereretur, eſsſset, & qui damnum. & iniuriam acciperet, ſsi Tertium vinculatum, aut oneri ſsubmiſsſsum acciperet, quod ex legis diſspoſsitione liberum, & ab omni grauamine immune accipere debet.

Hinc apparet, & iterùm lapſsum fuiſsſse eundem Par

*ladorium dicentem, maiori ratione competere patri ius meliorandi, quando vnicum filium habet, quàm cùm habet plures. Quod ad oculum demonſstratur; nam vbi exſstant plures filij, ſsi vnus in Tertio bonorum melioretur, nulla iniuria cæteris irrogatur, nec ipſsi iuſstè conqueri poſsſsunt, licèt Parladorius malè quidem contrà arbitretur. Ratio eſst manifeſsta, quoniam in eo, quod fit ex diſspoſsitione, & permiſsſsione legis, iniuria conſsiderari non debet; at melioratio Tertij bonorum, ex licentia, & facultate legis Regiæ parentibus eſst conceſsſsa, eiùſsque diſspoſsitio iuſsta eſst, vt latiùs probant Antonius Gomezius in l. 40. Tauri, num. 56. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 2. cap. 1. num. 6. Mieres de maioratu, part. 1. quæſst. 3. D. Spino in ſspeculo, gloſs. 19. ex num. 1. cum ſseq. optimè Ioan. Guttierr. canonic. lib. 2. cap. 14. Cæuall. commun. contra commun. quæſst. 725. n. 34. at cùm filius vnicus tantùm exſstat, ſsi melioretur in Tertio, & in eo grauetur, maxima iniuria illi infertur, vt ſsuperiùs dicebam; & quamuis cuncta bona paterna nanciſscatur, grauari non poteſst in portione ei debita pro Legitima, ex diſspoſsitione legis, per textum in l. cum patronus, ff. de legatis 2. iunctis his quæ cum Caſstrenſsi ibidem adnotauit Peralta num. 19. l. ſsi arrogator, ff. de adoptionibus, l. ſsed ſsi, ff. de legatis 3. l. patronus, ff. ad Trebellian.

Defunctorum etiam vltima voluntas, licèt latè, be

*nignèque interpretari debeat, atque modis omnibus adimpleri, §. diſsponat, in authent. de nuptiis, & §. his igitur, & §. ſseq. in authent. de hæredibus & falcidia, l. vltima in fine, C. communia de legatis, cap. vltima voluntas, 13. quæst. 2. & latiſsſsimè declarant Iulius Clarus §. teſstamentum, quæſst. 76. Ioſsephus Ludouicus deciſs. Peruſsina 61. num. 23. & ſseqq. part. 2. Graſsſsus §. fideicommiſsſsum, quæſst. 4. num. 4. & ſseq. Mantica de coniecturis vlt. volunt, lib. 3. tit. 3. & 19. per totum. Mieres de maioratu, in initio 2. part. ex n. 2. Simon de Prætis lib. 2. interpret. 2. dubit. 2. ſsolut. 1. per totam, fol. 216. & ſsolut. 2. fol. 221. & lib. 5. interpret. 1. dubit. 1. ex n. 1. cum multis ſseqq. fol. 439. Peregrinus de fideicommiſsſsis, art. 11. per totum. Magdalenus de numero teſstium in teſstamentis requiſsito, 1. part. cap. 3. num. 38. & 39. Hyppol. Riminald. in conſs. 116. ex num. 12. volum. 2. Pedrocha in conſs. 2. ex num. 193. cum multis ſseqq. Tamen in caſsu propoſsito nihil vrget,

* cùm teſstator non poſsſsit directè, nec perinde rectum diſsponere contra leges, vel aliter quàm ipſsæ diſsponunt, l. Seius & Agerius & ibi notat Bartolus ff. ad legem Falcidiam, l. qui teſstamentum, ff. de probationibus, l. cùm quis decedens, §. Titia, ff. de legatis 3. Iaſson in l. nemo poteſst, ff. de legatis 1. 2. lectura, colum. 1. in princ. Albertus Brunus in tractatu de forma, rubrica, quis poſsſsit dare, & tollere, col. 12. verſsic. teſstator autem. Et ſsic voluntas te

*ſstatoris ſseruari non debet, nec eſst ſsequenda etiam per filium, quando eſst circa ea, in quibus diſsponere non |

p. 71

poteſst, nec grauamen adjicere, vt in Tertio, quod vinco tantùm exiſstente filio, Legitima eſst, vt Anchores ſsuperius relati adnotarunt, & cum aliis Simon de Prætis de interpret. vltimar. volunt. lib. 2. ſsolut. 2. num. 9. & num. 37. & 38. & lib. 5. dubit. 1. num. 58. fol. 442.

Denique, verbum quod prælationem denotat, etiam

* in vnica perſsona, non impropriè cadit, ex dict. l. illa verba, cum ſsimilibus per Parladorium adductis, quando ſsubiecta materia id ſsuadet, vel diſspoſsitio ita aptè verificatur in vna, ſsicut in pluribus, vt in exemplis ibi propoſsitis: ſsecus tamen, vbi materia, de qua agitur, id non permittit, aut neceſsſsariò requirit plurium concurſsum, vt verificari poſsſsit; quod præſstat ſsolutionem ad aliud argumentum, quod contra eandem Communem, quam probamus, expendit Parladorius

* ipſse, nam licèt pluralis locutio ſsoleat in vnico filio verificari, l. non eſst ſsine liberis, 148. ff. de verborum ſsignificatione, & cum multis Authoribus plenè probant Tiraquellus in l. ſsi vnquam, in verbo, ſsuſsceperit liberos, ex num. 199. & num. 202. & ſseqq. Modernus in conſsuet. Pariſsienſs. 1. part. §. 3. gloſs. 3. num. 5. Hoc tamen procedit ex voluntate teſstatoris, & vbi ſsubiecta materia non ſsuadet, appellationem liberorum ad plures eſsſse referendam, l. pater Seuerianam, §. 1. ff. de condit. & demonſstrat. ibi: Conditio deficit ex voluntate, vel vno filio ſsuperſstite relicto. Eleganter Ruinus in conſsil. 172. num. 4. & ſseqq. volum. 2. Alciatus in conſs. 492. n. 8. cum ſseqq. Burſsatus in conſsil. 19. n. 1. & 4. & n. 10. & 18. & ſseqq. vol. 1. Sic etiam & le

*ges in plurali loquentes verificantur in vno, ſsi eadem ſsit ratio, vt multorum allegatione, comprobat Tiraquel. in dict. verbo, ſsuſsceperit liberos, num. 215. ſsed quando verſsatur diuerſsa ratio in plurali, quàm in ſsingulari, vt in noſstro caſsu, verba pluralis numeri non verificantur in ſsingulari. Alexander in l. qui quartam, §. finali, ff. de legatis 1. Aretinus in l. ſsi quis ante, col. 2. ff. de acquirenda hereditate. Decius in conſs. 80. colum 2. verſs. Quartò de iſsto caſsu, & Burſsatus referens alios, loco relato ſsuprà. Rurſsus contra eandem Communem dict. ca. 7. num. 15. 16. & 17. dupliciter expendit Parladorius l. 27. Tauri,

* quæ hodie eſst l. 11. tit. 6. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ.

Primò, quatenus permittit apponi grauamina in Tertio, vt conſsequenter non reputetur Legitima, à qua omne grauamen reiicitur ipſso iure, per text. in l. quoniam in prioribus, C. de inofficioſso teſstamento. Et hac ratione cùm Tertium iure Legitimæ non fuerit debitum, filius vnicus, cui illud à parente relinquitur, melioratus dici debet, argumento l. vnum ex familia, §. ſsi de falcidia, ff. de legatis 2. & in eo grauari poteſst: pro quo etiam vrgere videtur l. 18. Tauri, quæ hodie eſst l. 2. tit. 6. lib. 5. nouæ compilationis, in qua permittitur meliorare nepotem in Tertio: atque ita ſsignificat, illud non reputari Legitimam, cùm hæc non debeatur, nec poſsſsit relinqui nepoti, quia pater ipſsum præcedit, §. ita demum, Inſstitut. de hæreditatibus quæ ab inteſstato deferuntur, cum aliis iuribus adductis per Antonium Pichardum ibidem, & per Antonium Gomezium in dict. l. 18. Tauri, num. 1.

Secundò expendit eandem l. 27. Tauri, affirmans, in ea lege indultum eſsſse parentibus, vt poſsſsint apponere grauamina in Tertio, etiam inter extraneos, vbi nulli alij ſsunt filij, vel deſscendentes præter ipſsum melioratum; & ita accipienda putat verba illa, Ya falta dellos.

Verùm, his fundamentis facilè reſsponderi poterit, ſsi

* animaduertas, in primis, ex dict. l. 27. Tauri, minùs benè deduci argumentum prædictum; nam licèt permittatur ibi, apponi grauamina in Tertio, cùm tamen ſsint apponenda in fauorẽfauorem aliorum filiorum, quibus Legitima debetur, nõnon poteſst dici onus interuenire; quippe cùm potuiſsſset parens, qui meliorationem facit, quem vellet ex his, aut alium quemcunque ex deſscendentibus Primò eligere, & nominare ad meliorationem: & inde mutua illa, & reciproca ſsucceſsſsio, quæ inter eos datur, grauamen continere non videtur, argumento textus in l. de fideicommiſsſso, C. de tranſsactionibus, iunctis his, quæ in propoſsito adnotarunt Doctores ibi, Baldas in l. cum Arthemedoram, col. 2. in princ. C. vt in poſsſseſsſsionem legatorum. Rodericus Suarez in l. quoniam in prioribus ampliatione. 6. col. 4. fol. mihi 15.

Deinde & ſsecundò, Tertium bonorum Legitimam

* eſsſse filiorum præciſsam, extraneorum reſspectu, vt neceſsſsariò teneantur parentes omnibus filiis, & deſscendentibus, aut alteri eorum Tertium relinquere, nec extraneis vlla diſspoſsitione dari poſsſsit; inter ipſsos tamen filios, & deſscendentes, voluntariam, ita vt cui velint parentes, poſsſsint Tertium relinquere, dummodò ex ipſsorum diſspoſsitione ad extraneos non perueniatur, exiſstentibus filiis, aut deſscendentibus eorum: quod rectè adnotarunt, & ſsic intelligunt dictas leges Regias Gaſspar Baëtius de non meliorandis dotis ratione filiabus, cap. 1. num. 10. & 20. & cap. 9. num. 37. Ioannes Guttierez de iuramento confirmatorio, 1. part. cap. 9. num. 16. Queſsada diuerſsarum quæſstionum. iuris, cap. 6. num. 15. Matienzus in l. 2. tit. 6. gloſs. 3. num. 2. lib. 5. nouæ compilationis, vbi Azeuedius num. 9. idem in l. 1. eodem tit. & lib. num. 17. Et ſsic non obſstat argumentum deductum ex dict. l. 18. Tauri, quicquid aliter conetur prædicta declarare Parla

*dorius dict. cap. 7. num. 17. minùs benè affirmans, nullam diſscriminis cauſsam poſsſse dari, quare magis tertia bonorum portio computetur intra Legitimam, vnico filio exiſstenti, quàm exiſstentibus pluribus, in quo quidem decipitur manifeſstè, nam cùm omnia bona patris præter eorum Quintum, ſsint Legitima filiorum, l. 6. tit. 5. lib. 3. fori, & ſsæpe diximus ſsuprà, neceſsſsariò fatendum erit, vnico tantùm exiſstenti filio, Tertium intra Legitimam computari: quod alterius filij reſspectu Legitima dici non poteſst, cum vnicus tantùm exiſstat, nec extraneo relinqui ex illa lege; & ſsic nec grauamen etiam recipere, nullo exſstante deſscendente, in cuius fauorem poſsſsit iniungi, aut ex diſspoſsitione earum legum melioratio fieri: pluribus verò exiſstentibus filiis, tametſsi omnia bona parentum ſsint Legitima eorum. excepto Quinto, diuerſsa ratio militat, cùm inter ipſsos Tertium relinqui debeat, atque, vt ſsupra diximus, ex mutua illa & reciproca ſsucceſsſsione, grauamen vllum interuenire non videatur, sítque lege Regia cautum expreſssè, quemlibet liberorum, aut deſscendentium ad meliorationem eligi poſsſse. Altero verò caſsu, cùm vnicus filius exſstat, dumtaxat cautum eſst, omnia bona parentum eſsſse Legitimam, excepto Quinto, nec ius meliorandi conceſsſsum eſst, aut aliud quid expreſsſsum quo prædicti Authoris ſsententia poſsſsit ſsubſsiſstere.

Prætereà & tertiò, fallax eſsſse, & minùs idoneum ar

*gumentum ex dict. l. 27. Tauri deductum; quamuisenim in ea lege expreſssè ſsit indultum parentibus, vt poſsſsint in tertio meliorationis apponere grauamina, & ſsubſstitutiones facere, etiam in fauorem extraneorum: id tamen intelligi debet, quoties exſstabant alij filij, vel nepotes, aut deſscendentes, in quorum fauorem grauamen fuit ab initio appoſsitum, vel fideicommiſsſsum iniunctum, & poſst hos vocati fuerunt parentes, conſsanguinei, & demùm extranei; nam ſsi ulli alij ſsupereſsſsent filij, aut deſscendentes præter inſstitutum, non poſsſset vllum grauamen in Tertio apponi, quod reſspectu extraneorum Legitima quidem eſst, ex Palatios Rubios in eadem l. 27. Tauri. Peralta in l. Titius, §. Lucius, n. 16. ff. de legatis 2. Antonio Gomezio in l. 17. Tauri, num. 19. Verſs. item infero quod licet. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 2. cap. 11. num. 3. Et ſsic intelligunt dictam legẽlegem Baetius de non meliorandis dotis ratione filiabus, c. 9. n. 13. verſs. neque obstat, & eũeum non referens, Angulus ad leges meliorationũmeliorationum, l. 11. gloſs. 10. num. 1. verſs. ſsed defendendo, fol. 231. qui rectè aduertit, quòd lex illa non reſspexit ad tempus factæ meliorationis in teſstamento, vel contractu, ſsed ad tempus mortis meliorati, vt ſsi tunc non exſstarent alij filij, aut nepotes, ſsuccedant alij, de quibus in ea lege fit mentio.

Quartò tandem & vltimó, non obeſsſse communi ſsen

*tentiæ, nec concludere aliud fundamentum deductum ex eo, quòd Legitima ſsit Quota hæreditatis, l. paren|

p. 72

tibus, C. de inofficioſso teſstamento. Sed melioratio Tertij eſst

* Quota bonorum, l. non amplius §. cum bonorum, l. ſsi quis bonorum, ff. de legatis 1. l. ſsi quis ſseruum, §. finali, cum l. ſsequenti, ff. de legatis 2. l. 9. tit. 5. lib. 3. fori, & dict. l. 27. Tauri, ibi: Del tercio de ſsus bienes. Et ſsic videtur quòd in ea bonorum parte poſsſsit filius grauari.

Nam aduertendum eſst primò, non adeò certum eſsſse,

* quòd Legitima ſsit Quota hæreditatis, contrarium enim, quòd ſsit Quota bonorum, & non hæreditatis, tenuerunt Bartolus in l. ex facto, col. 2. ff. de hæredibus instituendis, Baldus in l. quoties, C. eodem tit. Alexander in l. quia poterat, num. 12. ff. ad Trebellianum. & alij infiniti, quos retulit Menchaca de ſsucceſsſsionum creatione, lib. 2. §. 20. num. 210. & de ſsucceſsſsionum reſsolutione, lib. 1. §. 8. n. 49. & lib. 3. ad l. ſsi quis in ſsuo, in princ. n. 14. C. de inofficioſso teſstamento, & ſsequuntur Tellus Ferdinandez in l. 23. Tauri, num. 2. verſs. Secundò ex ratione, Matienzus in l. 1. tit. 6. gloſs. 2. num. 2. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ. Rolandus, Berous, Boërius, Emmanuel Xuarez, Curtius ſsenior, & alij, quos in vnum congeſsſsit Graſsſsus receptarum ſsentent. §. Legitima, quæſst. 2. num. 2. Marcus Antonius Eugenius in conſs. 33. num. 67. vol. 1. Iacobus Mandellus de Alba in conſs. 541. num. 6. lib. 3. vbi Vincentius additionator in additione, Litera C. alios allegat, Mantica de coniecturis vltimarum volunt. lib. 7. tit 8. n. 5. Burſsatus in conſs. 427. num. 18. & 19. lib. 4. Caldas Pereira de nominat. emphyteut. quæſst. 9. num. 5. in fine, & num. 9. Ioannes de Monteſsperello in conſsil. 12. num. 9. & in conſsil. 254. num. 8. lib. 1. Andreas Gail. lib. 2. obſseruat. 120. num. 3. Sfortia Oddi in conſs. 5. num. 4. lib. 1. Laurentius de Pinu in conſs. 29. num. 23. Peregrinus de fideicommiſsſsis, art. 2. num. 42. & art 5. num. 23.

Secundò, poſsito quòd ſsit Quota hæreditatis Legitima, vt deſsendunt permulti, quos ſsequutus eſst Menchaca, videndus ex propoſsito in locis relatis ſsuprà, Fabius Turretus in conſs. 197. num. 101. vel diſstingui debeat, provt ex aliis diſstinguit Franciſscus Burſsatus in conſsil. 8. num. 10. lib. 1. Peregrinus de fideicommiſsſsis, art. 36. n. 40. Tertium verò meliorationis ſsit Quota bonorum ex Tello Ferdinandez in l. 17. Tauri, num. 15. & in l. 23. Tauri, num. 2. Matienzo in dict. l. 1. gloſs. 2. num. 3. Nihil vrget prædictum fundamentum, cùm, vtcunque res ſsit, hæreditatis naturam tertium ſsequatur, ſsic, vt ad onera hæreditaria pro rata teneatur filius in Tertio melioratus, ex l. 21. Tauri, quæ hodie eſst l. 5. tit. 6. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ. Vnde retorqueri poteſst aduersùs ipſsum fundamentũfundamentum, quod ex dict. l. ſsi quis ſseruum, §. fin. ff. de legatis 2. & aliis iuribus deducit D. Spino in ſspeculo teſtamẽtorumtestamentorum, gloſs. 18. de melioratione, num. 16. eo magis, quia negari non poteſst, quin Tertium bonorum ſsit pars Legitimæ, vt ex aliis adnotauit Matienzus in l. 1. tit. 6. gloſs. 2. num. 1. lib. 5. nonæ compilationis. Vnde quemadmodum in tota Legitima filius vnicus grauari non poteſst aliquo modo; ita nec in parte, hoc eſst in tertio, niſsi aliis filiis, aut deſscendentibus exiſstentibus, iuxta ordinem l. 18. & l. 27. Tauri. Et hactenus de his, ex quibus prima opinio

* amplectenda erit omninò, non ſsolùm, quia communis eſst, iuxta ea, quæ ſscribunt Doctores communiter in cap. 1. de conſstitutionibus, Iaſson in authent. nouiſsſsima, num. 22. C. de inofficioſs. teſstamento. Alciatus regula 1. præſsumpt. 51. Cotta in memorabilibus iuris, verbo, opinio communis, Pariſsius in conſs. 65. num. 23. lib. 1. Auiles cap. 1. prætorum, gloſs. fiel, num. 15. & multis ſseqq. Robertus Maranta in diſsput. 10. num. 38. & ſseqq. Corſsetus in ſsingulari 205. Ioannes Vincentius Honded. in conſs. 32. num. 71. lib. 1. Ioannes Guttierrez canonicarum lib. 2. cap. 19. num. 14. Sed etiam, quia melioribus, & fortioribus

* rationibus comprobatur; quo caſsu debemus ſsequi eam, vt ſscribunt Authores ſsuprà relati. Sfortia Oddi in conſs. 98. num. 26. lib. 1. Fabius Turretus in conſsil. 81. num. 78. Ex quibus Ioannis Parladorij obiectum con

*tra communem ſsententiam dict. cap. 7. num. 28. aduersùs ipſsum non immeritò retorquetur, vtpote cùm ſsententia communis, non ſsolùm communior ſsit apud Scriptores huius Regni, ſsed etiam longè verior, & ſsic neceſsſsariò tenenda. Curtius ſsenior in conſs. 51. num. 22. verſs. & cum ſsit. Nonius in conſs. 13. num. 20. & in conſs. 94. n. 11. Decianus in conſsil. 54. num. 31. vol. 1. & alij relati ſsuprà.

Nunc verò & ſsecundo loco conſstituendum eſst, dubium eſsſse circa duo, quæ hactenus, vt mea fert opinio, abſsolutè explicata non ſsunt ab alio, nec prætermitti poſsſsunt. Primum, ſsi ponamus quòd melioratio Tertij

* fiat filio, quem pater vnicum habet, & poſsteà naſscantur alij filij, vel nepotes viuo patre, an talis melioratio conualeſscat, quæ ex tertia bonorum portione facta eſst, ſsiue quatenus ex natiuitate filiorum reuocari debeat. In qua quæſstione Ioannes Parladorius rerum quotidianarum, lib. 1. dict. cap. 7. num. 28. verſs. an verò, remittit ſse ad Gregorium Lopez, & alios, quos ibidem refert. Baetius verò de non meliorandis dotis ratione filiabus, cap. 9. ex num. 14. vſsque ad num. 20. mouet in terminis prædictam quæſstionem, & nonnulla adducit, ex quibus probari videtur, quòd prædicta melioratio, quamuis à principio inualida fuerit, quia nulli erant alij fratres, conualidari tamen debeat naſscentibus aliis fratribus; poſstmodùm verò nihil certum affirmat, ſsed potiùs hac de re dubitat, ad dubitandúmque principaliter monetur ex reſsolutione quorundam, quæ nec vera eſst, nec debuit illi dubitationis cauſsam præbere, vtpote cùm contraria ſsententia magis communiter probari ſsoleat, vt ſstatim dicetur.

Secundum dubium eſst, an valeat melioratio Tertij

* vinculata, ſsi quando pater eam fecit, plures filios habebat, aut nepotes ex filiis; tempore autem mortis, vnicus tantùm filius ſsuperſsit? Ad quam quæſstionem, ex his quæ num. præcedent. dixerat, infert in terminis Pelaez à Mieres de maioratu, 2. part. quæſst. 6. num. 39. verſs & per ea quæ dicta ſsunt. Sed in ea nihil firmiter tradit.

Idcircò, quod attinet ad primum dubium, aduertendum eſst, dubitandi rationem in eo principaliter conſsiſstere, primò, quòd filio, quem pater vnicum habebat, ab initio melioratio validè non potuit fieri, nec conueniebat illi, vt ſsuperius probauimus: vnde tractu temporis, aliiſsque filiis poſsteà naſscentibus, videtur, quòd conualeſscere non potuerit, ex vulgata regula l. quod initio, ff. de regulis iuris, cap. non firmatur, eodem tit. lib. 6.

Secundò, quia donatio omnium bonorum, vel ma

*ioris partis eorum facta ab eo, qui liberos non habebat, reuocatur in totum ipſso iure, natiuitate filiorum poſsteà natorum, l. ſsi unquam, Cod. de reuocandis donationibus, l. 8. tit. 4. part. 5. Quarum materiam vltra Ripam, & Tiraquel. ibi. latiſsſsimè explicarunt Greg. Lopez in dict. l. 8. Couar. variarum, lib. 1. c. 19. Antonius Gomez, tom. 2. variarum, cap. 4. de donat. n. 11. Antonius Gabriel cõmuncommun. concluſs. tit. de donat. concluſs. 2. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 2. c. 3. ex n. 37. & lib. 4. cap. 2. ex n. 81. Gratianus regula 150. Pater Molina de iuſstit. & iur. tom. 2. diſsputat. 282. & 283. Cæuallos commun. contra commun. quæſst. 104. & 105. & 249. Iulius Clarus §. donatio, q. 22. Menochius de arbitrariis, lib. 2. centuria 2. caſsu 133. Mieles de maioratu, part. 1. quæſst. 21. Ioannes Guttierrez de iuramento confirmatorio, 1. part. cap. 9. per totum. Antonius Theſsaurus deciſs. Pedemontana, 121. Aluarus Valaſscus conſsultat. 31. per totam. Natiuitas ergo filiorum, quæ donationis aliàs validæ: reuocationem inducit ex dictis legibus, videtur, quòd nullo modo poſsſsit, nec debeat operari, aut inducere confirmationem meliorationis aliàs inualidæ: ne id, quod reuocationem, aut ademptionem inducit, contrarium effectum dationis, aut conſsirmationis operetur, l. legata inutiliter, ff. de adimendis legatis, l. cum tale, §. vltimo ff. de condit. & demonſst. Ex quibus adnotarunt Bart. & Doctores communiter,

* quòd inducta ad reſstrictionem, ſseu diminutionem augmentum operati non poſsſsunt, & plura in confirmationem adducunt Purpuratus in conſsil. 164. num. 6. vol. 1. Pancirolus in conſsil. 59. num. 45. Cephalus in conſsil. 37. num. 47. in fine & num. 48. lib. 1. Decianus in conſsil. 59. num. 4. vol. 2. Hyppol. Riminald. in conſs. 37. num. 6. & in conſs. 48. num. 27. lib. 1.

p. 73

Tertiò, ex reſsolutione quæſstionis, an ſscilicet, & qua

*liter reuocetur donatio facta à patre filio, quem vnicum habebat, ſsi poſsteà alios ſsuſsceperit liberos; in quo dubio de iure communi certum eſst, donationem dumtaxat reuocari quoad legitimam bonorum portionem filiis poſsteà natis competentem, per textum in l. ſsi totas, C. de inofficioſsis donat. quam ita interpretantur communiter Doctores ibi, & cum infinitis Tiraquel. in dict. l. ſsi vnquam, in verbo, libertis, num. 60. & ibidem Ripa q. 47. & ſsequuntur Couar. Antonius Gomez. Baetius, & alij plures à me referendi infrà.

Sed de iure huius Regni maior dubitatio eſst ſsi ponamus quòd pater, qui vnicum tantum filium legitimum habebat, donauit ei omnia bona ſsua, vel magnam partem eorum, & poſsteà nati ſsunt alij filij legitimi, pro quæ parte reuocari debeat donatio, an in totum, vt omnia bona patris diuidi debeant æqualiter inter omnes filios donatoris, an verò quoad Legitimam tantum, quæ filiis natis competere debet, vt inde remanere debeat penes filium, cui facta fuit donatio, Tertium & Quintum bonorum, in quibus potuit vltra Legitimam meliorari per patrem attento iure Regio. Et Bernardos Diaz regu

*la 213. fallentia 4. ſsecurè tradit, prædictam donationem reuocari, aliorum filiorum natiuitate, quoad integram parentis ſsubſstantiam, excepta dumtaxat quinta bonorum parte: non verò excipit prædictus Author tertiam bonorum portionem, imò illius etiam reſspectu, reuocari donationem affirmat, & ſsequitur Gregorius Lopez in l. 8. tit. 4. partita 5. in verbo, à otro, in verſs. & quid ſsi donatio facta iam nato. Et hanc opinionem veriorem eſsſse teſstatur D. Petrus de Barboſsa 1. part. l. 2. in princ. ff. ſsoluto matrimonio, num. 169. fol. 677.

Sed contrariam ſsententiam, imo præfatam donatio

*nem ſsimpliciter factam, reuocari quoad Legitimam filiis natis competentem, detractis tamen priùs Quinta, & tertia partibus, quarum reſspectu, non reuocatur donatio, tenent Caſstillo in l. 12. Tauri, verbo, ſsiguiente, col. 5. Couarruuias, qui eruditè, vt ſsolet, fundat, & defendit variar. lib. 1. cap. 19. num. 4. verſs. cæterùm ad inſstitutum, & ſsequuntur Antonius Gomez, tom. 2. variarum. cap. 4. de donat. num. 11. verſs. & per conſsequens hodie in noſstro regno. Baetius de non meliorãdismeliorandis dotis ratione filiabus, cap. 9. num. 48. qui diſsputat ex num. 32. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 4. cap. 2. num. 81. Mieres de maioratu, 1. part. quæst.. 21. num. 10. Ioannes Guttierrez de iuramento confirmatorio, 1. part. cap. 9. ex num. 14. vſsque ad num. 17. vbi dicit, quòd hæc opinio tenenda eſst abſsque dubio. Pro qua (vt alia ſsciens conſsultóque prætermittam) illud fortiſsſsimè vrget, quòd ex communi Doctrinam ſsententia, donatio facta filio, dumtaxat reuocatur, aliis filiis poſstea natis, quoad eam partem, quæ: ex legis diſspoſsitione filiis natis debetur, inuitis etiam parentibus, vt multorum allegatione comprobat Baetius dict. cap. 9. num. 33. Sed ſsic eſst, quòd iure Regio validè poteſst pater vni ex filiis, cui voluerit, tertiam bonorum partem donare; ergo ſsi in vita dederit eam filio vnico, quem habebat ſsimul cum aliis bonis, minimè conqueri poterunt filij poſsteà nati, aut prætextu donationis aliquid poſstulare, vt Ioan. Guttierrez vbi ſsuprà, dict. cap. 9. num. 15. in fine, rectè aduertit, & ante eum Couar. variarum lib. 1. dict. cap. 19. num. 4. vbi in verſsic. non obſstat prima ratio, vſsque ad verſsiculum, in donatione facta Eccleſsiæ, contrariæ: partis fundamentis optimè ſsatisfacit, vt ſsic ſsecunda hæc opinio, & verior ſsit, & magis communis, & in praxi omninò obſseruanda.

Ex ea autem ad primum dubium regrediens, quod

* propoſsitum fuit ſsuprà, num. 36. velut neceſsſsariò deducitur, quòd cùm inter plures filios, Tertium bonorum non ſsit Legitima præciſsa, ſsed voluntaria, vt ſsuprà diximus, & aliis relatis annotauit Ioannes Guttierrez, de iuramento confirmatorio, cap. 9. num. 16. quoad illud non reuocabitur melioratio vnico filio facta, ſsed potiùs aliorum filiorum natiuitate confirmabitur. Ad quod dicendum ſsequentibus principaliter moueor rationibus.

In primis, quia prædicta melioratio, licèt à principio

* ſsubſsiſstere non potuerit, vt ſsuprà probauimus, confirmatur tamen ex cauſsa de nouo ſsuperuenienti, hoc eſst, natiuitate aliorum filiorum: quo caſsu non procedit regula dict. l. quod initio, cum ſsimilibus, ff. de regulis iur. vt argumento l. per fundum, ff. de ſseruitutibus ruſsticorum prædiorum, & aliorum iurium, obſseruant Decius num. 9. & 10. & Cagnolus num. 1. in eadem l. quod initio. Dinus in regula, non firmatur, de regulis iuris, lib. 6. num. 10. in illis verbis: In tertio caſsu, quando ceſsſsat conſsa impediens, & ſsuperuenit confirmans, tunc regula locum non habet, &c. Et ſsic non eſst ſsolus temporis tractus, qui inducit conualidationem meliorationis vnico filio factæ à principio, ſsed alia accidentia confirmant illam, iuxta ea, quæ ſscribit Cagnolus in dict. l. quod inito, num. 6. & tempus

* ſsolum licèt non ſsit modus tollendæ, aut inducendæ obligationis, l. obligationum. fere, §. placet, ff. de obligat. & actionibus l. nemo poteſst, ff. de legatis 1. cum aliis tamen adminiculis, vtrumque poteſst operari ex his, quæ ſscribunt Doctores in l. qui in aliena, §. ſsed ſsi non adierit, ff. de acquirenda hæreditate, in l. ſsi filius, C. de petitione hæreditatis, & in l. cum de in rem verſso, ff. de vſsuris. Baldus in conſs. 257. lib. 2. Paulus in conſs. 423. col. 2. lib. 2. Couarruuias in regula, poſsſseſsſsor, de regulis iuris, lib. 6. 2. part. §. 5. num. 2. Menochius lib. 3. præſsumptione 131. per totam.

Vnde & iudicium, quod à principio erat nullum, ex iu

*re ſsuperuenienti confirmatur, l. ſsi rem alienam, §. fin. ff. de pignoratitia actione, & ſsuperuenientia dominij confirmat

* ius pignoris, & hypothecæ ab initio inutiliter conſstitutum in re aliena, argumento l. ſsi Titio, & eorum, quæ ibi notarunt Doctores, ff. de pignoribus: & ſsic ſsimiliter ſsuperuenientia liberorum confirmauit meliorationem anteà factam, cùm deueniat ad caſsum, à quo incipere potuiſsſset.

Secundò facit, quia cùm melioratio fieri poſsſsit vnico

* filio ſsub conditione, ſsi alij naſscantur, collata diſspoſsitione in tempus habile, argumento l. in tempus, ff. de hæredibus inſstituendis: quam multis exornant Coſsta in l. Gallus, §. & quid ſsi tantum, 2. part. num. 172. ff. de liberis & poſsthumis. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 2. cap. 7. ex num. 39. cum ſseqq. Mieres de maioratu, part. 1. quæſst. 2. à princ. & ſsimpliciter facta valebit, ſsic, vt in cum caſsum intelligi debeat facta, quo de iure fieri poſsſset, l. Galius, §. quidam rectè, ff. de liberis & poſsthumis, vbi Alexander num. 3. & 4. iaſson num. 5. & 6. Marianus Socinus num. 6. adnotarunt ex illo textu, quòd diſspoſsi

*tio teſstatoris ſsimpliciter facta, intelligitur facta eo caſsu, & modo, quo de iure fieri poteſst, vt valeat, per textum in l. dotis fructus, cum l. ſsequenti, vbi Gloſsſsa ff. de iure dotium, l. iure militari, ff. de militari teſstamento, l. generaliter, in princ. C. de inſstitut. & ſsubſstit. Menochius lib. 6. præſsumpt. 4. num. 12.

Tertiò & vltimò facit, quia per natiuitatem filiorum donatio reuocatur ex dict. l. ſsi vnquam, propter defectum voluntatis, ſsiue quia ex tacita, atque præſsumpta mente donantis præſsumitur habere tacitam conditionem, ſsi liberi non naſscantur, quia veriſsimile eſst, quòd ſsi donans de eis cogitaſsſset, talem donationem non feciſsſset, cùm nemo videatur extraneos ſsuæ poſsteritati, & ſsucceſsſsioni præferre, ex communi Doctorum ſsententia ibi, de quæ teſstantur Antonius Gomezius tom. 2. variarum, cap. 4. de donatione, num. 11. in princ. Ioannes Guttierr. de iuramento confirmatorio, 1. part. cap. 9. num. 1. Vnde

* inferre ſsolent Doctores, quòd ſsi donans tempore donationis huiuſsmodi de liberis cogitaſsſset, & adhuc donationem feciſsſset, non reuocaretur donatio, liberis poſsteà ſsuſsceptis; ac proinde ceſsſsaret diſspoſsitio dict. l. ſsi vnquam: quod docuit Bartolus in l. Titia, §. Imperator, ff. de legatis 2. num. 7. & 8. & ſsequuntur Socinus in conſsil. 53. col. 3. vol. 4. Bernardus Diaz regula 213. in 8. fallentia. Menchaca controuerſsiarum vſsufrequentium, lib. 1. cap. 10. num. 39. Et quamuis generaliter acceptum procedere non poſsſsit, quippe cùm pater expreſsſsa voluntate non poſsſsit |

p. 74

præiudicare Legitimæ filiorum, nec renunciare diſspoſsitioni dict. l. ſsi vnquam, fauore filiorum introductæ: & ſsic multò minùs poſsſsit tacita, aut præſsumpta voluntate, eiſsdem præiudicium inferre in Legitima, vt cum iudicio aduertit Gregorius Lopez in dict. l. 8. partitæ, & contra Bernardum Diaz, latiùs defendit Ioannes Guttierr. dict. cap. 9. num. 3. & tribus ſseqq. Barboſsa 1. part. l. 2. ff. ſsoluto matrimonio, num. 166. admitti tamen poteſst quoad hoc, vt reuocatio non fiat in eo, quod excedit Legitimam filiorum poſsteà natorum, cùm donator de liberis cogitauit: idque euidenti, & clara ratione; nam in hoc caſsu ceſsſsat ratio, propter quam in totum donatio reuocari iubetur, liberis poſsteà natis: quæ ſsanè ratio colligebatur ex præſsumpta voluntate donatoris, qui minimè donaret, ſsi de liberi & cogitaſsſset; vnde ſsi tempore donationis, de futuris liberis cogitet, & adhuc donationem faciat, creditur eis velle præiudicare in quantum poteſst, quamuis in legitima non poſsſsit: quod licèt non ita diſstinctè explicauerit, præſsentire videtur Ioannes Guttierrez dicta. cap. 9. num. 6. in fine, vbi concludit, non poſsſse patrem cogitantem etiam de liberis tempore donationis, præiudicare liberis poſsteà naſscituris ſsaltem in Legitima, quæſsi ſsentiens aliud dici poſsſse in eo, quod excedit Legitimam; & in idem pungir Cæuallos commun. contra commun. quæſst. 105. in fine, dum firmat, renunciationem validam eſsſse reſspectu renunciantis, non verò reſspectu filiorum, qui aduersùs renunciationem venire poſsſsunt. Barboſsa etiam 1. part. dict. l. 2. ff. ſsoluto matrimonio, num. 169. qui tamen in dubio non immeritò tentauit contrarium: vnde ſsit, vt cùm in caſsu propoſsito ſsuprà, ex n. 36. pater qui fecit meliorationẽmeliorationem filio vnico, & in ea appoſsuit grauamina, aut ſsubſstitutiones, neceſsſsariò cogitet de aliis filiis, aut descendentibus, in quorum fauorem debuit illa apponere, neceſsſsariò etiam, & conſsequenter filiorum natiuitas non debeat reuocare meliorationem Tertij, in quo non dicuntur filij lædi in ſsua Legitima, ſsed potiùs confirmauit ipſsam meliorationem.

Ex his diluitur aperte ſsecundum fundamentum ex d. l. ſsi vnquam, & d.l. legata inutiliter, deductum ſsuprà, quia quod attinet ad Tertium, natiuitas filiorum ademptionem non operatur, aliudque eſst, donationem reuocari ex conſstitutione dict l. ſsi vnquam, C. de reuocandis donationibus: quo caſsu donatio extraneo facta reuocatur omninò; aliud verò reuocari ex titulo inofficioſsæ donationis, quo caſsu dumtaxat reſscinditur donatio quoad legitimam portionem filiis competentem, vt ex communi tradiderunt Couar. variarum, lib. 1. dict. cap. 19. n. 12. Baetius de non meliorandis dotis ratione filiabus, c. 9. num. 33. Antonius Gomezius tom. 2. variarum, dict. cap. 4. de donatione, num. 11. in princ. Remanet igitur concluſsio firma, vt nec in fauorem deſscendentium nondum exiſstentium, filius vnicus grauari poſsſsit, quoad tertiam bonorum portionem, ſsicut nec quoad Legitimam, quòd tamen melioratio conualidetur, ſsi viuo patre alij filij, aut nepotes naſscantur, cùm res deueniat ad caſsum, à quo incipere potuiſsſset ex dict. l. 18. & l. 27. Tauri.

Quoad ſsecundum verò dubium, in quo Pelaez à Mie

*res de maioratu, part. 2. quæſst. 6. num. 39. nihil certum auſsus eſst affirmare, ſsecurè dici poteſst, quòd ſsi plures ſsint filij, aut nepotes tempore factæ meliorationis; tempore autem mortis, vnicus tantum ſsuperſsit, melioratio non valeat, & conſsequenter grauamina ab ea reiici valeant: ad quod dicendum, ea principaliter moueor ratione, quòd diſspoſsitio, antequam plenum effectum ſsortita ſsit, ad caſsum deuenit, à quo incipere non potuiſsſset, ob idque corruere debet, l. pluribus, §. et ſsi placeat, ff. de verborum obligationibus, iunctis his, quæ ad eius explicationem diſstinguens adnotauit Bartolus ibidem, num. 2, &num. 4. & Caſstrenſsis num. 1. idem Caſstrenſsis in l. vt pomum, §. finali, num. 2. ff. de ſseruitutibus. Quòd autem diſspoſsitio nondum effectum plenum ſsortita ſsit, ad oculum patet; nam ad ineundam æſstimationem Legitimæ filiorum, conſsideratur tempus mortis illius, de cuius

* bonis Legitima debetur, l. cùm quæritur, C. de inofficioſso teſstamento, l. cum quo de peculio, §. finali, ff. ad legem Falcidiam, l. etiam, §. finali, ff. de bonis libertorum. Idque in alio caſsu cum iudicio aduertit Baetius de non meliorandis dotis ratione filiabus, cap. 9. num. 19. cùm ergo tempore mortis, vnicus tantùm filius reperiatur, omnia bona patris ei debentur iure Legitimæ, excepto Quinto bonorum, vt ſsæpe diximus, & conſsequenter conuenire non poteſst illi melioratio, nec ſsuſstineri grauamen appoſsitum in Tertio; quod aliis filiis non exiſstentibus, eſst etiam Legitima, vt latiſsſsimè probatum eſst ſsuprà.

Vnde apparet, negari non poſsſsè, quin errore manifeſsto lapſsi ſsint nonnulli contendentes, valere prædictam meliorationem vinculatam, eo moti dumtaxat fundamento, vt refert Mieres loco relato ſsuprà; quòd quando effectus cauſsæ eſst iam conſsummatus, & in eſsſse deductus, & perfectus, cauſsa ceſsſsante, non debet ceſsſsare effectus, l. vltima, ff. vnde liberi, l. inter ſstipulantem, §. ſsacram, ff. de verborum oblig. & ex Tiraq. & aliis latè comprobat Mieres ipſse dict. quæſst. 6. num. 38. & 40. fatemur enim, verum eſsſse, quòd actus ſsemel perfectus, atque

* conſsummatus non vitietur, etiamſsi deueniat ad caſsum, à quo incipere non potuiſsſset, per textum in dict. l. pluribus, §. et ſsi placeat, ff. de verborum oblig. l. via, §. quæcunque, ff. de ſseruitutibus vrbanorum prædiorum, l. non eſst nonum. ff. de regulis iuris, l. vt pomum, §. 1. ff. de ſseruitutibus. Secus tamen, ſsi perfectus, aut conſsummatus non fuit, ex eiſsdem iuribus, vbi ſsic declarant Doctores communiter, Tiraquel. in tract. Ceſsſsante cauſsa, limitat. 2. num. 15. & limitat. 12. ex num. 1. cum ſseq. Duarenus in l. legitima, ff. de pactis. Mainerius in l. quoties, §. 1. n. 3. ff. de regulis iur. Molina de Hiſspanorum primogeniis, lib. 3. cap. 10. num. 12. Negamus tamen prædictum actum meliorationis conſsummatum fuiſsſse, aut plenum effectum ſsortiri potuiſsſse, vſsque ad mortem patris meliorantis, quæ ſspectari debuit ob rationem prædictam, ob quam non poterit ampliùs hac de re dubitari; & in effectu, ſsic etiam videtur tenere, atque in fortioribus terminis Lara in §. item reſscriptum, l. ſsi quis à liberis, n. 63. quem vide ex num. 61.

back | | continue

Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

CAPVT XIII.

SVMMARIVM.

Embeddings Experiment